Nr.: a/17/A.51, IEE. Groningen, 1 mei 2002

Transcriptie

1 Aan de leden van de Statencommissie Economische Zaken Nr.: a/17/A.51, IEE. Groningen, 1 mei 2002 Behandeld door : mw. M.S.B. Joustra Telefoonnummer : (050) Onderwerp : verzoek cofinanciering Operatie Pelios (Equal) Geachte dames en heren, Wij hebben in augustus 2001 een initiële projectaanvraag voor het bovenstaande project ingediend binnen het Europese initiatief EQUAL. Het project is een samenwerkingsverband van de Provincie Groningen, Universiteit Groningen, de UWV's (Uitvoeringsinstelling Werknemersverzekeringen), het Regionaal Arbeidsmarkt Platform, Toeleiding naar Arbeid, Centrum voor Arbeid en Beleid, Stichting Centrum Vakopleiding en Stichting Budget in Vervoering. Genoemde partijen maken deel uit van het Ontwikkelingspartnerschap (OP) van het project 'Operatie Pelios'. Het project kent een looptijd van twee en een half jaar (15 mei 2002 tot en met 15 november 2004). In deze periode zal onderzoek plaatsvinden naar de effecten van een nieuwe manier van reïntegreren van arbeidsgehandicapten, met inzet van nieuwe middelen (Prohef en Persoonsgebonden Rugzak Gelden). Er zullen hiervoor 100 arbeidsgehandicapten en 100 mentoren een speciale training en coaching ontvangen. De arbeidsgehandicapten zullen uitgeplaatst worden naar werk. Voor het Equal-programma diende voor 15 augustus 2001 een eerste voorstel te zijn ingediend. Het project 'Operatie Pelios' is een van de vijf Equal-projecten van de provincie Groningen (van een van de vijf projecten is het COA officiële aanvrager) die is goedgekeurd voor de eerste actie (actie 1). Voor actie 2 moeten de projecten ingediend zijn voor 15 mei Voor ieder project moet een nationaal Ontwikkelingspartnerschap (OP) en een Transnationaal Partnerschap zijn gevormd. Aanleiding voor het project Hoewel de economische groei in 2001 en 2002 minder sterk is dan de jaren daarvoor, is de Nederlandse economie de afgelopen periode sterk gegroeid. Het Bruto Nationaal product en de werkgelegenheid lieten een positieve ontwikkeling zien. De arbeidsmarkt ontwikkelt zich gunstig. In de regel is de arbeidsmarkt een vrij zuivere markt, in de zin dat vraag en aanbod in een vrij gereguleerde omgeving bij elkaar worden gebracht. Er worden immers onder andere prijsafspraken gemaakt over lonen. De arbeidsmarkt kent echter eveneens imperfecties. Een voorbeeld van een

