Landinrichting Noordwest Overijssel

Transcriptie

1 RAADSCOMMISSIE Vergadering d.d. 16 juni 2009 t.k.n. advies A (ter advisering; wordt alleen besproken in de commissie) advies B (ter besluitvorming aan de raad; er hoeft geen apart commissiestuk te worden aangemaakt) Voorstel De raadscommissie bespreekt de stand van zaken van het proces Landinrichting Noordwest Overijssel alsmede van de Robuuste Verbindingszone. Landinrichting Noordwest Overijssel 1. Wat is de landinrichting? Het realiseren van één laagveenmoeras in Noordwest Overijssel met daarnaast een vitaal landbouwgebied, aantrekkelijke recreatiemogelijkheden en een landschapstructuur met een eigen identiteit. Dit is het doel van het Strategisch Groenproject (SGP) Noordwest Overijssel rondom de natuurgebieden Wieden en Weerribben in de Kop van Overijssel. Dit doel moet bereikt worden door onder andere 1550 ha landbouwgebied om te vormen naar natuur, de verkaveling voor de agrarische gebruikers te verbeteren, recreatieve fiets- en wandelpaden en nieuwe houtwallen en poelen aan te leggen. Afbeelding 1: het landinrichtingsgebied

2 In 1997 heeft de provincie de Landinrichtingscommissie SGP Noordwest Overijssel geïnstalleerd om het gestelde doel te realiseren. De Dienst Landelijk Gebied (DLG) in regio Oost zorgt voor het procesmanagement. De Landinrichtingscommissie heeft samen met de volgende betrokken instanties: waterschap Reest en Wieden, gemeente Steenwijkerland, Vereniging Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, Dienst Landelijk Gebied en Provincie Overijssel een uitvoeringsplan geschreven: het Raamplan SGP Noordwest Overijssel. Vanaf 2004 worden de maatregelen uit het Raamplan aan de hand van gedetailleerde uitvoeringsplannen uitgevoerd. Om in te kunnen spelen op veranderingen in het gebied, op het beleid en om de financiële middelen zo efficiënt mogelijk in te kunnen zetten worden de maatregelen in modules uitgevoerd. Een module is een concreet uitvoeringsplan met een planning en begroting en een looptijd van maximaal vier jaar. Meer informatie over de aanleiding en achtergrond van de landinrichting is te vinden in het boekje dat is uitgereikt tijdens de informatiebijeenkomst op 14 februari Stand van zaken Op 31 augustus 2004 heeft de gemeenteraad van Steenwijkerland ingestemd met de maatregelen die zijn geformuleerd in de eerste uitvoeringsmodule landinrichting. Deze eerste module omvat het gebied Polders rond de Weerribben en de Beulakerpolder en is eind 2004 definitief vastgesteld door Gedeputeerde Staten (GS). Vanaf dat moment is de looptijd van de module vier jaar, dus tot eind In het advies van 31 augustus 2004 is al aangegeven dat, indien mogelijk, in 2006 een tweede module Polders Rond de Weerribben gestart zou worden. Dit omdat de maatregelen die in het Raamplan staan en de verkavelingsprocedure voor het deelgebied niet binnen vier jaar (één module) uitgevoerd kunnen worden. In 2005 heeft GS de tweede uitvoeringsmodule Groene Kruispunt I vastgesteld. Het gebied Groene Kruispunt is gelegen ten westen van Zwartsluis langs de weg Zwartsluis Meppel/Steenwijk. Het gebied grenst aan de noordkant aan natuurgebied de Wieden en aan de zuidkant aan het als nieuwe natuur begrensde gebied Kraanerweerd (natuurgebiedsplan IJsseldelta Rouveen- Reest). Hierbij gaat het concreet om het omzetten van circa 23 ha landbouwgrond naar natuur. Bij deze module is de gemeente betrokken met name waar het gaat om de planologische PARTICULIER medewerking. De gemeenteraad heeft op 25 januari 