Betrokkenheid bij de Bibliotheek

Transcriptie

1 Betrokkenheid bij de Bibliotheek Rapportage Cluster Kop van Overijssel September 2017

2 Inhoud Onepager 2 Conclusies en aanbevelingen 3 Verantwoording Enthousiasme voor de Bibliotheek Enthousiasme Redenen enthousiasme Verbeterpunten Huidige inzet voor de Bibliotheek Betrokkenheid Bibliotheek Welke manier betrokken Redenen betrokkenheid Bibliotheek als goed doel & sponsoring Bibliotheek als goed doel Redenen waarom wel/geen goed doel Passendheid sponsering commerciële bedrijven Redenen waarom wel/niet passend Voorwaarden sponsering Boetevrij lenen Effect op gedrag Houding t.o.v. boetevrij lenen 38 Bijlagen Steekproef 3. Toekomstige inzet voor de Bibliotheek Intentie inzet Profiel betrokken leden Terreinen inzet Financiële ondersteuning Profiel donateurs Terrein financiële ondersteuning Waardering Interesse vriendenabonnement Redenen wel/geen interesse vriendenabonnement 29 1

3 Onepager Met dit onderzoek geven we antwoord op de vraag hoe u uw BiebPanelleden (nog) meer aan de Bibliotheek kunt binden. In hoeverre willen leden zich inzetten voor hun Bibliotheek in de vorm van geld of tijd? En hoe denkt men over een boetevrij (maar duurder) abonnement? Huidige betrokkenheid laag, maar wel bereidheid om te ondersteunen BiebPanelleden zijn redelijk betrokken bij de Bibliotheek als het gaat om hulp bij projecten en activiteiten. Ook zijn zij enthousiast over de Bibliotheek en deels bereid om zich in de toekomst in te willen zetten. De belangrijkste drijfveren voor betrokkenheid zijn het voortbestaan van de Bibliotheek, maatschappelijke betrokkenheid en sociale contacten. Hulp bij activiteiten: 8% is hiertoe bereid Bijna één op de tien zou in de toekomst willen helpen bij projecten of activiteiten. Dit is dan vooral op het gebied van leesbevordering voor kinderen en laaggeletterdheidbestrijding. Donaties zijn de minst aantrekkelijke manier van ondersteuning Slechts 2% zou de Bibliotheek financieel willen ondersteunen, bijna driekwart ziet het niet zitten om aan de Bibliotheek te doneren. Leden vinden dat de Bibliotheek donaties vooral moet besteden aan het bevorderen van leesplezier bij de jeugd en tegengaan van laaggeletterdheid. Vaker dan in het totale Panel noemen leden leerzame activiteiten voor kinderen. Vriendenabonnement redelijk ontvangen, bij de meerderheid spreekt het niet aan 13% is positief over het idee van een vriendenabonnement, dat is minder dan in het totale Panel (18%). Het spreekt wel aan omdat leden de Bibliotheek in stand willen houden en meer betrokken willen worden. Ook noemen leden de sociale functie van de Bibliotheek. Bij 60% van de leden spreekt dit type abonnement niet aan. Genoemde redenen zijn dat het huidige abonnement al duur genoeg is, er geen interesse is in activiteiten en het de taak is van de overheid om de Bibliotheek te subsidiëren. Sponsoring geaccepteerd door BiebPanelleden, mits onafhankelijkheid gewaarborgd Bijna 40% vindt sponsoring door commerciële bedrijven passend bij de Bibliotheek, al moet de onafhankelijkheid van de Bibliotheek wel gewaarborgd worden, zo mag de sponsor geen invloed hebben op het beleid en moeten de doelstellingen overeenkomen. Boetevrij abonnement: minder haast met lezen van geleend materiaal De meest verwachte effecten van het afschaffen van boetes zijn dat boeken niet op tijd teruggebracht worden en er minder boeken aanwezig zullen zijn. Wel denkt 35% dat de Bibliotheek laagdrempeliger wordt om te bezoeken en dat is meer dan gemiddeld in het totale Panel. 2

4 Conclusies en aanbevelingen

5 Conclusies en aanbevelingen (1) BiebPanelleden enthousiast over de Bibliotheek, belangrijkste verbeterpunt de indeling Panelleden zijn enthousiast over Cluster Kop van Overijssel, zo blijkt uit het gemiddelde enthousiasme rapportcijfer van 7,8. Dit is in lijn met het totale Panel en met wat we zagen in eerdere vragen naar de NPS van de Bibliotheek. Redenen om enthousiast te zijn over de Bibliotheek zijn de vriendelijke en behulpzame medewerkers, het aanbod en reserveren van boeken. Daarnaast spreken leden zich positief uit over de ruimte (grootte, gezelligheid, prettig) en over de (ruime) openingstijden. Verbeterpunten die worden aangegeven door leden betreffen met name de behulpzaamheid en beschikbaarheid van medewerkers. Daarnaast noemen met name leden van de Bibliotheken in Kampen en Steenwijk dat de indeling van boeken niet overzichtelijk is. Tenslotte zijn leden minder tevreden over het aanbod en de actualiteit van boeken. Leden zijn redelijk betrokken op het vlak van hulp en helemaal niet op het gebied van donaties 6% van de leden geeft aan dat zij betrokken zijn bij de Bibliotheek en dat is vergelijkbaar met het totale Panel. Ongeveer vier op de tien panelleden zijn betrokken door als medewerker of vrijwilliger bij een organisatie te werken die met de Bibliotheek samenwerkt. Eén op de vijf geeft aan te werken als vrijwilliger bij de Bibliotheek. In het algemeen zijn de maatschappelijke betrokkenheid en het voortbestaan van de Bibliotheek de belangrijkste drijfveren, net als het opdoen van sociale contacten, om betrokken te zijn bij de Bibliotheek. Slechts 4% van de BiebPanelleden in het totale Panel geeft de Bibliotheek momenteel een geldelijke donatie. In de Kop van Overijssel is dit 0%. Verhogen van betrokkenheid Om de betrokkenheid bij de Bibliotheek te verhogen en/of extra inkomsten te genereren, kunnen Bibliotheken verschillende manieren aanwenden, zoals vragen om hulp bij activiteiten of projecten (1), donaties (2) of vriendenabonnementen (3). Ook kan de Bibliotheek sponsorgeld van buiten aantrekken (4). Deze vier manieren komen verderop aan de orde. Communiceer duidelijk welke verschillende mogelijkheden uw Bibliotheek biedt om de Bibliotheek te ondersteunen. Het Rijksmuseum doet dit op een goede manier, zie ook Betrek ook uw medewerkers bij de programma s. Zij moeten het verhaal van de Bibliotheek en de noodzaak tot extra inkomsten, goed en duidelijk kunnen verwoorden. De helft van de panelleden uit de Kop van Overijssel die zich zouden willen inzetten voor de Bibliotheek, verwacht hiervoor niets terug. Dit is vergelijkbaar met het totale Panel. Minder dan in het totale Panel hebben leden behoefte aan een bedankje voor hun inzet, ook hebben leden van Cluster Kop van Overijssel minder vaak dan gemiddeld een specifieke voorkeur voor een tegenprestatie. Probeer iets terug te doen voor de donateurs en/of de leden die op een andere manier willen helpen. Dat kan eenvoudig in de vorm van een bedankje.. 4