2 imperfecte arbeidsmarkt is dat arbeidsgehandicapten veelal niet op eigen kracht een baan in de reguliere arbeidsmarkt kunnen verkrijgen. De Rijksoverheid heeft dit onderkend door middel van beleidsinterventies. Hierbij kan gedacht worden aan het opzetten van het intermediaire stelsel, sociale werkplaatsen en plaatsingsubsidies in het kader van de Wet op de (re)integratie arbeidsgehandicapten (Wet REA). De Wet REA is op 1 juli 1998 in werking getreden. Uit evaluaties van de wet REA blijkt dat de structurele effecten van de Wet REA nog niet volledig merkbaar zijn 1. De tijdsduur van een arbeidstoeleidings- en bemiddelingstraject van de werkloze arbeidsgehandicapte is vaak langer dan een jaar en de bekendheid en het gebruik van de wet is bij veel werkgevers nog niet groot. In het kader van het EQUAL project Operatie Pelios wordt er nagegaan welke innovatieve reïntegratiestrategie ën er mogelijk zijn en welke strategie het beste werkt. In het kader van dit project worden derhalve reïntegratiestrategie ën van elkaar onderscheiden. Operatie Pelios heeft het karakter van een experiment. Door middel van onderzoek en training wordt de inzet van nieuwe middelen onderzocht. Hierbij wordt nagegaan welke belemmeringen met welke middelen kunnen worden weggenomen en hoe het gedrag van werkgevers zodanig kan worden beïnvloed zodat zij meer arbeidsgehandicapten in het werkproces opnemen. De centrale onderzoeksvraag luidt dan ook: Welke strategie voor het reïntegreren van arbeidsgehandicapten is het meest succesvol en met welke middelen kunnen belemmeringen voor reïntegratie derhalve worden weggenomen? Voor de werkgever kunnen er argumenten of gevoelens bestaan waarom men een arbeidsgehandicapte al dan niet een werkplek biedt. Deze argumenten of gevoelens richten zich grofweg op de drie onderstaande categorie ën. 1. Competenties arbeidsgehandicapten 2. Sociaal-psychologische argumenten en gevoelens 3. Financiële overwegingen Uit ervaringen en studies blijkt dat zowel sociaal-psychologische argumenten en gevoelens als financiële overwegingen essentieel zijn bij de reïntegratie van arbeidsgehandicapten. Bij de opzet van het experiment wordt er voor gezorgd dat de verschillende reïntegratiestrategie ën zowel wat betreft sociaal-psychologische aspecten als wat betreft financiële aspecten met elkaar vergeleken kunnen worden. Daarbij is het essentieel om de reïntegratiestrategie ën helder van elkaar te onderscheiden. De onderstaande reïntegratiestrategie ën worden in het kader van het project Operatie Pelios onderscheiden. 1. De Prohefsystematiek Vergeleken met de huidige financieringswijze onderscheidt het concept zich op twee belangrijke punten: Productieheffing: een verbreding van de heffingsgrondslag naar de netto toegevoegde waarde van het bedrijf. Werkgelegenheidsbonus: een vast bedrag dat de werkgever van de productieheffing mag aftrekken voor iedere fulltime medewerker die hij in dienst heeft. De marginale arbeidskosten zullen door de werkgelegenheidsbonus dalen en de werkgelegenheid zal 1 Bronnen: 'De Realiteit. Integrale rapportage evaluatie Wet Rea', TNO Arbeid, PRB: Proef Rechtvaardigt Bezinning. Eindverslag van het experiment met persoonsgebonden reïntegratiebudgetten, Elsevier bedrijfsinformatie, Bosselaar, H. & R. Prins, Doetinchem, 2001.

