INLEIDING. Guido Galle. Directeur studenten en onderwijsbeleid Arteveldehogeschool PROEF OP DE SOM - studeren met dyscalculie
|
|
- Floris Vedder
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1
2 INLEIDING Guido Galle Directeur studenten en onderwijsbeleid Arteveldehogeschool 2
3 DOCUMENTAIRE Brecht Vanmeirhaeghe regisseur 3
4 IN GESPREK MET ENKELE GETUIGEN Valérie Van Hees projectleider 4
5 STAND VAN ZAKEN WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK VLAANDEREN Annemie Desoete Universiteit Gent Arteveldehogeschool SIG vzw 5
6 DYSCALCULIE VAN ÉÉN TOT ELF één hardnekkige rekenstoornis 2 veel voorkomende stoornis drie erfelijkheid en dyscalculie 4 hersenonderzoek en wat het ons leert vijf oorzaken en de verschillende theoriee n daarover 6 verschillende verschijningsvormen zeven dyscalculie plus 8 kenmerken doorheen de schoolloopbaan negen doorverwijzen voor verder onderzoek 10 komen tot een diagnose elf dyscalculie behandelen 6
7 DYSCALCULIE VIJF BEELDEN 7
8 1 ÉÉN HARDNEKKIGE STOORNIS 8
9 VLAAMSE CONSENSUS DEFINITIE een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen met het vlot/accuraat oproepen van reken- feiten en/of het leren en vlot/accuraat toepassen van rekenprocedures DRIE CRITERIA achterstandscriterium hardnekkigheidscriterium exclusiecriterium o.a. Desoete, et al.,
10 2 TWEE VEEL VOORKOMENDE STOORNIS 10
11 VOORKOMEN 2 tot 13,8% Vlaanderen 5% Even vaak als dyslexie Verhouding meisjes = jongens o.a. Barbaresi et al., 2005; Desoete et al., 2004; Geary, 2011; Shalev,
12 3 DRIE ERFELIJKHEID EN DYSCALCULIE 12
13 ERFELIJKHEID Sterke mate erfelijk - 10 keer hoger populatie - broers en zussen tot 50% Relatie genen en dyscalculie is complex Ook omgevingfactoren zijn van invloed o.a. Desoete et al, 2010; Kovas & Plomin, 2007; Shalev et al
14 4 VIER WAT HERSENONDERZOEK ONS LEERT 14
15 REKENEN complex cognitief proces activatie van fronto-pariëtaal netwerk o.a. De Smedt,
16 DYSCALCULIE structurele verschillen (groepsniveau) - verminderde hoeveelheid grijze stof - kwaliteit witte stofbanen verminderd functionele verschillen (groepsniveau) - afwijkingen in fronto-pariëtaal netwerk - afwijkingen in intrapariëtale sulcus o.a. Butterworth, et al., 2010 ; De Smedt, B., 2010, Delazer et al.,2003; Delazer et al., 2005; Piazza et al. 2010; Rousselle et al.,
17 dyscalculie niet dyscalculie (controlepersonen) geen eenduidige resultaten o.a. Butterworth, et al., 2010 ; Delazer et al.,2003, 2005; De Smedt, 2010, Piazza et al. 2010; Rousselle et al.,
18 5 VIJF OORZAKEN EN DE VERSCHILLENDE THEORIEËN DAAROVER 18
19 REPRESENTATIE VAN HOEVEELHEDEN sensitiviteit kleine/grote hoeveelheden subitizeren a symbolisch? symbolisch? hoeveelheid: Analoge Magnitude System ANS o.a. Noel & Rousselle, 2011 twee getalwoord 2 Arabisch cijfer 19
20 OPHALEN INFORMATIE LANGETERMIJN GEHEUGEN Minder snel en/of minder accuraat ophalen van rekenfeiten 9 3x4= o.a. Geary, et al. 2000; Jordan, et al., 2003; Mussolin,et al, 2008 EXECUTIEVE FUNCTIES Werkgeheugen, inhibitie, updating en shifting Komt ook voor bij andere stoornissen (ADHD, dyslexie, ) o.a. Bull et al., 2008; De Weerdt, 2012; Passolunghi, et al.,2008 VISUOSPATIELE TEKORTEN Tekorten in sommige rekenaspecten Geen consistente bevindingen o.a. Bull et al.,
21 6 zes VERSCHILLENDE VERSCHIJNINGSVORMEN 21
22 SEMANTISCHE GEHEUGENDYSCALCULIE problemen met automatiseren en snel ophalen informatie geheugen (namen & volgorde telrij, splitsingen, tafels, formules, ) problemen met tempo rekenen problemen met hoofdrekenen wisselende resultaten (raden (1 kans op 5, toeval, ) 3 X 4 = 8? 9? 12?15? 16? bij 20 tot 30% meer tijd BETERE resultaten o.a. Cornoldi, et al.,2002; Desoete et al., 2010; Geary,
23 PROCEDURELE DYSCALCULIE problemen met rekenprocedures (staartdelen, lenen, ) problemen met langere opgaven gebruik van immature strategieën (vingertellen, ) problemen met rekentaal bij gebruik opzoekboekje BETERE resultaten o.a. Geary, 2004; Geary et al., 2004; Rousselle, et al.,
24 VISUO SPATIËLE LEERSTOORNIS (VSLD) problemen met ruimtelijke interpretatie van numerieke informatie problemen met situeren cijfers op getallenlijn problemen met ruimtelijk inzicht, meetkunde problemen met kloklezen en tijdsbesef MAAR nog te weinig empirische evidentie o.a. Cornoldi, et al., 2004 ; Geary,
25 7 zeven DYSCALCULIE PLUS 25
26 DYSCALCULIE PLUS dyslexie en dysorthografie 7 tot 50 % ADHD 26 tot 60 % DCD 25% emotionele en gedragsproblemen o.a Karande et al., 2009, Pieters et a.l, 2010, Prior et al.,
27 8 acht KENMERKEN DOORHEEN DE SCHOOLLOOPBAAN 27
28 KLEUTERS RISICOSIGNALEN hoeveelheden inschatten tellen en telrij classificeren en seriëren onthouden namen snel benoemen van kleuren en cijfers rekentaal 28
