Impressieverslag belanghoudersbijeenkomst De Bouwvereniging 1. Ondernemingsplan: Van ons naar wij

Transcriptie

1 Impressieverslag belanghoudersbijeenkomst De Bouwvereniging Op woensdag 19 juni 2013 organiseerde De Bouwvereniging in het woon-zorg centrum Casa Cara te Harlingen een conferentie over het thema wonen en zorg. Aanleiding was het nieuwe ondernemingsplan van De Bouwvereniging. Vertegenwoordigers van gemeente, zorg, welzijn, bewoners en corporaties gingen met elkaar in gesprek over de vraag: Kun je in Harlingen zorgeloos oud worden?. Bijzondere gast was professor George de Kam die inging op de ontwikkelingen rondom wonen en zorg en de betekenis voor maatschappelijke samenwerking. Gespreksleider was Guus Terlingen van Gerrichhauzen en Partners. Dit verslag geeft een impressie van de bijeenkomst. 1. Ondernemingsplan: Van ons naar wij Bestuurder Koos van Weerlee presenteert het nieuwe ondernemingsplan van De Bouwvereniging (DBv): Van ons naar wij. Het plan beschrijft waar DBv zich in de beleidsperiode tot 2016 op volkshuisvestelijk, maatschappelijk, financieel en organisatorisch gebied op wil richten. Het plan is tot stand gekomen in samenspraak met belanghouders van de corporatie. Koos van Weerlee presenteert de highlights van het ondernemingsplan. DBv heeft net als andere corporaties te maken met de verhuurderheffing vanuit de Rijksoverheid. Deze zet de investeringskracht van DBv onder druk. Daarnaast beperkt de overheid de kerntaak van de corporatie tot het realiseren, beheren en verhuren van sociale huurwoningen. Dit maakt dat diverse investeringen in maatschappelijk vastgoed, wonen, zorg en leefbaarheid steeds minder toegestaan worden. Daarnaast hebben de economische crisis, demografische ontwikkelingen (vergrijzing en ontgroening) en incidenten in de branche invloed op de corporaties. Van Weerlee stelt naar aanleiding van deze schets van de omgeving dat het winter is in volkshuisvestingsland en dat partijen er gezamenlijk voor moeten zorgen dat er een nieuwe lente komt. DBv heeft in het ondernemingsplan de volgende opgaven benoemd: Actief verbinding hebben en houden met klanten en belanghouders. De titel van het ondernemingsplan refereert hieraan: Van ons naar wij. Het zorgen voor een betere aansluiting van het aanbod op de vraag. Met name de toename van het aantal ouderen vraagt om een antwoord. Samen met belanghouders het opvangen van de kwetsbare groepen. Het borgen van betaalbaarheid door een passend huur- en toewijzingsbeleid. De groep met een inkomen dat recht geeft op huurtoeslag krijgt speciale aandacht. DBv wil zich inzetten op een verduurzaming van de voorraad. Het gaat hierbij om de fysieke en energetische kwaliteit. Verbeteren van de kwaliteit van wijken aan de hand van op te stellen wijkvisies. Bedrijfslasten verlagen door slagen te maken op het gebied van doelmatigheid. Creëren van een sluitende beleidscyclus (PDCA-cyclus). De koers verleggen van ontwikkelaar naar regisseur van vastgoed. 1