2005 met deze module NATUURMONUMENTEN ingestemd. Beukersgracht Grens oostelijk deel Groene Kruispunt Huizen Gemeentegrens WATERSCHAP REEST EN WIEDEN Meppelerdiep Afbeelding 2: Locatie Groene Kruispunt-Oost In 2006 is door GS de module Polders rond de Weerribben II vastgesteld. Hier heeft de raad van Steenwijkerland op 30 mei 2006 mee ingestemd. In 2008 is begonnen met de inrichting van dit natuurgebied en in juni 2009 wordt dit project feestelijk afgesloten. Op 31 oktober 2006 hebben het college en de gemeenteraad kennisgenomen van de vierde uitvoeringsmodule. Deze uitvoeringsmodule betreft de Polders rond de Weerribben III Waterverbeteringsplan Veenweidepolders rond de Weerribben. Omdat de gemeente hierbij niet anders betrokken is dan voor vergunningverlening is met deze module door het college ingestemd en is deze ter kennisgeving voorgelegd aan de raad. Pagina 2 van 7

3 Plan van toedeling deelgebied Rond de Weerribben Een onderdeel van de eerste uitvoeringsmodule van de landinrichting (eind 2004 vastgesteld) is het opstellen van het plan van toedeling Rond de Weerribben. Via het plan van toedeling wordt invulling gegeven aan o.a. de verbetering van de landbouwstructuur. Het plan van toedeling geeft aan welke gronden van eigenaar wisselen. Dit plan is er op gericht om grotere huiskavels te realiseren en de bedrijfsstructuur daarmee te verbeteren. De landinrichtingscommissie dient te besluiten om het plan van toedeling ter inzage te leggen. Echter dit is een stap die al een jaar wordt uitgesteld. Reden hiervoor is dat de landbouwleden binnen de landinrichtingscommissie op dit moment de onduidelijkheid over Natura 2000 te groot vinden. De gevolgen van Natura 2000 op de toekomst van de agrarische sector staan in feite los van het plan van toedeling, maar hebben we invloed op de toekomst van dezelfde agrariërs waarvoor de omstandigheden via de verkaveling (enigszins) kunnen verbeteren. Naar verwachting wordt in de landinrichtingscommissie van juni 2009 een beslissing genomen over het plan van toedeling. Het ter inzage leggen van het plan van toedeling is belangrijke stap in de uitvoering van de landinrichting in het gebied Rond de Weerribben. Het is de basis om ook de verdere projectonderdelen uit te voren, waaronder ook de geplande dorpsommetjes rond de kernen Ossenzijl, Kuinre en Blankenham. In het plan van toedeling is geen rekening gehouden met het vrijhouden van gronden voor een parallelweg langs de N333, omdat ten tijde van de inventarisatie van wensen en behoeften deze plannen nog niet concreet genoeg zijn. Wanneer het plan van toedeling ter inzage wordt gelegd kan de gemeente wel reageren en via een zienswijze of bezwaar aangeven deze gronden alsnog vrij te willen laten maken. Natuurinrichtingsplannen Een tweetal natuurinrichtingsplannen is in procedure. In het deelgebied Rond de Weerribben betreft dit het gebied Lageweg (53 ha ten zuiden van de Lageweg, tegen de Weerribben aan). In dit gebied wordt ook de realisatie van de ijsbaan meegenomen, zodat deze verplaatst kan worden van de huidige locatie. Bij de inrichting van dit natuurgebied zal verder ook een aantal hectares worden ingericht als cultuurrietland (voor oogstbaar riet). Daarnaast is er in het deelgebied Scheerwolde de mogelijkheid om het gebied Meenthebrug (14 ha) in te richten. Dit gebiedje, ten zuiden van het kanaal Steenwijk-Ossenzijl, wordt volledig ingericht voor nieuwe natuur. Inrichtingsplan Scheerwolde Een aantal jaren geleden is de Landinrichtingswet afgeschaft en opgevolgd