6 Conclusies en aanbevelingen (2) Ruim een derde van de leden van Cluster Kop van Overijssel zien de Bibliotheek als een soort goed doel en dat is vergelijkbaar met het totale Panel. Zij noemen als redenen dat de Bibliotheek voorziet in algemene ontwikkeling, een belangrijke maatschappelijk functie heeft en toegankelijk is. Zo n vier op de tien leden zien de Bibliotheek juist niet als een goed doel. De belangrijkste reden die wordt genoemd is dat de Bibliotheek een basisvoorziening is die gesteund en gesubsidieerd moet worden door de gemeente en de overheid. Als u zich als Bibliotheek wilt richten op donateurs, vriendenabonnementen en/of sponsoring, dan is het raadzaam om de Bibliotheek niet te vergelijken met een goed doel, maar eerder met bijvoorbeeld een museum, zoals het eerder genoemde Rijksmuseum. De open antwoorden van dit onderzoek kunnen worden gebruikt in onderhandelingen met de gemeente. Er staan veel citaten in van bibliotheekleden die vinden dat de gemeente verantwoordelijk is voor het financieren van de Bibliotheek en dat de subsidie zou moeten worden verhoogd. Als klanten dit aangeven, komt dit sterk over in een verhaal naar de gemeente. (1) Hulp bij activiteiten of projecten: enige interesse 8% van de BiebPanelleden heeft interesse om Cluster Kop van Overijssel in de toekomst te ondersteunen in de vorm van hulp bij activiteiten of projecten. Dat is minder dan in het totale Panel het geval is. Ongeveer vier op de tien leden geven aan dit misschien te willen doen. De meest genoemde gebieden waarop BiebPanelleden zich dan willen inzetten, zijn leesbevordering bij kinderen en het tegengaan van laaggeletterdheid. Ook activiteiten voor ouderen, activiteiten voor kinderen en lezen bij volwassenen worden regelmatig genoemd door leden van Cluster Kop van Overijssel. Wilt u leden benaderen voor hulp bij activiteiten, benadruk dan het maatschappelijk belang van de Bibliotheek en het belang van het voortbestaan van de Bibliotheek. Neem daarnaast het sociale aspect van de betrokkenheid mee, aangezien dit de belangrijkste redenen zijn voor panelleden die zich al inzetten voor de Bibliotheek. Voor hulp bij het opzetten of het optimaliseren van een vrijwilligersbeleid kunt u contact opnemen met uw POI. Wilt u meer lezen over vrijwilligers in de Bibliotheek, kijk dan op 5

7 Conclusies en aanbevelingen (3) (2) Donaties: lage bereidheid om in de toekomst te doneren. De bereidheid om de Bibliotheek in de toekomst financieel te ondersteunen, is lager dan de bereidheid om op andere manieren te helpen. Slechts 2% geeft aan te willen doneren en ruim driekwart ziet het niet zitten om de Bibliotheek in de toekomst te ondersteunen door middel van donaties (meer dan in het totale Panel). Mocht u leden willen oproepen om donateur te worden, dan zijn middelbaar of hoger opgeleide mannen tot 55 jaar en vrouwen tot 35 jaar een goede doelgroep om als eerste te benaderen. Geef daarbij ook aan dat een donatie aan de Bibliotheek vaak aftrekbaar is van de belasting (ANBI regeling). Alleen bij de Bibliotheken Kop van Overijssel en Wierden wordt vermeld dat de doneren aftrekbaar is van de belasting. Zorg er ook voor, dat op de website prominent wordt gemeld dat de Bibliotheek een ANBI status heeft en vooral wat het voordeel hiervan is voor de leden. De nieuwe Nederlandse Geefwet geeft tijdelijk een extra voordeel aan de Bibliotheek en de donateur. Het Ministerie van Financiën wil hiermee de giften van particulieren en bedrijven aan cultuur stimuleren. Het is daarom mogelijk een extra bedrag af te trekken van de inkomstenbelasting of vennootschapsbelasting. Lees meer hierover in de brochure van de Nederlandse Rijksoverheid: Als panelleden geld willen doneren, willen ze het liefst dat de Bibliotheek dit geld uitgeeft aan het bevorderen van leesplezier bij de jeugd of het tegengaan van laaggeletterdheid. Maar ook andere doelen zoals een uitgebreidere collectie boeken, het bestrijden van eenzaamheid, activiteiten voor kinderen en het bevorderen van leesplezier bij volwassenen worden regelmatig genoemd (door meer dan een derde van de leden). Daarnaast noemen leden van Cluster Kop van Overijssel vaker dan gemiddeld dat de Bibliotheek zou moeten doneren aan leerzame activiteiten voor kinderen. Benoem, indien mogelijk, waaraan donaties worden besteed. Dat kan heel specifiek ( maar kan ook vrij algemeen ( De ervaring van enkele bibliotheken leert dat donaties het best werken als er wordt gewerkt met vaste bedragen. Houd rekening met een minimum bedrag waarbij de kosten opwegen tegen de baten. Als u meer wilt lezen over de redenen waarom mensen aan een goed doel schenken, dan kan dit hier: 6

