DWEILEN MET DE (GAS)KRAAN DICHT. Naar een aanpak en uitvoer in de provincie Flevoland

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "DWEILEN MET DE (GAS)KRAAN DICHT. Naar een aanpak en uitvoer in de provincie Flevoland"

Transcriptie

1 DWEILEN MET DE (GAS)KRAAN DICHT Naar een aanpak en uitvoer in de provincie Flevoland

2 INTRODUCTIE Anja de Graaff

3 EVEN VOORSTELLEN Daniël Tomas Ingrid

4 TRAJECT Doel: aardgasvrije nieuwbouw in heel Flevoland als norm Twee ambtelijke sessies Locatiesessies Bestuurlijke sessie Opleveren stappenplan Projectgroep: Dennis Menting, Anja de Graaff, Martin Ribbink, Nicolette Jansen

5 VANDAAG KOM VAN DAT GAS AF! WAAROM AARDGASVRIJE NIEUWBOUW? ENERGIE- NEUTRAAL EN AARDGASVRIJ TECHNISCH EN FINANCIEEL ORGANISEREN AARDGASVRIJE NIEUWBOUW

6 KOM VAN DAT GAS AF!

7 NOODZAAK 7

8 Hoe eenvo udigei n vorm, hoe beter.

9 DE OPGAVE woningen Aantal woningen aangesloten op aardgas in Nederland woningen Aantal woningen per jaar afsluiten om 2050 te halen. 9

10 WAAROM AARDGASVRIJE NIEUWBOUW?

11

12 WAAROM STUREN OP AARDGASVRIJ? TUSSEN 2017 EN 2021 WORDEN NIEUWBOUW WONINGEN OPGELEVERD WONINGEN KRIJGEN AARDGAS AANSLUITING, OFTEWEL 64%

13 WIE IS ER AL AARDGASVRIJ?

14 STEL JE GAAT EEN NIEUWBOUWWONING KOPEN VIND JE HET DAN BELANGRIJK DAT DEZE AARDGASVRIJ IS?

15 ENERGIE- NEUTRAAL EN AARDGASVRIJ

16 WAT IS ENERGIENEUTRAAL? A+++ (EPC = 0,4)

17 WAT IS ENERGIENEUTRAAL? A+++ (EPC = 0,4) x6 BENG (EPC 0,2)

18 WAT IS ENERGIENEUTRAAL? A+++ (EPC = 0,4) x6 BENG (EPC 0,2) x9 Energieneutraal (EPC = 0) +

19 WAT IS ENERGIENEUTRAAL? A+++ (EPC = 0,4) x6 BENG (EPC 0,2) x9 Energieneutraal (EPC = 0) x18 NOM (EPC < 0) + +

20 ENERGIENEUTRAAL EN AARDGASVRIJ A+++ (EPC = 0,4) x6 BENG (EPC 0,2) Alle drie hetzelfde energieconcept. Verschil: # panelen x9 Energieneutraal (EPC = 0) x18 NOM (EPC < 0) + + Maar aardgasvrij niet geborgd!

21 HET KAN TECHNISCH

22 WELKE TECHNIEKEN WORDEN TOEGEPAST?

23 TECHNISCHE OPLOSSINGEN Nieuwbouw/BENG/NOM

24 TECHNISCHE OPLOSSINGEN Nieuwbouw/BENG/NOM

25 NIEUWBOUW MET HR-KETEL

26 AARDGASVRIJ MET EEN BODEMWARMTEPOMP

27

28

29 LUCHTWARMTEPOMP

30 NETBEHEERDER

31 HET KAN FINANCIEEL

32 HOEVEEL DUURDER IS EEN WARMTEPOMP DAN EEN HR-KETEL?

33 INVESTERING ALL ELECTRIC (NOM) Vermeden kosten voor gasaansluiting, rookgasafvoer en HR-ketel Bedragen zijn indicatief en inclusief BTW

34 INVESTERING ALL ELECTRIC (NOM) Vermeden kosten voor gasaansluiting, rookgasafvoer en HR-ketel Kosten van een all electric systeem Investeringssubsidie (ISDE) Totaal netto investering Bedragen zijn indicatief en inclusief BTW

35 KOSTEN GEBRUIK ALL ELECTRIC (NOM) Energierekening = 0 Prestatiecontract Financiering Regeerakkoord 17-21: De salderingsregeling duurzame elektriciteit wordt in 2020 omgevormd in een nieuwe regeling. De verwachting is dat de kosten van zonnestroom zullen dalen en met dezelfde middelen meer duurzaamheidswinst geboekt kan worden. Nieuwbouw, zelf Nieuwbouw, ESCo Bestaande woning / investeren HR-ketel /maand 110 /maand 140 /maand Bedragen zijn indicatief en inclusief BTW

36 EFFECT OP GREX Gasloos is nieuwe realiteit: nauwelijks tot geen invloed op GREX Bij ESCo slechts meerkosten t.o.v. gasaansluiting Zorgt voor waardevermeerdering van woning Hilversum: kavels voor hogere prijs verkocht met verplichting aardgasvrij op zelfde nieuwbouwlocatie AM - enquête geïnteresseerde bewoners: gaan uit dat woning standaard duurzaam is met zon-pv, koken op inductie en warmtepomp

37 PROCES ONTWIKKELAAR

38 PROCES AARDGASVRIJ Initiatief VO DO Aanbesteding Bouw Exploitatie PvE Uitwerken ontwerp en onderzoeken EPC en ventilatiesysteem Definitief vaststellen ontwerp op basis van gasketel, rookgasafvoer en gasaansluiting en ventilatie-systeem Aanbesteden ontwerp en contracteren aannemer Kwaliteitscontrole Aanbesteden onderhoud Omgevingsvergunning Verkoop

39 PROCES AARDGASVRIJ Initiatief VO DO Aanbesteding Bouw Exploitatie Keuze aardgasvrij vorming Omgevingsvergunning Verkoop Keuze energiesysteem en marktpartij Contract- Bouw, beheer & onderhoud

