LLL cursus nefro. 20 november 2010 Martine De Clercq

Transcriptie

1 LLL cursus nefro 20 november 2010 Martine De Clercq

2 Nutritionele ondersteuning bij nierfunctievervangende therapie bij volwassenen Dialyse HD PD NTX

3 Overzicht Verschil HD/PD Malnutritie bij HD 1. Voorkomen 2. Oorzaken en gevolgen 3. Opsporen 4. Nutritionele behoeften 5. Nutritionele ondersteuning

4 Verschil HD - PD Buikvlies Kunstfilter 1. Frequentie van dialyseren (3x/week ~ dagelijks) 2. Verliezen verschillend door poriëngrootte 3. Verschillende techniek = verschillende nutritionele aanpak

5 Malnutritie bij HD Malnutritie bij HD Voorkomen Oorzaken en gevolgen Opsporen Nutritionele behoeften Nutritionele ondersteuning

6 Voorkomen van eiwit én energie ondervoeding bij HD 25 % ernstig Afhankelijk van de gekozen nutrit. parameters 20 à 70% Op basis van albumine en prealbumine (samen meest prognostisch): 25% ernstig ondervoed PE malnutritie stijgt met aantal jaren dialyse Leeftijd Malnutritie meestal geen oorzaak, maar draagt bij tot fataal verloop van infecties of cardiovasculaire ziekten

7 Malnutritie bij HD Malnutritie bij HD Voorkomen Oorzaken en gevolgen Opsporen Nutritionele ondersteuning

8 Oorzaken van eiwit-energie ondervoeding? 1. Onvoldoende voedingsinname 2. Abnormaal nutriënten metabolisme Door acidose Inflammatie Hormoon verstoring Dialyse procedure zelf

9 Verminderde voedselinname? Oorzaak anorexie Uremische toxines na start dialyse betere eetlust, onvoldoende dialyse KT/V (<1.1 = slechtere eetlust) Verteringsproblemen, gastroparese Strenge diëten Vocht, P, K, Na Smaakwijziging (dikwijls geassocieerd met Zn tekort) Anemie niet in controle Inflammatie Gewijzigd plasma AZ patroon Depressie (abnormale synthese van oa. serotonine door abnormaal plasma BCAA en tryptofaan?) Veel medicaties Frequente hospitalisaties Lage sociale status Co-morbiditeiten

10 Gewijzigd nutriënten metabolisme 1. Eiwit en AZ metabolisme 2. Glucose metabolisme 3. Lipiden metabolisme 4. Energie

11 AZ en eiwitmetabolisme Nier speelt rol in handhaven van correcte AZ concentraties in bloed Nierfalen = abnormaal AZ plasma Minder Ess.AZ (uitz. Methionine)

12 AZ en nierfalen 9 Essentiële AZ (gedaald bij NI) Valine Leucine Isoleucine Lysine Methionine (uitz) Threonine Phenylalanine Tryptofaan Histidine (kind, nierfalen) 11 Niet-Essentiële AZ Tyrosine (ess. Bij nierfalen!) Glycine Alanine Cysteïne Serine Aspartaat Asparagine Glutamaat Glutamine Arginine Proline

13 AZ verlies tijdens dialyse Hemodialyse 8-12g AZ/sessie* + 1-3g peptiden/sessie Afh. van soort kunstnier, dialyse tijdsduur, hyperfiltratie enz * Clinical Nutrition 28 (2009);

14 Glucosemetabolisme Insulineresistentie: oorzaak? Uremische toxines? Gebrek aan renale afbraak van gluco regulerende peptiden? Acidose? Inflammatie?

