Centralisatie van robotchirurgie
|
|
- Anja van der Woude
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Stand van zaken Centralisatie van robotchirurgie Betere resultaten en besparing van kosten Pieter C. van der Sluis, Henk W.R. Schreuder, Bob T. Merks, Arto E. Boeken Kruger, René H.M. Verheijen en Richard van Hillegersberg + Gerelateerde artikelen Ned Tijdschr Geneeskd. 2013;157:A5145, A5841 en A6365 K L I N I S C H E P R A K T I J K Binnen de disciplines Heelkunde, Gynaecologie en Urologie van het Universitair Medisch Centrum Utrecht worden wekelijks een breed scala aan robotgeassisteerde operaties uitgevoerd. De training voor het uitvoeren van robotgeassisteerde minimaal-invasieve operaties kan worden uitgesplitst in 2 delen: systeem- en proceduretraining. Na de oefenmodules opereert een ervaren robotchirurg mee met een medisch specialist in training, totdat ook deze zich de ingreep heeft eigengemaakt ( proctoring ). Centralisatie van robotchirurgie resulteert in hoog-volumecentra. Robotgeassisteerde operaties laten in deze centra een lager percentage postoperatieve complicaties zien, met als gevolg een kortere opnameduur en een reductie van de kosten. In hoog-volumecentra kan adequate systeem- en proceduretraining gegeven worden. Een goede training leidt tot een efficiënter gebruik van de operatietijd en kan bovendien de kosten van de leercurve van de chirurg verlagen. Voor de toekomst is het doel om alle technisch moeilijk uitvoerbare minimaal-invasieve operaties met een operatierobot te verrichten. Universitair Medisch Centrum Utrecht, Utrecht. Afd. Chirurgie: drs. P.C. van der Sluis, aios heelkunde en promovendus; prof.dr. R. van Hillegersberg, oncologisch chirurg. Afd. Voortplanting en Gynaecologie: dr. H.W.R. Schreuder en prof.dr. R.H.M. Verheijen, oncologisch gynaecologen. Afd. Urologie: drs. A.E. Boeken Kruger, uroloog. Medisch Centrum Haaglanden, afd. Urologie, Den Haag. Drs. B.T. Merks, uroloog. Contactpersoon: prof.dr. R. van Hillegersberg (r.vanhillegersberg@umcutrecht.nl). Laparoscopische chirurgie heeft een aantal belangrijke voordelen ten opzichte van open chirurgie: een kleiner chirurgisch trauma, minder bloedverlies, minder postoperatieve pijn, een korter postoperatief herstel en een beter cosmetisch resultaat. 1 Op chirurgisch-technisch vlak kent laparoscopische chirurgie echter diverse nadelen, zoals het 2-dimensionale zicht, de verstoorde ooghandcoördinatie en het verminderde aantal vrijheidsgraden. 2 Deze factoren hebben een langere leercurve en vaak een suboptimale ergonomische houding van de chirurg tot gevolg. Robotchirurgie is ontwikkeld om complexe minimaalinvasieve ingrepen te verrichten zonder bovengenoemde technische en ergonomische beperkingen ((figuur 1). De da Vinci-operatierobot (Intuitive Surgical, Inc., Sunnyvale, VS) geeft namelijk een 3-dimensionaal en 10 maal vergroot beeld van het operatiegebied. Doordat de chirurg direct in lijn met dit beeld de instrumenten kan bedienen, wordt een natuurlijke oog-handcoördinatie bewerkstelligd. De instrumenten van de operatierobot zijn voorzien van de EndoWrist-technologie (Intuitive Surgical, Inc., Sunnyvale, VS) die zorgt voor 7 vrijheidsgraden; in sommige bewegingen bijvoorbeeld een rotatie van 570 is deze technologie superieur aan het polsgewricht van de mens. Ook zijn de bewegingen van de NED TIJDSCHR GENEESKD. 2013;157: A5228 1
2 FIGUUR 1 Robotgeassisteerde chirurgie. trocarts niet gespiegeld aan de handbewegingen van de chirurg, zoals dit bij conventionele laparoscopische chirurgie het geval is, wordt de fysiologische tremor van de operateur gefilterd en maakt een optimale ergonomische houding achter de console langdurige operaties minder inspannend. Op 9 juni 2010 heeft het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU) de derde generatie van de da Vincioperatierobot in gebruik genomen. De nieuwe robot is in alle opzichten verbeterd, met name wat betreft ergonomie, het bereik van de operatiearmen en het high-definition -beeldscherm waarop tijdens de operatie röntgen- en CT-opnamen van het operatiegebied bekeken kunnen worden. Ook kunnen 2 robotchirurgen tegelijkertijd achter 2 consoles opereren. Momenteel wordt de operatierobot door verschillende heelkundige disciplines in het UMCU ingezet bij gecompliceerde chirurgische ingrepen. In dit artikel geven wij een overzicht van de klinische toepassingen van de da Vinci-operatierobot en van de trainingsfaciliteiten die nodig zijn om arts-assistenten en medisch specialisten ervaring op te laten doen en vertrouwd te laten raken met de nieuwe operatietechniek. Daarnaast geven wij een pleidooi voor centralisatie van robotchirurgie. Urologie Prostatectomie Sinds 2001 worden in het UMCU robotgeassisteerde radicale prostatectomieën verricht. Inmiddels is dit in West-Europa en in de VS de meest uitgevoerde chirurgische behandeling van patiënten met prostaatcarcinoom. Deze ontwikkeling heeft geleid tot een doorbraak van de robotchirurgie in andere chirurgische disciplines. In een recente meta-analyse van 400 artikelen die verschenen in de periode en die gezamenlijk patiënten beschrijven, wordt de robotgeassisteerde radicale prostatectomie vergeleken met de conventionele laparoscopische radicale prostatectomie en met de open radicale prostatectomie. 4 Uit deze metaanalyse blijkt dat robotgeassisteerde operaties gepaard gaan met een hoger percentage radicale resecties dan de conventionele laparoscopische operaties. Vergeleken met de open radicale prostatectomie, leiden de beide andere ingrepen tot minder bloedverlies, minder bloedtransfusies en kortere ziekenhuisverblijven. Het percentage intra- en postoperatieve complicaties en het aantal heropnames waren significant het laagst bij patiënten die robotchirurgie ondergingen. Deze operatietechniek resulteerde bovendien in significant minder re-operaties en zenuw- en rectumletsel dan de conventionele laparoscopische techniek; vergeleken met de open radicale prostatectomie gaf de robotgeassisteerde radicale prostatectomie tevens significant minder ureter- en darmletsel. Het is bekend dat de laatstgenoemde operatietechniek een gunstige leercurve heeft. 5,6 Hoewel RCT s ontbreken is het naar onze mening ethisch niet verantwoord om dergelijke onderzoeken nog uit te 2 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2013;157: A5228
