Zelf doen. Cyclisch verbeteren
|
|
- Christian Brander
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Greep op risico s Iedere organisatie loopt risico s. Het is de kunst die te onderkennen en te beheersen. En dat is precies het doel van de mededeling over de bedrijfsvoering kortweg: MOB. 1
2
3 Waarom? Risico s kunnen de uitvoering en realisatie van het beleid in de weg staan. Met als gevolg kwaliteitsverlies en onnodige kosten. Of zelfs het volledig uitvallen van één of meer functionaliteiten van de organisatie. Binnen het bedrijfsleven is hiervoor al langere tijd aandacht. Dit heeft o.a. geleid tot de Code Tabaksblat, waarin risicomanagement een duidelijke plaats heeft gekregen. En binnen onze eigen gemeente is onlangs het onderzoeksrapport Lemstra verschenen. Eén van de aanbevelingen in dit rapport is om meer en gestructureerd aandacht te besteden aan risicoanalyse en risicomanagement. 3
4 De MOB speelt precies daarop in. Door u handvatten te bieden om risico s en het gewicht daarvan duidelijk in kaart te brengen. Dit inzicht biedt u keuzemogelijkheden om risico s te beheersen. De resultaten van de MOB worden vanaf 2006 een vast onderdeel van het jaarlijkse managementcontract dat uw directeur met het College afsluit. Maar let op: het opstellen van een MOB is een cyclisch traject, dat tijd vraagt. Het is dus zeker niet te vroeg als u nú al de eerste stappen zet. Welke risico s? Risico s doen zich voor op alle fronten: in de organisatie, bij de levering van producten en diensten en in de samenwerking met externe partners. In de vorm van ziekteverzuim, gebrek aan efficiency, fouten in de budgettering of in de financiële verslaglegging en - bijvoorbeeld - fraude. Maar ook contracten, debiteuren, wijzigingen in wet- en regelgeving, de kwaliteit van de in- en externe communicatie, het haperen van logistieke ketens en milieu-aspecten herbergen risico s. 4
5 Zelf doen De aard en de zwaarte van risico s zijn voor alle diensten anders. Waar in de ene dienst de effi ciency extra aandacht vraagt, zal een andere dienst logistieke ketens of de communicatie zwaarder (moeten) laten wegen. Daarom stelt iedere dienst zijn eigen MOB op. Met eígen mensen, gebaseerd op hún visie en praktische ervaringen. Maar wel ondersteund met draaiboeken voor workshops en de praktijk van mensen die hiermee inmiddels ervaring opdeden. In andere organisaties of bij de pilots die al bij een aantal diensten lopen. Cyclisch verbeteren De MOB is géén momentopname, maar een instrument waarmee uw dienst greep op risico s krijgt. En houdt. In 2005 wordt daarvoor de basis gelegd. Met een inventarisatie van de risico s en voorstellen voor verbetering. Door het jaar heen worden de maatregelen uitgevoerd, de verbeteringen geïnventariseerd en de resultaten vastgelegd. 5
6 Dat wordt in het derde kwartaal uitgewerkt tot een nieuw document met de geboekte resultaten. Pas dan is sprake van een échte MOB: gebaseerd op een uitgangspositie, maatregelen, geboekte resultaten en punten van aandacht. Die wordt opgenomen in het managementcontract voor het komende jaar. In deze brochure treft u een aantal tips aan rond de aanpak, realisatie en het bijhouden van uw MOB. Hoewel uw dienst zélf verantwoordelijk is voor de samenstelling van een MOB, is er natuurlijk ondersteuning. Het aanspreekpunt daarvoor is de directie Middelen en Control van de Bestuursdienst Rotterdam, die voor vragen, suggesties en opmerkingen een apart adres heeft geopend: infomob@bsd.rotterdam.nl. 6
7 De meerwaarde van de MOB Systematische aanpak Alle risico s gewogen Gerichte maatregelen, optimaal resultaat Betrokkenen uit alle niveaus leveren een breed draagvlak Jaarlijkse cyclus: instrument voor controle en sturing. In vier stappen Het samenstellen van de MOB komt in vier stappen tot stand: Keuze van de risico s uit het model Workshops: - risico s wegen - risico s onderzoeken: oorzaak en gevolg Vastleggen van de geboekte resultaten Uitvoeren verbeteracties 7
8 Rotterdamse risicotaal Om Babylonische spraakverwarringen te voorkomen, heeft Rotterdam één risicotaal ontwikkeld. Dat geeft eenheid in de benoeming van risicofactoren, zodat resultaten onderling kunnen worden vergeleken en uitgewisseld. De Rotterdamse risicotaal kent 92 risicofactoren die zijn onderverdeeld in de INK organisatiegebieden; dit model is voor alle diensten beschikbaar. Stap 1 Keuze van risico s uit het model Iedere dienst bepaalt zélf welke producten en diensten risico s herbergen, en welke risico s dat zijn. Soms is dat direct duidelijk, in andere gevallen is onderzoek nodig. Daarvoor zijn geen opgelegde criteria. Samen met de direct betrokkenen maakt u daarvoor eerst zelf de keuzes: welke risico s zijn een bedreiging, en welke zijn in control of minder gevaarlijk. Om van de MOB geen papieren tijger te maken, moet het aantal op te 8
9 nemen risico s worden beperkt. Een workshop helpt u bij het vaststellen van de risico s die er écht toe doen. Stap 2 Workshops Het vaststellen van de zwaarte van risico s is geen zaak die achter het bureau wordt gedaan. De meningen en visies van alle betrokkenen op alle niveaus zijn daarvoor van belang. In een open discussie moet worden vastgesteld wélke risico s de MOB zullen halen en welke factoren die risico s veroorzaken. Workshops zijn daarvoor een goede hulp. Met 10 tot 15 mensen wordt daar ondersteund door beschikbare hulpmiddelen gericht gewerkt aan concrete conclusies. 9
