Toekomstscenario s Halt

Transcriptie

1 Toekomstscenario s Halt Geleen Maart

2 Toekomstscenario s Halt Halt Limburg Zuid is de organisatie die jongeren - die voor het plegen van lichte delicten (zoals diefstal, vernieling, baldadigheid, overlast in het openbaar vervoer en spijbelen) in aanraking komen met de politie - een alternatief biedt zonder dat zij hierbij in aanraking komen met Justitie. Halt werkt in het spanningsveld waar het opgroeien van jeugd, de omgeving waar dat gebeurt en het jeugdstrafrecht elkaar raken. Halt Limburg Zuid is opgericht door de gemeenten in Zuid-Limburg, de politie en het Openbaar Ministerie met het doel te voorkomen dat jongeren een criminele carrière starten. Sinds maakt Halt Limburg Zuid - als programmalijn - deel uit van de gemeenschappelijke regeling GGD Zuid Limburg. Werkzaamheden worden verricht voor de 19 Zuid-Limburgse gemeenten. Preventie en repressie Het is de missie van Halt Limburg Zuid een bijdrage te leveren aan vermindering van jeugdcriminaliteit door de inzet van een combinatie van repressieve en preventieve activiteiten. Het is met name de combinatie van deze naar aard verschillende activiteiten die kenmerkend is voor de duale Halt-aanpak. Vanuit deze missie voert Halt Limburg Zuid twee kerntaken uit: De repressietaak: het uitvoeren van Halt-afdoeningen De preventietaak: het uitvoeren van preventieactiviteiten en netwerkparticipatie (inbreng deskundigheid) Repressie Jongeren van 12 tot 18 jaar, die door de politie zijn aangehouden voor bijvoorbeeld vernieling, (winkel)diefstal of overlast met vuurwerk krijgen een keuze voorgelegd: naar Justitie of naar Halt. Via een Halt-procedure kunnen jongeren rechtzetten wat zij fout hebben gedaan, zonder dat zij in aanraking komen met Justitie. Voor de inhoud en duur van de afdoening gelden landelijke, door het Openbaar Ministerie vastgelegde regels. Preventie De preventietaak richt zich op het informeren over de consequenties van overschrijdend gedrag, het voorkomen van jeugdcriminaliteit en het voorkomen van recidief gedrag. Huidige producten en financiering Hoewel de repressie- en preventietaak inhoudelijk met elkaar samenhangen is er in financieel en beleidsmatig opzicht een strikte scheiding. Het ministerie van Justitie is beleidsmatig en financieel verantwoordelijk voor het repressiedeel. De 19 Zuid-Limburgse gemeenten zijn zowel beleidsmatig als financieel verantwoordelijk voor de preventietaken van Halt. Repressie In 2009 is landelijk geïnvesteerd in de doorontwikkeling van de interventies, een evaluatie van de financieringssystematiek en een wetenschappelijke onderbouwing van de Halt-afdoening. Dit heeft geleid tot een hernieuwde lijst van haltwaardige feiten, aanpassingen in de procedure en inhoud van de Haltafdoeningen en een nieuwe financieringssystematiek. Preventie Met ingang van het kalenderjaar 2009 werkt Halt conform een productenboek - dat in nauwe samenwerking met de Zuid-Limburgse gemeenten is opgesteld. Met de implementatie van dit productenboek zijn de inhoudelijke én financiële 2

