Evidence Based Practice

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Evidence Based Practice"

Transcriptie

1 Evidence Based Practice V&VN VAR Netwerkdag 25 november 2016 'Leiderschap met lef' Dr. Getty Huisman de Waal, RN

2 Basis voor alledaagse beslissingen Traditie Ervaring Intuïtie Anekdote Eén artikel Financieel We doen dat hier altijd zo Op grond van mijn ervaring zou ik Ik heb het gevoel dat het goed is om Dit heb ik 5 jaar geleden ook meegemaakt Volgens deze studie moet je in zo n geval Die dure middelen zijn niet per se beter Of na het grondig zoeken naar, en het vinden en beoordelen van, het beste bewijsmateriaal, en het correct interpreteren en toepassen van dit beste bewijsmateriaal!

3 Evidence based practice Het zorgvuldig, expliciet en oordeelkundig gebruik maken van het beste bewijsmateriaal om beslissingen te nemen voor individuele patiënten. Informatiebronnen 1. Individuele klinische expertise 2. Klinisch-wetenschappelijk onderzoek 3. Voorkeuren en verwachtingen van patiënt Scholten, R.J.P.M., Offringa, M. & Assendelft, W.J.J. (2014, p. 3-4). Inleiding in evidence-based medicine. Klinisch handelen gebaseerd op bewijsmateriaal (vierde druk). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.

4 Stappen bij EBP 1. Probleemstelling formuleren Klinisch probleem vertalen in doel- en vraagstelling 2. Beste bewijsmateriaal a. efficiënt zoeken (en vinden) b. kritisch beoordelen op kwaliteit c. interpreteren en integreren voor toepassing 3. Regelmatig evalueren van proces & resultaat Scholten, R.J.P.M., Offringa, M. & Assendelft, W.J.J. (2014, p. 3-4). Inleiding in evidence-based medicine. Klinisch handelen gebaseerd op bewijsmateriaal (vierde druk). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Polit, D.F. & Beck, C.T. (2012, p. 37 ev). Nursing research. Generating and assessing evidence for nursing practice (ninth edition). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.

5 Korte film EBP

6 Bewijsmateriaal Handboeken Richtlijnen Wetenschappelijke reviewartikelen Wetenschappelijke onderzoeksartikelen Casusbeschrijvingen Recent / up to date?!

7 Naar de praktijk.wel of niet doen? Chirurgie Mogen patiënten met een primair gesloten wonden douchen? Eusol bij open geïnfecteerde wonden? Interne Warmte toedienen voor aanprikken infuus? Disposable vernevelset elke dag vervangen? Neurologie De REPOS voor meten pijn non-communatieve patient? De CAM bij voor het screenen op delier?

8 Wel of niet doen? Pediatrie Maagspoelen bij pasgeborenen? Sucrose als pijnstilling? Psychiatrie Cognitieve gedrags therapie bij bipolaire stoornissen? Geheugen training bij Elektro Convulsie Therapie? Obstetrie en gynaecologie Navelstomp pasgeborene altijd desinfecteren? Is continue aanwezigheid en support tijdens een bevalling aan te raden?

9 Wetenschappelijke artikelen Verschil in: Onderwerp (zie titel) Taal Publicatiejaartal Tijdschrift (zie ook impact factor ) Soort studie / level of evidence (zie Abstract ) Kijk naar je PICO: patiënt interventie controlegroep - outcome

10 Level of evidence Maat voor de geloofwaardigheid van het bewijs. Bijvoorbeeld: Bewijs uit meerdere vs één bron Interventiestudie met vs zonder controlegroep

11 Level of evidence (Randomized controlled) trials Correlationele/ observationele studies Descriptieve/ kwalitatieve studies Opinies Polit, D.F. & Beck, C.T. (2012, p. 28). Nursing research. Generating and assessing evidence for nursing practice (ninth edition). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.

12 Maar. Level of evidence zegt niet alles! Ook de kwaliteit van het onderzoek zelf is belangrijk. Bijvoorbeeld: een goed opgezette en uitgevoerd vergelijkingsonderzoek (d.w.z een behandelgroep en een controlegroep) is beter dan een slecht opgezette en uitgevoerde RCT of een RCT met veel uitval!

13 Aan de slag Level of evidence Doel Wetenschappelijke artikelen kunnen indelen op level of evidence. Onderwerp Kortdurende interventie na een traumatische gebeurtenis. Werkwijze 1. Maak twee- of drietallen. 2. Lees de 3 abstracts globaal door. 3. Bespreek de methodologische overeenkomsten/verschillen. 4. Bespreek per abstract de mate van bewijsvoering. 5. Leg de abstracts op volgorde van bewijsvoering.

14 Voorbeeld vraag met PICO Casus Je werkt op een afdeling traumatologie, waar regelmatig patiënten met een heupfractuur liggen. Meestal zijn dit kwetsbare ouderen die meer kans hebben op doorliggen, delier, ondervoeding en zelfs overlijden. Er zijn al projecten gaande rond doorliggen en delier en de verpleegkundigen screenen op ondervoeding. Patiënten met een risico op ondervoeding krijgen (via de diëtist) extra tussendoortjes aangeboden, maar vaak eten ze dat niet op. Je las ergens dat hulp bij het eten de kans op overlijden kan verminderen en besluit het uit te zoeken.