10 Risico s wegen Om te bepalen of een risico wél of niet relevant is, is een handig instrument beschikbaar: een PC met stemkastjes. Tijdens de workshopdiscussie geven de deelnemers via het stemkastje aan welke zwaarte ze aan een risico toekennen en een inschatting van de kans dat het gevaar zich ook daadwerkelijk zal voordoen. Op een projectiescherm is te zien hoe de verschillende risico s scoren. Deze risicokaart wordt steeds gedetailleerder naarmate de discussie vordert, waarbij de plaats die risico s op de kaart innemen duidelijk aangeeft waar de prioriteiten moeten liggen. Risicokaart Hoog Impact Imago Concurrentie Fraude Integriteit systemen Toegang IT-systemen Human Resources Veiligheid Communicatie Klanttevredenheid Procesefficiency Wet- en Regelgeving Liquiditeit Outsourcing Laag Laag Waarschijnlijkheid Hoog 10
11 Risico s onderzoeken: oorzaak en gevolg Uit de risico s die wat betreft zwaarte en kans het hoogste scoren, wordt een aantal geselecteerd als onderwerp voor een tweede workshop, waar de oorzaken in kaart worden gebracht. Ook daarvoor is een gestructureerde methode (mindmapping) beschikbaar, die resulteert in een duidelijk overzicht van oorzaak en gevolg. Voorbeeld risico-onderzoek Mismatch tussen processen en structuur Planning & werkvoorbereiding Inzet personeel en materieel Ad hoc planning Gebrek aan procedures Mismatch tussen structuur en taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden Onduidelijke organisatiestructuur Procesefficiency Arbeidsvoorwaarden schieten tekort om goede mensen aan te trekken Gebrek aan inzicht in capaciteitsbehoefte (manuren) Gebrek aan informatie Geen nacalculatie Geen (geautomatiseerd) planningssysteem Gebrekkige administratie Geen formele procedure Ontbreken trainingsprogramma Beperkt opleidingsbudget Onduidelijk functieprofiel Opleidingsniveau medewerkers 11
12 Tips: Betrokkenheid van en afstemming met het managementteam van de dienst zijn belangrijke succesfactoren voor het bepalen, onderzoeken en beheersen van risico s Schenk aandacht aan het borgen van de verbeteracties, maak een afdeling of een sleutelfunctionaris daarvoor verantwoordelijk Samenstelling van deelnemers aan de workshops verschilt per dienst, kies voor een spreiding van medewerkers uit diverse werkvelden/afdelingen Deelnemers aan de workshops hebben inzicht in het producten- en dienstenpakket. Stap 3 Vastleggen resultaten (de MOB) Na de twee workshops is duidelijk welke risico s het aanpakken waard zijn, inclusief hun oorzaken. Volgens een vaste formule worden die op een overzicht geplaatst. Symbolen geven de status aan, variërend van werk aan de winkel tot onder controle. 12
13 Dit schema wordt voorzien van een toelichting, met de te nemen maatregelen voor verbetering. Voorbeeld visualisering MOB Externe risico's Relatie met belanghebbende Nieuwe wet- en regelgeving Politieke signatuur en structuur lokale overheid Leiderschap & Cultuur Medewerkers Kwaliteit personeel Arbeidsomstandigheden Processen Leiderschapsstijl Organisatiestructuur FINANCIEELEL Contractering Apparaatkosten Middelen Taken, bevoegdheden, verantwoordelijkheden Beleidshaalbaar-albaarheid Strategie & Beleid Managementrapportage Beleidsvorming Verantwoordingsrapportage ICT Aansluiting infrastructuur ketenpartners Toegang Uitbesteding Interne comm. & samenwerking Naleving weten regelgeving Liquiditeitrisico 13
14 Stap 4 Uitvoeren verbeteracties Werk aan de winkel Tijdens het jaar worden binnen de dienst de voorgestelde verbetermaatregelen uitgevoerd. Door het jaar Intern wordt gerapporteerd over de voortgang: welke resultaten zijn er geboekt en hoe de risicofactoren daardoor worden gewijzigd. Door het jaar heen houdt u een actueel overzicht van de gang van zaken, terwijl stapsgewijs de eerste MOB ontstaat: de combinatie van het basisdocument met de daarop volgende voortgangsrapportages. Het mes snijdt daarbij aan twee kanten. Want deze cyclische werkwijze geeft niet alleen greep op risico s, maar levert óók het juiste document op om in het derde kwartaal de risicobeheersing naar behoren aan het College te rapporteren. 14
15 Nu beginnen Het College heeft vastgesteld dat alle diensten begin 2006 een MOB moeten leveren, als onderdeel van het managementcontract voor De basis daarvoor moet al snel worden gelegd. Want daarná is nog een jaar nodig om die te completeren tot een MOB. De eerste stappen moeten dus nú worden gezet. Het opstellen van het basisdocument en het daaraan toevoegen van tussentijdse voortgangsrapportages is de verantwoordelijkheid van uw dienst. U staat daarbij niet alleen. Want er is een ruim instrumentarium beschikbaar, waarmee een aantal diensten als pilot al ervaring hebben opgedaan. 15
16 Contact De directie Middelen en Control van de Bestuursdienst Rotterdam verstrekt u graag informatie. Bel daarvoor , of stel uw vraag per infomob@bsd.rotterdam.nl. U kunt hier de volgende documentatie aanvragen: - het visiedocument - de Rotterdamse Risicotaal - het plan van aanpak MOB. Ook de Servicedienst Rotterdam staat u graag terzijde. Uw vragen over ondersteuning van het proces en workshops binnen uw dienst kunt u stellen aan Sabina Flores Ibanez - Oulham van de RotterdamAcademie, telefonisch te bereiken via telefoonnummer , of via s.flores@servicedienst.rotterdam.nl. 16
Risicomanagement in de gemeente Rotterdam
RPO bijeenkomst 22 maart 2019 Risicomanagement in de gemeente Rotterdam Winfried Houtman 20 december 2012 22 maart 2019 Context Rotterdam 13 fracties, 45 raadsleden, 10 wethouders Budget: ongeveer 3,4
Nadere informatieVisiedocument: Aanpak om te komen tot een Mededeling over de bedrijfsvoering voor de gemeente Rotterdam
Visiedocument: Aanpak om te komen tot een Mededeling over de bedrijfsvoering Rotterdam, 2004 Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 2 1.1 ACHTERGROND... 2 1.2 DOELSTELLING EN UITGANGSPUNTEN... 2 1.3 OPBOUW VISIEDOCUMENT...