8 Conclusies en aanbevelingen (4) (3) Vriendenabonnement: spreekt 13% aan, maak het aanbod interessant voor de leden 13% van de leden geeft aan een vriendenabonnement aansprekend te vinden, dat is minder dan in het totale Panel. Redenen om voorstander te zijn van een vriendenabonnement zijn dat leden meer betrokken willen zijn, de Bibliotheek in stand willen houden en dat de Bibliotheek een belangrijke sociale functie heeft. 60% van de panelleden vinden een vriendenabonnement niet aantrekkelijk. Redenen die worden genoemd zijn dat het huidige abonnement al duur genoeg is, zij geen interesse hebben in deelname aan activiteiten of cursussen en dat het de taak is van de overheid en de gemeente om de Bibliotheek te subsidiëren, niet die van leden. Het vriendenabonnement kan een manier zijn om de betrokkenheid van de leden en niet-leden te verhogen. Sommige leden staan ervoor open om de Bibliotheek op deze manier te ondersteunen. Denk wel goed na over de voordelen die het abonnement biedt aan de betreffende leden. Niet iedereen is bijvoorbeeld geïnteresseerd in korting voor activiteiten en dit kan een reden zijn om geen vriendenabonnement af te sluiten. In het algemeen werkt het het best, om specifieke maatschappelijke projecten te koppelen aan het vriendenabonnement, waarmee je het Bibliotheekwerk als vriend mede mogelijk maakt. Voorbeelden hiervan zijn taalhuis, bibliotheek aan huis, voorlezen of lezingen van schrijvers. Ook werkt het goed om het vriendenabonnement heel doelgroepgericht aan te bieden. Zo spreekt het ouders van jonge kinderen met name aan als hun geld wordt uitgegeven aan bijvoorbeeld voorleesprojecten. De marketing afdeling van ProBiblio voert momenteel een project uit genaamd Vrienden van de Bibliotheek. Zie hiervoor ook Een resultaat van dit project is het opleveren van een whitepaper over vriendenprogramma s met de do s en don ts van een vriendenabonnement. Eind november is dit whitepaper gereed en worden de resultaten van het project gedeeld met andere bibliotheken uit het netwerk. 7

9 Conclusies en aanbevelingen (5) (4) Sponsoring lijkt een geaccepteerde manier voor het genereren van extra inkomsten Bijna vier op de tien panelleden van Cluster Kop van Overijssel hebben geen bezwaar tegen het sponsoren van een Bibliotheek door een commercieel bedrijf. Sponsoring wordt als vrij normaal beschouwd en kan er alleen maar voor zorgen dat de Bibliotheek blijft voortbestaan. Ruim een kwart vindt het wel een probleem als een commercieel bedrijf de Bibliotheek sponsort. Ongeveer een derde vindt het dan wel belangrijk dat de sponsor aan bepaalde voorwaarden voldoet, dit is minder dan in het totale Panel. Deze voorwaarden zouden inhouden dat de Bibliotheek onafhankelijk blijft en de sponsor zich dus niet bemoeit met het beleid van de Bibliotheek. Ook vinden leden het belangrijk dat de sponsor een maatschappelijke visie heeft. Het aantrekken van commerciële sponsors lijkt voor een redelijk deel van de panelleden geen probleem en zou aangewend kunnen worden om extra financiële middelen binnen te krijgen. Echter, hierbij dient de Bibliotheek duidelijk te benadrukken dat zij een onafhankelijke instelling blijft en dat de sponsor geen invloed kan hebben op bijvoorbeeld de inrichting of samenstelling van de collectie. Sommige bibliotheken volgden een training wijzer werven. Dit is een training voor culturele instellingen met een ANBI status en is een initiatief van het ministerie van OCW. Zie hiervoor ook 8

10 Conclusies en aanbevelingen (6) Boetevrij lenen: verwachting dat leden minder gehaast zijn met lezen Bijna de helft van de leden van Cluster Kop van Overijssel verwacht dat bij de introductie van een boetevrij abonnement men minder gehaast zal zijn met lezen. Dit wordt vaker genoemd dan in het totale Panel. Een kwart verwacht dat leden de geleende materialen langer houden dan de aangegeven termijn. Ongeveer een kwart van de leden noemt een andere reden, namelijk dat zij denken dat een boetevrij abonnement geen invloed zal hebben op hun gedrag. Belangrijke negatieve effecten zijn volgens leden dat er wordt verwacht dat boeken niet op tijd teruggebracht worden en dat er minder boeken aanwezig zullen zijn in de Bibliotheek. 35% denkt juist dat de Bibliotheek laagdrempeliger wordt om te bezoeken en dat is meer dan in het totale Panel. Wanneer wordt overwogen om over te stappen naar een boetevrij abonnement is het raadzaam om eventueel nader onderzoek te doen naar het effect van de invoering van het boetevrije abonnement. Dit is al eerder gedaan voor de Bibliotheek BiblioPlus in 2013 ( Begin daarbij met een onderzoek naar de eigen cijfers van de Bibliotheek met betrekking tot het nieuwe abonnement: hoeveel leden hebben welk abonnement afgenomen, hoeveel leden zijn afgehaakt etc. Combineer dit met een nader onderzoek onder de klanten die het nieuwe abonnement afnemen. Dit kan in de vorm van gesprekken zijn of bijvoorbeeld door het sturen van een enquête specifiek naar de (BiebPanel) leden die van dit abonnement gebruik maken. BiebPanel regulier onderzoek Bibliotheek Zoetermeer 9