3 voeren, gezien het grote aantal robotgeassisteerde operaties dat al is verricht en het duidelijke voordeel van deze operatietechniek dat is gebleken. Nefrectomie In toenemende mate wordt de robotgeassisteerde laparoscopische partiële nefrectomie uitgevoerd. Hierbij wordt de A. renalis tijdelijk dichtgeklemd, zodat tijdens de resectie van de tumor het bloedverlies beperkt blijft. Het is van belang de zogenoemde warme ischemietijd tot een minimum te beperken om nierschade te voorkomen. Omdat de tumorresectie en het plaatsen van intracorporele hechtingen eenvoudiger is met de da Vinci-operatierobot, is de warme ischemietijd korter geworden. 7,8 Op oncologische uitkomsten als radicaliteit en overleving scoort de robotgeassisteerde partiële nefrectomie gelijk aan de conventionele laparoscopische operatie. 8 Overig De da Vinci-operatierobot wordt eveneens ingezet bij het verrichten van laparoscopische pyelumplastieken bij patiënten met een ureteropelvic junction -stenose. De resultaten hiervan zijn zeer goed en vergelijkbaar met die van conventionele laparoscopische operaties. 9 In de nabije toekomst zal bij een selecte patiëntengroep een radicale cystectomie met robotassistentie worden uitgevoerd. 10 Maag-, darm- en leverziekten Sinds 2003 worden patiënten met een oesofaguscarcinoom thoraco-laparoscopisch geopereerd met behulp van de da Vinci-operatierobot. 11 Daarmee is het mogelijk om een grondige lymfeklierdissectie te verrichten, zowel carinaal en paratracheaal als in het aortopulmonale venster. Mogelijk resulteert dit in minder recidieven en een langere overleving. 12 Inmiddels zijn er al meer dan 150 patiënten op deze wijze geopereerd. In een prospectief cohortonderzoek onder patiënten met een oesofaguscarcinoom is aangetoond dat de robotgeassisteerde thoraco-laparoscopische oesofagectomie resulteert in vergelijkbare oncologische uitkomsten als de open transthoracale oesofagectomie, maar met minder complicaties en morbiditeit. 13 Het is echter nog te vroeg om de robotchirurgie superieur te noemen aan de open chirurgie. In januari 2012 is de ROBOT-trial (NTR3291) gestart. In deze monocentrische RCT wordt robotgeassisteerde thoraco-laparoscopische oesofagectomie vergeleken met open transthoracale oesofagectomie bij de behandeling van patiënten met een resectabel oesofaguscarcinoom. Daarnaast wordt de da Vinci-operatierobot gebruikt voor low anterior -resecties, pancreasstaartresecties, hemithyreoïdectomieën, Heller-myotomieën, Nissenfundoplicaties en single port -cholecystectomieën. 13 Het ligt in de lijn der verwachtingen dat nog dit jaar zal worden gestart met robotgeassisteerde leverchirurgie. Het doel is om alle technisch moeilijk uitvoerbare minimaalinvasieve ingrepen in de toekomst met een operatierobot te verrichten. Gynaecologie Robotchirurgie is binnen de gynaecologie enorm in opkomst. 14 In 2003 werd in Nederland de eerste gynaecologische ingreep met robotassistentie uitgevoerd. Inmiddels worden wekelijks in verschillende centra robotgeassisteerde operaties verricht, met name in het kader van de chirurgische behandeling van patiënten met endometrium- of cervixcarcinoom waarbij voorheen grote laparotomische ingrepen noodzakelijk waren. Beide toepassingen worden ondersteund door een recente Cochrane-review. 15 Robotchirurgie vindt ook plaats bij het opheffen van verzakkingen (sacrocolpopexie), bij het verwijderen van vleesbomen (myomectomie) en bij de behandeling van patiënten met endometriose. 16 De rol van robotchirurgie bij deze benigne gynaecologische aandoeningen is echter nog niet geheel duidelijk. De laatste jaren zijn diverse kleine vergelijkende observationele studies verschenen, maar RCT s ontbreken nog vrijwel geheel. 17 De voordelen van robotassistentie bij de behandeling van patiënten met benigne gynaecologische aandoeningen lijken minder uitgesproken dan bij patiënten met gynaecologische maligniteiten. Recent hebben de gynaecologen die in ons land robotchirurgie verrichten zich verenigd in de Dutch Gynecological Robotic Society (DGRS). Ook werd de Society of European Robotic Gynaecologic Surgery (SERGS) opgericht. Het gevolg hiervan is niet alleen gemeenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit, de veiligheid en de kosten van robotchirurgie, maar ook het gezamenlijk uitwerken van nieuwe kwaliteitsindicatoren en trainingsprogramma s. Langs deze weg kan de robotchirurgie zich op een verantwoorde en veilige manier ontplooien binnen de gynaecologie. Trainingsprogramma Een adequaat trainingsprogramma is van groot belang voor het optimaliseren van de patiëntveiligheid, voor een efficiënter gebruik van de operatiekamer en voor een reductie van de kosten. 18 Investering in goede trainingsfaciliteiten verdient zich daarom waarschijnlijk al snel terug. Momenteel zijn deze faciliteiten in ons land nog onvoldoende gerealiseerd, met als gevolg dat velen de trainingen in het buitenland volgen. In de afgelopen jaren zijn verschillende consensusdocumenten over robotchirurgie verschenen. Hierin wordt de noodzaak van een trainingsprogramma onderstreept en worden verschillende aanbevelingen gedaan. 19,20 Uit een evaluatie van de introductie van robotchirurgie in K L I N I S C H E P R A K T I J K NED TIJDSCHR GENEESKD. 2013;157: A5228 3
4 Nederland bleek dat dit op een aantal punten beter had gekund. 21 Het aanleren van robotchirurgie kan grofweg worden uitgesplitst in 2 delen: (a) het opzetten en bedienen van het robotsysteem (systeemtraining); en (b) het eigen maken van de operatie (proceduretraining). 22 In de tabel zijn richtlijnen weergegeven voor een trainingsprogramma. De ontwikkeling van trainingsmethoden is inmiddels volop in ontwikkeling. Er wordt gebruik gemaakt van online kennismodules, video-evaluaties en skills lab - trainingen, zowel droog als op kadavers. Het gebruik van virtual reality -simulatoren, waaronder stand-alone - simulatoren, neemt snel toe en dit lijkt veel belovend (figuur 2). Net als in de luchtvaart zal een chirurg eerst een bepaald niveau met de simulatoren moeten halen, alvorens hij of zij patiënten mag opereren. Het is raadzaam om het aanleren van ingrepen stapsgewijs te reguleren, waarbij de stappen op basis van competentie in opeenvolgende moeilijkheidsgraad worden doorlopen. Tot slot is een klinisch supervisieprogramma ( proctoring ) van groot belang. Hierbij opereert een ervaren robotchirurg mee met een specialist in training, totdat de specialist zich de robotgeassisteerde procedure voldoende heeft eigen gemaakt. 22 TABEL Richtlijnen voor een trainingsprogramma voor robotgeassisteerde chirurgie, uitgesplitst naar training met het robotsysteem en training in de operatieprocedure aspect training uitvoering systeemtraining didactische training skills lab -training virtual reality -simulatie dierenlaboratorium kadavertraining proceduretraining didactische training live observaties en videoopnamen skills lab -training virtual reality -simulatie dierenlaboratorium kadavertraining patiënten follow-up kennis van de operatierobot en het instrumentarium toetsen van het kennisniveau (examen) gebruik van de robotconsole gebruik van de camera en het instrumentarium gereed maken van het systeem (afdekken, set-up ) oplossen van systeemproblemen oefening van gevalideerde basale vaardigheden (competentiegericht) vaardigheidsoefeningen (examen) interactieve systeemtraining oefenen van gevalideerde basisvaardigheden (competentiegericht) oefenen van procedurespecifieke vaardigheden (competentiegericht) teamtraining (chirurg en assistent) teamtraining (chirurg en assistent) indicaties en patiëntselectie positionering van de patiënt, trocarts en de operatierobot complicaties en de behandeling daarvan testen kennisniveau (examen) observatie van operaties samen met een mentor tips, trucs en complicatiemanagement oefenen van gevalideerde gevorderde vaardigheden (competentiegericht) oefenen van procedurespecifieke vaardigheden (competentiegericht) oefenen van procedurespecifieke vaardigheden (competentiegericht) oefenen van procedurespecifieke vaardigheden (stappen van de operatie) oefenen procedurespecifieke vaardigheden (stappen van de operatie) eerst fungeren als assistent stapsgewijze aanpak van de procedures pas volgende stap doen na correct uitvoeren voor voorgaande stap opereren met een ervaren robotchirug ( proctor ) (minimaal 10 operaties) evaluatie van de operaties met collega-chirurgen evaluatie van patiëntenresultaten (kwaliteitsparameters) 4 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2013;157: A5228