Nadere informatiePlan van aanpak Mededeling over de Bedrijfsvoering (MOB) gemeentelijke diensten Rotterdam
Plan van aanpak Mededeling over de Bedrijfsvoering (MOB) Drs. M.P. Slegt RO (Bureau Rotterdam Interim Management) In opdracht van: mevr. M.J.A. Meeuwsen RA RC (Bestuursdienst) Rotterdam, 14 maart 2007
Nadere informatieHoofdlijnen Corporate Governance Structuur
Hoofdlijnen Corporate Governance Structuur 1. Algemeen Deugdelijk ondernemingsbestuur is waar corporate governance over gaat. Binnen de bedrijfskunde wordt de term gebruikt voor het aanduiden van hoe een
Nadere informatieMissie We zijn een maatschappelijke vastgoedonderneming, die met en voor bewoners samenwerkt aan krachtige wijken met toekomstwaarde.
Governance handboek Besturingsmodel Havensteder Inleiding Het besturingsmodel van woningcorporatie Havensteder maakt de verbanden zichtbaar tussen missie, visie en strategie. En de daarvan afgeleide doelstellingen,
Nadere informatieRisicodefinities. Risico-overzicht Gemeente Rotterdam, januari Externe risico s. 3. Medewerkers
1. Burger tevredenheid 2. Relatie met belanghebbenden 3. Technologische innovatie 4. Afhankelijkheid van derden Externe risico s 5. Privatisering 6. Nieuwe wet- en regelgeving 7. Politiek signatuur en
Nadere informatieEen OVER-gemeentelijke samenwerking tussen Oostzaan en Wormerland
OVER OOSTZAAN Een OVER-gemeentelijke samenwerking tussen Oostzaan en Wormerland WORMERLAND. GESCAND OP 13 SEP. 2013 Gemeente Oostzaan Datum : Aan: Raadsleden gemeente Oostzaan Uw BSN : - Uw brief van :
Nadere informatieDoel. Context VSNU UFO/INDELINGSINSTRUMENT FUNCTIEFAMILIE MANAGEMENT & BESTUURSONDERSTEUNING DIRECTEUR BEDRIJFSVOERING VERSIE 3 APRIL 2017
Directeur bedrijfsvoering Doel Zorgdragen voor de beleidsontwikkeling en, na vaststelling van het te voeren beleid door anderen, voor beleidsimplementatie en -evaluatie van (deel)processen in de bedrijfsvoering
Nadere informatieDe meerwaarde van contractmanagement
De meerwaarde van contractmanagement Welke kansen zijn er voor u? Wouter Schipperheijn Directeur Het NIC 1 Agenda Voorstellen Contractmanagement Het NICV model Hoe volwassen is uw contractmanagement? Kansen
Nadere informatiePortfoliomanagement software van Thinking Portfolio
Portfoliomanagement software van Thinking Portfolio Eenvoudig in gebruik Snelle implementatie Betrouwbaar in de cloud Vast maandbedrag Onbeperkt aantal gebruikers PMO Portfoliomanagement Programma s en
Nadere informatieBij elk domein zijn een aantal vragen geformuleerd. Daarop zijn drie antwoorden mogelijk: de code goed bestuur zijn GEEL gekleurd.
Quickscan Governance Op 1 augustus 2010 is de Wet Goed Onderwijs, Goed Bestuur van kracht geworden. In deze wet wordt onder meer geregeld wat wordt verstaan onder goed bestuur. Kern van de wet is de plicht
Nadere informatieRapportage integrale risicoanalyse herziening Governance Havenschap Moerdijk
Rapportage integrale risicoanalyse herziening Governance Havenschap Moerdijk 1. Inleiding Tijdens de bespreking van de voortgang van de uitwerking van de governance van Havenschap Moerdijk in de gemeenteraad
Nadere informatieDOORSTAAT UW RISICOMANAGEMENT DE APK?
WHITEPAPER DOORSTAAT UW RISICOMANAGEMENT DE APK? DOOR M. HOOGERWERF, SENIOR BUSINESS CONS ULTANT Risicomanagement is tegenwoordig een belangrijk onderdeel van uw bedrijfsvoering. Dagelijks wordt er aandacht
Nadere informatieIntegrated Audit in het Erasmus MC
Integrated Audit in het Erasmus MC NFU Symposium Mind the gap! Effectieve inzet van interne audits 29 mei 215 Freek Wegerif Sector Audit Succesfactoren Uitdagingen 2 Integrated audit - uitvoering EXPERTS
Nadere informatieFunctieprofiel: Manager Functiecode: 0202
Functieprofiel: Manager Functiecode: 0202 Doel Zorgdragen voor de vorming van beleid voor de eigen functionele discipline, alsmede zorgdragen voor de organisatorische en personele aansturing van een of
Nadere informatieMedewerker mobiliteit
Medewerker mobiliteit Doel (Mede)ontwikkelen van mobiliteitsbeleid, uitvoeren van mobiliteitstrajecten en geven van individueel loopbaanadvies, uitgaande van het mobiliteits-/ personeelsbeleid op instellings-
Nadere informatieNetwerk organisatiebeheersing. 20 april 2017
Netwerk organisatiebeheersing 20 april 2017 Agenda Welkom! Nieuwe aanpak organisatie-audits binnen de Vlaamse administratie o Algemene toelichting o Praktijkcase en ervaringen vanuit Het Facilitair Bedrijf
Nadere informatieNota Risicomanagement en weerstandsvermogen BghU 2018
Nota Risicomanagement en weerstandsvermogen BghU 2018 *** Onbekende risico s zijn een bedreiging, bekende risico s een management issue *** Samenvatting en besluit Risicomanagement is een groeiproces waarbij
Nadere informatieAccreditaties in de zorg
Accreditaties in de zorg toen, nu en in de toekomst 28 november 2014 Kees van Dun, directeur NIAZ Allereerst: Felicitaties aan Maastricht UMC+: 15 jaar NIAZ; Op dit moment 1 van de 7 NIAZ best practices!
