Inwonerparticipatie Tussenrapportage Bergen Zaait 2016 Oktober 2016

Transcriptie

1 Inwonerparticipatie Tussenrapportage Bergen Zaait 2016 Oktober

2 Inhoud Inleiding... 3 Beeldverslag Bergen Zaait 2016 (B100)... 4 Beeldverslag Bergen Zaait 2016 (Waardering initiatieven)... 5 Evaluatie Bergen Zaait Notulen Bergen Zaait B /18

3 Inleiding Voor u ligt de Tussenrapportage Bergen Zaait. Hierin is een beeldverslag toegevoegd, zodat u een indruk krijgt van hoe het evenement er heeft uitgezien. Daarna volgt de evaluatie, waar we teruggrijpen op de doelstellingen van de nieuwe vorm van inwonerparticipatie en specifiek de criteria voor dit evenement. Tot slot treft u de inhoudelijke opbrengst van de dag aan. Hierin zijn de gesprekken van de deelnemers weergegeven inclusief de adviezen die zij hebben uitgesproken. We willen ook graag horen wat de mening is van de commissie Samenleving. De input van de diverse partijen gebruiken we om vervolg te geven aan de ingezette wijze van overheids/inwonersparticipatie op basis van de nieuwe participatiepraktijk (notitie 2015). Want, wie zaait Bergen L 17 augustus /18

4 Beeldverslag Bergen Zaait 2016 (B100) /18

5 Beeldverslag Bergen Zaait 2016 (Waardering initiatieven) /18

6 Evaluatie Bergen Zaait 2016 Aanleiding Op 16 juni 2015 heeft uw raad unaniem ingestemd met de notitie Naar een nieuwe participatiepraktijk en het jaarplan als onderdeel daarvan. Die notitie beschrijft een nieuwe invulling van ons beleid tot inwoner- en cliëntparticipatie. Een van de projecten binnen het jaarplan was de B100. De B100 is afgeleide van het concept G Door middel van loting hebben we 100 Bergense inwoners uitgenodigd om te spreken over hun eigen leefomgeving. Tijdens de commissie Samenleving van 28 juni 2016 heeft u verzocht tot evaluatie van het evenement B100 (als verpakt in de formule Bergen Zaait). Op basis van de bevindingen van de evaluatie zullen we de vorm van de B100 in de jaarplanning bezien. In deze evaluatie beschrijven we de resultaten van afgelopen jaar en trekken daar enkele conclusies uit. Korte beschrijving De basis van Bergen Zaait ligt in de andere manier van inwonerparticipatie. Deze nieuwe aanpak is gericht op: o Geen vaste, formele overleggen o We gaan met elkaar in gesprek! o Meer verschillende mensen spreken o Meer ervaringskennis ophalen o Passend bij huidige tijd, waarin mensen steeds minder tijd hebben Een van de onderdelen uit deze nieuwe manier van inwonerparticipatie vond plaats in de vorm van Bergen Zaait op 11 juni 2016 bij het bedrijf Laarakker Groenteverwerking te Well. Bergen Zaait bestond in de editie 2016 uit twee afzonderlijke onderdelen: de B100, waarvoor 100 willekeurige gelote inwoners uitgenodigd werden, en de waardering van bestaande initiatieven, die via de dorpsraden zijn genomineerd en waarvoor iedereen welkom was. Deze twee onderdelen zijn bewust apart ingestoken, maar wel gekoppeld op dezelfde dag. De koppeling is gekozen om de mensen in de middag ook te inspireren met de initiatieven die er al zijn in onze dorpen. De B100 vond in de middag plaats. Door middel van loting hebben we 100 Bergense inwoners uitgenodigd om te spreken over hun eigen leefomgeving. Een dwarsdoorsnede van onze gemeente: van 13 tot 100+ jaar, uit alle dorpen. De B100 is een bijeenkomst om erachter te komen wat inwoners belangrijk vinden voor hun gemeenschap. Dit doen zij door met elkaar in gesprek te gaan. Op die manier willen we te weten komen of we ons werk goed doen en waar we als gemeente van toegevoegde waarde kunnen, willen en/of moeten zijn. Het resultaat is een actieve en betrokken gemeenschap, waar men elkaar weet te vinden en waar de inwoners samen hun verantwoordelijkheid nemen voor de toekomst van alle dorpen in Bergen. 1 Een G1000 is een burgertop, een evenement waarbij op één dag inwoners en betrokkenen met elkaar in gesprek gaan over hun eigen stad, dorp of gemeente. Zij gaan op zoek naar wat zij samen belangrijk vinden voor hun gemeente. Zij doen dit op basis van de dialoog. Deze is gebaseerd op een open gesprek waaraan alle deelnemers op basis van gelijkwaardigheid deelnemen /18