11 Verantwoording

12 Over het onderzoek Achtergrond ProBiblio heeft in 2009 BiebPanel opgericht, een onderzoeksplatform speciaal ontwikkeld voor de bibliotheekbranche. Bibliotheekleden kunnen lid worden van BiebPanel en ontvangen als deelnemer 4 maal per jaar een vragenlijst over verschillende onderwerpen. Vanaf 2017 ontvangen BiebPanelleden twee keer per jaar een uitnodiging voor een flitspeiling (een kort onderzoek over een actueel onderwerp) en twee keer per jaar een uitnodiging voor een regulier uitgebreider onderzoek. Daarnaast vinden er twee landelijke doelgroeponderzoeken plaats. Voor de reguliere BiebPanel onderzoeken, zoals dit onderzoek, maken we een uitgebreide rapportage met teksten en conclusies per Bibliotheek/cluster. Betrokkenheid met de Bibliotheek In het derde onderzoek van 2017 staat de betrokkenheid met de Bibliotheek centraal. In welke mate zijn BiebPanelleden enthousiast over (hoofdstuk 1) en betrokken (hoofdstuk 2) bij de Bibliotheek? En hoe denken zij over betrokkenheid en inzet voor de Bibliotheek in de toekomst (hoofdstuk 3)? In welke mate zien BiebPanelleden de Bibliotheek als een goed doel en wat zijn de mogelijkheden van en hoe kijken zij aan tegen sponsering door bedrijven (hoofdstuk 4)? In hoofdstuk 5 wordt ingegaan op de houding van BiebPanelleden over boetevrij lenen. Veldwerkperiode Het eerste reguliere onderzoek in 2017 heeft plaatsgevonden van 13 juni t/m 30 juni Leeswijzer grafieken Percentages kunnen soms optellen tot iets meer of minder dan 100%. Dit wordt veroorzaakt door afrondingsverschillen. In het resultatendeel worden resultaten soms weergegeven in de vorm van diagrammen. De donkerblauwe diagrammen geven de resultaten van Cluster Kop van Overijssel weer, de lichtblauwe diagrammen de resultaten van het totale BiebPanel. In het rapport zijn bij enkele vragen ook de best practices opgenomen. Hier staat de score van de best scorende Bibliotheek op desbetreffende vraag. Kop van Overijssel BiebPanel Best practice Leeswijzer open vragen De letterlijke antwoorden op de open vragen staan in een aparte bijlage weergegeven. 11

13 1. Enthousiasme voor de Bibliotheek

14 1.1 Panelleden zijn enthousiast over de Bibliotheek en geven de Bibliotheek een gemiddeld rapportcijfer van 7,8. Cluster Kop van Overijssel scoort hiermee ongeveer gelijk aan het totale Panel. Panelleden met een lager opleidingsniveau geven een iets hoger cijfer dan panelleden met een hoger opleidingsniveau. Ook frequente bezoekers geven een hoger cijfer dan leden die de Bibliotheek minder frequent bezoeken. 85% In het cluster Twente (n=438) is men het meest enthousiast over de Bibliotheek (85% geeft een 8,9 of 10). Gemiddelde 7,8 7,9 68% 72% Kop van Over 0% BiebPa nel (n=1 0% G 0% 50%100% 29% 26% 3% 2% Kop van Overijssel (n=448) BiebPanel (n=15.824) Op basis van uw ervaringen met de Bibliotheek, hoe enthousiast bent u dan over de Bibliotheek? Een 1 staat voor helemaal niet enthousiast, 10 voor zeer enthousiast. allen, excl. weet ik niet 13

15 1.2 Belangrijkste redenen om enthousiast te zijn over de Bibliotheek zijn de vriendelijke medewerkers, het aanbod van boeken en het reserveren van boeken. Daarnaast zijn leden ook enthousiast over de ruimte (rustig, overzichtelijk, groot, gezellig) en over de openingstijden. Prettige en hulpvaardige medewerkers, mooi en gezellig gebouw, goede indeling van de boeken, ruim opgezet, wordt veel georganiseerd. Waarom bent u enthousiast over de Bibliotheek? Er is op allerlei gebied veel keus. Wil ik een tijdschrift doorbladeren kan dat rustig, ook al blijf ik de hele middag vinden ze prima. Ook worden ervoor de kinderen veel dingen georganiseerd. Vriendelijk personeel, nette ruimte, goed aanbod boeken. Mooie vestiging, voldoende aanbod, abonnementsprijs is heel reëel. Ik kan gemakkelijk boeken reserveren. Meestal zijn de boeken aardig vlot aanwezig. Veel keuze aan boeken. Goed en vriendelijk personeel. Vaak open. Waarom bent u enthousiast over de Bibliotheek? indien cijfer 8, 9, 10 op enthousiasme vraag Samenvatting Bibliotheek Kop van Overijssel: een volledig overzicht van de reacties van de panelleden van Cluster Kop van Overijssel is terug te vinden in de bijlagen. 14

16 1.3 De belangrijkste verbeterpunten zijn de indeling (met name Kampen en Steenwijk), de beschikbaarheid en behulpzaamheid van medewerkers. Een aantal leden is niet tevreden over de actualiteit van het aanbod, ook mag het aanbod van boeken wat ruimer zijn. Meer personele bezetting. Bij vragen moet je lang wachten totdat er iemand komt. Er is ook geen belletje ofzo dat ze weten dat je er staat met een vraag. Boeken weer op alfabet leggen. Ik zoek specifieke boeken en die liggen op tafels of in toprekken of weet ik waar, maar niet waar ze horen te liggen. Verbeterpunten? Boeken zijn moeilijk te vinden. Staan soms in onverwachte rubrieken of staan helemaal niet in die kast. Soms staan ze bijv in de presentatiekast niet naast elkaar maar achter elkaar, zodat je alleen het voorste boek ziet. Het is echt zoeken. Dan wordt er gezegd dat het personeel wil helpen, maar die zijn of niet te vinden of staan in hun eentje voor een hele verdieping. Niet echt klantvriendelijk. Klantvriendelijker, ruimer assortiment. Wat moet uw Bibliotheek verbeteren zodat u (nog) enthousiaster wordt over de Bibliotheek? indien cijfer 1-7 op enthousiasme vraag Samenvatting Bibliotheek Kop van Overijssel: een volledig overzicht van de reacties van de panelleden van Cluster Kop van Overijssel is terug te vinden in de bijlagen. 15

17 2. Huidige inzet voor de Bibliotheek

18 2.1 BiebPanelleden zijn momenteel redelijk betrokken bij de Bibliotheek door te helpen of te doneren. Kop van Overi 6 94 % 6% van de leden van Cluster Kop van Overijssel geeft aan betrokken te zijn bij de Bibliotheek, dit is vergelijkbaar jssel met % het totale Panel. Leden met een laag opleidingsniveau zijn minder betrokken bij de Bibliotheek dan hoger opgeleide leden. Bieb 95 Pane 5 % l % B 0% N 100% Bij bibliotheken is het vaak mogelijk om als bibliotheeklid betrokken te zijn bij de Bibliotheek. U kunt dan bijvoorbeeld gratis uw hulp aanbieden bij projecten en activiteiten in de Bibliotheek of door geld te doneren. Ja Betrokkenheid bij Bibliotheek 6% 5% Bent u zelf op een dergelijke manier betrokken bij de Bibliotheek? Nee 94% 95% Kop van Overijssel (n=452) BiebPanel (n=15.994) Bent u zelf op een dergelijke manier betrokken bij de Bibliotheek? - allen 17