Nadere informatieProjectbureau voor huisvesting & facility management
Projectbureau voor huisvesting & facility management 2 Ondersteuning van huisvestingsprojecten Offace projectbegeleiding is een adviesbureau op het gebied van huisvesting en facility management. Wij ondersteunen
Nadere informatieJanuari 2011. Visiedocument Bestuurdersaansprakelijkheid Woningcorporaties. Governance, Risk & Compliance
Januari 2011 Visiedocument Bestuurdersaansprakelijkheid Woningcorporaties - Governance, Risk & Compliance Agenda Bespreken ontwikkelingen Governance, Risk & Compliance Invloed op bestuurdersaansprakelijkheid
Nadere informatieDia 1. Dia 2. Dia 3 WORKSHOP PRESTATIEGERICHT STUREN. Aanleidingen voor KPI s KPI. Beleid. Proces KPI KPI. Risico. Beleid en indicatoren
Dia 1 WORKSHOP PRESTATIEGERICHT STUREN Verbeteren door prestaties Dia 2 Aanleidingen voor KPI s Beleid Proces KPI KPI Risico KPI Dia 3 Beleid en indicatoren Dia 4 Beleid en indicatoren Definities Kritische
Nadere informatieREGLEMENT RISK- EN AUDITCOMMISSIE N.V. NEDERLANDSE SPOORWEGEN
REGLEMENT RISK- EN AUDITCOMMISSIE N.V. NEDERLANDSE SPOORWEGEN 24 november 2017 INHOUD HOOFDSTUK 1: Rol en status van het Reglement 1 HOOFDSTUK 2: Samenstelling RAC 1 HOOFDSTUK 3: Taken RAC 2 HOOFDSTUK
Nadere informatieRISICOMANAGEMENT PO VOS/ABB
RISICOMANAGEMENT PO VOS/ABB Reinier Goedhart Programma Inleiding risicomanagement Bepalen wegingsfactoren Bepalen risicoprofiel Toelichting instrument Evaluatie en afsluiting Risicomanagement Doel risicomanagement
Nadere informatieAan de raad van de gemeente Lingewaard
6 Aan de raad van de gemeente Lingewaard *14RDS00194* 14RDS00194 Onderwerp Nota Risicomanagement & Weerstandsvermogen 2014-2017 1 Samenvatting In deze nieuwe Nota Risicomanagement & Weerstandsvermogen
Nadere informatieIN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM
IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM De tijd dat MVO was voorbehouden aan idealisten ligt achter ons. Inmiddels wordt erkend dat MVO geen hype is, maar van strategisch belang voor ieder
Nadere informatiePlanning & Control. Inleiding. Inhoudsopgave
Planning & Control Inleiding Planning & Control is de Engelse benaming voor coördinatie en afstemming. Het is gericht op interne plannings- en besturingsactiviteiten. Een heldere Planning & Control functie
Nadere informatieReglement bestuur Stichting Woonwaard Noord-Kennemerland
Reglement bestuur Stichting Woonwaard Noord-Kennemerland Dit reglement is krachtens artikel 8 lid 2 van de statuten door het bestuur van Stichting Woonwaard Noord-Kennemerland vastgesteld op 12 december
Nadere informatieOnderwerp: Onderzoek naar de overschrijding van de raming Brandweerkazerne Cothen-Langbroek
Raadsvergadering, 22 april 2008 Voorstel aan de Raad Nr: 228 Agendapunt: 6 Datum: 9 april 2008 Onderwerp: Onderzoek naar de overschrijding van de raming Brandweerkazerne Cothen-Langbroek Onderdeel raadsprogramma:
Nadere informatieVoorbeeld Praktijkopdracht. Bibliotheekmedewerker niveau 4
Voorbeeld Praktijkopdracht Bibliotheekmedewerker niveau 4 Betreft: Dagelijkse werkzaamheden coördineren Kwalificatiedossier Medewerker informatiedienstverlening 2011-2012 Kwalificatie Bibliotheekmedewerker
Nadere informatieMedewerker strategie en control Functiefamilie 20, strategie en beleid Functieniveau
Strategie en control Functieprofiel medewerker strategie en control Medewerker strategie en control Functiefamilie Functiefamilie 20, strategie en beleid Functieniveau I Doel De medewerker strategie en
Nadere informatieSRA Rapportage voor Adviseur Datum. Ondernemerskompas Maatschap De Graaf Piet Plant
SRA Rapportage voor Adviseur Datum Ondernemerskompas Maatschap De Graaf 12-06-2012 Toelichting rapport SRA-Ondernemerskompas Het SRA-Ondernemerskompas is een hulpmiddel waarmee eenvoudig in kaart wordt
Nadere informatieMeetlat Projectplanning, monitoring & evaluatie
Meetlat Projectplanning, monitoring & evaluatie Managementsamenvatting/advies: Meetlat met toetscriteria Toetscriterium 1. Kansen en bedreigingen, behoefte- en omgevingsanalyse Door een analyse te maken
Nadere informatieAudit Vlaanderen & de Leidraad Organisatiebeheersing
Wat u zeker moet weten over Audit Vlaanderen & de Leidraad Organisatiebeheersing VOOR LOKALE BESTUREN AUDIT VLAANDEREN www.auditvlaanderen.be 1 Inhoud AUDIT VLAANDEREN 5 INTERNE CONTROLE OF ORGANISATIEBEHEERSING?