15 Vetmetabolisme Hypertriglyceridemie meest voorkomende stoornis

16 Energiemetabolisme REE (rustmetabolisme) = zelfde als bij gezonde controlepersonen Maar! Totaal energieverbruik is hoger door De dialysetechniek Inflammatie En bij ernstige hyperparathyroïdie

17 Verlies van spiermassa Bij HD : gestegen eiwit-turnover Oorzaken van spierverlies: Verminderde voedselinname Acidose (stimuleert spierdegradatie, insulineresistentie, verminderde albumine aanmaak) Inflammatie (bij 35-50% van de HD ptn) Hormoonverstoring Diabetes Verminderde fysieke activiteit AZ verliezen tijdens dialyse

19 Opsporen van de ondervoede patiënt Eiwit-energie ondervoeding opsporen = verlies aan eiwit- en energie reserves Kenmerken Laag albumine, prealbumine of cholesterol Verlaagde body mass (laag G, G verlies, vetverlies, G verlies met verminderde eiwit en energieinname) Verminderde spiermassa (spierverlies, verlaagde MAMC)

20 Kenmerken van ernstige malnutritie die prognose beïnvloedt BMI <20 G verlies >10% in 6 maand Albumine <3.5 g/dl Prealbumine < 300 mg/l

21 Nutritionele opvolging van HD ptn Van belang voor detectie en controle van nutritionele interventie Opm: onstabiele en at risk ptn hebben meer follow up nodig

22 XX Nutritionele opvolging 1. Dieetanamnese: detectie onvoldoende inname en correctie van nutriënten EBPG: 3 tot 7 dagen voedingsdagboek 2. Opvolgen BMI: elke maand Beschermend effect van hoge BMI bij deze groep patiënten

23 npna (= normalized Protein Nitrogen Appearance) Relatie tussen predialyse plasma ureum en de nutritionele status Geeft een beeld van de eiwitinname bij neutrale N balans (dus niet bij anabool of katabole ptn gebruiken!) Ureum stikstof concentratie in serum en urine tussen 2 dialyses Wordt berekend in midden van de week via formule Normalised = rekening houdend met het gewicht van de pt Daar eiwit voor 16% bestaat uit N, kan vanuit N ook omgerekend worden hoeveel eiwit iemand gebruikt Optimaal npna = ge/kg/dag (<1g/kg/dag : gestegen mortaliteit en gestegen hospitalisaties)

24 Predialyse creatinine Predialyse creatinine = marker van spiermassa Creatinine wijziging kan gevolgd

25 Follow up: Serum eiwitten Albumine (ref g/dl) Beïnvloed door over- en ondervulling, lever en nierprobleem, leeftijd (ouderen hebben een verminderde leversynthese), inflammatie Halfleven = 20 dagen, dus geen snelle indicator van nutriëntdeficiet en effect van nutrit. therapie Wel goed voor chronisch opvolgen van nutritionele status Reflecteert eiwitinname Correleerd met npna, lean body mass, cholesterol en prealbumine Hypoalbuminemie = meest krachtige voorspeller van overlijden bij ESRD

26 Follow up: Serum eiwitten Pre albumine (transthyretine) Half leven = 2 à 3 dagen. Verandert dus sneller bij nutritionele therapie Verlaagt bij Zn tekort en infecties Nierfalen Verhoogd bij nierfalen (wordt afgebroken door de nier) Geen goeie parameter bij dalende nierfunctie Sterke voorspeller van mortaliteitsrisico Bij ESRD (stabiele nierfunctie vb. dialysept)

27 Lichaamssamenstelling volgen BIA Gevalideerd bij HD Moet 2 uur na dialyse DEXA = referentie methode Beperking: geen onderscheid in intra en extracellulair water

29 Behoeften eiwit en energie Eiwit: Gezonde personen: RDA = 0.83 g E/kg HD: Neutrale of + N-balans bij 0.9-1g Aanbeveling: g/kg/dag! Hoe hoger E, hoe meer P inname Voldoende eiwitinname impliceert gebruik van fosfaatbinders

30 Behoeften eiwit en energie Energie: Spontane inname: kcal/kg/dag Aanbeveling: kcal/kg/dag (afh. Leeftijd, geslacht, fysieke activiteit) (Vet: energie%)

