56 e DOSTAG, 4-5 sept Verslag Nederlandse delegatie: Joost Carpay (eerste 2 minuten), Avri Selig, Jitze van der Meulen.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "56 e DOSTAG, 4-5 sept Verslag Nederlandse delegatie: Joost Carpay (eerste 2 minuten), Avri Selig, Jitze van der Meulen."

Transcriptie

1 1 56 e DOSTAG, 4-5 sept Verslag Nederlandse delegatie: Joost Carpay (eerste 2 minuten), Avri Selig, Jitze van der Meulen. 1 Agenda EOEP Dev/Expl. is voor het eerst in 3 docs opgesplitst, er is geen apart infodoc. meer. De info bevint zich nu in diverse Annexen 2a Selection of chairman: Joost: Unaniem geaccepteerd samen met vice voorzitter Peter Schaadt. Ook PBEO-voorzitter Maurice Borgeaud houdt korte welkomsttoespraak en benadrukt belang DOSTAG, zeker nu ook ter voorbereiding van de ministersconferentie. DOSTAG moet zich met name concentreren op de QSR s waar in PBEO geen tijd voor is. PBEO voorzitter zal in vervolg proberen met enige regelmaat DOSTAG bij te wonen om communicatie PBEO-DOSTAG verder te verbeteren. 2b PB-EO feedback. Dutch delegation heeft statement voor nationale funding gegeven voor Sentinel-5 precursor, waarmee S5P in segment-2 aangenomen. 3 Actions: Niet afgehandeld zijn de acties 55.4 (GS matrix) en 55.7 (EarthCare laser), terwijl D meldt dat actie 50.6 (kwaliteit Envisat producten) ontbreekt. Geantwoord wordt dat deze punten jn de QSRs aan de orde komen, ofschoon 55.7 slechts als oral presentation. Informatie over 55.3 (LTDP Workshop) is per aparte (met white papers) verstrekt. Potentieel NL belang in 55.4 (GS van GSC) EOEP Developm./Exploit., EO(2008) Doc.75: EOPA (Earth Observ Prep Activities), EWD (EarthWatch Defenition) en IPD (Instrument Pre-Development) EOPA dekt alle voorbereidende activiteiten van de EEM s en fase 0 activiteiten van EWM s voor EUMETSAT en GMES. Doc75 Opvallende zaken zijn: EEMs -p.3 (EEM): na de MTR s hebben de 6 Explorer-kandidaten onlangs hun MAR s (Mission Architecture Reviews) afgesloten, in de herfst volgt het laatste deel van de 2 fase-0 studies en de resultaten worden gebruikt voor de 6 Assessment Reports t.b.v. de User Consultation sessie in januari. -p.4 (EEM): de wetenschappelijke en technische aspecten van de 6 kandidaten zijn in juli in de MAG s besproken; consistency van wetenschappelijke en technische delen zijn/worden gereviewed in MAG meetings in juli en september. NL-delegatie vraagt naar MAR resultaten (op hoofdlijnen) F: wil meer informatie over technisch-wetenschappleijke evaluatie van de EEM s; welke groepen zijn betrokken, etc Executive: MAR results. Exec: MARs zijn succesvol afgerond in jun/jul. Acties worden komende weken afgerond. Executieve geeft weer alleen procedure aan, niets inhoudelijk. MTG PHASE 0 en Post-EPS PHASE A -p.4 (MTG): de fase-a studie voor MTG is verlengd tot de herfst. De MTG imager satellieten staan voor lancering in 2015, de eerste van de twee MTG-S(ounder) satellieten (IR sounder en mogelijk GMES Sentinel-4 UVN) staan voor lancering in NL-delegatie vraagt wanneer beslissing over GMES Sentinel-4 wel/niet in MTG-S verwacht kan worden Executive: Fase 0 GMES closed now. Parallel fase A houdt rekening met in-kind mogelijkheden aanleveren van (imaging) instrumenten. DE baseline is dat Sentinel-4 binnen MTG wordt ondergebracht maar de definitieve beslissing valt aan het eind van de fases A van S-4 resp. MTG.

2 2 Omdat analyses van back-up concepten te beperkt zijn om fase A af te ronden wordt fase A tot oktober/november verlengd. -p.5 (post EPS): Als onderdeel van fase-0 voor Post-EPS is in juni de PAR (preliminary Assessment Review) gehouden met als resultaat dat 3 van de 10 missies (missie objectives/ instrumenten op post-eps platform) zijn gedescoped (Cloud Precipitation Radar, Radiant Energy Radiometer, Total Solar Irradiance Monitor) en over andere missies zijn aanbevelingen gedaan (in het bijzonder m.b.t. simplificaties), de MTR is eind Post EPS wordt versneld, de mid-term review is in november, daarna consultatie door de gebruikers georganiseerd door EUMETSAT. Een UVN imaging radiometer instrument wordt in-kind door Duitsland geleverd. Het concept is al tijdje onder studie onder naam METIMAGE. CAN: waarom cloud-precipitation radar uit post-eps? Executive: does not fit in (financial) envelope EUMETSAT has defined. Dus geen vervolg in fase-0. Met NPOES vergelijkbare instrumenten zijn ook vervallen (Radiant Energy Radiometer en Total Solar Irradiance Monitor); er is afstemming NPOES-Post EPS bij de selectie van instrumenten op NPOES en post-eps. Post-EPS Phase 0 Mid-term review staat geboekt voor Nov/Dec. FREQUENCY MANAGEMENT Exec meldt de zorg rond interferentie van high power geostatnionary satellites met eventuele space research missions CAMPAIGNS -p.7 (Campaigns) Zover bekend bij DOSTAG delegatie is er geen NL betrokken bij een of meer van genoemde campaigns INSTRUMENT PREDEVELOPMENT -p.11 (Support activities new instrument): Bij IPD is sprake van een P-band sounder, is NL daarbij betrokken? Nederland (DS) is zijdelings bij Biomass betrokken, WUR als gebruiker. In de Annex staat een overzicht van alle aardobservatieprojecten in TRP/GSTP/EOEP. Bij de studies voor de 6 kandidaten staat NL 2x genoemd (KNMI: TRAQ, Camelot) maar ook bij 3 andere is NL betrokken (NLR, WUR bij Biomass; NLR bij Flex); in de GSP-lijst staat opnieuw KNMI met Camelot, NLR is betrokken bij de Vegetatiestudie terwijl de massadistributiestudie ontbreekt (wordt wel genoemd in GOCE- doc.79); bij Post-EPS wordt KNMI genoemd bij windsensoren; in de EOPA-lijst wordt KNMI 3x genoemd, in de IPD-lijst komt NL niet voor. KNMI heeft zeker belang bij de ontwikkeling van een (cluttervrije) Ice Cloud Imaging Radiometer, maar co-operatie mbt airborne activiteiten/campagnes zijn geminimaliseerd. Earthcare: Laser BB activiteiten zijn afgerond op kleine punten na: CESI contract kon niet volledig worden afgerond omdat CESI ophoudt met diode laserontwikkeling. UK vraagt nu CESI wegvalt wat de route naar de toekomst is. Exec: CESI (is meer een research institute dan industrie) was vrijwel afgerond en de resultaten zijn beschikbaar; de ADM/Earthcare diodelasers zullen door Galileo Avionica worden geleverd met de kennis opgedaan door CESI. MTG: met name IR detectors (tot 15 um): drie parallelle contracten AIM, SELEX (UK), Sofradir. Ook studies voor pulse-tube coolers Air liquide en Astrium. 4.2 Doc.76: STSE (support to Science element), DUE (Data User element) en VAE (Value Added / Market Development element) Opvallende punten: -p.3/4: onder het nieuwe element STSE zijn de eerste ITT s geopend (en nog open; zie ook pt. 4.4), ook ITT WaterRadiance en de ITT ESA-Truth (study only). Compleet overzicht op Exec wijst er met nadruk op dat ESAC wel adviseert, maar niet selecteert (nav vragen daarnaar). Ook MAG is betrokken, maar ITTs worden vastgesteld volgens vastgestelde ESA procedures, zie PBEO(2007)105. Basis referentie voor ITTs is het PBEO workplan. D: hoe gaat selectie proces van ITTs; hoe is ESAC betrokken?