29 LAGERE SCHOOL automatiseren tellen, splitsen, tafels rekenprocedures inzicht in de getalstructuur visuo-spatiële vaardigheden, kloklezen en tijdsbesef numerische concepten vraagstukken muziek 29
30 SECUNDAIR ONDERWIJS EN HOGER ONDERWIJS fouten bij lezen en schrijven van getallen automatisatie van rekenfeiten en formules hoofdrekenen rekenprocedures en complexe opgaven formuleren en inprenten van wetenschappelijke kennis en begrippen kloklezen en tijdsbesef metacognitie 30
31 9 negen DOORVERWIJZEN 31
32 DOORVERWIJZEN alarm veelheid aan signalen extra zorg voorzien doorverwijzen naar CLB bij aanhoudende problemen belang van gemotiveerd attest 32
33 10 tien HOE KOMT MEN TOT EEN DIAGNOSE? 33
34 ONDERZOEK rol CLB!. Dyscalculie Modificeerders. Intelligentie, Aandacht, spelling Motivatie, Metacognitie/ EF Zelfbeeld/faalangst 34
35 11 elf DYSCALCULIE BEHANDELEN 35
36 BEHANDELEN belang deskundigen effectiviteit: taakspecifiek oefenen - pakt niet alle problemen tegelijk aan - isoleert de aan te leren vaardigheden - geeft expliciete en directe instructies voor het aanleren van de basisvaardigheden - zorgt voor een goede conceptuele basis - leert toepassingen (vraagstukken) aan via strategie-instructie en zelfregulerend leren - zorgt voor veel herhaling - voorziet na elke oefening feedback aan het kind - geeft ook feedback aan ouders over de vorderingen van hun kind o.a. Kroesbergen, et al. 2003; Miller et al.,
37 BEHANDELEN remediëren: werken op inzicht remediëren: zuinig met truckjes! heel wat materiaal: therapiespel.be 37
38 BEHANDELEN belang draagkracht: compenseren: STICORDI belang zelfbeeld 38
39 DYSCALCULIE VIJF BEELDEN 39
40 PRAKTISCHE TIPS VOOR AL WIE JONGEREN MET DYSCALCULIE BEGELEIDT Anja Poelman Wim Tops Hilde Van Puyenbroeck 40
41 1 één PRAKTISCHE TIPS BASISONDERWIJS Anja Poelman zorgcoördinator Sint-Gerolfsschool Merendree 41
42 ORGANISATIE ZORGKADER INHOUD ondersteuning kinderen met diverse problematieken evaluatie van schoolse prestaties ondersteunen zorgteam 42
43 KLEUTERS WIE kinderen die door de leerkracht gesignaleerd worden kinderen met uitval toeters en contrabas INHOUD hoeveelheden tellen rekentaal classificeren en seriëren meetkundige vormen en figuren inhoudsmeting - lengtemeting wegen 43
44 KLEUTERS MATERIALEN TOP 5 Hoeveelheden 44
45 KLEUTERS MATERIALEN TOP 5 Tellen (aanwijzend tellen, dobbelstenen, ) 45
46 KLEUTERS MATERIALEN TOP 5 Rekentaal: op, onder, voor, na, eerste, laatste, meest, minst, groter dan, kleiner dan, op een speelse manier oefenen met eigen lichaam, materiaal Classificiëren en seriëren 46
47 KLEUTERS MATERIALEN TOP 5 Inhoudsmeting lengtemeting wegen Meetkundige vormen en figuren 47
48 LAGER ONDERWIJS WIE kinderen die door de leerkracht gesignaleerd worden kinderen met uitval op LVS INHOUD getalinzicht splitsingen tafels bewerkingen kloklezen meetkunde metend reken 48
49 LAGER ONDERWIJS MATERIALEN TOP 5 Eerste leerjaar (concreet materiaal) 49
50 LAGER ONDERWIJS MATERIALEN TOP 5 Eerste leerjaar (getalbeeld, splitskaarten, rekenvensters) 50
51 LAGER ONDERWIJS MATERIALEN TOP 5 Tweede leerjaar (MAB-materiaal, getalkaarten, honderdveld, tafelkaart) 51
52 LAGER ONDERWIJS MATERIALEN TOP 5 Tweede leerjaar (tafelkaart) 52
53 LAGER ONDERWIJS MATERIALEN TOP 5 Derde leerjaar (rekenmachine, klok, digitale klok ) 53
54 LAGER ONDERWIJS MATERIALEN TOP 5 Vierde/ vijfde en zesde leerjaar - typekaartjes per soort som (gemaakt door logo) - omzettabellen - HTEth-schema (kommagetallen) - tabel met formules (omtrek, ) 54
55 LAGER ONDERWIJS STICORDI TOP 5 stimuleren: in functie van zelfbeeld met materiaal laten werken: inzicht toetsen en huiswerk inkorten (aantal oefeningen beperken) geen verdiepingsoefeningen medeleerling als buddy AANDACHTSPUNTEN TOP 5 STICORDI in samenspraak met leerling, ouders, school en externen ook reeds STICORDI in eerste en tweede graad niet te snel dispenseren wisselende prestaties gemotiveerd verslag bij overgang naar secundaire school 55
56 2 twee STUDIEVAARDIGHEDEN EN STICORDI IN HET SECUNDAIR ONDERWIJS Wim Tops Onderzoeksmedewerker Universiteit Gent Zorgcoördinator Sint-Pietersinstituut Turnhout 56
57 COGNITIE METACOGNITIE 57
58 COGNITIE Taal Getalinzicht Automatisering Geheugen Visuele perceptie en visuomotoriek Voorbeeld: 2 x 4 = x x² = = 4 4 = x
59 COGNITIE Taal Getalinzicht Automatisering Geheugen Visuele perceptie en visuomotoriek Voorbeeld: = 1256,3 59
60 COGNITIE Taal Getalinzicht Automatisering Geheugen Visuele perceptie en visuomotoriek Voorbeeld: 3 x 4 = 4 x 4 = 5 x 4 = 60
61 COGNITIE Taal Getalinzicht Automatisering Geheugen Visuele perceptie en visuomotoriek Voorbeeld: (x + y) 2 = x 2 + 2xy + y 2 (a + b)(a b) = a 2 b 2 61
62 COGNITIE Taal Getalinzicht Automatisering Geheugen Visuele perceptie visuomotoriek Voorbeeld: 62