3 naar verwachting stijgen. De grootste effecten worden verwacht voor de onderkant van de arbeidsmarkt aangezien het mogelijk wordt om personen met een productiviteit lager dan het minimumloon weer op een reguliere wijze in te zetten in het productieproces. In 2001 hebben deze theoretisch veronderstelde effecten ons en de gemeente Groningen doen besluiten om een experiment volgens de Prohefsystematiek te ontwikkelen. Bij het experiment stond niet één specifieke doelgroep centraal. In het kader van Operatie Pelios wordt de Prohefsytematiek wederom in een experiment, Operatie Pelios, opgenomen, maar nu gericht op de doelgroep arbeidsgehandicapten. 2. Het Zelfzoekmodel Bij het Zelfzoekmodel gebruikt de arbeidsgehandicapte het eigen sociale netwerk om vanuit eigen kracht werk te zoeken. Het Zelfzoekmodel is derhalve minder op beleidsinterventies gericht. De arbeidsgehandicapte ontvangt wel een persoonsgebonden rugzakje, maar het uitgangspunt is dat de arbeidsgehandicapte zelf kan bepalen wat hij of zij met dat bedrag doet om aan werk te komen. Hierbij kan gedacht worden aan het inkopen van extra faciliteiten of begeleiding of het aanbieden van een bedrag aan de werkgever in ruil voor werk. Het persoonsgebonden rugzakje betreft overigens een eenmalig bedrag. 3. Wet REA/Kortingsregeling Tot 1 januari 2002 werd reïntegratie van arbeidsgehandicapten gestimuleerd door een plaatsingssubsidie (indien een werkgever een arbeidsgehandicapte aanneemt, ontvangt de werkgever een subsidie). Vanaf 1 januari 2002 zijn de REA-plaatsingssubsidies vervangen door kortingen op de premie. De Kortingsregeling vormt een onderdeel van het Belastingplan 2002 en niet meer van de wet REA. De Kortingsregeling bestaat uit twee delen: premiekorting (de werkgever krijgt korting op zijn premies voor arbeidsgehandicapten die hij in dienst neemt of houdt) en ouderenkorting (de werkgever krijgt korting op de WAO-premie voor elke werknemer van 57 jaar of ouder, die hij in dienst neemt of houdt). Voor arbeidsgehandicapten is hiervan alleen de premiekorting relevant. In het kader van Operatie Pelios wordt deze reïntegratiestrategie Kortingsregeling genoemd. Wat nog wel in de wet REA is geregeld is de korting op de meerkosten. Dat wil zeggen als een werkgever meer kosten maakt om een arbeidsgehandicapte te (re)integreren dan de premiekorting oplevert, kunnen meerkosten vergoed worden. Deze regeling is echter toegankelijk voor alle werkgevers, dus ook voor werkgevers die in het kader van Operatie Pelios meewerken aan de Prohefsystematiek of het Zelfzoekmodel. Omdat de korting op de meerkosten derhalve geen onderscheidend kenmerk is van de reïntegratiestrategie Kortingsregeling maakt de korting op meerkosten in dit experiment daarom niet specifiek onderdeel uit van de reïntegratiestrategie Kortingsregeling. Doelgroepen Operatie Pelios richt zich op de volgende doelgroepen arbeidsgehandicapten: mensen met autisme (normaal begaafd); mensen met een (zware) lichamelijke handicap; mensen met (psycho) sociale beperkingen; mensen met psychische beperkingen; mensen met een chronische ziekte. Een aantal hiervan is schoolverlater of dreigt vroegtijdig schoolverlater te worden. De overigen zijn na een intensieve arbeidsgerichte training inzetbaar op de arbeidsmarkt. De werkloosheidsduur kan variëren van >1 jaar tot < 4 jaar. Alle 100 arbeidsgehandicapten zullen dezelfde arbeidsgerichte training volgen, naar een baan begeleid worden en dezelfde intensieve begeleiding krijgen op de

