ANALYSE SCOPE 3 EMISSIES 2012 SOGETI NEDERLAND B.V.

Transcriptie

1 ANALYSE SCOPE 3 EMISSIES 2012 SOGETI NEDERLAND B.V. Auteur Jasper Kips Versie V0.1 Plaats Vianen Kenmerk

2 Versie informatie VERSIE INFORMATIE Versie Datum Bijzonderheden Auteur C Eerste conceptversie Jasper Kips V Definitief Rene Speelman Copyright te Vianen Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt (voor willekeurig welke doeleinden) door middel van druk, fotokopie, microfilm, geluidsband, elektronisch of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van. Dit rapport is enkel en alleen bedoeld voor intern gebruik voor hierboven genoemd(e) bedrijf/bedrijven. V0.1 II

3 Verzendlijst VERZENDLIJST Naam Piet Wybe Wagter Laurens den Breems Monique van Ruitenburg Paul Hubert Jolanda Verstappen Lisethe van der Doelen Jack van der Linde Els Reinders Leo Vissers Rik Catau Corporate communications Bedrijf/Functie Sogeti, Directie Sogeti, Manager Mobiliteit Sogeti, Manager HRM Sogeti, Manager Procurement Sogeti, Manager Facilities Sogeti, Manager Delivery-Verwerving Sogeti, Manager ICT-Services Sogeti, Corporate Communications DNV KEMA, Lead auditor DNV KEMA t.b.v. website V0.1 III

4 Inhoudsopgave INHOUDSOPGAVE VERSIE INFORMATIE... II VERZENDLIJST... III INHOUDSOPGAVE... IV 1 INLEIDING DE WAARDEKETEN VAN SOGETI Upstream emissies Downstream emissies RELEVANTE CATEGORIEËN SCOPE 3 EMISSIES SOGETI Scope 1 en 2 CO 2 emissies Sogeti Dominantie analyse scope 3 CO2 emissies Sogeti Resultaat dominantie analyse scope 3 emissies Sogeti IDENTIFICEREN VAN PARTNERS IN DE WAARDEKETEN Zakelijk verkeer via openbaar vervoer Sogeti NS BCD Afvalverwerking Sogeti Leveranciers Afvalverwerkers KWANTIFICEREN VAN DE EMISSIES Zakelijk verkeer via openbaar vervoer Sogeti NS business card BCD Afvalverwerking REDUCTIEDOELSTELLINGEN Ambitieverklaring Sogeti Nederland BV Algemeen Zakelijk verkeer via openbaar vervoer Afvalverwerking BIJLAGE 1 ONDERBOUWING OMVANG CATEGORIEEN V0.1 IV

5 Inleiding 1 INLEIDING Doel van Sogeti is het voeren van een winstgevende, groeiende en duurzame onderneming. Integraal onderdeel van ons beleid is onze maatschappelijke betrokkenheid en verantwoordelijkheid naar onze klanten, onze medewerkers en de samenleving. Certificering volgens de CO 2 prestatieladder sluit aan bij dit beleid. In augustus 2012 heeft Sogeti het CO 2 bewust certificaat niveau 3 behaald. In november 2012 heeft Sogeti niveau 4 behaald Voor niveau 4 is het noodzakelijk om de meest materiële scope 3 emissies in kaart te brengen. Scope 3 emissies (of overige indirecte emissies) zijn een gevolg van de activiteiten van Sogeti, maar komen voort uit bronnen die geen eigendom zijn van, noch beheerd worden door Sogeti. Deze emissies moeten worden geïdentificeerd en gekwantificeerd conform de WBCSd/WRI GHG scope 3 standaard. Het doel hiervan is om te komen tot een rangorde van de meest materiële scope 3 emissiebronnen. Deze rangorde wordt bepaald op basis van criteria gegeven door de nieuwe WBCSD/WRI GHG scope 3 accounting standard. Aan de hand van deze rangorde worden de onderwerpen geselecteerd voor twee ketenanalyses. In de ketenanalyse wordt de CO 2 emissie in gehele keten van een product of dienst geanalyseerd. Met behulp van zo n analyse kan Sogeti bepalen hoe zij invloed kan uitoefenen op een reductie van deze CO 2 emissie in (een deel van) haar waardeketen. De analyse gebeurt aan de hand van de vier stappen uit het GHG protocol. Deze vier stappen zijn: 1. Het beschrijven van de waardeketen; 2. Het bepalen van de voor Sogeti relevante categorieën scope 3 emissies; 3. Het identificeren van partners in de waardeketen; 4. Het kwantificeren van de emissies. Deze vier stappen worden per stap uitgewerkt in de hierna volgende hoofdstukken van dit document. Uiteindelijk worden aan de hand van de uitkomsten, de reductiedoelstellingen en maatregelen vastgesteld en beschreven, conform de eisen beschreven onder 4.B.1 van het handboek CO 2 prestatieladder. Halfjaarlijks zal worden gerapporteerd aan de stakeholders over de voortgang ten opzichte van deze reductiedoelstellingen (eis 4.B.2). V0.1 1