15 Voorbeeld vraag met PICO Vraag: Is er een effect van ondersteuning bij voeding na een heup operatie ten aanzien van mortaliteit? P = patiënt met een heupfractuur I = hulp bij het eten C = geen hulp bij het eten O = overlijden (complicaties) voorkomen Antwoord: Ja, er is een effect. Ondersteuning bij voeding na een heup operatie leidt tot een lagere mortaliteit (1 SR)

16 Samenvatting EBP Begrijpen wat Evidence Based Practice (EBP) inhoudt Besluitvorming obv combinatie klinische vaardigheden, best beschikbare bewijs en voorkeuren toestand patiënt 5-staps proces; vragen, zoeken, beoordelen, toepassen, evalueren Verwoorden welk doel EBP dient Excellente zorg door continu verbeteren patiënten uitkomsten Leven Lang Leren Managen van continue informatiestroom en up-to-date blijven Attitude met zelfreflectie en veranderbereidheid Verwondering: Kritisch kijken naar eigen handelen Vasthoudendheid: Systematisch vraagstukken benaderen Vertrouwen: in de evidence en bereidheid tot verandering

17 Take home message Evidence leidt tot Excellence Kwaliteit, veiligheid, doelmatigheid en persoonsgerichtheid Leiderschap met Lef!

Cochrane Netherlands. Cursus Evidence-Based Practice voor zorgprofessionals

Cochrane Netherlands. Cursus Evidence-Based Practice voor zorgprofessionals Cochrane Netherlands Cursus Evidence-Based Practice voor zorgprofessionals Utrecht, 6 en 7 oktober 2016 Achtergrond Iedere zorgprofessional neemt gedurende een werkdag continu beslissingen, bijvoorbeeld

Nadere informatie

Cursus Evidence-Based Practice voor zorgprofessionals. Utrecht, 14 en 15 oktober 2015. Cochrane

Cursus Evidence-Based Practice voor zorgprofessionals. Utrecht, 14 en 15 oktober 2015. Cochrane Cursus Evidence-Based Practice voor zorgprofessionals Utrecht, 14 en 15 oktober 2015 Cochrane Achtergrond Iedere zorgprofessional neemt gedurende een werkdag continu beslissingen, bijvoorbeeld over welke

Nadere informatie

Cochrane Netherlands. Cursus Evidence-Based Practice voor zorgprofessionals

Cochrane Netherlands. Cursus Evidence-Based Practice voor zorgprofessionals Cochrane Netherlands Cursus Evidence-Based Practice voor zorgprofessionals Utrecht, 7 en 9 november 2018 Achtergrond Iedere zorgprofessional neemt gedurende een werkdag continu beslissingen, bijvoorbeeld

Nadere informatie

Evidence Based Practice. Marije de Lange. MANP, MSc verpleegkundig specialist CTC - klinisch epidemioloog

Evidence Based Practice. Marije de Lange. MANP, MSc verpleegkundig specialist CTC - klinisch epidemioloog Evidence Based Practice Marije de Lange. MANP, MSc verpleegkundig specialist CTC - klinisch epidemioloog Inhoud presentatie - Inleiding - Ervaringen EBP - Herhaling theorie en de 5 EBP-stappen met praktijkvoorbeeld

Nadere informatie

Evidence Equals Excellence

Evidence Equals Excellence Excellence in Nursing EBP- wat doe je ermee? Evidence Equals Excellence Prof. dr. Hester Vermeulen Hoogleraar Verplegingswetenschap Bedankt Buurvrouw Complimenten: Prachtig programma Excellence in Nursing

Nadere informatie

Evidence Based Nursing

Evidence Based Nursing Evidence Based Nursing - filosofie - Bart Geurden, RN, MScN Van verpleegkundige Diagnostiek naar evidence-based handelen Medische Diagnostiek >1900 Multi- Disciplinaire Problemen 1980- Verpleegkundige

Nadere informatie

Zoeken naar evidence

Zoeken naar evidence Zoeken naar evidence Faridi van Etten-Jamaludin Clinical librarian Medische Bibliotheek AMC 2 december 2008 Evidence Based Practice? Bij EBP worden klinische beslissingen genomen op basis van het best

Nadere informatie

Peer review EBM. Ontwikkeld door WVVK in opdracht van Pro-Q-Kine

Peer review EBM. Ontwikkeld door WVVK in opdracht van Pro-Q-Kine Peer review EBM Inleiding Doelstellingen? Attitude: bereid zijn om evidence based te handelen, om expertise te delen, om evidentie te bespreken Kennis: wat is EBM, wat is evidentie, wat is een richtlijn,

Nadere informatie

Evidence Based Practice in de alledaagse praktijk. Definitie EBP 16-4-2015

Evidence Based Practice in de alledaagse praktijk. Definitie EBP 16-4-2015 Evidence Based Practice in de alledaagse praktijk Lies Braam, verpleegkundig specialist neurologie 26 maart 2015 V &VN neurocongres Definitie EBP Bij EBP gaat het om klinische beslissingen op basis van

Nadere informatie

VAN KLINISCHE ONZEKERHEID NAAR EEN ZOEKSTRATEGIE

VAN KLINISCHE ONZEKERHEID NAAR EEN ZOEKSTRATEGIE VAN KLINISCHE ONZEKERHEID NAAR EEN ZOEKSTRATEGIE Drs. Willemke Stilma Docent verpleegkunde HvA Mede met dank aan dr. Anne Eskes 1 INHOUD 5 stappen EBP Formuleren van een klinische vraagstelling PICO Zoekstrategie

Nadere informatie

Evidence based nursing: wat is dat?

Evidence based nursing: wat is dat? Evidence based nursing: wat is dat? Sandra Beurskens Lector kenniskring autonomie en participatie van mensen met een chronische ziekte Kenniskring autonomie en participatie EBN in de praktijk: veel vragen

Nadere informatie

Evidence-Based Nursing. Bart Geurden, RN, MScN

Evidence-Based Nursing. Bart Geurden, RN, MScN Evidence-Based Nursing Bart Geurden, RN, MScN Trends in Verpleegkunde Jaren 1980: Systematisch werken Focus op proces Jaren 1990: Verpleegkundige diagnostiek Focus op taal Aandacht verschuift van proces

Nadere informatie

Evidence Based Practise versus Practice Based Evidence

Evidence Based Practise versus Practice Based Evidence Evidence Based Practise versus Practice Based Evidence Dr. John Verhoef (Lector) Lectoraat Eigen Regie Hogeschool Leiden, Cluster Zorg verhoef.j@hsleiden.nl Waar hebben we het over? Evidence Based Practice

Nadere informatie

- Geplaatst in VISUS EBM IN DE OPTOMETRIE: HOE PAS JE HET TOE?

