STAGEBOEKJE LEERJAAR

Transcriptie

1 STAGEBOEKJE LEERJAAR MOU

2 Inhoudsopgave 1.0. Stage volgen Wat is stage? Algemene doelstelling Begeleiding Stage in de propedeuse Het karakter van de stage De inhoud van de stage De omvang van de stage Stageopdracht... 6 Bijlage Bijlage Bijlage

3 1.0. Stage volgen In het kader van een beroepsgerichte opleiding is stage een essentieel onderdeel. Alleen door stage kan de beroepsgerichtheid van de opleiding zichtbaar gemaakt worden en kun je de vereiste competenties verwerven die je tot een startbekwaam functionaris voor het beroepenveld maken Wat is stage? De studie Pastoraal Werker is een officieel erkende Hogere Beroepsopleiding. Het vervullen van de stage is daarom, naast het afleggen van de tentamens, een belangrijk onderdeel van de opleiding. De stage is een leersituatie waarin de verbinding tussen theorie en praktijk gestalte moet krijgen. Door middel van de stage word je intensief geconfronteerd met verscheidene praktijksituaties, zodat je de voorwaarden voor het toekomstig beroep gaat herkennen en kunt leren aan die voorwaarden zoveel mogelijk te voldoen. Door het verrichten van praktische beroepswerkzaamheden kun je je de beroepshouding eigen maken die vereist is om zelfstandig en in teamverband te functioneren. Dit houdt in dat de te verrichten werkzaamheden moeten aansluiten bij de competenties die verwoord staan in het opleidingsplan Algemene doelstelling Binnen het kader van de beroepsopleiding heeft de stage de doelstelling de gerichtheid op het werkveld praktisch vorm te geven. De stages hebben hun invloed op de colleges en de gerichtheid van de vraagstellingen die aan de orde komen. Bij de student bedoelen ze de noodzakelijke integratie van theorie en praktijk op gang te brengen. De stage gaat niet op in het kennismaken met het werkveld. In de beginfase zijn de stages oriënterend en observerend, maar naarmate de studie vordert, worden ze meer beroepsgericht. Het doel ligt in het ontwikkelen van de competenties en de startbekwaamheid. Tijdens de stage word je voorbereid op verantwoord en adequaat handelen als beroepsfunctionaris. Het resultaat van dit proces laat je zien in het portfolio. De stage geeft de noodzakelijke gerichtheid op de beroepspraxis. Dat vraagt een toenemende zelfstandigheid, bewustzijn van de verantwoordelijkheid, mogelijkheid van methodisch en planmatig denken, de bereidheid en de mogelijkheid tot samenwerking met anderen, zicht op verhoudingen in het kerkelijke leven en op de verhouding van kerkelijk en instellingswerk. Noodzakelijk is vooral een diep besef van het gewicht van het werk dat in Gods Koninkrijk verricht wordt in de bediening en/of bemiddeling van het Woord binnen of buiten het ambt. Daarom is de ontwikkeling van een daarbij passende levenshouding en levensopenbaring mede de doelstelling van de stage. Hierbij is de werking van Gods Geest onmisbaar nodig. 2