40 HET GEBEURT AL

41 Kan het wel? Voorbeeldcase Greenstart Amstelveen 53 koopwoningen onderhoudscontract met prestatiegarantie financiering door kopers

42 Kan het wel? Voorbeeldcase Gerard Douplantsoen Heerhugowaard NOM huurwoningen onderhoudscontract met prestatiegarantie financiering door corporatie EPV vergoeding huurders

43 Kan het wel? Voorbeeldcase Nieuw Zuid Hilversum

44 Kan het wel? Emmeloord: OVT Ontwikkeling 9 woningen gasloos met zonneboiler Almere: Parkland Inter Immo - 12 woningen met warmtepomp bewoner schaft energiesysteem aan. Almere Oosterwold: verplichting aardgasvrij Blaricummermeent: woningen met WKO-bronnet en warmtepomp

45 ORGANISEREN AARDGASVRIJE NIEUWBOUW

46 WIE HEEFT AL BELEID OP AARDGASVRIJE NIEUWBOUW?

47

48 WAT VERVALT ER DAN PRECIES? De ontwikkelaar wil een gasnet in een bepaald gebied? Dan is de netheheerder verplicht tot aanleg tenzij de gemeente (het college van B&W) dat gebied heeft aangewezen als aardgasvrij (art. 10, lid 7) Dan vervalt de aansluitplicht voor netbeheerders (art. 10, lid 8), maar is er wel een plicht om een alternatieve energie-infrastructuur aan te bieden die in de warmtevoorziening voor dat gebied kan voldoen. (art 10, lid 7)

49 HOE? Alternatieve warmte-voorziening: all electric (tenzij warmteplan) College van B&W wijst gebied (postcode 6 niveau) aan als aardgasvrij De raad wordt nauw betrokken Bij ACM wordt hiervan melding gemaakt Vóórdat Omgevingsvergunning wordt aangevraagd

Aardgasvrije nieuwbouw

Aardgasvrije nieuwbouw Aardgasvrije nieuwbouw Het kan, nu alleen nog doen Peter-Paul Smoor/Wienand van Dijk 02-10-2017 Doel van vandaag Komen tot commitment voor een gezamenlijke aanpak om z.s.m. aardgasvrije nieuwbouw te realiseren

Nadere informatie

Technieken en financiering van de aardgasvrijoplossingen

Technieken en financiering van de aardgasvrijoplossingen Nieuwbouw is relatief eenvoudig aardgasvrij te realiseren. Er zijn grofweg twee alternatieven: - Verzwaard elektriciteitsnet met een lucht- of bodemwarmtepomp in de woning (all electric) - collectieve

Nadere informatie

Aardgasvrije nieuwbouw. Zen Congres 29 maart 2018 Utrecht

Aardgasvrije nieuwbouw. Zen Congres 29 maart 2018 Utrecht Aardgasvrije nieuwbouw Zen Congres 29 maart 2018 Utrecht Even voorstellen oprichting in 1995 (23 jaar), vestiging in Delft (60 medewerkers) ontwikkeling, productie, verkoop, projectleiding, servicedienst

Nadere informatie

Aardgasvrije nieuwbouw. Verplichten en verleiden April 2018

Aardgasvrije nieuwbouw. Verplichten en verleiden April 2018 Aardgasvrije nieuwbouw Verplichten en verleiden April 2018 Colofon Publicatie Titel: Aardgasvrije nieuwbouw Auteur: Servicepunt Duurzame Energie Contactpersoon: Ingrid Giebels, Tomas Mathijsen Datum: 3

Nadere informatie

Aardgasvrije nieuwbouw. Verplichten en verleiden Juli 2018

Aardgasvrije nieuwbouw. Verplichten en verleiden Juli 2018 Aardgasvrije nieuwbouw Verplichten en verleiden Juli 2018 Colofon Publicatie Titel: Aardgasvrije nieuwbouw Auteur: Servicepunt Duurzame Energie Contactpersoon: Ingrid Giebels, Tomas Mathijsen Datum: 3

Nadere informatie

Aardgasvrije nieuwbouw Verplichten en verleiden Juni 2017

Aardgasvrije nieuwbouw Verplichten en verleiden Juni 2017 Aardgasvrije nieuwbouw Verplichten en verleiden Juni 2017 Colofon Publicatie Titel: Aardgasvrije nieuwbouw Auteur: Servicepunt Duurzame Energie Contactpersoon: Peter-Paul Smoor Datum: 19 juni 2017 Versie:

Nadere informatie

Aardgasvrije nieuwbouw. Verplichten en verleiden December 2017

Aardgasvrije nieuwbouw. Verplichten en verleiden December 2017 Aardgasvrije nieuwbouw Verplichten en verleiden December 2017 Colofon Publicatie Titel: Aardgasvrije nieuwbouw Auteur: Servicepunt Duurzame Energie Contactpersoon: Peter-Paul Smoor Datum: 6 december 2017

Nadere informatie

HAAL MEER ENERGIE UIT JE HUIS START MET ENERGIEBESPARING

HAAL MEER ENERGIE UIT JE HUIS START MET ENERGIEBESPARING HAAL MEER ENERGIE UIT JE HUIS START MET ENERGIEBESPARING BEZIG MET EEN KOOPHUIS EN HYPOTHEEK? OF AAN HET KLUSSEN EN VERBOUWEN? 8 redenen om te starten met energiebesparing: Je hebt direct lagere energiekosten

Nadere informatie

Nieuwbouw aardgasvrij. Akkoord 26 juni 2018

Nieuwbouw aardgasvrij. Akkoord 26 juni 2018 Nieuwbouw aardgasvrij Akkoord 26 juni 2018 Sectortafel Gebouwde omgeving Akkoord Nieuwbouw Aardgasvrij 2 6-7-2018 Nieuwbouw zonder aardgas: klaar voor de toekomst Nederland gaat de komende decennia van

Nadere informatie

Ik ben de allergroenste

Ik ben de allergroenste Eteck maakt het nu al mogelijk voor projectontwikkelaars en woningcorporaties om nieuwbouwwoningen tegen geringe kosten energieneutraal of zelfs Nul op Meter te maken. Ik ben de allergroenste 1 van 5 Bouwbesluit