door de WILG (Wet Inrichting Landelijk Gebied). Omdat het Raamplan Landinrichting onder de oude landinrichtingswet is opgesteld moet voor de deelgebieden waarover nog geen besluitvorming heeft plaatsgevonden een inrichtingsplan worden opgesteld. Dit betreft de drie deelgebieden Scheerwolde, Blokzijl-Vollenhove en Weerribben-Wieden. In deze inrichtingsplannen worden de maatregelen opgenomen die per deelgebied worden uitgevoerd. Op basis van deze inrichtingsplannen worden vervolgend modules opgesteld voor de uitvoering van (een deel van) deze maatregelen in 4 jaar tijd. Momenteel wordt gewerkt aan het inrichtingsplan Scheerwolde, waarbij ook voortschrijdend inzicht leidt tot enkele aanpassingen ten opzichte van het oorspronkelijke raamplan. Juist in dit deelgebied speelt de vraag of het tracé van de Robuuste Verbindingszone moet worden meegenomen of niet. Zie voor meer informatie hierover het tweede deel van dit advies over de RVZ. Bij de verdere planuitwerking van dit deelgebied, en bij het opstellen van het plan van toedeling, wordt hier wel rekening gehouden met het vrijmaken van gronden voor aanpassing van de N333. Het inrichtingsplan Scheerwolde zal naar verwachting eind 2009 of begin 2010 aan de raad worden voorgelegd. Pagina 3 van 7

4 Wetering Oost en Wetering West Binnen het deelgebied Scheerwolde wordt momenteel gewerkt aan de natuurinrichtingsplannen voor de polders Wetering Oost en Wetering West. In deze polders zijn de benodigde gronden nagenoeg verworven zodat de inrichting van deze gebieden voortvarend kan worden opgepakt. Beide natuurinrichtingsplannen zullen eind 2009 of begin 2010 gereed zijn. Indien de verdere procedures voorspoedig verlopen kan in september 2010 met de inrichting worden begonnen. In Wetering West zijn er geen bijzondere aandachtspunten voor de gemeente te verwachten. In Wetering Oost is dit wel het geval. Binnen de inrichting van Wetering Oost zal nieuwe natuur worden gerealiseerd, waterberging en ook 35 ha oogstbaar riet. Hierbij wordt o.a. een aantal wegen afgesloten vanwege de verstorende werking op de nieuwe natuur. Dit betreft het noordelijke deel van de Julianaweg en de Roerdompweg. Daarnaast wordt nog gesproken over het al of niet afsluiten van de Stroinkweg. Tegen het afsluiten van deze laatste weg is veel verzet bij de inwoners van Kalenberg. De bewoners aan de Wetering zijn bang voor de toename van verkeersbewegingen langs de Wetering. Verkeersonderzoek heeft echter uitgewezen dat deze toename (ook wanneer het recreatiepark Scheerwolde is gerealiseerd) niet van zodanige aard is dat aanpassingen aan de weg noodzakelijk zijn. Wel is binnen de plannen ook de realisatie van een vrij liggend fietspad meegenomen. Dit fietspad loopt langs Wetering Oost, Wetering West, langs het Gieterse Meer en sluit aan bij de Thijssengracht. Voor de inrichting van Wetering Oost wordt een tweetal varianten uitgewerkt, te weten een natuurontwikkelingsvariant en een zogenoemde watergoedvariant. Dit Watergoed is een plan op basis van een voorstel van kunstenaar Herman de Vries, die middels een blokkenverdeling de verschillende verlandingsstadia inzichtelijk wil maken. De landinrichtingscommissie zal uiteindelijk een keuze maken voor een van beide varianten. Dit zal mede afhangen van de (meer)waarde en kosten van de varianten. Voorbereidingen deelgebied Vollenhove-Blokzijl Omdat de provincie meer vaart wil maken met de realisatie van de EHS en omdat de processen ter voorbereiding van de inrichting van nieuwe natuur veel tijd