Initiatiefvoorstel: Noord-Holland en Prohef, een win-win-combinatie

Transcriptie

1 Voordracht 50 Initiatiefvoorstel: Noord-Holland en Prohef, een win-win-combinatie 13 mei 2005 Inleiding In de Staten van Noord-Holland is afgelopen 9 mei gesproken over dit voorstel. Algemeen werd het voorstel gewaardeerd, zij het dat men nog antwoord wilde op enige punten, te weten: wat vindt het CWI van Prohef, wat vindt het Ministerie van Prohef en wat vraagt de SP de provincie te doen? Het antwoord op deze vragen vindt u aan het eind van dit voorstel. Het voorstel is verder hier en daar tekstueel enigszins aangepast. De enige inhoudelijke toevoeging betreft de onlangs gedane voorstellen van de Arnhemse D66 en de Ooststellingwerfse GroenLinks, in genoemde gemeenten iets met Prohef te gaan doen. Ten overvloede zij nog opgemerkt dat de op 25 april tijdens de extra bijeenkomst over Prohef gemaakte opmerkingen niet direct meegenomen kónden worden in het voor 9 mei geagendeerde voorstel, omdat het voorstel in de oude vorm door de Commissie (in meerderheid) positief was geadviseerd. Algemeen In de Staten van Friesland is in 2003 op initiatief van het CDA, de PvdA en het FNP een motie aangenomen, inhoudende te kijken of er mogelijkheden zijn het Prohef-systeem dat wordt gepropageerd door Piet van Elswijk en dat een andere heffingswijze inhoudt van de sociale lasten, in Friesland te introduceren. Friesland heeft vervolgens op 1 december 2004, kort geleden dus, in aansluiting op deze motie een brochure doen verschijnen waarin zij gemeentes oproept het Prohefsysteem te overwegen en waarin zij ook enige handreikingen doet om daarbij gebruik te maken van de Wet Werk en Bijstand. In de zomer van 2004 heeft de SP in Amsterdam de gemeente gevraagd het Prohef-systeem te introduceren. Amsterdam telt vele WiW-ers en ID-ers onder haar burgers, banen die vanwege de nieuwe wetgeving niet gehandhaafd kunnen worden. Toepassen van het Prohefsysteem in het kader van de WWB zou het gat kunnen vullen dat valt als deze banen definitief wegvallen. Bovendien, de Wet Werk en Bijstand die sinds januari van dit jaar geldt, biedt gemeenten (of gemeentelijke samenwerkingsverbanden) een unieke kans om middelen anders in te zetten waardoor meer mensen aan het werk kunnen komen. Amsterdam heeft tot op heden nog niet in definitieve zin gereageerd op het voorstel van de SP. Ten slotte, in februari van dit jaar heeft de D66 in Arnhem de raad het voorstel gedaan als gemeente iets te gaan doen met Prohef. GroenLinks deed dat zelfde, omstreeks dezelfde periode, in het Friese Ooststellingwerf. De SP zou graag zien dat Noord-Holland het voorbeeld van Friesland volgt en in Noord- Holland het systeem gaat propageren.