4 werkplek. Transnationaliteit In samenwerking met Zweden, Schotland, Portugal en Italië is in het kader van transnationaliteit het transnationale project 'The X Train' ontwikkeld. De doelstelling van The X Train is om de afstand tussen werkgevers en met uitsluiting bedreigde werkzoekenden te verkleinen. Zij wil dit doen door succesvolle elementen uit de 5 projecten samen te voegen, en transnationale workshops, symposia en conferenties te organiseren, waarin Diversity Management het centrale thema zal zijn. Kosten en financieringsvoorstel De totale projectkosten bedragen De maximaal toegekende Equalsubsidie bedraagt Aan de provincie Groningen wordt een bijdrage gevraagd van De overige financiering wordt bijgedragen door de OP-partners en derden. De UWV's hebben zich met een bedrag van e inmiddels garant gesteld voor de financiering door OP partners. Dit zijn de cursusgelden per arbeidsgehandicapte die nog geworven moeten worden. Daar de deelnemers nog niet bekend zijn, kan nog geen garantie gevraagd worden aan de instanties (bedrijven, scholen, etc.), die deze deelname willen financieren. Er resteert voor de garantstelling nog een bedrag van e Voor dit bedrag wordt de Provincie Groningen gevraagd een garantie af te geven voor cofinanciering. Deze cofinanciering betreft de te verkapitaliseren uren van de deelnemers aan het Ontwikkelingspartnerschap die niet gedekt worden met de garantstelling van de UWI's. De totale garantstelling voor e bestaat uit 2 onderdelen: - De kosten van het aantal uren die wij leveren voor de inzet bij het Ontwikkelingspartnerschap: e De kosten van het aantal uren dat de overige leden van het Ontwikkelingspartnerschap levert. Deze zijn begroot op: e Dit bedrag zal gedurende de looptijd van het project worden ingelost door deelname aan het overleg van het OP en het verlenen van overige diensten in de projectontwikkeling en uitvoering. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van een urenregistratiesysteem en onderbouwde tariefstelling. Dhr. van Elswijk heeft namens de Stichting Prohef onlangs de resultaten het project 'Nieuwe Sociale Markteconomie' in de Commissie Economische Zaken gepresenteerd. Het project heeft goede resultaten geboekt. Dankzij de economische groei zijn de bonussen lager uitgevallen, waardoor de totale projectkosten aanzienlijk lager zijn uitgevallen dan verwacht. Het totale overgebleven bedrag in de projectbegroting van Nieuwe Sociale Markteconomie bedraagt ongeveer 1,2 miljoen. Het project is onlangs met de Europese Commissie afgerekend en zal binnenkort worden afgerekend met het ministerie van SZW. Naar verwachting zal een bedrag van overblijven in de Stichting die direct is toe te schrijven aan de leden van de Stichting Prohef, te weten de provincie en de gemeenten Groningen, Hoogezand-Sappemeer en Leek. Het bestuur van de Stichting Prohef ziet in Operatie Pelios een goede opvolger van het project Nieuwe Sociale Markteconomie. Het bestuur van de Stichting zou derhalve de overgebleven middelen ad willen inzetten in Operatie Pelios om de eventuele risico's die in Operatie Pelios worden gelopen met betrekking tot de bonussen, te kunnen opvangen. Dit plan is tevens voorgelegd aan de Raad van Toezicht van de Stichting Prohef en deze stond daar niet onwelwillend tegenover. Daarom willen wij aan u voorleggen om onze overgebleven middelen (circa ), die anders zouden terugvloeien naar de algemene middelen, in te zetten als buffer voor de eventuele risico's vanuit het inzetten van de Prohefsystematiek en incidentele uitgaven die niet subsidiabel zijn in Pelios. Nadat de definitieve afrekeningen van de Europese Commissie en het Ministerie van SZW ontvangen zijn, is duidelijk wat van de beschikbaar gestelde middelen voor NSME resteert. Op dit

5 moment gaan wij uit van circa Het geld wordt voor de projectperiode van Operatie Pelios beheerd door de Stichting Prohef. De heer Van Elswijk neemt namens de Stichting deel aan het Ontwikkelingspartnerschap. Aan het eind van de projectperiode van Operatie Pelios (eind 2004) zullen de overgebleven middelen naar rato worden verdeeld over de leden van de Stichting. Het inzetten van de overgebleven gelden in Operatie Pelios wordt binnenkort ook door de gemeenten Groningen, Hoogezand-Sappemeer en Leek aan de diverse Gemeenteraden voorgelegd.

6 Voorstel Met inachtneming van bovenstaande vragen wij u ons te adviseren omtrent ons principebesluit om: 1. een provinciale subsidie van e ten laste van krediet 'Arbeidsmarkt' (cofinanciering Kompas) vast te stellen 2. een provinciale garantstelling van e ten laste van de algemene middelen vast te stellen 3. het resterende bedrag van de provincie in de Stichting Prohef (circa ) als buffer voor eventuele risico's die voortvloeien uit het toepassen van de Prohefsystematiek in Operatie Pelios en voor het opvangen van incidentele niet-subsidiabele bedragen in te zetten. Hoogachtend, Gedeputeerde Staten der provincie Groningen:, voorzitter., griffier.