2 2. De Harlinger over ouder worden De Bouwvereniging heeft twee jonge filmmakers op pad gestuurd om Harlingers van verschillende generaties te interviewen over hoe zij aankijken tegen ouder worden. De film is te bekijken op de site van De Bouwvereniging. 3. Ontwikkelingen rondom wonen en zorg en de betekenis voor maatschappelijke samenwerking Professor George de Kam, bijzonder hoogleraar Maatschappelijk ondernemen met grond en locaties aan de Radboud Universiteit. Hij presenteert het onderzoek Ouderen in woonservicegebieden dat onder zijn leiding heeft plaatsgevonden op initiatief van de SEV (nu Platform 31). De Kam gaat in op de veranderingen in zorg en welzijn en de nieuwe opgaven die hierdoor ontstaan, zoals scheiden van wonen en zorg, extramuralisering, verschuiving van taken naar het gemeentelijk domein, kostenbesparing en een groter beroep doen op burgers. Hoe geven professionele partijen invulling aan het wonen en zorg en hoe organiseer je dit verder? Een woonservicegebied is een mogelijke oplossing voor dit vraagstuk. Het doel van een woonservicegebied is om zo lang mogelijk zelfstandig te kunnen blijven wonen te midden van anderen, zodat een levensloopbestendige leefomgeving ontstaat. Een woonservicegebied is niet alleen voor ouderen, maar ook voor mensen met beperkingen of die behoefte hebben aan begeleiding. Kwetsbaarheid is een belangrijker criterium dan leeftijd. Diverse bouwstenen (fysiek en sociaal) vormen samen een woonservicegebied. In het onderzoek zijn tien proeftuinen (woonservicegebieden) met elkaar vergeleken op punten zoals geschikte huur- en koopwoningen, veilige en leefbare woonomgeving en voorzieningen. 2

3 Uit het onderzoek is gebleken dat woonservicegebieden een positieve invloed hebben op ouderen. Daarnaast zijn er grote gebiedsverschillen en is het dus geen eenheidsworst. George de Kam raadt aan een onderzoek te houden op een kleinere schaal in Harlingen. Zoals eerder aangegeven is uit het onderzoek gebleken dat woonservicegebieden aansluiten bij de wensen van ouderen. Hierbij speelt het begrip kwetsbaarheid een belangrijke rol. Probeer de kwetsbaarheid van ouderen te beperken. Wat vinden ouderen belangrijk? In het manifest van de thuiswonende oudere is hiervoor een eerste aanzet gegeven. Men heeft behoefte aan eigen regie, mobiliteit, daginvulling, structuur, regelmaat en nabijheid van een huisarts en apotheek. Een belangrijke verandering is dat men niet perse langer wil leven, maar vooral beter (goede kwaliteit). George de Kam is verder ingegaan op het verschil tussen informele zorg en mantelzorg. Het verschil zit hem voornamelijk in de soort inzet. De keuze tussen informele zorg en mantelzorg is afhankelijk van de kwetsbaarheid en financiële situatie van ouderen. Ook als er wordt gekeken naar de tien proeftuinen zijn hierin duidelijke verschillen zichtbaar. Woonservicegebieden zorgen ervoor dat ouderen langer zelfstandig wonen, meer extramuraal en minder zorg nodig hebben. De woonservicegebieden passen in het perspectief van het veranderende rijksbeleid. Daarbij ligt de nadruk op lokale oplossingen en de eigen kracht van ouderen. Om uitvoering te geven aan de opgaven die ontstaan op het gebied van wonen, zorg en welzijn is maatschappelijke samenwerking nodig. George de Kam gaat in op de valkuilen van samenwerking en de best practices. De Kam eindigt zijn presentatie met een aantal adviezen over de situatie in Harlingen. Bestanddelen in woonservicegebieden die werkzaam blijken te zijn, moeten versterkt worden. Stel daarnaast de cliënt centraal: vraagsturing, eigen kracht en initiatief van ouderen. Op het gebied van zorg, wonen en welzijn kunnen verschillende stappen worden genomen. De presentatie van George de Kam is bijgevoegd bij dit verslag. Achtergronden van het onderzoek staan op: 4. Discussie: kun je in Harlingen zorgeloos oud worden? Deelnemers gaan met elkaar in gesprek over de vraag of men in Harlingen zorgeloos oud kan worden. Ter inleiding van deze discussie wordt een film getoond waarin ouderen in een zorgwoning vertellen over het wonen in Harlingen. De film is te bekijken op de site van DBv. 3