Nadere informatievan onderwijs en onderwijsondersteuning binnen Directeur onderwijsinstituut
Opleidingsmanager Doel Ontwikkelen van programma( s) van wetenschappenlijk onderwijs en (laten) uitvoeren en organiseren van onderwijs en onderwijsondersteuning binnen de faculteit, uitgaande van een faculteitsplan
Nadere informatieNOTA WEERSTANDSVERMOGEN RECREATIESCHAP VOORNE-PUTTEN-ROZENBURG
NOTA WEERSTANDSVERMOGEN RECREATIESCHAP VOORNE-PUTTEN-ROZENBURG Opgesteld door: G.Z-H In opdracht van: Recreatieschap Voorne-Putten-Rozenburg Postbus 341 3100 AH Schiedam Tel.: 010-2981010 Fax: 010-2981020
Nadere informatieINTEGRALE KWALITEITSZORG PASSEND ONDERWIJS GOEREE-OVERFLAKKEE
INTEGRALE KWALITEITSZORG PASSEND ONDERWIJS GOEREE-OVERFLAKKEE Inhoud 1. Inleiding 2. Kwaliteit gedefinieerd 3. Parameters en normen 4. Het cyclische systeem van kwaliteitszorg 5. Instrumenten 6. Planning
Nadere informatieDrs. J. (Jaap) Bergman RA vestigingsdirecteur - partner. Hartelijk welkom
Adequate AO/IB Drs. J. (Jaap) Bergman RA vestigingsdirecteur - partner Hartelijk welkom Onderwerpen 1. Basis AO/IB 2. Toegepast op SWV 3. Risicomanagement 4. Vragen 1. Basis AO/IB 1. Basistheorie AO/IB
Nadere informatiePROGRAMMATISCH HANDHAVEN
PROGRAMMATISCH HANDHAVEN Een methode voor risicomanagement 27-09-2010 Congres goed afwegen van lokaal veiligheidsbeleid Keuzes maken in veiligheid 1. Pakt u alle veiligheidsvraagstukken aan of maakt uw
Nadere informatieStudiedag VZI Risicomanagement Toepassing van gecertificeerde kwaliteitsmanagementsystemen Kees van Putten, DEKRA Solutions B.V.
Studiedag VZI Risicomanagement Toepassing van gecertificeerde kwaliteitsmanagementsystemen Kees van Putten, DEKRA Solutions B.V. Een kwaliteitsmanagementsysteem helpt bij de beheersing van risico s Want
Nadere informatieKwaliteitszorg met behulp van het INK-model.
Kwaliteitszorg met behulp van het INK-model. 1. Wat is het INK-model? Het INK-model is afgeleid van de European Foundation for Quality Management (EFQM). Het EFQM stelt zich ten doel Europese bedrijven
Nadere informatieMEDEWERKERSTEVREDENHEIDSONDERZOEK 2004 Resultaten en vervolgtraject
MEDEWERKERSTEVREDENHEIDSONDERZOEK 2004 Resultaten en vervolgtraject Inleiding In mei van dit jaar is een nieuw medewerkertevredenheidsonderzoek gehouden. De eerste resultaten van dit onderzoek zijn in
Nadere informatieKNLTB Stappenplan. beleidsplan tennisvereniging X
KNLTB Stappenplan beleidsplan tennisvereniging X Inleiding Iedere verenigingsbestuurder weet in het achterhoofd dat het belangrijk is om beleidsmatig en doelgericht te werken. Toch komen de meeste verenigingsbestuurders
Nadere informatieDirecteur onderwijsinstituut
Directeur onderwijsinstituut Doel College van van Bestuur Zorgdragen voor de ontwikkeling van het facultair en uitvoering en organisatie van onderwijs en onderwijsondersteuning binnen de faculteit, uitgaande
Nadere informatieHoofd financiën en leerlingenadministratie
Hoofd financiën en leerlingenadministratie Elde College, standplaats locatie Schijndel Het Hoofd financiën en leerlingenadministratie coördineert en verricht werkzaamheden binnen de financiële en de leerlingenadministratie
Nadere informatieNaar HKZ; procesgericht of doelgericht?
