Rapport deelonderzoek Tilburg West

Transcriptie

1 Rapport deelonderzoek Tilburg West CONCEPT Groep 2 Erwin Rijbroek Martijn Verboord Bas van Wezel

2 Inhoudsopgave: 1. Voorwoord 2. Samenvatting 3. Inhoudsopgave 4. Inleiding 5. Literatuur onderzoek senioren checklist 6. Thema kaarten 7. Tilburg-West tweede bezoek a. Cornelstraat (Zelfstandig) b. Westerpark (Zelfstandig) c. Kievitshorst (aanleunwoningen) d. Kievitshorst (intramurale zorg) e. De Duynsberg (intramurale zorg) 8. Conclusie/resumé en aanbevelingen 9. Bijlagen

3 Voorwoord

4 1 Samenvatting

5 2 Inhoudsopgave Rapport deelonderzoek Tilburg West Voorwoord Samenvatting Inhoudsopgave Inleiding Aanleiding van dit onderzoek Doel van dit onderzoek Definities en afbakeningen van de begrippen Theoretisch kader Literatuur onderzoek Onderzoeksgebied Criteria uit het literatuur onderzoek Stedenbouwkundig Openbare ruimte Bouwkundig Checklist Demografie Tilburg West Historie/introductie van de wijken Populatie per wijk Zorggebouwen Tilburg West Cornelstraat Westerpark Kievitshorst Intramurale zorg... 15

6 7.3.2 Aanleunwoningen De Duynsberg Woning in de Blaak??? Conclusies en aanbevelingen Bijlagen Bronvermelding... 21

7 3 Inleiding In dit hoofdstuk wordt de aanleiding gegeven van dit onderzoek. Daarnaast wordt de achtergrond behandeld over het te behandelen gebied in Tilburg. 3.1 Aanleiding van dit onderzoek Nederland is langzaam aan het vergrijzen. Aan deze toenemende vergrijzing is een toenemende zorg gekoppeld. De zorgvraag stijgt en het aanbod blijft gelijk of neemt zelfs geleidelijk af. Daarnaast speelt individualiteit in onze samenleving een belangrijkere rol. Men wil zo lang mogelijk zelfstandig op de zelfde plek kunnen blijven wonen. Aanvullen!! (Pistorius, 2007) 3.2 Doel van dit onderzoek Dit onderzoek vind plaats in Tilburg West. Met dit onderzoek worden de mogelijkheden en kansen zichtbaar van dit gebied door middel van de demografische gegevens van dit stadsdeel, de behoeftes van de senioren en de ruimtelijke en bouwkundige aspecten ten aanzien van deze senioren. Met deze gegevens kan dan naar het einddoel van dit project worden toegewerkt en daarmee een bijdrage leveren aan de verbetering van de leefkwaliteit van de senioren en de kwaliteit van de seniorenwoningen door een interactief concept te ontwikkelen tussen technologie, huisvesting en senioren. Aan het einde van dit deelonderzoek kan een antwoord worden gegeven op de vraag waar de kansen en de mogelijkheden voor zelfstandig wonende senioren in Tilburg West liggen om de huidige leefsituatie te verbeteren. 3.3 Definities en afbakeningen van de begrippen Tilburg West Dit deelonderzoek vind plaats in Tilburg West. Naar aanleiding van de opdracht vallen de volgende wijken onder dit stadsdeel: Kraaiven, Wandelbos, Het Zand, Oude Warande, De Reit, Buitengebied Zuidwest, Zorvlied en De Blaak. Ouderen Volgens het Van Dale woordenboek is een oudere iemand van ca. 55 jaar en ouder. Dat de grens niet vast ligt komt voort uit het feit dat er grote verschillen zijn in de vitaliteit tussen deze ouderen. Voor dit project wordt de grens van 65 jaar en ouder aangehouden omdat vele bronnen en statistieken deze grens handhaven. Echter blijft deze grens een indicatie en is er geen sprake van een strikte leeftijdsgrens. (Pistorius, 2007) Woorden toevoegen die verduidelijking vragen! 3.4 Theoretisch kader Theoretiwatte?