5 FIGUUR 2 Virtual reality -simulator. Kosteneffectiviteit en centralisatie Robotchirurgie brengt vooralsnog hoge kosten met zich mee. De aanschafkosten van een robotsysteem bedragen circa 1,8 miljoen euro; de onderhoudskosten van de robot bedragen jaarlijks ongeveer 10% van de aanschafwaarde. De kosten van het instrumentarium zijn vergelijkbaar met de kosten van de instrumenten die bij conventionele laparoscopische ingrepen worden gebruikt. Een deel van bovengenoemde kosten kan gecompenseerd worden door de verminderde postoperatieve kosten en een sneller patiëntherstel waardoor patiënten mogelijk eerder terugkeren op de arbeidsmarkt. 23 De gemiddelde additionele kosten voor robotgeassisteerde procedure ten opzichte van een open chirurgische procedure bedragen 1250 euro; dit correspondeert met een toename van 6%. Als hierin de aanschafkosten van het robotsysteem ook worden meegenomen, dan nemen de gemiddelde additionele kosten met 12% toe tot circa 2500 euro. De verwachting is dat deze kosten lager zullen uitvallen zodra er meer operatierobots op de markt komen. 23 Voor de robotgeassisteerde radicale prostatectomie is het meeste wetenschappelijk bewijs beschikbaar dat deze superieur is aan de conventionele laparoscopische en open chirurgische prostatectomie. Centralisatie van robotgeassisteerde prostatectomieën in hoog-volumecentra laat naast een afname van het aantal postoperatieve complicaties ook een reductie zien van de mediane kosten per procedure (9920 versus 6706 euro). 24 Wij verwachten dat de resultaten van de robotgeassisteerde prostatectomie te extrapoleren zijn naar andere robotgeassisteerde procedures. Wij pleiten daarom voor centralisatie van robotchirurgie. Conclusie Binnen de disciplines Heelkunde, Gynaecologie en Urologie van het Universitair Medisch Centrum Utrecht worden wekelijks een breed scala aan robotgeassisteerde operaties uitgevoerd. De meeste literatuur over het toepassen van operatierobots is beschikbaar voor de radicale prostatectomie. Uit een recente meta-analyse is gebleken dat robotchirurgie gepaard gaat met minder intra- en postoperatieve complicaties, met minder heropnames en met op zijn minst vergelijkbare oncologische uitkomsten als conventionele laparoscopische en open chirurgische operatietechnieken. Ook zijn ergonomische voordelen voor de operateur een groot voordeel van robotchirurgie. De meerwaarde van de operatierobot komt vooral naar voren bij een technisch complexe minimaal-invasieve ingreep. NED TIJDSCHR GENEESKD. 2013;157: A5228 5
6 Leerpunten Robotchirurgie is ontwikkeld om complexe minimaalinvasieve ingrepen te verrichten zonder de technische en ergonomische beperkingen die zich bij conventionele laparoscopische en open chirurgische ingrepen voordoen. De robotgeassisteerde radicale prostatectomie gaat gepaard met minder complicaties en heropnames dan de conventionele laparoscopische en de open radicale prostatectomie, met vergelijkbare oncologische uitkomsten. Wij zijn van mening dat de gunstige resultaten van de robotgeassisteerde radicale prostatectomie geëxtrapoleerd kunnen worden naar andere robotgeassisteerde ingrepen. Centralisatie van robotchirurgie resulteert in hoog-volumecentra. Robotgeassisteerde operaties laten in dergelijke centra een lager percentage postoperatieve complicaties zien, met als gevolg een kortere opnameduur en een reductie van de kosten. Het aanleren van robotchirurgie vereist systeem- en proceduretraining. Daarnaast is een klinisch supervisieprogramma ( proctoring ) van groot belang. postoperatieve complicaties ook een reductie zien van de mediane kosten per procedure. Wij zijn van mening dat de gunstige resultaten van de robotgeassisteerde radicale prostatectomie geëxtrapoleerd kunnen worden naar andere robotgeassisteerde ingrepen. Wij pleiten daarom voor centralisatie van robotchirurgie, wat zal resulteren in zogenoemde hoog-volumecentra met gespecialiseerde operatieteams. Zodoende kan de chirurg voldoende ingrepen verrichten, waardoor operatievaardigheden en patiëntenuitkomsten zullen verbeteren. Ook kunnen de kosten per ingreep hierdoor gereduceerd worden. In hoog-volumecentra kan tevens adequate training gegeven worden, wat leidt tot een efficiënter gebruik van de operatietijd en tot een reductie van de aanzienlijke kosten van de leercurve van de chirurg. Belangenconflict en financiële ondersteuning: formulieren met belangenverklaringen zijn beschikbaar bij dit artikel op (zoeken op A5228; klik op Belangenverstrengeling ). Aanvaard op 21 januari 2013 Citeer als: Ned Tijdschr Geneeskd. 2013;157:A5228 Centralisatie van robotgeassisteerde prostatectomie in hoog-volumecentra laat naast een afname van het aantal > Kijk ook op Literatuur 1 Bolla G, Tuzzato G. Immunologic postoperative competence after laparoscopy versus laparotomy. Surg Endosc. 2003;17: Ruurda JP, van Vroonhoven TJ, Broeders IA. Robot-assisted surgical systems: a new era in laparoscopic surgery. Ann R Coll Surg Engl. 2002;84: Boone J, Borel Rinkes IH, Broeders IA, van Hillegersberg R. Robotsystemen in de oncologische chirurgie. Ned Tijdschr Oncol. 2006;3: Tewari A, Sooriakumaran P, Bloch DA, et al. Positive surgical margin and perioperative complication rates of primary surgical treatments for prostate cancer: a systematic review and meta-analysis comparing retropubic, laparoscopic and robotic prostatectomy. Eur Urol. 2012;62: Xylinas E, Ploussard G, Durand X, de la Taille A. Robot-assisted extraperitoneal laparoscopic radical prostatectomy: a review of the current literature. Urol Oncol. 2013;31: Patel VR, Palmer KJ, Coughlin G, Samavedi S. Robot-assisted laparoscopic radical prostatectomy: perioperative outcomes of 1500 cases. J Endourol. 