3 3 UK: wat is relatie met nationale programma s? NL: ITT s in 3 e kwartaal; zijn die al uitgestuurd? Exec: ESAC is always in the loop (science advies). ESA krijgt advies van ESAC en ESA beslist dan over de uitgave van ITT s. Relatie met nationale programma s zal zeker worden onderzocht en meegenomen. Alleen water radiance ITT wordt nu uitgebracht; over uitgave overige ITTs wordt DOSTAG op de hoogte gehouden. DUE/DUP -p.5: bij de VN-conferentie over biodiversiteit waren ook veel NL-ers incl. LNV-minister Verburg en vele ambtenaren van LNV, VROM, BZ. -p.6: DUE status. Aan Exec wordt gevraagd naar de ESA evaluatie strategie mbt de DUE programmes en of een evaluatie wordt uitgevoerd. Exec antwoordt dat om daaraan te voldoen 6 personen nodig zijn om een evaluation meeting voor te bereiden hetgeen een voorbereidingstijd vergt >= 6 maanden. Overigens staan de meeste activiteiten in het licht van GMES en de rest wellicht bij Element. Climate Variables. (is genoteerd als action item) -p. 11 Specific Market Opportunities: Exec wijst op interesse van d eworld bank voor Climate Change zaken en EO (o.a. geospatial informatire). De WP heeft hiervoor zelfs een web portal geopend. -p. 13 Future outlook. VAE: 3 ITT gelanceerd (totaal M 4): fresh ideas for new technologies, new markets & export to non-eu. 4.3 Doc.77: CM (continuity of missions) en MMGS (multimission ground segment) Opvallende punten: -p.4 Envisat: "total loss" of RA-2 S-band; alternatieven in voorbereiding; ERS NRT: toegevoegd is een ontvangststation in SA. -p.5/6: overall werken ERS-2 en Envisat nog prima. -p.7 Gemeld wordt dat overlap van de LBR area nuttig is omdat de ontvangststations soms worden geëvacueerd bij naderende cyclonen, terwijl juist dan waarnemingen gewenst zijn -p.8 SCIA: Nieuw meetscenario (limb km) voor bovenste atmosfeer (bovenste mesosfeer/onderste thermosfeer); 1x per 10 dagen synchronisatie met MIPAS bovenste atmosfeer metingen -p 9 vanwege de momentele 'low solar activity' is het goed mogelijk om thans parallelle ERS/Envisat missies uit te voeren, oa. voor DEMs -p.10 user services en mission planning: navraag bij en feed-back van achterban is gewenst om te zien of de 'needs' die ESA meldt aansluiten bij de onze) -p.11/12: op de as.meris-workshop zijn NL-presentaties van TUD, ITC, TNO, WUR, WaterInsight; op het Dragon-symposium waren NL-presentaties van KNMI, ITC -p.13 opvallend zijn de grote aantallen training, die ESA heeft georganiseerd -p.14 ALOS and relation with JAXA: Exec meldt dat het JAXA programma geen ruimte biedt voor 'future missions on-demand', een zorg voor een gezonde co-operatie ESA/JAXA. -p.17 1 e workshop voor long term data preservation was alleen toegankelijk voor de data-owners en providers. Niemand uit NL aanwezig. Op juli CWG (Council Working Group) bleek geen steun voor GB-financiering van dit onderwerp, vooral tegen waren E,I,F,VK. DOSTAG gaf positief advies( in het bijzonder climate users), DOSTAG delegaties stemmen in dat Vz achterblijven support CWG aan LTDP bespreekt met vz PBEO om acties te definiëren richting council. Executive rapporteert voortgang van toepassing Long Term Data Preservation (LTDP) met Climate Change proposal. Voor einde van het jaar komt er een uitgewerkt plan. -p.20: in vorige DOSTAG is gevraagd naar de link tussen de GSCB (ground segment coordination body) (zie ook het EOEP Werkplan 2008) en het Climate Change voorstel. NL-belang betreft vooral Explorer-kandidaat TRAQ en instrumenten voor Sentinels-4& STSE (Support to Science Element) presentation, oral Presentatie (op verzoek van D) over het dit jaar ingevoerde Support to Science Element (STSE) t.b.v. wetenschappelijke opbrengst van ESA s aardobserv.missies (budget M 4), nodig nu de 1 e EOEP-missies gereed zijn/komen voor lancering; zie ook doc. 76. Presentatie: the Changing Earth STSE: Scientific preparation for the next generation of scientific missions and geo information data products: hierin speelt contribution to mission concepts belangrijke rol. New ideas, new observables for EO, increasing multi-mission observation capacity.

4 4 4.5/6 Cryosat, EO(2008)78 In vorige rapportage was de satellietoplevering nog gepland voor mrt.2009, ondanks problemen met de S-Band transponders (uit Spanje), de star-trackers (uit Dk), de zonnepanelen (uit VS) en het DORIS-instrument (uit F). Deze DORIS (zelfde als in JASON- 2) is andere dan Cryostat-1. Nu blijkt vertraging bij de transponders, DORIS en de Mass Memory unit (uit D). Oorsprong van Mass Memory problem (10-8 failure) is nog onbekend, S-Band transponder is grootste probleem. Levering wordt nu eind oktober (overall schedule driver). Zorgelijke vragen van delegaties van D, UK. S-band transponder is geen re-build van cryostat-1, maar een nieuwe ontwikkeling (18 veranderingen). 4.6 Over de Cal/Val is een aparte presentatie, op verzoek van VK (pt. 4.6). Aandacht op noordpool waar Cryosat tot op twee graden na zee-ijsdikte kan meten. Hier zijn geen andere satelliet metingen voorhanden. Uitgebreide validatie campagne om te ijsdikte metingen te corrigeren voor sneeuw op het ijs (o.a. laser metingen om sneeuwhoogte te bepalen). Onafhankelijke vliegtuig, helikopter en grond validatie. Vliegtuig heeft ASIRAS aan boord ; dit is een gesimuleerde SIRAL die zowel laser als radar altimeter bevat. Uitgebreid CVRT (Cryostat Validation & Rerieval Team): 37 leden uit twee AO s. Grote validatie campagnes gepland voor 2010 en NL geen deelname. NL-DELEGATIE geeft compliment voor de presentatie die niet alleen procedures maar ook inhoud bevat. NL-belang is beperkt: levering software door Sat.Serv., datagebruik door bv.imau/deos. 4.7/8 GOCE, EO(2008)79 Er worden alleen kleine problemen gemeld, de satelliet is naar de lanceerbasis gebracht. Vanwege raketproblemen is de lancering verder uitgesteld, van 31/7 naar 10/9 (noot: wegens problemen met de Breeze upper stage (navigatie unit) is inmiddels de lancering naar 8/10 uitgesteld). Hiervoor is de satelliet van winter- naar zomerconfiguratie gebracht. Voor de waarnemingen is dat een groot voordeel: De 1 e Science measurement phase kan nu weer een kleine 6 maanden (tot eind maart 2009) gaan duren. Tevens kon door de lage zonneactiviteit de injectiehoogte 10 km verlaagd worden, wat een verbeterd gravity gradient signaal oplevert. Over missieprofiel is aparte presentatie, op verzoek VK (pt. 4.8). Bij de GSP-studie over massatransport is SRON betrokken (was prime, nu is dat Universiteit Lux). Op het IAG-symposium waren GOCE-presentaties van TUD en SRON. NL-belang bij GOCE is groot, zowel industrieel (m.n. koudgas/be, zonnepanelen/ds) als wetenschappelijk: datagebruik(o.a.imau/itc), dataprocessing(sron), baanbepaling(tud). 4.9 ADM-Aeolus, EO(2008)80 Alsmaar aanhoudende problemen met de laser (uit F) als gevolg van o.a. operator fouten moest lange-duur test worden afgebroken - zorgen alsnog voor het gevreesde lanceeruitstel van 1 jaar, naar eind 2010 (nieuwe laser >= april 2009, dus launch >= okt 2010). Op volgende DOSTAG komt presentatie hierover van het 'Tiger Team'. Uitstel kan benut worden om enkele instrument-zaken nader uit te zoeken. De selectie van de Cal/Val-voorstellen is bekend en besproken in de MAG (Stoffelen uit NL); NL zou betrokken zijn bij 3 kandidaten. NL-delegatie merkt op dat continuous mode de voorkeur heeft bij de wetenschappers en vraagt wat de technische nadelen van implementatie van de continuous mode t.o.v. burst mode zijn. Veel delegaties (D, UK, B) maken zich zorgen om de voortgang, noemen het meer een BB programma dan een FM programma met levering in april D vraagt zich af of er voldoende experts ingezet worden en of ESA de resources wel heeft. F ziet wel wat lichtpunten, maar is eens met D dat april voor FM zorgelijk is. F gaat in op NLdelegatie vraag en vraagt wat effect op s/c is van continuous mode. Exec antwoordt dat mode verandering mogelijk is maar programmatisch betekent overgang naar continuous mode een change van requirements waar ESA alleen aan wil als burst mode problemen blijft geven. Er volgt bij volgende DOSTAG een presentatie over de resultaten van het Tiger team. NL-belang is behoorlijk, zowel industrieel (zonnepanelen/ds, reactiewiel/be) als wetenschappelijk (KNMI: data gebruik, algoritmes) SMOS, EO(2008)81 Project loopt goed en alle problemen lijken tijdig oplosbaar incl.die voor het grondsegment. De ESA-onderhandeling met Roscosmos om de lancering te vervroegen is mislukt, dus geplande startdaum blijft 15/4. Voorbereidingen voor een evt. Follow-on missie gaan door.