4 1.3. Begeleiding Een goede stage staat of valt met goede begeleiding. De begeleiding vanuit de opleiding en het stage-instituut zorgen ervoor dat de stage een optimaal rendement heeft. In de opleiding wordt de drieslag supervisie intervisie zelfreflectie gehanteerd. Werken onder supervisie is een belangrijk middel om te leren functioneren in de praktijk. De supervisie vanuit de cursus en het stage-instituut stellen je in staat munt te slaan uit je leerervaringen. Naast de supervisie vanuit de cursus en het stage-instituut is ook de onderlinge uitwisseling van ervaringen van betekenis voor je vorming. Tijdens de intervisiebijeenkomsten kun je onder professionele begeleiding ook ervaringen delen met medestudenten en deze evalueren. Via de colleges word je verder gestimuleerd tot zelfevaluatie en zo voorbereid op het toekomstig functioneren in het beroepenveld waarvoor je hebt gekozen. Zelfreflectie is noodzakelijk om je te ontwikkelen tijdens praktijkleren. Via de colleges word je verder gestimuleerd tot zelfevaluatie en zo voorbereid op het toekomstig functioneren in het beroepenveld waarvoor je hebt gekozen. In de colleges van de hoofdvakken wordt ook regelmatig verwezen naar de relevantie van de behandelde stof en vaardigheden voor het beroepenveld en gereflecteerd op de juiste beroepsattitude. Ook de vakken die specifiek gerelateerd zijn aan de differentiatie Pastoraal Werk en behoren tot het basisprogramma zijn niet alleen theorie-, maar ook praktijkgericht. De stage vormt een onderdeel van het praktijkleren zoals dat aan de opleiding gestalte wordt gegeven via het basis- en beroepsgerichte programma. 3

5 2.0. Stage in de propedeuse In de opbouw van het praktijkleren aan de opleiding die de CGO verzorgt, is gekozen voor een duidelijke geleding. In de propedeuse draagt de stage een bij de propedeuse behorend karakter. Dit komt uit in de inhoud van de opdrachten en de samenhang met het vervolg. Het verslag wordt als bijlage bij het portfolio opgenomen Het karakter van de stage In het eerste leerjaar heeft de stage het karakter van een oriëntatiestage. Je begeeft je voor enkele dagdelen op het werkveld om je te oriënteren op de breedte van het veld. Je kiest minstens twee werkvelden waarop je je oriënteert en doet daarvan verslag. In deze stage gaat het om het kennismaken met het werkveld en de diverse aspecten van het werk. Dat maakt mede een afgewogen keuze voor het vervolg van de studie mogelijk, want met de oriëntatie op een bepaald werkveld kan de vraag beantwoord worden of je jezelf op dit terrein als beroepsfunctionaris ziet functioneren. De stage staat daarmee voor een deel in het teken van de beroepskeuze. In deze stage krijg je, door je te oriënteren op het werkveld, ook al enig zicht op de vragen en problematiek die op het werkveld spelen. Met de ervaring van de eerste stage kun je meer gericht de beroepsgerichte elementen van de colleges van het basisprogramma en het beroepsgerichte deel op waarde schatten en vruchtbaar maken voor de eerste ontwikkeling van een bij het werkveld behorende beroepshouding. Na de stage zul je gemakkelijker de betekenis van de beroepsgerichte elementen in de opleiding een plaats kunnen geven De inhoud van de stage - In het kader van de oriëntatiestage van de propedeuse ontvang je voornamelijk opdrachten die gericht zijn op het observeren van het werkveld. Deze opdrachten zijn veelal descriptief van aard. Je maakt na kennismaking met minstens twee werkvelden een verslag waarin een beschrijving is opgenomen van de organisatie die je hebt bezocht. Je let daarbij op identiteit, visie en missie zoals die door de organisatie zijn verwoord, de doelgroep waarop de organisatie zich richt en beschrijft de werkzaamheden van beroepsfunctionarissen die je hebt waargenomen. - Daarnaast heb je ook de opdracht je te bezinnen op de vraag of je je in de beschreven werkzaamheden op je plaats zou weten als beroepsfunctionaris. Aan het einde van je verslag moet je antwoord kunnen geven op deze vraag met het oog op je eigen beroepskeuze. De opleiding kent in de vervolgweg verschillende profielen die overeenkomen met de verschillende segmenten van het werkveld. Je zoekt naar de velden waarvoor je wel/geen affiniteit hebt en probeert daarvoor redenen aan te geven. De stage moet je daarvoor stof ter bezinning aanreiken. - Tijdens de stage ga je ook gericht op zoek naar praktijksituaties die laten zien dat de stof die tijdens de colleges in het basis- en het beroepsprogramma wordt gedoceerd, relevant is voor het praktijkveld. Aan het einde van de colleges wordt steeds de vraag gesteld naar de relevantie van de stof. Het lopen van een stage 4