19 2.2 Meeste leden die al wel betrokken zijn, werken als medewerker bij een organisatie waar de Bibliotheek mee samenwerkt. Meer dan een kwart geeft aan te helpen bij projecten en/of activiteiten van de bibliotheek en nog eens één op de vijf geeft aan als vrijwilliger betrokken te zijn bij de Bibliotheek. Geen van de leden geeft een donatie in geld aan de Bibliotheek, in het totale Panel is dit 4%. Op welke manier betrokken bij de Bibliotheek Ik ben vrijwilliger bij de Bibliotheek Ik ben medewerker/vrijwilliger bij een organisatie die nauw met de Bibliotheek samenwerkt 19% 24% 33% 38% Ik help bij projecten en/of activiteiten van de Bibliotheek 27% 19% Kop van Overijssel (n=26) Ik heb een vriendenabonnement Ik geef een (geldelijke) donatie aan de Bibliotheek 4% 5% 0% 4% BiebPanel (n=826) Ik ben op een andere manier betrokken, namelijk... 15% 30% Leesclub Schoolbieb Op welke manier bent u betrokken bij de Bibliotheek (dus los van het lidmaatschap, lenen van materialen en bezoeken van activiteiten e.d.)? Meer antwoorden mogelijk indien betrokken bij Bibliotheek 18

20 2.3 Maatschappelijke betrokkenheid, bijdragen aan voortbestaan Bibliotheek en sociale contacten zijn belangrijke drijfveren voor betrokkenheid. BiebPanelleden uit het totale Panel zetten zich in voor de Bibliotheek omdat de Bibliotheek volgens hen belangrijk is voor de samenleving en daarom moet blijven bestaan. Men zet zich graag in voor anderen: kinderen en laaggeletterden helpen met lezen en het taalvaardig maken en ouderen die niet meer zelf naar de Bibliotheek kunnen, bijstaan. Daarnaast vindt men de betrokkenheid bij de Bibliotheek leuk door de sociale contacten die men opdoet met leesliefhebbers en medewerkers. Gepensioneerden vinden het fijn zich nuttig te maken. Bibliotheken staan onder druk, maar hebben een grote maatschappelijke functie, waar ik graag aan bij wil dragen. Iets kunnen betekenen voor een ander, taalmaatje zijn, dames uit andere culturen vertrouwd maken met Nederlandse boeken. Het voorlezen aan kinderen die dit goed kunnen gebruiken vind ik fijn om te doen bij de Voorleesexpress. De Bibliotheek is een zeer belangrijk sociaal centrum vind ik. Als senior heb je tijd. En boeken zijn onmisbaar in mijn leven. BiebPanel (n=764) Als ik niet meer in staat ben om zelf naar de Bibliotheek te gaan, zou ik het heel fijn vinden als iemand dat voor mij zou doen. Daarom doe ik dat graag voor een ander. Wat zijn voor u redenen om op deze manier bij de Bibliotheek betrokken te zijn? indien betrokken bij de Bibliotheek Samenvatting totale BiebPanel: een volledig overzicht van de reacties van de panelleden van Cluster Kop van Overijssel is terug te vinden in de bijlagen. 19

21 3. Toekomstige inzet voor de Bibliotheek

22 3.1 8% zou zich in de toekomst willen inzetten voor de Bibliotheek, bijna de helft zou dit niet willen. Bijna één op de tien leden zou zich in de toekomst willen inzetten voor de Bibliotheek, dit is minder dan in het totale Panel. Bijna vier op de tien panelleden zouden dit misschien willen doen. Ongeveer de helft ziet dit niet zitten en dat is meer dan in het totale Panel. Lager opgeleiden zouden zich in de toekomst minder graag inzetten bij projecten of activiteiten dan leden met een middelbaar of hoger opleidingsniveau. Kop van Overijssel (n=452) 2% 6% 37% 37% 12% 7% BiebPanel (n=15.994) 3% 10% 37% 31% 11% 8% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Zeker wel Waarschijnlijk wel Misschien Waarschijnlijk niet Zeker niet Weet ik niet Zou u zich in de toekomst willen inzetten voor de Bibliotheek, bijvoorbeeld door te helpen bij projecten of activiteiten in de Bibliotheek? - allen 21

23 3.2 Profiel potentiële betrokken leden totale Panel. Hoger opgeleiden en frequente bezoekers van de Bibliotheek zijn meer bereid om zich in de toekomst in te zetten voor de Bibliotheek. Als we verder inzoomen op de resultaten, zien we dat het grootste potentieel voor betrokken panelleden is te vinden bij hoog opgeleide mannen tussen de 55 en 65 jaar, voor vrouwen maakt leeftijd minder verschil in hun intentie om zich in de toekomst voor de Bibliotheek (te blijven) inzetten. Profiel potentieel betrokken leden (n=2.043) Man 13% Vrouw 13% % % % 65 > 13% 1x per week 17% 1x per 2/3 weken 12% Laag 10% Middelbaar 12% Hoog 14% G4 bibliotheek 12% Bibliotheek 1 gemeente Netwerkbibliotheek met grote plaats Netwerkbibliotheek zonder grote plaats 12% 13% 13% 1x per maand 11% Minder vaak 9% Op basis van totale BiebPanel indien men zich in de toekomst voor de Bibliotheek wil (blijven) inzetten 22

24 3.3 Lezen bij kinderen en tegengaan van laaggeletterdheid de meest genoemde thema s voor toekomstige inzet. Ook activiteiten voor ouderen, activiteiten voor kinderen en lezen bij volwassenen worden regelmatig genoemd door leden van Cluster Kop van Overijssel. In Wierden is de interesse om zich in te zetten voor activiteiten voor kinderen groter dan in de meeste andere Bibliotheken. 55-plussers zetten zich hier liever voor in dan jongere leden (35-55 jarigen). Vrouwen voelen er meer voor dan mannen om zich in te zetten voor lezen bij kinderen en activiteiten voor kinderen. Het tegengaan van laaggeletterdheid is een thema waar hoger opgeleiden meer affiniteit mee hebben dan leden met een middelbaar opleidingsniveau. Daarentegen tonen lager opgeleiden meer interesse in activiteiten voor ouderen dan hoger opgeleiden. Tegengaan van laaggeletterdheid Lezen bij kinderen Activiteiten voor ouderen Lezen bij volwassenen Activiteiten voor volwassenen Activiteiten voor kinderen 32% 37% 36% 35% 24% 25% 19% 24% 14% 19% 22% 19% Digitale vaardigheden Nieuwe technologieën en apparaten (robots, 3D, lasersnijder) Anders, namelijk... Weet niet 6% 6% 5% 6% 12% 13% 18% 18% Kop van Overijssel (n=202) BiebPanel (n=7.891) Op welke terreinen of thema s zou u zich dan in de toekomst willen inzetten? indien men zich in toekomst wil inzetten 23