5 5 NL-belang in SMOS is vooral het wetenschappelijk gebruik (VU, KNMI, WUR, ITC, TUD; ook via ECMWF mbt NRT data ) 4.11 SWARM, EO(2008)82 Na de vertraging eind 2007 leek het project weer op de rails, maar nu worden opnieuw problemen gemeld: vooral bij de structuur (uit VK), de GPS-Receiver (uit S/A) en de S- band transponder; de CDR is uitgesteld naar februari, lancering zou nog okt.2010 zijn. De ontwikkeling wordt als 'moeizaam' omschreven. Wachten is nog op een Call for Cal/Val en Call for Data ter voorbereiding zij een aantal workshops georganiseerd. In de MAG (uit NL: Visser) is de projectstatus besproken. NL-belang in SWARM is: zonnepaneel(ds)/koudgas(bradford) en voor het gebruik TUD. Accelerometer voor het meten van solar wind en atmospheric drag wordt moeilijk; solar flares kunnen wel worden gedetecteerd EarthCare, EO(2008)83 Project ligt op schema. In mei is het industriecontract getekend. Er worden problemen gemeld met het gewicht van de brandstoftank en de gehele satelliet (max 1700 kg), er wordt naar oplossingen gezocht. Lancering is nog voorzien in sept Op de 2 e sessie van de vernieuwde JMAG (uit NL: Donovan, Beljaars) is geconstateerd dat aan de scientific requirements wordt voldaan. KNMI heeft de 1 e versie van de end-to-end simulator opgeleverd aan de prime (Astrium-D). p.4 ATLID: D vraagt wat de 'delay propagation' is van de Aeolis problematiek op de Atlid (Aladin): impliceert dit Reduced Mission Objectives? Is, om stoplicht te voorkomen, een design change nodig in fase B? (zal nog moten worden beantwoord) p.6 CASPER: UK dringt aan om een continuering van de financiering van CASPER. p.7 Kick-off vond plaats in juli 2008 voor Cloudsat en Calypso data for NWP (wie is daarbij betrokken in NL?) NL-belang is zowel wetenschappelijk (KNMI, RIVM, TUD) als industrieel (vis-nir-swir optical head van MSI-instrument TNO/DS onder MSI-prime SSTL en zonnepaneel-ds). Een presentatie Summary of ATLID meeting: ALADIN lessons learnt is gegeven. Over MSI worden IR detector problemen gemeld. Er werd ook gekeken naar alternatieve detector (supplier) voor VIS detectors, maar review heeft geleerd dit geen goed alternatief is (m.n. met betrekking tot de ROIC). 5.1 GSE, EO(2008)84 Van de 10 GSE s is van 4 de overstap naar Fast Track in volle gang (Promote, Respond, Land, Risk), terwijl voor 5 GSE-extensie nodig is om de overstap naar EU/FP7-dienst te realiseren (Marcoast, Food, Forest, Terrafirma, Polarview); de laatste GSE (MARISS) moet eerst aangepast worden voordat het in GSE-ext. kan worden ondergebracht. ESA noemt de situatie bij Marcoast, Polarview en MARISS kritiek. Alle GSE s komen aan de orde op de Lille workshop medio sept. Bij Terrafirma (a pan- European ground motion hazard information service) wordt TUD als kandidaat-partner genoemd, vanwege expertise SAR metingen (of vanwege extensie naar coastal lowland and flood defense); TNO is al lid. Op de Promote User-workshop waren presentaties uit NL van S&T en Argoss. Annex 2, GSE Service Consolidation: Grote zorg wordt uitgesproken door exec tav levensvatbaar- en duurzaamheid van de services; er is veel versnippering, "vulcanisation" ontbreekt. Annex 3. D meldt dat het nogal gefrustreerd is omdat sprake van een 'self servicing' ipv een user driven service. S vraagt naar helderheid mbt de 'funding flows' van EU, ESA en national programs; dit is noodzakelijk om uitbreiding en transfer of services te kuenen garanderen. S vraagt tevens of er een 'user appreciation report' bestaat. NL-belang: NL is vooral betrokken bij pilot services voor atmosfeer (Promote/GAS) en water (MarCoast). In het NIVR/SRON-advies wordt gepleit voor een GSE-ext.bijdrage aan Terrafirma, tevens wordt deelname aan Food en Forest onderzocht. 5.2 Fuegosat, EO(2008)85 Eind 2007 is het consolidatieplan goedgekeurd, zie EO(2007)113rev1; implementatie is in mrt. gestart en onlangs zijn studies begonnen. In 2008 moeten de toekomstige diensten in workshops met gebruikers worden besproken, waarna een pilotproject in 2009 kan starten. NL-positie: NL is geen deelnemer.

6 6 6.1 GSC, EO(2008)86 Overzichtsdoc. waarin alle primaire zaken kort worden genoemd, in de aparte docs. wordt specifiek op onderdelen ingegaan, zoals: -aanpassing van de ESA-EC overeenkomst voor Segment-2 (zie ook PB-EO verslag) -overstap van GSE naar FastTrack c.q. reguliere FP7-diensten (zie pt. 5.1) -formuleren van de Data Policy (zie 1 e discussie in 123 e PB-EO, Eumetsat/PAC en EU/GAC) -bij Sentinel-1 was succesvolle PDR in juli (zie pt. 6.2) -bij Sentinels-2&3 zijn ook de activiteiten van de core partners gestart (zie ptn. 6.3/6.4) -voor Sentinels-4&5 (incl.s-5 precursor) is in sept. de MDR voor de fase-0 studies (TNO is teamlid); in april is een informele GAS-workshop gehouden over de IG-aanbevelingen; in juni was bij KNMI een S-4 sessie, bij NIVR een S-5P potential participants bijeenkomst en de MTR voor de Camelot-studie (lead KNMI). M.b.t. de S5P is uitgangspunt voor Segment- 2 dat het instrument in-kind wordt aangeleverd; de meeting bij NIVR betrof het polsen van andere landen voor dan wel een in-kind bijdrage dan wel middels financiering via GSC. In september volgt update van bijdrages en randvoorwaarden van lidstaten. Segment-2 bevat nu 225 M. M.b.t. Governance meerdere meetings met de EC. GMES data policy paper behandeld in PBEO en delegaties konden commentaar geven op document. D: timetable van GMES data policy? Wordt duidelijker in volgende PBEO. NL-belang richt zich vooral op de atmosfeerinstrumenten S5 precursor, Sentinels-4&5, beoogd werkpakket voor Sentinels 1-3 is vergelijkbaar. 6.2 Sentinel-1, EO(2008)87 Begin juli is geslaagde PDR gehouden, onder aanname dat enkele punten opgelost kunnen worden. Voor een test van de C-band is een gebied in de Benelux gebruikt. Op de datacompressie workshop in juni was een presentatie van UTwente. In de Procurement-lijst wordt uit NL alleen Sat.Services (telemetrie) genoemd. NL-belang is gericht op zonnepanelen (DS), reactiewielen (Bradford), datacompressie (NLR): echter datacompressie Sentinel-1 NIET meer door NLR vanwege noodzaak speciale hardware; nieuw algoritme ontwikkeld door ESA (Attema) afgeleid van NLR algoritme kan in bestaande processor) en zonnesensoren (TNO/Bradford). Hoe staat het met de industriële invulling? 6.3 Sentinel-2, EO(2008)88 Na tekenen contract in april is werk gestart, daarmee ook de invulling van de subcontractors (nog geen NL); de PDR is in november. NL-belang is gericht op zonnepanelen, reactiewielen en zonnesensoren, naast het instrument. Hoe staat het met de industriële invulling? 6.4 Sentinel-3, EO(2008)89 Na tekenen contract in april is werk gestart, daarmee ook de invulling van de subcontractors; de PDR is in oktober. Enige grote probleem is momenteel het gewicht, vooral van het SLSTR-instrument. In de Procurement-lijst wordt NL genoemd bij de instrumenten SRAL (Sat.Serv.) en OLCI (o.a. Tecnovia). D komt met de suggestie om te kiezen voor kleinere beelden teneinde hoeveelheid data binnen de perken te houden. NL-belang is gericht op zonnepanelen, reactiewielen (Volgens Bradford zegt Prime dat zij preferred supplier zijn, ESA zegt echter dat er problemen) en zonnesensoren. Hoe staat het met de industriële invulling? 6.5 Ground segment, EO(2008)90 Opvallende ontwikkelingen zijn: -p.3: het User Requirements Doc voor de Contributing missions is geaccepteerd -p.5/6: in een workshop zijn de 2 e generatie user requirements besproken -p.7: in april is een infodag voor de industrie over de Contributing missions gehouden In vorige DOSTAG vroeg D om een meer duidelijk en concise rapport over de strategie m.b.t. grondsegment, de hoeveelheid activiteiten is geëxplodeerd en het overzicht ontbreekt; doc. ziet er evenwel nog zelfde uit als vorige rapportage. Check of ESA in terugkomt op opmerkingen D. Het door de EC uitgebrachte GMES Data-policy voorstel komt weer niet in doc. Discussie over Data-policy zou in sept.pb-eo weer aan de orde komen. NL-belang is primair gericht op de atmosfeer- en waterbeheerdiensten.

