Avans Hogeschool, s-hertogenbosch

Transcriptie

1 Avans Hogeschool, s-hertogenbosch Opleiding: Varianten: Culturele en Maatschappelijke Vorming, hbo bachelor; voltijd Visitatiedatum: 19 september 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2006

2 2 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp Schematisch overzicht oordelen Totaaloordeel 12 Deel B: Facetten 13 Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding 15 Onderwerp 2 Programma 18 Onderwerp 3 Inzet van personeel 27 Onderwerp 4 Voorzieningen 31 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 33 Onderwerp 6 Resultaten 36 Deel C: Bijlagen 41 Bijlage 1 Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 42 Bijlage 2 Deskundigheden panelleden 47 Bijlage 3 Bezoekprogramma 51 Bijlage 4 Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 53 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor 3

4 4 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor 5

6 6 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Culturele en Maatschappelijke Vorming (CMV) van Avans Hogeschool heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is feitelijk gestart in juli 2006, het moment waarop de opleiding haar zelfevaluatierapport bij NQA heeft aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek was er een panelbezoek aan de opleiding. Dit bezoek vond plaats op 19 september In het panel hebben de volgende personen zitting genomen: Mevrouw A. Timmermans (voorzitter); De heer J. Loovers (domeinpanellid); Mevrouw F. van Overmeeren (studentpanellid); Mevrouw drs. P. Göbel (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (22 augustus 2005). Het panel beschikt over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs- en auditdeskundigheid en deskundigheid over de internationale ontwikkelingen van de discipline (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Dit facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding Avans Hogeschool bestaat onder deze naam per 1 januari Haar vestigingsplaatsen zijn Tilburg, s-hertogenbosch en Breda. Avans Hogeschool is ontstaan uit een fusie van de Hogeschool s-hertogenbosch en Hogeschool Brabant. Deze waren al sinds 2002 bestuurlijk gefuseerd onder de noemer Stichting Brabantse Hogescholen (SBH). Avans Hogeschool telt per 1 oktober studenten ( in Breda & Tilburg en in s-hertogenbosch). Avans Hogeschool telde in fte. Tot begin april 2006 maakte de voltijdopleiding CMV s-hertogenbosch deel uit van de Academie voor Sociale Studies (AvSS). Deze academie is gestart per 1 september NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor 7

8 De Academie is ontstaan uit een fusie van de Academie voor Gedrag en Maatschappij uit s-hertogenbosch en het cluster Social Work van de Faculteit Gamma uit Breda. De academie omvatte in de volgende crohogeregistreerde opleidingen: SPH Breda in voltijd en deeltijdverband; SPH s-hertogenbosch in voltijd en deeltijdverband; MWD Breda in voltijd en deeltijdverband; MWD s-hertogenbosch in voltijd en deeltijdverband; CMV Breda in voltijd en deeltijdverband; CMV s-hertogenbosch in voltijd en deeltijdverband. In het voorjaar van 2006 heeft de Raad van Bestuur van Avans besloten om de academie te splitsen in twéé academies (één op elke locatie waarbij het deeltijdonderwijs organisatorisch bij de academie locatie Breda is ondergebracht). Beide academies blijven samenwerken op het gebied van onderwijsinhoud en onderwijsvormgeving. De voltijdopleiding CMV s-hertogenbosch is organisatorisch ondergebracht bij de Academie voor Sociale Studies s-hertogenbosch. CMV maakt deel uit van de zogenoemde brede bachelor Social Work, waaronder ook de curricula van MWD en SPH zijn gepositioneerd. Binnen Social Work blijven de verschillende crohogeregistreerde opleidingen zichtbaar (ze worden als major verzorgd). De brede bachelor Social Work is onder andere ontwikkeld vanwege het feit dat van de hedendaagse sociaal agogische professionals steeds meer geëist wordt over de schotten van het eigen beroep te kunnen kijken. De samenwerking tussen de opleidingen in een groter organisatorisch kader inclusief gemeenschappelijke programma s, komt hieraan tegemoet, aldus de opleiding. Dit sluit ook aan bij een trend in het Sociaal Agogisch Onderwijs in Nederland. Tevens sluit het goed aan bij de internationale situatie, waarin het begrip Social Work gemeengoed is. De opleiding CMV neemt samen met de opleiding CMV Breda, de opleidingen SPH uit Breda en s-hertogenbosch en de opleidingen MWD uit Breda en s-hertogenbosch deel aan een traject van curriculumvernieuwing. Het programma nieuwe stijl wordt in vier jaar geïmplementeerd en de staande opleidingen in Breda en s-hertogenbosch worden in vier jaar afgebouwd. In dit nieuwe traject worden de aparte opleidingen als major gepositioneerd onder het samenwerkingsverband Social Work dat zich uitstrekt over de locaties Breda en s-hertogenbosch. In het studiejaar zijn het eerste en tweede studiejaar van de opleiding volledig vernieuwd, het derde en vierde studiejaar zijn nog ingericht conform het oorspronkelijke curriculum. Gezien de verregaande samenwerking tussen de opleidingen, die organisatorisch ondergebracht zijn in de academie zijn de onderwerpen 3 en 5 en het facet 4.1 academiebreed beoordeeld (hoger aggregatieniveau dan de opleiding). Op 27 april 2006 heeft een academiebrede audit plaatsgevonden door NQA. De rapportage daarvan is in de CMV-visitatie meegenomen. Het CMV-panel is nagegaan of de opleiding het academiebeleid volgt en uitvoert. 8 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor

9 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel heeft plaatsgevonden conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. De visitatie vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de informatieanalyse) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Nadat het zelfevaluatierapport met de bijlagen in orde was bevonden, heeft de auditor met de opleiding tezamen besproken welke facetten of welke thema s naar verwachting de meeste aandacht zullen krijgen tijdens het bezoek van het panel aan de opleiding (de agenderende audit). Daardoor konden de opleiding en het visitatiepanel zich op adequate wijze voorbereiden op dit bezoek. In diezelfde periode september 2006 bereiden de panelleden zich inhoudelijk voor op het bezoek op 19 september Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel concreet voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het management. Verder is gesproken met docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek is ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel zogenaamde schakelmomenten ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor 9

10 De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport wordt door de opleiding accreditatie aangevraagd bij de NVAO. In het facetrapport wordt door NQA gerapporteerd op facetniveau. De opleiding heeft in november 2006 een concept van dit rapport voor een check op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het onderwerprapport wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in november 2006 voor een check op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in december Het visitatierapport is uiteindelijk in december 2006 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. Wat betreft de benchmarking wordt een vergelijk gemaakt met andere soortgelijke opleidingen in Nederland. Voor de landelijke vergelijking maakt het panel gebruik van de centraal geregistreerde gegevens van het CRIHO, aangezien deze een vergelijkbaarheid mogelijk maken. Dit in tegenstelling tot opleidingseigen kengetallen met verschillen in definitie en registratie. 10 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor

11 1.5 Oordelen per onderwerp Doelstellingen opleiding Alle facetten van het onderwerp Doelstellingen opleiding zijn als goed beoordeeld. Het onderwerp is derhalve positief Programma Vijf facetten van het onderwerp Programma zijn als goed beoordeeld, drie facetten als voldoende. Het onderwerp is derhalve positief Inzet van personeel Eén facet van het onderwerp Inzet van personeel is als goed beoordeeld, twee facetten als voldoende. Het onderwerp is derhalve positief Voorzieningen Eén facet van het onderwerp Voorzieningen is als goed beoordeeld, één facet als voldoende. Het onderwerp is derhalve positief Interne kwaliteitszorg Twee facetten van het onderwerp Interne kwaliteitszorg zijn als goed beoordeeld, één als voldoende. Het onderwerp is derhalve positief Resultaten Eén facet van het onderwerp Resultaten is als goed beoordeeld, één facet als voldoende. Het onderwerp is derhalve positief. NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor 11

12 1.6 Schematisch overzicht oordelen Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Opleiding CMV s-hertogenbosch Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed 1.2 Niveau bachelor Goed 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen HBO Goed 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed 2.4 Studielast Voldoende 2.5 Instroom Goed 2.6 Duur Goed 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Voldoende 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 3 Inzet van Personeel 3.1 Eisen HBO Goed 3.2 Kwantiteit personeel Voldoende 3.3 Kwaliteit personeel Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen Goed 4.2 Studiebegeleiding Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitzorg 5.1 Evaluatie resultaten Goed 5.2 Maatregelen tot verbetering Goed 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerde niveau Goed 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Totaaloordeel Positief 1.7 Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan in paragraaf 1.5 waaruit blijkt dat de opleiding op de zes de onderwerpen positief scoort, is de conclusie dat het totaaloordeel over de opleiding positief is. 12 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor

13 Deel B: Facetten NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor 13

14 14 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor

15 Facetten In het rapport wordt een onderscheid gemaakt tussen de staande opleiding waarvan alleen het vierde jaar nog loopt en de opleiding nieuwe stijl die voor de eerste drie jaren geldt. In het rapport wordt gesproken over een brede bachelor. Het gaat hierbij niet om een brede bachelor onder één CROHO-nummer, maar om een nauwe samenwerking tussen onder andere de opleidingen CMV en SPH. Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De staande opleiding CMV heeft de landelijk opgestelde competenties CMV als basis voor haar onderwijs. In Alert en ondernemend zijn 21 CMV-competenties met deelcompetenties opgesteld. Naast deze 21 competenties heeft de staande opleiding een 22 ste en 23 ste competentie toegevoegd. De 22 ste competentie heeft betrekking op de ontwikkeling van de persoonlijkheid van de professional (uitgewerkt in 16 deelcompetenties. De 23 ste competentie heeft betrekking op het specifieke profiel van de opleiding (vermogen tot projectmanagement). De opleiding CMV nieuwe stijl gaat eveneens uit van de landelijk opgestelde competenties. Voor de gemeenschappelijke doelstellingen van de opleidingen, betrokken binnen de brede bachelor Social Work (CMV, SPH, MWD), zijn tevens negen overkoepelende competenties opgesteld. Deze set competenties is expliciet gerelateerd aan de door het sectoraal adviescollege in samenspraak met de HBO-raad opgestelde competenties voor Social Work. De opleiding heeft deze competenties via een matrix gerelateerd aan de opleidingsspecifieke competenties. Het panel vindt deze matrix verhelderend. Zowel de landelijke CMV-opleidingscompetenties als de Social-Workcompetenties zijn landelijk gevalideerd door een representatieve vertegenwoordiging van het werkveld. De opleiding CMV s-hertogenbosch werkt sinds samen met de Werkveldadviesraad s-hertogenbosch (bestaande uit vertegenwoordigers CMV, MWD en SPH). Met deze raad zijn de ontwikkelingen m.b.t. de brede bachelor Social Work besproken. Met de oorspronkelijke CMV-specifieke werkveldadviescommissie zijn behalve de 21 landelijk opgestelde competenties ook de eigen de competenties besproken. NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor 15

16 De staande opleiding CMV heeft een eigen visie op het beroep en de opleiding beschreven, gerelateerd aan de landelijk vastgestelde visie (Opleidingskader CMV, geactualiseerde versie, januari 2006). De academie is in gestart met acht majors binnen Social Work, waarvan er twéé exclusief tot het CMV-domein behoren en één tot zowel het domein van CMV als SPH. Deze acht majors zijn mede gebaseerd op onderzoek onder het (regionale) werkveld. De acht majors zijn in herijkt tot drie naast elkaar lopende majorstromen, waarbinnen een aantal differentiatiemogelijkheden bestaat. De majorstroom CMV bestaat specifiek uit voor alle studenten verplicht Sociaal Culturele Activering (SCA) van waaruit de student kan differentiëren naar Creatief Agogisch Werk (CAW) of Maatschappelijke Ondernemen (MO). Elke differentiatie is gericht op het behalen van de CMV-competenties. Door het verplicht stellen van SCA voor alle CMV studenten in combinatie met een differentiatie, gericht op de beroepscontext, wil de opleiding bewaken dat alle CMV-studenten een gelijke brede CMV-basis verwerven. In de opbouwfase van Social Work zijn buitenlandse studiereizen naar Amerika, Groot-Brittannië en Denemarken georganiseerd. De academie zag in Amerika en Groot-Brittannië, maar ook in Denemarken voorbeelden voor haar insteek voor Social Work. Social Work als studie is opgebouwd vanuit een brede basis waarbinnen studenten, afhankelijk van de universiteit kiezen uit meer of minder verregaande specialisaties (voorbeelden: gerontologie, kinderen, therapie, family, community). De opleiding neemt actief deel aan de PAD II (het sectoraal debat over de inhoud van Social Work) en aan het landelijk opleidingsoverleg. In de loop van 2006 zal een standpunt over de nieuwe beroepenstructuur worden ingenomen. In het verlengde daarvan bepaalt ook de opleiding CMV s-hertogenbosch haar standpunt. Uit het gesprek met het management is gebleken dat zelfregulatie hierbij een groter accent krijgt dan de muzisch-agogische methodiek. Facet 1.2 Niveau bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De staande opleiding CMV voltijd heeft in 2001 gekozen voor een eigen bepaling van het beoogde bachelorniveau. Op de eerste plaats heeft de opleiding CMV reeds in 2000 een 22 ste competentie opgesteld onder de noemer persoonlijk professionele vaardigheden. De opleiding heeft in 2001 een eigen niveautaxonomie opgesteld, uitgaande van de taxonomie van De Block. Deze taxonomie stemt qua terminologie deels overeen met de in de Dublin-descriptoren gebruikte kaders (met de eerste drie). Van elk van de drie segmenten CMV is per studiejaar beschreven welk niveau bereikt wordt. De staande opleiding beschrijft het niveau in de volgende stappen: 16 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor

17 weten, inzicht, toepassen, integreren. De andere facetten van de Dublin-descriptoren (communicatie en leervermogen) maken deel uit van de 21 competenties en van de 22 ste competentie. De opleiding CMV nieuwe stijl sluit aan bij de Dublin-descriptoren voor de beschrijving van het door haar beoogde bachelorniveau. Academiebreed zijn de Dublin-descriptoren geoperationaliseerd in drie niveaubeelden (oriënteren, beheersen, verdiepen) en is aan elke onderwijseenheid het beoogde niveau toegekend. Aan onderwijseenheden worden competenties gekoppeld. De niveautaxonomie beschrijft het niveau waarop de competenties ontwikkeld worden. De niveautaxonomie is geoperationaliseerd in zogenoemde niveauwerkwoorden. Het panel heeft beide niveaubeschrijvingen bekeken en stelt vast dat het niveau op adequate wijze is weergegeven en is gerelateerd aan de Dublin descriptoren. Facet 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Bij dit facet worden de argumenten van de facetten 1.1 en 1.2 meegenomen. De academie voert minimaal vier keer per jaar overleg met haar werkveldadviesraad over nieuwe ontwikkelingen, aanscherping van het profiel, differentiaties, visie op ontwikkelingen (zoals beroepenstructuur) en verwerkt deze inbreng ofwel direct in het curriculum ofwel in haar beroepsvisie. Het panel heeft met leden van de werkveldaviesraad gesproken die dit bevestigd hebben. Ook de notulen van de WAR-bijeenkomsten tonen dit aan. De academie heeft er in s-hertogenbosch voor gekozen om te werken met één breed samengestelde adviesraad voor de drie opleidingen (CMV, SPH, MWD), juist vanwege de ontwikkeling van Social Work. De adviesraad heeft anno 2006 bekrachtigd dat zij in deze brede samenstelling wil blijven opereren. In overleg met de werkveldadviesraad is in 2004 gestart met een brede bachelor Social Work met acht majors. Voortschrijdend inzicht heeft ertoe geleid dat de acht majors zijn teruggebracht tot drie majors die samenvallen met de bestaande CROHO-registraties CMV, SPH en MWD. Het werkveld heeft vastgesteld dat verbreding van belang is voor het over de schotten kunnen kijken, maar dat vastgehouden moet worden aan de CROHO-opleidingen. De CMV er wordt opgeleid tot een professionele agogische dienstverlener. Van oudsher vindt deze dienstverlening plaats in instellingen voor sociaal-cultureel werk, opbouwwerk, vormings- en ontwikkelingswerk en kunstzinnige vorming. De laatste NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor 17

18 jaren komt de CMV er ook terecht in organisaties en instellingen in de sector kunst en cultuur, en in de recreatiesector (Alert en ondernemend, 1999). CMV-professionals kunnen uiteenlopende functies bekleden (Alert en ondernemend, 1999). Van muziekprogrammeur bij danceparties tot functionaris bewonerszaken bij een woningbouwvereniging; van trajectbegeleider bij een project voor werkloze allochtone jongeren tot organisator van cultuur-educatieve tentoonstellingen in musea; van aanbieder van kinderfeestjes tot coördinator naschoolse activiteiten in een samenwerkingsproject van basisscholen en buurtcentra; van straathoekjongerenwerker tot beleidsmedewerker buurtbeheer bij een stadsdeelorganisatie; van docent sociale vaardigheden in de basiseducatie tot medewerker culturele en educatieve programma s bij een lokale omroep. Onderwerp 2 Programma Invoering opleiding nieuwe stijl: CMV voltijd s-hertogenbosch Jaar 1 CMV nieuwe stijl. CMV wordt aangeboden onder de noemers majorstroom en differentiatie binnen Social Work. De propedeuse nieuwe stijl wordt in voor de derde maal verzorgd. Jaar 2 CMV nieuwe stijl. CMV wordt aangeboden onder de noemers majorstroom en differentiatie binnen Social Work. Het tweede studiejaar nieuwe stijl wordt in voor de tweede maal verzorgd. Jaar 3 CMV nieuwe stijl. Dit studiejaar wordt in voor de eerste maal verzorgd. Jaar 4 CMV staande opleiding. Het vierde studiejaar wordt in voor de laatste maal verzorgd. Facet 2.1 Eisen HBO Goed Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het CMV-programma nieuwe stijl en het staande programma CMV zijn competentiegericht ingericht. In de staande opleiding CMV is daarbij de focus gelegd op projectonderwijs, waarbij het vanaf de tweede helft van het eerste studiejaar ging om leren aan de hand van echte projectopdrachten van het werkveld. 18 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor

19 Ook binnen de opleiding nieuwe stijl speelt leren in een realistische taakomgeving een grote rol: via het verrichten van taken die lijken op beroepstaken, via casussen, via projecten en via stages (jaar twee en jaar drie). Kennisverwerving wordt overwegend gestuurd aan de hand van de voor de taak noodzakelijke kennis (kennisconstructie) en verplichte en aanbevolen literatuur. Het panel is positief over de gebruikte literatuur. Het panel heeft van studenten en docenten vernomen dat er theorielessen en -toetsen zijn met daarnaast toepassings- en essayopdrachten. In verslagen wordt nadrukkelijk gevraagd om een theoretische onderbouwing naast eigen inzichten. Door deze verantwoording komt volgens de docenten het agogisch handelen op een hoger niveau te liggen. De koppeling tussen theorie en praktijk en/of methodiek wordt in de loop van de opleiding steeds duidelijker voor studenten. Het panel stelt op basis van de gesprekken eveneens vast dat zodra duidelijk werd dat het evenwicht tussen kennis en vaardigheden niet goed was, de opleiding dit evenwicht het jaar erna bijgesteld heeft. De opleiding (staande en nieuwe stijl) heeft een format opgesteld waaraan het studiemateriaal dient te voldoen. Er is in het najaar 2005 een academiebreed ondersteuningsprogramma in gang gezet, gericht op ondersteuning van projectleiders bij de realisatie van dit format (project studiemateriaal). In het project wordt specifiek aandacht besteed aan leerdoelen, toepassing niveauaanwijzingen, didactisch concept, toetsen, literatuur. In alle studiemateriaal is een overzicht van verplichte en aanbevolen literatuur opgenomen, zoals het panel heeft vastgesteld. In het staande curriculum CMV voltijd (jaar 4) zijn aparte programmaonderdelen opgenomen, waarin actuele ontwikkelingen worden gethematiseerd (CMVverdieping, Analyse Specifieke Werksituaties, Organisatie Cultuur & Kwaliteit, Studiedag Professionalisering en Afstudeerproject). Omdat het onderwijs is ingericht als projectonderwijs, krijgen studenten daarnaast via leerprojecten steeds te maken met actuele vraagstelling vanuit het werkveld. In het curriculum nieuwe stijl is actualiteit (literatuur, materiaal, problemen) als specificatie bij het ontwerpen van studiemateriaal opgenomen. Verder krijgen actuele beroepsontwikkelingen een plaats in het curriculum via de verschillende onderdelen van de Beroepspraktijkvorming. Van studenten, en van het werkveld heeft het panel begrepen dat de opleiding studiedagen organiseert over actuele thema s. Voor vierdejaars studenten zijn deze dagen verplicht. In het derde jaar kunnen studenten en half jaar stage in het buitenland lopen. Academiebreed maken daar een dertigtal studenten gebruik van. De academie maakt gebruik van contactpersonen in het buitenland voor de begeleiding van studenten. De curriculum- en examencommissie bewaken het niveau van deze stages. Zij moeten het leerwerkplan van de student van te voren goedkeuren. Studenten moeten wel een extra inspanning leveren om een dergelijke stageplaats georganiseerd te krijgen, zo bleek tijdens de gesprekken met studenten. Studenten tonen zich in de gesprekken tevreden over de stages in Nederland en over de supervisie die zij gelijktijdig gevolgd hebben. Het panel heeft met vertegenwoordigers van het werkveld gesproken, die zeer te spreken zijn over de Stagenota die als leidraad voor de stage dient. NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor 19

20 In het najaar 2005 is gestart met kennisteams. Deze kennisteams richten zich op inhoudelijke ontwikkeling en zijn vanuit die invalshoek mede verantwoordelijk voor het organiseren van permanente inbreng van relevante actuele ontwikkelingen in de onderwijsgebieden die onder hun hoede vallen. Uit evaluaties blijkt dat studenten positief zijn over de literatuur, de kennismaking met de beroepspraktijk, het oefenen van de praktische vaardigheden en de tijd die aan theoretische aspecten wordt besteed. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Voor elke onderwijseenheid zijn leerdoelen (binnen de opleiding CMV nieuwe stijl ook genoemd: deelcompetenties) opgesteld. De leerdoelen zijn afgestemd op de beoogde Social Work competenties, de beoogde CMV-competenties en op het beoogde niveau. Het panel heeft dit in diverse documenten teruggevonden. Tijdens de gesprekken heeft het panel vastgesteld dat competenties en leerdoelen bij studenten bekend zijn en actief worden gebruikt. Wat het staande programma CMV voltijd betreft geldt dat elke onderwijseenheid gerelateerd is aan de CMV-competenties en het beoogde niveau. Na het opstellen van de definitieve set CMV-competenties in 2001 is voor elke onderwijseenheid via een database aangegeven welke competenties op welk niveau door de onderwijseenheid dienen te worden gethematiseerd en is voor elke onderwijseenheid een zogenoemde blauwdruk opgesteld. Begin van het studiejaar is voor het derde en vierde studiejaar opnieuw in kaart gebracht welke competenties gerealiseerd dienen te worden. Projectleiders hebben de leerdoelen gerelateerd aan deze competenties, mede ondersteund via het project studiemateriaal. Het panel is positief over deze uitwerkingen. Het project studiemateriaal ondersteunde in ook de adequate vertaling van competenties in leerdoelen voor zowel het staande programma als het programma nieuwe stijl. De staande opleiding is ingericht als projectonderwijs: de opleiding wil dat studenten aan de hand van projectopdrachten van instellingen leren. Bij de werving van projecten hanteerde de opleiding een format wat de plaatsing in een bepaald jaar (competenties, complexiteit, zelfstandigheid) betreft. Tevens werd elke opdracht eerst onderwijsklaar gemaakt, voordat het project als programmaonderdeel 20 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor

21 operationeel was (mate van voorstructurering, koppeling aan competenties, samenhang met ondersteunend onderwijs). Naast het project ontvangen studenten steeds flankerend onderwijs (ook genoemd: rode draden). Het flankerend onderwijs is in feite vakspecifiek onderwijs. De opleiding nieuwe stijl heeft per onderwijseenheid beschreven wat het beoogde niveau is, zoals het panel heeft vastgesteld, en welke Social Work competenties en beroepsspecifieke competenties worden gethematiseerd. De opleiding nieuwe stijl heeft ervoor gekozen dat niet alle docenten zelf hun programma ontwerpen. Onderwijseenheden worden ontworpen door deskundigen op basis van eenduidige aanwijzingen, in overleg met klankborddocenten. Ze worden verder beheerd door projectleiders. Evaluaties bij studenten en docenten leiden tot bijstellingen. Over het geheel genomen ziet een voltijdprogramma CMV nieuwe stijl er qua structuur voor de student als volgt uit: - In totaal 72 EC Gemeenschappelijk Programma. Het gemeenschappelijk programma heeft een omvang van 36 EC in de propedeuse, 12 EC in jaar 2, 6 EC in jaar 3 en 6 EC in jaar 4. In totaal is verder 12 EC voor studieloopbaanbegeleiding over de verschillende jaren gepland (zie 4.2). - In totaal minimaal 108 EC CMV specifiek programma. De zogenoemde majorstroom bestaat in uit een basisdeel (SCA) en een differentiatiedeel (CAW, MO). Elke differentiatie is gericht op de ontwikkeling van identieke competenties, maar vanuit een specifieke leeromgeving (beroepsomgeving). - In totaal voor 60 EC Individuele Profilering. Uitgangspunt van de opleiding nieuwe stijl is dat de student ruim in de gelegenheid wordt gesteld om zelf invulling te geven aan zijn of haar opleiding. Individuele Profilering kan gericht zijn op de CMV-kern (de student kiest dan voor een extra differentiatie), maar studenten kunnen ook besluiten zich te verbreden door te kiezen voor een minor van een andere majorstroom. De student kan na toestemming van de examencommissie een minor buiten Social Work volgen. Uit evaluaties blijkt dat studenten positief zijn over de competenties, de opdrachten en de keuzemogelijkheden. Iets minder tevreden zijn studenten over de inhoud (2.9) Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed Criteria - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het curriculum van de staande opleiding bestaat in elke periode uit een deel projecten een deel flankerend onderwijs (rode draad). Het flankerend onderwijs is mede gericht op theoretische en methodische ondersteuning van het projectwerk. NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor 21

22 Daarnaast heeft de opleiding apart aandacht besteed aan de verticale opbouw van zowel projecten als rode draden. Wat de projecten betreft wordt een opbouwlijn gevolgd: het niveau van de competenties wordt hoger en de complexiteit neemt toe (van een volledig voorgestructureerde projectopdracht in de propedeuse tot het zelf definiëren van een project als antwoord op een instellingscasus in studiejaar vier). In het projectonderwijs is sprake van wisselwerking tussen theorie en praktijk. De opleiding regisseert deze wisselwerking door geworven projectopdrachten te plaatsen, door ze onderwijsklaar te maken door ze mede in samenhang met het flankerend onderwijs te brengen en ze expliciet aan de competentieontwikkeling te relateren. Het panel is positief over deze opbouw. De opleiding nieuwe stijl heeft als inrichtingsbeginsel dat elke periode van 10 weken is opgebouwd uit twee onderwijseenheden van 6 EC plus 3 EC studieloopbaanbegeleiding (SLB), praktijk c.q. ander onderwijs (een periode omvat in totaal 15 EC). In het eerste studiejaar is gekozen voor de regulatieve cyclus als inhoudelijke ordenend beginsel voor de onderwijseenheden met als overkoepelend thema: oriëntatie op het sociaal agogisch handelen. In het tweede studiejaar zijn de thema s van de gemeenschappelijke programma s: zelfregulatie, omgevingsgerichtheid en voorbereiding op de beroepspraktijk. Het panel is positief over de samenhang. In jaar drie van zowel de staande opleiding als de opleiding nieuwe stijl volgen studenten stage en supervisie. Het onderwijs bestaat uit een zogenoemde terugkomdag. Daarbinnen vindt thematische reflectie van stage-ervaringen plaats. Ook ontvangen studenten het programma Management & Beleid. Zij ontvangen daarnaast tutortraining ten behoeve van begeleiding van eerstejaarsstudenten in het vierde studiejaar. De kennisteams zijn gericht op borging en ontwikkeling van deskundigheid op het vakgebied, op de inhoudelijke kwaliteit en op de samenhang. CMV-studenten waarderen in evaluaties de samenhang en de logische opbouw positief. Facet 2.4 Studielast Voldoende Criteria - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het studiejaar is verdeeld in vier perioden van elk tien weken, met een studieomvang van 15 EC. In de staande opleiding volgen studenten in de regel maximaal vijf verschillende onderdelen per periode die op het einde van de periode worden afgerond met een tentamen. In elke periode volgen studenten van de nieuwe stijl twee thematisch samenhangende onderwijseenheden van elk zes EC en enkele 22 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor

23 ondersteunende programmaonderdelen, die op het einde van de periode worden afgerond met een tentamen. Bij elke onderwijseenheid wordt een studiehandleiding verstrekt waarin o.a. de positie van de onderwijseenheid, de inhoudelijke betekenis, de leerdoelen, de werkvormen, de planning, de toetswijze en de herkansing staan beschreven. Ook is studiemateriaal toegevoegd. Het panel is positief over het studiemateriaal. Het curriculum is studeerbaar qua studielast, zoals het panel in gesprekken heeft kunnen vaststellen. De opleiding richt haar onderwijs zo in dat er sprake is van evenwichtige spreiding van de werkdruk: piekbelasting wordt vermeden. Uitgangspunt is een wekelijkse studiebelasting van 42 uur, gespreid over 40 werkweken. Studenten zijn in het gesprek met het panel positief over de contacten met docenten en de korte communicatielijnen. Zij vinden de opleiding behoorlijk zwaar, maar de opbouw van de studie is helder voor hen. Het panel is positief over het feit dat individueel maatwerk mogelijk is, vergelijk het verkorte traject (2.5). Het panel heeft vastgesteld dat er weinig studenten in de hoofdfase uitvallen. Studenten zijn in evaluaties (Hogeschool Tevredenheidsonderzoek, 2004,2006) kritisch: - De voorwaarden waaronder ik ondanks onvoldoendes toch kan doorstuderen zijn duidelijk: 2.8, Vind je dat het studieprogramma voldoende zwaarte heeft: 4.0, Is de organisatie en de planning van het onderwijs zodanig dat je voldoende studievoortgang kunt realiseren? 3.5, Hoe beoordeel je het aantal wekelijkse contacturen? 2.6, Door het jaar heen is de studiebelasting redelijk gespreid: 2.8, 2.5 Facet 2.5 Instroom Goed Criteria - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding maakt werk van voorlichting over de opleiding via open dagen en lessen. De opleiding verzorgt voorlichting in pre-examenklassen op de toeleveringsscholen. Daarnaast zijn er informatiefolders over de opleiding CMV voltijd en zijn er meeloopdagen. Studenten CMV zijn actief betrokken bij de voorlichtingsprogramma s en meeloopdagen. NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor 23

24 De opleiding hanteert de wettelijke instroomeisen. Toelaatbaar zijn aspirantstudenten met een diploma havo- of vwo-diploma, een diploma van een middenkaderopleiding, een specialistenopleiding of een vakopleiding zoals beschreven in de Wet Educatie en Beroepsonderwijs. Studenten met een Sociaal Agogische mbo-vooropleiding, niveau 4, komen in aanmerking voor de verkorte, driejarige route. De beide eerste jaren van de opleiding nieuwe stijl zijn tot een apart eerste jaar voor de verwante mbo-instroom gevormd. Vanaf het derde studiejaar is het programma voor beide groepen gelijk. Dit was ook het beleid van de staande opleiding CMV, zij het dat studenten met het diploma Sociaal Cultureel Werk of Activiteitenbegeleiding direct in het tweede studiejaar konden instromen, in combinatie met een zogenoemd bijspijkerprogramma. Een belangrijk aspect van de opleiding nieuwe stijl, is de geprofileerde oriënterende functie van de propedeuse nieuwe stijl. Studenten schrijven zich in voor een bepaalde opleiding, maar tijdens de propedeuse kunnen zij op basis van de kennismaking hun keuze herzien en overstappen naar een verwante opleiding. De propedeuse ondersteunt de studenten daarbij (zie ook 4.2), onder andere via begeleiding door vierdejaars studenten. Van studenten heeft het panel begrepen dat zij in het eerste jaar kennis maken met drie werkvelden, SPH, CMV en MWD. Daarnaast krijgen ze een introductie op de majors en vindt verdere verdieping via de Individuele profilering plaats. Studenten geven in evaluaties aan dat de aansluiting goed verloopt. Iets minder positief zijn studenten over de voorlichting. De opleiding meent dat de waardering 2006 voor de vooraf verstrekte informatie met name is veroorzaakt doordat de opleiding in 2004 bij de voorlichting nog de acht majors als aparte mogelijkheden communiceerde maar bij de start deze mogelijkheden teruggebracht had. Facet 2.6 Duur Goed Criteria - De opleiding voldoet aan formele eisen m.b.t. de omvang van het curriculum: hbobachelor: 240 studiepunten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding verzorgt een standaard curriculum van 240 EC voor voltijdstudenten en deeltijdstudenten. Ze verzorgt, aanvullend op de vrijstelling van 60 EC, een standaard curriculum van 180 EC voor studenten met een gedefinieerde mbo-vooropleiding. De studielast is goed traceerbaar en wordt uitgevoerd. 24 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor

25 Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Voldoende Criteria - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het didactisch concept van de staande opleiding voltijd laat zich karakteriseren als competentiegericht onderwijs. Het projectonderwijs van de staande opleiding CMV kan worden gekarakteriseerd als: - Leren vindt plaats aan de hand van het verrichten van (realistische) taken. Vanaf studiejaar twee zoveel mogelijk opdrachten van instellingen en/of bedrijven. - In het flankerend onderwijs wordt gewerkt met werkvormen als training, werkcollege, hoorcollege. In de regel gaat het voor studenten hier om een combinatie van overdracht van kennis/kunde en verwerven van kennis/kunde door het zelf construeren. - In leren wordt toegewerkt naar toenemende zelfstandigheid en zelfsturing. De opleiding nieuwe stijl heeft haar didactische uitgangspunten beschreven in een aparte notitie en in het opleidingsprofiel. Kenmerken van het didactisch model zijn - competentieleren als proces van zelfregulatie. De didactiek moet aansluiten op de inhoud van de competenties waarvoor opgeleid wordt. - voortdurende pendelen tussen theorie en praktijk. - uitdagende leeromgeving. Kern van deze leeromgeving is het constructivistisch leermodel. - gevarieerde opbouw van colleges. - expliciete aandacht voor leer- en regulatiefuncties: voorbereiding, verwerking, regulatie gericht op cognitieve vaardigheden, sociaal communicatieve vaardigheden, regulatievaardigheden en motivationele vaardigheden. - veelzijdige en belangrijke rol van de docent: inhouddeskundige, expert, coach. De opleiding nieuwe stijl heeft in gekozen voor onderwijs in kleine groepen (studiegroep van 12 studenten en basisgroep van 24 studenten). Propedeusestudenten hebben wekelijks ongeveer tien uur contacttijd. In de contacturen vindt onderwijs in kleine groepen plaats en is er aandacht voor begeleiding op maat. In de studiegroep staat het activerend leren centraal, in de basisgroep is ruimte voor kennisoverdracht, verwerking et cetera. Deze benadering vraagt van studenten een hoge mate van zelfsturing en actieve benadering. Om dit actief zelfsturend leren te ondersteunen, wordt studieloopbaanbegeleiding aangeboden (zie 4.2). Het panel is positief over het didactisch model, dat door docenten gedragen wordt, zoals uit het gesprek met hen is gebleken. Wel is het panel van mening dat het nog niet uitontwikkeld is. De consistentie tussen docenten kan nog verbeterd worden, zodat er minder verschillen tussen aanpak en begeleiding zullen zijn. Volgens docenten zou ook de variatie in werkvormen nog kunnen worden vergroot. NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor 25