Nadere informatie

BENG en NTA. Stand van zaken

BENG en NTA. Stand van zaken BENG en NTA Stand van zaken Ir. Harm Valk Nieman Groep ZEN-Platformbijeenkomst 20 juni 2017 BENG, maar ook ZEN! Integraal benaderen comfort gebruik energie Werkgroep BENG Nieuwe projecten BENG vanaf het

Nadere informatie

Voor onafhankelijke informatie en advies over:

Voor onafhankelijke informatie en advies over: Raoul Santibanez Voor onafhankelijke informatie en advies over: Energie besparen en energie opwekken Luchtkwaliteit in huis Comfortverbetering in huis Levensloopbestendig wonen Klimaat adaptief wonen Subsidies,

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 34 723 Wijziging van de Warmtewet (wijzigingen naar aanleiding van de evaluatie van de Warmtewet) Nr. 5 NOTA VAN WIJZIGING Ontvangen 28 juni 2017

Nadere informatie

Bedrijfspresentatie. Gemeenteraad Delft 27 november 2018 Delft

Bedrijfspresentatie. Gemeenteraad Delft 27 november 2018 Delft Bedrijfspresentatie Gemeenteraad Delft 27 november 2018 Delft Even voorstellen oprichting in 1995 (23 jaar), vestiging in Delft (60 medewerkers) duurzaam bedrijfspand ontwikkeling, productie, verkoop,

Nadere informatie

Toolkit: uw eigen aardgasvrije woning bouwen in gemeente Heerenveen

Toolkit: uw eigen aardgasvrije woning bouwen in gemeente Heerenveen Toolkit: uw eigen aardgasvrije woning bouwen in gemeente Heerenveen Comfortabel verwarmen en koken zonder aardgas Deze toolkit wordt u aangeboden door de gemeente Heerenveen. De toolkit is ontworpen door

Nadere informatie

Aardgasvrije wijken. Bewonersbijeenkomst 4 juni 2018 Havenbuurt Berkel en Rodenrijs

Aardgasvrije wijken. Bewonersbijeenkomst 4 juni 2018 Havenbuurt Berkel en Rodenrijs Aardgasvrije wijken Bewonersbijeenkomst 4 juni 2018 Havenbuurt Berkel en Rodenrijs 1 INHOUD 1. Helena all-electric concept 2. Grootschalige aanpak Havenbuurt 3. Financieel 4. FAQ 2 PILOT BRIELLESTRAAT

Nadere informatie

Aardgasvrij en BENG gaat goed samen

Aardgasvrij en BENG gaat goed samen Aardgasvrij en BENG gaat goed samen Harm Valk / Nieman Groep Luc Bakker / Nijhuis Bouw Workshop ZEN-Aardgasvrije nieuwbouw 29 maart 2018 BENG 1 Waarde van BENG Vraagbeperking BENG 1 Samenhang BENG 2 Hernieuwbare

Nadere informatie

NIEUWBOUW ZONDER AARDGAS VOOR EEN DUURZAME TOEKOMST

NIEUWBOUW ZONDER AARDGAS VOOR EEN DUURZAME TOEKOMST Deze folder is een uitgave van de gemeente Winterswijk NIEUWBOUW ZONDER AARDGAS VOOR EEN DUURZAME TOEKOMST NIEUWBOUW ZONDER AARDGAS; VOOR EEN DUURZAME TOEKOMST Per 1 juli 2018 is in heel Nederland de aansluitplicht

Nadere informatie

Eteck maakt het nu al mogelijk voor projectontwikkelaars. tegen geringe kosten energieneutraal of zelfs Nul op Meter te maken.

Eteck maakt het nu al mogelijk voor projectontwikkelaars. tegen geringe kosten energieneutraal of zelfs Nul op Meter te maken. Eteck gaat voor 0. Want de 0 is zo dicht bij, dat het verboden zou moeten zijn om er niet voor te gaan Eteck maakt het nu al mogelijk voor projectontwikkelaars en woningcorporaties om nieuwbouwwoningen

Nadere informatie

Ook de zorg van het aardgas af? Frans Rooijers directeur CE Delft

Ook de zorg van het aardgas af? Frans Rooijers directeur CE Delft Ook de zorg van het aardgas af? Frans Rooijers directeur CE Delft CE Delft - Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 - Energie, transport en grondstoffen - Economische, technische en beleidsmatige

Nadere informatie

BENG, ZEN en/of NOM? Wie ben je?

BENG, ZEN en/of NOM? Wie ben je? BENG, ZEN en/of NOM? Wie ben je? Harm Valk Simon Verduijn Nieman Groep Stroomversnelling / Endule Samenwerkingsdag Stroomversnelling / ZEN-Platform 12 oktober 2017 BENG = Bijna EnergieNeutraal Gebouw Nieuw

Nadere informatie

Duurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over:

Duurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over: Duurzaam Bouwloket Voor onafhankelijke informatie en advies over: Duurzaam (ver)bouwen Energie besparen Zelf duurzame energie opwekken Subsidies en regelingen ~38% Energielabel D of lager Anticiperen op

Nadere informatie

Kees Bakker

Kees Bakker Kees Bakker info@energiehuishelmond.nl Vrijwilliger Energiehuis op cover blad Eigen Huis! Ervaringsdeskundige! Verwarmen van een woning verwarmt met aardgas gestookte CV verwarmt elektrisch met warmtepomp

Nadere informatie

Sta. B&W-nota. gemeente Winterswijk /6 datum nota : zaaknummer blad

Sta. B&W-nota. gemeente Winterswijk /6 datum nota : zaaknummer blad B&W-nota zaaknummer blad programma werkdoel onderwerp Sta 143455 1/6 datum nota : 01-11-2017 : 5: Innovatie, Duurzame Energie en Milieu : 1634 / Gasloos nieuwbouw : Aardgasloos bouwen 5 advies: " 1. In