6 De waardeketen van Sogeti 2 DE WAARDEKETEN VAN SOGETI heeft in Nederland 6 vestigingen (2012), het hoofdkantoor is gevestigd in Vianen. Bij Sogeti Nederland werken in 2012 bijna medewerkers die met hun ICT vakmanschap een bijdrage leveren aan het resultaat van haar opdrachtgevers. Werkzaamheden worden verricht vanuit een Sogeti kantoor of op locatie van een opdrachtgever. Sogeti is een ICT-dienstverlener en produceert geen goederen. Sogeti realiseert ICT gerelateerde opdrachten voor haar klanten, vanaf de architectuur tot de oplevering en het beheer. Bij het realiseren van haar opdrachten, maakt Sogeti gebruik van hulpmiddelen van leveranciers. Na realisatie van de opdracht door Sogeti, wordt deze onderdeel van de bedrijfsvoering van haar klant. Hulpmiddelen leveranciers Realisatie opdracht Sogeti Bedrijfsvoering klant Figuur 1. Waardeketen Sogeti 2.1 Upstream emissies Voor de realisatie van opdrachten maakt Sogeti gebruik van zowel goederen als diensten van leveranciers. Sogeti streeft naar duurzaam ondernemen. Sogeti wil met haar bedrijfsactiviteiten bijdragen aan het creëren van lange termijn waarde voor mensen binnen en buiten de onderneming, voor het leefmilieu en voor de economie. Dit streven naar duurzaamheid verwacht Sogeti ook van elke onderneming waarmee zij zaken doet, zoals leveranciers en partijen waarmee Sogeti een samenwerkingsverband aangaat. Sogeti verwacht dat de partijen waarmee zij zaken doet de verplichtingen naleven die voortvloeien uit nationale en internationale wet- en regelgeving en die in een opgestelde duurzaamheidverklaring zijn beschreven. Het uitvoeren van een ketenanalyse draagt bij aan inzicht in de scope 3 emissies rondom hulpmiddelen om zo samen met leveranciers op zoek te gaan naar reductiemogelijkheden. 2.2 Downstream emissies Door middel van Green ICT dienstverlening draagt Sogeti bij aan reductie van CO 2 emissies bij klanten. Voorbeelden zijn: Het nieuwe werken. Virtualisatie van servers en desktops. Cloudcomputing. Het ontwerpen van duurzame IT-architectuur. Paperless office app. V0.1 2

7 Relevante categorieën scope 3 emissies Sogeti 3 RELEVANTE CATEGORIEËN SCOPE 3 EMISSIES SOGETI Het handboek CO 2 -Prestatieladder i hanteert de volgende diagram voor het bepalen van de scope: Figuur 2. Scopediagram CO 2 emissies volgens SKAO 1 Om de relevante scope 3 emissies te identificeren, worden de volgende criteria gehanteerd. Criteria Omvang Invloed Betrouwbaarheid Kritisch Omschrijving mate van bijdrage aan de totale scope 3 emissies de mate van invloed die Sogeti heeft op reductie van de scope 3 emissie in hoeverre is de beschikbare data betrouwbaar in hoeverre is de categorie kritisch voor de bedrijfsvoering van Sogeti 3.1 Scope 1 en 2 CO 2 emissies Sogeti Ter vergelijking geeft onderstaande tabel de meetresultaten weer voor de scope 1 en 2 emissies van Sogeti over Referentietabel meetresulaten CO 2 emissie totaal CO 2 emissie per medewerker Aantal medewerkers in dienst 2789 CO 2 emissie (ton) scope 1, directe emissie ,06 3,75 CO 2 emissie (ton) scope 2, indirecte emissie 3167,06 1,13 CO 2 emissie (ton) totaal 13635,12 4,89 1 SKAO Staat voor Stichting Klimaat vriendelijk Ondernemen en Aanbesteden V0.1 3

8 Relevante categorieën scope 3 emissies Sogeti 3.2 Dominantie analyse scope 3 CO2 emissies Sogeti De dominantie analyse is uitgewerkt aan de hand van de criteria. In onderstaande tekst worden de criteria achtereenvolgens toegelicht zoals op Sogeti van toepassing. Zakelijk verkeer via openbaar vervoer; Ongeveer tweederde van al onze medewerkers voert dagelijks zijn/haar werkzaamheden uit op een klantlocatie. Hiermee is vervoer naar en van een klantlocatie een belangrijk onderdeel van ons primaire bedrijfsproces en daarmee kritisch te noemen. Arbeidsvoorwaardelijk heeft iedere medewerker de mogelijkheid om gebruik te maken van de NS business card om te reizen met het openbaar vervoer. Bij de transacties via de NS business card wordt geen onderscheid gemaakt in het soort trein. Verder is reizen via andere vormen van collectief vervoer onvoldoende inzichtelijk omdat niet alle openbaar vervoerbedrijven zijn aangesloten bij NS businesscard. Transacties die naast de NS business card betrekking hebben op openbaar vervoer worden via ons declaratiesysteem ingediend. Ons declaratiesysteem biedt niet de mogelijkheid om het soort vervoer en het aantal gereisde kilometers inzichtelijk te maken. De meeste reizen zijn met de trein of gecombineerd met de trein gemaakt. Zakelijk verkeer via openbaar vervoer bedraagt ongeveer 172,59 ton CO 2 emissie. Dit is 0,06 ton CO 2 emissie per medewerker in medewerkers hebben met het OV gereden, hetzij via de NS Businesscard, hetzij door zelf de reis te betalen, en daarna declareren. De CO 2 uitstoot komt per OV gebruiker neer op 0,11 ton. Volledige onderbouwing en berekening van deze cijfers zijn terug te vinden in bijlage 1. De betrouwbaarheid van deze cijfers is redelijk te noemen. In alle gevallen zijn deze terug te vinden in rapportages. De cijfers zijn echter niet zuiver omdat nog niet alle vervoerbedrijven in 2012 zijn aangesloten. Ook is wel het aantal ritten met bus, tram of metro bekend, maar niet het aantal kilometers dat met deze vormen van vervoer is gemaakt. Ervaring leert ook dat niet alle uitgevoerde reizen, die door de medewerker achteraf kunnen worden gedeclareerd, ook daadwerkelijk worden gedeclareerd. Verder is de openbaar vervoer vorm niet exact te bepalen en zijn er verschillende berekeningsmethodieken en brongegevens gebruikt bij de vaststelling van de cijfers. Deze zijn echter wel allemaal te onderbouwen en te herleiden naar een bron. De invloed die Sogeti heeft op reductiemaatregelen in deze categorie is tweeledig. Enerzijds wordt de medewerker gestimuleerd om zoveel mogelijk via openbaar vervoer te reizen in plaats van met de auto of ingeval van buitenlandse reizen het vliegtuig. Dit levert een positieve bijdrage aan reductie op scope 1 en 2 emissie, maar betekent een hogere emissie in deze categorie. Anderzijds kan in het kader van het nieuwe werken worden gekeken naar een efficiënter gebruik en bezetting van de vervoersmiddelen door middel van bijvoorbeeld stimulerende maatregelen in overleg met de betrokken partijen. Dit heeft overigens niet direct een reductie tot gevolg in de berekeningen, omdat hiermee de uitstoot per gereisde kilometer niet direct omlaag gaat, maar als er efficiënter gebruik wordt gemaakt, kan dit uiteindelijk resulteren in minder uitstoot per reiziger. V0.1 4