63 COGNITIE Taal Getalinzicht Automatisering Geheugen Visuele perceptie en visuomotoriek Hoe meten? - IQ-test - Observatie - SVS Vragenlijst Cornoldi (Roeyers et al., 2006) 63
64 Inhibitie Emotieregulatie Initiatief nemen Werkgeheugen Plannen en organiseren Ordelijkheid en netheid Gedragsevaluatie METACOGNITIE 64
65 Inhibitie Emotieregulatie Initiatief nemen Werkgeheugen METACOGNITIE Plannen en organiseren Ordelijkheid en netheid Gedragsevaluatie Voorbeeld: Er is een klas met 24 leerlingen - 21 leerlingen zitten in een zwemclub - 18 leerlingen zitten in een schaakclub - 10 leerlingen zitten in een koor - 1 leerling zit in alle clubs Hoeveel leerlingen zitten in het koor én de schaakclub? 65
66 Inhibitie Emotieregulatie Initiatief nemen Werkgeheugen Plannen en organiseren Ordelijkheid en netheid Gedragsevaluatie METACOGNITIE Hoe meten? - BRIEF Vragenlijsten (Hogrefe) - Observatie 66
67 Welke problemen ervaren leerlingen? Cognitief Hoofdrekenen Automatiseren van rekenprocedures, formules en (letterlijke) definities Ruimtelijk inzicht Metacognitief Systematisch uitvoeren van stappen (vb. noteren van tussenstappen) Herkennen van analogieën (vb. onbekenden) Transfer naar nieuwe ongeziene oefeningen Gelijktijdig uitvoeren van verschillende stappen Aandacht en concentratie 67
68 Sticordimaatregelen voor leerlingen met dyscalculie Stimuleren Wijs erop als een bepaalde vraag niet of onvolledig werd ingevuld Opgaven steeds op papier (dus niet enkel dicteren of op het bord schrijven). Stuur de aandacht in de goede richting. (Vb. moet je de omtrek of de oppervlakte berekenen? Ken je de juiste formule?) Compenseren Meer tijd (tot 30%) of minder oefeningen Gebruik van zakrekenmachine en grafisch rekentoestel Gebruik van formularia (met uniforme notatiewijze) Gebruik van memofiches met voorbeeldoefeningen (met tussenstappen) Mondelinge toelichting van toetsen en examens Sta afwijkingen van 3 tot 4 mm toe bij meetkundige constructies 68
69 Sticordi-maatregelen voor leerlingen met dyscalculie Remediëren Verbeteren van lesnotities en extra oefeningen Aanleg van een schriftje met voorbeeldoefeningen Inslijpen van procedures (m.b.v. memofiches) Compenserende hulpmiddelen leren gebruiken Dispenseren Meetkundige opdrachten mondeling laten toelichten Hoofdrekenen Vermindering van het aantal oefeningen 69
70 Centrum voor Leesonderzoek Vlaanderen Experimentele Psychologie Universiteit Gent 70
71 3 drie HOGER ONDERWIJS Hilde Van Puyenbroeck Diensthoofd dienst studieadvies Arteveldehogeschool 71
72 ORGANISATIE BIJZONDER STATUUT Onderwijs- en examenfaciliteiten Zorgcoach Gemotiveerd verslag = basisvoorwaarde attesten screenen op de 3 criteria achterstandscriterium testresultaten, normen, hardnekkigheidscriterium geboden hulp verleden exclusiecriterium geen andere oorzaak indien onvoldoende een hertesting (verschillende subtypes) goede basis voor gesprek studiekeuze en aanvraag faciliteiten 72
73 ONDERWIJS- EN EXAMENFACILITEITEN Begrip redelijkheid Faciliteiten jaarlijks herbekijken Toekennen van faciliteiten = maatwerk Meest gevraagde examenfaciliteiten meer tijd voor een schriftelijk examen gebruik van een rekenmachine gebruik van een formularium spreiding van de examens binnen de voorziene examenperiode Meest gevraagde onderwijsfaciliteiten gebruik van een rekenmachine en formularium tijdens oefeningen meer tijd voor het afwerken van een schriftelijke taak studiebegeleiding (cfr. studiestrategieën) vakinhoudelijke begeleiding (cfr. economie, statistiek) 73
74 PSYCHO-EDUCATIE Rolmodellen Goed inzicht in de problematiek 74
75 UNIVERSAL DESIGN FOR LEARNING (UDL) 75
WETENSCHAP VANDAAG OVER DYSCALCULIE
DYSCALCULIE BIJ VOLWASSENEN Dr. Wim Tops Neurolinguïst Psycholoog De Kronkel Rijksuniversiteit Groningen WETENSCHAP VANDAAG OVER DYSCALCULIE één hardnekkige rekenstoornis 2 veel voorkomende stoornis drie
Nadere informatieDyscalculie een diagnose alleen maar zinvol om leerlingen te helpen
Dyscalculie een diagnose alleen maar zinvol om leerlingen te helpen Annemie Desoete 2.12.2010 Ugent, Arteveldehogeschool & Sig Inhoud lezing Inleiding : DC, hoe vaak? Begrippen/ oorzaken Varianten DC -
Nadere informatieDyscalculie een werkwoord
Dyscalculie een werkwoord Annemie Desoete 1.03.2010 Ugent, Arteveldehogeschool & Sig Inhoud lezing Inleiding : DC, hoe vaak? Begrippen/ oorzaken Varianten DC - angst : STICORDI Conclusies 3 perspectieven
Nadere informatieHet ABC van de leerstoornissen
Het ABC van de leerstoornissen 23 oktober 2012 K.A. Redingenhof Leuven Nadia Gielen Onderzoekseenheid Gezins- en Orthopedagogiek PraxisP Inhoud Leerstoornissen, dyslexie, dyscalculie een beknopt overzicht
Nadere informatieSamen méér. Samenwerken rond leerstoornissen in functie van onderwijsbehoeften.