2008;22: Benway BM, Bhayani SB, Rogers CG, et al. Robot assisted partial nephrectomy versus laparoscopic partial nephrectomy for renal tumors: a multi-institutional analysis of perioperative outcomes. J Urol. 2009;182: Lane BR, Gill IS. 7-year oncological outcomes after laparoscopic and open partial nephrectomy. J Urol. 2010;183: Bird VG, Leveillee RJ, Eldefrawy A, Bracho J, Aziz MS. Comparison of robot-assisted versus conventional laparoscopic transperitoneal pyeloplasty for patients with ureteropelvic junction obstruction: a singlecenter study. Urology. 2011;77: Richards KA, Hemal AK. Current status and outcomes of robot-assisted laparoscopic radical cystectomy and urinary diversion. Curr Urol Rep. 2011;12: Van Hillegersberg R, Boone J, Draaisma WA, et al. First experience with robot-assisted thoracoscopic esophagolymphadenectomy for esophageal cancer. Surg Endosc. 2006;20: Boone J, Schipper ME, Moojen WA, et al. Robot-assisted thoracoscopic oesophagectomy for cancer. Br J Surg. 2009;96: Zimmern A, Prasad L, Desouza A, et al. Robotic colon and rectal surgery: a series of 131 cases. World J Surg. 2010;34: Holloway RW, Patel SD, Ahmad S. Robotic surgery in gynecology. Scand J Surg. 2009;98: Lu D, Liu Z, Shi G, Liu D, Zhou X. Robotic assisted surgery for gynaecological cancer. Cochrane Database Syst Rev. 2012;1:CD Weinberg L, Rao S, Escobar PF. Robotic surgery in gynecology: an updated systematic review. Obstet Gynecol Int. 2011;2011: Liu H, Lu D, Wang L, Shi G, Song H, Clarke J. Robotic surgery for benign gynaecological disease. Cochrane Database Syst Rev. 2012;2:CD Steinberg PL, Merguerian PA, Bihrle W 3rd, Seigne JD. The cost of learning robotic-assisted prostatectomy. Urology. 2008;72: NED TIJDSCHR GENEESKD. 2013;157: A5228
7 19 Valvo JR, Madeb R, Gilbert R, et al. Policy guidelines suggested for robotassisted prostatectomy. J Robot Surg. 2007;1: Herron DM, Marohn M, SAGES-MIRA Robotic Surgery Consensus Group. A consensus document on robotic surgery. Surg Endosc. 2008;22: Inspectie voor de Gezondheidszorg. Onvoldoende zorgvuldigheid bij introductie operatierobots. Utrecht: IGZ; Schreuder HW, Wolswijk R, Zweemer RP, Schijven MP, Verheijen RH. Training and learning robotic surgery, time for a more structured approach: a systematic review. BJOG. 2012;119: Barbash GI, Glied SA. New technology and health care costs--the case of robot-assisted surgery. N Engl J Med. 2010;363: Yu H, Hevelone ND, Lipsitz SR, et al. Hospital volume, utilization, costs and outcomes of robot-assisted laparoscopic radical prostatectomy. J Urol. 2012;187: Coelho RF, Rocco B, Patel MB, et al. Retropubic, laparoscopic, and robotassisted radical prostatectomy: a critical review of outcomes reported by high-volume centers. J Endourol. 2010;24: K L I N I S C H E P R A K T I J K NED TIJDSCHR GENEESKD. 2013;157: A5228 7
De oorspronkelijke vraag naar een operatierobot
Stand van zaken Robotchirurgie in Nederland Hoogwaardig bewijs voor effectiviteit ontbreekt Claire F. la Chapelle, Frank Willem Jansen, Rob C.M. Pelger en Ben Willem J. Mol + Gerelateerd artikel Ned Tijdschr
Nadere informatieRobot Chirurgie R. van Hillegersberg
Robot Chirurgie Toename incidentie slokdarm ca NL Harbers MM (RIVM), Wilk EA van der (RIVM), Wijnhoven BPL (Flinders Medical Centre, South Australia). Zijn er verschillen tussen Nederland en andere landen?
Nadere informatieWordt u geconfronteerd met prostaatkanker? Wij vertellen u waarom da Vinci -chirurgie uw beste optie kan zijn voor de behandeling
Wordt u geconfronteerd met prostaatkanker? Wij vertellen u waarom da Vinci -chirurgie uw beste optie kan zijn voor de behandeling De behandeling van prostaatkanker Prostaatkanker is een van de meest vastgestelde
Nadere informatieRobot-geassisteerde minimaal invasieve slokdarmresectie. R. van Hillegersberg J. Ruurda Afdeling Heelkunde
Robot-geassisteerde minimaal invasieve slokdarmresectie R. van Hillegersberg J. Ruurda Afdeling Heelkunde Expertise specialisten maakt het verschil MDL arts, Patholoog (interventie) Radioloog / Nucleair
Nadere informatieDit proefschrift richt zich op het onderwijs in laparoscopische vaardigheden aan
Samenvatting Vaardigheids training in Minimaal Invasieve Chirurgie, Leren, Toetsing & Validatie Dit proefschrift richt zich op het onderwijs in laparoscopische vaardigheden aan assistenten in de chirurgie,
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING In het eerste gedeelte van dit proefschrift worden verschillende coagulatie instrumenten tijdens laparoscopische ingrepen geëvalueerd ter voorkoming van bloedingen en gerelateerde
Nadere informatieRobot geassisteerde laparoscopische radicale prostatectomie (RALP) VUmc
Robot geassisteerde laparoscopische radicale prostatectomie (RALP) VUmc 2010-2012 Prostaatkanker, in welk stadium is de ziekte? T1-2 Lokaal beperkt T3 T4 Groei buiten orgaan Ingroei andere structuur Prostaatkanker,
Nadere informatieJaarverslag prostatectomieregistratie NVU 2017
https://doi.org/10.1007/s13629-019-0251-x ARTIKEL Jaarverslag prostatectomieregistratie NVU 2017 Henk van der Poel 1 Igle-Jan de Jong Werkgroep oncologische urologie (WOU) van de NVU The Author(s) 2019
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/47466 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Govaert, J.A. Title: Value-based healthcare in colorectal cancer surgery : improving
Nadere informatieRobot chirurgie: Wat een luxe! Sjoerd Klaver Uroloog Maasstadziekenhuis Rotterdam
Robot chirurgie: Wat een luxe! Sjoerd Klaver Uroloog Maasstadziekenhuis Rotterdam Robot chirurgie: waarom een luxe? Robot Console Toren 3 delen vormen 1 geheel Waarom dit ingewikkelde systeem ontwikkeld?
Nadere informatieWordt u geconfronteerd met prostaatkanker? Wij vertellen u waarom da Vinci -chirurgie uw beste optie kan zijn voor de behandeling
Wordt u geconfronteerd met prostaatkanker? Wij vertellen u waarom da Vinci -chirurgie uw beste optie kan zijn voor de behandeling De behandeling van prostaatkanker In 2002 is bij meer dan 670.000 mannen
Nadere informatieJaarverslag cystectomieregistratie NVU 2017
https://doi.org/10.1007/s13629-018-0241-4 ARTIKEL Jaarverslag cystectomieregistratie NVU 2017 Henk van der Poel 1 Igle-Jan de Jong Werkgroep oncologische urologie (WOU) van de NVU The Author(s) 2018 Samenvatting
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Nederlandse Samenvatting 195 NEDERLANDSE SAMENVATTING DEEL I Evaluatie van de huidige literatuur De stijgende incidentie van slokdarmkanker zal naar verwachting continueren in
Nadere informatieSlokdarmresectie - Fit aan de Start. Feike Kingma Arts-onderzoeker Chirurgie, UMC Utrecht
Slokdarmresectie - Fit aan de Start Feike Kingma Arts-onderzoeker Chirurgie, UMC Utrecht Slokdarmkanker Slokdarmkanker zit vrijwel altijd in de thoracale slokdarm Jaarlijks aantal nieuwe gevallen per 100.000
Nadere informatieRobot geassisteerde slokdarm chirurgie. Dr. P.C. van der Sluis MD, PhD, Msc. AIOS Heelkunde jaar 6
Robot geassisteerde slokdarm chirurgie Dr. P.C. van der Sluis MD, PhD, Msc. AIOS Heelkunde jaar 6 P.C.vandersluis-2@umcutrecht.nl Slokdarmkanker Jaarlijks: +/- 2000 nieuwe diagnoses Incidentie: 6% toename
Nadere informatieProstaatkanker, wat nu?