8 4 Literatuur onderzoek In dit deelonderzoek wordt een checklist doorgelopen bij een aantal zorggebouwen. Aan het vaststellen van de criteria voor deze checklist is een literatuur onderzoek vooraf gegaan. 4.1 Onderzoeksgebied In dit onderzoek wordt verdiept ingegaan op de wensen en behoeften van de ouderen. Omdat elke oudere een eigen individu is, is het onmogelijk om criteria vast te stellen die aan ieder voldoet. De criteria in dit onderzoek zullen zijn verbonden aan een aantal vaste criteria die zijn opgesteld door een aantal bronnen/instellingen. De labels Woonkeur, Opplussen en ICF zijn belangrijke bronnen geweest in het samenstellen van de checklist. Hieraan zijn een aantal punten toegevoegd die afkomstig zijn uit andere bronnen, die belangrijk (kunnen) zijn voor het onderzoek aan de zorggebouwen in Tilburg West. 4.2 Criteria uit het literatuur onderzoek Tijdens en na het literatuur onderzoek zijn de criteria opgedeeld in drie categorieën, te weten: stedenbouwkundig, openbare ruimte en bouwkundig. Verwijs naar checklist in bijlage Stedenbouwkundig Groen Voetpaden en trottoirs Openbare ruimte Veiligheid Geen bronnen hiervoor? Verzinnen? Groen Een van de criteria onder het kopje groen is de vraag of er een park of ander openbaar groen in de omgeving aanwezig is en is deze afstand kleiner dan 100 meter. Een gezamenlijke binnentuin dient binnen een straal van 75 meter te liggen en dient een gesloten karakter te hebben. Als de binnentuin afgesloten kan worden is dit een pluspunt op de checklist. (SKO, Stichting Kenniscentrum Opplussen) (Woonkeur, 2007) Voetpaden en trottoirs Om de woning bereikbaar te houden dienen voetpaden en trottoirs in de buurt van de woning voldoende breedte te hebben. Volgens het Oppluslabel is 1200 mm voldoende om met een rolstoel, rollator of scootmobiel te kunnen passeren. Daarnaast is het belangrijk dat de looppaden goed beloopbaar en vlak zijn, zonder obstakels en voorzien van antislip. (Stichting Kenniscentrum Opplussen) (Woonkeur, 2007)

9 Achterpaden zijn vaak onoverzichtelijk. Om te voldoen aan de eisen van Woonkeur is het belangrijk dat deze paden overzichtelijk zijn. Wanneer dit pad kort of recht is, voldoet men snel aan deze eis. (Woonkeur, 2007) Straatmeubilair Om ouderen de kans te geven te rusten tijdens een wandeling of om te kunnen wachten op een taxi, dienen in de openbare ruimte bankjes of andere rustmogelijkheden aanwezig te zijn. (Wijk, Drenth, & Ditmarsch, 2003) Parkeerplaatsen Op het niveau van de openbare ruimte worden er ook eisen gesteld aan de parkeerplaatsen. De eisen voor de afstand verschillen per categorie: bezoekers, bewoners, thuiszorg, artsen of gehandicapten. Daarnaast dienen de parkeerplaatsen overzichtelijk te zijn, groen of andere afscheidingen dienen lager te zijn dan een halve meter. Daarnaast wordt de vraag gesteld of er voldoende parkeerplaatsen zijn voor een scootmobiel. (Stichting Kenniscentrum Opplussen) (Woonkeur, 2007) Bouwkundig Algemeen Op dit niveau kan worden gekeken naar criteria op het gebied van het gebouwniveau zelf. Hoe is de algemene toegankelijkheid? Is de bewegwijzering goed? Liggen de ruimtes van de woning op één niveau? En is de routing in het gebouw in orde? Dit zijn enkele vragen die gesteld kunnen worden bij het bekijken van het gebouw in het algemeen. Andere aspecten waar naar gekeken wordt zijn materiaalgebruik, geluid, brandveiligheid en hygiëne. (Stichting Kenniscentrum Opplussen) Entree Met de entree wordt de hoofdingang van het gebouw bedoeld. Per zorggebouw kan deze verschillen, daarom wordt uitgegaan van de entree waar bezoekers en bewoners het gebouw het eerst betreden. Woonkeur stelt onder andere de eis dat de dorpels kleiner dienen te zijn dan 20 mm, maar bij voorkeur drempelloos. Naast deze eis worden er nog andere criteria opgenomen in de checklist. Wanneer de deur zelfsluitend is, is het belangrijk dat de deur minimaal 8 seconden open is. En wanneer de entree zichtbaar is vanuit de openbare ruimte is dit een positief aspect. (Woonkeur, 2007) Entreehal De entreehal is de ruimte direct achter de entree. Deze ruimte behoort overzichtelijk te zijn met voldoende vrije ruimte voor het keren met een scootmobiel. Het wordt positief ervaren wanneer er een zitgelegenheid aanwezig is, zodat met droog op een taxi kan wachten. Tevens dient de bewegwijzering in de entreehal goed te zijn. (Woonkeur, 2007) Verblijfsruimte De verblijfsruimte is de ruimte waar de bewoner in verblijft of kan verblijven. Bij zelfstandige woningen is dit de woonkamer van de bewoner zelf, bij de intramurale zorginstellingen wordt voor de verblijfsruimte de algemene zaal van het complex bedoeld. Voor de verblijfsruimte is het belangrijk dat de bewoner zicht heeft op de entree. De aanwezigheid van zonwering wordt als een goede toevoeging van de ruimte ervaren. (Stichting Kenniscentrum Opplussen) Toiletruimte

10 Deuren Gemeenschappelijk Lift Trap Leuning Buitenruimte Checklist Uit het vorige hoofdstuk zijn de criteria naar voren gekomen. Onderverdeeld in de categorieën zijn deze opgenomen in de checklist. Bij het tweede bezoek aan Tilburg wordt deze checklist doorlopen per woonzorggebouw.