Samen méér. Samenwerken rond leerstoornissen in functie van onderwijsbehoeften. 1 29-05-2012 PROEF OP DE SOM - studeren met dyscalculie Ik ben een leerkracht wiskunde en ik geef les in een eerste jaar
Nadere informatieDyslexie en dyscalculie in het hoger secundair onderwijs
Dyslexie en dyscalculie in het hoger secundair onderwijs Prof. dr. Wim Tops (Rijksuniversiteit Groningen) Dr. Frauke De Weerdt (IVV Sint-Vincentius Gent) Overzicht deel I 1. Definities dyslexie en dyscalculie
Nadere informatieHulpmiddelen bij de aanpak van dyscalculie. Wat is dyscalculie? Beschrijvende diagnose. Dyscalculie
Hulpmiddelen bij de aanpak van dyscalculie Nathalie Colpaert, ergotherapeute Jannes Baert, psycholoog 2 Kunnen rekenen (competentie) Rekenen niet van 8.30-15.30 uur Dyscalculie niet verdwenen op 21 jaar
Nadere informatieDyscalculie: als cijfers niet voor zich spreken en leerkrachten het verschil kunnen maken
Dyscalculie: als cijfers niet voor zich spreken en leerkrachten het verschil kunnen maken Annemie Desoete Ugent & Arteveldehogeschool 1 2 Ik ben een leerkracht wiskunde en ik geef les in een eerste jaar
Nadere informatieVCLB De Wissel Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding www.vclbdewisselantwerpen.be
VCLB De Wissel Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding www.vclbdewisselantwerpen.be Campus Centrum Hallershofstraat 7 2100 Deurne Tel. (03) 285 34 50 Fax (03) 285 34 51 Campus Noord Markt 3 2180
Nadere informatieLeerstoornissen in een notendop
Leerstoornissen in een notendop Sprankel Vlaams-Brabant 21/09/2015 Nadia Gielen Onderzoekseenheid Gezins- en Orthopedagogiek PraxisP Inhoud een inleiding in het domein van de leerstoornissen Leerstoornissen,
Nadere informatie3/03/2015. Exclusief probleem. Ernstig probleem. Exclusief probleem. Hardnekkig probleem
is dyscalculie? Ik reken op jouw hulp: Hulpmiddelen bij de aanpak van dyscalculie Dyscalculie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen met vlot/accuraat oproepen van rekenfeiten
Nadere informatieBEGELEIDING LEERLINGEN DYSCALCULIE EN ERNSTIGE REKENPROBLEMEN
BEGELEIDING LEERLINGEN DYSCALCULIE EN ERNSTIGE REKENPROBLEMEN Begeleiding van leerlingen met ernstige rekenproblemen en/of dyscalculie Definitie van dyscalculie Dyscalculie is een stoornis die gekenmerkt
Nadere informatieOver dyscalculie en rekenproblemen
De Dyscalculie-Survivalgids 19 Hoofdstuk 1 Over dyscalculie en rekenproblemen Voor we verder ingaan op dyscalculie, moeten we toch eerst even vertellen wat dyscalculie eigenlijk is. Dat gaan we doen in
Nadere informatieDyscalculie gediagnostiseerd. En dan? MBO conferentie Dyscalculie
Niet alle rekenproblemen zijn dyscalculie 2 1 T O M B R A A M S Dyscalculie gediagnostiseerd. En dan? MBO conferentie Dyscalculie PPON 2004 en 2011 De onderzoeken van PPON 2004 en 2011 laten zien dat routinematige
Nadere informatieWiskundeonderwijs : Is er een relatie met motoriek? En zijn er clusters binnen het rekenen? Ruth Vanderswalmen, Stefanie Pieters en Annemie Desoete
Wiskundeonderwijs : Is er een relatie met motoriek? En zijn er clusters binnen het rekenen? Ruth Vanderswalmen, Stefanie Pieters en Annemie Desoete Vakgroep Experimenteel-Klinische en Gezondheidspsychologie
Nadere informatieRID, daar kom je verder mee. Jelle wil net als zijn vriendjes naar de havo. Dyscalculie houdt hem niet tegen. Dyscalculiebehandeling
RID, daar kom je verder mee Jelle wil net als zijn vriendjes naar de havo. Dyscalculie houdt hem niet tegen. Dyscalculiebehandeling Waarom het RID? Wat is dyscalculie? Een gestructureerde aanpak Ruim 25
Nadere informatieHandelingsplan. Dyscalculie
Handelingsplan Dyscalculie Datum van invullen: Omschrijving van dit plan: Dyscalculie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen in de automatisering van de basisvaardigheden van het
Nadere informatieBegeleidingswijzer Dyscalculie
Begeleidingswijzer Dyscalculie Dyscalculie De term dyscalculie komt uit het Latijn (dys = slecht) en Grieks (calculus = rekenen) en kan vertaald worden als het niet kunnen uitvoeren van berekeningen. Voor
Nadere informatieDr. Bert De Smedt - KULeuven 1
Kinderen met rekenproblemen of dyscalculie Dr. Bert De Smedt Overzicht Inleiding Definitie + Prevalentie Recente wetenschappelijke inzichten Cognitieve kenmerken van kinderen met dyscalculie Neurobiologische
Nadere informatieRekenTrapperS Cool 1.1
RekenTrapperS Cool 1.1 Inhoud 1 Doe-activiteiten met kalender en klok... 5 1.1 Weetjes over de indeling van het jaar... 5 1.2 Kloklezen en rekenen met uren, minuten en seconden... 9 2 Getallenkennis tot
Nadere informatieDYSCALCULIEPROTOCOL. Beekdal Lyceum Datum: Auteur: Martin Jager
DYSCALCULIEPROTOCOL Beekdal Lyceum 2017 2018 Datum: 26-09-2017 Auteur: Martin Jager Inhoudsopgave 1. Signalering en diagnose 3 2. Dyscalculieverklaring 4 3. Mogelijke faciliteiten 4 4. Examen 5 5. Communicatie
Nadere informatieWORKSHOP DYSCALCULIE. SSgN studiedag 21 maart 2014
WORKSHOP DYSCALCULIE SSgN studiedag 21 maart 2014 6 + 3 =? Volgens Jelle (2Jn): 6 + 3 = 8??? Hoe doet Jelle dat? 6 x 7 =? Volgens Jelle: 6 x 7 = 44 Of 49? Jelle heeft het eerste uur vrij. Het tweede uur
Nadere informatieDyscalculiebehandeling
Dyscalculiebehandeling De weg vrij voor talent Wat is dyscalculie? Werken in je eigen tempo Dyscalculie komt voor bij ongeveer 3 tot 6% van de basisschoolleerlingen. Het kan erfelijk zijn, maar soms komt
Nadere informatieDraaiboek voor de begeleiding van leerlingen met DYSORTHOGRAFIE of SPELLINGSproblemen en dyslexie (schrijven)
Draaiboek voor de begeleiding van leerlingen met DYSORTHOGRAFIE of SPELLINGSproblemen en dyslexie (schrijven) Naam leerling: Klas:.. Wat is het? DYSORTHOGRAFIE Moeizame automatisatie aan de klank-tekenkoppeling.
Nadere informatieTips voor het diagnostische gesprek. Marisca Milikowski Rob Milikowski
Tips voor het diagnostische gesprek Marisca Milikowski Rob Milikowski Herkent u deze leerling? Zwakke automatisering, Tellend rekenen vaak op de vingers Nieuwe kennis zakt snel weg Eenvoudige bewerkingen
Nadere informatieBijlage 9: Cognitieve deelvaardigheden rekenen (CDR) 1
Bijlage 9: Cognitieve deelvaardigheden rekenen (CDR) 1 Om vlot en accuraat te kunnen rekenen zijn er minstens negen cognitieve deelvaardigheden nodig. In onderstaande tekst worden de negen cognitieve deelvaardigheden
Nadere informatieVroegtijdig signaleren en preventie van rekenwiskunde problemen.
Vroegtijdig signaleren en preventie van rekenwiskunde problemen. IDJK 2017 Ine van de Sluis Stijgen en Dalen 1. Eén persoon stelt een gesloten vraag. 2. Is het antwoord op jou van toepassing, ga je staan.
