Ergotherapeutische conceptrichtlijn voor de individuele behandeling van borstkankerpatiënten in de nazorgfase

Transcriptie

1 Ergotherapeutische conceptrichtlijn voor de individuele behandeling van borstkankerpatiënten in de nazorgfase In het kader van: Toegepast Onderzoek Kwaliteitszorg en Ondernemen Realisatiefase 18 december 2008 Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Streekziekenhuis Midden Twente Senioradviseur: Stijnen, I. Adviesteam R-go: Krämer, P.W.J. Louwinger, M. Ruesink, M.C.E. Opdrachtgever: Duivelshof, M. Oude Sanderink Oude Steenhof, V.

2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Inleiding Verantwoording keuzes Implementatieplan Vermoeidheid, lymfoedeem en psychosociale gevolgen Deel 4 van de richtlijn Voortgang Reeds ontwikkeld In ontwikkeling / nog te ontwikkelen Planning

3 1. Inleiding In de realisatiefase staat het maken, invoeren, implementeren of uitvoeren van het projectresultaat centraal. In deze fase wordt het werk van alle voorgaande fasen geïntegreerd. Indien er geen realisatie van het projectresultaat plaatsvindt, zijn alle eraan voorafgaande activiteiten vruchteloos. [ ] De projectstructurering in de realisatiefase houdt in dat het totale en complete projectresultaat vanuit de samenstellende delen wordt samengebouwd. In deze fase moet dan ook alles gericht worden op de volledigheid van het project. (Wijnen & Storm, 2007, p. 111) In deze realisatiefase staat het maken/ontwikkelen van het projectresultaat centraal. In deze fase wordt inzichtelijk gemaakt welke keuzes er gemaakt zijn tijdens de realisatie van de richtlijn. Tot slot staat er een weergave over wat er nog moet gebeuren, gevolgd door een planning. 2. Verantwoording keuzes Gedurende het project zijn keuzes gemaakt die beschreven zijn in de eerdere fasedocumenten. In de huidige fase worden er ook keuzes gemaakt. Hieronder zullen deze keuzes verantwoord worden Implementatieplan In overleg met de opdrachtgever is er in de eerste fase van het project besloten een implementatieplan te schrijven, om zo het daadwerkelijke gebruik van de richtlijn door de ergotherapeuten te bevorderlijken. Gedurende het project bleek binnen het tijdsbestek van 19 weken niet realistisch om naast het voorbereiden en schrijven van de richtlijn nog een implementatieplan te schrijven. R-go heeft in overleg met de senioradviseur en de begeleiders van het SMT over dit onderwerp besloten om geen implementatieplan te maken. Wel zal in de conceptrichtlijn rekening gehouden worden met de implementatie met behulp van de richtlijnen van Grol Vermoeidheid, lymfoedeem en psychosociale gevolgen Uit het literatuur onderzoek voor het medische deel is gebleken dat vermoeidheid, lymfoedeem en psychosociale gevolgen de meest voorkomende gevolgen van mammacarcinoom en de medische behandeling van mammacarcinoom zijn bij borstkankerpatiënten in de nazorgfase. In het ergotherapeutische deel zal de behandeling van beperkingen op participatieniveau, die veroorzaakt worden door vermoeidheid en lymfoedeem, uitgewerkt worden. De psychosociale gevolgen worden gezien als een instandhoudende factor van vermoeidheid. De psychosociale gevolgen zullen, in de behandeling van beperkingen op participatieniveau door vermoeidheid, binnen het ICF beschreven worden als persoonlijke factoren die invloed hebben op het participatieniveau Deel 4 van de richtlijn Er is besloten een vierde deel aan de richtlijn toe te voegen. Dit deel zal o.a. bestaan uit een conclusie, discussie en aanbevelingen voor vervolg. 3