7 De B100 als aanvulling op het huidige democratische bestel. Meer concreet levert de B100 concrete voorstellen op waar inwoners zelf mee aan de slag gaan of die zij voorleggen aan coll ege en gemeenteraad. Om te meten of de B100 succesvol is hebben we de volgende criteria opgesteld: - Vaststellen of we inwoners hebben gesproken die we normaal niet spreken - Vaststellen van de opbrengst van de dag 1. Kwantitatief: aantal voorstellen 2. Kwalitatief: aard van de voorstellen gaan inwoners zelf aan de slag met de opbrengsten of vragen ze het aan de gemeente? - Vaststellen tevredenheid deelnemers over de dag Terugblik 11 juni 2016 Voorafgaand aan 11 juni ontvingen 700 inwoners (naar rato van de grootte van de dorpskern en evenredig verdeeld naar leeftijd van ) in de weken 15 en 16 een zakje bloemzaad bij wijze van trigger. Eén week later ontvingen zij een uitnodiging voor het evenement Bergen Zaait met het programma (zie bijlage 1). 65 mensen meldden zich aan en waren ook allemaal aanwezig op 11 juni. Als start van de dag hebben we, om de discussie los te maken, een korte film Welkom in de prachtige Maasduinen getoond. Onze toneelverenigingen uit Afferden, Siebengewald en Well maakten deze film, waarbij ze laten zien hoe mooi het hier is. Tegelijkertijd toont de film een aantal punten van aandacht die we bij de dorpsraden hebben opgehaald (bijvoorbeeld zwerfafval langs de Maas, gevoel van onveiligheid op sommige plekken). Vervolgens gingen de genodigden op een laagdrempelige en creatieve manier zelf aan de slag in groepen van personen. Dit onder het motto Groeten uit Bergen over vijf jaar!. Hier vond het gesprek plaats tussen inwoners die elkaar misschien nog nooit gezien hadden. Daarnaast wilden we natuurlijk ook weten wat onze inwoners inhoudelijk bezighoudt. Dit was het meest prominente deel van de bijeenkomst. We hebben 5 grote doeken op (ansichtkaarten) opgesteld en per ansichtkaart één thema vastgepakt, we onderscheidden: - Veiligheid - Zorg en welzijn - Woonomgeving en voorzieningen - Toerisme - Werk en ondernemerschap Bij ieder thema stonden dezelfde 3 vragen centraal: 1. Wat zie je? (wat gaat goed, wat gaat nog niet goed?) 2. Wat vind je daarvan? 3. Wat wil je ermee? /18

