Bewegingsarmoede bij ouderen: implementatie van beweegprogramma s

Transcriptie

1 Paramedisch Onderzoek Centrum POC Bewegingsarmoede bij ouderen: implementatie van beweegprogramma s Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Fysiotherapie werkt

2

3 Veelgehoorde redenen om niet te bewegen Ik heb teveel te doen. Ik ben te zwak.. Ik ben te moe. Ik ben te dik. Ik ben te oud..

4

5 Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) Volwassenen: half uur matig intensieve lichamelijke activiteit op tenminste vijf dagen per week Kinderen (< 18 j): één uur matig intensieve lichamelijke activiteit minimaal tweemaal per week

6

7 Veel initiatieven voor het bevorderen van het beweeggedrag van ouderen! Hoe succesvol?

8 DOEL Inzicht verschaffen aan fysiotherapeuten in factoren die een succesvolle implementatie van beweegprogramma s voor ouderen in Nederland bevorderen

9 OPBOUW Plaats van beweegprogramma s in gezondheidsfactoren bij ouderen Beweegprogramma s voor ouderen Deelname Implementatie Kwaliteitsindicatoren Toetsing aan de praktijk Conclusie en aanbevelingen

10

11

12

13 Gezondheidsfactoren bij ouderen Genetische aanleg (geslacht, erfelijke aanleg) Gedragsfactoren (leefsituatie- en leefstijlkenmerken [voedings- en beweeggedrag]) Milieufactoren (klimaat, ongevallen) Sociaal-economische factoren (opleiding, inkomen, verzekering)

14 Meest frequent voorkomende ziekten op oudere leeftijd ( 65 jaar) (CBS, 2003) Ziekte / aandoening Prevalentie (%) Bewegingsapparaat 40 Psychische klachten 15 Hartziekten 10 Diabetes 10 Chronische longziekten 10 Kanker < 5

15 Pijnstillers bij ouderen Zie interview prof.dr. J. Brouwers Pijnperiodiek 2004;1:9-10 Pijn Info Thema: Pijn bij ouderen 2004

16 Beweegprogramma s voor ouderen Vierdaagse 2004: 30% 60 jaar

17 Beweegprogramma s voor ouderen Terugdringen bewegingsarmoede: gedrag en leefstijl Beweegprogramma s voor verschillende doelgroepen (o.a. ouderen) gestimuleerd door Ministerie VWS en gesubsidieerd door ZonMw

18 BEWEEGPROGRAMMA S voor OUDEREN Meer Bewegen voor Ouderen Gezond en Vitaal In Balans Hup met de Heup Groninger Actief Leven Model

19 DEELNAME OUDEREN Grote verschillen in percentages Schattingen van 36% tot 100% (Van der Bij e.a., 2002; King e.a., 1998) Inzicht in bevorderende en belemmerende factoren voor deelname door ouderen aan beweegprogramma s (Laurant e.a., 2002)

20 SUCCESVOLLE IMPLEMENTATIE van BEWEEGPROGRAMMA S Algemeen: barrières wegnemen, en stimulering bevorderen Specifiek: welke factoren zijn relevant voor een succesvolle implementatie van beweegprogramma s voor ouderen?

21 SYSTEMATISCHE LITERATUURSTUDIE Elektronische databases Trefwoorden Engels- en Nederlandstalig Periode Beschrijvende en gecontroleerde studies

22 SYSTEMATISCHE LITERATUURSTUDIE (Wensing e.a., 2000; van der Bij e.a., 2002) 44 beschrijvende studies 38 gecontroleerde studies Uiteenlopende methodologische kwaliteit Grote diversiteit van beweegprogramma s voor ouderen Verschillende doelgroepen

23 Kwaliteitsindicatoren indeling Indicatoren gerelateerd aan kenmerken van : Beweegprogramma Gebruiker (ouderen) Organisatie en context Begeleider

24 BEWEEGPROGRAMMA Duur: kort (< 1 jaar) / lang ( 1 jaar) Type: individueel / groep Frequentie: aantal per week (1x / 2x / vaker) Inhoud: afwisselend / fitness Flexibiliteit: tijdstip Begeleiding: professioneel (FT) / niet-professioneel Motivationele strategieën: afmelden / koffie drinken / attenties bij verjaardag Toegankelijkheid: reistijd < 15 minuten

25 GEBRUIKER / DOELGROEP Verwachtingen: invloed op gezondheid, algemeen welbevinden, invloed op conditie, vallen, invloed stress, sociale contacten, gezelligheid Eigeneffectiviteit: geloof in eigen-kunnen, sociale steun, geloof dat bewegen / (beweeg)gedrag gezondheid beïnvloedt

26 GEBRUIKER / DOELGROEP Fysieke gesteldheid: pijn, mobiliteit, gezondheid,co-morbiditeit Leefstijl: roken, drinken, eten Demografie: leeftijd, opleiding, land van herkomst, inkomen

27 ORGANISATIE EN CONTEXT Behoefte van doelgroep Innovatief karakter Communicatie (intern en extern) Platte organisatiestructuur Kennismanagement Economische prikkel (eigen bijdrage)

28 BEGELEIDER Leiderschap Charisma Kennis van de ouder wordende mens Kennis van implementatie Kennis van organisatie Communicatieve vaardigheden Kwalificatie

29 Kwaliteitsindicatoren Beweegprogramma s + = aanwezig - = afwezig? = onbekend

30 TOETSING aan de PRAKTIJK Beweegprogramma s toeg flex freq inh beg strat kost ? ?

31 TOETSING aan de PRAKTIJK Gebruiker / doelgroep verw eigen leefst leeft oplei inko etni 1.??? +?? + 2.??? +?? ? +?? + 4.??? +??? 5.?? + +?? +

32 TOETSING aan de PRAKTIJK ORGANISATIE en CONTEXT draag inno com org mana eco 1. +? +?? ? - -? ? +?? ? ? +

33 TOETSING aan de PRAKTIJK BEGELEIDER leid char inh org comm kwal ? ? ? ? ?? +? ? + + +

34 CONCLUSIE en AANBEVELINGEN Toetsen van beweegprogramma s voor ouderen aan de hand van potentiële succesfactoren verhoogt een succesvolle implementatie Niet alleen aandacht voor potentiële succesfactoren in relatie tot het beweegprogramma (voldoende aanwezig) Meer aandacht voor potentiële succesfactoren in relatie tot de gebruiker / doelgroep en tot de organisatie (grotendeels onbekend)

35 TER HARTE Dunn AL, Blair SN. Translating evidence-based physical activity interventions into practice. The 2010 Challenge. Am J Prev Med 2002;22:8-9.

36 Dank voor uw aandacht