4 3. Voortgang Hieronder staat een weergave over wat er tot nu toe al is gemaakt, en wat nog gemaakt/ ontwikkeld dient te worden Reeds ontwikkeld Het algemene deel van de richtlijn is in grote lijnen afgerond. Dit zal echter nog verder aangepast worden. Het medische deel van de conceptrichtlijn is reeds ontwikkeld. Dit deel is voor feedback en goedkeuring naar de senioradviseur en de begeleiders van het SMT gestuurd. De senioradviseur en de begeleiders hebben het medische deel goedgekeurd In ontwikkeling / nog te ontwikkelen In deze paragraaf wordt beschreven aan welke onderdelen van de richtlijn momenteel gewerkt wordt en welke onderdelen nog tot stand moeten komen. Ergotherapeutisch deel In het ergotherapeutische deel zal informatie gegeven worden over gekozen methoden voor de behandeling gevolgd door aanbevelingen. - Theoretische kaders Het adviesteam heeft aan het ergotherapeutisch deel van de richtlijn diverse theoretische kaders toegevoegd, die zij van belang vinden in de behandeling van borstkankerpatiënten in de nazorgfase. De volgende theoretische kaders zijn reeds uitgewerkt. o ICF De werkgroep is van mening dat de ICF een geschikt classificatie model is om als denkkader te gebruiken met betrekking tot de ergotherapeutische behandeling van borstkankerpatiënten in de nazorgfase. De ICF maakt ergotherapeuten een aantal essentiële zaken duidelijk aan de hand waarvan de ergotherapeutische behandeling vorm gegeven wordt. o Health Counseling Het adviesteam heeft ervoor gekozen Health counseling als theoretisch kader voor de richtlijn te kiezen. Het volgende citaat beschrijft het doel van Health Counseling: "Bewuste en doelgerichte communicatie tussen een [therapeut] en een patiënt met als doel de patiënt te motiveren het gezondheidsadvies correct op te volgen en zo nodig (lang) vol te houden. Hierbij wordt een beroep gedaan op de actieve participatie en de eigen verantwoordelijkheid van de patiënt." (Gerards, & Borgers, 2006) o Lifestyle Management (wordt momenteel uitgewerkt) o Cognitieve gedragstherapie Het adviesteam heeft er voor gekozen cognitieve gedragstherapie toe te voegen aan de theoretische kaders van de richtlijn. Cognitieve gedragstherapie is gericht op gedragsverandering. 4

5 Gedragstherapie is bedoeld voor patiënten die geholpen kunnen worden door te werken aan de verandering van gedrag en aan inzicht in het eigen functioneren. Gedragstherapie is evenals de andere psychotherapeutische behandelmethoden gericht op het vergroten van de autonomie van de patiënt, en richt zich daarbij op het hier-en-nu. (Finlay, 2001, p. 34) Cognitieve gedragstherapie wordt gegeven door de psycholoog. De ergotherapeut neemt de uitvoerende aspecten van de therapie op zich. Health Counseling en Lifestyle management zijn gebaseerd op de principes van cognitieve gedragstherapie. Wanneer de ergotherapeut met deze methoden werkt neemt hij de principes van de cognitieve gedragstherapie mee in zijn behandeling. - Diagnostiek De volgende instrumenten zijn gekozen voor de diagnostische fase van de behandeling. o AMPS De Assessment of Motor and Process Skills (AMPS) is een gestandaardiseerd en gevalideerd observatie instrument waarmee de ergotherapeut het functioneren van een cliënt in alledaagse huishoudelijke en zelfzorg taken kan beoordelen. De kwaliteit van dit functioneren wordt beoordeeld op de fysieke inspanning die het kost om de taak te kunnen uitvoeren, of het handelen efficiënt en veilig gebeurd en of de persoon dit zelfstandig kan. ( o VAS Het adviesteam is van mening dat de opzet van de VAS ook gebruikt kan worden om de mate van vermoeidheid in kaart te brengen. o Bewegingsuitslagen (range of motion) Door een bewegingsonderzoek bij de individuele borstkankerpatiënt uit te voeren krijgt de ergotherapeut inzicht in de mogelijkheden en beperkingen die de cliënt heeft t.a.v. het gebruik van de lymfatische arm op functieniveau. Deze informatie geeft de ergotherapeut inzicht in de mate waarop de ergotherapeut een bepaalde beweging wel of niet van de patiënt mag vragen. Het bewegingsonderzoek is niet bedoeld voor het vaststellen van doelen op functieniveau (bijv. abductie schouder vergroten), maar puur als aanvullende informatie bij het uitvoeren van betekenisvolle activiteiten. o Open observatie Het adviesteam is van mening dat een open observatie geschikt is wanneer men niet in staat is een AMPS bij de individuele borstkankerpatiënt af te nemen. o Diverse MOHO lijsten (momenteel nog niet bekend welke geschikt worden geacht.) o COPM (wordt momenteel uitgewerkt) o Activiteitenweger (wordt momenteel uitgewerkt) o Health counseling fase 1 - behandelen, trainen, begeleiden en adviseren De volgende onderdelen zullen in ieder geval uitgewerkt worden in deze fase van de ergotherapeutische behandeling van borstkankerpatiënten in de nazorgfase. o ergotherapeutische behandeling van lymfoedeem 5