2 Wat is Prohef Van Elswijk propageert al enige tientallen jaren een nieuw systeem voor de premieheffingen. In plaats van het belasten van arbeid wil hij een heffing op het resultaat van die arbeid, het uiteindelijke product. Hierdoor worden werknemers goedkoper en worden werkgevers afgerekend op de uiteindelijke productie. Praktijkproeven bij bedrijven in Rotterdam en Groningen, eind negentiger jaren van de afgelopen eeuw, wezen uit dat de ondernemers, bij toenemende rendementen, gemakkelijker meer mensen in dienst namen. Theoretische tests aan de Universiteit van Amsterdam wezen in de zelfde richting. In Leeuwarden is inmiddels een Prohef-informatiecentrum werkzaam. Hoe werkt Prohef Werkloosheid is van alle tijden. Zelfs tijdens de afgelopen economisch goede jaren had Nederland nog ruim anderhalf miljoen uitkeringsgerechtigden tussen de 16 en 65 jaar. Nu het tegen zit, neemt dat aantal weer sterk toe. Aan de andere kant is er nog steeds enige vraag naar arbeid. Oftewel, enerzijds een grote groep werkzoekenden, anderzijds groeiende vraag naar arbeid, hoe kan het dat deze twee groepen naast elkaar bestaan? Het antwoord hierop is: de loonkosten. De loonkosten zijn de drempel waar de grote groep mensen zonder werk niet over heen kan geraken, om aan werk te komen. Toch zou deze groep voor Nederland als geheel - en dus ook in Noord-Holland - al kunnen werken als zij meer presteren dan het verschil tussen loon en uitkering. Dat verschil is slechts 20% van de huidige loonkosten. De Prohefsystematiek overbrugt deze tegenstrijdigheid. Onder Prohef betaalt de werkgever namelijk geen sociale lasten meer over het loon. In plaats daarvan is de sociale afdracht een percentage van de productie. De werkgever krijgt op de heffing een aftrek per werkende. Dat kan omdat elke werkende de overheid een uitkering bespaart. Het effect van Prohef ontstaat niet bij invoering, maar bij de werking van Prohef. Immers, de kostenverhoudingen wijzigen drastisch na de invoering. De loonkosten gaan sterk omlaag. En pas als de werkende iets voor de ondernemer verdient, draagt hij af aan de sociale zekerheid. De lagere loonkosten leiden op hun beurt tot inzet van meer arbeid. Kort samengevat: Prohef geeft de werkgever een werkgelegenheidsaftrek op de Productieheffing en verschuift de sociale lasten (= de belasting) op lonen naar de productie (= de productieheffing). Voor het toepassen van Prohef is het noodzakelijk, dat de 'inverdieneffecten' van de extra ontstane arbeid kunnen worden benut. Dat zijn de bespaarde uitkeringen aan de ene en de extra ontvangen sociale premies aan de andere kant. Voor de Wet Werk en Bijstand (WWB) van kracht werd, moest je voor alle uitkeringen aankloppen bij het UWV. Het UWV weigerde en weigert nog steeds elke medewerking. Echter, nu met de WWB is een en ander geen probleem meer, aangezien nu ten minste de bijstandsuitkeringen niet langer via het UWV lopen, maar via gemeenten. Er kan dus nu zonder in contact te treden met het UWV een proef gestart worden met als inzet het aan het werk helpen van cliënten van de Sociale Dienst. Hoe begin je een proef met Prohef? Het is wenselijk het Prohef-experiment te beginnen in de organisaties die nu reeds gebruik maken van gesubsidieerde arbeid. Dit staat in direct verband met de afbouw van de WIW en I&D banen. Mogelijk dat een directe deelname van alle organisaties wat veel is. Daarom kan men beginnen met bijvoorbeeld een of meer grote organisaties als bijvoorbeeld de

3 groenvoorziening, onderhoud van gebouwen, beveiliging van bedrijventerreinen, stadswachten, de leefbaarheid op het platteland en openbaar vervoer in kleine dorpen. Voor het merendeel functies die in het verleden vaak door ID-ers werden gedaan. Het Prohefsysteem heeft daar bovenop dan nog eens dit voordeel dat de werknemers, na een afgesproken periode, werkelijk doorstromen naar een normaal betaalde functie, als gevolg van de andere belasting. Dat laatste was bij de ID-constructie veelal niet het geval, mensen bleven eindeloos in de gesubsidieerde baan hangen. De andere organisaties die nu gebruik maken van gesubsidieerde arbeid kunnen vanaf het tweede jaar deelnemen. Voor het eerste jaar zal de gesubsidieerde arbeid dan niet afgebouwd behoeven te worden. Als na bijvoorbeeld twee jaar blijkt dat het Prohef-experiment aan de doelstellingen beantwoordt, dan kan het experiment uitgebreid worden naar de private sector. Wat is de visie van het CWI en het Ministerie van SZW? Directe uitspraken van het Ministerie van SZW over Prohef zijn ons niet bekend. Uit het evaluatierapport van het experiment in Groningen in 2003 dat mede op instigatie van het Ministerie heeft plaatsgevonden, blijkt dat het Ministerie voorafgaand aan het experiment niet al te gunstig denkt over het systeem. Interessant is dat deze denkbeelden worden weerlegd door de resultaten van het experiment. Om die reden voegen wij het evaluatierapport in pdfbestand bij. Van het CWI zijn ons evenmin uitspraken bekend. Echter, in de plaatsen waar experimenten met Prohef hebben plaats gevonden, heeft het CWI altijd gewoon goed meegewerkt en laten blijken dat ze nieuwsgierig is naar de resultaten van dit nieuwe systeem. Wat kan de provincie doen? De provincie kan heel veel doen in stimulerende en faciliterende zin en het mooie is: dàt veel hoeft niet veel te kosten. De provincie kan een brochure -een duplicaat van de Frieseverspreiden door Noord-Holland. Verder zou de provincie bijeenkomsten kunnen organiseren rondom dit thema voor gemeentes en bedrijven. De provincie zou gemeentes die iets met Prohef willen gaan doen, maar op problemen stuiten wat dat betreft, met advies etcetera kunnen ondersteunen. Wat kost een en ander? In Friesland is het budget tot nu toe de euro nog niet te bovengegaan. (NB Friesland kent geen stimuleringssubsidie.) Oftewel: het hoeft niet veel te kosten. De inbreng die van de provincie wordt gewenst is bovenal een promotende. Voorstel Wij verzoeken Gedeputeerde Staten (GS) van Noord-Holland:

4 in het belang van de werkgelegenheid in Noord-Holland het Prohefsysteem te gaan promoten in Noord-Holland, middels brochures, het organiseren van bijeenkomsten en het ondersteunen van gemeentes die met Prohef aan het werk gaan. dit zo nodig te doen in samenwerking met Stichting Prohef en/of het PIN (Prohef Informatiecentrum Nederland). de uitwerking van het initiatiefvoorstel, de planning en de kosten, voor te leggen aan de commissie Economie, Landbouw en Europa (ELE). SP-fractie Informatie over Prohef en resultaten van proeven met Prohef elders in Nederland kunt u vinden op: Daarvandaan kunt u eveneens de Friese Brochure downloaden. Voor de liefhebber nog extra info te vinden op: -Arbeidsmarkt Groningen (Experiment in Groningen, 2003)... Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, 21 september Evaluatie Experiment Prohef. provincie Groningen, 14 augustus php?act=thema&doctype=1&sid=11-24k - In cache - Gelijkwaardige pagina's -Brief en notitie Sociale Zaken over het plan Van Elswijk (2000, voor invoering WWB)... Bij de behandeling van de begroting van het Ministerie van Sociale Zaken en... 8 bedrijven vacatures aangemeld bij de Stichting Prohef Groningen Gelijkwaardige pagina's -PDF] Laatste nieuws Verlenging Operatie Pelios wordt met een half (Proef met EQUAL-subsidie via Ministerie) Bestandsformaat: PDF/Adobe Acrobat - HTML-versie... king vanuit het ministerie, voor de start van het project, pas... St. Prohef. tel Dhr. P. van Elswijk. St. Budget in Vervoering Gelijkwaardige pagina's

5 Ontwerpbesluit Nr. 50 Provinciale Staten van Noord-Holland; overwegende het belang van de werkgelegenheid en de maatschappelijke rol van de provincie op dit thema; gelezen het initiatiefvoorstel van de SP van 13 mei; gelet op artikel 143a van de Provinciewet en artikel 42 van het Reglement van orde voor de vergaderingen en andere werkzaamheden van Provinciale Staten van Noord-Holland 2003; gezien het advies van de commissie Economie, Landbouw en Europa uit de vergadering van 6 juni 2005; besluiten: in het belang van de werkgelegenheid in Noord-Holland het Prohefsysteem te gaan promoten in Noord-Holland, middels brochures, het organiseren van bijeenkomsten en het ondersteunen van gemeentes die met Prohef aan het werk gaan. dit zo nodig te doen in samenwerking met Stichting Prohef en/of PIN (Prohef Informatiecentrum Nederland). de uitwerking van het initiatiefvoorstel, de planning en de kosten, voor te leggen aan de commissie Economie, Landbouw en Europa (ELE). Haarlem, Provinciale Staten voornoemd,, voorzitter, statengriffier. Titel:Vd 50: Initiatiefvoorstel N-H en Prohef Datum: Nummer:50

6