3 verschillen tussen de voormalige regio s (ZZL, OZL, WM) vereffend. Regionaal is een bedrag van 0,59 per inwoner vastgelegd voor de bijdrage aan de preventietaak van Halt. Hiermee werd voldaan aan de landelijke vuistregel dat de financiële verhouding tussen de preventie- en repressietaak 50%-50% moet zijn. De implementatie van het productenboek bracht voor de bedrijfsvoering van Halt een kostenreductie / bezuiniging van t.o.v. de begroting 2007 (eerste begroting na de fusie en onderbrenging bij de GGD Zuid Limburg) met zich mee. Ten opzichte van de toenmalige begroting voor de preventietaak was dit een bezuiniging van 15%. Demografie Kenmerkend voor Zuid-Limburg zijn de specifieke demografische ontwikkelingen, die afwijken van de landelijke trend. Het aantal inwoners in Zuid-Limburg is afgelopen jaren fors gedaald en zal de komende jaren verder dalen. Tegelijkertijd is er sprake van een ontgroening en een dubbele vergrijzing. Omdat Halt werkt met de doelgroep jeugd, zijn de demografische ontwikkelingen van invloed op de dienstverlening van Halt. Echter een harde relatie tussen de demografische ontwikkelingen en de omvang van de dienstverlening is slechts beperkt te leggen. Halt werkt op preventief gebied vooral met scholen en groepen jeugd, waardoor de impact beperkt is (en verwerkt in de onderstaande scenario s). Financieel kader Alvorens over te gaan naar de toekomstscenario s, wordt een kort overzicht gegeven van de financiële situatie van Halt. De begroting 2010, die als vertrekpunt dient voor de toekomstscenario s, is al een zeer sobere begroting en gebaseerd op de productieafspraken zoals deze gelden vanaf kalenderjaar Ten opzichte van de begroting 2010 zal Halt eind 2011 een bezuiniging van 4% gerealiseerd hebben (inwonerbijdrage). Deze bezuiniging is het resultaat van enkele efficiencymaatregelen en is in de begroting zichtbaar als 0-lijn (geen index) en geen compensatie voor de bevolkingsdaling in Zuid-Limburg. De toekomstscenario s zoals deze hieronder worden gepresenteerd zijn gericht op een maximumpercentage van 16%. Inclusief de reeds gerealiseerde bezuiniging wordt daarmee voldaan aan de opdracht om een scenario van 20% te formuleren. Vergeleken met regio s elders in het land is de gemeentelijke investering in Halt ongeveer gemiddeld. Landelijk uitgangspunt is een verdeelsleutel van 50% preventieve taken (gemeentelijk gefinancierd) en 50% repressieve taken (gefinancierd door justitie). Deze verdeelsleutel wordt toegepast in het merendeel van de Halt-regio s en is sinds 2006 ook van toepassing op Zuid-Limburg. Toekomstmogelijkheden Gelet op het feit dat de gemeenten financieel uitsluitend verantwoordelijk zijn voor de preventietaak van Halt, beperken de gemeentelijke bezuinigingsmogelijkheden tot deze kerntaak. Wel moet vermeld worden dat momenteel ook een landelijke discussie plaatsvindt over de toekomst van Halt, waarbij met name de landelijke structuur en de schaalgrootte van de Haltbureaus onderwerp van gesprek is. Scenario 1: Handhaven Productenboek 2009 als uitgangspunt Handhaven van huidige producten Uniformiteit in producten en flexibiliteit in invulling producten 3