Nadere informatiePresentatie ernstige rekenproblemen & Dyscalculie 22 oktober 2014; Johanna Jager & Annelie van Harten
Presentatie ernstige rekenproblemen & Dyscalculie 22 oktober 2014; Johanna Jager & Annelie van Harten Programma Invoering van referentieniveaus en rekentoetsen in het onderwijs. Wat zijn ernstige rekenproblemen
Nadere informatieDyslexiebeleid van Openbare basisschool voor Daltononderwijs. De Meent
DE DE DE DE MEENT MEENT MEENT MEENT MAARN MAARN MAARN MAARN Dyslexiebeleid van Openbare basisschool voor Daltononderwijs De Meent Inhoud 1. Inleiding... 1 2. Wat is dyslexie... 1 3. Van signaleren tot
Nadere informatiePublicatielijst particulieren Eureka Expert www.eurekaexpert.be
Publicatielijst particulieren Eureka Expert www.eurekaexpert.be Alle prijzen zijn ENKEL voor PARTICULIEREN. Alle werkboeken zonder prijsvermelding kosten 15 BTW incl. Online kan je de digitale versie 9,
Nadere informatieVragenlijst leergeschiedenis lees- en spellingvaardigheid bestemd voor school / groepsleerkracht en interne leerlingenbegeleider
Vragenlijst leergeschiedenis lees- en spellingvaardigheid bestemd voor school / groepsleerkracht en interne leerlingenbegeleider Gegevens leerling Naam leerling :.. 0 jongen 0 meisje Geboortedatum Groep
Nadere informatieOnderwijs op Lariks - Dyslexie. M. Hurenkamp, RT-er L.A. Smit, orthopedagoog
Onderwijs op Lariks - Dyslexie M. Hurenkamp, RT-er L.A. Smit, orthopedagoog Definitie dyslexie Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat
Nadere informatieProtocol dyscalculie januari 2016 DYSCALCULIE PROTOCOL
DYSCALCULIE PROTOCOL 1 Inhoud Wat is dyscalculie?... 2 Vermoeden dyscalculie... 2 Signalering... 3 Stappenplan onderzoek en begeleiding... 4 Vergoeding... 5 Dyscalculieverklaring... 5 Wat is dyscalculie?
Nadere informatieLeerkrachten bevraagd
Leerkrachten bevraagd Moeilijke onderwerpen uit het wiskundecurriculum Antwoordtendensen tussen de wiskundemethoden Hendrik Van Steenbrugge Vakgroep Onderwijskunde Universiteit Gent Ik Jullie? Leerkracht
Nadere informatie7. DYSLEXIE. Hoe voelt dyslexie aan?
7. DYSLEXIE Hoe voelt dyslexie aan? Testje voorlezen (klassikaal lezen is geen goed idee, tenzij het koorlezen is). Voor de persoon met dyslexie: genant, frustratie, gokken of raden, opgeven, niet begrijpen
Nadere informatieBoys & Girls strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het basisonderwijs. Martijn Smoors Onderwijs Maak Je Samen
Boys & Girls strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het basisonderwijs Martijn Smoors Onderwijs Maak Je Samen Eindrapport MOOJ-onderzoek: Verschillen tussen meisjes en jongens bij het vak
Nadere informatieA. Cooreman. 4 CIJ Deel 1 Cijferen met natuurlijke getallen
A. Cooreman x ijke xe mp la ar CIJ Deel Cijferen met natuurlijke getallen Ink + Leerjaar kk Groep Remediëring 0 0 0 7 digitaal Naam: i.s.m Klas: Legende iconen Leer dit vanbuiten. Werk schriftelijk en
Nadere informatieGetallen 1 is een programma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip).
Getallen 1 Getallen 1 is een programma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip). Doelgroep Rekenen en Wiskunde Getallen 1 Getallen 1 is geschikt voor groep 7 en 8 van de basisschool
Nadere informatieHet zorgbeleid in het Pierenbos
Het zorgbeleid in het Pierenbos Indien je als ouder vragen hebt, stap je in de eerste plaats naar de klasleerkracht. Deze zal overleggen met de ondersteuner en/of zorgcoördinator en bekijken welke trajecten
Nadere informatieSTICORDI: kan het? Mag het? Zijn STICORDI-maatregelen effectief in de aanpak bij leerstoornissen
STICORDI: kan het? Mag het? Zijn STICORDI-maatregelen effectief in de aanpak bij leerstoornissen KAN HET? Ja! Geachte professor, Beste collega De UGent wil álle talentvolle jongeren de kans geven om een
Nadere informatieZandakkerlaan 17 9070 Heusden Tel.: 09 230 03 48 E-mail: zorgco@sportbasisschool.be. Sticordi-maatregelen
Zandakkerlaan 17 9070 Heusden Tel.: 09 230 03 48 Email: zorgco@sportbasisschool.be Sticordimaatregelen Doel van de invoering van sticordimaatregelen Het team een leidraad bezorgen met verschillende toepasbare
Nadere informatieDyslexie / dyscalculie
/ dyscalculie Dev os, qedeer en het beir qatmen sheet. In petijb qat beqeiren nog konbendraten, Waren ze pe deste vreinqen. Pas later is bat veranqerb. Oq een pag stuurben ze qe vos naar het dalies van
Nadere informatieDyslexie en Hoogbegaafdheid
Dyslexie en Hoogbegaafdheid Amber de Wilde in samenwerking met Evelyn Kroesbergen - Universiteit Utrecht, afdeling Orthopedagogiek - Ambulatorium Universiteit Utrecht - Pieter Span Expertisecentrum Hoogbegaafdheid
Nadere informatieBegeleidingswijzer Dyslexie
Begeleidingswijzer Dyslexie Dyslexie Ongeveer 5% van de studenten in het mbo heeft dyslexie. Dit is één op de twintig studenten. Iedereen die bij Rijn IJssel werkt, kan dus te maken krijgen met studenten
Nadere informatieVCLB De Wissel Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding www.vclbdewisselantwerpen.be TOELICHTING GEMOTIVEERD VERSLAG DYSCALCULIE
VCLB De Wissel Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding www.vclbdewisselantwerpen.be Campus Centrum Hallershofstraat 7 2100 Deurne Tel. (03) 285 34 50 Fax (03) 285 34 51 Campus Noord Markt 3 2180
Nadere informatieStomme sommen. Mijn boek over dyscalculie. Raúl Saez Scheihing. Ellie Smulders
Stomme sommen Mijn boek over dyscalculie Raúl Saez Scheihing Ellie Smulders Met dank aan: Professor Dr. Hans van Luit, hoogleraar diagnostiek en behandeling van kinderen met dyscalculie. Stomme sommen
Nadere informatieExecutieve Functies en Werkgeheugen. Dr. Dorine Slaats Klinisch neuropsycholoog
Executieve Functies en Werkgeheugen Dr. Dorine Slaats Klinisch neuropsycholoog U krijgt antwoord op: 1. Wat is het werkgeheugen? 2. Hoe belangrijk is het werkgeheugen? 3. En wat als het werkgeheugen faalt?