6 geeft je een duidelijk punt waaraan je bij het vormen van een oordeel kunt refereren De omvang van de stage De stage omvat in totaal twaalf dagdelen oriëntatie en drie dagdelen verslaglegging. Daarvan dien je twee dagdelen stage te lopen binnen het (godsdienst)onderwijs om een goed zicht te krijgen op eventuele beroepsmogelijkheden in het onderwijs. Daarnaast moet je tien dagdelen stage lopen binnen een godsdienstig georiënteerde instelling. Te denken valt aan stage bij catechisatie, jeugdvereniging, evangelisatiepost, pastoraal werk, Bijbelwinkel, enz. De stage is na goedkeuring van de verslagen goed voor zeven credits. De stage kan verspreid over het gehele jaar plaatsvinden, maar moet aan het einde van het eerste leerjaar afgerond zijn door middel van het overleggen van het ondertekende stageformulier en stageverslag. Na goedkeuring van het stageverslag door de stagebegeleider voeg je dit toe als bijlage aan het portfolio. N.B. Wanneer je in het vervullen van de stages langer dan een jaar achterloopt, mag je geen tentamens meer doen! 5

7 3.0. Stageopdracht De stageopdracht in de propedeuse bestaat in het zich oriënteren op de activiteiten op de twee werkvelden waarvoor de CGO studenten opleidt: het godsdienstonderwijs (GL) en het godsdienst pastoraal werk (PW). Tijdens de stage vul je voor de verschillende observaties het format in dat opgenomen is in bijlage 1 van deze stagegids. Verder laat je voor elke observatie een verklaring door een vertegenwoordiger van de ontvangende instantie invullen. 6

8 Bijlage 1 Oriëntatiestage leerjaar 1 Naam student : Cursusjaar : De stageopdracht is vervuld bij : Naam gemeente/instelling : Adres : Plaats : Telefoon : Contactpersoon : A. Informatie over de kerkelijke gemeente/instelling Geef aandacht aan de volgende punten: - organisatiebeschrijving; - beschrijf visie, missie en identiteit; - hoe komt de identiteit tot uitdrukking in de dagelijkse werkzaamheden? B. Verslag van stage-activiteit Geef aandacht aan de volgende punten: - welke competenties komen in het werk naar voren? - maak een overzicht van de waargenomen praktijken (Gebruik bij het invullen bijlage 3) C. Positieve en negatieve leerpunten Geef aandacht aan de volgende punten: - bespreek je verslag met een medestudent en schrijf positieve punten en leerpunten op (intervisie); - formuleer een aantal leervragen als een persoonlijk ontwikkelingsplan waar je volgende stageperiode aan gaat werken; - wat heb je van deze stage geleerd? Hoe had je meer kunnen leren? - waarom vind je jezelf geschikt voor dit soort werk? 7

9 D. Zelfevaluatie Geef aandacht aan de volgende punten: - noem in elk verslag voorbeelden van leerstof die relevant is voor het door jou bezochte werkterrein, minimaal twee vakken waar jou iets aangereikt werd dat dienstbaar kan zijn aan jouw functioneren; - welke competenties denk jij zelf al te beheersen? Geef aan of jij de genoemde competenties matig, voldoende of goed beheerst; - welke competenties moet jij in de komende jaren veel aandacht geven? Het stageverslag uiterlijk inleveren voor 1 november bij drs. J. van Mourik, Odinstraat 35, 4421 LH Kapelle. jvm@cgo.nu 8

10 Bijlage 2 Verklaring stagementor Naam student : Cursusjaar : De genoemde student heeft stage gelopen bij: Naam gemeente/instelling : Adres : Plaats : Telefoon : Contactpersoon : Opmerkingen: Plaats: Datum: Handtekening stagementor: De verklaring inleveren bij drs. J. van Mourik, Odinstraat 35, 4421 LH Kapelle. E- mail: jvm@cgo.nu 9