8 Bij de doeken stonden kunstenaars gelieerd aan het IFMA-collectief, die samen met de deelnemers het gesprek creatief vastlegden. Uit het gesprek volgen minimaal 2 concrete plannen die inwoners zelf op willen pakken OF adviezen die de inwoners voor willen leggen aan de gemeenteraad van Bergen. Als laatste stemden de genodigden op de door de dorpsraden genomineerde bestaande initiatieven en kozen zij Het initiatief 2016 gemeente Bergen. De dorpsraden hadden ons al initiatieven aangereikt waar zij trots op zijn. We sloten de B100 af met een streekbuffet door de Smaakparels. s Avonds vanaf uur waren alle inwoners welkom voor het tweede deel van Bergen Zaait, de waardering van onze initiatieven. De zeven dorpsraden hadden allemaal één initiatief uit hun dorp voorgedragen voor de waarderingsprijs Het initiatief 2016 gemeente Bergen. Deze vrijwillige initiatieven waren bezocht en vastgelegd op film. De deelnemers van de B100 konden twee stemmen uitbrengen over de zeven initiatieven. Winnaar werd uiteindelijk het initiatief van Well: opruimen zwerfaval in Well en omstreken door Huub en Truus. Constateringen Aan de hand van de notulen van de dag, de enquête onder de deelnemers (ingevuld door 48 van de 63 deelnemers) van de B100, diverse reacties voor, tijdens en na de dag en onze eigen bevindingen, kunnen we het volgende constateren. - De opkomst concentreert zich op deelnemers in de leeftijdscategorie jaar. Jongere doelgroepen zijn slechts met enkelen aanwezig. - Deelnemers zijn gelijkmatig verdeeld over onze dorpen. Alleen Aijen (0) en Siebengewald (1) zijn ondervertegenwoordigd. - 70% van de deelnemers is niet vertegenwoordigd in een bestuur van vereniging, dorpsraad of politieke partij. - Deelnemers geven aan naar het evenement te komen vanuit nieuwsgierigheid, als genodigde of uit betrokkenheid voor de leefbaarheid in de dorpen. - De verwachtingen van de deelnemers liepen uiteen van geen idee, via inspraak leveren / samen ideeën bedenken tot gewoon een gezellige dag beleven. - Deelnemers zijn over het algemeen tevreden over de aansluiting van het programma bij de verwachtingen, over het adresseren van ideeën en opmerkingen en over het betrekken van inwoners op deze dag bij dilemma s, vragen, klachten en ideeën. - De deelnemers verwachten voor het vervolg dat getoond wordt wat besproken is en wat ermee gedaan wordt, en dat de reactie teruggekoppeld wordt naar de dorpsraden. Maar bovenal willen ze actie! - 75% van de deelnemers geeft aan dat we deze dag eens per jaar moeten organiseren. Een aantal mensen geeft aan eens in de 2 of 3 jaar. - Suggesties vanuit de enquête: 1. Meer begeleiding bij de gesprekken, kleinere groepen 2. Introducé meenemen bij uitnodiging 3. Dilemma s, vragen voorleggen waarop elektronisch gereageerd kan worden 4. Geef duidelijker het vervolg aan 5. Hoop dat er ook echt wat met de opmerkingen gedaan wordt - Genodigden ervaren het programma van de hele dag als lang. Het schrikt sommige genodigden zelfs af. - Het tijdstip in de maand juni is niet meest handig, gezien de vele activiteiten in die maand. - Bergen Zaait heeft in het voortraject veel aandacht gegenereerd in de dorpen /18