Prostate Awareness Day Dinsdag 24 september 2013 In het kader van de Europese week van de Urologie informeert de dienst Urologie van Az Damiaan over prostaataandoeningen. Prostate Awareness Day Dinsdag
Nadere informatieMultimodality treatment bij het oesofagus- en maagcarcinoom
Multimodality treatment bij het oesofagus- en maagcarcinoom Disclosures Ik heb geen belangenverstrengeling in relatie tot deze presentatie Multimodality treatment bij het oesofagus- en maagcarcinoom Bij
Nadere informatieEchogeleide chirurgie voor mammacarcinoom
Echogeleide chirurgie voor mammacarcinoom Een prospectief gerandomiseerd onderzoek N.M.A. Krekel M.H. Haloua M.P. van den Tol S. Meijer Chirurgische oncologie VU Universitair Medisch Centrum Incidentie
Nadere informatieBehandeling Prostaatkanker
Behandeling Prostaatkanker - Informatieavond 7 december 2011 VUmc Cancer Center Amsterdam André N. Vis, M.D., Ph.D., uroloog Minimaal Invasieve Urologie en Robot Urologie VUmc Amsterdam Behandeling Prostaatkanker
Nadere informatieRACE study. RAdical Cystectomy Evaluation. Charlotte Michels, MSc
RACE study RAdical Cystectomy Evaluation Charlotte Michels, MSc In samenwerking met: prof. dr. M.M. Rovers, prof. dr. J.A. Witjes, drs. C.J. Wijburg, dr. J.P.C. Grutters, dr. J.R. Oddens, dr. H. Calsbeek,
Nadere informatie21 mei 2015 ir. W.D. Wormgoor Algemeen klinisch fysicus i.o. Introductie operatierobot in Ziekenhuisgroep Twente (Almelo)
21 mei 2015 ir. W.D. Wormgoor Algemeen klinisch fysicus i.o. Introductie operatierobot in Ziekenhuisgroep Twente (Almelo) Inhoud Inleiding operatierobot De controverse Lessen uit het verleden Quality of
Nadere informatieOntwikkelingen bij de chirurgie van het slokdarm- en maagcarcinoom
Ontwikkelingen bij de chirurgie van het slokdarm- en maagcarcinoom Mark I. van Berge Henegouwen Chirurg, slokdarm en maagchirurgie Amsterdam UMC, locatie AMC GIOCA GE oncologisch congres, AMC 18 jan 2019
Nadere informatieZorgpaden: Evidence Based or Wishful thinking?
Zorgpaden: Evidence Based or Wishful thinking? Jeroen van Oostrum Hoofd Business Intelligence Center 24 november 2009 Stellingen Stelling 1: Patiëntuitkomstmaten, zoals heropnames, complicaties en patiënttevredenheid,
Nadere informatiePATIËNTSPECIFIEK PLANNEN EN UITLIJNEN VAN EEN KNIEPROTHESE
PATIËNTSPECIFIEK PLANNEN EN UITLIJNEN VAN EEN KNIEPROTHESE Dankzij 3D-printen kan een knieprothese optimaal gepland worden. Benige resecties van het femur en de tibia kunnen worden uitgevoerd met conventionele
Nadere informatieOesophaguscarcinoom Chirurgische Behandeling. Sylvia van der Horst, PA chirurgie Maart 2019
Oesophaguscarcinoom Chirurgische Behandeling Sylvia van der Horst, PA chirurgie Maart 2019 Anatomie oesophagus/ maag Symptomen oesophaguscarcinoom Diagnostiek Behandeling oesophaguscarcinoom Postoperatieve
Nadere informatieSamenvatting en conclusies
Centraal in dit proefschrift staat de minimaal invasieve slokdarmresectie als behandeloptie voor het slokdarmcarcinoom. In hoofdstuk 2 en 3 belichten wij in twee overzichtsartikelen de in de literatuur
Nadere informatieRibfixatie bij fladderthorax Vaker doen? Vera Linssen, AIOS anesthesiologie 5 november 2015
Ribfixatie bij fladderthorax Vaker doen? Vera Linssen, AIOS anesthesiologie 5 november 2015 Casus M: motorrijder versus ander voertuig, van motor gevlogen, helm losgeraakt I: verdenking hematothorax, hoofdwond
Nadere informatieBelangenverstrengeling. Inhoud. Bekkenbodem (1) Bekkenbodem (2) Achtergrondinformatie prolaps. Wat willen vrouwen? Wat doen gynaecologen?
Belangenverstrengeling Geen Uterus behouden of verwijderen? Dr. Renée J Detollenaere, Zwolle pagina 2 Inhoud Achtergrondinformatie prolaps Wat willen vrouwen? Wat doen gynaecologen? Wat zouden we moeten
Nadere informatieWet- en regelgev ing Met betrekking tot deze adv iesaanv raag z ijn de v olgende bepalingen van belang.
Onderwerp: Samenvatting: Soort uitspraak: Datum: 25 mei 2007 Laparoscopische prostatectomie met behulp va n de Da Vinci operatie-robot is even effectief gebleken als de gew one operatietechnieke n De laparoscopische
Nadere informatie> Robot-gestuurde precisiechirurgie in de behandeling van prostaatkanker
www.azstlucas.be > Robot-gestuurde precisiechirurgie in de behandeling van prostaatkanker Dienst urologie, andrologie en steenkliniek 2007-A5 brochure.1 1 23/08/2007 14:55:43 Robot-gestuurde precisiechirurgie
Nadere informatieDE STAND VAN ZAKEN VAN ROBOTICA IN ABDOMINALE CHIRURGIE
FACULTEIT GENEESKUNDE EN GEZONDHEIDSWETENSCHAPPEN Academiejaar 2012-2013 DE STAND VAN ZAKEN VAN ROBOTICA IN ABDOMINALE CHIRURGIE Bert DHONDT Promotor: Prof. Dr. Roberto TROISI Co-promotor: Prof. Dr. Yves
Nadere informatieMinimaal in Máxima. Gerrit Slooter et al.
Minimaal in Máxima Gerrit Slooter et al. Minimaal in Máxima Waarom laparoscopie Klassiek 21 e eeuw Waarom laparoscopie M. Crohn Vrouw 23 jaar galblaas Verkrijgbaar sinds 1990 Laparoscopie in de chirurgie
Nadere informatieWaarom op deze manier?