Nadere informatieDyscalculiebeleid Oosterlicht College
Dyscalculiebeleid Oosterlicht College B. Geerts, L. Groot, M. Lindenburg, H. Westerveld A. Maes, C. Minks, L. Scheffers Nieuwegein, Vianen, juni 2017 Dyscalculie Dyscalculie betekent letterlijk 'niet kunnen
Nadere informatieDe Kleine Prins Expertisecentrum
De Kleine Prins Expertisecentrum Femke Rienstra f.rienstra@dekleineprins.nl 31/10/16 2 Executieve Functies Kennis m.b.t. Executieve Functies (EF), de ontwikkeling ervan en het kunnen herkennen van de EF
Nadere informatieAanmelding dyscalculie-onderzoek
Aanmelding dyscalculie-onderzoek Aanmeldingsformulier school Leerlinggegevens Geb.datum Geslacht m v Groep Doublure nee ja, in groep Op deze school sinds groep Schoolgegevens Adres Postcode Plaats Telefoon
Nadere informatieStuderen met DCD Facts & Figures, aandachtspunten & tips
Studeren met DCD Facts & Figures, aandachtspunten & tips 1. Facts & Figures Developmental Coördination Disorder (DCD) of coördinatieontwikkelingsstoornis kenmerkt zich door een hardnekkig probleem met
Nadere informatieGetallen 1 is een computerprogramma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip).
Getallen 1 Getallen 1 is een computerprogramma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip). Doelgroep Rekenen en Wiskunde Getallen 1 Getallen 1 is geschikt voor groep 7 en 8 van de basisschool
Nadere informatieHoe rekent ons brein?? Recente neurowetenschappelijke inzichten in de ontwikkeling van rekenen en dyscalculie
Overzicht Inleiding Hoe rekent ons brein?? Recente neurowetenschappelijke inzichten in de ontwikkeling van rekenen en dyscalculie Prof. Dr. Bert De Smedt (number sense) Bewerkingen Hersenstructuur en rekenen
Nadere informatieTalig rekenen. Drs. Martin Ooijevaar - Onderwijsadviseur M.ooijevaar@sbzw.nl 0299-783422 @mooijevaar @sbzwtweet SBZW 10-4-2016 2
SBZW 10-4-2016 1 Talig rekenen Drs. Martin Ooijevaar - Onderwijsadviseur M.ooijevaar@sbzw.nl 0299-783422 @mooijevaar @sbzwtweet SBZW 10-4-2016 2 Onderwerpen Inschatten van beginniveau Taal binnen de rekenles
Nadere informatieHet Odulphuslyceum gebruikt voor dit Protocol de volgende definitie van dyscalculie (Ruijssenaars et al. 2004)
Dyscalculieprotocol Odulphuslyceum I Wat is dyscalculie? Het Odulphuslyceum gebruikt voor dit Protocol de volgende definitie van dyscalculie (Ruijssenaars et al. 2004) Dyscalculie is een stoornis die gekenmerkt
Nadere informatieToetswijzer examen Cool 2.1
Toetswijzer examen Cool 2.1 Cool 2.1 1 Getallenkennis: Grote natuurlijke getallen 86 a Ik kan grote getallen vlot lezen en schrijven. 90 b Ik kan getallen afronden. 91 c Ik ken de getalwaarde van een getal.
Nadere informatieVCLB De Wissel Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding TOELICHTING ONDERZOEKSVERSLAG DYSLEXIE BIJ DE OVERSTAP NAAR HET SECUNDAIR ONDERWIJS
VCLB De Wissel Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding www.vclbdewisselantwerpen.be TOELICHTING ONDERZOEKSVERSLAG DYSLEXIE BIJ DE OVERSTAP NAAR HET SECUNDAIR ONDERWIJS 1. Visie Het doel van een
Nadere informatieOverig nieuws Hulp ouders bij rekenen deel 3.
Overig nieuws Hulp ouders bij rekenen deel 3. Het rekenonderwijs van tegenwoordig ziet er anders uit dan vroeger. Dat komt omdat er nieuwe inzichten zijn over hoe kinderen het beste leren. Vroeger lag
Nadere informatieIedereen gelijk?! Prof. dr. Wim Tops Afdeling Neurolinguïstiek Faculteit Letteren
1 Iedereen gelijk?! Prof. dr. Wim Tops Afdeling Neurolinguïstiek Faculteit Letteren Aanpak van leerstoornissen op school 2 3 Hokjesdenken verdwijnt 4 5 COGNITIE EXECUTIEVE FUNCTIES PERSOONLIJKHEID 6 Executieve
Nadere informatieSymbolische numerieke vaardigheden zijn even belangrijk voor rekenen als fonologisch bewustzijn voor lezen
Symbolische numerieke vaardigheden zijn even belangrijk voor rekenen als fonologisch bewustzijn voor lezen Kiran Vanbinst, Daniel Ansari, Pol Ghesquière, & Bert De Smedt Situering Technisch lezen + elementair
Nadere informatieAutomatiseren in de rekenles: Wat je moet weten
Automatiseren in de rekenles: Wat je moet weten Er is veel aandacht voor het verbeteren van basisvaardigheden rekenen. Terecht, want deze vaardigheden zijn onmisbaar voor het succes van kinderen in andere
Nadere informatie(A)TYPISCH ZIJN IN REKENEN, WAAR HANGT HET MEE SAMEN?
VAKGROEP EXPERIMENTEEL-KLINISCHE EN GEZONDHEIDSPSYCHOLOGIE ONDERZOEKSGROEP ONTWIKKELINGSSTOORNISSEN (A)TYPISCH ZIJN IN REKENEN, WAAR HANGT HET MEE SAMEN? Elke Baten, Annemie Desoete, 02/06/2017 INLEIDING
Nadere informatieHet advies voor school is om te handelen volgens het protocol Ernstige RekenWiskunde-problemen en Dyscalculie (ERWD, 2011).