7 7 6.6 Impact of HMA (Heterogeneous Mission Accessibility) on GSC GS, oral ESA zal presentatie geven over de invloed van de HMA data-access standaarden op het GMES grondsegment. (AI 54.1 n.a.v. verzoek D). 7 Earthnet, EO(2008)91 NIVR heeft met ESA afgesproken dat in Europa een kopie van NASA s OMI-data-archief zal worden opgezet, complementair aan het OMI-archief bij KNMI. (er komt overeenkomst tussen NIVR/KNMI en ESA over het mirror archief van OMI bij ESA). Er gaan overeenkomsten komen voor GOSAT. NL-delegatie vraagt m.b.t. GEO wat de ESA policy is t.a.v. GEO/GEOSS, d.w.z. wat exec heeft gesteld in haar brief aan de GEO groep en vraagt exec hier in de volgende DOSTAG vergadering over terug te melden, hetgeen als action item wordt genoteerd. 8 Report on TRP/GSTP, oral Mondelinge presentatie op de aardobservatiegerelateerde technologie-activiteiten in TRP en GSTP, zie ook doc. 75 voor lijst met lopende TRP/GSTP-projecten. Vorige presentatie was jaar geleden in 52 e DOSTAG. Presentatie staat op ftp site. Verslag door Exec (Jörg Callis) zal elk jaar worden gegeven. In QSR s staat echter de deelinfo vermeld. Kern is het zgn End-to-End technologie proces. Het E2E proces wordt gecoördineerd tussen alle ESA domeinen (EO, Science, HSE, etc). In het TRP/EOEP workplan 2008 zijn de meeste Eumetsat/GMES missies (potentieel) interessant voor NL: high-resolution spectrometers (from UV to TIR), fluorescence specreometers, un-cooled micro-bolometers, APS detectors, characterization of new diffuser types. Het 2009 TRP workplan hangt met name af van de verdere selectie van de EEMs (EEM-7) in februari. D: in-orbit demonstration van technologie is een speciaal item. PBEO en andere boards (IPC) moeten eerst goedkeuring geven voordat ESA hier tot implementatie kan overgaan. Actie: Delegations moeten binnen 3 weken eventueel commentaar op het plan geven. Overige zaken Data Policy: DOSTAG heft volgens huidige regels maar beperkt mandaat. Terms of Reference ESA/PB-EO (2003)53:..monitor the paractical implementation of applicable EO data policy by means of the periodic review of dedicated written reports.. Wanneer mandaat DOSTAG verbreed moet worden, dan toestemming PBEO. Vz DOTAG neemt dit op met vz PBEO. NL-delegatie: verzooek om (1) list of abreviations and acronyms (2) in verbal reporting, make a clear distinction between topics already described in the QSR s and what is new or additional information with regard to the QSR. S: supports NL-delegatie van harte en ook Swi steekt de duimen op.. Exec: several solutions possible for acronyms (wordt AI). Sprekers zullen instructie krijgen. 9/11 Next DOSTAG meetings, conform PBEO/DOSTAG(2008)1 vastgesteld October (ESTEC) January (ESTEC) April (ESRIN) 2-3 September (ESTEC) October (ESTEC) Utrecht, 24 september 2008.

Verslag van de 58e DOSTAG vergadering 28, 29 januari 2009 Jitze van der Meulen, Avri Selig (en Joost Carpay) Geel: NL vragen aan DOSTAG

Verslag van de 58e DOSTAG vergadering 28, 29 januari 2009 Jitze van der Meulen, Avri Selig (en Joost Carpay) Geel: NL vragen aan DOSTAG 1 Verslag van de 58e DOSTAG vergadering 28, 29 januari 2009 Jitze van der Meulen, Avri Selig (en Joost Carpay) Geel: NL vragen aan DOSTAG 2 Chairman s feedback from PBEO o.a. Essential Climate Variables:

Nadere informatie

Verslag 57 e DOSTAG, 22, 23 oktober 2008

Verslag 57 e DOSTAG, 22, 23 oktober 2008 1 Verslag 57 e DOSTAG, 22, 23 oktober 2008 Geel : NL vraag 3 Action items, EO(2008)97 56.1 "GMES: data security en de "S" van GMES): agendapunt 6.6 56.2: review of DUE, komt in DOSTAG-59 (2009Q2) 56.6:

Nadere informatie

Verslag DOSTAG 49 1/6 versie 1 DOSTAG 49

Verslag DOSTAG 49 1/6 versie 1 DOSTAG 49 Verslag DOSTAG 49 1/6 versie 1 Estec, 24-25 oktober 2006-10-27 Aanwezig: J. v.d. Meulen, J. Carpay DOSTAG 49 1. Draft Agenda (OJ 49 rev. 1) Opvallend was het grote aantal afwezige landen: België, Spanje,

Nadere informatie

1. Adoption of Agenda, OJ60

1. Adoption of Agenda, OJ60 1 Toelichting 60e DOSTAG, 2, 3 sept. 2009 Nederlandse delegatie: Avri Selig, Jitze van der Meulen, Joost Carpay (tevens vz DOSTAG). Geel: Vragen van NL delegatie plenair aan Executieve Nieuwe delegatieleden:

Nadere informatie

Op voorstel van de NL delegatie komt de indeling van deze QSR overeen met de indeling van het Werkplan 2004 met de bijbehorende budgetlijnen.

Op voorstel van de NL delegatie komt de indeling van deze QSR overeen met de indeling van het Werkplan 2004 met de bijbehorende budgetlijnen. 1 Verslag van de 39 ste vergadering van de DOSTAG ESTEC, 28-29 april 2004 Nederlandse Delegatie: N.J.J. Bunnik, A. Selig Algemeen: DOSTAG voorzitter rapporteert uit PB-EO-99 meeting dat 240 Meuro beschikbaar

Nadere informatie

1. Adoption of Agenda, OJ61 Agendapunt 10 Post EPS presentatie gaat naar DOSTAG62 in januari (conform AI 60.3).

1. Adoption of Agenda, OJ61 Agendapunt 10 Post EPS presentatie gaat naar DOSTAG62 in januari (conform AI 60.3). 1 Verslag 61e DOSTAG, 27, 28 oktober 2009 -versie 4 nov geel=nl-vraag in DOSTAG, 1. Adoption of Agenda, OJ61 Agendapunt 10 Post EPS presentatie gaat naar DOSTAG62 in januari (conform AI 60.3). 2. Feedback

Nadere informatie

DOSTAG 42. 4.1. EOEP Development and Exploitation Element QSR (2004/4) ESA/PB- EO(2005)7

DOSTAG 42. 4.1. EOEP Development and Exploitation Element QSR (2004/4) ESA/PB- EO(2005)7 1. Adoption of draft agenda ESA/PB-EO/DOSTAG/OJ/42, rev. 1 DOSTAG 42 2. Chairman s feedback from PB-EO 102 Oral report 3. Review of actions Oral report 4. EOEP 4.1. EOEP Development and Exploitation Element

Nadere informatie

Status Roadmap 2.0 28.10.2011 Nico van Putten / Luc Boumans

Status Roadmap 2.0 28.10.2011 Nico van Putten / Luc Boumans Status Roadmap 2.0 28.10.2011 Nico van Putten / Luc Boumans Roadmap 2.0 Aanleiding en context Status Roadmaps 2.0 Evaluatie Hoe verder? Waarom Roadmap 2.0; het budget Consequenties van het beleid en in

Nadere informatie

Status Roadmap 2.0 10.4.2012 Nico van Putten

Status Roadmap 2.0 10.4.2012 Nico van Putten Status Roadmap 2.0 10.4.2012 Nico van Putten Roadmap 2.0 Aanleiding en context Status Roadmaps 2.0 Evaluatie Hoe verder? Waarom Roadmap 2.0; het budget Consequenties van het beleid en in Regeerakkoord

Nadere informatie

Hoe ziet de satelliet infrastructuur (ontwikkeld door ESTEC) eruit?

Hoe ziet de satelliet infrastructuur (ontwikkeld door ESTEC) eruit? Hoe ziet de satelliet infrastructuur (ontwikkeld door ESTEC) eruit? Roger Haagmans Earth Observation Programmes Earth and Mission Science Division 9 Maart 2018 ESA UNCLASSIFIED - For Official Use ESTEC

Nadere informatie

INFORMATIEBIJEENKOMST ESFRI ROADMAP 2016 HANS CHANG (KNAW) EN LEO LE DUC (OCW)

INFORMATIEBIJEENKOMST ESFRI ROADMAP 2016 HANS CHANG (KNAW) EN LEO LE DUC (OCW) INFORMATIEBIJEENKOMST ESFRI ROADMAP 2016 HANS CHANG (KNAW) EN LEO LE DUC (OCW) 14 november 2014 2 PROGRAMMA ESFRI Roadmap, wat is het en waar doen we het voor? Roadmap 2016 Verschillen met vorige Schets

Nadere informatie

GMES. Global Monitoring for Environment and Security. Een politiek initiatief om met informatie- en kennis- technologie Europa te

GMES. Global Monitoring for Environment and Security. Een politiek initiatief om met informatie- en kennis- technologie Europa te GMES Global Monitoring for Environment and Security Een politiek initiatief om met informatie- en kennis- technologie Europa te voorzien van een (onafhankelijk) informatiesysteem voor milieu en veiligheid.

Nadere informatie

RUIMTEVAART: QUO VADIS?