9 Relevante categorieën scope 3 emissies Sogeti Woon-werkverkeer; Bijna 85% van onze medewerkers voert dagelijks zijn/haar werkzaamheden uit op een klantlocatie. Hiermee is vervoer naar en van een klantlocatie een belangrijk onderdeel van ons primaire bedrijfsproces en daarmee kritisch te noemen. Deze scope 3 emissie heeft hoofdzakelijk betrekking op mobiliteit per auto. In de CO 2 footprint berekening van Sogeti wordt dit onderdeel ook al meegenomen in de categorieën personenvervoer conventionele auto s (business car travel) en personenvervoer privé auto zakelijk gebruik (personal car for business travel. Alle maatregelen die worden genomen om de CO 2 emissie van de bovengenoemde categorieën te reduceren, zijn hiermee ook van toepassing op het woon werkverkeer. De invloed van Sogeti op deze categorie is groot. Door allerlei stimuleringsmaatregelen (al dan niet in samenwerking met leveranciers) met betrekking tot gebruik openbaar vervoer, carpoolregelingen, elektrisch of hybride autorijden en het nieuwe werken en het groene rijden, kan het gedrag van onze medewerkers positief worden beïnvloed. Hoewel de invloed van Sogeti hierop groot is, wordt om bovenstaande redenen, en omdat SKAO deze emissie tot scope 2 rekent, wordt de scope 3 emissie voor deze categorie hier niet verder uitgewerkt. Afvalverwerking; De kantoren bieden werkplekken en opleidingsfaciliteiten voor onze medewerkers. Zij dragen daarmee direct bij aan het afvalvolume van Sogeti. Het afvalvolume wat voortkomt uit werkzaamheden op een klantlocatie, wordt niet meegenomen in onze scope 3 emissie. De goederen die als afval worden aangeboden, dragen zowel direct als indirect bij aan het bedrijfsproces. Deels zijn deze ondersteunend aan het primaire bedrijfsproces, zoals (vervangbare) IT middelen en papier, maar deels zijn deze ook niet bedrijfskritisch zoals verpakkingsafval, koffiebekers en andere soorten die indirect gerelateerd zijn aan het bedrijfsproces. Sogeti heeft bij de selectie van haar afvalverwerker vooral gelet op de verantwoorde wijze waarop deze met dit proces omgaat. De invloed van Sogeti op deze categorie is groot. Enerzijds kan bij inkoop van gebruiksgoederen al rekening gehouden worden met de CO 2 emissie, dit geldt ook voor het afvoeren van de gebruiksgoederen. Anderzijds speelt ook hier gedrag van de medewerkers weer een grote rol, bewustwording en stimuleringsmaatregelen kunnen een groot effect hebben. Afvalverwerking bedraagt ongeveer 375,57 ton CO 2 emissie. Dit is 0,13 ton CO2 emissie per medewerker in Volledige onderbouwing en berekening van deze cijfers zijn terug te vinden in bijlage 1. V0.1 5