Orthopedagogenpraktijk Athena drs. Simone Verhoeven W.M. Dudokweg 10 a-b 1703 DB Heerhugowaard info@athenaweb.nl Intake vragenlijst bij onderzoek naar rekenproblemen/ dyscalculie Voorwaarden voor een aanmelding
Nadere informatiePROTOCOL DYSCALCULIE ANNIE M.G. SCHMIDTSCHOOL, DEN HAAG. 1.Inleiding
1.Inleiding In dit protocol wordt beschreven hoe op de Annie M.G. Schmidtschool wordt gewerkt aan het voorkomen, onderkennen en aanpakken van rekenproblemen of dyscalculie. Dit protocol maakt onderdeel
Nadere informatieCursus rekendidactiek. Bijeenkomst 6 26 februari 2013 monica wijers, vincent jonker Freudenthal Instituut
Cursus rekendidactiek Bijeenkomst 6 26 februari 2013 monica wijers, vincent jonker Freudenthal Instituut Rekenen uit de krant Huiswerk Zwakke rekenaars Bekijk samenvatting van het protocol ERWD voor
Nadere informatiePROTOCOL. DYSLEXIE en DYSCALCULIE
PROTOCOL DYSLEXIE en DYSCALCULIE Vastgesteld 10 februari 2014 Inleiding In dit protocol zet het Montessori College Eindhoven in grote lijnen uiteen: - hoe leerlingen met leerstoornissen als dyslexie en
Nadere informatie. In een notendop. Over de auteur
Boek : DCD-hulpgids voor leerkrachten. Achtergrond en adviezen bij de motorische coördinatiestoornis. Auteur : Eelke van Haeften 2009, Pica ISBN: 9789077671276 Bespreker : Sofie Bruyneel Datum : april
Nadere informatieDyscalculie in het VO
Dyscalculie in het VO Eindhoven, 13 oktober 2011 Conferentie Geslaagd met dyslexie en dyscalculie Hans van Luit j.e.h.vanluit@uu.nl Dyscalculie, een definitie Dyscalculie is een stoornis. Blijvende problemen
Nadere informatieZORGVISIE VBS DE TWIJG
ZORGVISIE VBS DE TWIJG Wat is zorg? Zorg bieden in een klas betekent: zoveel mogelijk kinderen zo goed mogelijk helpen om op zoveel mogelijk vlakken uit te groeien naar de best mogelijke versie van zichzelf.
Nadere informatieAandacht.. graag! Elly Kok Marianne van Etten Expertiseteam Fritz Redlschool/UMCU
Aandacht.. graag! Elly Kok Marianne van Etten Expertiseteam Fritz Redlschool/UMCU VOORSTELLEN DOELEN IN DEZE KORTE TIJD Meer kennis over mogelijke achtergronden en oorzaken van niettaakgericht gedrag
Nadere informatieZorg om je toekomst. Wat is. dyscalculie?
Zorg om je toekomst Wat is dyscalculie? 2 Inleiding Patrick is 14 jaar, maar weet in een winkel niet hoe hij met briefjes en muntstukken moet betalen en heeft geen idee hoeveel hij terug kan verwachten.
Nadere informatieHoe is uw gezinssamenstelling op dit moment? Vul eerst de gegevens van u en uw partner in en daarna de gegevens van uw kinderen, van oud naar jong.
Orthopedagogenpraktijk Athena drs. Simone Verhoeven W.M. Dudokweg 10 a-b 1703 DB Heerhugowaard info@athenaweb.nl Intake vragenlijst bij dyslexieonderzoek Ingevuld door: U wordt vriendelijk gevraagd deze
Nadere informatieIntake vragenlijst bij onderzoek naar rekenproblemen/dyscalculie
Orthopedagogenpraktijk Athena drs. Simone Verhoeven W.M. Dudokweg 10 a-b 1703 DB Heerhugowaard info@athenaweb.nl Intake vragenlijst bij onderzoek naar rekenproblemen/dyscalculie Voorwaarden voor een aanmelding
Nadere informatieNationale Dyslexie Conferentie 2010
Nationale Dyslexie Conferentie 2010 De samenhang tussen dyscalculie en dyslexie 13 oktober 2010 Sui Lin Goei Lector Onderwijs en Zorg Hogeschool Windesheim Universitair docent Onderwijscentrum VU Orthopedagoog/GZ-psycholoog
Nadere informatieZorginformatie OVC Havo/Vwo. schooljaar 2011-2012
Zorginformatie OVC Havo/Vwo schooljaar 2011-2012 NW/jan 2011 1 INHOUDSOPGAVE INLEIDING... 3 AANMELDPROCEDURE ZORG SECTOR 1... 3 ORTHOPEDAGOOG... 3 COUNSELING... 3 REMEDIAL TEACHING... 3 HET ZORGTEAM (ZT)...
Nadere informatiehet neuropsychologisch denkkader binnen een schoolsetting Claudia König Klinisch psycholoog, RCKJP
het neuropsychologisch denkkader binnen een schoolsetting Claudia König Klinisch psycholoog, RCKJP 15-03-2013 Inhoud Het neuropsychologisch denkkader De schoolsetting Ter ondersteuning bij het kind met
Nadere informatieaantal evaluatielessen
Jaarplanning Rekensprong Plus Rekensprong Plus heeft voor elk leerjaar een eenduidig jaarwerkplan. Elk werkschriftje van Rekensprong Plus overspant een periode tussen twee schoolvakanties werkschrift a
Nadere informatieGedrag in goede banen leiden: over de rol van executieve functies bij kinderen en pubers
Gedrag in goede banen leiden: over de rol van executieve functies bij kinderen en pubers Samenvatting presentatie Expertisebijeenkomst Executieve Functies Koers-VO; Capelle a/d IJssel; 3 december 2012
Nadere informatieUit De Ophaalbrug, werkmateriaal bij de overstap basisonderwijs voortgezet onderwijs, sept. 2003
Uit De Ophaalbrug, werkmateriaal bij de overstap basisonderwijs voortgezet onderwijs, sept. 2003 REKENEN-WISKUNDE VERSLAG Samenstelling De BOVO-kwaliteitsgroep rekenen-wiskunde bestond uit: Sira Kamermans,
Nadere informatieHandelingsgerichte diagnostiek van leerproblemen: een wetenschappelijk kader. Prof. Dr. Pol Ghesquière K.U. Leuven - Orthopedagogiek
Handelingsgerichte diagnostiek van leerproblemen: een wetenschappelijk kader Prof. Dr. Pol Ghesquière K.U. Leuven - Orthopedagogiek Handelingsgerichte diagnostiek een proces waarbij men onderwijs- en opvoedingsproblemen
Nadere informatieDyscalculie: Stagnaties in het leren rekenen. E. Harskamp. Terug naar eerste pagina. Pedagogiek in Beeld Hoofdstuk 22
Dyscalculie: Stagnaties in het leren rekenen E. Harskamp Rekenstoornissen (een voorbeeld) Susanne eind groep 5 van de basisschool. optelsommetjes over het tiental vaak fout het getalinzicht (welke getal
Nadere informatieGedurende de gehele schoolperiode wordt door de docenten zoveel mogelijk aandacht gegeven aan de volgende punten:
Pakket van maatregelen bij Dyslexie en Dyscalculie Dyslexie Algemeen: Gedurende de gehele schoolperiode wordt door de docenten zoveel mogelijk aandacht gegeven aan de volgende punten: Stimuleren Schriftelijk
Nadere informatieGecijferd bewustzijn door middel van rekenconflicten bij kleuters
Gecijferd bewustzijn door middel van rekenconflicten bij kleuters 25 januari 2012 Marije Bakker Welkom en programma Leerlijnen,domeinen, organisatie en praktische toepassing van gecijferd bewustzijn. 2
Nadere informatieA 1 RS+ 1. Rekensprong Plus 1 (c) Van In, lesnr domein lesonderwerp lesnr domein lesonderwerp lesnr domein lesonderwerp
RS+ 1 A 1 2 3 1 MK ruimtelijke oriëntatie: personen 27 G voorwerpen vergelijken naar aantal 53 G natuurlijke getallen interpreteren 2 G tellen tot 6 28 B evenveel maken door bijdoen of wegdoen 54 G vaste
Nadere informatieStudieochtend Dyslexie
Studieochtend Dyslexie Hoe ziet de ochtend eruit? Welkomstwoord Introductie dyslexie (praktische opdracht) Beleidskader dyslexie Theoretisch kader Koppeling naar de praktijk (praktische opdracht) 10.35-10.45
Nadere informatieRekenen op taal. Opbouw van deze presentatie. Seminar Berkenbrein Neurocognitie- Wat als leren niet vanzelf gaat?