RUIMTEVAART: QUO VADIS? RUIMTEVAART: QUO VADIS? Symposium 50 jaar NVR 21 december 2001 Dr. A.G.M. Driedonks, Algemeen Directeur NIVR RUIMTEVAART: QUO VADIS? Onderwerpen Heroriëntatie Nederlands ruimtevaartbeleid 2001 ESA Ministers

Nadere informatie

Wat komt er op ons af?

Wat komt er op ons af? BUSINESS ASSURANCE ISO 45001 Wat komt er op ons af? Apply veiligheidsdag Hans Snoeren 25 mei 2016 1 EHS Conversion_01_Introduction_Rev 0 SAFER, SMARTER, GREENER Introductions Planning ontwikkeling ISO

Nadere informatie

NSO presentatie Big Science Industry Day 16 oktober 2013 Joost Carpay Netherlands Space

NSO presentatie Big Science Industry Day 16 oktober 2013 Joost Carpay Netherlands Space 1 NSO presentatie Big Science Industry Day 16 oktober 2013 Joost Carpay (j.carpay@spaceoffice.nl; Netherlands Space www.spaceoffice.nl) Office Netherlands Space Office (NSO) Ruimtevaartorganisatie van

Nadere informatie

Introduction KNMI. Glossy. KNMI Open Data KDC ESA. Raymond Sluiter KNMI

Introduction KNMI. Glossy. KNMI Open Data KDC ESA. Raymond Sluiter KNMI Glossy KNMI Open Data KDC ESA Raymond Sluiter KNMI Introduction KNMI KNMI: The national institute for weather, climate research and seismology in The Netherlands... KNMI is an agency of the Ministery of

Nadere informatie

1. Draft Agenda D verzoekt of in toekomst ook Sentinel Project Leiders aanwezig kunnen zijn bij DOSTAG

1. Draft Agenda D verzoekt of in toekomst ook Sentinel Project Leiders aanwezig kunnen zijn bij DOSTAG 1 Verslag 59e DOSTAG, 28, 29 april 2009 Avri Selig, Jitze van der Meulen, Joost Carpay (voorzitter DOSTAG) Geel: Potentiële vragen NL delegatie aan DOSTAG Nieuw is de Tsjechische delegatie. 1. Draft Agenda

Nadere informatie

JPI Oceans Gezonde en productieve zeeën en oceanen

JPI Oceans Gezonde en productieve zeeën en oceanen JPI Oceans Gezonde en productieve zeeën en oceanen www.jpi oceans.eu OVERZICHT Terrein Governance Operationeel maken Strategic Research and Innovation Agenda Belgische deelname en interesse Outlook SRIA

Nadere informatie

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 25/2/2016. Biocide CLOSED CIRCUIT

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 25/2/2016. Biocide CLOSED CIRCUIT 1 25/2/2016 Biocide CLOSED CIRCUIT 2 Regulatory background and scope Biocidal products regulation (EU) nr. 528/2012 (BPR), art. 19 (4): A biocidal product shall not be authorised for making available on

Nadere informatie

Safety Management System

Safety Management System Safety Management System Tbv ILT-sectorbijjeenkomst dd 7 nov 2013 Richard Hol / Hoofd Safety & Quality Assurance Inhoud Aanpak implementatie SMS Occurrence reporting proces Voorbeelden SMS producten Beoordeling

Nadere informatie

COST: European cooperation in science and technology. NETLAKE COST Action ES1201

COST: European cooperation in science and technology. NETLAKE COST Action ES1201 Name NETLAKE COST Action ES1201 COST: European cooperation in science and technology DOEL: Onderzoeken en oplossen van internationale vraagstukken MIDDEL: Coördineren en afstemmen van onderzoek middels

Nadere informatie

2 e webinar herziening ISO 14001

2 e webinar herziening ISO 14001 2 e webinar herziening ISO 14001 Webinar SCCM 25 september 2014 Frans Stuyt Doel 2 e webinar herziening ISO 14001 Planning vervolg herziening Overgangsperiode certificaten Korte samenvatting 1 e webinar

Nadere informatie

BiZZdesign. Bouwen van sterke en wendbare organisaties met behulp van standaarden, methode, technieken en tools. Research & Development

BiZZdesign. Bouwen van sterke en wendbare organisaties met behulp van standaarden, methode, technieken en tools. Research & Development BiZZdesign Bouwen van sterke en wendbare organisaties met behulp van standaarden, methode, technieken en tools Research & Development 1 Profile CV Joost Niehof Name Grade Nationality Residence Role Joost

Nadere informatie

Designing climate proof urban districts

Designing climate proof urban districts Designing climate proof urban districts Presentation for Deltas in Times of Climate Change 2010 Jaap Kortman Laura van der Noort IVAM Maarten van Dongen Witteveen + Bos The Netherlands Presentation What

Nadere informatie

15 mei Inspire richtlijn van kracht

15 mei Inspire richtlijn van kracht Er is er één jarig! 15 mei 2007 Inspire richtlijn van kracht Wat regelt INSPIRE INSPIRE mijlpalen 15/5/2009 INSPIRE wet 3/12/2010 Metadata van annex I en II 9/11/2011 Discovery en view services voor annex

Nadere informatie

Innovatie instrument en financierings mogelijkheden

Innovatie instrument en financierings mogelijkheden HealthGrain Holland, Den Haag 5 juli 2011 Innovatie instrument en financierings mogelijkheden Frans van den Berg, Innovatiemakelaar Food & Nutrition Delta Food & Nutrition Delta? FND is deel van het Innovatieprogramma

Nadere informatie

Erasmus School of Law

Erasmus School of Law Erasmus School of Law Research Mid-Term Review 2012 Mid-Term Review Research 2012 Onderdeel van de six year evaluation cycle Onderzoek 2009-2011 Interne en lichte procedure Volgens landelijk SEP protocol

Nadere informatie

Opstellen Technical Specification 14 C groendeel bepaling in SRF

Opstellen Technical Specification 14 C groendeel bepaling in SRF ECN-E--07-018 Opstellen Technical Specification 14 C groendeel bepaling in SRF SN projectnummer 3500-06093-03-003 F.P. Bakker Februari 2007 [1] [definitieve versie] Februari 2007 Gemaakt door: Gecontroleerd

Nadere informatie

NBA Waardecreatie, Integrated Thinking en Integrated Reporting. 17 januari 2017 Paul Hurks

NBA Waardecreatie, Integrated Thinking en Integrated Reporting. 17 januari 2017 Paul Hurks NBA Waardecreatie, Integrated Thinking en Integrated Reporting 17 januari 2017 Paul Hurks NBA Wat is IR? Eccles at al. NBA Wat is IR? Eccles at al. NBA Wat is IR? Welke informatie is voor

Nadere informatie

Satellietdataportaal. Stand van zaken 10 december 2014

Satellietdataportaal. Stand van zaken 10 december 2014 Satellietdataportaal Stand van zaken 10 december 2014 Agenda 1. Korte terugblik Satellietdataportaal groeiseizoen 2014 2. Stand van zaken Sentinel-satellieten 3. Ontsluiting van de Sentinel-data 4. Centrale

Nadere informatie

PROJECT PLAN VOOR DE IMPLEMENTATIE VAN EEN STANDAARD SITE VOOR DE VERENIGING O3D

PROJECT PLAN VOOR DE IMPLEMENTATIE VAN EEN STANDAARD SITE VOOR DE VERENIGING O3D PROJECT PLAN VOOR DE IMPLEMENTATIE VAN EEN STANDAARD SITE VOOR DE VERENIGING O3D Auteur : P. van der Meer, Ritense B.V. Datum : 17 juli 2008 Versie : 1.3 2008 Ritense B.V. INHOUD 1 VERSIEBEHEER...1 2 PROJECT

Nadere informatie

Ir. Herman Dijk Ministry of Transport, Public Works and Water Management

Ir. Herman Dijk Ministry of Transport, Public Works and Water Management Policy Aspects of Storm Surge Warning Systems Ir. Herman Dijk Ministry of Transport, Public Works and Water Contents Water in the Netherlands What kind of information and models do we need? Flood System

Nadere informatie

Research Data Management, LCRDM & Concept-notitie RDM in het SEP. LOKO-overleg, Academiegebouw Utrecht, 13 november 2017

Research Data Management, LCRDM & Concept-notitie RDM in het SEP. LOKO-overleg, Academiegebouw Utrecht, 13 november 2017 Research Data Management, LCRDM & Concept-notitie RDM in het SEP LOKO-overleg, Academiegebouw Utrecht, 13 november 2017 1 National Coordination Point Research Data Management 2015 > www.lcrdm.nl @lcrdm

Nadere informatie

Agendapunt 6: Op weg naar KP8

Agendapunt 6: Op weg naar KP8 Agendapunt 6: Op weg naar KP8 Consultatie ten behoeve van de Nederlandse inzetbepaling Ministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap Waar staan we KP6 is afgerond (2002-2006) Document: Evaluatie achteraf