Inhoud presentatie Deze presentatie geeft de eerste resultaten weer van een voor Nederland unieke manier van opereren bij blaaskanker. In november 2010 werd de eerste robotoperatie in NL uitgevoerd met
Nadere informatie5.4 Gastro-intestinaal
5.4 Gastro-intestinaal 5.4.1 Indicator: Deelname aan de Dutch UpperGI Cancer Audit (DUCA) De mortaliteit en morbiditeit van de chirurgische behandeling van slokdarmkanker heeft de laatste jaren veel aandacht
Nadere informatieFactsheet Indicatoren Slokdarm- en maagcarcinoom (DUCA)
Factsheet en Slokdarm- en maagcarcinoom (DUCA) DUCA 2015 [ ; 05-11- 2015] Registratie gestart: 2011 pagina 1 van 15 Nr. Type Uitvraag over Bron WV indicator (jaar) 2. Aantal geopereerde patiënten met een
Nadere informatie7 jaar Dutch Surgical Colorectal Audit; wat is er verbeterd in de perioperatieve zorg van het colorectaal carcinoom? Pieter Tanis, chirurg, AMC
7 jaar Dutch Surgical Colorectal Audit; wat is er verbeterd in de perioperatieve zorg van het colorectaal carcinoom? Pieter Tanis, chirurg, AMC Waarom Clinical audits? Nauwkeurig registreren van de uitkomsten
Nadere informatieMogelijkheden van resectie na chemotherapie bij het pancreascarcinoom. Prof. dr. Marc Besselink Afdeling Chirurgie, AMC Amsterdam
Mogelijkheden van resectie na chemotherapie bij het pancreascarcinoom Prof. dr. Marc Besselink Afdeling Chirurgie, AMC Amsterdam Amsterdam, 19 Januari 2018 Pancreascarcinoom Slechte prognose (5 jaars-overleving,
Nadere informatie(Very) High-risk prostaatcarcinoom: belang van multimodale behandeling?
Sint-Joris-Winge 14 september 2016 (Very) High-risk prostaatcarcinoom: belang van multimodale behandeling? dr. Lodewijk Van Wynsberge Definitie D Amico: indeling PCA volgens risico op metastasering en
Nadere informatieFactsheet Indicatoren Slokdarm- en maagcarcinoom (DUCA)
Factsheet en Slokdarm- en maagcarcinoom (DUCA) DUCA 2014 [2.5; 14-11- 2014] Registratie gestart: 2011 Nr. Type Uitvraag over Bron indicator (jaar) 1. Aantal nieuwe patiënten met een slokdarm- of maagcarcinoom.
Nadere informatieKwaliteitsnormen. Blaascarcinoom
Kwaliteitsnormen Blaascarcinoom Versie 6 September 2018 Achtergrond herziening 2017 De NVU heeft eind 2010 de eerste kwaliteitsnormen blaascarcinoom openbaar gemaakt en deze in 2012 en 2014 herzien. Sinds
Nadere informatie11 april Annemarie Haverhals Leider programma
11 april 2017 VBHC@Santeon Annemarie Haverhals Leider VBHC@Santeon programma Santeon: zeven topklinische ziekenhuizen 2 Samen circa 13% van nationale zorg 2,56 miljard omzet 26.600 werknemers 1580 medisch
Nadere informatieSciatica MED Trial resultaten na 1 jaar
Sciatica MED Trial resultaten na 1 jaar Micro endoscopische operatie (buisjesmethode) voor lage rughernia minder effectief U doet mee aan de Sciatica MED Trial, het doelmatigheidsonderzoek naar de behandeling
Nadere informatiePrimaire en redo antireflux chirurgie. Samenvatting in het Nederlands
chapter 10 Samenvatting in het Nederlands De beschreven studies in dit proefschrift zijn gericht op de huidige status van conventionele en minimaal invasieve technieken voor slokdarmchirurgie, in het bijzonder
Nadere informatieChapter 10. Samenvatting en Conclusie
Chapter 10 Samenvatting en Conclusie 91 SAMENVATTING EN CONCLUSIE De thesis behandelt de resultaten van chirurgie op de thoracale sympaticusketen en bestaat inhoudelijk uit twee delen en een scharnierartikel
Nadere informatieChapter 12. Samenvatting
Salkantay Trek, Peru Chapter 12 Samenvatting 182 I Chapter 12 Radiculaire beenpijn veroorzaakt door een lumbale hernia komt wereldwijd vaak voor en bij de meeste patienten is het natuurlijke beloop gunstig.
Nadere informatieDutch Upper GI Cancer Audit (DUCA)
Dutch Upper GI Cancer Audit (DUCA) Beschrijving Dit overzicht toont de kwaliteitsindicatoren welke per 1 april 2014 ontsloten zullen worden in het kader van het getrapte transparantiemodel van DICA. De
Nadere informatie10 e NKI AvL Mammasymposium
10 e NKI AvL Mammasymposium Een decennium lokalisatie van het niet palpabele mammacarcinoom M.T.F.D. Vrancken Peeters, Chirurg Netherlands Cancer Institute Antoni van Leeuwenhoek Hospital Amsterdam, The
Nadere informatieSturen op kosten in de zorg?
Sturen op kosten in de zorg? een praktijkvoorbeeld: robotchirurgie Gerry Ligtenberg 6 september 2013 Inhoud Sturen op kosten? Een voorbeeld uit de praktijk Ons stelsel; de inhoud van het basispakket Sturingsmogelijkheden
Nadere informatieSeksualiteit en Prostaatkanker
Seksualiteit en Prostaatkanker Voorlichtingsdag Prostaatkanker, Maandag 7 September 2009 Dr. André Vis, Uroloog VUmc Oncologische Urologie Minimaal Invasieve Urologie Seksualiteit en Prostaatkanker De
Nadere informatieResponsevaluatie met 3T-DWI-MRI na inductie met FOLFIRINOX chemotherapie bij lokaal gevorderd PDAC (IMAGE-MRI)
Responsevaluatie met 3T-DWI-MRI na inductie met FOLFIRINOX chemotherapie bij lokaal gevorderd PDAC (IMAGE-MRI) Eran van Veldhuisen, Bengt van Rijssen, Remy Klaassen, Yung Nio, Hanneke Wilmink, Krijn Van
Nadere informatieDatum ontvangst aanvraag. Aanvraag op website. DOI/Notities/reden niet akkoord. Nummer Ziekenhuis Titel aanvraag GOEDGEKEURD
GOEDGEKEURD DUCA201501 LUMC/ De toepassing van (neo)adjuvante behandeling bij patiënten die geopereerd worden vanwege een maagcarcinoom: inzicht in de verschillen tussen ziekenhuizen en in de besluitvorming
Nadere informatieShared decision-making en gebruik van keuzehulpen binnen de GE-oncologie. Hoe pak je dit aan?
Shared decision-making en gebruik van keuzehulpen binnen de GE-oncologie. Hoe pak je dit aan? Dirk T. Ubbink PI afdeling Chirurgie AMC Gedeelde besluitvorming, samen beslissen, shared decision-making Wie
Nadere informatieVeilige introductie van laparoscopische hysterectomie met een mentor
Onderzoek Veilige introductie van laparoscopische hysterectomie met een mentor Mathijs D. Blikkendaal, Andries R.H. Twijnstra, Maddy J.G.H. Smeets, Johann P.T. Rhemrev en Frank Willem Jansen Doel Opzet
Nadere informatieGynaecologisch-oncologische Studies. Gynaecongres 11 november Focus Radiotherapie. R.A. Nout Radiotherapeut-Oncoloog Namens LPRGT
Gynaecologisch-oncologische Studies Gynaecongres 11 november 2010 Focus Radiotherapie R.A. Nout Radiotherapeut-Oncoloog Namens LPRGT Overzicht: Focus Radiotherapie Cervix Lopend EORTC Embrace Nieuw Outback
Nadere informatiechirurgische behandeling van kanker
chirurgische behandeling van kanker p1 chirurgische behandeling van kanker p2 geen how I do it p3 wet van de afnemende meeropbrengst 2009 p4 chirurgische oncologie trends laatste 100 jaar meer is beter
Nadere informatieMeta-analyses, top van de piramide? Iwan C. C. van der Horst
Meta-analyses, top van de piramide? Iwan C. C. van der Horst Intensivist/cardioloog @iccvanderhorst Conflict of interest Perner A, Laake J, van der Horst ICC. Innovation and safety in critical care: should
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting De diagnose borstkanker (mammacarcinoom) wordt wereldwijd per jaar bij meer dan 1,5 miljoen mensen gesteld. In Nederland krijgt één op de acht vrouwen gedurende het leven borstkanker.