26 Studenten zijn positief over de onderwijsvorm(en), de begeleiding en de didactische kwaliteit van docenten. Facet 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Criteria - Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft haar visie op toetsen en beoordelen beschreven in een apart toetsbeleid (Toetsbeleid, 2004) dat met ingang van van toepassing is op zowel de staande opleiding als op de opleiding nieuwe stijl. Het project studiemateriaal heeft voor de taken van de toetscommissie waargenomen (o.a. docenten ondersteunen bij toetsontwikkeling, op verzoek van de examencommissie toetsen en beoordelingen kunnen onderzoeken). Belangrijke aandachtspunten m.b.t. toetsen en beoordelen zijn: expliciete koppeling leerdoelen aan competenties, toetsbaarheid leerdoelen, samenhang tussen toetsen en beoordelen en aard van de leerdoelen (fit, competentiegericht toetsen en beoordelen), uitvoering regels. Met ingang van het studiejaar maken deze taken onderdeel uit van de taken van de onderwijscommissie. De staande opleiding werkt vanuit een apart beschreven toetsbeleid projecten. Bij elk project worden drie toetsmomenten onderscheiden, te weten het werkplan, het tussentijds verslag en het eindverslag. Bij elk van deze toetsmomenten wordt steeds gekeken naar groepsresultaat, groepsproces, individuele bijdrage aan groepsresultaat en individuele bijdrage aan groepsproces. Voor elk project zijn de criteria hiervoor apart gespecificeerd als ook de wijzen waarop bepaalde zaken moeten worden aangetoond (bijvoorbeeld via portfolio). Naast deze toetsmomenten wordt bij elk project steeds een individuele toets afgenomen aan de hand van een voor het project relevante casus, waarover vragen moeten worden beantwoord. Het panel vindt deze toetsvormen adequaat. Qua opstellen en uitvoeren van toetsen en beoordelen volgt de opleiding nieuwe stijl de volgende regel: de projectleider stelt (in overleg met docenten) de toets op. Het kan daarbij gaan om een schriftelijke kennistoets, maar ook om een opdracht waarvan de resultaten aan gespecificeerde criteria dienen te voldoen of om combinaties van deeltoetsen, bijvoorbeeld wekelijks in te leveren producten. De uitvoerende docenten kijken de toets na op basis van duidelijke aanwijzingen van de projectleider. In principe kijken docenten niet het werk van hun eigen groep na (t.b.v. maximale objectiviteit c.q. om verwarring van resultaat en proces te voorkomen). Het panel is positief over deze aanpak. Het portfolio speelt bij de toetsing een belangrijke rol in zowel het onderwijs nieuwe stijl, de staande opleiding en bij stages. In het portfolio wordt bewijslast verzameld om aan te tonen dat bepaalde competenties zijn ontwikkeld. Studenten ervaren het 26 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor

27 portfolio wisselend, zoals uit het gesprek is gebleken. Sommigen vinden dat ze meer inzicht in hun eigen kwaliteiten krijgen, anderen ervaren het alleen als veel werk. Het panel heeft een aantal portfolio s ingezien en stelt vast dat deze, net als het competentiegerichte toetsen, nog verder ontwikkeld moeten worden. Tijdens het gesprek met docenten bleek dat de opleiding zich dit bewust is. Studenten hebben inzicht in de verschillende wegingen en in de toepassing van de criteria (in het studiemateriaal zijn de beoordelingscriteria opgenomen). In de laatste week van de periode wordt een feedbacksessie over het tentamen georganiseerd. Wanneer studenten de beoordelaar zelf willen spreken, dienen zij contact op te nemen met de desbetreffende docent. In het gesprek met studenten wordt dit bevestigd. De opleiding werkt met een afrondende Proeve van Bekwaamheid in studiejaar 1 en studiejaar 2. In deze proeve van bekwaamheid wordt getoetst en beoordeeld in hoeverre de student (een selectie uit) het geheel aan competenties heeft ontwikkeld gedurende de fase. Het panel heeft vastgesteld dat voor bepaalde onderdelen specifieke procedures in het leven zijn geroepen, zoals voor de stagebeoordeling en voor de beoordeling van het afstudeerproject (zie 6.1). Studenten zijn in evaluaties positief over het tentamenrooster, de inhoud van de toetsen en de juistheid van de overzichten met studieresultaten. Studenten zijn negatief over snelheid waarmee resultaten bekend worden gemaakt. Ook de feedbackmogelijkheden scoren matig. Onderwerp 3 Inzet van Personeel De argumenten bij dit onderwerp zijn vooral ontleend aan de generiek audit (zie paragraaf 1.2) die in juni 2006 heeft plaatsgevonden. Deze argumenten worden aangevuld met bevindingen over CMV tijdens het bezoek in september Waar in deze tekst Academie met een hoofdletter staat wordt gerefereerd aan de Academie voor Sociale Studies. Facet 3.1 Eisen HBO Goed Criteria - Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De kaders voor het personeelsbeleid zijn op hogeschoolniveau opgenomen in bijlage D van het Meerjarenbeleidsplan Daarin wordt een twaalftal kernthema's benoemd. Bijzondere nadruk krijgen kwaliteit (begeleiding en ontwikkeling medewerkers), mobiliteit en resultaatsturing. NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor 27

28 De Academie heeft de uitgangspunten voor de structuur beschreven in de notitie Een professionele academie van professionals en studenten. Eén aspect daarvan is dat de docenten zijn ondergebracht in zeven zogenoemde resultaatverantwoordelijke eenheden( RVE) Elke RVE wordt gestuurd door een programmamanager. In de eerste fase van de academie is het personeelsbeleid gestuurd door het Project Maatwerk Sociale Studies ( ). Belangrijkste aandachtspunten waren: een overformatie van ongeveer 5 fte, een aantal niet inzetbare medewerkers rond de 6 fte en een gewenste nieuwe instroom tot 2008 van 8 fte. Op het moment van de generiek audit zijn de activiteiten in het kader van dit plan uitgevoerd (zie ook 3.2). Begin 2006 is het Personeelsplan AvSS , een verkenning verschenen evenals een geactualiseerd formatieplan. Hierin worden ondermeer een aantal prioriteiten voorgesteld. De belangrijkste: aandacht voor mobiliteit en flexibiliteit, ontwikkeling van een competentiegericht formatieplan, doorvoeren van de definitieve academiestructuur en werken aan de ontwikkeling van een professionele academiecultuur. Na overleg met management en achterban dient er in het voorjaar van 2006 een definitief personeelsplan te zijn. Door wisseling van de directie zal dit personeelsplan niet eerder dan het najaar 2006 effectief zijn. Ten aanzien van de eisen hbo heeft de Academie een viertal doelen gesteld. Eén daarvan is dat alle docenten een verband kunnen leggen tussen het onderwijs en het beoogde beroep. In het concept Businessplan is als doelstelling opgenomen dat 15 procent van de docenten ook werkzaam is in de relevante beroepspraktijk. Uit een selfassessment uit 2005 blijkt dat van de 73 ondervraagden 29 aangeven praktijkervaring te hebben langer dan vijf jaar en 12 tussen de 1 en 5 jaar. De Academie geeft aan dat vrijwel alle docenten relevante beroepservaring hebben gerelateerd aan MWD, SPH en CMV. Dit wordt bevorderd door een negental manieren waarop docenten in contact komen met de beroepspraktijk. Daarbij moet onder meer gedacht worden aan werkvelddagen, stage- en afstudeerbegeleiding, deelname aan kennisteams (zie 3.3), inbreng van beroepspraktijk door middel van kortdurende aanstellingen, deelname van enkele docenten aan kennisteams van de lectoraten Gerontologie en Vermaatschappelijking van de Zorg. Uit Hogeschool studententevredenheid 2004 ('s-hertogenbosch en Breda) blijkt dat er binnen de hier betreffende opleidingen voldoende tijd wordt besteed aan praktische vaardigheden (score 3.9 en 4.0) op een vijfpuntsschaal, en dat de studenten voldoende kennis maken met de beroepspraktijk (score 4.0 en 3.7). Het panel heeft vastgesteld op basis van de CV s van docenten CMV en SPH van s- Hertogenbosch dat het merendeel van de docenten recente praktijkervaring heeft of nog een relevante functie in de praktijk bekleedt. Studenten geven in het gesprek aan dat het onderwijs interessant is, doordat veel docenten nog in de praktijk werkzaam zijn. De opleiding CMV werkt vrijwel uitsluitend met geregistreerde supervisoren. Ook worden externe supervisoren ingezet. Het panel is positief over relatie van de opleiding CMV met het werkveld. Leden van de werkveldadviesraad en ook oud-studenten treden op als gastdocenten. De WAR wordt uitgenodigd voor studiedagen. Docenten brengen een bezoek aan instellingen om de uitvoering van bepaalde projecten in de praktijk te bekijken. 28 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor

29 Facet 3.2 Kwantiteit personeel Voldoende Criteria - Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De Academie heeft op dit facet een aantal doelen en prioriteiten gesteld. Wat betreft dat laatste worden genoemd: wegwerken overformatie, oplossen niet inzetbare formatie, werken vanuit en éénduidig inzetsysteem en terugdringing van het ziekteverzuim. Per 1 april zijn er binnen de Academie 127 medewerkers werkzaam op ongeveer 80 fte. waarvan 109 docenten en 18 medewerkers ondersteunend personeel. De normformatie onderwijspersoneel bedraagt 68,4 fte. In vaste dient is 61,2 fte, waarmee er een formatieruimte van 7,2 fte is voor tijdelijke aanstellingen. De normformatie voor onderwijsbeheerpersoneel bedraagt 10,4 fte. De zuivere onderwijs fte:studentverhouding bedraagt in :29,7. (dus bezien vanuit de normformatie onderwijspersoneel in omvang van 68,4 fte). De Academie geeft zelf aan dat er voldoende personeel ingezet wordt om de gewenste kwaliteit te bereiken. Het Project Maatwerk Sociale Studies heeft als resultaat gehad dat begin januari 2006 de concrete situatie is dat van de ongeveer 61 fte Onderwijspersoneel in vaste dienst nog slechts 2,2 fte niet goed geplaatst is, d.i. nog niet volledig effectief inzetbaar is. Er bestaat per 1 januari 2006 geen overformatie meer en er was per 1 januari 2006 voor 7,6 fte extra aanstellingsruimte gecreëerd. Er is gekozen om deze ruimte in te vullen met aanstellingen van één tot drie jaar (inmiddels zijn negen mensen benoemd). Ook in het gesprek met het academiemanagement werd duidelijk dat de hier benoemde problematiek grotendeels is opgelost. Het ziekteverzuim bedroeg in oktober procent. Het gemiddelde verzuimpercentage lag in 2005 rond de 6,03 procent. Dit percentage hangt samen met de hoge werkdruk die door docenten blijkens medewerkertevredenheidsonderzoek wordt gevoeld. Het management geeft aan dat de ontevredenheid van medewerkers sterk te maken heeft met de majeure veranderingen - organisatorisch, qua onderwijsstructuur, inhoudelijk - waarmee medewerkers te maken hebben. Verwacht wordt dan ook dat de ontevredenheid minder zal worden naarmate de veranderingen doorgevoerd zijn. Vooralsnog wordt de situatie qua daling van ziekteverzuim als stabiel gezien en blijft punt van aandacht. Uit het gesprek met CMV-docenten is gebleken dat er positief op de opsplitsing van de academies wordt gereageerd, waardoor de hoge werkdruk niet meer als een probleem wordt ervaren. Als verbeterpunten streeft de Academie naar een evenwichtiger spreiding van leeftijd en een mogelijke verhoging van de contactintensiteit met name in de propedeuse. Op dit punt was er kritiek van studenten in het najaar 2005, begin Eind mei 2006 is dankzij diverse didactische ingrepen de kritiek op de contacttijden verdwenen. NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor 29