Nadere informatie

Warmtetransitie en het nieuwe kabinet. Nico Hoogervorst

Warmtetransitie en het nieuwe kabinet. Nico Hoogervorst Warmtetransitie en het nieuwe kabinet Nico Hoogervorst 24 november 2017 Regeerakkoord Rutte III (2017 - ) Opmerkelijk: Lange formatie Klimaat-minister op EZ Duurzaam = klimaatbescherming Milieubescherming

Nadere informatie

Duurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over:

Duurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over: Duurzaam Bouwloket Voor onafhankelijke informatie en advies over: Duurzaam (ver)bouwen Energie besparen Zelf duurzame energie opwekken Duurzame financiering Subsidies ~45% Energielabel D of lager Een gemiddeld

Nadere informatie

BENG! Energieprestatie van gebouwen

BENG! Energieprestatie van gebouwen BENG! Energieprestatie van gebouwen Ing. A.F. (André) Kruithof Oktober 2018 Inhoud Ontwikkelingen energieprestatie Maatlat energieprestatie Bijna Energie Neutrale Gebouwen (BENG) Regelgeving Bepalingsmethode

Nadere informatie

De weg van de energietransitie d.d VEBOA - Alphen aan den Rijn Dhr. E.J. Reemst

De weg van de energietransitie d.d VEBOA - Alphen aan den Rijn Dhr. E.J. Reemst De weg van de energietransitie d.d. 20-11-2018 - VEBOA - Alphen aan den Rijn Dhr. E.J. Reemst M3E groep (Vestigingen Rotterdam, Breda, Amsterdam ) M3E Kostenmanagement M3E Brandveiligheid consultants M3E

Nadere informatie

Showstoppers & gamechangers Beleid voor gasloze woningen

Showstoppers & gamechangers Beleid voor gasloze woningen Showstoppers & gamechangers Beleid voor gasloze woningen Casper Tigchelaar congres all-electric 2-11-2017 Showstoppers en gamechangers Showstoppers 1. Wat is gasloos eigenlijk? 2. Gasloos heeft maatschappelijke

Nadere informatie

BENG in de praktijk. .. en hoe doe je dat gasloos?

BENG in de praktijk. .. en hoe doe je dat gasloos? BENG in de praktijk.. en hoe doe je dat gasloos? Ir. Harm Valk Nieman Groep Dag van de Projectontwikkeling 18 mei 2017 BENG = Bijna EnergieNeutraal Gebouw Nieuw wettelijk minimum vanaf 31-12-2020 Opvolger

Nadere informatie

Aardgasloze toekomst, waarom? ecn.nl

Aardgasloze toekomst, waarom? ecn.nl Aardgasloze toekomst, waarom? Stroomversnelling Energy Up 2018 Casper Tigchelaar Inhoud presentatie 2 belangrijkste redenen voor aardgasvrije gebouwde omgeving Hoe heeft het energiegebruik in huishoudens

Nadere informatie

Invloed gasloos op grondprijs

Invloed gasloos op grondprijs Invloed gasloos op grondprijs De grondwaarde van gasloze woningen in vergelijking met woningen op gas NEXT Vastgoed Consultancy B.V. mei 2019 Inhoudsopgave BESTAAND ONDERZOEK... 1 Casus Noordoostpolder:

Nadere informatie

DUURZAAM WAGENINGEN PRESENTATIE LUCHT-WATER WARMTEPOMPEN. Arie Kalkman

DUURZAAM WAGENINGEN PRESENTATIE LUCHT-WATER WARMTEPOMPEN. Arie Kalkman DUURZAAM WAGENINGEN PRESENTATIE LUCHT-WATER WARMTEPOMPEN Arie Kalkman DuurzaamWageningen: Bewonersinformatie warmtepompen Over TNO: TNO is een onafhankelijke not-for-profit onderzoeksorganisatie (voor

Nadere informatie

Toekomstbestendig bouwen in Heerebosch fase 2 4 oktober Arthur Rijken Gemeente Gemert-Bakel Tijmen Jansen Bureau JREA

Toekomstbestendig bouwen in Heerebosch fase 2 4 oktober Arthur Rijken Gemeente Gemert-Bakel Tijmen Jansen Bureau JREA Toekomstbestendig bouwen in Heerebosch fase 2 4 oktober 2017 Arthur Rijken Gemeente Gemert-Bakel Tijmen Jansen Bureau JREA Agenda Korte terugblik 4 juli Stand van zaken programma van eisen Wensen en aanbevelingen

Nadere informatie

Warmte Nieuwegein Raads Informatie Avond

Warmte Nieuwegein Raads Informatie Avond Warmte Nieuwegein Raads Informatie Avond Frank Kersloot & Alex Kaat 21 april 2016 Inhoud presentatie 1. Stadswarmte in Nieuwegein 2. Het equivalent opwek rendement (EOR) 3. Tarieven voor klanten 4. Afsluitkosten

Nadere informatie

Verduurzaming 39 woningen Seringenlaan

Verduurzaming 39 woningen Seringenlaan Verduurzaming 39 woningen Seringenlaan Duurzaamheid Voor huurders: Beperking van energie voor een aangenaam binnenklimaat. Betaalbare woonlasten. Maatschappelijk: Zorgen voor een leefbare en duurzame woonomgeving.

Nadere informatie

BENG de nieuwe energieprestatie en de kansen voor bodemenergie

BENG de nieuwe energieprestatie en de kansen voor bodemenergie BENG de nieuwe energieprestatie en de kansen voor bodemenergie Ir. Harm Valk Nieman Groep 6 12 2016 BENG: op weg naar energieneutraliteit BENG => Bijna Energie Neutrale Gebouwen = nzeb => nearly Zero Energy

Nadere informatie

De energieprestatievergoeding

De energieprestatievergoeding De energieprestatievergoeding Radewijkbrink 9-15, Enschede Striepebrink 10-16, Enschede Inhoudsopgave Inleiding 2 Waarom energie opwekkende woningen? 3 Wat is gebouw- en gebruik gebonden gebruik? 4 Wat

Nadere informatie

Herstructurering Oost-Boswinkel te Enschede Participatie, duurzaamheid en innovatie. Hans Jannink Sr. projectmanager

Herstructurering Oost-Boswinkel te Enschede Participatie, duurzaamheid en innovatie. Hans Jannink Sr. projectmanager Herstructurering Oost-Boswinkel te Enschede Participatie, duurzaamheid en innovatie Hans Jannink Sr. projectmanager 1 1. Opening en agenda 1. Welkom 2. Boswinkel de opgave 3. Doelstellingen 4. Bewonersparticipatie

Nadere informatie

Lijst van vragen en antwoorden - wijziging van het Bouwbesluit 2012 inzake de aansluiting op het distributienet voor gas

Lijst van vragen en antwoorden - wijziging van het Bouwbesluit 2012 inzake de aansluiting op het distributienet voor gas Lijst van vragen en antwoorden - wijziging van het Bouwbesluit 2012 inzake de aansluiting op het distributienet voor gas Kamerstuknummer : 32 757-146 Vragen aan Commissie : Regering : Binnenlandse Zaken

Nadere informatie

Waarom wordt flat 11 opgeknapt?