vergen is ook gestart met de eerste voorbereidingen voor het inrichtingsplan Vollenhove-Blokzijl (zie o.a. bijlage 2, voor verslag van BGO 3 april waarin over versnelling van EHS is gesproken). In dit gebied speelt met name mee dat er nog veel grond moet worden verworven om de geplande hectares natuur te kunnen inrichten. Daarom zijn in het najaar van 2008 informatiebijeenkomsten en voorlopige wenszittingen gehouden voor de grondeigenaren in het gebied. Hierbij kon worden aangegeven of men belangstelling heeft voor verkoop of ruil van gronden, en welke wensen men heeft m.b.t. de eigen gronden en het bedrijf. Op deze manier hoopt DLG gerichter gronden te kunnen verwerven in dit gebied. Het is de bedoeling dat het inrichtingsplan Vollenhove-Blokzijl eind 2010 of in 2011 gereed is en ter besluitvorming wordt voorgelegd aan de betrokken partijen. De robuuste verbindingszone (RZV) Inleiding Het Rijk heeft in het kader van het realiseren van de Ecologische Hoofdstructuur het gebied langs de Vledder Aa, de Wapserveense Aa en de Steenwijker Aa aangewezen als Robuuste Verbindingszone. Deze verbindingszone zou in 2018 gerealiseerd moeten zijn, en de provincie heeft aangegeven om circa 2010 tot begrenzing van deze verbinding te besluiten. Omdat er door diverse partijen vragen waren wat betreft de haalbaarheid van deze verbindingszone, mede vanwege het feit dat deze door het stedelijke gebied van Steenwijk is gepland, is besloten een onderzoek naar de haalbaarheid uit te voeren. Aan dit onderzoek hebben diverse belanghebbende partijen meebetaald (provincies Overijssel en Drente, gemeenten Westerveld en Steenwijkerland, Waterschap Reest en Wieden, Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer). Doel van de verkenning was het in beeld brengen van de maatschappelijke meerwaarde van deze Robuuste Verbindingszone en deze te onderzoeken op haalbaarheid, en op verenigbaarheid met de doelstellingen van de Robuuste Verbindingszone. Om vervolgens de realisatiekansen van deze Pagina 4 van 7

5 robuuste verbinding in te kunnen schatten. De resultaten van deze studie zijn weergegeven in het rapport Van Wold naar Weerribben Verkenning naar de maatschappelijke meerwaarde van de robuuste verbinding Vledder Aa en Steenwijker Aa (zie bijlage 1). Resultaat verkenning Er is globaal getoetst op ecologische, technische, financiële en planologische aspecten. Uit de verkenning is naar voren gekomen dat een robuuste verbinding, tussen natuurgebieden Nationaal Park Drents-Friese Wold en Nationaal Park de Weerribben via een Natte As, ecologisch en technisch gezien gerealiseerd kan worden. Planologisch gezien zijn er eveneens mogelijkheden indien een integrale aanpak wordt gevolgd. Financieel is het van belang om eveneens integraal deze robuuste verbinding te realiseren om op die manier gebruik te kunnen maken van bestaande en nieuw aan te boren financieringsbronnen. Het proces De gemeente Steenwijkerland heeft in 2006, samen met de andere partijen, het initiatief genomen om de haalbaarheid van de RVZ te onderzoeken. Dit in het kader van de toekomstvisie Steenwijkerland die destijds werd opgesteld, waarbij het van belang was meer duidelijkheid hierover te krijgen. Uit het rapport Van Wold naar Weerribben is gebleken dat een dergelijke verbinding mogelijk is. Met name vanwege de verdere ontwikkelingen in Steenwijk-stad (op het gebied van o.a. ontwikkeling woningbouw en bedrijventerreinen) is het voor de gemeente van belang te weten waar en hoe de RVZ er uit komt te zien en wat de