Nadere informatie(Neo)adjuvante chemotherapie bij het rectumcarcinoom. Prof.dr. Kees Punt afd. Medische Oncologie AMC Amsterdam
(Neo)adjuvante chemotherapie bij het rectumcarcinoom Prof.dr. Kees Punt afd. Medische Oncologie AMC Amsterdam Adjuvante chemotherapie bij rectumcarcinoom in Nederland Geloof Gewoonte Evidence-based medicine
Nadere informatiePerioperative and oncological outcomes of robotic partial and radical nephrectomy in a high volume center in the Netherlands.
Tijdschr Urol (017) 7: 10 DOI 10.1007/s1369-016-0135- ARTIKEL Peroperatieve en oncologische resultaten van de robotgeassisteerde partiële nefrectomie en robotgeassisteerde radicale nefrectomie in een Nederlands
Nadere informatieCentralisatie versus regionalisatie van de prostaatkankerzorg in Nederland
Tijdschr Urol (2017) 7:145 152 https://doi.org/10.1007/s13629-017-0185-0 ARTIKEL Centralisatie versus regionalisatie van de prostaatkankerzorg in Nederland Arno D. H. Geboers 1 CarlJ.Wijburg 2 A. H. J.
Nadere informatieDe robotgeassisteerde laparoscopische prostatectomie
Robotgeassisteerde laparoscopische prostatectomie Robotic-assisted laparoscopic prostatectomy Auteurs Trefwoorden Key words S. Horenblas en H.G. van der Poel laparoscopisch, prostaatkanker, prostatectomie,
Nadere informatieReparatie van de vaginale prolaps. Dr Jochen Darras Uroloog AZ Damiaan
Reparatie van de vaginale prolaps Dr Jochen Darras Uroloog AZ Damiaan Anatomie van het vrouwelijk bekken Wat is vaginale prolaps? verzakking van de blaas, baarmoeder en/of darm Types prolaps Voorste vaginaal
Nadere informatieCoRPS. 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies
'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies Center of Research on Psychology in Somatic diseases Lonneke van de Poll Franse, Integraal Kankercentrum
Nadere informatieDe gidsbijprostaatkanker -Uroloog Roderick van den Bergh St Antonius Ziekenhuis, Utrecht
De gidsbijprostaatkanker -Uroloog 4-6-2019 Roderick van den Bergh St Antonius Ziekenhuis, Utrecht Inhoud Wat zijn de stappen die de patiënt doorloopt als mogelijk sprake is van prostaatkanker. 1. Incidentie
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Verwijderen van niertumoren
PATIËNTEN INFORMATIE Verwijderen van niertumoren 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over de behandeling van niertumoren. Wij adviseren
Nadere informatieLess is More, More is Better?
Less is More, More is Better? Concentratie en Regionalisatie van zorg voor de patiënt met slokdarm- en maagkanker: Chirurgisch Perspectief Grard Nieuwenhuijzen, Chirurg PP-ON-NL-0011 Disclosures Medtronic:
Nadere informatieImage-guided stereotactic radiotherapy for early stage lung cancer: techniques and clinical outcomes. Samenvatting
169 Image-guided stereotactic radiotherapy for early stage lung cancer: techniques and clinical outcomes Samenvatting Radiotherapie speelt een belangrijke rol in de curatieve behandeling van patiënten
Nadere informatiePatiëntenzorg: Totaal Santeon 1,5 milj. Nederlanders. Opnamen Bron: jaarberichten ziekenhuizen CWZ heeft alliantie met CZE en RUMC
Patiëntenzorg: Totaal Santeon Bedienen 1,5 milj. Nederlanders Polikliniek bezoeken 3,5 milj. Opnamen 229.122 Zorgomzet 2,16 miljard Bron: jaarberichten ziekenhuizen 2014 CWZ heeft alliantie met CZE en
Nadere informatieSurvivor ship care Zorg na de diagnose en behandeling van kanker Ellen Passchier, RN MSc.
Survivor ship care Zorg na de diagnose en behandeling van kanker Ellen Passchier, RN MSc. INhoud Toename overleving meer patienten leven langer met kanker Effecten en behoeften na kankerbehandeling? Survivorship
Nadere informatieNieuwe Techniek Robot Radicale Prostatectomie in het UZA
Nieuwe Techniek Robot Radicale Prostatectomie in het UZA Nieuwe Techniek Robot Radicale Prostatectomie in het UZA Een nieuwe techniek voor de chirurgische behandeling van prostaatkanker laat toe dat 70
Nadere informatieFactsheet Indicatoren Slokdarm- en maagcarcinoom (DUCA) Registratie gestart: 2011
Factsheet en Slokdarm- en maagcarcinoom (DUCA) 2016 Registratie gestart: 2011 Nr. Type Uitvraag over Bron WV indicator (jaar) 1. Aantal nieuwe patiënten met een slokdarm- of maagcarcinoom. Structuur 2016*
Nadere informatieOverbehandeling in radiotherapie. Prof. Dr. Caroline Weltens
Overbehandeling in radiotherapie Prof. Dr. Caroline Weltens 29-09-2018 veilig de lokale therapie verminderen zonder de uitkomst te compromiteren Juiste balans tussen benefit en neveneffecten Bij combinatie
Nadere informatiePatiëntinformatieformulier LOGICA-trial
Informatiebrief LOGICA trial: Laparoscopische versus Open Maag Operatie Datum: Onderwerp Telefoon E-mail 1 november 2015 LOGICA trial 088-005 6908 espillenaarbilgen@rijnstate.nl Geachte heer/mevrouw, U
Nadere informatieLeiden openbaren indicatoren tot manipulatie van gegevens door ziekenhuizen?
Leiden openbaren indicatoren tot manipulatie van gegevens door ziekenhuizen? Kris H.A. Smolders, MSc. (IGZ), Dr. A. Lya den Ouden, Drs. Willem A.H. Nugteren, Prof. dr. Gerrit van der Wal Introductie In
Nadere informatieAfdeling Heelkunde, locatie AZU. Schildklieroperatie (thyreoidectomie)
Afdeling Heelkunde, locatie AZU Schildklieroperatie (thyreoidectomie) Inleiding Deze brochure geeft u informatie over operaties aan de schildklier. Informatie over aandoeningen waarvoor een schildklieroperatie
Nadere informatieMinimaal invasieve aortaklepchirurgie NVHVV Het hart in handen, van klein tot groot
Minimaal invasieve aortaklepchirurgie NVHVV Het hart in handen, van klein tot groot Idserd Klop Arts-onderzoeker Cardio-Thoracale Chirurgie St. Antonius Ziekenhuis, Nieuwegein 9 April 2019 2 Anatomie 3
Nadere informatieBVO Darmkankerscreening in de spreekkamer van de huisarts Nazorg darmkanker in de huisartsenpraktijk. Dokter de kanker is nu weg wat nu verder?