- Geplaatst in VISUS EBM IN DE OPTOMETRIE: HOE PAS JE HET TOE? - Geplaatst in VISUS 4-2017 - EBM IN DE OPTOMETRIE: HOE PAS JE HET TOE? Om de verschillen tussen de kennis uit het laatste wetenschappelijk bewijs en de klinische praktijk kleiner te maken is de afgelopen

Nadere informatie

Onderzoeksdesigns. Ellen Tromp, epidemioloog St Antonius ziekenhuis

Onderzoeksdesigns. Ellen Tromp, epidemioloog St Antonius ziekenhuis Onderzoeksdesigns Ellen Tromp, epidemioloog St Antonius ziekenhuis Inhoud Inleiding Wetenschappelijk bewijs Opdracht Verschillende onderzoekdesigns De drie componenten van evidence-based practice Wetenschappelijk

Nadere informatie

Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen

Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen Amsterdam School of Health Professionals / HvA Amsterdam Kwaliteit en Proces Innovatie / AMC Amsterdam Systematisch literatuur onderzoek RCT s worden gemaakt om

Nadere informatie

Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen

Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen Amsterdam School of Health Professionals / HvA Amsterdam Kwaliteit en Proces Innovatie / AMC Amsterdam Goede zorg Effectief Doelmatig Veilig Tijdig Toegankelijk

Nadere informatie

Evidence Based Practice

Evidence Based Practice Hoe lees je als verpleegkundige een artikel? Anne-Margreet van Dishoeck en Marjolein Snaterse Namens de Werkgroep Wetenschappelijk onderzoek; Mattie Lenzen Ingrid Schiks Henri van de Wetering Ellen van

Nadere informatie

WELKOM! Definitie EBP. Belangrijke vraag bij EBP. 3 Perspectieven EBP Wat is nu Evidence-Based Practice?

WELKOM! Definitie EBP. Belangrijke vraag bij EBP. 3 Perspectieven EBP Wat is nu Evidence-Based Practice? WELKOM! Wat is nu Evidence-Based Practice? Cursus ICO-groep Goes 03 juni 2016 Definitie EBP Belangrijke vraag bij EBP Het nemen van een beslissing op basis van het beschikbare bewijs in combinatie met

Nadere informatie

MODULE Evidence Based Midwifery

MODULE Evidence Based Midwifery VZW Vlaamse Organisatie van Vroedvrouwen vzw MODULE Evidence Based Midwifery Van Schoonbekestraat 143 Sint-Jacobsmarkt 84 2018 Antwerpen 2000 Antwerpen Programma Overzicht Dag 1: maandag 8 november 2010

Nadere informatie

WELKOM! Belangrijke vraag bij EBP. Definitie EBP Wat is nu Evidence-Based Practice? Waarom is evidence-based mondzorg nodig? O.a.

WELKOM! Belangrijke vraag bij EBP. Definitie EBP Wat is nu Evidence-Based Practice? Waarom is evidence-based mondzorg nodig? O.a. WELKOM! Waarom is evidence-based mondzorg nodig? O.a. Veel informatie mondzorg/verzorging in media en internet Nieuwe ontwikkelingen in behandelingen, producten en materialen Bijhouden vakkennis & Levenlang

Nadere informatie

Inleiding Methodologie Master MBRT Hogeschool INHOLLAND 27 november Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp

Inleiding Methodologie Master MBRT Hogeschool INHOLLAND 27 november Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Inleiding Methodologie Master Hogeschool INHOLLAND 27 november 2003 Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp WAT GAAN WE DOEN? Inleiding op Evidence-based Practice (EBP) Diagnostisch onderzoek onderzoek Interventieonderzoek

Nadere informatie

Reumatologie Congres Workshop EBP. wat wil je leren tijdens deze workshop? inhoud. evidence based practice

Reumatologie Congres Workshop EBP. wat wil je leren tijdens deze workshop? inhoud. evidence based practice Disclosure belangen spreker Reumatologie Congres 6-11-2018 Workshop EBP Belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst relevante relaties met bedrijven Ziekenhuis Gelderse Vallei, Ede Harm van Noort, RN

Nadere informatie

Thuiswerktoets Filosofie, Wetenschap en Ethiek Opdracht 1: DenkTank De betekenis van Evidence Based Practice voor de verpleegkunde

Thuiswerktoets Filosofie, Wetenschap en Ethiek Opdracht 1: DenkTank De betekenis van Evidence Based Practice voor de verpleegkunde Thuiswerktoets Filosofie, Wetenschap en Ethiek Opdracht 1: DenkTank De betekenis van Evidence Based Practice voor de verpleegkunde Universitair Medisch Centrum Utrecht Verplegingswetenschappen cursusjaar

Nadere informatie

WERKT DE WEBCARE INTERVENTIE?

WERKT DE WEBCARE INTERVENTIE? WERKT DE WEBCARE INTERVENTIE? Onderwerp: Hoe lees ik een wetenschappelijk artikel? Marjolein Snaterse, docent/onderzoeker Faculteit Gezondheid, Hogeschool van Amsterdam TOCH MAAR WEER: EVIDENCE BASED PRACTICE

Nadere informatie

EBP- Hoe pak jij het aan. Dr. Irene Jongerden

EBP- Hoe pak jij het aan. Dr. Irene Jongerden EBP- Hoe pak jij het aan Dr. Irene Jongerden i.jongerden@vumc.nl Inhoud Goede zorg en EBP Organiseren EBP in eigen instelling Wat heb je nodig? Hoe pak je het aan Hoe wordt het in VUmc aangepakt Ervaringen

Nadere informatie

Evidence Based Practice & Rituelen in de Zorg. Dr. Hester Vermeulen Academisch Medisch Centrum Amsterdam Amsterdam School of Health Professions