11 5 Demografie Tilburg West 5.1 Historie/introductie van de wijken Kraaiven Kraaiven is een industrieterrein dat sinds de jaren 60 is gebouwd. Het is 1 van de 7 industriegebieden in Tilburg en bestaat voornamelijk uit grote handels- en productiebedrijven. Het industrieterrein is gelegen aan het Wilhelminakanaal en aan de Ringbaan-West. (VGM, 2006) Wandelbos Het Wandelbos is een wijk met veel groen en ruimte. De wijk heeft goede voorzieningen. De Duynsberg aan de Indigolaan is een serviceflat voor ouderen met 250 appartementen. Tevens is er een verzorgingsafdeling met 40 appartementen. De Kruiden- en Kleurenbuurt is een zogenaamde impulswijk. Een van de wijken in Tilburg waarin de gemeente en de woningcorporaties extra investeren. Dit betreft zowel onderhoud als kleinschalige herstructurering als sociaal economische maatregelen. Het Wandelbos heeft een abstracte structuur, een patroon van blokken met verschillende typen woningen. De wijk wordt ontsloten aan de Baden Powelllaan en de Taxandriebaan door middel van hoofdwegen in de wijk. (CBS, 2011) (Gemeente Tilburg, 2012) Het Zand Het Zand is gebouwd in de jaren '60 van de vorige eeuw volgens het principe van stempelbouw. In deze wijk zijn veel sociale huurwoningen, ook worden er veel studentenkamers particulier verhuurd. De Kievitshorst aan de Baden Powelllaan vlakbij het Westerpark is een zorgcentrum voor ouderen met 180 plaatsen en 36 aanleunwoningen. In het Zand worden ook de kleinere wegen ontsloten aan de hoofdwegenstructuur in het stadsdeel. (CBS, 2011) (Gemeente Tilburg, 2012) Oude Warande Nog niets over geschreven De Reit De Reit is grotendeels gebouwd in de jaren vijftig en zestig. Opvallend is het groene en open karakter en de aanwezigheid van (stedelijke) voorzieningen. Het merendeel bestaat uit huurwoningen. In het zuidwesten van de Reit staat de leefbaarheid onder druk. Er is sprake van een dalende trend in de beoordeling van de leefbaarheid. De brede Prof. Cobbenhagenlaan is beeldbepalend voor de wijk. Aan deze "stedelijke as" zijn onderwijsinstellingen gevestigd en staan kantoren en langgerekte flats. Daarnaast is het rechthoekige patroon van de wegen kenmerkend voor de opbouw van de wijk. De Reit kent woonbuurten die zijn opgebouwd uit stempelpatronen. Het zuidelijk deel toont een afwijkend beeld. Daar zijn vooral grotere woningen op individuele kavels gebouwd. (CBS, 2011) (Gemeente Tilburg, 2012)

12 Buitengebied Zuidwest Het Buitengebied Zuidwest is een bebost gebied. meer? Zorvlied De wijk Zorgvlied is in 1919 ontworpen. De bouw begon in 1934 en was pas eind jaren 50 klaar. Zorgvlied kenmerkt zich door een tweedeling: in het Noorden staan hoofdzakelijk koopwoningen. Het deel in het zuiden bestaat voornamelijk uit (sociale) huurwoningen. Zorgvlied heeft een combinatie van verschillende structuren. Er is niet één duidelijke structuur te herkennen. In het zuiden komt de oriëntatie van de woningen sterker naar voren, in het noorden van de wijk is een combinatie van woonblokken en stempelstedenbouw te herkennen. (CBS, 2011) (Gemeente Tilburg, 2012) De Blaak In 1978 werd aan de zuidwestelijke rand van Tilburg in het natuurgebied 'De Blaak' een nieuwe, ruim opgezette wijk voor de duurdere categorieën woningen gebouwd. Heel bijzonder is de aanwezigheid in het gebied van 28 vijvers. De wijk heeft ongeveer 6300 inwoners. Omdat veel van de eerste bewoners van de Blaak er nog steeds wonen is de wijk langzaam aan het vergrijzen. Er wonen relatief veel mensen tussen de 50 en 65 jaar. Bijna alle woningen zijn koopwoningen en we vinden in de wijk zowel rijtjeshuizen als woningen op grote kavel. De blaak heeft een tuindorp weefsel, ook wel een bloemkoolwijk genoemd en wordt door enkele hoofdwegen ontsloten aan de Gilzerbaan, Baroniebaan en de Blaakweg. (CBS, 2011) (Gemeente Tilburg, 2012) 5.2 Populatie per wijk Kraaiven Wandelbos Het Zand Oude Warande De Reit Buitengebied Zuidwest Zorvlied De Blaak