Naar HKZ; procesgericht of doelgericht? Septa Management Group Scheepsmakershaven 34d 3011 VB Rotterdam Auteur: Johan ter Heegde Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Vertrekpunt HKZ: documenten, processen of
Nadere informatieCommitment without understanding is a liability
Commitment without understanding is a liability Accent Organisatie Advies Risicocultuur tastbaar maken Propositie van Accent Organisatie Advies Frank van Egeraat Januari 2017 Nederlandse Corporate Governance
Nadere informatieBeheersing beheerst. Over risicogestuurde interne controle in het sociale domein
Beheersing beheerst Over risicogestuurde interne controle in het sociale domein Beheersing beheerst Over risicogestuurde interne controle in het sociale domein Hoe draagt interne controle bij aan het efficiënt
Nadere informatieInformatieprotocol. Datum: 27 april 2010 Raad van toezicht Raad van bestuur
Informatieprotocol Datum: 27 april 2010 Aan: Raad van toezicht Van: Raad van bestuur Kenmerk: II-1.1/10.78.1n 1. Inleiding De RvT en de RvB van de St. Anna Zorggroep achten het van belang dat de RvT tijdig
Nadere informatieToezicht op Financiën. Wim Touw 17 april 2013
Toezicht op Financiën Wim Touw 17 april 2013 Agenda OMGEVING FINANCIEEL MANAGEMENT SOFT CONTROLS DE ROL VAN DE ACCOUNTANT SPECIFIEKE VRAGEN 1 OMGEVING 2 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
Nadere informatieRisico s in beeld. Wat nu? Door Ilona Hoving 1
Risico s in beeld. Wat nu? 29-9-2015 Door Ilona Hoving 1 Even voorstellen Ilona Hoving 29-9-2015 Door Ilona Hoving 2 Wat gaan we DOEN? Korte introductie op thema Aan de slag met risico s Hoe waardeer je
Nadere informatieAssetmanagement. Resultaten maturityscan. 14 januari 2015
Assetmanagement Resultaten maturityscan 14 januari 2015 De 7 bouwstenen van Assetmanagement 2 22.Afwijkingen en herstelacties 23. Preventieve acties 24. Verbetermanagement 5.Leiderschap en betrokkenheid
Nadere informatieGOEDE PRAKTIJK/BONNE PRATIQUE Verbetermanagement en strategische planning bij OCMW Genk Lut Brenard Carlo Pecquet
GOEDE PRAKTIJK/BONNE PRATIQUE Verbetermanagement en strategische planning bij OCMW Genk Lut Brenard Carlo Pecquet Voorstelling OCMW-Genk Aantal inwoners Stad Genk: 63.550, aantal personeelsleden OCMW-Genk:
Nadere informatieRekenkamercommissie. Onderzoeksplan proces- kwaliteit majeure projecten. gemeente Best
Rekenkamercommissie Onderzoeksplan proces- kwaliteit gemeente Best September 2014 Rekenkamercommissie gemeente Best Drs. J. J.M. van den Heuvel, Voorzitter Drs. M.A. Koster RA, Lid J.M. van Berlo (secretaris)
Nadere informatieHandleiding reflectietool
Handleiding reflectietool Reflecteren op samenwerking: hoe doe je dat? Uitgave van: PBT vanuit het programma Versterking Samenwerking Lerarenopleidingen en Scholen Ontwikkeling: Common Eye i.s.m. projectleiders
Nadere informatieBijlage II - Het spoorboekje kwaliteit: De BIG-8 stap voor stap. Inleiding
Bijlage II - Het spoorboekje kwaliteit: De BIG-8 stap voor stap Inleiding In het omgevingsrecht worden regels gesteld waar de overheden zich aan moeten houden bij het uitvoeren van vergunningverlening,
Nadere informatieGezocht: Krachtige Stafmanager Financiën en Bedrijfsvoering. Voel jij je aangetrokken tot de dynamische ontwikkelingen binnen Primair Onderwijs?
Gezocht: Krachtige Stafmanager Financiën en Bedrijfsvoering Voel jij je aangetrokken tot de dynamische ontwikkelingen binnen Primair Onderwijs? Ben jij de krachtige, financiële duizendpoot die behalve
Nadere informatieInformatiepakket Hoofd Stafbureau
Informatiepakket Hoofd Stafbureau 1/8 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave 2 Protocol sollicitatieprocedure Hoofd Stafbureau Esloo 3 Voorbeeld vacaturetekst 4 Functiebeschrijving Hoofd Stafbureau Esloo 5 Sollicitatiecode
Nadere informatieZelfevaluatie Kwaliteitslabel Sociaal Werk
Zelfevaluatie Kwaliteitslabel Sociaal Werk Kerngegevens Gegevens organisatie Gegevens zelfevaluatie Naam en adres organisatie Zelfevaluatie ingevuld op [Datum] Scope [werkzaamheden, onderdelen en locaties
Nadere informatieReglement Raad van Toezicht Bijlage G: profielschets bestuurssecretaris Bijlage H: profielschets controller
Reglement Raad van Toezicht Bijlage G: profielschets bestuurssecretaris Bijlage H: profielschets controller Versie: 2017.01 Vastgesteld door Raad van Toezicht: 23 november 2017 Inhoudsopgave 1. Profielschets
Nadere informatieMedewerker administratieve processen en systemen
processen en systemen Doel Voorbereiden, analyseren, ontwerpen, ontwikkelen, beheren en evalueren van procedures en inrichting van het administratieve proces en interne controles, rekening houdend met
Nadere informatieKader voor organisatiebeheersing Lokaal bestuur Brasschaat
Kader voor organisatiebeheersing Lokaal bestuur Brasschaat 1 Context Net als zijn voorgangers (gemeentedecreet en ocmw-decreet) bevat het decreet Lokaal Bestuur een hoofdstuk rond organisatiebeheersing
Nadere informatieWAARDEN BEWUST ONDERNEMEN
WAARDEN BEWUST ONDERNEMEN EEN NIEUW SOORT ONDERNEMERSCHAP RESULTAAT KOERS VISIE PERSOONLIJK LEIDERSCHAP MEERWAARDE & RENDEMENT WAARDEN BEWUST WAARDEN BEWUST ONDERNEMEN ANNO 2013 Waarden Bewust Ondernemen
Nadere informatieDatum: 31 augustus 2011
ICT assessment Methodiek: ITEM-C ICT assessment Ontwikkeld door: ITEM-C advies en interim management Auteur: H.W. Gooskens Datum: 31 augustus 2011 Copyright: ITEM-C advies en interim management Niets uit
Nadere informatieProfiel lid raad van commissarissen