eventuele gevolgen zijn. De landinrichtingscommissie NWO heeft reeds bij de provincie aangegeven dat indien de provincie daadwerkelijk tot realisering van de RVZ overgaat het wenselijk is daarvoor het instrumentarium van de landinrichting in te zetten. Daarbij kan worden aangesloten bij het opstellen van de plannen rond het deelgebied Scheerwolde. De provincie heeft sinds de verschijning van het rapport Van Wold naar Weerribben steeds aangegeven pas tot begrenzing van de RVZ over te willen gaan zodra daar in het gebied draagvlak voor bestaat. Tijdens diverse gesprekken in 2008 bleek bij een aantal partijen hiervoor draagvlak te zijn en een wens om duidelijkheid te krijgen over tracé en grondbeslag. Ook bij de gemeente Steenwijkerland was er behoefte aan duidelijkheid omtrent tracé en gevolgen van de RVZ, met name vanwege ontwikkelingen nabij het Dolderkanaal. Bij de LTO Steenwijkerland is hier echter geen draagvlak voor. Aangegeven wordt dat een dergelijke verbindingszone wederom ten koste van de agrarische bedrijvigheid zal gaan, allereerst wat betreft grondverwerving en naar hun verwachting ook wat betreft beperkende effecten als gevolg van de te realiseren natuurwaarden. Door de provincie is op deze geluiden, bij monde van gedeputeerde Jansen, in 2008 gereageerd met de uitspraak dat in ieder geval duidelijk is dat de robuuste verbinding er zal komen. De vraag is echter nog wanneer. In een gesprek tussen gedeputeerde Jansen, de LTO en de landinrichtingscommissie is afgesproken dat de landinrichtingscommissie de komende tijd de voor- en nadelen van het opnemen van de begrenzing in het inrichtingsplan Scheerwolde. Naar aanleiding van gesprekken in de landinrichtingscommissie is naar voren gekomen dat een zuidelijke verbinding (naar de hoogwaterzone bij Giethoorn-noord, De Auken) de voorkeur heeft boven de verbinding langs het kanaal Steenwijk-Ossenzijl. Dit met name vanwege de verwachte neveneffecten voor de agrarische bedrijven langs deze zone. DLG heeft de opdracht gekregen te onderzoeken of de noord-zuid verbinding ecologisch gezien haalbaar is, kortom of deze verbinding voldoet aan de eisen die, ecologisch gezien, aan een robuuste verbindingszone worden gesteld. Ondanks dat het onderzoek nog niet volledig is afgeronde en op een aantal punten nog nader onderzoek plaatsvindt, lijkt te kunnen worden geconcludeerd dat de RVZ gerealiseerd kan worden via deze noord-zuid verbinding. Echter, tegelijk is ook naar voren gekomen dat het grote knelpunt toch in Steenwijk-stad zit. Voor een aantal soorten waarvoor de verbinding bedoeld is zou het tracé door Steenwijk een probleem kunnen vormen. Dit is een van de punten die (uiteraard) nog nader worden onderzocht. Pagina 5 van 7

6 Op 3 april 2009 stond de RVZ ook op de agenda van het Bestuurlijk Gebiedsoverleg Noordwest Overijssel (BGO). De concrete vraag die in eerste instantie speelde was: moet de landinrichtingscommissie de opdracht krijgen om bij het inrichtingsplan Scheerwolde rekening te houden met het tracé van de RVZ (langs het kanaal Ossenzijl Steenwijk)? De provincie heeft DLG de opdracht gegeven om te onderzoeken of het ook mogelijk is de RVZ naar de Wieden te realiseren (richting de hoogwaterzone Giethoorn). Uit het rapport van DLG bleek dat dit mogelijk is, ook al is de verbinding naar Ossenzijl ecologisch gezien interessanter. In de notitie naar het BGO wordt hierover geen keuze voorgelegd, maar werd meer een algemene stand van zaken weergegeven om over door te spreken in het BGO. Het college