Nadere informatie

115mm F/7 APO. Jupiter waarnemen

115mm F/7 APO. Jupiter waarnemen 115mm F/7 APO Jupiter waarnemen Jupiter waarnemen Jupiter waarnemen Jupiter waarnemen Jupiter waarnemen Jupiter Diameter 142.984 km Afstand tot de Zon 778 miljoen km Omlooptijd om Zon 11 jaar en 10 maanden

Nadere informatie

Welcome bij SURF. Bron: Prof. Dr. Ir. Anwar Osseyran Managing director SURFsara, professor Amsterdam Business School - UvA

Welcome bij SURF. Bron:   Prof. Dr. Ir. Anwar Osseyran Managing director SURFsara, professor Amsterdam Business School - UvA Welcome bij SURF Bron: http://vimeo.com/20412632 Prof. Dr. Ir. Anwar Osseyran Managing director SURFsara, professor Amsterdam Business School - UvA SURF Toegang tot de best mogelijke ICT faciliteiten coöperatieve

Nadere informatie

Safe production of Marine plants and use of Ocean Space. 2de Nederlands-Belgische Zeewierconferentie: DE MULTIFUNCTIONELE NOORDZEE

Safe production of Marine plants and use of Ocean Space. 2de Nederlands-Belgische Zeewierconferentie: DE MULTIFUNCTIONELE NOORDZEE Safe production of Marine plants and use of Ocean Space 2de Nederlands-Belgische Zeewierconferentie: DE MULTIFUNCTIONELE NOORDZEE Waarom dit project? De 2050 Challenge 2050: 10 billion people Voedsel Water

Nadere informatie

Evenement Water en Klimaatadaptatie

Evenement Water en Klimaatadaptatie Evenement Water en Klimaatadaptatie Door: Silvester Botman National Contact Point RVO In deze presentatie 1. INTERREG NSR; een introductie 2. Aanvraagprocedure 3. Overzicht van de eerste twee calls 4.

Nadere informatie

Opportunities for Collaborative Interdisciplinary Programs. James W. Jones Director, FCI

Opportunities for Collaborative Interdisciplinary Programs. James W. Jones Director, FCI Opportunities for Collaborative Interdisciplinary Programs James W. Jones Director, FCI Outline Introduction: Motivation for the FCI Ongoing Projects Mechanisms Emerging Needs, Opportunities Closing Remarks

Nadere informatie

Future of the Financial Industry

Future of the Financial Industry Future of the Financial Industry Herman Dijkhuizen 22 June 2012 0 FS environment Regulatory & political pressure and economic and euro crisis 1 Developments in the sector Deleveraging, regulation and too

Nadere informatie

Risicomanagement bij veranderingen

Risicomanagement bij veranderingen Risicomanagement bij veranderingen De rol van de opdrachtgever Peter Noordam 19 april 2018 1 Er gaan nog steeds veel projecten mis Project succes (chaos report 2017) % project is completed on-time and

Nadere informatie

Introduction Henk Schwietert

Introduction Henk Schwietert Introduction Henk Schwietert Evalan develops, markets and sells services that use remote monitoring and telemetry solutions. Our Company Evalan develops hard- and software to support these services: mobile

Nadere informatie

Identity & Access Management & Cloud Computing

Identity & Access Management & Cloud Computing Identity & Access Management & Cloud Computing Emanuël van der Hulst Edwin Sturrus KPMG IT Advisory 11 juni 2015 Cloud Architect Alliance Introductie Emanuël van der Hulst RE CRISC KPMG IT Advisory Information

Nadere informatie

Trends & Ontwikkelingen in RPO & Recruitment

Trends & Ontwikkelingen in RPO & Recruitment Trends & Ontwikkelingen in RPO & Recruitment voor Recruiters United June 30th, 2015 De agenda Introductie Beeld van de markt en de spelers RPO Services in Nederland. Wat drijft de klant en wat wil de supplier?

Nadere informatie

LIFE Focus: Milieu en Klimaat

LIFE Focus: Milieu en Klimaat LIFE Focus: Milieu en Klimaat John Heynen 10 juni 2016 L Instrument Financier pour l Environnement Focus sessie Milieu en Klimaat Hoofdlijnen goede LIFE aanvraag Beleidsprioriteiten Presentatie PNO Vragen

Nadere informatie

De Digitale Transformatie en de impact op IT. Capgemini Edwin Leinse

De Digitale Transformatie en de impact op IT. Capgemini Edwin Leinse De Digitale Transformatie en de impact op IT Capgemini Edwin Leinse 40+ countries and 120+ nationalities (As of December 31, 2015) North America 16 034 Latin America 9 363 Europe 62 301 Middle-East & Africa

Nadere informatie

1. Ambitie, doelstellingen, acties

1. Ambitie, doelstellingen, acties 1. Ambitie, doelstellingen, acties Van Nederlandse distributie naar Nederlandse ketenregie Uitvoering van het Nationaal Innovatieprogramma Logistiek en Supply Chain Management 1 Agri-Food Chemie Hightech

Nadere informatie

Living Labs. dr.ir. Elke den Ouden. Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016

Living Labs. dr.ir. Elke den Ouden. Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016 Living Labs Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016 dr.ir. Elke den Ouden expertise in smart lighting & smart cities @ TU/e Where innovation starts TU/e Living Labs Een Living

Nadere informatie

Effecten van een op MBSR gebaseerde training van. hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en

Effecten van een op MBSR gebaseerde training van. hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en Effecten van een op MBSR gebaseerde training van hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en compassionele tevredenheid. Een pilot Effects of a MBSR based training program of hospice caregivers

Nadere informatie

Hello map Ocean. To view animation put this slide in full screen mode (Shift + F5 on keyboard) 21 maart 2007 Slide 1 Next slide.

Hello map Ocean. To view animation put this slide in full screen mode (Shift + F5 on keyboard) 21 maart 2007 Slide 1 Next slide. Hello map Ocean To view animation put this slide in full screen mode (Shift + F5 on keyboard) Slide 1 Next slide. NVVA symposium 2007 REACH handhaving en consequenties* *connectedthinking Agenda Wat verandert

Nadere informatie

Infosessie De Lijn Visie mobility hubs & investeringsprojecten. 13 September 2018, Brussels

Infosessie De Lijn Visie mobility hubs & investeringsprojecten. 13 September 2018, Brussels Infosessie De Lijn Visie mobility hubs & investeringsprojecten 13 September 2018, Brussels Agenda 14.00: Ontvangst & koffie 14.30: Verwelkoming en inleiding: Smart and Sustainable mobility Ben Van Roose,

Nadere informatie

PLM & CAD Consultancy

PLM & CAD Consultancy 2 Over USG 3 Facts & Figures PARTNERS Elke maand helpen we 90.000 mensen aan het werk via ons netwerk van 5.195 medewerkers in 944 kantoren in 8 landen. Dit maakt ons de 2de grootste speler in de Nederlandse

Nadere informatie

ISO 20000 @ CTG Europe

ISO 20000 @ CTG Europe ISO 20000 @ CTG Europe 31/10/2007 mieke.roelens@ctg.com +32 496266725 1 Agenda 31 oktober 2007 Voorstelling Project Business Case: Doel & Scope Projectorganisatie Resultaten assessments en conclusies De

Nadere informatie

Bijeenkomst do s en don ts bij aanvragen importontheffingen 13 September 2011. Locatie: Dienst Regelingen, Slachthuisstraat 71, 6041 CB Roermond

Bijeenkomst do s en don ts bij aanvragen importontheffingen 13 September 2011. Locatie: Dienst Regelingen, Slachthuisstraat 71, 6041 CB Roermond Bijeenkomst do s en don ts bij aanvragen importontheffingen 13 September 2011 Locatie:, Slachthuisstraat 71, 6041 CB Roermond Aanvragen importmachtigingen/ontheffingen 13 sept 2011 Agenda 12.00 13.00 uur

Nadere informatie

TROPOMI, spectaculaire spectrometer voor de hele aarde Chemie tussen wetenschap en industrie. Rotterdam 31 maart 2011, Dutch Space, Frits Teule

TROPOMI, spectaculaire spectrometer voor de hele aarde Chemie tussen wetenschap en industrie. Rotterdam 31 maart 2011, Dutch Space, Frits Teule TROPOMI, spectaculaire spectrometer voor de hele aarde Chemie tussen wetenschap en industrie Rotterdam 31 maart 2011, Dutch Space, Frits Teule Inhoud Nederland Instrumentenland Aardobservatie programma

Nadere informatie

Agenda. MLD praktijk Oude regels Learning agility Nieuwe regels Q&A

Agenda. MLD praktijk Oude regels Learning agility Nieuwe regels Q&A Agenda MLD praktijk Oude regels Learning agility Nieuwe regels Q&A Talent management MLD MLD is meer een samenhangend stelsel van HR-instrumenten gericht op medewerkers die management- of leiderschapsposities

Nadere informatie

AdVISHE: Assessment of the Validation Status of Health- Economic Decision Models

AdVISHE: Assessment of the Validation Status of Health- Economic Decision Models AdVISHE: Assessment of the Validation Status of Health- Economic Decision Models Pepijn Vemer, George van Voorn, Isaac Corro Ramos, Maiwenn Al, Talitha Feenstra Rationale In theorie: Doe alles! Een model

Nadere informatie

"Baselines: eigenwijsheid of wijsheid?"