10 Relevante categorieën scope 3 emissies Sogeti De betrouwbaarheid van deze cijfers is redelijk. In alle gevallen zijn deze terug te vinden in rapportages van de leverancier. De cijfers zijn echter niet zuiver omdat papier zowel onder deze categorie valt als in de volgende categorie. Tevens is de exacte wijze van verwerken van ons afval niet bekend, waardoor we gemakshalve van een gemiddelde conversiefactor zijn uitgegaan. Verder is de afvalverwerker niet voor al onze kantoren dezelfde. De kantoorpanden waar we een gedeelte van in gebruik hebben, vallen niet onder het contract van onze afvalverwerker. Omdat hier niet bekend is hoe groot de afvalstroom is, en welk deel daarvan werkelijk aan Sogeti kan worden aangerekend, is afval hier buiten beschouwing gelaten. Het aantal medewerkers dat van deze twee locaties gebruik maakt is, naar de aard van het primair bedrijfsproces van Sogeti, niet betrouwbaar vast te stellen. Papierverbruik; Het papierverbruik van Sogeti is afgeleid van de output van onze multifunctionals. Hieronder worden prints, kopieën en faxen gerekend. Enveloppen en briefpapier worden hier ook bij gerekend. Papier draagt direct en indirect bij aan het bedrijfsproces en is daarmee redelijk kritisch. Inmiddels zijn er al veel initiatieven ondernomen om papierverbruik terug te dringen. Medio 2010 zijn alle kopieerapparaten vervangen door zogenaamde Multifunctionals. Deze hebben een lager energieverbruik en printen gebeurt alleen als de medewerker zijn toegangspas langs de reader bij de printer haalt. De printers staan standaard ingesteld op dubbelzijdig afdrukken en gebruiken FSC papier. Veel output van interne bedrijfsprocessen is inmiddels gedigitaliseerd. Er zijn steeds meer middelen ter beschikking om papier te vervangen, ook bij klanten. Sogeti heeft een app ontwikkeld waarmee paperless office wordt ondersteund. De invloed van Sogeti op deze categorie is daarmee groot, omdat deze zich niet alleen beperkt tot haar eigen bedrijfsvoering, maar ook succes heeft bij haar klanten. Papierverbruik bedraagt ongeveer 8,18 ton CO 2 emissie. De CO2 emissie van papierverbruik per medewerker komt hiermee op 0,002 ton. Volledige onderbouwing en berekening van deze cijfers zijn terug te vinden in bijlage 1. Elektriciteitsverbruik op klantlocaties; Een groot deel van de Sogeti medewerkers verricht haar werkzaamheden op een klantlocatie. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de gebouwfaciliteiten van de klant. Veelal worden ook de communicatie en IT faciliteiten van de klanten gebruikt. Hiermee is de invloed van Sogeti op het elektriciteitsverbruik op klantlocaties afhankelijk van de wijze waarop haar klanten hiermee omgaan. Cijfers hieromtrent zijn ook onvoldoende inzichtelijk. Er kan gerekend worden met de kentallen, maar deze zijn niet zuiver. Gezien het aantal medewerkers wat zijn werkzaamheden regelmatig verricht op klantlocaties (85%) is de invloed in verhouding tot de totale CO 2 emissie van Sogeti groot. Omdat elektriciteitsverbruik gaat om een scope 2 emissie bij de klant kan de invloed van maatregelen groot zijn. Energieverbruik toeleveranciers en uitbesteedde werkzaamheden; Sogeti heeft diverse leveranciers ten behoeve van het primaire bedrijfsproces. Om de bijdrage van deze leveranciers te schatten is de leverancierslijst bekeken en zijn de leveranties die reeds in andere categorieën scope 3 emissies zijn opgenomen geschrapt. Aan de hand van de omvang van de inkoop is een top 10 gemaakt. Hieruit komt naar voren dat inkoop van diensten V0.1 6

11 Relevante categorieën scope 3 emissies Sogeti (waaronder inhuur mensen) en licenties de grootste bijdrage leveren aan het primaire inkoopproces. Ondanks de duurzaamheideisen die Sogeti stelt in haar inkoopovereenkomst, zijn er geen cijfers te achterhalen die een zuivere weergave zijn van deze inkopen. Er zijn bijvoorbeeld wel kentallen per ingehuurde medewerker, maar die hebben betrekking op de scope 1 en 2 emissies van de leverancier. Voor licenties zijn geen CO 2 emissiegegevens bekend. Overige verbruiksgoederen; Omdat de meeste verbruiksgoederen (en diensten) die bijdragen aan het primaire bedrijfsproces van Sogeti reeds benoemd zijn, is te verwachten dat de bijdrage aan de totale scope 3 CO 2 emissie niet groot is. Deze categorie zal verder niet worden beschreven. 3.3 Resultaat dominantie analyse scope 3 emissies Sogeti Om het resultaat vast te stellen, is de volgende schaalverdeling gebruikt. Hoog = +++ Matig = ++ Laag = + Niet vastgesteld = - Voor de vaststelling van de omvang zijn de cijfers gehanteerd die het resultaat zijn van de onderbouwing van de omvang van de categorieën in bijlage 1. Categorieën waarvan de cijfers op dit moment niet te achterhalen zijn, worden aangeduid met een (= niet vastgesteld). De verklaring hiervoor is terug te vinden in de omschrijving van de categorieën in paragraaf 3.2. Aan de hand van de voorgaande dominantie analyse levert deze schaalverdeling het volgende resultaat op. Categorie Omvang Omvang Betrouw- Invloed Kritisch resultaat in ton in % baarheid Zakelijk verkeer via openbaar vervoer 172,59 31,02% Woon werkverkeer Afvalverwerking 375,57 67,51% Papierverbruik 8,18 1,47% Elektriciteitverbruik op klantlocaties Energieverbruik toeleveranciers Overige verbruiksgoederen Op basis van de bovenstaande resultaten, zijn de volgende categorieën geselecteerd voor stap 3 en 4. Deze worden in de volgende hoofdstukken uitgewerkt. Zakelijk verkeer via openbaar vervoer; op grond van de berekening is deze categorie niet het grootst in omvang (31,02%) in scope 3. Wel is de invloed die Sogeti kan uitoefenen op deze categorie groot en is deze categorie kritisch voor het primaire bedrijfsproces. Afvalverwerking; op grond van de berekening is deze categorie het grootst in omvang (67,51%) in scope 3. Alhoewel afvalverwerking niet direct gerelateerd is aan het primaire bedrijfsproces, is de invloed van Sogeti op deze categorie groot. V0.1 7