Waarom wordt flat 11 opgeknapt? Waarom wordt flat 11 opgeknapt? Waarom renovatie/groot onderhoud van flat 11? Flat 11 - Prinses Margrietlaan te Kerkebosch Zeist De flat is uit de jaren 60 en heeft een opknapbeurt nodig. Om een gevarieerd

Nadere informatie

Twijfels over infraroodverwarming Lente-akkoord Zeer Energiezuinige Nieuwbouw i.s.m. DWA

Twijfels over infraroodverwarming Lente-akkoord Zeer Energiezuinige Nieuwbouw i.s.m. DWA Twijfels over infraroodverwarming Lente-akkoord Zeer Energiezuinige Nieuwbouw i.s.m. DWA 12 september 2018 Twijfels over infraroodverwarming Verwarming met infrarood stralingspanelen wordt nogal eens aangeprezen

Nadere informatie

Een comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning

Een comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning Een comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning Bent u voorbereid op de toekomst? Een toekomst zónder gas? AM ontwikkelt in Park Centraal comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woningen. Deze

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 1 juni 2018 Beantwoording Commissievragen

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 1 juni 2018 Beantwoording Commissievragen > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Ministerie van Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag

Nadere informatie

ENERGIECAFÉ. Aardgasvrije wijken 28 januari 2019

ENERGIECAFÉ. Aardgasvrije wijken 28 januari 2019 ENERGIECAFÉ Aardgasvrije wijken 28 januari 2019 AGENDA Inleiding Presentatie Eline van den Ende (HVC) Aanvullende informatie Peter Verheggen (Gemeente Zoetermeer) Discussietafels Afsluiting DEZo Burgerinitiatief,

Nadere informatie

LeidenPanel. Energiegebruik. BELEIDSONDERZOEK I I

LeidenPanel. Energiegebruik. BELEIDSONDERZOEK I I LeidenPanel Energiegebruik BELEIDSONDERZOEK 071-516 5123 I info@leidenincijfers.nl I www.leidenincijfers.nl Inleiding De gemeente Leiden werkt aan een warmtevisie. Om te peilen hoe inwoners omgaan met

Nadere informatie

Warmtepompen & aardgasvrije nieuwbouw

Warmtepompen & aardgasvrije nieuwbouw Warmtepompen & aardgasvrije nieuwbouw Door Willem Hooijkaas Voorzitter Nederlands Platform Warmtepompen Platform Warmtepompen Stuurgroep Stuurgroep Aandachtspunten presentatie: Duurzaam & Gasloos (bouwkundige)

Nadere informatie

Notitie totale investeringen warmtetransitie provincie Noord-Holland

Notitie totale investeringen warmtetransitie provincie Noord-Holland Notitie totale investeringen warmtetransitie provincie Noord-Holland Samenvatting De totale investeringsomvang om de woningen en utiliteitsgebouwen in de provincie Noord-Holland in 2050 klimaatneutraal

Nadere informatie

Een comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning

Een comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning Een comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning Bent u voorbereid op de toekomst? Een toekomst zónder gas? Heijmans ontwikkelt op Forteneiland comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woningen.

Nadere informatie

Naar energieneutrale sociale woningvoorraad in 2050

Naar energieneutrale sociale woningvoorraad in 2050 Naar energieneutrale sociale woningvoorraad in 2050 Datum mei 2017 1 Naar energieneutrale sociale woningvoorraad in 2050 Datum mei 2017 Samenvatting 1 2 3 Betreft Naar energieneutrale sociale woningvoorraad

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres

Nadere informatie

ONRENDABELE TOP. ERGO werkgroep 31 oktober 2018 Casper Tigchelaar Marijke Menkveld

ONRENDABELE TOP. ERGO werkgroep 31 oktober 2018 Casper Tigchelaar Marijke Menkveld ONRENDABELE TOP ERGO werkgroep 31 oktober 2018 Casper Tigchelaar Marijke Menkveld VRAGEN ERGO WERKGROEP Als er na 2020 extra subsidiebudget komt (bijvoorbeeld uit ODE middelen), aan welke maatregelen zou

Nadere informatie

DUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG

DUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG DUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG Introductie Jon van Diepen Register Energie Adviseur (rea) Afgestudeerd in Business of Energy Systems (TopTech/TU Delft) Achtergrond: ICT / Financieel Analist Interessegebied:

Nadere informatie

Uw eigen woning bouwen in Gemeente Heerenveen. Comfortabel verwarmen en koken zonder aardgas

Uw eigen woning bouwen in Gemeente Heerenveen. Comfortabel verwarmen en koken zonder aardgas Uw eigen woning bouwen in Gemeente Heerenveen Comfortabel verwarmen en koken zonder aardgas Welkom! Uw nieuwe woning, een duurzame woning Gefeliciteerd met de aankoop van uw bouwkavel. Een plek waar u

Nadere informatie

Interactieveworkshop Gaslozeen EnergieneutraleNieuwbouw. Klimaattop Noord-NL 9 november 2017

Interactieveworkshop Gaslozeen EnergieneutraleNieuwbouw. Klimaattop Noord-NL 9 november 2017 Interactieveworkshop Gaslozeen EnergieneutraleNieuwbouw Klimaattop Noord-NL 9 november 2017 Programma 12:00 Welkom door wethouder Bakker 12:05 Introductie en toelichting programma door Leon Teeuw 12:10

Nadere informatie

Kansenstudie Aardgasloos Purmerend

Kansenstudie Aardgasloos Purmerend Kansenstudie Aardgasloos Purmerend 6 december 2016 Friso Waagmeester Peter Heijboer Transitie naar aardgasloos 1. Aanleiding en achtergronden 2. De Opgave van Purmerend 3. Scenario-analyses 4. Conclusies

Nadere informatie

Een flat zonder aardgas? Geen sinecure

Een flat zonder aardgas? Geen sinecure pagina 1 van 6 We zeggen het maar even voor de zekerheid: printen is alleen toegestaan voor persoonlijk gebruik. Het is niet supersympathiek om dit artikel te verspreiden. Sterker nog: het is verboden.