Profiel lid raad van commissarissen Profiel lid raad van commissarissen Doel Het houden van toezicht op het beleid van de directie en op de algemene gang van zaken van Agrico B.V. en de daaraan verbonden
Nadere informatieCommunicatieplan m.b.t. CO2
Communicatieplan m.b.t. CO2 Opgesteld door : H. van Roode en Y. van der Vlies Datum : 20 februari 2014 Goedgekeurd door : H. van Roode Datum: 20 februari 2014 Blad 2 van 11 Inhoudsopgave Inleiding... 3
Nadere informatieInternal Audit Charter
Interne Audit Dienst Versie 3.0 (vervangt bij vaststelling door RvB vorige versie 2.0) Pagina 1 van 5 Artikel 1 Het doel, de bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de internal auditfunctie zijn in dit
Nadere informatieStap 1 planning burgerjaarverslag
Stap 1 planning burgerjaarverslag De cyclus van het burgerjaarverslag als kwaliteitsinstrument voor gemeenten Steeds meer burgemeesters zien het burgerjaarverslag als een kans om de kwaliteit van de dienstverlening
Nadere informatieCasus: richtinggevend voor uitwerking blok 3. Van virtueel naar één geheel. 14 juni 2007 v. 1.1. Leon-Paul de Rouw Robin Scherrenburg
Casus: richtinggevend voor uitwerking blok 3 Van virtueel naar één geheel 14 juni 2007 v. 1.1 Leon-Paul de Rouw Robin Scherrenburg Meer informatie over het onderwerp servicedesk en andere aspecten op het
Nadere informatieBody of Knowledge and Skills Domein Bedrijfskunde en Agribusiness, opleiding Associate Degree B&A
Body of Knowledge and Skills Domein Bedrijfskunde en Agribusiness, opleiding Associate Degree B&A Eindterm 1 Ontwikkelen van een visie op veranderingen en trends in de externe omgeving en ontwikkelen van
Nadere informatieToets uw eigen continuïteitsplan
Inspectiebericht Inspectie Openbare Orde en Veiligheid Jaargang 6, nummer 1 (maart 2010) 9 Toets uw eigen continuïteitsplan Deze vragenlijst is een gecomprimeerde en op onderdelen aangepaste versie van
Nadere informatieFunctieprofiel: Directeur Instituut Functiecode: 0204
Functieprofiel: Directeur Instituut Functiecode: 0204 Doel Voorbereiden en uitvoeren van (een deel van) het beleid van een faculteit in het algemeen en van een in het bijzonder, alsmede het leidinggeven
Nadere informatieInformatiebeveiliging voor gemeenten: een helder stappenplan
Informatiebeveiliging voor gemeenten: een helder stappenplan Bewustwording (Klik hier) Structureren en borgen (Klik hier) Aanscherping en maatwerk (Klik hier) Continu verbeteren (Klik hier) Solviteers
Nadere informatieHoofdlijnen Corporate Governance Structuur Stek
Hoofdlijnen Corporate Governance Structuur Stek 1 Algemeen Deugdelijk ondernemingsbestuur is waar corporate governance over gaat. Binnen de bedrijfskunde wordt de term gebruikt voor het aanduiden van hoe
Nadere informatieRapportage Risicomanagement
Rapportage Risicomanagement Nederlands Adviesbureau Risicomanagement Ervaar zelf de voordelen van NARIS Gratis demo Neem direct contact met ons op! 1 Maak zelf ook kennis met NARIS Risicomanagement Deze
Nadere informatieActieplan naar aanleiding van BDO-onderzoek. Raad van Commissarissen GVB Holding N.V. Woensdag 13 juni 2012
Actieplan naar aanleiding van BDO-onderzoek Raad van Commissarissen GVB Holding N.V. Woensdag 13 juni 2012 Inhoudsopgave - Actieplan GVB Raad van Commissarissen GVB Holding N.V. n.a.v. BDO-rapportage 13
Nadere informatie3 e ARTIKEL RISICOMANAGEMENT HET RISICOPROFIEL; EEN METHODE OM RISICO'S TE KENNEN OP ESSENTIËLE MOMENTEN IN HET BOUWPROCES
3 e ARTIKEL RISICOMANAGEMENT HET RISICOPROFIEL; EEN METHODE OM RISICO'S TE KENNEN OP ESSENTIËLE MOMENTEN IN HET BOUWPROCES 1 Onvermoede tegen- (of mee)vallers In de dagelijkse bouwpraktijk komt het voor
Nadere informatieInhoudsopgave. Bijlagen 121 Literatuur 144
Inhoudsopgave 5 Voorwoord 7 Ten geleide 9 1 Inleiding 11 2 De risicoanalyse 25 3 Uitvoeren van de risicoanalyse 65 4 Risicomanagement 77 5 Uitvoeren van risicomanagement 85 6 Implementatie van risicomanagement
Nadere informatieVerbeterplan inkoopfunctie
Verbeterplan inkoopfunctie Artikel 213a onderzoek team control Gemeente Goeree-Overflakkee Team Inkoop April 2017 In het kader van het periodiek onderzoek naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van
Nadere informatieInformatiebeveiliging voor overheidsorganisaties
Solviteers Informatiebeveiliging voor overheidsorganisaties 6 6 Informatiebeveiliging voor overheidsorganisaties Pragmatisch stappenplan Whitepaper Solviteers Solviteers Informatiebeveiliging voor overheidsorganisaties
Nadere informatieInformatiebeveiligingsbeleid
Stichting Werken in Gelderland Versiebeheer Eigenaar: Review: Bestuur juni 2019 Versie Status Aangepast Datum Door 0.1 Concept Versiebeheer 31-5-2018 Privacyzaken, Michel Rijnders 1.0 Vastgesteld Vastgesteld
Nadere informatieGewijzigde doelstellingen in de leidraad interne controle/ organisatiebeheersing VLAAMSE OVERHEID. (inwerkingtreding: 1 januari 2015)
Gewijzigde doelstellingen in de leidraad interne controle/ organisatiebeheersing VLAAMSE OVERHEID (inwerkingtreding: 1 januari 2015) 2 1. Doelstellingen, proces- & risicomanagement Subthema kwaliteitsbeleid
Nadere informatieAVS-Congres. Leiders voor de toekomst
AVS-Congres Leiders voor de toekomst pening 14 maart 2014 Gedeeld leiderschap 2 Voorstellen albertoboon@bmc.nl 14 maart 2014 Gedeeld leiderschap 3 erantwoordelijkheid 14 maart 2014 Gedeeld leiderschap
Nadere informatieInformatiebeveiliging en Privacy; beleid CHD
Informatiebeveiliging en Privacy; beleid CHD 2018-2020 Vastgesteld MT 19 december 2017 Stichting Centrale Huisartsendienst Drenthe Postbus 4091 9400 AK Assen 2 1 Inleiding De CHD is een zorginstelling
Nadere informatieINRICHTING FINANCIËLE FUNCTIE. Omdat mensen tellen.