12 Identificeren van partners in de waardeketen 4 IDENTIFICEREN VAN PARTNERS IN DE WAARDEKETEN 4.1 Zakelijk verkeer via openbaar vervoer Het zakelijk verkeer via openbaar vervoer bestaat voor Sogeti uit 3 onderdelen. Nationale OV-reizen geboekt via NS business card; Nationale OV-reizen gedeclareerd bij Sogeti; Internationale OV-reizen geboekt via BCD Sogeti De belangrijkste partner die in alle 3 de onderdelen naar voren komt is Sogeti, in de hoedanigheid van haar medewerkers, maar ook in de vorm van beleidvorming en faciliteren in keuzemogelijkheden op het gebied van mobiliteit. De invloed van Sogeti is hiermee divers en groot te noemen. Sogeti is ook betrokken als beheerder van het declaratiesysteem waarmee OV-reizen die niet met de NS businesscard worden geboekt worden gedeclareerd. Dit systeem zou meer inzicht kunnen geven in het soort vervoermiddel en het aantal gereisde kilometers. Omdat dit eerder invloed heeft op de cijfers en niet direct op reductie, laten we deze verder buiten beschouwing NS NS business card wordt gefaciliteerd door NS. NS is daarmee ook een partner in de waardeketen. Voor de NS is het vervoeren van reizigers door middel van treinen het primaire bedrijfsproces. De CO 2 cijfers van het NS vervoerproces bestaan uit 2 componenten: 1. uitstoot gerelateerd aan het stroomverbruik via de bovenleiding. 2. uitstoot gerelateerd aan het vervoer per dieseltrein. (bron: Energie Efficiëntie en CO 2 uitstoot NS vervoerproces) De invloed die Sogeti heeft op de 2 componenten van het vervoerproces is nihil. Sogeti kan wel invloed uitoefenen op het gebruik door haar medewerkers van het vervoerproces. Verder kan Sogeti haar ICT vakmanschap inzetten om de NS als klant te voorzien in ICT oplossingen die bijdragen aan reductie van CO 2 emissie BCD Alle internationale (OV) reizen worden geboekt via een extern reisbureau, BCD. Voor BCD is het boeken van reizen het primaire bedrijfsproces. CO 2 cijfers die betrekking hebben op het primaire bedrijfsproces van BCD zijn niet bekend. Aangenomen mag worden dat BCD als dienstverlener (boeken van reizen kan gezien worden als dienstverlening) de grootste emissiebronnen heeft in elektriciteit en gasverbruik voor het gebruik van haar panden. De invloed van Sogeti hierop is nihil. Wel heeft Sogeti invloed op de wijze van internationaal reizen door haar medewerkers. De CO 2 emissie van reizen per trein ligt lager dan van vliegen. Sogeti kan haar medewerkers stimuleren om indien mogelijk met de trein te reizen in plaats van met het vliegtuig. Ook hierbij kan Sogeti haar ICT vakmanschap inzetten om door middel van ICT oplossingen een bijdrage te leveren aan de reductie van CO 2 emissie. V0.1 8

13 Identificeren van partners in de waardeketen 4.2 Afvalverwerking De categorie afvalverwerking kan ook weer worden uitgesplitst in een aantal onderdelen. Bedrijfsafval Papier/kartonafval Afvoer (vervangbare) ICT middelen Afvalwater restaurants Sogeti Ook voor deze categorie geldt dat Sogeti als belangrijke partner kan worden aangemerkt voor alle hierboven vermelde onderdelen. Het gaat hierbij om gedrag van medewerkers met betrekking tot afval (zowel op Sogeti kantoren als op klantlocaties), maar ook om inkoop van goederen die afval veroorzaken en om de wijze waarop met afval wordt omgegaan Leveranciers Afval komt voort uit gebruikte goederen die zijn ingekocht bij leveranciers. Uit bedrijfsvoeringkritische overwegingen zullen de leveranciers niet met naam worden genoemd. Aan de hand van de onderdelen kunnen wel de belangrijkste leveranciers worden bepaald: Leverancier ICT middelen in de vorm van laptops en ICT infrastructuur. Leverancier printers en toebehoren (printpapier en toners) Leverancier enveloppen en briefpapier Leverancier bedrijfsrestaurants Sogeti verwacht dat de partijen waarmee zij zaken doet de verplichtingen naleven die voortvloeien uit nationale en internationale wet- en regelgeving en die in een opgestelde duurzaamheidverklaring zijn beschreven. De invloed van Sogeti op de primaire bedrijfsprocessen van haar leveranciers is nihil, echter kan wel worden gelet op de CO 2 emissie van de producten die een leverancier in haar assortiment heeft of op de markt zijn Afvalverwerkers Voor de verwerking van ons afval hebben we te maken met diverse partijen, waarbij specialisatie in het soort afval een grote rol speelt. De grootste partij is SITA. Deze draagt zorg voor verwerking van ons bedrijfsafval, papier en karton, de vetputten van de restaurants en afvoer van afval wat in een ecobox kan en mag. Ook hiervoor geldt dat Sogeti verwacht de partij waarmee zij zaken doet de verplichtingen naleven die voortvloeien uit nationale en internationale wet- en regelgeving en die in een opgestelde duurzaamheidverklaring zijn beschreven. De invloed van Sogeti op de primaire bedrijfsprocessen van haar afvalverwerkers is nihil, echter kan bij selectie van de afvalverwerker wel worden gelet op de wijze waarop deze hun primaire bedrijfsproces uitvoeren. V0.1 9