13 6 Zorggebouwen Tilburg West 6.1 Cornelstraat Woninginformatie Woningcorporatie Tiwos Bouwjaar 1997 Woningtype Gallerijwoning? Aantal woningen 48 Aantal bouwlagen 5 en 7 Koop/huur Doelgroep Huurprijscategorie Huur Zelfstandige senioren 00 tot 0 Figuur 6.1 Cornelstraat ( ) Conclusies checklist

14 6.2 Westerpark Woninginformatie Woningcorporatie Tiwos Bouwjaar 1998 Woningtype Eengezins Aantal woningen 21 Aantal bouwlagen 2 Koop/huur Doelgroep Huur Zelfstandige senioren Huurprijscategorie 450 tot 550 Figuur 6.2 Westerpark ( ) Conclusies checklist

15 6.3 Kievitshorst Intramurale zorg Woninginformatie Zorgverlener De Wever Bouwjaar???? Woningtype Zorgcentrum Aantal woningen 84 Aantal bouwlagen 5 Koop/huur? Doelgroep Zorgbehoevende senioren Figuur 6.3 Kievitshorst ( ) Huurprijscategorie? Conclusies checklist

16 6.3.2 Aanleunwoningen oort&naam=&gemeente=&provincie=1&fase=&bouwjaar=tm2008&doelgroep=&zorgaanbieder=&eigen aar=&perpagina=&aantal%20woningen=&architect=&nabijheid%20zorg=&woningen=&bewonerswonin g=&bewonerstotaal=&financiering= Woninginformatie Zorgverlener De Wever Bouwjaar 2007 Woningtype Zorgcentrum Aantal woningen 36 Aantal bouwlagen 3 Koop/huur? Doelgroep Zelfstandige senioren Figuur 6.4 Kievitshorst ( ) Huurprijscategorie? Conclusies checklist

17 6.4 De Duynsberg Offset=0&c-Limit=25&o-Field=OBJ_Code&o-Order=ASC&c-Submit=1&s-Code=&l-ID_typefunctie=&l- ID_provincie=NB&l-ID_gemeente=&s-Plaats=&s-Straat=&s-Architect=&l-ID_architect=&s- Kunstenaar=&l-ID_kunstenaar= Woninginformatie Woningcorporatie Tiwos Bouwjaar 1997 Woningtype gallerijwoning Aantal woningen 48 Aantal bouwlagen 5 en 7 Koop/huur Doelgroep Huurprijscategorie Huur Zelfstandige senioren 00,00-0,00 Figuur 6.5 De Duynsberg ( ) Conclusies checklist 6.5 Woning in de Blaak??? Woninginformatie Woningcorporatie Tiwos Bouwjaar 1997 Woningtype gallerijwoning Aantal woningen 48 Aantal bouwlagen 5 en 7 Koop/huur Doelgroep Huurprijscategorie Huur Zelfstandige senioren 00,00-0,00

18 Figuur 6.6 Cornelstraat Conclusies checklist

19 7 Conclusies en aanbevelingen

20 8 Bijlagen

21 9 Bronvermelding CBS. (2011). Kerncijfers wijken en buurten. Retrieved 2012, from Centraal Bureau voor de Statistiek: Gemeente Tilburg. (2012). Wonen in Tilburg. Retrieved 2012, from Gemeente Tilburg: Pistorius, F. (2007). Zelfstandig met domotica. Technische Universiteit Eindhoven, Technologie Management. Eindhoven: Technische Universiteit Eindhoven. Stichting Kenniscentrum Opplussen. (n.d.). Opplussen: Regels in een notendop. Stichting Kenniscentrum Opplussen Venlo. VGM. (2006). Bedrijventerreinen. In Vastgoedmonitor, Vastgoedmonitor. Wijk, M., Drenth, J., & Ditmarsch, M. (2003). Handboek voor Toegankelijkheid. Doetinchem: Reed Business Information. Woonkeur. (2007). Handboek Woonkeur: Pluspakket gebruikskwaliteit.