11 Bijlage 3 Competentieprofiel PW 1. Hermeneutische competentie Het vermogen om de Heilige Schrift en de religieuze traditie, gemeenschap en/of organisatie, die hij/zij vertegenwoordigt in een betekenisvolle verbinding te brengen met de mens in zijn huidige context. A Legt op methodische wijze verbanden tussen de Heilige Schrift en de actuele situatie B Brengt hedendaagse levensbeschouwelijke vragen van mensen in verbinding met de Heilige Schrift en geeft daaraan een levensbeschouwelijke interpretatie C Duidt maatschappelijke en culturele processen in het licht van de Heilige Schrift D Heeft inzicht in de referentiekaders van anderen en betrekt zijn/haar eigen geschiedenis en achtergrond zinvol bij de interpretatie van de situatie van anderen E Reflecteert op en geeft uitdrukking aan de betekenis van zijn/haar religieuze traditie voor de huidige cultuur en samenleving Praktijken: - meditatie, appelwoord of opening van een vergadering houden - verhaal uit de Bijbel of kerkgeschiedenis voor doelgroep vertellen - een levensbeschouwelijk gesprek op niveau voeren - deelnemen aan levensbeschouwelijk/ethisch panel of een discussie - column over levensbeschouwelijk/ethisch onderwerp schrijven - een actieplan voor het uitvoeren van levensbeschouwelijke activiteiten - visiestuk voor een levensbeschouwelijke organisatie schrijven - preekbespreking bijwonen/leiden 2. Pastorale competentie Het vermogen om mensen, individueel en groepsgewijs, vanuit een contextuele optiek en op hermeneutisch verantwoorde wijze te ondersteunen in het omgaan met religieuze vragen en levensvragen in zeer uiteenlopende situaties. A Hanteert onderscheid tussen een gewoon gesprek, hulpverlening en pastoraat B Initieert pastorale zorg vanuit het zicht op wat nodig is C Hanteert verschillende gesprekstechnieken en stelt 10

12 D E F G H I adequate pastorale diagnoses Herkent en hanteert grenzen van eigen bevoegdheid en handelen en kan op basis van eigen analyse eventueel passend verwijzen naar derden Heeft inzicht in menselijk gedrag, psychologische en geestelijke processen en heeft oog voor pastoranten in hun context Gaat integer en ethisch verantwoord om met de pastoranten en hun situatie, is nabij en leeft mee, maar houdt gepaste professionele afstand Refereert aan de Heilige Schrift en appelleert aan de persoonlijke verantwoordelijkheid van de pastoranten om oplossingsgericht te denken en maakt mensen bewust van hun situatie Herkent levensvragen en de religieuze en ethische dimensie en kan hierbij begeleiden Maakt in overleg met pastoranten gebruik van bijbellezen, gebed en andere liturgische/religieuze handelingen Praktijken: - een pastoraal gesprek voeren en via een verbatim daarop reflecteren - reflecteren op bijbelgebruik in een pastorale situatie - beschrijving van een pastorale situatie geven in de vorm van een casus - gesprek voeren op breukvlak pastoraat en hulpverlening - een pastoraal advies formuleren in een casus - observeren en evalueren van gedrag en reacties - afweging maken van de portee van een hulpvraag - huwelijksgesprek bijwonen/voeren - bezoeken afleggen: ziekenbezoek, ouderenbezoek, rouwbezoek - jongerenpastoraat 3. Liturgische competentie Het vermogen om religieuze en liturgische bijeenkomsten en handelingen van verschillende aard en doelstelling gestalte te geven en daarin (mede) voor te gaan. A Geeft de bijeenkomst op een passende wijze vorm, aansluitend bij een gegeven context B Overlegt en werkt samen met andere participanten in de bijeenkomst C Put op verantwoorde wijze uit liturgische traditie D Maakt en houdt een overdenking in voorkomende gevallen E Formuleert passende gebeden F Handelt gevoelvol en expressief en gaat op een authentieke wijze voor G Verricht religieuze en liturgische handelingen in het bewustzijn van hun betekenis 11