14 kwantificeren van de emissies 5 KWANTIFICEREN VAN DE EMISSIES 5.1 Zakelijk verkeer via openbaar vervoer Het zakelijk verkeer via openbaar vervoer bestaat voor Sogeti uit 3 onderdelen. Nationale OV-reizen geboekt via NS business card; Nationale OV-reizen gedeclareerd bij Sogeti; Internationale OV-reizen geboekt via BCD Sogeti Met betrekking tot zakelijk verkeer via openbaar vervoer in de waardeketen is de medewerker van Sogeti de belangrijkste partner. Iedere medewerker heeft arbeidsvoorwaardelijk de mogelijkheid om gebruik te maken van de NS business card. Reizen die niet via de NS business card kunnen worden geboekt, omdat de betreffende vervoermaatschappij niet is aangesloten bij NS business card, kunnen worden gedeclareerd. Internationale reizen worden geboekt via BCD, een extern reisbureau. Hieronder zijn de cijfers weergegeven over 2012 die betrekking hebben op medewerkers en zakelijk vervoer via openbaar vervoer. Type Aantal Percentage van totaal Sogeti medewerkers % Actieve NS business card % gebruikers Declarerende 46 1,56%% medewerkers Internationale trein reizende medewerkers 31 1,11% NS business card De NS business card wordt gefaciliteerd door NS. Het primaire bedrijfsproces van NS is vervoer van reizigers per trein. Eerder is beschreven uit welke componenten het vervoerproces volgens NS bestaat. Deze componenten hebben uitsluitend betrekking op het vervoer en dus niet op de volledige waardeketen van het NS vervoerproces, zoals bouw van de treinen en afvoer van treinen. Aangezien we als Sogeti geen invloed hebben op de gehele waardeketen, voegt het niets toe om hier verder op in te gaan. Mobiliteit is voor Sogeti bedrijfskritisch, maar ook de grootste CO 2 emissiebron. Omdat reizen per trein minder CO 2 emissie veroorzaakt dan reizen per auto en Sogeti om die reden het reizen per trein in plaats van per auto stimuleert, zou het logisch zijn dat deze scope 3 categorie niet zou reduceren, maar juist toenemen. Om die reden hebben we ter vergelijking in de cijfers weergegeven wat de besparing aan CO 2 emissie volgens de NS is door middel van reizen per trein in plaats van per auto. De afgelegde reiskilometers zijn overgenomen uit de rapportage die Sogeti jaarlijks ontvangt van NS business card. V0.1 10

15 kwantificeren van de emissies De conversiefactoren die betrekking hebben op het NS vervoerproces zijn niet eenduidig. In de jaarlijkse MI rapportage van NS business card zijn andere conversiefactoren vermeld dan op de NS site. Wat de oorzaak is van dit verschil is niet direct te achterhalen. Om die reden zijn de cijfers gehanteerd zoals vermeld in het handboek CO 2 prestatieladder V2.1. Omdat niet inzichtelijk is welke vorm van openbaar vervoer is gekozen, is de factor voor treinreis met onbekend treintype gehanteerd. Ditzelfde geldt voor de conversiefactor voor de autokilometers. Hier is gekozen voor de factor E, brandstoftype niet bekend, omdat niet inzichtelijk is welke type auto s zijn blijven staan voor de trein. Soort vervoer Afgelegde km s Conversiefactor gr/km CO 2 uitstoot ton trein ,77 Auto ,78 Besparing 584, BCD Het boeken van internationale reizen, zowel vlieg- als treinreizen, vindt plaats via ons externe reisbureau BCD. Omdat er verder geen CO 2 emissie cijfers bekend zijn van hun primaire bedrijfsproces en ook hierbij geldt dat reizen per trein minder CO 2 emissie veroorzaakt dan vliegen, hebben we ter vergelijking de cijfers weergegeven van de besparing die behaald is door te reizen per trein in plaats van per vliegtuig. De afgelegde kilometers per trein zijn niet bekend, de gegevens zijn overgenomen uit de ecochecker die te vinden is op de reisplanner. Hierin is per reis weergegeven wat de CO 2 uitstoot per trein is en wat deze zou zijn als de reis per vliegtuig zou worden afgelegd. Het is niet bekend hoe zuiver de cijfers zijn, maar aangezien de bron gelijk is gaan we er van uit dat de vergelijking wel zuiver is. Soort vervoer Aantal reizen Kilometers Totaal CO 2 uitstoot ton vliegtuig ,96 trein ,56 Besparing 193, Afvalverwerking Zoals eerder beschreven in 4.2 is de categorie afvalverwerking onder te verdelen in 3 onderdelen, namelijk Sogeti, leveranciers en afvalverwerkers. Voor Sogeti speelt het gedrag van de medewerkers een grote rol, alsmede de faciliteiten met betrekking tot afval. Hierbij denken we bijvoorbeeld aan mogelijkheden om afval te scheiden, maar ook aan hergebruik. Gedrag van medewerkers is moeilijk te kwantificeren, omdat hier onvoldoende cijfers over bekend zijn. Dit geldt ook voor het onderdeel leveranciers. Eerder is aangegeven dat de invloed van Sogeti op het primaire bedrijfsproces van leveranciers nihil is. Sogeti kan wel invloed hebben op het soort producten wat zij afneemt van haar leveranciers en kan haar leveranciers selecteren op de wijze waarop zij met milieuaspecten omgaat. Ook dit is lastig te kwantificeren, omdat ook hier geen of onvoldoende cijfers bekend zijn. Het enige onderdeel, maar daarmee het belangrijkste onderdeel is de afvalverwerker. Omdat we voor de bepaling van de omvang van de CO 2 emissie met betrekking tot afvalverwerking reeds eerder een berekening hebben gemaakt, verwijzen we voor de V0.1 11

16 kwantificeren van de emissies kwantificering van deze categorie naar de berekening in de bijlage 1, onderbouwing omvang categorieën. V0.1 12