Evidence Based Practice & Rituelen in de Zorg. Dr. Hester Vermeulen Academisch Medisch Centrum Amsterdam Amsterdam School of Health Professions Evidence Based Practice & Rituelen in de Zorg Dr. Hester Vermeulen Academisch Medisch Centrum Amsterdam Amsterdam School of Health Professions EBP en rituelen In de zorg zijn veel rituelen, bijvoorbeeld

Nadere informatie

Evidence-based diëtetiek

Evidence-based diëtetiek Evidence-based diëtetiek Evidence-based diëtetiek Principes en werkwijze Onder redactie van M. Former-Boon J.J. van Duinen Msc Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 Ó 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel

Nadere informatie

EBM. Domein arts. Overwegingen bij domein arts

EBM. Domein arts. Overwegingen bij domein arts EBM Wetenschappelijke uitkomsten uit klinisch relevant prognostisch, diagnostisch en therapeutisch onderzoek. Kennis, ervaring, persoonlijke waarden en verwachtingen van de dokter zelf. De individuele

Nadere informatie

Inhoud en opbouw Quiz en casus EBP dossierbespreking (filmpje) Journal Club Implementeren EBP Welke rollen hebben verzorgenden, verpleegkundigen, verpleegkundig specialisten en (post) acaemisch opgeleide

Nadere informatie

Evidence based richtlijnontwikkeling (EBRO) training voor patiënten. Ton Kuijpers, Epidemioloog

Evidence based richtlijnontwikkeling (EBRO) training voor patiënten. Ton Kuijpers, Epidemioloog Evidence based richtlijnontwikkeling (EBRO) training voor patiënten Ton Kuijpers, Epidemioloog Guru based medicine Inhoud Voorbeeld van een wetenschappelijk onderzoeksdesign (RCT) Mate van bewijs Conclusies

Nadere informatie

Formulier voor het beoordelen van de kwaliteit van een artikel over een interventieonderzoek (bij voorkeur een RCT)

Formulier voor het beoordelen van de kwaliteit van een artikel over een interventieonderzoek (bij voorkeur een RCT) Formulier voor het beoordelen van de kwaliteit van een artikel over een interventieonderzoek (bij voorkeur een RCT) Behorend bij: Evidence-based logopedie, hoofdstuk 4 1 Toelichting bij de criteria voor

Nadere informatie

Evidence zoeken @ WWW

Evidence zoeken @ WWW Evidence zoeken @ WWW Dirk Ubbink Evidence Based Surgery 2011 Informatie Jaarlijks: >20.000 tijdschriften en boeken MEDLINE: >6.700 tijdschriften Jaarlijks 2 miljoen artikelen gepubliceerd 5500 publicaties

Nadere informatie

Handleiding Critically Appraised Topic (CAT) OLVG

Handleiding Critically Appraised Topic (CAT) OLVG Handleiding Critically Appraised Topic (CAT) OLVG Wat is een Critically Appraised Topic Een Critically Appraised Topic (CAT) is een korte systematische samenvatting en kritische beoordeling van de resultaten

Nadere informatie

EBP: het nemen van beslissingen

EBP: het nemen van beslissingen EBP: het nemen van beslissingen EBP platform werkgroep Erica Baarends, Ergotherapie Ingrid Driessen en Xandra Gielen, Creatieve Therapie Saskia Duymelinck, Vepleegkunde Jacques Geraets, Fysiotherapie Michelle

Nadere informatie

Dr. Hilde Verbeek 15 april 2014. Department of Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 1

Dr. Hilde Verbeek 15 april 2014. Department of Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 1 Dr. Hilde Verbeek 15 april 2014 Department of Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 1 Doelstelling Nurses on the Move Bijdragen aan verbetering kwaliteit van zorg in verpleeg- en

Nadere informatie

Wetenschappelijk Onderzoek Is Evidence Based Practice informatie beschikbaar voor iedereen? Jef Adriaenssens RN, MsN, PhD

Wetenschappelijk Onderzoek Is Evidence Based Practice informatie beschikbaar voor iedereen? Jef Adriaenssens RN, MsN, PhD Wetenschappelijk Onderzoek Is Evidence Based Practice informatie beschikbaar voor iedereen? Jef Adriaenssens RN, MsN, PhD Evidence Based Practice 2 "the integration of the best research evidence with clinical

Nadere informatie

Critical Appraisal of a Topic De 7 stappen van de CAT Bachelor geneeskunde 3de jaar AWV

Critical Appraisal of a Topic De 7 stappen van de CAT Bachelor geneeskunde 3de jaar AWV Critical Appraisal of a Topic De 7 stappen van de CAT Bachelor geneeskunde 3de jaar AWV Arno Roest en Saskia Le Cessie CAT-project@lumc.nl Evidence based medicine (EBM) (Patho)fysiologie: Klachten, ziekte,

Nadere informatie

The RIGHT food is the best medicine

The RIGHT food is the best medicine The RIGHT food is the best medicine Nutritie Support Team : Dr G..Lambrecht, E. Museeuw, N. Baillieul Dienst gastro-enterologie: Dr. G. Deboever Dr. G. Lambrecht Dr. M. Cool Inhoud Ondervoeding Voedingsbeleid

Nadere informatie

Positieve Psychologie Interventies

Positieve Psychologie Interventies Positieve Psychologie Interventies PPI bij patiënten met bipolaire stoornis in de euthyme fase Melissa Chrispijn AIOS psychiatrie KenBiS Klinisch Wetenschappelijke Vergadering 16 december 2016 Inhoud Achtergrond

Nadere informatie

Literatuuronderzoek. Systematische Review Meta-Analyse. KEMTA Andrea Peeters

Literatuuronderzoek. Systematische Review Meta-Analyse. KEMTA Andrea Peeters Literatuuronderzoek Systematische Review Meta-Analyse KEMTA Andrea Peeters Waarom doen? Presentatie 1. Begrippen systematische review en meta-analyse 2. Hoe te werk gaan bij het opzetten van een review