Baselines: eigenwijsheid of wijsheid? "Baselines: eigenwijsheid of wijsheid?" Een afrondende 'beschouwende' presentatie Ing. Ernst J. Oud CISA CISSP Philips Toshiba Crypsys Data Security Getronics Business Continuity (a.k.a. CUC) Urenco Deloitte

Nadere informatie

IPFOS. Bestuurders Conferentie. Scenario planning voor verzekeraars onder solvency II Onno de Vrij, Head of Risk andfraud-sas

IPFOS. Bestuurders Conferentie. Scenario planning voor verzekeraars onder solvency II Onno de Vrij, Head of Risk andfraud-sas IPFOS Bestuurders Conferentie Scenario planning voor verzekeraars onder solvency II Onno de Vrij, Head of Risk andfraud-sas SCENARIO PLANNING DE TOEKOMST VOOR PENSIOENFONDSEN? Onno de Vrij, SAS HET

Nadere informatie

Approval Minutes of Meeting

Approval Minutes of Meeting Approval Minutes of Meeting Status approval process minutes of meeting Task Forces implementation Network Codes Task Force implementation NC Brussels, 20 December 2016 Buijs P. Status update Minutes of

Nadere informatie

Digital municipal services for entrepreneurs

Digital municipal services for entrepreneurs Digital municipal services for entrepreneurs Smart Cities Meeting Amsterdam October 20th 2009 Business Contact Centres Project frame Mystery Shopper Research 2006: Assessment services and information for

Nadere informatie

Drug Prevention and Information Programme DPIP Financieel Perspectief Doelstellingen

Drug Prevention and Information Programme DPIP Financieel Perspectief Doelstellingen Drug Prevention and Information Programme DPIP 2007-2013 Financieel Perspectief 2007-2013 DPIP wetgeving :Decision No 1150/2007/EC Uitgevoerd door: Directoraat Generaal Justitie Totaal budget: 21 M EUR

Nadere informatie

Ontmanteling & Hergebruik in NL: Een gezamenlijke inspanning

Ontmanteling & Hergebruik in NL: Een gezamenlijke inspanning Ontmanteling & Hergebruik in NL: Een gezamenlijke inspanning New emmergy 17 mei 2017 Berend Scheffers Ons energiesysteem 2 Energiesysteem Nederland 2015. Bron: NEV 2016, ECN, PBL, CBS, RVO Rol van gas

Nadere informatie

Ervaringen met begeleiding FTA cursus Deployment of Free Software Systems

Ervaringen met begeleiding FTA cursus Deployment of Free Software Systems Ervaringen met begeleiding FTA cursus Deployment of Free Software Systems Frans Mofers Nederland cursusmateriaal & CAA's alle cursusmateriaal vrij downloadbaar als PDF betalen voor volgen cursus cursussite

Nadere informatie

SEPA for mobile. Agenda. Wat is SEPA? Wat is de European Payments Council? Wat doet de EPC op het gebied van mobiel betalen?

SEPA for mobile. Agenda. Wat is SEPA? Wat is de European Payments Council? Wat doet de EPC op het gebied van mobiel betalen? SEPA for mobile Gijs Boudewijn 24 mei 2012 Agenda Wat is SEPA? Wat is de European Payments Council? Wat doet de EPC op het gebied van mobiel betalen? EPC en mobiel: deliverables tot dusver en prioriteiten

Nadere informatie

Activant Prophet 21. Prophet 21 Version 12.0 Upgrade Information

Activant Prophet 21. Prophet 21 Version 12.0 Upgrade Information Activant Prophet 21 Prophet 21 Version 12.0 Upgrade Information This class is designed for Customers interested in upgrading to version 12.0 IT staff responsible for the managing of the Prophet 21 system

Nadere informatie

Geïntegreerde ex ante impactanalyse bij de Europese Commissie

Geïntegreerde ex ante impactanalyse bij de Europese Commissie Geïntegreerde ex ante impactanalyse bij de Europese Commissie Peter Lelie Europese Commissie - DG EMPL 7-Oct-09 Directoraat-Generaal for Werkgelegenheid, Sociale Zaken en Gelijke Kansen Eenheid Sociale

Nadere informatie

GRIP. Lecture 3: E-Contacts. Prof. dr. Dirk-Jan F. Kamann. NEVI-Chair Purchasing RUG. Groningen, Rijksuniversiteit. universiteitgroningen.

GRIP. Lecture 3: E-Contacts. Prof. dr. Dirk-Jan F. Kamann. NEVI-Chair Purchasing RUG. Groningen, Rijksuniversiteit. universiteitgroningen. Groningen Research Institute of Purchasing Lecture 3: E-Contacts Prof. dr. Dirk-Jan F. Kamann NEVI-Chair Purchasing RUG Groningen, RuG Goal Potential EP New roles, opportunities & threats E-Contacts Electronic

Nadere informatie

End-to-End testen: de laatste horde

End-to-End testen: de laatste horde End-to-End testen: de laatste horde Dieter Arnouts Agenda Begrip End-to-End testen in het test proces Praktische aanpak End-to-End Test Omgeving Uitdagingen End-to-End testen: De laatste horde 11/10/2010

Nadere informatie

MS Dynamics 365 voor MKB

MS Dynamics 365 voor MKB MS Dynamics 365 voor MKB MS Dynamics 365 voor MKB Doel van deze presentatie Door kennisdeling onze relaties in staat stellen de juiste softwarebeslissingen te maken om hun bedrijf door te ontwikkelen Ik

Nadere informatie

Horizon 2020 Secure Societies

Horizon 2020 Secure Societies Horizon 2020 Secure Societies hét Europese programma voor onderzoek en innovatie Paul Kruis, Agentschap NL 12 november 2013 European Union, 2013 Van KP7 naar H2020 Het Zevende Kaderprogramma Security en

Nadere informatie

3e Mirror meeting pren April :00 Session T, NVvA Symposium

3e Mirror meeting pren April :00 Session T, NVvA Symposium 3e Mirror meeting pren 689 13 April 2017 14:00 Session T, NVvA Symposium steps since April 2016 The enquiry (June to August 2016) performed by the national bodies. Resulting in 550 comments. Three/Four

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage. Datum 27 februari 2009

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage. Datum 27 februari 2009 > Retouradres Postbus 20101 2500 EC Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-Generaal Bezuidenhoutseweg 20 Postbus 20101 2500 EC Den Haag

Nadere informatie

Voorspel uw toekomstige. afzet met Sales & Operations Planning. Rene van Luxemburg. Ilja Kempenaars

Voorspel uw toekomstige. afzet met Sales & Operations Planning. Rene van Luxemburg. Ilja Kempenaars Voorspel uw toekomstige Rene van Luxemburg Ilja Kempenaars afzet met Sales & Operations Planning Break-out sessie Break-out sessie S.&.O.P. & Forecasting Forecast Pro applicatie Effectief? Ja! Duur? Nee!

Nadere informatie

Risk & Requirements Based Testing

Risk & Requirements Based Testing Risk & Requirements Based Testing Tycho Schmidt PreSales Consultant, HP 2006 Hewlett-Packard Development Company, L.P. The information contained herein is subject to change without notice Agenda Introductie

Nadere informatie

International Leiden Leadership Programme

International Leiden Leadership Programme International Leiden Leadership Programme Information Evening 1 November 2016 Universiteit Leiden.. LLP Programme team Menno Mennes Lucille Brakefield Janna van Helden Ratna Lachmansingh Programme Bij

Nadere informatie

Meer dynamiek en samenwerking in de levenscyclus van een Asset. AMC Seminar Berend Jongebloed Den Helder, 30 Oktober 2014

Meer dynamiek en samenwerking in de levenscyclus van een Asset. AMC Seminar Berend Jongebloed Den Helder, 30 Oktober 2014 Meer dynamiek en samenwerking in de levenscyclus van een Asset AMC Seminar 2014 Berend Jongebloed Den Helder, 30 Oktober 2014 Meer dynamiek In gebruik zijnde Wapensystemen laten profiteren van de continue

Nadere informatie

Succes = Noodzaak x Visie x Draagvlak 2. Case: Implementatie Requirements Lifecycle management bij Rabobank International

Succes = Noodzaak x Visie x Draagvlak 2. Case: Implementatie Requirements Lifecycle management bij Rabobank International Succes = x Visie x Draagvlak 2 Case: Implementatie Requirements Lifecycle management bij Rabobank International dinsdag 3 oktober 2006 Spider Congres Agenda Inventarisatie SPI-knelpunten Implementatie

Nadere informatie

ArchiMate voor kennismodellen van NORA en haar dochters. Marc Lankhorst 16 oktober 2013

ArchiMate voor kennismodellen van NORA en haar dochters. Marc Lankhorst 16 oktober 2013 ArchiMate voor kennismodellen van NORA en haar dochters Marc Lankhorst 16 oktober 2013 Agenda 13:00 introductie ArchiMate-status en -ontwikkelingen en NORA-kennismodel 14:00 parallelle workshops rond de