17 reductiedoelstellingen 6 REDUCTIEDOELSTELLINGEN 6.1 Ambitieverklaring Sogeti Nederland BV Sogeti Nederland BV spant zich al jaren in om verspilling op wat voor manier dan ook te voorkomen. Ten aanzien van de CO 2 emissie heeft dit tot gevolg gehad dat de emissie per medewerker in 2012 uitkwam op rond de 4,89 ton. Dit is in vergelijking met branchegenoten laag (rond de 6 ton). Sogeti schaart zich met deze relatief lage uitstoot per medewerker in de voorhoede van het peloton echter het beschouwt zich niet als koploper, maar als middenmotor aangezien het dienstenportfolio op het gebied van green IT sterker kan groeien. Sogeti heeft met ruim vijfendertig andere ICT bedrijven het de MeerJaren Afspraak (MJA) ondertekend. Daarin spreekt Sogeti het commitment uit om per jaar de energie efficiency met minstens twee procent te verbeteren. Alhoewel het laaghangend fruit de afgelopen jaren geplukt is en de uitdaging steeds groter wordt om nog duurzamer te gaan werken, heeft Sogeti de ambitie in het MJA voor uitgesproken om voor drie procent te gaan. Deze ambitie is onder meer ontstaan na discussies met Arcadis die in opdracht van AgentschapNL Sogeti heeft begeleid bij het tot stand brengen van het MJA. Om de drie procent te halen richt Sogeti zich vooral op het verder invoeren van het Nieuwe Werken en meer creativiteit in duurzame mobiliteit. De drie procent ambitie is leidend voor zowel de scope 1,2 alsmede voor scope 3. René Speelman, Manager Duurzaam Ondernemen. 6.2 Algemeen Omdat de medewerker een belangrijke partner in de keten is en de emissies ook afhankelijk zijn van afname of toename van het aantal medewerkers, is het kental (CO 2 emissie per medewerker) vermeld of een percentage. De reductiemaatregelen worden veelal uitgevoerd in strategische projecten. Vanwege vertrouwelijkheid worden de maatregelen wel kort genoemd, maar zal er in dit document geen plan van aanpak worden vermeld. 6.3 Zakelijk verkeer via openbaar vervoer De reductiedoelstelling voor zakelijk verkeer via openbaar vervoer heeft enerzijds betrekking op reductie van de totale emissie van deze categorie en anderzijds in het reduceren van auto- en vliegkilometers door meer met de trein te reizen. Gezien de weergegeven cijfers in 5.1, levert met name het reduceren van auto- en vliegkilometers door meer met de trein te reizen een aanzienlijke besparing op in CO 2 intensiteit. De meest zuivere manier om dit weer te geven is die waar een directe relatie kan worden gelegd tussen het vervangen van de auto en het vliegtuig door de trein. Door deze relatie te leggen wordt de reductie van de CO 2 emissie per reizigerskilometer inzichtelijk. V0.1 13

18 reductiedoelstellingen Om die reden wordt de 3% doelstelling gerelateerd aan het gebruik van de NS business card en het aantal afgelegde reizen per trein over een traject wat ook kan en veel wordt gevlogen. Een verhoging van het aantal actieve NS business card gebruikers betekent direct dat de kilometers die anders met de auto waren afgelegd, nu met de trein zijn afgelegd, hierdoor is de CO 2 emissie per reizigerskilometer aanzienlijk minder. De doelstelling wordt weergegeven in percentages, zodat deze niet afhankelijk is van het aantal medewerkers in dienst. Om het aantal reizen per trein in plaats van het vliegtuig in percentages weer te geven is gekeken hoeveel reizen er met zowel trein als vliegtuig zijn afgelegd over de internationale treintrajecten. Dit zijn er in totaal 189 over 2011 (bron: buitenlandreizen 2011). Reductiedoelstelling zakelijk verkeer via openbaar vervoer % actieve NS business card gebruikers 2011 % reizen per trein ipv vliegtuig % 70,89% ,23% 73,02% ,50% 75,21% ,80% 77,46% ,15% 79,79% ,53% 82,18% Het gebruik van de NS business card wordt arbeidsvoorwaardelijk ter beschikking gesteld. Regelmatig worden de mogelijkheden van reizen met de NS business card uitgebreid en onder de aandacht gebracht om actief gebruik te stimuleren. Om de reductiedoelstellingen te realiseren is een plan van aanpak besproken en gedocumenteerd. De vliegreizen worden door relatief een kleine en specifieke groep medewerkers gemaakt. Deze groep werkt internationaal en vaak in meerdere landen gedurende een week. Gezien het hoge percentage wat door middel van de trein wordt afgelegd in plaats van met het vliegtuig, is het de vraag of hier nog winst te behalen is, maar uiteraard gaan we door middel van bewustwording van het gemak van de trein ook deze groep stimuleren om de trein te nemen in plaats van het vliegtuig. Onderdeel van Sogeti 3.0 is het project optimaal werken. Daarmee worden alle medewerkers in staat gesteld om tijd- en locatieonafhankelijk hun werkzaamheden te verrichten. Een van de doelstellingen hierbij is reductie van het aantal reizigerskilometers. 6.4 Afvalverwerking Het project optimaal werken heeft ook gevolgen voor het totale afvalvolume van Sogeti. Minder kantoorruimte heeft een afname van het afvalvolume van Sogeti tot gevolg. In de keten zijn afspraken gemaakt met betrekking tot leveranties. Zo is Sogeti bijvoorbeeld overgestapt naar een andere (duurzame) cateraar, waardoor een aanzienlijke besparing in afval is gerealiseerd. V0.1 14