25 BiebPa 3.4 Slechts 2% van de niet-donateurs zou de 29 nel 3% % Bibliotheek wel financieel willen steunen; twee op de tien zouden dit misschien willen. Kop van 21 Overijs 2% % sel B Driekwart van de leden voelen er niets voor om de Bibliotheek te ondersteunen met een donatie of een gift en dat is meer dan N 0% in het 50%100% totale Panel. Kop van Overijssel (n=452) BiebPanel (n=15.960) 2% 21% Ja Misschien 3% 29% 76% Nee 68% Zou u de Bibliotheek (financieel) willen ondersteunen door een donatie/gift? allen, exclusief huidige donateurs 24

26 3.5 Profiel potentiële donateurs totale Panel. Mannen, jongeren, hoog opgeleiden en panelleden uit de grote steden zijn iets meer bereid om geld te doneren dan anderen. Zoomen we verder in, dan is het grootste potentieel voor donateurs te vinden bij mannen tot 55 jaar, vaak middelbaar tot hoogopgeleid. En bij vrouwen tot 35 jaar, bij vrouwen maakt het opleidingsniveau weinig verschil in hun intentie tot doneren bij de Bibliotheek. Profiel (potentiele) financiële ondersteuners* (n=5.135) Man 34% Vrouw 31% % % % 65 > 32% Laag 27% Middelbaar 30% Hoog 35% G4 bibliotheek 37% Bibliotheek 1 gemeente Netwerkbibliotheek met grote plaats Netwerkbibliotheek zonder grote plaats 30% 32% 32% Op basis van totale BiebPanel indien (potentiele) donateurs = reeds donateur (n=34) of intentie tot doneren ( ja + misschien n=5.101) 25

27 3.6 Donateurs zien het liefst dat de Bibliotheek hun geld uitgeeft aan het bevorderen van leesplezier bij jeugd en/of het tegengaan van laaggeletterdheid. Daarnaast worden genoemd: een uitgebreidere collectie boeken (38%), bestrijden van eenzaamheid (34%), activiteiten voor kinderen (33%) en het bevorderen van leesplezier bij volwassenen (31%). Leden van Cluster Kop van Overijssel noemen vaker dan gemiddeld dat de Bibliotheek zou moeten doneren aan leerzame activiteiten voor kinderen. Hoger opgeleiden hebben meer voorkeur voor donaties aan een uitgebreidere collectie boeken en e-books dan leden met een middelbaar opleidingsniveau. Aan welke thema s donatie besteden? Bevorderen van lezen en leesplezier bij jeugd Tegengaan van laaggeletterdheid (een uitgebreide/betere) Collectie boeken Bestrijden van eenzaamheid van ouderen Bevorderen van lezen en leesplezier bij volwassenen Leerzame activiteiten voor kinderen Mensen helpen hun digitale vaardigheden verbeteren (een uitgebreide/betere) Collectie e-books Leerzame activiteiten voor volwassenen Hulp bij gemeente- of andere overheidszaken Kennismaking met nieuwe technologieën en apparaten Anders, namelijk... Het maak mij niet uit 51% 51% 40% 44% 38% 38% 34% 33% 31% 28% 33% 25% 18% 21% 18% 18% 14% 16% 8% 10% Kop van Overijssel (n=108) 8% 8% 5% 3% BiebPanel (n=5.135) 8% 9% Aan welke thema s zou de Bibliotheek uw donatie moeten besteden? indien geldelijk donatie of indien (misschien) bereid de Bibliotheek financieel ondersteunen 26

28 3.7 De helft van de panelleden verwacht geen tegenprestatie voor hun inzet terug. In Cluster Kop van Overijssel hebben leden minder behoefte aan een bedankje dan in het totale Panel. Leden van de Bibliotheek in Wierden stellen een bedankje overigens meer op prijs dan leden van de meeste andere Bibliotheken. Daarnaast geven Biebpanelleden vaker dan leden in het totale Panel aan dat zij geen voorkeur hebben voor een tegenprestatie als dank voor hun inzet. Met name oudere leden (55+) hebben minder een voorkeur voor een bedankje, dan jongere leden. Jongeren (tot 35 jaar) hebben een meer uitgesproken voorkeur voor waardebonnen dan oudere leden. Een bedankje Als eerste op de hoogte zijn van ontwikkelingen in de Bibliotheek Exclusieve bijeenkomsten of activiteiten voor bibliotheekleden die zich inzetten voor de Bibliotheek Waardebonnen (om te besteden aan activiteiten die de Bibliotheek organiseert) Een specifieke nieuwsbrief voor leden die zich voor de Bibliotheek inzetten Anders, namelijk... Ik heb geen voorkeur, maar ik vind het wel leuk om er iets voor terug te krijgen Ik hoef er niets voor terug te krijgen 14% 19% 10% 8% 9% 8% 6% 7% 5% 7% 3% 4% 19% 14% Kop van Overijssel (n=261) BiebPanel (n=10.080) 49% 49% Stel u zou de Bibliotheek ondersteunen, doordat u bijvoorbeeld helpt bij bepaalde projecten en activiteiten van de Bibliotheek, of dat u geld doneert. Wat zou u op prijs stellen om voor uw inzet terug te krijgen van de Bibliotheek? indien men zich inzet voor de Bibliotheek of dit in de toekomst (misschien) wil doen 27

