Levensbeschouwing, religie en zingeving in de zorgverlening. wat wel, wat niet? Workshop Week van de Reflectie René van Leeuwen 27 november 2012

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Levensbeschouwing, religie en zingeving in de zorgverlening. wat wel, wat niet? Workshop Week van de Reflectie René van Leeuwen 27 november 2012"

Juliaan Driessen
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Levensbeschouwing, religie en zingeving in de zorgverlening wat wel, wat niet? Workshop Week van de Reflectie René van Leeuwen 27 november 2012

2 ik werk bij elke patiënt volgens de principes van therapeutic touch Zal ik ingestraalde kaartjes onder het kussen van uw kind leggen? U zou dat boek eens moeten lezen over verwerking van uw ziekte Ik wil de patiënt bewust maken van de kracht van positief denken Ik lees de patiënt niet voor uit de Koran; ik heb niets met dat geloof Zal ik voor u bidden? 2

U zou dat boek eens moeten lezen over verwerking van uw ziekte Ik wil de patiënt bewust

3 Oncologie verpleegkundige Leeffers Vleesenbeek & van der Sluis, 2010 ik denk wel dat we het zien, bij patiënten, existentiële nood, maar dat is pas als het zich erg aandient. Alles wat er aan vooraf gaat, het met een patiënt in gesprek gaan of daar aandacht voor te hebben, dat is heel verschillend per verpleegkundige. Het is geen afdelingsbeleid of standaard. Iedereen is in de anamnese of in contact met patiënten vrij hoe je dat vormgeeft

Alles wat er aan vooraf gaat, het met een patiënt in gesprek gaan of daar aandacht voor te hebben, dat is heel

4 Sister Caroline: shall I pray for you? It is acceptable to offer spiritual support as part of care when the patient asks for it. But for nurses, whose principal role is giving nursing care, the initiative lies with the patient and not with the nurse. Nurses like Caroline do not have to set aside their faith, but personal beliefs and practices should be secondary to the needs of the patient and the requirements of professional practice National Health Service, 2009

But for nurses, whose principal role is giving nursing care, the initiative lies with the patient and not with the

5 Workshop Reflecteren op: Rol levensbeschouwing en zingeving in de eigen werksituatie Eigen rol/opvatting Conclusies Korte inleiding Gesprek in subgroepen Plenaire afronding

6 Spirituele zorg = zorg voor spiritualiteit Herkennen van de spirituele behoeften van patiënten en de zorg voor die behoeften (Pesut, 2006) Spiritualiteit: levensbeschouwing en zingeving (Richtlijn Spirituele Nood, IKC 2010) Geloof en levensbeschouwing Levensdoel en levensbalans Spirituele ervaringen en emoties Moed, hoop en groei Religieuze/spirituele praktijken Relaties Orientatiebron (Fitchett, 1995/van Leeuwen, 2008)

Nood, IKC 2010) Geloof en levensbeschouwing Levensdoel en levensbalans Spirituele ervaringen en emoties

7 Het goede doen: Gezondheid en welbevinden (Neuman, 1995) zorgverleners hebben een ethische verplichting om aandacht te hebben voor alle dimensies van een persoon in het kader van holistische zorg (Casarez & Engebretson, 2012)

aandacht te hebben voor alle dimensies van een persoon

8 Niet storen Niet meeluisteren Attent maken Dadelijk doorgeven

9 Multidisciplinaire benadering Richtlijn spirituele zorg (IKC 2010) Arts/Verpleegkundige Geestelijk verzorger Psycholoog/Psychiater A-B-C Model Aandacht Begeleiding - Crisisinterventie

10 Spirituele zorg Wat wel, wat niet? vermijden opdracht

11 Barrieres die rol spelen bij vermijding (Casarez & Engebretson, 2012) Geen gemeenschappelijke taal Verschillende opvattingen over belang spiritualiteit Niet weten wat te doen: overvraag je zelf niet Het is mijn taak niet Spiritualiteit is privé

Verschillende opvattingen over belang spiritualiteit Niet

12 Ethische principes zorg (Beauchamps & Childress, 2009) Het goede doen voor de patiënt; wat is heilzaam? Respecteren, tegemoet komen aan spirituele behoeften Brengt (gezondheid van) patiënt niet in gevaar Negeren van spirituele behoeften Autonomie Eigen principes opzij, uitgaan van wat belangrijk is voor de patiënt Rechtvaardigheid Advocaat van de patiënt, helpen spirituele behoeften te uiten

Respecteren, tegemoet komen aan spirituele behoeften Brengt (gezondheid van) patiënt niet in

13 Spirituele zorg als opdracht: problemen Dwang: niet aansluiten bij patiënt, opdringen eigen opvatting (Pesut, 2006) Humanistische benadering: positief denken Religieuze benadering: expliciet getuigen, evangeliseren New Age benadering: healing (o.a. Therapeutic Touch, Reiki) Competentie overstijgen (Casarez & Engebretson, 2012) onvoldoende kennis, vaardig te laat (niet) verwijzen

14 Ethisch handelen in spirituele zorg (Winslow, 2007) Herken de spirituele behoeften, bronnen en voorkeuren Volg de wensen van de patiënt Dwing je eigen geloof en praktijken niet op Wees je bewust van de uitwerking van je eigen geloof Wees integer en respectvol

de patiënt Dwing je eigen geloof en praktijken niet op Wees je

15 Casus reflectie: rol levensbeschouwing Reanimeren of niet? eigen situatie Ethische principes zorg (Beauchamps & Childress, 2009) Het goede doen, wat is heilzaam Brengt gezondheid niet in gevaar Autonomie Rechtvaardigheid Ethisch handelen spirituele zorg (Winslow, 2007) Herken de spirituele behoeften, bronnen en voorkeuren Volg de wensen van de patiënt Dwing je eigen geloof en praktijken niet op Wees je bewust van de uitwerking van je eigen geloof Wees integer en respectvol

niet in gevaar Autonomie Rechtvaardigheid Ethisch handelen spirituele zorg (Winslow, 2007) Herken de spirituele

16 Herken de spirituele behoeften, bronnen en voorkeuren Anamnese: Hoe belangrijk is spiritualiteit/geloof en heeft men zorgen op dat gebied Welke spirituele ondersteuning wenst men van het team Diepte interview: Als het belangrijk is en relevant voor de patiënt Met respect voor autonomie van de patiënt Als de zorgverlener competent is om dat te doen Relevant voor gezondheid van en zorg aan patiënt

van het team Diepte interview: Als het belangrijk is en relevant voor de patiënt Met respect voor

17 Volg de wensen van de patiënt Let op verbale en non verbale signalen van bevestiging en afwijzing Spirituele gevoeligheid

18 Dwing je eigen geloof en praktijken niet op Patiënt is in kwetsbare positie Patiënt kan alles dat hoop brengt aangrijpen Zorgverlener zit in machtspositie Getuigen kan dan dwingend overkomen

19 Wees bewust van de uitwerking van je eigen overtuiging het is goed, hij is nu in de hemel in de hemel wacht ze op je

20 Wees integer en respectvol de stervende patiënt die elke vorm van spirituele zorg afwijst moet daarin gerespecteerd worden wel niet reanimeren

21 Lectoraat Zorg & Spiritualiteit

Vergelijkbare documenten

Ouderenzorg in 2025?

Ouderenzorg in 2025? https://www.youtube.com/watch?feature=player_detailpage&v=vo9 wlawhe3e Niemand gaat actief de gang naar het verpleeghuis, je wordt opgenomen, ik had geen inspraak 1 IDENTITEIT: wie