6 o ergotherapeutische behandeling van vermoeidheid o health counseling fase 2 - evaluatie De volgende onderdelen zullen in ieder geval uitgewerkt worden in deze fase van de ergotherapeutische behandeling van borstkankerpatiënten in de nazorgfase. o health counseling fase 3 schriftelijke verantwoording De schriftelijke verantwoording wordt gedurende de komende weken aangevuld. Deze zal op 22 januari afgerond worden. lay-out en spelling De lay-out en de spelling zal in de laatste week voor het voltooien van de richtlijn gecontroleerd worden. Algemene deel aanvullingen Het algemene deel van de richtlijn is globaal vormgegeven. Een aantal onderdelen, zoals de visievorming, zullen in de loop van de weken nog aangevuld worden. 6

7 4. Planning Datum Mijlpalen Wie? t/m Schrijven van de richtlijn Bijhouden van de schriftelijke verantwoording Inleveren inhoud van de richtlijn tot dusver bij senioradviseur en opdrachtgever t/m Aanvullen inhoud van de richtlijn Feedback terug op de inhoud van de richtlijn door senioradviseur en opdrachtgever Senioradviseur, opdrachtgever t/m Aanpassen inhoud van de richtlijn aan de hand van gekregen feedback. Lay-out en spelling Voorbereiden presentatie Inleveren definitieve inhoud van de richtlijn bij senioradviseur en opdrachtgever Lay-out en spelling Voorbereiden presentatie Laatste feedback terug op de inhoud van de richtlijn door senioradviseur en opdrachtgever Senioradviseur, opdrachtgever Aanpassen richtlijn aan de hand van de gekregen feedback. Lay-out en spelling Voorbereiden presentatie Laatste hand leggen aan de richtlijn Inbinden van de richtlijn Voorbereiden presentatie Presentatie van de richtlijn in het SMT Workshop over de richtlijn voor de ergotherapeuten in het SMT Overhandigen van definitieve richtlijn t/m Schriftelijke verantwoording schrijven, aanpassen en inbinden Inleveren schriftelijke verantwoording bij de senioradviseur Persoonlijke gesprekken leden adviesteam met senioradviseur en tweede assessor t/m Voorbereiden presentatie tijdens de diplomering Voorbereiden workshop Diplomering Workshop over de richtlijn voor studenten HAN en het werkveld 7

8 Inleveren artikel over de richtlijn aan Ergotherapie Nederland. 8

9 Bijlage 1: Referentielijst Adviesbureau Conselho (2007). Fasedocument uitvoeringsfase Ergotherapeutische screening van allochtone ouderen. Nijmegen: Adviesbureau Conselho. Spanjer, M. (2004). De eenvoud van projectmatig werken. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Wijnen, G., Storm, P. (2007). Projectmatig werken. Utrecht: Spectrum. Gerards, F, & Borgers, R. (2006) Health Counseling. Soest: Uitgeverij Nelissen. 9