29 BiebP 3.8 Een vriendenabonnement spreekt 13% van anel de panelleden die dit niet hebben, aan. De ruime meerderheid vindt het niet aansprekend. Kop van 18 % 54 % 60 % 13 % 0%50%100% Bij panelleden van Cluster Kop van Overijssel spreekt het vriendenabonnement minder aan dan in het totale Panel, waar 18% het vriendenabonnement aansprekend vindt. Hoger opgeleiden tonen meer interesse in een vriendenabonnement dan leden met een laag opleidingsniveau. B Kop van Overijssel (n=451) BiebPanel (n=15.956) 13% 27% Ja, spreekt aan 28% 18% Nee, spreekt niet aan 60% Weet ik niet 54% Een vriendenabonnement is een (duurder) abonnement waarmee je de Bibliotheek ondersteunt. Je krijgt dan zelf wel wat extra voordeel in de vorm van bijvoorbeeld korting op activiteiten en cursussen in de Bibliotheek. Spreekt zo n vriendenabonnement u aan? allen, exclusief vriendenabonnement houders 28

30 3.9 Een vriendenabonnement spreekt aan omdat panelleden de Bibliotheek in stand willen houden, voor de sociale functie en om meer betrokken te zijn. Redenen waarom een vriendenabonnement juist niet aanspreekt, zijn dat panelleden het huidige abonnement al duur genoeg vinden, zij geen interesse hebben in het volgen van activiteiten en cursussen. Ook vinden leden dat het de taak is van de overheid of de gemeente om de Bibliotheek te subsidiëren. Wel aansprekend Niet aansprekend Meer betrokken worden bij de bibliotheek, zoiets als vriend van het museum. Ik ben niet geïnteresseerd in extra activiteiten en cursussen. Aangezien de gemeentelijke en provinciale subsidies onder druk staan is dit voor de bibliotheek misschien een middel om wat meer financiële armslag te krijgen. Onderwijs en bieb is een overheidstaak en wordt betaald uit mijn belastinggeld! Ik vind dat de bibliotheek een belangrijk goed is voor onze gemeenschap, wat we dan ook met ons allen in stand moeten houden. Ik vind het bedrag nu al heel fors. Kan me voorstellen dat er gezinnen zijn die het niet eens kunnen opbrengen. Waarom spreekt zo n Vriendenabonnement u (niet) aan? indien vriendenabonnement (niet) aanspreekt Samenvatting Bibliotheek Kop van Overijssel: een volledig overzicht van de reacties van de panelleden van Cluster Kop van Overijssel is terug te vinden in de bijlagen. 29

31 4. Bibliotheek als goed doel & sponsoring

32 4.1 Bibliotheek als goed doel wisselend beoordeeld; ruim een derde ziet de Bibliotheek als een soort goed doel, bijna vier op de tien zien dit niet zo. Kop 2 van 3 7 O 9 % Bie 2 bpa 3 6 nel 9 % B 0%100% Mannen, 65-plussers en lager opgeleiden zien de Bibliotheek meer als een soort goed doel dan vrouwen, jongere leden en leden met een hoog opleidingsniveau. Bibliotheek is goed doel (Zeker) wel 34% 35% Neutraal 27% 26% (Zeker) niet 39% 39% Kop van Overijssel (n=426) BiebPanel (n=15.167) In hoeverre ziet u de Bibliotheek als een soort goed doel? allen, exclusief weet ik niet 31

33 4.2 Panelleden zien de Bibliotheek als goed doel vanwege kennisbevordering, de maatschappelijke functie en de toegankelijkheid. Leden die de Bibliotheek niet zien als goed doel, geven aan dat de Bibliotheek een basisvoorziening is en gesteund hoort te worden door de gemeente/de overheid door middel van subsidies. Wel goed doel Geen goed doel De bibliotheek is een mooie ontmoetingsplaats. Ik vind het belangrijk dat deze daarom goed toegankelijk blijft voor iedereen, van jong tot oud van goed ter been tot minder goed ter been. Ik vind lezen erg belangrijk voor de ontwikkeling van de mens in het algemeen. Lezen verrijkt je leven, maakt, dat je een bredere kijk op de wereld krijgt en het verbreedt jouw horizon. Ik vind het een basisvoorziening binnen onze samenleving. Ik zie het niet als een goed doel, omdat we er voor betalen en er ook subsidie naar toe gaat. Het is een voorziening. Lezen is belangrijk voor kinderen en ook voor volwassen. Daarom vind ik de bieb een must! Ik zie de bibliotheek meer als semi-publieke instelling.. Kunt u toelichten waarom u de Bibliotheek wel/niet als een soort goed doel ziet? allen exclusief Weet ik niet 32

34 4.3 Meer leden vinden sponsoring door commerciële Kop 3 van bedrijven wel passend bij de Bibliotheek dan niet Ov % Bieb 3 Pan passend. 2 el % 1 B 0% 100% jarigen vinden sponsoring door commerciële bedrijven minder passend bij de Bibliotheek dan jongere leden (tot 55 jaar) en 65- plussers. Passendheid sponsoring commerciële bedrijven (Zeer) passend 38% 37% Neutraal 33% 32% (Helemaal) niet passend 29% 31% Kop van Overijssel (n=378) BiebPanel (n=14.089) In hoeverre vindt u het passen bij bibliotheken als zij zich laten sponsoren door commerciële bedrijven? allen, exclusief weet ik niet 33

35 4.4 Redenen om sponsoring te vinden passen zijn dat de Bibliotheek moet blijven bestaan en giften nodig zijn en omdat sponsoring vrij normaal is. Leden die sponsoring niet vinden passen, geven vooral aan dat de onafhankelijkheid van de Bibliotheek in het geding kan komen. Het is volgens hen juist de taak van de overheid om de Bibliotheek in stand te houden. Ook geeft een aantal leden aan dat de sponsor waarschijnlijk een tegenprestatie verwacht of zich zal gaan bemoeien met het beleid van de Bibliotheek. Wel passend Tegenwoordig is het niet meer 'not done' om je te laten sponsoren. Als je zo de bibliotheek kan laten bestaan en meer gratis diensten kan leveren is dat juist een goed idee. Niet passend Sponsoring zou misschien kunnen, maar moet de onafhankelijkheid niet in gevaar brengen. Het moet bijvoorbeeld niet zo worden, dat bepaalde boeken niet meer worden aangeschaft omdat de sponsor er bezwaar tegen heeft. Als een instelling zich wil laten sponsoren, is dat oke, mits de sponsor niet te veel invloed krijgt. Een bieb moet zelfstandig blijven want zodra er een commerciële sponsering komt krijg je verplichtingen aan dat bedrijf en ben je niet meer open en neutraal. Dat zie je ook steeds meer bij andere instellingen zoals theaters. Steeds meer bedrijven willen een maatschappelijke bijdrage leveren. De overheid moet zorg dragen voor het in stand houden van bibliotheken. Kunt u toelichten waarom u het wel/niet bij de Bibliotheek vindt passen als zij zich laten sponsoren door commerciële bedrijven? allen exclusief Weet ik niet 34