31 Behoefte vitaminen, mineralen en micronutriënten Vitaminen Vit. (wateroplosbare) verliezen door dialyse opvangen Foliumzuur: 1 mg/dag Pyridoxine (B6): mg/dag Vitamine C: mg/dag Bij infectie, na chirurgie: vit thiamine (B1): 1-5 mg/dag Vit D in functie van Ca, P en parathyroïd hormoon Vit E 800 IE bij cardio vasc. Risico ptn Vit A: geen supplementen geven (toxisch) Spoorelementen? Geen verliezen door techniek Bij depletie: Zn (15 mg/dag), Se (50-70 µg/dag)

32 Behoefte vitaminen, mineralen en micronutriënten (vervolg) = Dieetbeperkingen Doel: Vermijden hyperfosfatemie (botprobleem, calcificatie) Hyperkaliëmie (hartarritmie) Hypertensie en overvulling (risico cardiovasculair)

34 Nutritionele ondersteuning Nutritioneel advies Orale supplementen IDPN (parenterale voeding tijdens dialyse) Enterale voeding (SV)

35 Effect van Nutritioneel advies Interventie via diëtiste verbetert de nutritionele status* Studie: vgl. albuminewijziging 41 Dialyseptn.met PE- ondervoeding Intensief dieetadvies versus 1 à 2 orale bijvoeding (Nepro ) Intensief advies= extra tijd spenderen en ptn motiveren tot inname van 1.2 ge/kg en kcal/kg Periode 14 maand Hypothese: bijvoedingptn zullen beste scoren Resultaat: intensief dieetadvies groep scoorde best * Journal of Renal Nutrition 2004; 14: Journal of Renal Nutrition 2001;

36 Effect van orale supplementen Gebruik van orale en enterale suppl. (energie en eiwit gecombineerd) geeft stijging van albumine met 0.23 g/dl* *Am. J. Kidney Dis (2005) : Review en meta-analyse Voorwaarde voor oraal suppl: Geen vervanging van voeding: daarom innemen 1 uur na ontbijt en middag Periode van vasten verminderen door 1 in late avond

37 Effect van IDPN 3x per week tijdens dialyse Toediening: 1. Constante snelheid gedurende 4 uur 2. Progressief opklimmend van 8 ml/kg de eerste week naar 16 ml/kg met max ml 3. Gecombineerd met ultrafiltratie voor een zelfde volume 4. Per liter 75 mmol Na toevoegen als compensatie voor Na verlies tijdens ultrafiltratie

38 FINES (French Intradialytic Nutrition Evaluation Study) Effect van nutritional support op mortaliteit of morbiditeit? Studie : Nutrition support bij 186 ondervoede HD ptn 2 groepen ged. 1 jaar behandeld Groep 1: ONS + IDPN Groep 2: ONS zonder IDPN Nadien nog 1 jaar follow up

39 Fines (vervolg) Resultaat: In beide groepen: stijging BMI, albumine en prealbumine (onafhankelijk van CRP!) Bleef gehandhaafd tot 6 maand na behandeling Toevoegen van IDPN gaf geen verbetering op overleving. Stijging van prealbumine met 30 mg/l in 3 maand tijd was voorspellend voor 54% verlaagde mortaliteit De stijging van prealbumine was bij diabetes ptn niet geassocieerd met een verlaagde mortaliteit. Dus mortaliteit bij diab HD ptn is onafhankelijk van nutritionele status

40 Sondevoeding Wanneer spontane inname Eiwit: < 0.8g/kg/dag Cal: < 20 kcal/kg/dag Enteraal voorkeur boven TPN Weinig studies van SV bij dialyse Als ONS en IDPN niet lukken

41 Beslissingsalgoritme NJM Cano et all. Clinical Nutrition, Vol 28, aug 2009; pp

42 Toekomst :Verbeteren van malnutritie door bijkomende therapie? Dagelijks dialyseren Toevoegen van essentiële AZ? BCAA bij ouderen? Nieuwe medicaties Anabole hormonen vb. nandrolone decanoaat Verhogen eiwitsynthese door vb beweging