9 - Voor inwoners was niet duidelijk wie initiatiefnemer van Bergen Zaait was. Nu is duidelijk wat Bergen Zaait is en dat de gemeente initiator is. - De betrokkenheid van de verenigingen en van het bedrijf waar we te gast waren was zeer groot en hartverwarmend. - Bergen Zaait als logo en begrip is herkenbaar geworden. - Workshop kan scherper weggezet worden, zodat we een nog betere indruk krijgen van wat er leeft onder onze inwoners en inhoudelijke resultaten een nadrukkelijker plaats krijgen. - Inhoudelijk resultaat is conform vraagstelling vooraf: per thema minimaal 2 concrete plannen die inwoners zelf op willen pakken OF adviezen die de inwoners voor willen leggen aan de gemeenteraad van Bergen. Conclusie Als we kijken naar de criteria zoals we die geformuleerd hebben voor het meten van het succes van de B100, kunnen we concluderen: - Vaststellen of we inwoners hebben gesproken die we normaal niet spreken: Getuige het feit dat 70% van de genodigden die de enquête hebben ingevuld aangeeft geen bestuurslid te zijn van een vereniging, dorpsraad, of politieke partij, concluderen we dat we hierin zijn geslaagd. We maken hierbij wel de kanttekening dat we er niet in geslaagd zijn de jongere doelgroepen te bereiken. - Vaststellen van de opbrengst van de dag 1. Kwantitatief: aantal voorstellen: In totaal hebben we over de 5 thema s een achttiental adviezen genoteerd. 2. Kwalitatief: aard van de voorstellen gaan inwoners zelf aan de slag met de opbrengsten of vragen ze het aan de gemeente? Het betreft veelal adviezen aan de gemeente op die onderwerpen waarvan inwoners vinden waar we zaken nog kunnen verbeteren. Enkele voorstellen richten zich direct tot de inwoners zelf. We moeten deze adviezen aan de gemeente wel in perspectief plaatsen. Er zijn namelijk ook constateringen gedaan door de deelnemers over de huidige stand van zaken in onze gemeente. Zo geven ze bijvoorbeeld aan dat ze in een mooi gebied wonen met veel groen en dat ze zich in onze gemeente veilig voelen. De adviezen zijn duidelijk en vragen om een duidelijk vervolg of antwoord. - Vaststellen tevredenheid deelnemers over de dag De deelnemers geven in de enquête aan over het algemeen tevreden te zijn over de d ag. Ze hebben echter ook een verwachting, namelijk dat er wat gedaan wordt met hun inbreng: ze willen actie! Daarnaast had de workshop inhoudelijk nog meer op kunnen leveren. De discussie had bij dit onderdeel scherper terug mogen komen. De beantwoording van de criteria is positief. We kunnen vaststellen dat we erin geslaagd zijn om inwoners te betrekken bij de leefbaarheid van Bergen en het gesprek tussen inwoners te faciliteren. Met Bergen Zaait, hebben we een evenement neergezet dat we de komende jaren kunnen blijven gebruiken, ook in communicatief opzicht. Het logo staat voor inwoners en initiatief /18

10 Niet voor iedereen was duidelijk wat het evenement inhield, en wie de initiator was. Dat was een bewuste keuze om de inwoners vrij te laten voelen zich uit te spreken en ook de reden dat onze bestuurders, net als iedereen, pas in de avond waren uitgenodigd. Op basis van de enquêteresultaten stellen we vast dat inwoners het ook zo gevoeld hebben. De notulen geven duidelijk weer hoe de deelnemers onze gemeente ervaren, wat ze goed vinden en wat voor verbetering vatbaar is. De bijeenkomst 11 juni was natuurlijk nog maar een startpunt. Nu staan we voor de uitdaging om het proces een dusdanig vervolg te geven dat de inwoners ook ervaren dat we hun adviezen goed bestuderen en komen tot een uitspraak hoe we ermee omgaan. Wordt vervolgd! Vervolg De conclusies bezien, geven we hieronder puntsgewijs aan hoe we verder gaan met Bergen Zaait in het vervolg: - Behouden van Bergen Zaait als jaarlijkse bijeenkomst (moet een cyclus van advies en opvolging gaan vormen). - Programmaonderdelen B100 en Initiatief van Bergen 20XX los van elkaar organiseren. - Keuze voor lokale betrokkenheid medewerkers aan evenement blijft overeind. - Workshops intensiever begeleiden door discussieleider. - Dorpsraden intensiever betrekken bij opzet evenement. - B100 houden op een doordeweekse avond. - Vervolg evenement duidelijk schetsen naar genodigden en alle andere betrokkenen. - Merk Bergen Zaait benutten en verder ontwikkelen. - Voor jongere doelgroep een andere benadering en andere opzet ontwerpen /18