36 Kop Ruim een derde van de panelleden die sponsoring van 36 % BiebP passend vinden, vindt wel dat er voorwaarden zijn 24 anel 47 % % B aan de sponsor. i 0%50%100% Biebpanelleden van Cluster Kop van Overijssel vinden minder vaak dat de sponsor aan bepaalde voorwaarden moet voldoen. Met name vrouwen, jongere leden (tot 35 jaar) en lager opgeleiden delen deze mening. Leden die wél vinden dat er voorwaarden zijn, noemen vooral dat de sponsor een maatschappelijke visie moet hebben, geen invloed mag uitoefenen op het beleid en dat de doelstellingen in lijn moeten zijn met die van de Bibliotheek. Voorwaarden sponsoring Dat ze geen invloed moeten hebben op het beleid. Ja, namelijk 36% 47% Het moet wel enigszins bij elkaar passen. Nee 29% 24% Weet ik niet 35% 29% Maatschappelijk betrokken zijn. Kop van Overijssel (n=269) BiebPanel (n=9.752) Vindt u dat bedrijven die de Bibliotheek willen sponsoren aan bepaalde voorwaarden moeten voldoen? indien men sponsering (enigszins tot zeer) passend vindt 35

37 5. Boetevrij lenen

38 5.1 De meeste leden verwachten dat zij minder gehaast zullen zijn met lezen als gevolg van een boetevrij abonnement. En dit verwachte gevolg wordt vaker genoemd dan in het totale Panel. Een positief gevolg van het afschaffen van boetes zou zijn dat leden verwachten de Bibliotheek vaker te zullen aan te bevelen. Deze reden wordt vaker genoemd door Biebpanelleden dan door leden in het totale Panel. In Staphorst verwachten leden meer dan in de meest andere Bibliotheken dat zij de boeken langer zullen houden dan de aangegeven termijn. Ook leden tot 55 jaar verwachten dit vaker dan 55-plussers. Ik ben minder gehaast om de geleende boeken snel uit te lezen 46% 37% Ik zal de geleende materialen langer houden dan de aangegeven termijn Ik zal de Bibliotheek vaker aan anderen aanbevelen 12% 9% 25% 23% Kop van Overijssel (n=452) BiebPanel (n=11.773) Ik zal meer materialen gaan lenen 11% 8% Ik zal vaker naar de Bibliotheek gaan 8% 6% Anders, namelijk... 23% 33% Geen invloed Uitleentermijn lang genoeg Weet ik niet, geen mening 13% 14% Stel dat u geen boetes hoeft te betalen als u uw geleende materialen te laat inlevert. Wat voor invloed zou dat hebben op uw gedrag of houding? enkele bibliotheken hebben aangegeven deze vragen niet aan hun panelleden te willen voorleggen, het totale BiebPanel bestaat daardoor voor deze vraag uit minder waarnemingen 37

39 5.2 Bij een boetevrij abonnement verwachten de meesten dat boeken later terug komen en minder boeken aanwezig zullen zijn. Bieb P Kop va Ruim een derde van de Biebpanelleden denkt dat de Bibliotheek laagdrempeliger wordt om te bezoeken, en dat is meer dan in het totale Panel. Hoger opgeleiden verwachten minder vaak dan lager opgeleiden dat er minder boeken aanwezig zullen zijn wanneer de boetes komen te vervallen % % % % 0% 100% B Door het afschaffen van boetes voor het te laat inleveren van boeken Kop van Overijssel 27% 45% 15% 8% 1% 5% brengen leden hun boeken niet meer op tijd terug BiebPanel 27% 41% 15% 8% 2% 7% zijn er minder boeken aanwezig in de Bibliotheek Kop van Overijssel BiebPanel 20% 21% 40% 37% 20% 18% 11% 2% 7% 11% 3% 10% is de Bibliotheek laagdrempeliger om te bezoeken Kop van Overijssel BiebPanel 11% 7% 22% 24% 21% 19% 26% 27% 14% 18% 5% 6% Helemaal eens Eens Niet eens, niet oneens Oneens Helemaal oneens Weet niet Kop van Overijssel (n=452) BiebPanel (n=12.050) In hoeverre bent u het eens of oneens met de volgende stellingen? enkele bibliotheken hebben aangegeven deze vragen niet aan hun panelleden te willen voorleggen, het totale BiebPanel bestaat daardoor voor deze vraag uit minder waarnemingen 38

40 Bijlagen

41 Steekproef

42 Samenstelling Steekproef (1) Verdeling over vestigingen en responspercentage Welke vestiging bezoekt u het vaakst? Kop van Overijssel de Bibliotheek Kampen 138 de Bibliotheek Kop van Overijssel 94 de Bibliotheek Rijssen- Holten 79 de Bibliotheek Zwartewaterland 57 de Bibliotheek Wierden 48 de Bibliotheek Staphorst 36 Responspercentage Kop van Overijssel BiebPanel Uitgenodigd Deelgenomen Responspercentage 57% 59% 41

43 Geslacht Leeftijdcatego rie Opleidings niveau Samenstelling Steekproef (2) Verdeling leeftijd en geslacht Aantal deelnemers Kop van Overijssel BiebPanel n= is Kop van Overijssel Leeftijd 16 tot 35 jaar 8% 6% 35 tot 55 jaar 37% 30% 55 jaar tot 65 jaar 26% 26% 65 jaar of ouder 29% 37% is Kop van Overijssel Gemiddelde leeftijd is Opleidingsniveau Kop van Overijssel 58,2 Laag 18% 15% Midden 39% 29% Hoog 42% 56% is Kop van Overijssel Geslacht Man 20% 24% Vrouw 80% 76% is Kop van Overijssel 55,2 Kop van Overijss el BiebPan el BiebPanel Onbekend Hoog Midden Laag BiebPanel Onbekend 65 jaar of 55 jaar tot 35 tot 55 jaar 16 tot 35 jaar BiebPanel Onbekend Vrouw Man 0% 42% 56% 29% 39% 15% 18% 0% 29% 37% 26% 28% 30% 37% 6% 8% 0% 20% 24% 76% Kop 80% v 0% 50%100% 42