Nadere informatie

Farmacotherapie in de acute fase van alcoholdetoxificatie. Critically Appraised Topic

Farmacotherapie in de acute fase van alcoholdetoxificatie. Critically Appraised Topic Farmacotherapie in de acute fase van alcoholdetoxificatie Critically Appraised Topic Disclosure (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring

Nadere informatie

Multimorbiditeit & Klinisch redeneren. Karin Timm Hester Vermeulen

Multimorbiditeit & Klinisch redeneren. Karin Timm Hester Vermeulen Multimorbiditeit & Klinisch redeneren Karin Timm Hester Vermeulen Mw B Voorstellen Gezondheidsprobleem Multimorbiditeit Twee of meer (chronische) ziekten tegelijkertijd Bijna 2 miljoen mensen! Bij 2/3

Nadere informatie

C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g

C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g 1 1. Algemeen 2 2. Indeling van de modules Jaar 1 Modules Indeling in vakken Credits Osteopathische principes Osteopathische Medische en principes,

Nadere informatie

De beantwoordbare vraag (PICO)

De beantwoordbare vraag (PICO) 4. Interpretatie effect (relevantie) 5. Toepassen in de praktijk De beantwoordbare vraag (PICO) Welke patiënten? P Welke interventie? Welk alternatief (comparison)? Welke uitkomst (outcome)? I C O P I

Nadere informatie

Bij gebrek aan bewijs

Bij gebrek aan bewijs Bij gebrek aan bewijs kennis is macht! internet in de spreekkamer P.A. Flach Bedrijfsarts Arbo- en milieudienst RuG 09-10-2006 1 3 onderdelen 1. Wat is EBM 2. Zoeken in PubMed 3. Beoordelen van de resultaten

Nadere informatie

Werkvormen voor EBP in het onderwijs. Marthe Heitbrink en Wouter Dijkshoorn

Werkvormen voor EBP in het onderwijs. Marthe Heitbrink en Wouter Dijkshoorn Werkvormen voor EBP in het onderwijs Marthe Heitbrink en Wouter Dijkshoorn Inleiding Evidence-Based Practice (EBP) vormt tegenwoordig een belangrijk onderdeel van het HBO onderwijs. EBP betekent: Het gewetensvol,

Nadere informatie

Werken aan informatievaardigheden: een steunpijler van EBP in het studiegebied gezondheidszorg. Dirk Smits, Anne Devesse, HUB

Werken aan informatievaardigheden: een steunpijler van EBP in het studiegebied gezondheidszorg. Dirk Smits, Anne Devesse, HUB Werken aan informatievaardigheden: een steunpijler van EBP in het studiegebied gezondheidszorg Dirk Smits, Anne Devesse, HUB Waarom informatievaardigheden? In beroepenveld toenemende vraag naar evidence

Nadere informatie

Belangenverklaring. L. Ottevanger. In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ)

Belangenverklaring. L. Ottevanger. In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ) Belangenverklaring In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ) Naam: Organisatie: L. Ottevanger Erasmus MC Ik heb geen 'potentiële' belangenverstrengeling Cryotherapie

Nadere informatie

Dilek Yilmaz Arts-onderzoeker LUMC Regina The Algemeen directeur ZorgKeuzeLab

Dilek Yilmaz Arts-onderzoeker LUMC Regina The Algemeen directeur ZorgKeuzeLab Dilek Yilmaz Arts-onderzoeker LUMC d.yilmaz@lumc.nl 06-81930465 Regina The Algemeen directeur ZorgKeuzeLab regina@zorgkeuzelab.nl 06-24220053 Imlanteerbare Cardioverter-defibrillator ICD: preventie plotse

Nadere informatie

Evidence-based Medicine (EBM) in de verzekeringsgeneeskunde

Evidence-based Medicine (EBM) in de verzekeringsgeneeskunde Evidence-based Medicine (EBM) in de verzekeringsgeneeskunde Muntendam symposium, 13-12-2010 Rob Kok, Jan Hoving, Jos Verbeek, Paul Smits, Frederieke Schaafsma, Sarah Ketelaar en Frank van Dijk Evidence

Nadere informatie

Masterchef revalidatie: Het belang van richtlijnen en protocollen?

Masterchef revalidatie: Het belang van richtlijnen en protocollen? Masterchef revalidatie: Het belang van richtlijnen en protocollen? Caroline van Heugten Sascha Rasquin NIP revalidatie Ik 19 denk april 2013 dus ik leer? UM Adelante Vragen vooraf: Wie gebruikt richtlijnen

Nadere informatie

Ralph Kupka Hoogleraar Bipolaire Stoornissen VU Medisch Centrum, Amsterdam

Ralph Kupka Hoogleraar Bipolaire Stoornissen VU Medisch Centrum, Amsterdam Richtlijnen, Zorgstandaarden en Generieke Modules: hulpmiddelen op weg naar Goede Zorg Ralph Kupka Hoogleraar Bipolaire Stoornissen VU Medisch Centrum, Amsterdam GGZ ingeest, Amsterdam Altrecht GGZ, Utrecht

Nadere informatie

Voorwoord 1 0. Inleiding 1 1

Voorwoord 1 0. Inleiding 1 1 Inhoud Voorwoord 1 0 Inleiding 1 1 1 Evidence-based diëtetiek: principes en werkwijze 1 3 Inleiding 1 3 1.1 Evidence-based diëtetiek 1 3 1.2 Het ontstaan van evidence-based handelen 1 5 1.3 Evidence-based

Nadere informatie

Dirk Ubbink. Evidence Based Surgery Workshop 2010

Dirk Ubbink. Evidence Based Surgery Workshop 2010 Dirk Ubbink Evidence Based Surgery Workshop 2010 Jaarlijks: 20.000 tijdschriften 17.000 nieuwe boeken MEDLINE: >6.700 tijdschriften jaarlijks 2 miljoen artikelen gepubliceerd 5500 publicaties per dag!