11 Bijlage 1: uitnodiging Bergen Zaait /18

12 Bijlage 2: Resultaten enquête deelnemers B100 Resultaten enquête deelnemers B juli 2016 Algemene gegevens - Leeftijd bezoekers - Dorp Deelnemers naar dorp Afferden Bergen Siebengewald Well Wellerlooi - Bestuurslid 2 bestuursleden dorpsraad 1 lid politieke partij 11 bestuursleden vereniging 34 geen bestuurslid - Waarom komt u naar het evenement? Deelnemers geven aan: 1. uit nieuwsgierigheid /18

13 2. omdat ze een uitnodiging hebben ontvangen 3. voor de leefbaarheid in de dorpen - Welke verwachtingen had u van het evenement? 1. Geen, was benieuwd 2. Inspraak leveren / samen ideeën bedenken 3. Gewoon een gezellige dag - Sloot het programma aan bij uw verwachtingen? Boven verwachting: 2 Goed: 22 Redelijk: 14 Niet: 1 Helemaal niet: 1 Nvt: 6 - Heeft u ideeën en opmerkingen op tafel kunnen leggen? Boven verwachting: 1 Goed: 15 Redelijk: 20 Niet: 1 Helemaal niet: 0 Nvt: 2 - Zijn we erin geslaagd om inwoners te betrekken bij dilemma s, vragen, klachten en ideeën dier er leven? Boven verwachting: 2 Goed: 15 Redelijk: 20 Niet: 1 Helemaal niet: 0 Nvt: 1 - Wat zo een vervolg moeten zijn? 1. Laat zien wat we hebben besproken en wat ermee gedaan wordt 2. Terugkoppelen naar de dorpsraden 3. Actie! - Moeten we deze dag eens per jaar organiseren? Ja: 36 Nee (eens in de 2 of 3 jaar) 3 - Suggesties. 6. Meer begeleiding bij de gesprekken, kleinere groepen 7. Introducé meenemen bij uitnodiging 8. Dilemma s, vragen voorleggen waarop elektronisch gereageerd kan worden 9. Geef duidelijker het vervolg aan 10. Hoop dat er ook echt wat met de opmerkingen gedaan wordt /18

14 Bijlage 3: Financieel resultaat Afrekening B100 (inclusief waardering initiatieven) Lasten Begroot Werkelijk Campagne Communicatie Programma B Horeca Aankleding B Algemene kosten locatie Totaal lasten Resultaat /18

15 Notulen Bergen Zaait B100 Aanleiding Op 11 juni 2016 hebben inwoners tijdens de B100 zich uit kunnen spreken over hoe zij Bergen nog mooier, beter, leuker willen maken. Zij hebben zich uitgesproken over de thema s Veiligheid, Zorg en Welzijn, Woonomgeving en Voorzieningen, Toerisme, Ondernemen en Werk. Inhoud Hieronder geven we de uitkomsten per thema weer. Veiligheid Over het algemeen stellen de mensen dat ze zich veilig voelen in Bergen. Recent zijn er een aantal inbraken geweest in Well. De politie doet wat ze kan binnen haar mogelijkheden, maar het gaat er volgens de inwoners ook om dat we wat beter zorgen en letten op elkaar. 1. Er wordt voorgesteld om initiatieven / middelen die de sociale controle kunnen versterken, zoals buurtapps, te stimuleren. Mensen ervaren overlast (onveiligheidsgevoel, rondslingerend afval) van hangjongeren in het Heijmans Park in Afferden en Mosaïque in Nieuw Bergen. Ze geven aan dat dit volgens hen een uiting is van verveling. Andere inwoners denken hier heel anders over: Jongeren, zijn dat probleemjongeren? Hadden we ze maar meer! 2. De oplossing voor overlast van hangjongeren zien de deelnemers in het organiseren van activiteiten en faciliteiten voor de jongeren: Zorg dat er wat te doen is voor onze jongeren Een veelbesproken punt is verkeersveiligheid. Hier worden een viertal plekken genoemd die als onveilig gezien worden. Een aantal plekken wordt concreet benoemd. 3. Onderzoek verkeersveiligheid onderstaande situaties. Afferden: Dorpsstraat-Eckeltsedijk Nieuw Bergen: Ovonde Well: Kasteellaan vanaf Rijksweg-Sterrenbos Wellerlooi: Catharinastraat (specifiek hardrijden, hier wordt gevraagd om verkeersremmende maatregelen) Zorg en Welzijn De discussie over zorg wordt tegenwoordig al gauw overschaduwd door het geld wat ermee gemoeid is. In het schilderij hebben de inwoners één hand groen gemaakt (die staat voor de natuur van de Maasduinen). De jonge en oude hand reiken elkaar. Geel staat voor warmte. Maar in de zorg is het misschien minder positief: groen en geel ergeren. De inwoners stellen vast dat er steeds meer van vrijwilligers en professionals wordt gevraagd. Zij krijgen hiervoor niet altijd de waardering. Inwoners stellen vast dat jong vaak werkt en niet in staat is om oud te helpen. Maar toch Je kunt een oogje in het zeil houden in de buurt. Bijvoorbeeld kijken of de rolluiken wel omhoog zijn /18