13 Praktijken: - een liturgie samenstellen - een declamatie maken/organiseren - een meditatie houden of een appelwoord uitspreken - een openbaar gebed uitspreken - een zangdienst of zanguur leiden voor verschillende doelgroepen - rouwdienst voorbereiden en leiden 4. Missionaire competentie Het vermogen om de boodschap van de Heilige Schrift met anderen te communiceren en uit te dragen en op een open en uitnodigende wijze aanwezig te zijn in de samenleving, ook in cross-culturele context. A Is betrokken op en aanwezig in de samenleving en heeft brede en actuele kennis van maatschappelijke en (multi) culturele ontwikkelingen in plaatselijke en wereldwijde context B Reflecteert vanuit de Heilige Schrift op de ontwikkelingen in cultuur en samenleving C Organiseert activiteiten voor verschillende doelgroepen om hen in contact te brengen met de boodschap van de Heilige Schrift en hen op dat platform daarover met elkaar in gesprek te brengen D Vertolkt de boodschap van de Heilige Schrift op een respectvolle en integere wijze en doet daarbij recht aan andere levensvisies E Legt contacten met mensen van buiten de eigen kerk of gemeenschap F Levert een bijdrage aan het onderlinge respecteren van religieuze overtuigingen G Rust mensen toe tot een missionaire houding Praktijken: - deelnemen aan evangelisatie- en zendingsactiviteiten - reflecteren of praktiseren van transculturele overdracht - evangelisatiefolder schrijven - deelnemen aan tentactie - organiseren kinderevangelisatiewerk - straatcolportage - evangelisatietoespraak voorbereiden - powerpoint of folder maken voor evangelisatiewerk 12

14 5. Educatieve competentie Het vermogen om een krachtige leeromgeving voor individuen en groepen te creëren en om leer- en vormingsprocessen met levensbeschouwelijke thema s te faciliteren. A Formuleert voor diverse individuen en groepen leer- en ontwikkelingsdoelen B Verdiept zich in de beginsituatie van de lerende(n) en herkent religieuze ontwikkelingen en ervaringen en kiest op basis daarvan leerinhoud en werkvormen C Motiveert individuen en groepen in hun religieuze leervragen, daagt hen uit en begeleidt hen waar nodig zodat zij in staat zijn het eigen leer- en vormingsproces te sturen D Staat open voor reflectie en feedback van de lerende(n) en is flexibel in het aanpassen van leeractiviteiten E Speelt in op groepsdynamische processen F Rust vrijwilligers en/of professionals toe om zelfstandig taken uit te voeren in gemeente, organisatie of instelling Praktijken: - les op school of catechisatie voorbereiden/geven - verschillende leer- en werkvormen in praktijk evalueren - instructie voor activiteit verzorgen - bijbelstudie leiden en verschillende methodes toepassen 6. Agogische competentie Het vermogen om vanuit de religieuze traditie, gemeenschap en/of organisatie die men vertegenwoordigt op een bewuste, doelgerichte, procesmatige en systematische wijze (samen) te werken aan verandering. A Analyseert bestaande situaties en maakt op basis van de analyse een samenhangend ontwerp/plan ter verbetering B Voert op gestructureerde wijze de voorgenomen plannen/activiteiten uit C Stelt evaluatiecriteria op en reflecteert regelmatig op product en proces van uitvoering en toetst het eigen handelen aan vooraf gestelde eisen D Draagt constructief bij aan het behalen van gemeenschappelijke doelen in groepen en samenwerkingsverbanden E Verantwoordt en motiveert de wijze van samenwerking met collega s en andere organisaties en instellingen F Stimuleert de identiteit van instelling, gemeente of 13