Nadere informatie

Hoe organiseer ik een journalclub? M. Suker Arts-onderzoeker

Hoe organiseer ik een journalclub? M. Suker Arts-onderzoeker Hoe organiseer ik een journalclub? M. Suker Arts-onderzoeker Van papier naar praktijk 10/17/2017 1 Disclosure Geen belangenverstrengeling Van papier naar praktijk 10/17/2017 2 Introductie Mustafa Suker

Nadere informatie

1.1 medline. 1.2 PubMed

1.1 medline. 1.2 PubMed De laatste jaren is er een groeiende belangstelling voor evidence-based medicine; niet alleen in de medische professie, maar ook bij de paramedici en verpleegkundigen (evidencebased practice, evidence-based

Nadere informatie

Rob Heerdink Universitair Hoofddocent Klinische Farmacoepidemiologie Universiteit Utrecht

Rob Heerdink Universitair Hoofddocent Klinische Farmacoepidemiologie Universiteit Utrecht Hoe vertaal ik resultaten uit de medische literatuur en richtlijnen naar de dagelijkse praktijk? Interpretatie van resultaten van geneesmiddelenonderzoek Rob Heerdink Universitair Hoofddocent Klinische

Nadere informatie

AnneClaire GNM Zaman, MSc. Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, AMC - 3 oktober 2017 Amsterdam Public Health research institute

AnneClaire GNM Zaman, MSc. Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, AMC - 3 oktober 2017 Amsterdam Public Health research institute AnneClaire GNM Zaman, MSc Dr. Kristien MAJ Tytgat Dr. Angela GEM de Boer Prof. dr. Jean HG Klinkenbijl Prof. dr. Monique HW Frings-Dresen voor Arbeid en Gezondheid, AMC - 3 oktober 2017 Amsterdam Public

Nadere informatie

Wereldstemdag, Uden Evidence-based handelen: richtlijnen of niet? 16 april 2015. (c) Hanneke Kalf 1. Evidence-based handelen: richtlijnen of niet?

Wereldstemdag, Uden Evidence-based handelen: richtlijnen of niet? 16 april 2015. (c) Hanneke Kalf 1. Evidence-based handelen: richtlijnen of niet? Evidence-based handelen: richtlijnen of niet? Handout: downloadbaar via http://www.hannekekalf.nl/ebp @hannekekalf dr. Hanneke Kalf hanneke.kalf@radboudumc.nl www.hannekekalf.nl @hannekekalf Afdeling Revalidatie:

Nadere informatie

Wereldstemdag, Uden Evidence-based handelen: richtlijnen of niet? 16 april 2015. (c) Hanneke Kalf 1. Evidence-based handelen: richtlijnen of niet?

Wereldstemdag, Uden Evidence-based handelen: richtlijnen of niet? 16 april 2015. (c) Hanneke Kalf 1. Evidence-based handelen: richtlijnen of niet? Evidence-based handelen: richtlijnen of niet? Handout: downloadbaar via http://www.hannekekalf.nl/ebp @hannekekalf dr. Hanneke Kalf hanneke.kalf@radboudumc.nl www.hannekekalf.nl @hannekekalf Afdeling Revalidatie:

Nadere informatie

(On)mogelijk? Anne Eskes, RN PhD

(On)mogelijk? Anne Eskes, RN PhD (On)mogelijk? Anne Eskes, RN PhD anneeskes@gmail.com Voorstellen Verpleegkundige Epidemioloog Master in Evidence Based Practice Promotie: Evidence Based Wound Care Programma Deel 1: Wat is EBP Belang EBP

Nadere informatie

Een systeem om niveau van bewijskracht en graad van aanbeveling aan te geven P. VAN ROYEN

Een systeem om niveau van bewijskracht en graad van aanbeveling aan te geven P. VAN ROYEN H U I S A R T S & N A V O R M I N G G R A D E Een systeem om niveau van bewijskracht en graad van aanbeveling aan te geven P. VAN ROYEN In de aanbeveling Gebruik van medicatie bij urgenties (zie blz. 472)

Nadere informatie

C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g A c a d e m i e j a a r

C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g A c a d e m i e j a a r C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g A c a d e m i e j a a r 2 0 1 6-2 0 1 7 1. Algemeen 2. Indeling van de modules 1 Jaar 1 Modules Indeling in vakken Credits (ECTS) Principes en filosofie

Nadere informatie

RE-BOOK IT Re-use knowledge

RE-BOOK IT Re-use knowledge RE-BOOK IT Re-use knowledge Eco and euro friendly secondhand student books www.rebookit.be info@rebookit.be www.facebook.com/rebookit Agoralaan Gebouw D Kantoor B111 3590 Diepenbeek Kempische Steenweg

Nadere informatie

Curriculum voltijdse opleiding Academiejaar

Curriculum voltijdse opleiding Academiejaar Curriculum voltijdse opleiding Academiejaar 2017-2018 1. Algemeen 2. Indeling van de modules 1 Jaar 1 Modules Indeling in vakken Credits (ECTS) Bachelor*/** Anatomie 1 Musculoskeletale anatomie Basis wetenschappen

Nadere informatie

EVIDENCE-BASED ALLIED HEALTH CARE. Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp

EVIDENCE-BASED ALLIED HEALTH CARE. Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp EVIDENCE-BASED ALLIED HEALTH CARE Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Nederlands Paramedisch Instituut UMC St Radboud Hogeschool van Arnhem en Nijmegen NVLF 1 ORIËNTATIE op LOGOPEDIE NVLF Visie 2000-2005 NVLF

Nadere informatie

De specifieke doelen van dit proefschrift waren het vergaren van kennis en inzicht in:

De specifieke doelen van dit proefschrift waren het vergaren van kennis en inzicht in: ACHTERGROND EN DOELEN Zorgverleners werken in een complexe hoog-risico omgeving waarin incidenten ernstige gevolgen kunnen hebben voor patiënten. Hoewel de zorgverlening in Nederland van hoge kwaliteit