16 4. Inwoners stellen vast dat jong vaak werkt en niet in staat is om oud te helpen. Inwoners stellen dat de gemeente dus niet te veel moet verwachten van het sociaal netwerk. De inwoners geven aan dat het belangrijk is hoe je met iemand praat, zonder die persoon te vertellen wat hij/zij allemaal niet meer kan. De ondersteuning van de zorgvrijwilligers hierin wordt zeer gewaardeerd. 5. Inwoners vragen aandacht voor bejegening van mensen met een ondersteuningsvraag. Veel mensen in Bergen nemen een afwachtende houding aan als het gaat om een beroep op de voorzieningen, terwijl die beschikbaar zijn. 6. Inwoners doen een oproep aan alle inwoners om elkaar te wijzen op de aanwezige voorzieningen en hoe ze hier een beroep op kunnen doen. 7. Inwoners vragen de gemeente om actieve signalering van mensen die niet vragen. Er zou een betere begeleiding moeten zijn naar zorg en welzijnsvoorzieningen. Tot slot zeggen de inwoners van dit thema dat er in Bergen veel gebeurt voor ouderen, maar dat juist voor de groep onder de 70 jaar maar weinig plaatsvindt. 8. Stimuleer initiatieven (activiteiten) voor de doelgroep onder de 70 jaar. Woonomgeving en voorzieningen Hierover zijn weinig opmerkingen onder de inwoners, met uitzondering van de leegstaande toren in Mosaïque. Een aantal inwoners geeft aan dat ze bezig zijn met bouwplannen in Well (20 woningen). Een aantal mensen vraagt zich af of het plan niet te groot is voor de organisatie gemeente Bergen. Het duurt veel te lang voordat hier besluitvorming over plaatsvindt. De gemeente kijkt alleen centraal. Het draait alleen om Bergen en de andere dorpen schieten te kort. De leefbaarheid wordt de andere dorpen zo ontnomen. Daarnaast is er een concreet verzoek rondom Maasduinenstaete. Inwoners vragen aandacht voor de looproute van Maasduinenstaete en het centrum Mosaïque. Vanuit veiligheid, maar ook omdat bewoners van Maasduinenstaete de weg in Mosaïque niet goed kunnen vinden. Geopperd wordt om de kinderen van het project Mikado de ouderen te laten begeleiden. 9. Zorg voor een duidelijke (waar zitten welke winkels) en veilige looproute naar en door Mosaïque. 10. Vraag om extra parkeerplaatsen rechts van de achteringang van Maasduinenstaete op de plek waar nu nog een groenstrook ligt. Toerisme /18