15 G organisatie onder de verantwoordelijkheid waarvan hij/zij werkzaam is Legt relaties met relevante organisaties, instellingen en individuen, bouwt deze uit, onderhoudt deze en behartigt daarbij de belangen van de te vertegenwoordigende organisatie of gemeenschap Praktijken: - coaching van een groep of persoon - casus bespreken - een pastorale problematiek analyseren en oplossingsrichtingen bedenken - handelingsplan maken en evalueren - coöperatie pastoraat en hulpverlening onderzoeken - een organisatie waarin agogisch werk gedaan wordt in beeld brengen 7. Leiderschap Het vermogen om individuen (professionals en vrijwilligers), groepen en organisaties te leiden en te begeleiden op levensbeschouwelijk gebied, gericht op het bereiken van gestelde doelen. A Draagt verantwoordelijkheid voor en geeft transparant en integer leiding aan geestelijke processen bij individuen en groepen B Is zich bewust van de voorbeeldfunctie die een leider altijd heeft en handelt hier ook naar C Stemt zijn/haar handelen af op de grondslag, tradities en regels van de organisatie of gemeenschap D Gaat op een professionele en oplossingsgerichte wijze om met weerstanden, durft te confronteren en te corrigeren, verzoent en stimuleert E Ontwikkelt, implementeert en evalueert visie en beleid F Geeft leiding aan overlegsituaties en besluitvormings- en veranderingsprocessen en speelt daarbij in op groepsdynamische processen G Enthousiasmeert en mobiliseert H Delegeert effectief taken met daarbij behorende verantwoordelijkheden Praktijken: - coaching van personen op groepen - processen of activiteiten opzetten/organiseren/leiden - taakverdelingen maken - een project in een gemeente of groep opzetten - cultuurverandering inzetten 14

16 8. Communicatie Het vermogen om adequaat en doelgroepgericht te communiceren met individuen, groepen en organisaties, zowel mondeling als schriftelijk, verbaal als non-verbaal. A Maakt gebruik van symbolen, beelden en voorbeelden om levensbeschouwelijke onderwerpen ter sprake te brengen en uit te leggen B Verstaat en interpreteert signalen van individuen en groepen en vraagt waar nodig om verduidelijking C Leeft zich in in gedachten, gevoelens en situaties van anderen D Brengt eigen standpunten en beslissingen overtuigend en met enthousiasme onder woorden en legitimeert deze vanuit diverse richtingen, daarbij respect tonend voor de ander E Schrijft heldere teksten met een duidelijke structuur en opbouw F Kiest de juiste communicatie, passend bij de doelgroep en maakt daarbij gebruik van informatie- en communicatietechnologie Praktijken: - gedachten via de pers communiceren - gesprekken analyseren - teksten voor een gericht doel schrijven en evalueren - karakterbeschrijving maken - informatiebehoefte vaststellen in een bepaalde situatie 9. Persoonlijke competentie Het vermogen om vanuit de eigen spiritualiteit of de spiritualiteit die hij/zij zich heeft eigen gemaakt vanuit de religieuze gemeenschap en/of organisatie die hij/zij vertegenwoordigt te reflecteren op attitude, identiteit en handelen in beroepssituaties en om zich persoonlijk en professioneel te ontwikkelen. A Analyseert het eigen functioneren en heeft daardoor een goed beeld van zijn/haar competenties en blijft planmatig werken aan de ontwikkeling hiervan B Ontwikkelt een visie op het beroep, op basis van theologische inzichten, eigen levensovertuiging en ervaringen in de beroepsuitoefening, passend binnen de religieuze traditie en/of organisatie die hij/zij vertegenwoordigt C Reflecteert op de religieuze traditie van de stroming of organisatie die hij/zij vertegenwoordigt, bijbehorende 15

17 D E F G geschriften, gebruiken en symbolen en weet die op waarde te schatten Geeft persoonlijk gestalte aan zijn/haar identiteit, is daarin evenwichtig en handelt op een authentieke, integere en ethische verantwoorde wijze Reflecteert op de eigen religieuze en spirituele ontwikkeling Toont relativeringsvermogen en kent zijn/haar grenzen Verantwoordt zijn/haar gemaakte keuzes Praktijken: - mediteren en bidden - een soliloquium - zelfevaluatie schrijven graden-feedback 16