BVO Darmkankerscreening in de spreekkamer van de huisarts Nazorg darmkanker in de huisartsenpraktijk Dokter de kanker is nu weg wat nu verder? Disclosure belangen spreker Jan Wind (potentiële) belangenverstrengeling
Nadere informatieCasus: Lokaal gevorderd Pancreascarcinoom (LAPC) Olivier Busch HPB Chirurg, AMC Amsterdam Voorzitter DPCG
Casus: Lokaal gevorderd Pancreascarcinoom (LAPC) Olivier Busch HPB Chirurg, AMC Amsterdam Voorzitter DPCG no disclosures Olivier Busch HPB Chirurg, AMC Amsterdam Voorzitter DPCG Pancreascarcinoom Slechte
Nadere informatieDarmfunctiestoornissen na low anterior resectie behandeling en preventie
Darmfunctiestoornissen na low anterior resectie behandeling en preventie Isala Dr. H.L. van Westreenen gastro-intestinaal chirurg ~9:00 uur ~16:00 uur Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 2
Nadere informatieProject Training in de Urologie Handreiking trainingsmodule voor AIOS en opleiders:
Project Training in de Urologie Handreiking trainingsmodule voor AIOS en opleiders: Behorend bij subspecialisme: V. Oncologische urologie & VI. Minimaal invasieve urologie en steenlijden ROBOT GEASSISTEERDE
Nadere informatieMultidisciplinaire behandeling van renaalcelcarcinoom Heelkunde : nefrectomie, metastasectomie
Multidisciplinaire behandeling van renaalcelcarcinoom Heelkunde : nefrectomie, metastasectomie Dr. Lucien Hoekx, urologie UZA Medisch coördinator urologische oncologie MOCA Inleiding hematurie flankpijn
Nadere informatie4. Wat zijn de effecten van de ehealth interventie met betrekking tot het postoperatieve herstel, gebruik en kosten?
SAMENVATTING De opnameduur in het ziekenhuis na abdominale chirurgie is de afgelopen jaren sterk afgenomen als gevolg van het toenemende gebruik van minimaal invasieve chirurgie. Dit betekent dat het grootste
Nadere informatieKijkoperatie voor lymfeklierverwijdering. (Laparoscopische Pelviene Lymfeklierdissectie)
Kijkoperatie voor lymfeklierverwijdering bij prostaatkanker (Laparoscopische Pelviene Lymfeklierdissectie) Inhoudsopgave Inleiding... 1 De operatie... 1 Voorbereiding... 1 De operatie... 1 Waarom een kijkoperatie?...
Nadere informatieBehandeling thoraxtrauma in het ziekenhuis. Pieter Hoogland AIOS chirurgie
12-12-2018 Behandeling thoraxtrauma in het ziekenhuis Pieter Hoogland AIOS chirurgie Disclosure belangenverstrengeling voor de sprekers van de scholingsavond (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst
Nadere informatieAnesthesiologisch beleid bij heupfracturen. Vrijdagochtendkrans 26/09/2014 Sarah Cornelis DrP Van Loon
Anesthesiologisch beleid bij heupfracturen Vrijdagochtendkrans 26/09/2014 Sarah Cornelis DrP Van Loon Anesthesie en heupfracturen Inleiding Pre-operatieveaandachtspunten Pre-operatiefmanagement Intra-operatief
Nadere informatieMuziektherapie in de oncologie
Muziektherapie in de oncologie Wetenschap en praktijk combineren Tom Abrahams 26 mei 2015 Wat is muziektherapie? Een vorm van vaktherapie Ervaringsgericht Interventies binnen muzikale context Waar wordt
Nadere informatieRobot-geassisteerde radicale laparoscopische
Robot-geassisteerde radicale laparoscopische prostatectomie (RALP) U bent patiënt bij de afdeling urologie van VU medisch centrum (VUmc). VUmc is een universitair medisch centrum waar medisch specialisten
Nadere informatieObesitas bij ortopedische ingrepen: challenge of contra-indicatie? Co-assistent: Philippe Leire Promotor: Dr. A. Kumar
Obesitas bij ortopedische ingrepen: challenge of contra-indicatie? Co-assistent: Philippe Leire Promotor: Dr. A. Kumar Kaart toenemende demografie obesitas The influence of obesity on total joint arthroplasty.
Nadere informatieNefrectomie (nierverwijdering) Afdeling Urologie
Nefrectomie (nierverwijdering) Afdeling Urologie Uw uroloog heeft bij u een aandoening geconstateerd waarvoor het nodig is uw nier te verwijderen. In deze folder vindt u informatie om uzelf goed te kunnen
Nadere informatieBehandelingsopties voor urologische aandoeningen. Infobrochure SAP 14590
Behandelingsopties voor urologische aandoeningen Infobrochure SAP 14590 Intuitive Surgical, 2015. Az Damiaan vzw, september 2016. Niets uit deze brochure mag worden overgenomen zonder uitdrukkelijke toestemming.
Nadere informatieStereotactische radiotherapie voor stadium I niet-kleincellig longcarcinoom: Uitkomsten op patiënten- en populatieniveau.
Stereotactic Radiation Therapy for Stage I Non-Small Cell Lung Cancer Nederlandse titel Stereotactische radiotherapie voor stadium I niet-kleincellig longcarcinoom: Uitkomsten op patiënten- en populatieniveau.
Nadere informatieFactsheet Indicatoren Longcarcinoom (DLCA) 2017 Start DLCA-S: 2012 (/2015 voor alle cardiothoracale centra) Start DLCA-R: 2013 Start DLCA-L: 2016
Factsheet en Longcarcinoom (DLCA) 2017 Start DLCA-S: 2012 (/2015 voor alle cardiothoracale centra) Start DLCA-R: 2013 Start DLCA-L: 2016 Inclusie en exclusie criteria DLCA-S Inclusie Alle chirurgische
Nadere informatieEvidence based richtlijnontwikkeling (EBRO) training voor patiënten. Ton Kuijpers, Epidemioloog
Evidence based richtlijnontwikkeling (EBRO) training voor patiënten Ton Kuijpers, Epidemioloog Guru based medicine Inhoud Voorbeeld van een wetenschappelijk onderzoeksdesign (RCT) Mate van bewijs Conclusies
Nadere informatieKijkoperaties in de buik. Laparoscopie
Kijkoperaties in de buik Laparoscopie Uw chirurg heeft u met u besproken dat de operatie die u moet ondergaan via een kijkoperatie (laparoscopie) kan worden uitgevoerd. Deze folder geeft u informatie over
Nadere informatiePancreas Voorzitters: Olivier Busch (AMC), Bert Bonsing (LUMC)
20.20-21.00 Pancreas Voorzitters: Olivier Busch (AMC), Bert Bonsing (LUMC) 20.20-20.30 Improving outcomes after pancreaticoduodenectomy. Marielle Coolsen, et al. (MUMC) 20.30-20.40 Preoperative characteristics
Nadere informatieOntwikkelingen in logistiek en procedures op de operatie kamer van de toekomst. - Chief Medical Buyer - - Medisch Manager Cluster snijdend HMC
Ontwikkelingen in logistiek en procedures op de operatie kamer van de toekomst Dr. Joost van der Sijp, - Chirurg-oncoloog, - Chief Medical Buyer - - Medisch Manager Cluster snijdend HMC Uitdaging in de
Nadere informatie