Nadere informatie

Nadere onderbouwing bij afweging van energievarianten in Bronkhorst I

Nadere onderbouwing bij afweging van energievarianten in Bronkhorst I Bijlage 3 Nadere onderbouwing bij afweging van energievarianten in Bronkhorst I In deze bijlage worden de volgende onderdelen uit de toelichting bij het raadsvoorstel toegelicht: bijdrage aan energie en

Nadere informatie

Ledenvergadering Contact Barchem

Ledenvergadering Contact Barchem Ledenvergadering Contact Barchem 06-03-2018 Woningbouwontwikkeling plangebied Zuydtzicht Barchem Zuid Agenda: - Voorstelronde - Geschiedenis plan Zuydtzicht - Verkaveling - Concept woning ontwerpen - Duurzaamheid

Nadere informatie

Aardgasvrije gebouwde omgeving: De opgave, wetgeving, stimuleringsregelingen, en wat zijn de alternatieven?

Aardgasvrije gebouwde omgeving: De opgave, wetgeving, stimuleringsregelingen, en wat zijn de alternatieven? Aardgasvrije gebouwde omgeving: De opgave, wetgeving, stimuleringsregelingen, en wat zijn de alternatieven? Leo Brouwer (RVO) leo.brouwer@rvo.nl 12 april 2018 Eindhoven Regeerakkoord & IBP Energiebelasting

Nadere informatie

Berkum Energieneutraal Welkom!

Berkum Energieneutraal Welkom! Berkum Energieneutraal 2025 Welkom! 30 oktober 2018 Doelstelling voor vanavond U informeren over: Waar staan we met ons project? Wat is er de afgelopen periode gebeurd? Hoe gaan we verder? We gaan in op

Nadere informatie

Topprestaties in energiezuinige bouw

Topprestaties in energiezuinige bouw Topprestaties in energiezuinige bouw Henk Zwartbol Zwartbol Planontwikkeling & Advies Projectmanager herstructurering Stekkenberg West in Groesbeek Het project Sloop/nieuwbouw van 240 sociale huurwoningen

Nadere informatie

Energietransitie. Bouw op onze kennis

Energietransitie. Bouw op onze kennis Energietransitie Bouw op onze kennis Programma Introductie Energieverbruik van een woning Energieverbruik in de praktijk Energieneutraal + Opslag van energie Bewoner centraal Wat doen wij? Een greep uit

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 34 781 Voorstel van wet van het lid Van Tongeren tot wijziging van de Gaswet in verband met het schrappen van de plicht tot nieuwe gasaansluitingen

Nadere informatie

Duurzaam bouwen Het perspectief van een commerciële ontwikkelaar

Duurzaam bouwen Het perspectief van een commerciële ontwikkelaar I Duurzaam bouwen Het perspectief van een commerciële ontwikkelaar symposium KIVI NIRIA, Utrecht 17 maart 2011 Pieter Hameetman AM Duurzaam PROGRAMMA 1. DUURZAME GEBIEDSONTWIKKELING 5 HOOFDTHEMA S PROCESMANAGEMENT

Nadere informatie

WORKSHOP ENERGIEVISIE

WORKSHOP ENERGIEVISIE WORKSHOP ENERGIEVISIE STELLING 1 Wij werken al vanuit een energievisie WAT ZIT ER IN EEN ENERGIEVISIE Hoe gaan we om met energie in bestaande bouw en in nieuwbouw, in zowel woningbouw als utiliteit en

Nadere informatie

De Rijswijkse Situatie. Beeldvormende sessie gemeenteraad Rijswijk 13 november Mark Bal

De Rijswijkse Situatie. Beeldvormende sessie gemeenteraad Rijswijk 13 november Mark Bal De Rijswijkse Situatie Beeldvormende sessie gemeenteraad Rijswijk 13 november Mark Bal Opzet 1. Ontwikkeling Energievisie Rijswijk 2. Rol / positie gemeenteraad 3. Financiële regelingen 1 Beelden energievisie

Nadere informatie

DUURZAAM WEERSELO WAAROM EN HOE

DUURZAAM WEERSELO WAAROM EN HOE WAAROM EN HOE Klimaat akkoord Parijs / Nederland Stimuleringsmaatregelen Accijns Energie besparing Inzet hernieuwbare bronnen Verminderen van fossiele brandstoffen 10-12-2018 1 KLIMAAT AKKOORD NL Nederlands

Nadere informatie

Voorbeeld berekening van een (actueel) Maximumtarief, volgens het Niet Meer Dan Anders principe, voor levering van Warmte aan kleinverbruikers.