4 Er is een aantal stellingen geformuleerd waardoor er een levendige discussie ontstaat. De vergrijzing is een verrijking voor Harlingen Aanwezigen zijn verdeeld over deze stelling. Ouderen hebben veel levenservaring en kunnen dit overbrengen op jongeren. Hierbij moet er wel sprake zijn van een wisselwerking tussen beide groepen. Het in hokjes denken moet stoppen, men moet samen optrekken in deze tijd of je nou jong of oud bent. Het is belangrijk dat er een natuurlijk evenwicht is tussen jongeren en ouderen. De vergrijzing wordt als bedreiging gezien, omdat dit het evenwicht in de samenleving verstoort. In de toekomst kun je alleen nog goede zorg krijgen als je geld hebt Ook bij deze stelling zijn de aanwezigen verdeeld. De vraag die leeft is: wat is goede zorg?. Er wordt geopperd om een basiskwaliteit van zorg te formuleren waar iedereen recht op heeft. Hierbij moet geld geen rol spelen. Vooral de aanvullende zorg zal afhankelijk zijn van wat mensen te besteden hebben. Iemand draagt aan dat we moeten oppassen dat geld niet een te grote rol gaat spelen in de zorg. De aanwezigen geven aan dat iedereen een stapje terug moet doen. Pensioenen worden minder en eigen bijdragen worden hoger. De algemene tendens is dat de mensen met de hoogste inkomens de zwaarste lasten moeten dragen en daarmee worden de mensen met een laag inkomen ontzien. Een voordeel van de bezuinigingen is dat partijen meer gaan samenwerken, omdat ze moeten. Harlingen is goed in staat om de toenemende vergrijzing op te vangen Aanwezigen zijn over deze stelling ronduit positief. Er gaat al heel veel goed in Harlingen, diverse stappen zijn gezet. Aandachtspunt is de samenwerking tussen partijen die nog niet optimaal verloopt. Wie moet de kar trekken in het proces van vergrijzing en extramuralisering? De gemeente geeft aan de regisseursrol op zich te willen nemen. Harlingen is qua omvang een ideale gemeente om in samen te werken. Ook is er een Harlingse mentaliteit van aanpakken en doen. De discussie wordt afgesloten met de opmerking dat Harlingen eigenlijk op goud zit. 4

5 De Harlinger moet gestimuleerd worden om wat voor zijn medemens te doen Kijk naar wat er nu gebeurt en ondersteun en versterk deze initiatieven. Vrijwilligers kunnen niet zonder ondersteuning van professionals. Om meer vrijwilligers te krijgen wordt voorgesteld een vrijwilligers vacaturebank op te richten, maar deze moet wel kleinschalig/tastbaar zijn. Daarnaast moet men vooral kijken naar de mogelijkheden van mensen in plaats van de beperkingen. Er is veel niet aangeboord potentieel. Volgens de aanwezigen zijn er genoeg vrijwilligers in Harlingen, alleen moeten de juiste mensen bij het juiste vrijwilligerswerk worden gevonden. Waar zou Harlingen op het gebied van Wonen en Zorg over 5 jaar moeten staan? De ontwikkelingen omtrent wonen en zorg staan niet stil en gaan verder. Een goede communicatie/overlegstructuur om deze ontwikkelingen te signaleren en te bespreken is belangrijk. Harlingen zou de ambitie moeten hebben om over vijf jaar één van de voorbeelden in Nederland te zijn. Harlingen zou een woonservicegebied optimaal moeten opzetten en benutten. Het ontwikkelen van wijkvisies wordt als een belangrijk aanknopingspunt genoemd. Daarin krijgt de woning en woonomgeving een plek. Afsluiting Koos van Weerlee hoopt dat de bijeenkomst het bewustzijn heeft geprikkeld. Kleine bijeenkomsten zoals deze kunnen bijdragen aan iets groters. Van Weerlee dankt alle aanwezigen voor hun komst en spreekt de wens uit een vervolg te geven aan de bijeenkomst. 5