INRICHTING FINANCIËLE FUNCTIE Omdat mensen tellen. KNELPUNTEN & ONDERNOMEN ACTIES Omdat mensen tellen. KNELPUNTEN - FINANCIËLE FUNCTIE Belangrijke knelpunten in de rolverdeling financiële functie en het
Nadere informatieBPUG: Hét platform voor het toepassen van PRINCE2, MSP, P3O, M_o_R, MoP & MoV in Nederland
BPUG: Hét platform voor het toepassen van PRINCE2, MSP, P3O, M_o_R, MoP & MoV in Nederland PRINCE2, MSP, M_o_R, P3O, MoP & MoV are Registered Trade Marks of the Office of Government Commerce Centraal PMO:
Nadere informatieReglement bestuur Stichting Havensteder
Reglement bestuur Stichting Havensteder Dit reglement is krachtens artikel 7 lid 3 van de statuten door het bestuur van Stichting Havensteder vastgesteld op 6 september 2011, na goedkeuring door de raad
Nadere informatieHierna treft u een uitwerking aan uit de praktijk van een thuiszorginstelling van:
Arbo bijlage 04 A Programma van eisen thuiszorginstelling Hierna treft u een uitwerking aan uit de praktijk van een thuiszorginstelling van: een plan van aanpak voor het contracteren van een Arbo-dienst
Nadere informatieHandleiding. Marktplaats inhuur gemeente Utrecht. Oktober 2013 v1.1
Handleiding Marktplaats inhuur gemeente Utrecht Oktober 2013 v1.1 1 Inleiding...3 1.1 Doel van de Marktplaats inhuur gemeente Utrecht...3 1.2 Vakgebieden en profielen...3 2 Aanmeldingsprocedure...4 2.1
Nadere informatieOnderzoeksplan Inhoudsopgave
Onderzoeksplan 2017 Onderzoeksplan 2017 2 Inhoudsopgave 1 ONDERZOEKSPLAN PERIODIEKE ONDERZOEKEN 2017... 3 1.1 INLEIDING... 3 1.2 DOEL... 3 1.3 REIKWIJDTE... 4 1.4 DIEPGANG... 4 1.5 ACTOREN... 4 1.6 AFSTEMMING
Nadere informatieKansrijke Samenwerking. Presentatie In gesprek Elkaar ontmoeten
Kansrijke Samenwerking Presentatie In gesprek Elkaar ontmoeten November 2012 Even voorstellen: Harrie van den Bergh Manager Facility Services, GGZ Oost Brabant Facility Services: Inkoop & Magazijn, Techniek
Nadere informatieReglement Bestuur. Inleiding. 1. De bestuurstaak
Reglement Bestuur Inleiding Dit is het reglement van het (collegiaal) bestuur van Stichting SVn als bedoeld in artikel 14 lid 1 van de Statuten van die stichting. Het wordt vastgesteld door het bestuur
Nadere informatieLCOZ Risicomanagement
LCOZ Risicomanagement Denise Lejeune, 11 mei 2017 Programma Inventarisatie kennis van deelnemers met risicomanagement Definitie risicomanagement Compliance risicomanagement model Compliance risicomanagement
Nadere informatieVoorbeeld Managementrapportage Woningcorporatie Gaasterzijl. Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement
Voorbeeld Managementrapportage Woningcorporatie Gaasterzijl Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement Inhoudsopgave 1. Top 10 Financiële Risico s... 3 2. Top 5 Stijgende Risico s... 5 3. Top 5 Dalende
Nadere informatieRecept 4: Hoe meten we praktisch onze resultaten? Weten dat u met de juiste dingen bezig bent
Recept 4: Hoe meten we praktisch onze resultaten? Weten dat u met de juiste dingen bezig bent Het gerecht Het resultaat: weten dat u met de juiste dingen bezig bent. Alles is op een bepaalde manier meetbaar.
Nadere informatieKWALITEITSBELEID
KWALITEITSBELEID 201.01 1 Dit plan is vastgesteld tijdens de teambijeenkomst d.d. 16.01.201 tevens is toen de betreffende kwaliteitskaart door het team ingevuld. 1. VISIE OP KWALITEITSBELEID. OBS de Robbedoes
Nadere informatieWelkom bij parallellijn 1 On the Move uur. Stap 2 van de BIG Hoe kom ik tot een informatiebeveiligingsplan?
Welkom bij parallellijn 1 On the Move 11.00 11.50 uur Stap 2 van de BIG Hoe kom ik tot een informatiebeveiligingsplan? 1 IBD-Praktijkdag Work IT Out Hoe kom ik tot een informatiebeveiligingsplan? Jule
Nadere informatieDoorkiesnummer : (0495) 575 287 Agendapunt: 22 ONDERWERP
Eggengoor, Harriet PO S1 RAD: RAD131211 2013-12-11T00:00:00+01:00 BW: BW131105 voorstel gemeenteraad Vergadering van de gemeenteraad van 11 december 2013 Portefeuillehouder : H.A. Litjens Behandelend ambtenaar
Nadere informatieRekenkamercommissie. Onderzoekprogramma vanaf 2012
Rekenkamercommissie Onderzoekprogramma vanaf 2012 1. Inleiding De gemeenteraad van Brummen heeft een Rekenkamercommissie. De Rekenkamercommissie voert onderzoeken uit betrekking hebbende op de doelmatigheid,
Nadere informatieEnergiemanagement Actieplan
1 van 8 Energiemanagement Actieplan Datum 18 04 2013 Rapportnr Opgesteld door Gedistribueerd aan A. van de Wetering & H. Buuts 1x Directie 1x KAM Coördinator 1x Handboek CO₂ Prestatieladder 1 2 van 8 INHOUDSOPGAVE
Nadere informatie