19 reductiedoelstellingen Gezien de reductiedoelstelling levert dit in cijfers het volgende op. Afvalverwerking Totaal in ton CO 2 emissie ,36 Per medewerker in ton (kental) 000,13 CO 2 emissie 2012 Werkelijk 375,57 Verwacht 398,04 Werkelijk 0,13 Verwacht 0,1261 Verwachte CO 2 emissie 2013 Verwachte CO 2 emissie 2014 Verwachte CO 2 emissie 2015 Verwachte CO 2 emissie ,09 374,52 363,28 352,38 0,1223 0,1186 0,1151 0,1116 V0.1 15

20 Bijlage 1 onderbouwing omvang categorieen 7 BIJLAGE 1 ONDERBOUWING OMVANG CATEGORIEEN Zakelijk verkeer via openbaar vervoer; In 2012 waren er transacties reizen met de NS Businesscard. In totaal werd km afgelegd per trein (bron: MI Sogeti jaar 2012, NS business Card). Verder is reizen via andere vormen van collectief vervoer onvoldoende inzichtelijk. Niet alle openbaar vervoerbedrijven zijn aangesloten bij NS businesscard, of openbaar vervoer is niet altijd met de NS Businesscard betaald. Om een indicatie te geven is in ,83 gedeclareerd voor reizen via openbaar vervoer (bron: Information_Declarations Type_9 & 10_Paid_2012). In de management informatie rapportage van NS business card is vermeld dat de transacties hebben geleid tot 0,14 gemiddeld per reizigerskilometer (bron: MI Sogeti jaar 2012, NS business Card). Dit komt redelijk nauwkeurig overeen met de gedeclareerde kilometers. (Op basis van 0,14 / km, ligt het aantal kilometers 4 lager dan werkelijk gedeclareerd. Dit bevestigd dat 0,14 een redelijke aanname is van de kosten voor reizen per OV). Omdat niet inzichtelijk is welke vorm van collectief vervoer is gebruikt, wordt de factor 65 g CO 2 per reizigerskilometer gehanteerd (bron: handboek CO2 prestatieladder 2.0). Internationale treinreizen binnen Europa worden via ons externe reisbureau BCD geboekt. In 201 werden 185 reizen via BDC geboekt, waarvan 166 reizen internationaal (bron: Sogeti NL BCD train international 2011). Het aantal reizigerskilometers is niet inzichtelijk. Aan de hand van de geboekte reizen is via de reisplanner (nationaal en internationaal) de CO 2 emissie per reis op basis van de ecochecker (bron: IFEU) gehanteerd. Dit resulteert in een totale CO 2 emissie van 1.183,58 kilogram (1,18 ton CO 2 emissie). Reizigerskm s Conversiefactor g/km CO 2 emissie in ton NS businesscard ,85 OV declaraties ,78 Internationale treinreizen 1,18 Totaal 288,03 Afvalverwerking; In 2012 huurde Sogeti 6 kantoorpanden, waarvan 2 gedeeltelijk werden gehuurd. Voor de 4 panden die volledig door Sogeti in gebruik zijn is een overeenkomst met SITA afgesloten. Voor de overige 2 panden viel de afvalverwerking onder het huurcontract. De cijfers hiervan zijn niet betrouwbaar beschikbaar. Hiermee komt het totale volume afval op m3 bedrijfsafval en 388 m3 papier en karton (bron: volume bedrijfsafval en papier/karton opgave Facilities). Volgens een onderzoek van Stimular kan ongesorteerd bedrijfsafval in m3 worden omgerekend naar kg met de factor 150 en voor papier/karton gemengd met een factor 120. Dit resulteert in kg (215, 70 ton) bedrijfsafval en kg (46,56 ton) papier/kartonafval. (bron: Om de CO 2 emissie van het afval te berekenen is bij SITA opgevraagd wat hun CO 2 emissie is voor deze processen. Omdat niet geheel duidelijk is op welke wijze ons afval precies wordt verwerkt, is hierbij uitgegaan van de gemiddelde factor van de verschillende verwerkingswijzen. V0.1 16

21 Bijlage 1 onderbouwing omvang categorieen Dit resulteert in de volgende cijfers. Afval in ton Conversiefactor CO 2 emissie in ton kg/ton Bedrijfsafval 215, ,15 Papier/karton afval 46, ,42 Totaal 375,57 Overigens worden IT middelen afgevoerd door een opkoper. In 2011 zijn geen grote partijen IT middelen afgevoerd, derhalve zijn deze buiten beschouwing gelaten. Papierverbruik; In 2012 was de output van onze multifunctionals stuks papier (bron: Backoffice reply printing). Hierbij is geen onderscheid gemaakt in formaat. Aangezien A4 het meest gehanteerde formaat is, zijn we hier bij de berekening van uitgegaan. Het gewicht van 80gr A4 bedraagt per vel 5 gram. Hiermee is het papierverbruik over ,8kilogram. Het door Sogeti gebruikte papier heeft een CSF milieukeurmerk. De conversiefactor van 1,208 kg CO2 per kilogram papier is overgenomen uit de milieubarometer. De CO2 factoren in de milieubarometer zijn afgeleid of overgenomen uit de gezamenlijke lijst van emissiefactoren die is vastgesteld door Stimular, SKAO en Connekt, updatedatum 26 juni Verbruik in kg Conversiefactor kg/kg CO 2 emissie in ton Papier 6770,8 1,208 8,18 totaal 8,18 i Handboek CO 2 -Prestatieladder 2.1 V0.1 17