is van mening dat het goed zou zijn dat er een standpunt wordt ingenomen over de opdracht naar de landinrichtingscommissie over het tracé langs het kanaal Ossenzijl-Steenwijk. Om te zorgen dat DLG verder kan met het inrichtingsplan Scheerwolde is het wel belangrijk dat deze duidelijkheid komt. Het college, bij monde van wethouder Boxum, heeft derhalve het volgende ingebracht tijdens het BGO op 3 april 2009: Voorstel 1 De gemeente stelt voor om in ieder geval het BGO advies te geven aan de provincie om de landinrichtingscommissie aan te geven dat ze GEEN rekening hoeft te houden met de RVZ bij het inrichtingsplan Scheerwolde. Verder is over de RVZ verder gesproken wat betreft de stand van zaken naar aanleiding van ontwikkelingen bij de diverse organisaties. Met name ook vanwege de discussie in de raad over de verbinding door Steenwijk, langs het Dolderkanaal, die gevolgen heeft voor de grondexploitatie van ontwikkelingen langs die zone. Voorstel 2 Afgesproken is om in het BGO het volgende duidelijk weer te geven: - de gemeente heeft het onderzoek Van Wold naar Weerribben laten uitvoeren om duidelijkheid te krijgen óf de RVZ door stad Steenwijk haalbaar is, het antwoord uit het rapport van Haskoning hierop is ja; - mede vanwege de grote onduidelijkheden over gevolgen voor o.a. economische ontwikkelingen (bedrijventerreinen) e.d., zal de gemeente niet verzoeken om begrenzing op korte termijn, daar moet de provincie zelf over beslissen; - het is aan de provincie om verdere stappen te nemen om de RVZ te realiseren, qua planning, uitwerking, onderzoeken en beschikbaar stellen van benodigde middelen en instrumenten; - de gemeente is bereid met het tracé rekening te houden, zoals mag blijken uit het feit dat op dit moment de gemeente langs het Dolderkanaal wel rekening gehouden heeft met de RVZ (exploitatie School B); echter: - indien de provincie (nu) niet bereid is hier ook financieel aan bij te dragen, zal de gemeente deze (vrijgehouden) gronden alsnog uitgeven; - ook zal er dan geen rekening worden gehouden met het tracé van de RVZ bij eventuele verdere (rode) ontwikkelingen langs dit tracé. Kortom, de provincie is verantwoordelijk voor de realisatie van de RVZ. De gemeente wil graag duidelijkheid over de stappen die de provincie in dit project nu wel of niet gaat zetten. Uitkomst bespreking BGO (uit het concept-verslag van het BGO) Steenwijkerland hecht geen prioriteit aan de realisatie van de RVZ. Mocht de RVZ er wel komen dan heeft de gemeente een voorkeur voor de zuidelijke variant. De provincie heeft ook geen haast en te weinig geld om tot realisatie over te gaan. Onderzoek heeft uitgewezen dat het technisch mogelijk is dat de RVZ door de stad Steenwijk loopt. De vraag is alleen of je hiermee ook de doelen van de RVZ kunt realiseren, dit moet uit het MER blijken. De vraag is echter of het verstandig is om het te doen. Daarnaast speelt de vraag wanneer mocht blijken dat het niet haalbaar is of hiervoor alternatieven voorhanden zijn. De provincie legt het neer Pagina 6 van 7

7 bij LNV met de vraag om hier duidelijkheid over te geven. De vraag is momenteel aan de orde in hoeverre de Landinrichtingscommissie rekening moet houden met de variant Steenwijk-Ossenzijl. Afspraak: Duidelijkheid geven richting Landinrichtingscommissie of men rekening moet houden met de RVZ. Voor de zomer ontvangt de Landinrichtings-commissie hierover een brief van de provincie. Bijlagen/concepten 1. Rapport van Wold naar Weerribben 2. Verslag BGO 3 april 2009 Pagina 7 van 7