4 In Zuid-Limburg wordt veel waarde gehecht aan de jeugdveiligheid. Bij de totstandkoming van het productenboek van Halt in 2008 (operationeel vanaf 2009) is een bewuste keuze gemaakt om op Zuid-Limburgse schaal te investeren in de preventietaken van Halt. Het productenboek is gebaseerd op een uniform productenaanbod voor Zuid-Limburg, maar een flexibele invulling van deze producten. Op het niveau van de politiedistricten worden afspraken gemaakt over de invulling van de preventieproducten voor de 13- tot en met 18-jarigen. Per gemeente wordt de invulling voor de jeugd van de oudste groepen van het basisonderwijs bepaald. Scenario 1 is gebaseerd op het handhaven van het huidige productenboek. Evaluatiegegevens geven aan dat de scholen (waar het merendeel van de producten wordt uitgevoerd) tevreden zijn over de dienstverlening van Halt. Efficiencymaatregelen leiden tot een geringe bezuiniging voor gemeenten. Bezuiniging: 2% ( 7.319) Totale bezuiniging: 6% ( ) Scenario 2: Versoberen Handhaven van de huidige producten Ambitieniveau fors versoberen Focus op risicojongeren Het tweede scenario richt zich op een versobering van de dienstverlening. De huidige producten blijven in stand, maar er worden aanzienlijke concessies gedaan aan het aantal activiteiten dat wordt uitgevoerd. Uitsluitend voor de grootste risicogroepen zullen nog preventieactiviteiten plaatsvinden. Daarnaast vindt een versobering plaats op het gebied van beleidsinformatie en - advisering, waardoor Halt in toenemende mate een uitvoeringsorganisatie wordt. Het inbedden van de beleidsadvisering via de schoolslag-werkwijze maakt deel uit van dit scenario. In combinatie met de reeds doorgevoerde bezuinigingen in eerdere jaren is sprake van een bezuiniging van 37% op de preventietaken van Halt. Hoewel deze bezuiniging technisch gezien gerealiseerd kan worden, zal deze leiden tot een maatschappelijke discussie. De slagkracht van een dermate afgeslankte organisatie met gelijkblijvende taken is zeer beperkt en zal tot de vraag leiden wat de maatschappelijke relevantie van Halt in Zuid-Limburg nog is. Bezuiniging: 18% ( ) Totale bezuiniging: 22% ( ) Scenario 3: Focussen Vernieuwde invulling van de preventietaak Verschuiving van aanbodgerichte naar vraaggerichte aanpak Focus op schoolveiligheid Focus op risicojongeren Een recente analyse die in het kader van de beleidsgestuurde contractfinanciering is uitgevoerd, wijst uit dat meer behoefte bestaat aan een vraaggerichte - en in structuren ingepaste - aanpak in plaats van de aanbodgerichte aanpak zoals Halt die nu kent. Gemeenten hechten veel waarde aan structurele schoolveiligheid en zien in de opstelling en uitvoering van het beleid een expliciete rol voor Halt. Scenario 3 legt de nadruk op de bijdrage van Halt aan de schoolveiligheid. Hierbij 4

5 ligt de focus bij het opstellen en uitvoeren van schoolveiligheidsplannen; een taak die vanuit schoolslag (koppeling van gezondheid en veiligheid) vervuld kan worden. Door de integratie in schoolslag wordt afgestapt van het aanbodgericht aanbieden van preventielessen aan scholen. Preventie zal uitsluitend ingekaderd via schoolslag een invulling krijgen. Op basis van signalen uit de omgeving gaat Halt aan de slag met de jongeren met de grootste risico s. Hierdoor wordt nauwer aangesloten bij de bestaande structuren op het gebied van veiligheid, onderwijs en zorg, waardoor de samenwerking beter verankerd kan worden. Bezuiniging: 9% ( ) Totale bezuiniging: 13% ( ) Fasering en desintegratiekosten De genoemde scenario s kunnen binnen de afgesproken deadline van worden gerealiseerd, mede gezien het feit dat bij Halt - vooruitlopend op deze scenario s - een voorzichtig personeel en financieel beleid is gevoerd. Hieronder wordt schematisch weergegeven welke structurele bezuinigingen (cumulatief) op welk moment worden gerealiseerd. De eventuele desintegratiekosten zijn in dit overzicht verwerkt. Bezuinigingen per scenario in Scenario Scenario Scenario Zoals uit bovenstaand overzicht blijkt kan de bezuiniging van scenario 1 in twee jaar worden gerealiseerd. Hiermee zijn geen desintegratiekosten gemoeid, omdat reeds geruime tijd uitsluitend met tijdelijk personeel wordt gewerkt. Scenario 2 en 3 worden in vier jaar tijd gerealiseerd. Door dit afbouwscenario toe te passen worden desintegratiekosten vermeden. 5