30 Facet 3.3 Kwaliteit personeel Voldoende Criteria - Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Een belangrijk aandachtspunt van het personeelsbeleid is de scholing. De Academie wil scholing van docenten splitsen in groepsgebonden en individuele scholing. De individuele scholing wordt afgesproken in POP-overleg en functioneringsgesprekken. De scholing vanuit de academie/opleiding zal grotendeel plaatsvinden binnen de zogenoemde kennisteams. Het management is tot de conclusie gekomen dat de traditionele scholing via cursussen niet adequaat is, Men denkt nu meer in termen van leren op de werkplek. Om dat te realiseren is een scholingsbeleid gericht op het faciliteren van leergericht overleg, het inrichten van leergerichte situaties en op praktisch effect gericht leren. Gestreefd wordt naar een brede knowhow zodat bijvoorbeeld in de propedeuse elke docent elk generiek propedeuse-onderdeel kan verzorgen. Om voldoende know how qua breedte en qua benodigde vakspecifieke diepgang te behouden en te ontwikkelen zijn de zogenaamde kennisteams georganiseerd. Elke docent zit in een RVE en in minstens één kennisteam. Er zijn er in totaal 12 verdeeld over relevante ontwikkelvelden als: Justitieel Forensische hulpverlening, Psychosociale Hulpverlening et cetera. Kennisteams zijn gericht op het zelf bepalen welke professionele ontwikkeling nodig is en op het in gang zetten van professionele ontwikkeling t.b.v. inhoudelijke versterking van de majordifferentiatie c.q. het betreffende thema. Zeven procent van de tien procent voor deskundigheidsbevordering gereserveerde aanstellingsomvang is bestemd voor de kennisteams. Het is de bedoeling dat in de toekomst de kennisteams mede worden bemenst met vertegenwoordigers vanuit het werkveld en met alumni. Uit het startdossier blijkt dat begin 2006 het werken in kennisteams nog niet door docenten als deskundigheidsbevordering wordt ervaren. Er is nog sprake van een situatie in opbouw. Tijdens het bezoek aan CMV bleek dat dit inmiddels al meer is gerealiseerd. Daarnaast kunnen individuele docenten een aanvraag voor scholing indienen, die meestal worden gehonoreerd. Daarnaast zijn er andere scholingsmogelijkheden: academiebrede studiedagen, specifieke scholing (managementontwikkeling bijvoorbeeld), pedagogisch-didactische scholing voor nieuwe docenten, input vanuit de lectoraten. Uit het startdossier wordt duidelijk dat als gevolg van de hoge werkdruk het voeren van jaargesprekken voor de jaarinzet en het voeren van functioneringsgesprekken nog niet voldoende loopt. Met name aan de vastlegging en de uitvoering heeft het ontbroken. Uit het gesprek met het management is duidelijk geworden dat er een jaargesprek en een selfassessment onderzoek hebben plaatsgevonden met alle docenten. Daarnaast zijn er met docenten met problemen wel volledige functioneringsgesprekken gevoerd (project maatwerk). Tenslotte is er via diverse methoden inzicht verkregen in hiaten en evenwicht in de samenstelling van het team ten behoeve van de kwalitatieve impuls bij de aannames van nieuwe docenten vanaf januari NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor

31 Het panel heeft bij het bezoek aan CMV vastgesteld dat docenten didactisch geschoold zijn en dat supervisoren over het algemeen de supervisorenopleiding hebben gevolgd. Het panel is positief over het mentorschap voor nieuwe docenten, evenals over de intervisiebijeenkomsten. Het panel concludeert dat de opleiding weliswaar geen systematisch en gestructureerd personeelsbeleid heeft, maar dat er wel sprake is van een werkend personeelsbeleid. Het panel heeft er vertrouwen is dat er op korte termijn een goed loopbaanbeleid zal zijn. Uit tevredenheidsonderzoeken blijkt dat studenten ruim voldoende tevreden zijn over de inhoudelijke en didactische kwaliteiten van docenten. Onderwerp 4 Voorzieningen Facet 4.1 Materiële voorzieningen Goed Criteria - De huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De visie van de Academie voor Sociale Studies op de ruimtelijke en materiële voorzieningen valt grotendeels samen met het beleid van Avans Hogeschool, deels door de eisen die een hedendaagse opleiding, specifiek voor Social Work stelt. Centraal staat de sterke focus die in het onderwijs nieuwe stijl wordt gelegd op leertrajecten op maat van studenten. Beleidsprioriteiten zijn daarom: - Avansbeleid Gebouw 2005: Opbouw van een leer- en innovatiecentrum op elke locatie (streven: realisatie in 2006); - In samenhang met inrichting leer- en innovatiecentrum per locatie: toenemende beschikbaarheid van de ruimten voor zelfstudie in groepen (roosteren van ruimtelijke faciliteiten); - Optimaliseren rol van Blackboard en intranet bij informatiebeheer, informatie toegankelijk maken (Avansbeleid en Academiebeleid) en gebruik maken van deze mogelijkheden. Faciliteren van studenten en docenten voor communicatie op afstand via , computers, software; - Specifieke ruimtelijke voorzieningen t.b.v. specifiek beroepsontwikkeling; - Gerichte programmaonderdelen. Uit evaluatie gegevens 2004 kan een hoge studententevredenheid m.b.t. voorzieningen worden geconcludeerd door studenten op beide locaties. Specifieke aandachtspunten (ruimte voor individuele studie, ruimte voor studeren in groepen, computervoorzieningen) zijn o.a. in ontwikkeling genomen via opbouw LIC per locatie. Het gebouw in s-hertogenbosch is van andere ontwerpuitgangspunten uitgegaan dan het gebouw in Breda, wat zijn weerslag vindt in verschillen in waardering voor beschikbaarheid ruimten. NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor 31

32 Het panel heeft tijdens de audit het pas geopende LIC in Den Bosch kunnen bekijken en waardeert deze faciliteit positief. Facet 4.2 Studiebegeleiding Voldoende Criteria - De studiebegeleiding en informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog op de studievoortgang. - De studiebegeleiding en informatievoorziening aan studenten sluiten aan bij de behoefte van studenten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De staande opleiding heeft haar uitgangspunten beschreven in het opleidingskader. In de basisgroep wordt de studievoortgang besproken. Het gaat daarbij om een combinatie van door de opleiding geïnitieerde thema s (met name in de beide eerste jaren) en initiatief van de studenten (met name in hogere jaren). Een onderdeel van de basisgroep in propedeuse en tweede jaar vormde de mentorgroep waarin in groepen van vijf studenten in is gegaan op leerstijl, persoonlijke professionele vaardigheden, resulterende in een persoonlijk ontwikkelingsplan. In de startfase van de opleiding nieuwe stijl zijn voor beide eerste studiejaren de kerncompetenties en de handleidingen opgesteld m.b.t. studieloopbaanbegeleiding; het overkoepelend beleid studieloopbaanbegeleiding is in het voorjaar 2006 geëxpliciteerd. In de propedeuse is de studieloopbaanbegeleiding sterk gericht op de ontwikkeling van het zelfregulerend en zelfverantwoordelijk leren van de student. Ze bestaat o.a. uit een aantal studietaken, gericht op de ontwikkeling van de desbetreffende competentie waarvoor studenten een aantal leerdoelen formuleren. Daarnaast wordt in een aantal colleges aandacht besteed aan oriëntatie op de majors. In het tweede studiejaar komt de focus meer op de professionele ontwikkeling te liggen en op de keuzes die studenten moeten maken. Studenten ontwerpen een Persoonlijk Ontwikkelingsplan (POP) aan de hand waarvan ze het tweede studiejaar mede vormgeven. Ook in het tweede studiejaar werken studenten aan de hand van studietaken/leertaken. De resultaten van studieloopbaanbegeleiding spelen mede een rol bij de Proeve van Bekwaamheid. Het panel heeft op basis van de gesprekken met studenten en docenten vastgesteld dat het model voor de studieloopbaanbegeleiding goed is, maar dat de operationalisatie nog verbetering behoeft. Docenten moeten nog beter op hun begeleidende rol worden voorbereid om de consistentie te versterken. Het panel vindt het positief dat vierdejaars studenten eerstejaars begeleiden. Buiten de studieloopbaanbegeleider kan de student contact opnemen met de decaan, ook m.b.t. het gebruikmaken van specifieke maatwerkvoorzieningen rond dyslexie, gehandicapt zijn e.d. Studenten kunnen ook naar een vertrouwenspersoon. 32 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor

33 Studenten zijn in de evaluaties positief over de begeleiding door docenten, over de bereikbaarheid van docenten en over de informatie in de studiegids. Minder positief zijn de studenten over de tussentijdse informatievoorziening. Het studievolgsysteem biedt studenten en docenten inzicht in de studievoortgang van de studenten. Studenten hebben op elk gewenst toegang tot hun studievoortgang. De student kan via intranet zijn eigen gegevens opvragen. Onderwerp 5 Interne kwaliteitzorg De argumenten bij dit onderwerp zijn vooral ontleend aan de generiek audit (zie paragraaf 1.2) die in juni 2006 heeft plaatsgevonden. Deze argumenten worden aangevuld met bevindingen over CMV tijdens het bezoek in september Waar in deze tekst Academie met een hoofdletter staat wordt gerefereerd aan de Academie voor Sociale Studies. Facet 5.1 Evaluatie resultaten Goed Criteria - De opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De kwaliteitszorg van de Academie sluit aan bij het kwaliteitszorgbeleid van Hogeschool Avans. Dit beleid is neergelegd in de notitie Kwaliteit is van iedereen Als systeem is daar gekozen voor het INK-managementmodel. Daarnaast wordt gewerkt met de Balanced Score Card. De daarin gehanteerde prestatie-indicatoren worden onderverdeeld in een financieel, een innovatie- een klant- en een intern perspectief. De academie monitort de voortgang in een kwartaalrapportage en overlegt daarover met de Raad van Bestuur. Het kwaliteitszorgsysteem maakt deel uit van de totale planning- en controlcyclus van de hogeschool, gebaseerd op strategische en jaarplannen. De kwaliteitszorg van de Academie is vastgelegd in een drietal documenten: het Kwaliteitsbeleidsplan, het Kwaliteitshandboek AvSS (beide van 2003) en de Planning Interne Kwaliteitszorg AvSS. Van de eerstgenoemde documenten zijn in januari 2006 nieuwe versies gereed gekomen. Het kwaliteitsbeleidplan vertaalt het hogeschoolkader naar academiebeleid. Met name de versie van 2006 geeft een helder en informatief beeld van de systematiek. Uitgangspunten, opzet, organisatie, verantwoordelijkheden, kwaliteitsobjecten, kritische succesfactoren worden helder beschreven. Het kwaliteitshandboek beschrijft de voor de Academie als geheel relevante documenten (op welke onderwerpen er visie en planning geëxpliciteerd dient te zijn), de lange termijndoelen die ze op elk onderwerp en facet nastreeft, evaluatieprocessen en -procedures, gebruikte instrumenten. Het handboek vormt in eerste instantie het NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor 33

34 naslagwerk ten aanzien van visiedocumenten en evaluaties. Uit het gesprek met het management is duidelijk geworden dat het handboek later toch ook een meer sturend karakter moet gaan krijgen. De kwaliteitsplanning beschrijft de jaarlijks te ondernemen evaluatieactiviteiten en andere activiteiten op het gebied van kwaliteitszorg. Steeds wordt aangegeven: het onderwerp, wat te meten is, de verantwoordelijke en de realisatietermijn. De academie hanteert blijkens de documenten zowel kwalitatieve streef- doelen als kwantitatieve. De kwalitatieve normen zijn deels ontleend aan de criteria van het NVAOkader, deels aan Avansbeleid gerelateerde doelen. Het gaat op dit moment nog om conceptdoelen. In overleg met docenten moeten ze nog operationeel uitgewerkt worden. Kwantitatief is er een waarderingsnorm voor voldoende (waardering = 3 op vijfpuntsschaal) c.q. voor ingrijpen (< 3). De belangrijkste evaluatie-instrumenten zijn: de moduulevaluaties, de breed gerichte hogeschoolenquête studententevredenheid, het medewerkertevredenheidsonderzoek, alumni-onderzoek en de HBO-Monitor. De academie heeft, in verband met resultaatverwerving, gekozen voor invullen van evaluaties via Blackboard. Concreet betekent dit dat het aantal studenten dat dit invult, het afgelopen jaar is gedaald. Er zijn inmiddels acties gestart om dit probleem op te lossen. De Academie heeft zich in haar eerste jaar nieuwe stijl vooral gericht op het uitvoeren van moduulevaluaties en is daar naar eigen inzien in geslaagd. Het panel heeft dit bevestigd gezien in de talloze evaluaties die het tijdens de audit heeft kunnen inzien. Facet 5.2 Maatregelen tot verbetering Goed Criteria - De uitkomsten van deze evaluatie vormen de basis voor aantoonbare verbetermaatregelen die bijdragen aan de realisatie van de streefdoelen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Zoals hiervoor al gezegd, heeft de Academie zich aanvankelijk vooral gericht op het uitvoeren van moduulevaluaties. Voor het verbetertraject bestaat de volgende procedure. De Academie heeft de verantwoordelijkheid voor de coördinatie/stimulering van de uitvoering van het moduulevaluatiesysteem als geheel gelegd bij de programmamanagers. Ze worden daarin ondersteund door een academiebreed opererende medewerker kwaliteitszorg (faciliterend). De resultaten van evaluaties worden eerst besproken met de klankbordgroep studenten. De projectleiders (d.i. de beheerders van de onderwijseenheid), verwerken vervolgens de informatie in een rapportage. De rapportage betreft deels concreet door henzelf te verbeteren zaken maar ook deels zaken die zij niet zelf kunnen verbeteren. In dat geval werkt het rapport in de richting van beleid en functioneren. 34 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor

35 Het handboek kwaliteitszorg geeft in een bijlage een format voor de verbeterplanning en een beeld van de routing. Het panel heeft voorbeelden van dergelijke verbeterplannen gezien evenals een sjabloon voor de evaluatierapportage voor onderwijseenheden. Zij maken een gedegen en werkbare indruk. De stafmedewerker kwaliteitszorg inventariseert de verschillende bredere evaluatieresutaten zoals van HBO-Monitor, Hogeschool Tevredenheidsonderzoek et cetera. Op basis daarvan worden verbeterplannen voorgesteld en uitgevoerd. In het Startdossier wordt aangeven dat in het jaar niet altijd de benodigde rapportages en daaraan gekoppelde verbeterplannnen zijn gemaakt. Voor het jaar wordt prioriteit gegeven aan een optimale uitvoering van de kwaliteitscyclus. Of verbeteracties ook zijn uitgevoerd en daadwerkelijk tot de vereiste verbetering hebben geleid, wordt bewaakt door het curriculummanagement dat steeds een fiat moet geven aan de uitvoering van nieuw ontwikkelde of verbeterde onderwijseenheden. Bij de opleiding CMV heeft het panel bij elk moduleboek een formulier aangetroffen met evaluatieresultaten en verbeteracties en/of doorgevoerde verbeteringen. Het panel heeft vastgesteld dat de opleiding de verbetervoorstellen van de vorige visitatiecommissie ter harte heeft genomen (bijvoorbeeld expliciteren samenhang tussen leerdoelen en competenties, verbetering van het verkorte traject, verheldering beoordelingscriteria). Het panel concludeert dat de opleiding over een werkende pdca-cyclus beschikt en snel reageert op signalen voor mogelijke veranderingen. Facet 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld Voldoende Criteria - Bij de interne kwaliteitszorg zijn medewerkers, studenten, alumni en het afnemend beroepenveld van de opleiding actief betrokken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De Academie betrekt de diverse stakeholders bij haar onderwijs. Studenten vullen moduulevaluaties in, hebben zitting in klankbordgroepen en zitting in opleidingscommissie, worden uitgenodigd deel te nemen aan academiestudiedagen, en hebben inbreng via de academieraad; Binnen de Academie is in Den Bosch één werkveldadviesraad (WAR) voor zowel CMV als voor SPH en MWD operationeel die op het niveau van Social Work en/of op het niveau van de opleiding invloed uitoefent. De academie belegt per locatie jaarlijks een werkvelddag met als doelstelling uitwisseling over actuele ontwikkelingen. De Academie verricht eigen onderzoek onder afgestudeerden en betrekt in toenemende mate afgestudeerden bij het onderwijs. De opleiding doet mee aan de HBO-Monitor. Mede in hogeschoolverband wordt gewerkt aan de opbouw van een alumnivereniging. Docenten zijn bij kwaliteitszorg betrokken via de kwaliteitscyclus, debatdagen, studiedagen met docenten, overleg via RVE en overleg via kennisteams. NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor 35