Nadere informatie

Introductie OLVG. Van richtlijn naar protocol met EBP Ontwikkelen van protocollen op basis van richtlijnen en Evidence Based Practice

Introductie OLVG. Van richtlijn naar protocol met EBP Ontwikkelen van protocollen op basis van richtlijnen en Evidence Based Practice Van richtlijn naar protocol met EBP Ontwikkelen van protocollen op basis van richtlijnen en Evidence Based Practice Introductie OLVG Twee hoofdlocaties: Oost & West Polibezoeken: 589.145 Bedden: 506 SEH-bezoeken

Nadere informatie

Recent nationaal en internationaal onderzoek PRADER-WILLI SYNDROOM

Recent nationaal en internationaal onderzoek PRADER-WILLI SYNDROOM Recent nationaal en internationaal onderzoek PRADER-WILLI SYNDROOM Prof. Anita Hokken-Koelega, kinderarts-endocrinoloog Erasmus Universitair Medisch Centrum Rotterdam Directeur Stichting Kind en Groei

Nadere informatie

LUSTRUMPROGRAMMA OPLEIDING MONDZORGKUNDE UTRECHT:

LUSTRUMPROGRAMMA OPLEIDING MONDZORGKUNDE UTRECHT: Op weg naar een Kamer Mondzorg Josef Bruers LUSTRUMPROGRAMMA OPLEIDING MONDZORGKUNDE UTRECHT: Quality for the future 4 oktober 2013 Kamer Mondzorg Werktitel voor een initiatief om in Nederland te komen

Nadere informatie

ZO DOEN WE DAT. KNOV-Standaarden THEMA. externe bewijsmateriaal, beschikbaar vanuit systematisch onderzoek

ZO DOEN WE DAT. KNOV-Standaarden THEMA. externe bewijsmateriaal, beschikbaar vanuit systematisch onderzoek ZO DOEN WE DAT KNOV-standaarden hebben in min of meerdere mate gevolgen voor verloskundigen én voor cliënten. De bedoeling is dat verloskundigen zich de inhoud van elke nieuwe standaard eigen maken en

Nadere informatie

Paramedisch OnderzoekCentrum

Paramedisch OnderzoekCentrum Van bruine klapper tot Extremiteiten. Manuele therapie in enge en ruime zin Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Boekpresentatie 25 augustus 2006 Wat kunt u verwachten? Boekzwangerschap: van knop naar extremiteit

Nadere informatie

behandeling volgens de KNGF-richtlijn bij mensen met artrose aan de heup en/of knie.

behandeling volgens de KNGF-richtlijn bij mensen met artrose aan de heup en/of knie. Samenvatting De primaire doelstelling van het onderzoek was het onderzoeken van de lange termijn effectiviteit van oefentherapie en de rol die therapietrouw hierbij speelt bij patiënten met artrose aan

Nadere informatie

Comparison: Kinderen zonder deze risicofactor.

Comparison: Kinderen zonder deze risicofactor. Zoekstrategieën JGZ-richtlijn Taalontwikkeling oekstrategie Om de uitgangsvragen op een gestructureerde manier uit te werken tot beantwoordbare vragen zijn deze eerst omgewerkt tot PICO uitgangsvragen.

Nadere informatie

Innovatie Werkplaats Familiezorg

Innovatie Werkplaats Familiezorg Innovatie Werkplaats Familiezorg Marie Louise.Luttik m.l.a.luttik@pl.hanze.nl Lectoraat Verpleegkundige Diagnostiek Academie voor Verpleegkunde Hanzehogeschool Groningen Ism TSN-thuiszorg/Icare/Interzorg/UMCG

Nadere informatie

Verpleegkundig proces en klinisch redeneren

Verpleegkundig proces en klinisch redeneren en klinisch redeneren Kennislijn Blok1 wk 1 College verpleegkunde Drs. Helen de Graaf Inhoud college Overeenkomsten en verschillen Kader op Hogeschool Rotterdam 1 2 Definitie vpk proces Het verpleegkundig

Nadere informatie

Hoe meet je kwaliteitsverbetering? En hoe kan je dat in je eigen regio doen?

Hoe meet je kwaliteitsverbetering? En hoe kan je dat in je eigen regio doen? Hoe meet je kwaliteitsverbetering? En hoe kan je dat in je eigen regio doen? VRAAGSTELLING: HOE KUNNEN WE FUNCTIEVERLIES TIJDENS & NA ACUTE ZIEKENHUISOPNAME VERMINDEREN? HOE MEET JE EFFECT? Complexe interventies

Nadere informatie

Observationeel onderzoek Patiënt-controleonderzoek Cohortonderzoek Cross-sectioneel Systematisch review

Observationeel onderzoek Patiënt-controleonderzoek Cohortonderzoek Cross-sectioneel Systematisch review Zoekstrategie JGZ-richtlijn Taalontwikkeling Om de uitgangsvragen op een gestructureerde manier uit te werken zijn deze eerst omgevormd tot PICO uitgangsvragen. Hierbij wordt achtereenvolgens het volgende

Nadere informatie

Multidisciplinaire besluitvorming bij oudere oncologische patiënten

Multidisciplinaire besluitvorming bij oudere oncologische patiënten Multidisciplinaire besluitvorming bij oudere oncologische patiënten S. Festen en P. de Graeff, internist ouderengeneeskunde Symposium waardegedreven zorg in de praktijk 10-01-2019 Vergrijzing Besluitvorming

Nadere informatie

Systematische review als middel tot synthese van bestaande kennis

Systematische review als middel tot synthese van bestaande kennis Systematische review als middel tot synthese van bestaande kennis Trudy Bekkering, epidemioloog Cebam, 2018 1 Inhoud Achtergrond Wat is een systematische review? Hoe systematische reviews maken? Verschillende