Voorbeeld berekening van een (actueel) Maximumtarief, volgens het Niet Meer Dan Anders principe, voor levering van Warmte aan kleinverbruikers. H. Heiner Prozastraat 1 1321 KP Almere Tel. / Fax. 036 5464266 Datum: 9 oktober 2009 e-mail h.heiner@heiner.nl Blad: 1 van 6 Voorbeeld berekening van een (actueel) Maximumtarief, volgens het Niet Meer

Nadere informatie

ENERGIE 0 IN DE PRAKTIJK KOSTEN EN OPBRENGSTEN EXACT GEMETEN

ENERGIE 0 IN DE PRAKTIJK KOSTEN EN OPBRENGSTEN EXACT GEMETEN ENERGIE 0 IN DE PRAKTIJK KOSTEN EN OPBRENGSTEN EXACT GEMETEN Wim van den Bogerd HOGERE DOEL Woonwijken met gezonde, energiezuinige en kwalitatief hoogstaande woningen waar het fantastisch wonen is! PROGRAMMA

Nadere informatie

West-Friesland: warmte in transitie. Cor Leguijt, VVRE, 6 april 2017

West-Friesland: warmte in transitie. Cor Leguijt, VVRE, 6 april 2017 West-Friesland: warmte in transitie Cor Leguijt, VVRE, 6 april 2017 Inhoud Warmtetransitie, van het aardgas af, hoezo???? Aanpak in het project Uitkomsten regio West-Friesland Eindbeeld (welke oplossing

Nadere informatie

Bewonerspanel aardgasvrij wonen - maart 2019

Bewonerspanel aardgasvrij wonen - maart 2019 Bewonerspanel aardgasvrij wonen - maart 2019 Aardgasvrij wonen Wereldwijd zijn afspraken gemaakt om de CO₂-uitstoot te verminderen. De Nederlandse overheid heeft hierover afspraken gemaakt in het klimaatakkoord

Nadere informatie

De 10 meest gestelde vragen over aardgasvrij wonen

De 10 meest gestelde vragen over aardgasvrij wonen De 10 meest gestelde vragen over aardgasvrij wonen 1. Waarom gaan we van het aardgas af? 2 2. Wanneer moet mijn woning aardgasvrij zijn? 2 3. Wat is de rol van de gemeente? 3 4. Hoe kan ik mijn woning

Nadere informatie

Route kaart naar aardgasvrij

Route kaart naar aardgasvrij Route kaart naar aardgasvrij Aanpak en benadering Bewoner/eigenaar: Comfort / gezondheid Lagere woonlasten Waarde / toekomst Maatregelen: Isolatie en ventilatie Installatie Duurzame energie No-Regret 2

Nadere informatie

NEDERLAND, GRONINGEN, APPINGEDAM, OPWIERDE-ZUID: AARDGASVRIJ! in samenwerking met:

NEDERLAND, GRONINGEN, APPINGEDAM, OPWIERDE-ZUID: AARDGASVRIJ! in samenwerking met: NEDERLAND, GRONINGEN, APPINGEDAM, OPWIERDE-ZUID: AARDGASVRIJ! in samenwerking met: Vooraf Voor de gemeente Appingedam is Opwierde-Zuid met circa 500 woningen een wijk van formaat te noemen. Een wijk die

Nadere informatie

De Woonmensen is een woonzorgorganisatie

De Woonmensen is een woonzorgorganisatie Bert Stroop Hans Veldman De Woonmensen De Woonmensen De Woonmensen is een woonzorgorganisatie 1 Onze organisatie ruim 250 medewerkers, 200 vrijwilligers producten en diensten voor wonen, zorg & welzijn

Nadere informatie

Welkom Samen naar een klimaatneutraal Mariahoeve

Welkom Samen naar een klimaatneutraal Mariahoeve Welkom Samen naar een klimaatneutraal Mariahoeve 1 29 maart 2018 Deze presentatie Doel bijeenkomst: toelichten en dialoog Ambities gemeente Den Haag Waarom Mariahoeve als pilotwijk Wat willen we bereiken

Nadere informatie

Welkom bij. Gasvrij verwarmen Collectief of individueel Hoe werkt een ESCo? BAK versus Bod Financiën Praktijk casussen en ervaringen

Welkom bij. Gasvrij verwarmen Collectief of individueel Hoe werkt een ESCo? BAK versus Bod Financiën Praktijk casussen en ervaringen Collectieve warmte: ESCo in de gestapelde woningbouw Ing. John Braakman MBA, directeur bijzon Welkom bij Gasvrij verwarmen Collectief of individueel Hoe werkt een ESCo? BAK versus Bod Financiën Praktijk

Nadere informatie

Visie op wonen. Open Huis 16 mei Gesprek raad en stakeholders

Visie op wonen. Open Huis 16 mei Gesprek raad en stakeholders Visie op wonen Open Huis 16 mei 2017 Gesprek raad en stakeholders Opzet - Proces - Korte schets woningmarkt - Vijf stellingen Proces 1 Kennis delen Gemeenteraad 8 september 2016 2 Beelden ophalen Bewoners

Nadere informatie

Energiebesparing Gemeente Huizen

Energiebesparing Gemeente Huizen Energiebesparing Gemeente Huizen Programma presentatie Duurzaam Bouwloket De aanpak en landelijke ontwikkelingen Stapsgewijs naar aardgasvrij Subsidies en regelingen Duurzaam Bouwloket Voor onafhankelijke

Nadere informatie

Duurzame woningverbetering

Duurzame woningverbetering Duurzame woningverbetering Op weg naar energieneutraal Houten, 20 februari 2017 Kees Stap Gemiddelde energierekening Maandrekening Gemiddeld energieverbruik jaar 15% 1500 m3 aardgas 5% 80% verwarming warmwater

Nadere informatie

Gebieden Energie Neutraal

Gebieden Energie Neutraal Gebieden Energie Neutraal Kennismaken met het programma GEN Liesbeth Schipper 27 september 2012 Inhoud Achtergrond Opzet GEN programma GEN Nieuwbouw Energieconcept Ontwikkel en businessmodel Omgeving GEN

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 34 781 Voorstel van wet van het lid Van Tongeren tot wijziging van de Gaswet in verband met het schrappen van de plicht tot nieuwe gasaansluitingen

Nadere informatie

Warmtepomp voor (w)elke oplossing? Van idealistische oriëntatie naar realistische aanpak. Ronald Schilt

Warmtepomp voor (w)elke oplossing? Van idealistische oriëntatie naar realistische aanpak. Ronald Schilt Warmtepomp voor (w)elke oplossing? Van idealistische oriëntatie naar realistische aanpak. Ronald Schilt Inhoud Voorstellen Warmtepomp in breder perspectief Valkuilen en uitdagingen Voorbeeldproject Missie:

Nadere informatie

PRESENTATIE WONINGBOUWONTWIKKELING MUNSTER GEMEENTERAAD WINSUM 6 SEPTEMBER 2016

PRESENTATIE WONINGBOUWONTWIKKELING MUNSTER GEMEENTERAAD WINSUM 6 SEPTEMBER 2016 PRESENTATIE WONINGBOUWONTWIKKELING MUNSTER GEMEENTERAAD WINSUM 6 SEPTEMBER 2016 GEBIEDSVISIE Proces projectgroep workshop omwonenden workshop deskundigen GEBIEDSVISIE Leens Groningen GEBIEDSVISIE raamwerk

Nadere informatie

MEMO Gasloze wijk Meerstad Groningen

MEMO Gasloze wijk Meerstad Groningen MEMO Gasloze wijk Meerstad Groningen Onderwerp Onderbouwing gasloze wijk Meerstad Aan Martin Klooster, Gemeente Groningen Van Jappe Goud, W/E adviseurs Datum 9 april 2010 1 Inleiding In Groningen wordt

Nadere informatie

CORPORATIES: ZONNESTROOM EN

CORPORATIES: ZONNESTROOM EN CORPORATIES: ZONNESTROOM EN -- FINANCIERING Solar Solutions International, 22 maart 2017 Bart Jansen Atrivé WIE IS ATRIVÉ? Adviesbureau op het gebied van Wonen Woningcorporaties & gemeente/overheid Duurzaamheid:

Nadere informatie

Aardgasvrije woningen

Aardgasvrije woningen 'Kennissessie ZEN Platform Aardgasvrije woningen '20 juni 2017 'Peter Heijboer Over DWA Opgericht in 1986 Circa 120 medewerkers Bodegraven, Rijssen, Veenendaal, Amsterdam Werkgebied: Gebiedsontwikkeling,

Nadere informatie

Wijzigingen aansluitplicht gas Wetsvoorstel VET

Wijzigingen aansluitplicht gas Wetsvoorstel VET Wijzigingen aansluitplicht gas Wetsvoorstel VET Huidige aansluitplicht gas Een netbeheerder heeft de taak om iedereen die daarom verzoekt te voorzien van een aansluiting (gasaansluitplicht). De afnemer

Nadere informatie

Van Energiebesparen naar CO2-neutraal

Van Energiebesparen naar CO2-neutraal 17 mei 2017, SP Eindhoven Van Energiebesparen naar CO2-neutraal Kans en bedreigingen in de huursector Jaap van Leeuwen (Woonbond) Klimaatontwikkeling: Gemiddelde temperatuur in 2017 tov gemiddelde 1950-1980

Nadere informatie

Alterna(even voor aardgas

Alterna(even voor aardgas Alterna(even voor aardgas Koken en stoken zonder aardgas Energiecafé dea, 16 mei 2017 Rokus Wijbrans, EP4B Het EP4B Team Albert van Dam, albert.vandam@ep4b.nl Marcel van der Maal, marcel.vandermaal@ep4b.nl

Nadere informatie

Nul op de Meter businesscase nieuwbouw

Nul op de Meter businesscase nieuwbouw Nul op de Meter businesscase nieuwbouw Kan het financieel uit? Jeffrey Mennen relatiemanager corporaties bij Stroomversnelling Sean Vos SlimRenoveren, expertpool Stroomversnelling maandag 16 oktober 2017

Nadere informatie

Duurzame energie in de woningbouw

Duurzame energie in de woningbouw Duurzame energie in de woningbouw Voorbeelden van warmtepomp- en zonneboiler projecten Vincent van Hoegaerden - Ecofys Martin Mooij - Ecofys Bouwlokalen (september / oktober 2007) Bouwlokalen: wat vooraf

Nadere informatie

Een nieuwe woning in Praal Esse Zoom

Een nieuwe woning in Praal Esse Zoom ENERGIE EXPLOITATIE AMSTELVEEN KLIMAATGARANT EPC0 Een nieuwe woning in Praal Esse Zoom EERB van morgen vandaag in huis De energie ENERGIE EXPLOITATIE AMSTELVEEN ENERGIE EXPLOITATIE RIJSWIJKBUITEN Een energieneutrale

Nadere informatie

Aardgasvrije wijken. Bewonersbijeenkomst 3 juli 2018 Fase 2 pilot grootschalige aanpak Huizenblok De Berkelse Wal

Aardgasvrije wijken. Bewonersbijeenkomst 3 juli 2018 Fase 2 pilot grootschalige aanpak Huizenblok De Berkelse Wal Aardgasvrije wijken Bewonersbijeenkomst 3 juli 2018 Fase 2 pilot grootschalige aanpak Huizenblok De Berkelse Wal 1 INHOUD 1. Update 2. Helen all electric concept 3. Fase 2 de Berkelse Wal 4. Financieel

Nadere informatie

Winst en comfort uit duurzaamheid. Bouw op onze kennis

Winst en comfort uit duurzaamheid. Bouw op onze kennis Winst en comfort uit duurzaamheid Bouw op onze kennis Even voorstellen "Het verschil tussen gewoon en uitzonderlijk is vaak dat kleine beetje extra, waarin samenwerking en krachtenbundeling mijn drijfveer

Nadere informatie

Gasloos: Wie gaan er over en hoe krijgen we ze zo ver?

Gasloos: Wie gaan er over en hoe krijgen we ze zo ver? Gasloos: Wie gaan er over en hoe krijgen we ze zo ver? Casper Tigchelaar Plannen voor Gasloos worden Top-down gemaakt Gasloos: Wie gaan er over?... Wie houden zich bezig met gasloos: Netwerkbedrijven Rijksoverheid

Nadere informatie

Duurzaamheid in Boswinkel Oost

Duurzaamheid in Boswinkel Oost Programma Waarom energiezuinig en duurzaam (ver)bouwen? Waarom energiemonitoring Duurzaamheid in Boswinkel Oost Energiemonitoring Velve Lindenhof, Enschede De energiezuinigste wijk van Enschede De uitvraag

Nadere informatie