17 Bij dit paneel wordt er meteen buiten de lijntjes geschilderd. Een deelnemer is het helemaal niet eens met de voorstelling op dit paneel. Ze mist water, bootjes en ze tekent deze zelf. Ook komen er heel veel windmolens op het paneel te staan, een bedreiging van de omgeving en ook van het toerisme. Er vindt hierop een fanatieke discussie plaats tussen voor- en tegenstanders van windmolens. Het schrikbeeld is dat de Maasduinen overschaduwd worden door windmolenparken, waardoor de toeristische waarde van het gebied achteruit gaat. 11. Inwoners zeggen dat zij windmolens niet erg te vinden, maar niet zo dat ze het hele beeld van onze Maasduinen aantasten. Inwoners vinden dat we in een mooi gebied wonen met veel groen. Maar het gaat erom dat inwoners en toeristen het gebied ook echt kunnen beleven. Het toeristische netwerk zou beter uitgebreid moeten worden. We moeten er meer gebruik van maken met fiets- en wandelpaden, of iets spectaculairs. 12. Inwoners adviseren de gemeente om het natuurgebied nog toegankelijker te maken voor toeristen door bijvoorbeeld aanleg van fiets- en wandelpaden, maar het mag ook best wat spectaculairs zijn. Wat hebben we te bieden? Er is veel onbekend. 13. Inwoners adviseren de gemeente om de Maasduinen meer op de kaart te zetten. Een inwoner geeft aan dat het fietspad bij hem niet op orde is en trekt de algemene conclusie dat de fietspaden in onze gemeente niet op orde zijn. Dit roept reactie op in de zaal: Wij hebben wél mooie fietspaden!. Hierop komt de reactie: Er zijn wel mooie fietspaden aangelegd, maar sommige paden liggen vol met grote keien/stenen waardoor er niet te fietsen of te wandelen is. Bijvoorbeeld als je van de Kapelstraat langs de Zevenboom fietst. 14. Bekijk fietspad rondom de Zevenboom Afferden. Ondernemen en Werk Op het paneel werken de inwoners met veel ideeën en kleuren. Dit staat symbool voor de veel verborgen talenten die er zijn en niet altijd worden aangeboord. In eerste instantie zoomen de inwoners in op praktische randvoorwaarden op het gebied van internet en telefoon. Vooral in het buitengebied kan het internet veel beter. Hiervoor zouden we in gesprek moeten gaan. Kijk ook eens bij de buren hoe zij dit aanpakken wat betreft glasvezel. Zowel in Cuijk als Venray zijn er initiatieven. Daar kunnen we van leren. Maar dan moeten hier ook mensen zijn die het initiatief nemen. 15. Inwoners adviseren de gemeente om snel internet in het buitengebied en telefoonverb indingen in de grensstreek te realiseren / optimaliseren. Voor ondernemers verwachten de inwoners dat de gemeente bij procedures en regelgeving ondernemergericht is. Hiermee bedoelen de inwoners één aanspreekpunt die het hele proces begeleidt, meedenken in de mogelijkheden van de ondernemer (als het niet kan, wat dan wel). Om /18

18 ondernemerschap te stimuleren wil men ondersteuning van starters en young professionals bij het opzetten van hun onderneming. Dit kan door advies van banken, KvK e.d., maar ook m et het beschikbaar stellen van multifunctionele werkplekken. 16. Inwoners verwachten een gemeente die ondernemers zo goed mogelijk begeleid bij bedrijfsmatige initiatieven ( ondernemergericht ) 17. Inwoners willen ondersteuning van startende ondernemers door de gemeente in samenspraak met andere partners Inwoners signaleren dat er schaalvergroting in de landbouw optreedt om nog winstgevend te kunnen zijn. Ze zien een groeiende tegenstelling tussen landbouw en recreatie. Ze vragen zich af hoe we daarop kunnen sturen? 18. Verken hoe landbouw en recreatie in onze gemeente elkaar niet in de weg zitten of elkaar zelfs kunnen versterken en laat daar concrete experimenten op los. De inwoners sluiten af met de opmerking dat werkgelegenheid belangrijk is ook omdat het de levendigheid en welzijn in de dorpen in stand houdt. Daarvoor is bundeling van kracht nodig /18