Nadere informatie

De 7 stappen van een CAT

De 7 stappen van een CAT De 7 stappen van een CAT Patiënt (praktijk) Vertaalslag (expert) Wetenschap (literatuur) 1 klinisch scenario trefwoorden 2 klinische vraag 3 literatuur search 4 kritisch beoordelen artikel 7 bottom line

Nadere informatie

Verzekeringsgeneeskunde en Wetenschap

Verzekeringsgeneeskunde en Wetenschap Verzekeringsgeneeskunde en Wetenschap hoop voor de toekomst! Em. Prof. Dr. Haije Wind, verzekeringsarts Amsterdam, 14 maart 2019 Amsterdam UMC locatie AMC, Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid,

Nadere informatie

Meetinstrument Verpleegkundige Standaard

Meetinstrument Verpleegkundige Standaard Trefwoorden Meetinstrumenten Kwaliteit Beroepsgroep Meetinstrument Verpleegkundige Standaard Auteurs drs. A. (Annemiek) Klaassen, afdeling kwaliteit en veiligheid, Atrium MC Parkstad, Heerlen a.klaassen@

Nadere informatie

Molndal-Verbandtechniek bij totale heup- en knieprothesen

Molndal-Verbandtechniek bij totale heup- en knieprothesen Molndal-Verbandtechniek bij totale heup- en knieprothesen Pedro Braekeveld, RN, MSN Middenkader en diensthoofd chirurgische en medisch-technische diensten Verpleegkundige Ziekenhuishygiënist Inleiding

Nadere informatie

Evidence Based Practice bij gezondheidszorgprofessionals in het HBO

Evidence Based Practice bij gezondheidszorgprofessionals in het HBO Evidence Based Practice bij gezondheidszorgprofessionals in het HBO van het eindniveau van de bachelor Evidence Based Practice (EBP) maakt onderdeel uit van de beroeps- en opleidingsprofielen van gezondheidszorgprofessionals.

Nadere informatie

Evidence-based werken in de verzekeringsgeneeskunde. Muntendam symposium Amsterdam,

Evidence-based werken in de verzekeringsgeneeskunde. Muntendam symposium Amsterdam, Evidence-based werken in de verzekeringsgeneeskunde Muntendam symposium Amsterdam, 11-12-2014 Rob Kok, Jan Hoving, Jos Verbeek, Paul Smits en Frank van Dijk Disclosure Potentiële belangenverstrengeling:

Nadere informatie

Behandeling van een trigger finger. Loes van Boxmeer & Emma Wassenaar

Behandeling van een trigger finger. Loes van Boxmeer & Emma Wassenaar Behandeling van een trigger finger Loes van Boxmeer & Emma Wassenaar Overzicht Inleiding PICO Zoekstrategie & Flowchart Artikelen Chirurgie Anatomie Open vs percutaan Conclusie Inleiding Klinische symptomen

Nadere informatie

Verpleegkundige dossierbesprekingen. Evidence-based practice voor de dagelijkse praktijk

Verpleegkundige dossierbesprekingen. Evidence-based practice voor de dagelijkse praktijk Verpleegkundige dossierbesprekingen Evidence-based practice voor de dagelijkse praktijk Agenda EBP in het AMC Verpleegkundige dossierbesprekingen Praktijkvoorbeeld EBP in de psychiatrie EBP is ook belangrijk

Nadere informatie

Debby Gerritsen. Kaf van Koren weten wat werkt

Debby Gerritsen. Kaf van Koren weten wat werkt Debby Gerritsen Kaf van Koren weten wat werkt Doelen UKON 1) Kennis ontwikkelen (=onderzoek) 2) Deze kennis delen en vertalen in praktische producten voor deskundigheidsbevordering (=onderwijs en opleiding)

Nadere informatie

Evidence piramide. Gecontroleerde studies. Welk studie type? 19/02/2013. 3 me ta.eu. Niet dezelfde piramide voor elke vraag. me ta.eu. me ta.

Evidence piramide. Gecontroleerde studies. Welk studie type? 19/02/2013. 3 me ta.eu. Niet dezelfde piramide voor elke vraag. me ta.eu. me ta. Niet dezelfde piramide voor elke vraag Evidence piramide Gecontroleerde studies Welk studie type? 3 1 Effect van roken op longkaner Richard Doll 1951: prospectieve studie 2/3 mannelijke Britse artsen Goede

Nadere informatie

evaluating the effectiveness of an e- learning based clinically integrated basic EBM course Sjors Coppus Ben Willem Mol

evaluating the effectiveness of an e- learning based clinically integrated basic EBM course Sjors Coppus Ben Willem Mol A cluster randomised controlled trial evaluating the effectiveness of an e- learning based clinically integrated basic EBM course Namens de EU-EBM EBM Unity Sjors Coppus Ben Willem Mol Vaardigheidstest

Nadere informatie

Samenvatting Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 hoofdstuk 3

Samenvatting Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 hoofdstuk 3 Vallen komt in alle leeftijdsgroepen voor, maar vormt vooral bij ouderen een groot gezondheidsprobleem. Onder een val wordt verstaan een gebeurtenis waarbij de betrokkene onbedoeld op de grond of een lager

Nadere informatie

Voeding en gezondheid anno 2016

Voeding en gezondheid anno 2016 Voeding en gezondheid anno 2016 Anke van den Brand, stafmedewerker gezonde voeding, VIGeZ Diabetessymposium Gent, 14 november 2016 1 AANDACHT VOOR GEZONDE VOEDING EN GEZONDHEID NEEMT TOE 2 Aandacht voor

Nadere informatie

Embolisatie (UAE) Louisette Peters

Embolisatie (UAE) Louisette Peters Embolisatie (UAE) Louisette Peters 1 Disclosures Geen 2 De procedure Interventieradioloog Aanprikken arteria femoralis en selectief aa. uterina angiografisch in beeld brengen Embolisatie 4 5 Hoe het begon

Nadere informatie