dia 1 Seminar Berkenbrein Neurocognitie- Wat als leren niet vanzelf gaat? Rekenen op taal Inzichten vanuit de neurocognitie Inzichten vanuit de gedragswetenschap Implicaties voor de onderwijspraktijk 15
Nadere informatieAutisme en rekenproblemen 6 december 2011. Anke Van Acker
Autisme en rekenproblemen 6 december 2011 Anke Van Acker Onderzoekpiet heeft een onderzoek afgenomen over chocolade Aan 100 kindjes vroeg hij of ze graag bruine of witte chocolade kregen. Op de vraag of
Nadere informatieaantal evaluatielessen
Jaarplanning Rekensprong Plus Rekensprong Plus heeft voor elk leerjaar een eenduidig jaarwerkplan. Elk werkschriftje van Rekensprong Plus overspant een periode tussen twee schoolvakanties werkschrift a
Nadere informatieLijst STICORDI-maatregelen wiskunde secundair onderwijs
VCLB De Wissel Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding www.vclbdewisselantwerpen.be Campus Centrum Hallershofstraat 7 2100 Deurne Tel. (03) 285 34 50 Fax (03) 285 34 51 Campus Noord Markt 3 2180
Nadere informatieOm de kwaliteit van ons onderwijs te bewaken en de vorderingen van uw kind te volgen, nemen wij in iedere groep niet-methode gebonden toetsen af.
Leerlingvolgsysteem. Leerkrachten volgen de ontwikkeling van de kinderen in hun groep nauwgezet. Veel methoden die wij gebruiken, leveren toetsen die wij afnemen om vast te stellen of het kind de leerstof
Nadere informatieAANMELDINGSFORMULIER OUDERS VOOR ONDERZOEK VAN DYSCALCULIE
AANMELDINGSFORMULIER OUDERS VOOR ONDERZOEK VAN DYSCALCULIE De heer en mevrouw ouders / verzorgers van: Voornaam kind: Achternaam kind: Geboortedatum: Geslacht: jongen meisje Verlenen BNT-consult toestemming
Nadere informatieFICHE 3: Gsm - Kortetermijngeheugen
2015 11 FICHE 3: Gsm - Kortetermijngeheugen KENMERKEN EN AANBEVELINGEN [Geef tekst op] UIT: Intelligentiemeting in nieuwe banen: de integratie van het CHC-model in de psychodiagnostische praktijk. Walter
Nadere informatieDyscalculie. Tempo-test-rekenen
Dyscalculie Tempo-test-rekenen Tempo-test-rekenen ( TTR ) Teije de Vos 1992 Vaardigheidsniveau van elementaire rekenbewerkingen / automatisatie 1 lj tot en met 6 de lj Vlaamse normen vanaf 2 de leerjaar
Nadere informatieBouwstenen van het denken
Werken met cognitieve bouwstenen heeft gegarandeerd resultaat Analyseren Veronderstellingen maken Logisch denken Breed denken Onveranderbaarheid inzien Verinnerlijken Niet egocentrisch communiceren Tijdsoriëntatie
Nadere informatieErnstige rekenwiskundeproblemen en dyscalculie
Ernstige rekenwiskundeproblemen en dyscalculie Versie: januari 2016 In 2011 is een Protocol Ernstige RekenWiskunde-problemen en dyscalculie uitgekomen voor het basisonderwijs, speciaal basisonderwijs en
Nadere informatiebetrokkenen? klasleerkracht logopediste ZOCO ouders leerling door diagnose: diagnose dyslexie aanvullen en, indien nodig, aanvullen maatregelen.
Naam:. Geboortedatum: GEEN diagnose dyslexie STI-(CO) diagnose dyslexie STI-CO-R-DI Diagnose dyslexie: door wie (naam + functie)? wanneer (datum + klas)? Invoer STICORDI-maatregelen: wanneer? betrokkenen?
Nadere informatieDyscalculie Inleiding Wat is dyscalculie?
Dyscalculie Inleiding Dit dyscalculiebeleid is opgesteld om leerlingen met dyscalculie en hun ouders op een zo optimaal mogelijke manier te begeleiden en aan te geven wat leerlingen kunnen verwachten gedurende
Nadere informatieVisie op zorg voor leerlingen in het secundair onderwijs
Visie op zorg voor leerlingen in het secundair onderwijs Joost Laeremans Stafmedewerker Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Edegem 15 november 2011 1. Inleiding Het is mei 2011. Robbe
Nadere informatieWat is dyslexie en wat zijn de gevolgen hiervan voor het volgen van onderwijs?
Augustus 2014 Wat is dyslexie en wat zijn de gevolgen hiervan voor het volgen van onderwijs? Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren van het accuraat
Nadere informatieProtocol dyscalculie en ernstige rekenproblemen
Protocol dyscalculie en ernstige rekenproblemen Dit protocol heeft als doel richtlijnen te geven voor de begeleiding van leerlingen met dyscalculie en ernstige rekenproblemen op Thorbecke vmbo-pro. Het
Nadere informatie