36 AvSS-studenten geven in het hogeschool studententevredenheidsonderzoek 2004 de volgende waardering (schaal 1-5, locatie Breda resp. s-hertogenbosch): - Word je als student voldoende serieus genomen door je opleiding? 3.8, Kun jij binnen je opleiding voldoende invloed uitoefenen op de gang van zaken.3.0, Ben je tevreden over de wijze waarop je opleiding omgaat met klachten en ideeën? 3.0, 3.3 Via organisatievereenvoudiging en curriculumvereenvoudiging wil de Academie bereiken dat de invloed van docenten beter gestroomlijnd wordt. Hiervoor zijn in 2006 ook academiebrede studiedagen en interventieachtige discussie ingezet. Vanuit de hogeschool is een beleid m.b.t. alumni in gang gezet. WAR s worden verder opgebouwd (opleidingsspecifieke WAR s Breda wellicht deels samenvoegen in WAR Social Work). Bij de opleiding CMV worden de evaluatieresultaten met docenten besproken, zoals uit het gesprek met hen is gebleken. De terugkoppeling van de resultaten naar studenten is minder goed geregeld. Zij merken echter wel dat er veranderingen worden doorgevoerd. De leden van de werkveldadvies zijn positief over de open instelling van de opleiding ten aanzien van uitwisseling van informatie. Onderwerp 6 Resultaten Facet 6.1 Gerealiseerde niveau Goed Criteria - De gerealiseerde eindkwalificaties zijn in overeenstemming met de nagestreefde eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Via de derdejaarsstage staande opleiding CMV ontwikkelt de student en beoordeelt de opleiding de competenties van de aankomende professional op elk van de drie segmenten. Vanuit de niveautaxonomie gedacht beweegt het beoordelingsniveau zich tussen bachelor eindniveau (t.a.v. het uitvoerend methodisch handelen) en het niveau voorafgaande aan het eindniveau. De student loopt stage bij een passende instelling op basis van een eigen leerplan, gerelateerd aan het gehele veld van CMV-competenties. De studenten produceren gedurende de stageperiode een viertal verslagen, waarop zijn beoordeeld worden: - een analyse van de instelling of organisatie, waarin de stage plaatsvindt (dit verslag wordt ingeleverd na de eerste stagemaand); - een individueel leer- en werkplan (dit verslag wordt ook ingeleverd na de eerste stagemaand); - een tussentijds verslag (dit verslag wordt ingeleverd in de maand januari); - een eindverslag (dit verslag wordt ingeleverd in de maand juni). 36 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor

37 Elk van de verslagen moet aan beschreven inhoudelijke criteria voldoen waarbij expliciet wordt gereflecteerd op competentieontwikkeling. Om het leereffect van de stage te vergroten en ook als uitdrukking van ontwikkelende professionaliteit, wordt daarnaast van de student gevraagd om een portfolio aan te leggen, waarin de student aantoont de beoogde competenties daadwerkelijk te hebben verworven. De eindbeoordeling van de stage is gekoppeld aan de verslagleggingen (analyse + plan, tussentijds verslagen en eindverslag). De beoordeling vindt plaats door de docentbegeleider en de begeleider van de stageplek aan de hand van de beoordelingscriteria. De docentbegeleider stelt uiteindelijk het eindcijfer vast. Een aantal studenten volgt een (deel van de) stage in het buitenland. Voorafgaand daaraan moet de student de motivatie, de verantwoording en de opdracht door de examencommissie laten goedkeuren. Het afstudeerprogramma is opgebouwd uit: afstudeermoduul (inhoud, voorbereiding, werving opdracht), product- en procesverslag (theoretische verantwoording, reflectie en visievorming), presentatie in/aan de opdrachtgever en een eindgesprek. Via het afstudeerproject richt de student zich op het ontwikkelen van een professioneel CMV-product voor een instelling. De student werft zelf een opdracht. De doelstelling van de afstudeeropdracht luidt: Integratie en toepassing van vakkennis, inzichten en vaardigheden en het verantwoord en op innovatieve wijze kunnen oplossen van problemen in de praktijk. Projectplan en werkplan worden in eerste instantie uitgebreid becommentarieerd door de afstudeercoördinator. Op basis van dit overleg krijgt de student een docent begeleider toegewezen met wie het verdere proces van planontwikkeling en procesbegeleiding plaatsvindt. Na overleg van de docentbegeleider, de opdrachtgever en de student wordt groen licht gegeven om aan de slag te gaan. Voor het product- en procesverslag, de presentatie en het eindgesprek zijn beoordelingscriteria opgesteld. Deze criteria hangen samen met de criteria zoals beschreven in de Dublin-descriptoren: kwaliteit van het product (complexiteit, relatie tot opdracht, professionaliteit, zelfstandigheid), agogisch handelen in volle breedte, methodisch handelen, reflectievermogen inclusief verwerking theorie, gerichtheid op beroepsontwikkeling, inzet en succes van de presentatie op de instelling en communicatieve vermogens. De criteria zijn geconcretiseerd in deelcriteria. Het product en procesverslag worden beoordeeld door de docentbegeleider en een tweede lezer, aangevuld met telefonisch ingewonnen advies van de opdrachtgever over het product. Het product wordt gepresenteerd aan derden met als doel de (start van de) implementatie van het product. De kandidaat nodigt de partijen uit die relevant zijn voor het implementatieproces. De presentatie wordt beoordeeld door de beide beoordelaren van de opleiding. Tot slot vindt een eindgesprek plaats aan de hand van vier stellingen die de student in het afstudeerproject heeft opgenomen. Inzet van het eindgesprek is de professionele dialoog. Bij het eindgesprek zijn de beide beoordelende docenten aanwezig. NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor 37

38 De opleiding CMV nieuwe stijl kent nog geen afgestudeerden (het eerste cohort studeert af in het studiejaar ). Het panel heeft meerdere afstudeerwerken van de staande opleiding bekeken en vastgesteld dat deze van voldoende niveau zijn en voldoende gericht op het domein. Het alumni-onderzoek is gericht op het bereikte bachelorniveau van afgestudeerden voltijd en deeltijd. De onderzoeker heeft daarbij een koppeling van de zogenoemde tien generieke bachelor HBO-kwalificaties met de Dublin-descriptoren als uitgangspunt genomen. Het onderzoek heeft geleid tot o.a. de volgende conclusies: - alle respondenten hebben een betaalde baan - 56% van de respondenten is binnen het CMV werkveld werkzaam. 44% werkt in een ander werkveld. Redenen daarvoor zijn onder andere krapte op de CMV arbeidsmarkt of dat men nog volop aan het solliciteren is - het merendeel van de respondenten heeft uitvoerende werkzaamheden (72%). Daarnaast heeft 33% taken die coördinerend van aard zijn en heeft 17% leidinggevende taken (allen voltijdrespondenten) - 47procent van de respondenten (waaronder 100% deeltijders en 33% voltijders) is tevreden over de aansluiting tussen opleiding en werk. 33% van de respondenten vindt de aansluiting matig, 33% spreekt van een slechte aansluiting. Voor deze laatste groepen geldt dat zij hoofdzakelijk niet binnen het CMV werkveld werkzaam zijn. Facet 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Criteria - Voor het onderwijsrendement zijn streefcijfers geformuleerd in vergelijking met relevante andere opleidingen. - Het onderwijsrendement voldoet aan deze streefcijfers. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De hogeschool werkt met de volgende streefdoelen m.b.t. rendementen: - Examenrendement na 4 jaar is: 50% - Examenrendement na 5 jaar is: 55% - Examenrendement na 6 jaar is: 60% De opleiding streeft naar een onderwijsvraagfactor (OVF) van ten minste 1. Van invloed op de OVF zijn de gemiddelde verblijfsduur van uitvallers zonder diploma (maximaal 1.35 jaar) en van gediplomeerden (maximaal 4.5 jaar, gecorrigeerd met mbo verkort instroom: 4 jaar). 38 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor

39 De opleiding onderneemt in de volgende activiteiten om het rendement te beïnvloeden: - Brede oriëntatie plus overstapmogelijkheden in propedeuse - Actieve studieloopbaanbegeleiding - Aantrekkelijke leeromgeving - Bindend studieadvies na de propedeuse - Afrondende Proeve van Bekwaamheid in studiejaar 1 waarin de student het geheel aan competentieontwikkeling demonstreert en reflecteert (selectie) - Ruime mogelijkheid tot Individuele Profilering met als oogmerk vergroting studieaantrekkelijkheid en vooruitlopend op ontwikkelingen rond vraaggestuurd onderwijs - Reflectie op gerealiseerde studielast en bijstelling - Opleiding nieuwe stijl: aandacht voor verdere invoering projectonderwijs binnen CMV Het panel stelt vast dat de opleiding nog niet voldoet aan de streefcijfers van de hogeschool wat het rendement betreft. CMV - voltijd Diploma behaald na 3 jaar Diploma behaald na 4 jaar 33% 30% 27% 5% 17% 10% Diploma behaald na 5 jaar 33% 33% 27% 21% 35% Diploma behaald na 6 jaar 33% 33% 33% 32% Rendement op instroom propedeuse én zij-instroom 34% 40% 41% 43% De opleiding geeft als verklaring dat het aantal afstuderende studenten vóór 2000 heel klein was, omdat studenten vaak naar een andere opleiding gingen. Met de invoering van projectonderwijs is sprake van een stijging van het rendement. Het rendement van de opleiding ligt onder het landelijke rendement. Volgens de opleiding worden de cijfers beïnvloed, doordat het om kleine aantallen gaat. Het panel stelt vast dat de gemiddelde verblijfsduur van uitvallende en afstuderende studenten binnen de norm blijft. CMV - voltijd Gemiddelde studieduur studiestakers, in jaren 1, Gemiddelde studieduur geslaagden, in jaren 3.9 3,9 4,3 5,1 4,4 4,2 3,8 Het panel is positief over het feit dat de uitvallende studenten voornamelijk in de propedeuse de opleiding verlaten. Van het cohort 2004 is na de propedeuse nog geen student uitgevallen, van het cohort 2003 is op dit moment 71 procent in de propedeuse uitgevallen en 29 procent in de hoofdfase. Het panel concludeert dat de opleiding weliswaar nog niet altijd aan haar streefcijfers voldoet, maar voldoende maatregelen neemt om deze cijfers in de toekomst te realiseren. NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor 39

40 40 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor

41 Deel C: Bijlagen NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor 41

42 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 42 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor

43 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch, opleiding CMV hbo bachelor 43