Nadere informatie

Het avontuur van een nieuw intranet. Frank Alta Product Owner intranet Sociale Verzekeringsbank (SVB)

Het avontuur van een nieuw intranet. Frank Alta Product Owner intranet Sociale Verzekeringsbank (SVB) Het avontuur van een nieuw intranet Frank Alta Product Owner intranet Sociale Verzekeringsbank (SVB) Ervaringen delen Uitvoering AOW, kinderbijslag en meer 43 miljard per jaar 5,5 miljoen klanten 11 locaties

Nadere informatie

Nederlands Instituut voor Navigatie, 6 oktober Netherlands Space Office 1

Nederlands Instituut voor Navigatie, 6 oktober Netherlands Space Office 1 Nederlands Instituut voor Navigatie, 6 oktober 2017 Netherlands Space Office 1 Agenda Netherlands Space Office Rol NSO PRS gebruikers Vervolgplannen Netherlands Space Office 2 Netherlands Space Office

Nadere informatie

ALLES WORDT ANDERS. De impact van Internationale HO trends op de Nederlandse markt

ALLES WORDT ANDERS. De impact van Internationale HO trends op de Nederlandse markt ALLES WORDT ANDERS De impact van Internationale HO trends op de Nederlandse markt 1 MIJN ACHTERGROND 2 ALLES WORDT STEEDS SNELLER ANDERS - Ontwikkelingen volgen zich in een steeds hoger tempo op - Studenten

Nadere informatie

Alcohol policy in Belgium: recent developments

Alcohol policy in Belgium: recent developments 1 Alcohol policy in Belgium: recent developments Kurt Doms, Head Drug Unit DG Health Care FPS Health, Food Chain Safety and Environment www.health.belgium.be/drugs Meeting Alcohol Policy Network 26th November

Nadere informatie

Agenda. 1. Introductie CIBER. 2. Visie Cloud Services. 4. Hoe kan CIBER hepen. 2 Titel van de presentatie

Agenda. 1. Introductie CIBER. 2. Visie Cloud Services. 4. Hoe kan CIBER hepen. 2 Titel van de presentatie CIBER Nederland BV Agenda SURF 1. Introductie CIBER 2. Visie Cloud Services 3. Visiei Position Paper Beliefs 4. Hoe kan CIBER hepen 2 Titel van de presentatie 1. Introductie CIBER Nederland? Feiten en

Nadere informatie

Syfadis Suite. LMS & Talent applicatie

Syfadis Suite. LMS & Talent applicatie Syfadis Suite LMS & Talent applicatie FERN : digitaal leren op werkvloer E books Library Learning Management SyfadisLearning & Talent suite Learning Content management & authoring Performance Support Feiten

Nadere informatie

Korte kennismaking Agenda van gesprek overlopen. Sales consultants met commitment voor uw resultaat

Korte kennismaking Agenda van gesprek overlopen. Sales consultants met commitment voor uw resultaat Korte kennismaking Agenda van gesprek overlopen Sales consultants met commitment voor uw resultaat Positioning statement in één zin Ons engagement Initiëren van WAARDEcreërende en VERKOOPgerelateerde acties

Nadere informatie

13.30 uur Welkom uur Inzicht en ontwikkelingen rondom Best Value uur Eerste ronde praktijkcases uur Koffie/thee pauze

13.30 uur Welkom uur Inzicht en ontwikkelingen rondom Best Value uur Eerste ronde praktijkcases uur Koffie/thee pauze Eventuele subtitel Best Value 13.30 uur Welkom 13.35 uur Inzicht en ontwikkelingen rondom Best Value 14.15 uur Eerste ronde praktijkcases 15.15 uur Koffie/thee pauze 15.30 uur Tweede ronde praktijkcases

Nadere informatie

Horizon 2020 Kansen voor Hogescholen

Horizon 2020 Kansen voor Hogescholen Horizon 2020 Kansen voor Hogescholen DG Onderzoek en Innovatie mei 2013 Inhoud presentatie Opzet toekomstig Europees R&I beleid Hoofdlijnen Horizon 2020 Waar staan we nu? Kansen voor hogescholen in Horizon

Nadere informatie

Implementation of CLP Annex VIII EU harmonised product information for Poisons Centres. Pieter Brekelmans Ronald de Groot Thijs de Kort

Implementation of CLP Annex VIII EU harmonised product information for Poisons Centres. Pieter Brekelmans Ronald de Groot Thijs de Kort Implementation of CLP Annex VIII EU harmonised product information for Poisons Centres Pieter Brekelmans Ronald de Groot Thijs de Kort NVIC NVIC RIVM Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum [NVIC,

Nadere informatie

Support Center GIS-Flanders

Support Center GIS-Flanders Support Center GIS-Flanders Our mission: Ensuring the optimal use of geographic information in Flanders Het Ondersteunend Centrum GIS-Vlaanderen is

Nadere informatie

E-learning maturity model. Hilde Van Laer

E-learning maturity model. Hilde Van Laer E-learning maturity model Hilde Van Laer E-learning maturity model (emm) Self-assessment van online en blended leren met e-learning maturity model (emm) A driver for change? http://www.utdc.vuw.ac.nz/research/e

Nadere informatie

OPENBARE BIJEENKOMST Heropening van de Lelydorp I Bauxietmijn

OPENBARE BIJEENKOMST Heropening van de Lelydorp I Bauxietmijn OPENBARE BIJEENKOMST Heropening van de Lelydorp I Bauxietmijn October 2011 Programma 5 min. Welkom en mededelingen 5 min. Doel van de bijeenkomst en introductie 10 min. De voorgenomen Lelydorp 1 bauxietmijnproject

Nadere informatie

ARTIST. Petten 24 September 2012. www.ecn.nl More info: schoots@ecn.nl

ARTIST. Petten 24 September 2012. www.ecn.nl More info: schoots@ecn.nl ARTIST Assessment and Review Tool for Innovation Systems of Technologies Koen Schoots, Michiel Hekkenberg, Bert Daniëls, Ton van Dril Agentschap NL: Joost Koch, Dick Both Petten 24 September 2012 www.ecn.nl

Nadere informatie

ELEKTRONISCH FACTUREREN MET UBL IN EEN EUROPEES KADER. Dennis Krukkert

ELEKTRONISCH FACTUREREN MET UBL IN EEN EUROPEES KADER. Dennis Krukkert ELEKTRONISCH FACTUREREN MET UBL IN EEN EUROPEES KADER Dennis Krukkert EVEN VOORSTELLEN.. Elektronisch factureren TC434 WS5 HET E-FACTUREREN SPEELVELD (2014) INHOUD PRESENTATIE Aanleiding Organisatie en

Nadere informatie

Digitaal is het nieuwe normaal...ook internationaal

Digitaal is het nieuwe normaal...ook internationaal Digitaal is het nieuwe normaal....ook internationaal Tafel Internationaal 28 november 2016 Xander van der Linde Roy Tomeij Welke NL-overheid verdient onze taart? Waarover vandaag in gesprek? A. Welke urgentie

Nadere informatie

Special Interest Group RESEARCH SUPPORT

Special Interest Group RESEARCH SUPPORT Special Interest Group RESEARCH SUPPORT Samenwerken, Open Access en Data voor onderzoek 23 maart 2015 Henk van den Hoogen Voorzitter SIG RS SIG Research Support Staat voor: - inzicht geven/delen (ICT-)

Nadere informatie

Programma. SBIR Ruimtevaart (Mark Loos, NSO) Toelichting SBIR-proces (Mark Hoogbergen, RVO) De vraag vanuit RWS (Charlotte Schmidt, RWS)

Programma. SBIR Ruimtevaart (Mark Loos, NSO) Toelichting SBIR-proces (Mark Hoogbergen, RVO) De vraag vanuit RWS (Charlotte Schmidt, RWS) Programma 14:00u: 14:05u: 14:20u: 14:45u: 15:15u: 15:45u: Opening SBIR Ruimtevaart (Mark Loos, NSO) Toelichting SBIR-proces (Mark Hoogbergen, RVO) De vraag vanuit RWS (Charlotte Schmidt, RWS) Afsluitende

Nadere informatie

Intro ISO. Finance. Wie zijn wij? Producten. Programma

Intro ISO. Finance. Wie zijn wij? Producten. Programma 1 Intro 2 Wie zijn wij? Producten ISO Programma ICT Finance Producten 3 Visma/AccountView Vivaldi (Interim) (Financieel) Management Workshops & Trainingen De 4U way 4 Nadruk op training en kennisoverdracht.

Nadere informatie

Experiences with ATES applications in Belgium Operational results and energy savings

Experiences with ATES applications in Belgium Operational results and energy savings Experiences with ATES applications in Belgium Operational results and energy savings H.Hoes 1 Klik om ATES het opmaakprofiel system results van de Monitoring within Energy Demonstration Program to 30%

Nadere informatie

Business as (un)usual

Business as (un)usual Business as (un)usual Beperking van de impact van incidenten begint vandaag! Aon Global Risk Consulting Business Continuity Practice Continuiteit = basis voor succesvol ondernemen.voor u business as usual?

Nadere informatie