JAARVERSLAG LEERPLICHT GEMEENTE STEENWIJKERLAND SCHOOLJAAR

Transcriptie

1 JAARVERSLAG LEERPLICHT GEMEENTE STEENWIJKERLAND SCHOOLJAAR Oktober 2013 Afdeling: Maatschappelijke Ontwikkeling, team MOJOSC 1

2 Inhoudsopgave: Leeswijzer... 3 Het schooljaar Conclusies en aanbevelingen van vorig schooljaar Wat gaan we doen in het schooljaar ? Bijlage 1: Leerplicht in het wettelijk kader Bijlage 2: Leerplicht in het beleidskader Steenwijkerland Bijlage 3: Acties ondernomen door leerplicht

3 Leeswijzer Jaarlijks doet het college van burgemeester en wethouders verslag van het gevoerde leerplichtbeleid. In hoofdstuk 1 treft u de zaken die opvielen in het schooljaar Het daarop volgende hoofdstuk geeft een terugblik op de conclusie en aanbevelingen van het schooljaar In hoofdstuk 3 kijken we vooruit naar het volgende schooljaar en benoemen we waar extra aandacht voor zal zijn in de vorm van conclusies en aanbevelingen. Wilt u meer informatie over het wettelijk kader rondom de leerplichtambtenaar of zicht hebben op het hele beleidsterrein rondom jeugd, jongeren en het voorkomen van schooluitval dan verwijzen wij u naar de bijlagen 1 respectievelijk 2. In bijlage 3 treft u alle door de leerplichtambtenaren gedane acties van vrijstelling schoolbezoek tot proces-verbaal of een melding bij het Algemeen Meldpunt Kindermishandeling. 3

4 Het schooljaar De primaire taak van de leerplichtambtenaar is de handhaving van en het toezicht op de Leerplichtwet. In bijlage 3 kunt u alle door de leerplichtambtenaar ondernomen acties terugvinden. In dit hoofdstuk worden de opvallende zaken extra onder de loep genomen. In Steenwijkerland zijn 39 scholen voor primair onderwijs gevestigd en 2 scholen voor regulier voortgezet onderwijs. Er is één school voor speciaal onderwijs die in Steenwijkerland twee locaties heeft, één locatie voor primair onderwijs en één locatie voor voortgezet onderwijs. In totaal zijn er 9287 kinderen en jongeren (in de leeftijd van 0 tot 18 jaar) ingeschreven bij de gemeente Steenwijkerland (peildatum ). Van deze kinderen en jongeren zijn er in de leeftijd van 5 tot en met 12. Er zijn jongeren in de leeftijd van 13 tot 18 jaar. Totaal waren er op 1 augustus leerplichtige leerlingen in de leeftijd van 5 tot en met 17 jaar. Steenwijkerland heeft twee leerplichtambtenaren voor in totaal 1,6 fte, waar van één leerplichtambtenaar tevens buitengewoon opsporingsambtenaar is. Wat in de cijfers opvalt Het aantal leerlingen dat in het schooljaar gemeld werd bij leerplicht is afgenomen van 257 in het schooljaar naar 230. Het betreft leerlingen in zowel het regulier basisonderwijs, voortgezet onderwijs, middelbaar beroepsonderwijs en speciaal onderwijs. Ongeveer 20% (48 meldingen) van de verzuimmeldingen betrof zorgwekkend ziekteverzuim. Met de twee scholen voor regulier voortgezet onderwijs, de GGD-jeugdarts en de leerplichtambtenaren zijn in het schooljaar de gemaakte werkafspraken rondom ziekteverzuim opnieuw besproken en vastgelegd. De ervaring leert dat veelvuldig ziekteverzuim vaak (niet altijd) een signaal is voor een onderliggende problematiek. Door adequaat hierop te handelen, kunnen deze problemen zichtbaar worden, hetgeen kan resulteren in de inzet van hulpverlening. Het aantal meldingen voor leerlingen dat ingeschreven staat op een school voor primair onderwijs is, evenals vorig schooljaar, ook afgenomen (van 47 in het schooljaar , naar 19 in dit schooljaar). Hier hebben we geen duidelijke verklaring voor. 4

5 Het aantal door school geschorste leerlingen, dat gemeld werden bij leerplicht, stijgt ten opzichte van vorig schooljaar iets (van 15 naar 19). Van het aantal geschorste leerlingen (19) bezochten 4 leerlingen een school voor primair onderwijs, 12 leerlingen gingen naar het voortgezet onderwijs en 3 naar een school voor speciaal onderwijs. Een deel van deze leerlingen werd 1 dag tot 1 week geschorst. Bij 6 leerlingen duurde de schorsing langer en was er sprake van een zogenaamde thuiszitter 1. De redenen van een schorsing zijn heel divers maar hebben eigenlijk altijd te maken met gedragsproblemen waardoor een leerling niet te handhaven is op school. Op 1 augustus 2012 (start van het nieuwe schooljaar) was er 1 leerling die door school geschorst was en zonder onderwijs thuis zat. In de loop van het schooljaar kwamen daar 5 leerlingen bij. Van deze 6 leerlingen gingen er 3 naar een school voor primair onderwijs en 3 naar een school voor voortgezet onderwijs. Deze leerlingen gingen na een periode van thuiszitten weer naar school of er werd alsnog vrijstelling verleend voor de inschrijvingsverplichting op grond van hun handicap. Eén jongere (ingeschreven op een school voor voortgezet onderwijs) is op 31 juli 2013 (einde van het schooljaar) nog steeds een thuiszitter. Al deze jongeren waren ook in beeld bij Bureau Jeugdzorg Overijssel in verband met hun problematiek. Gemiddeld zaten deze zes leerlingen 4,5 maand thuis zonder zij een school bezochten. In een aantal gevallen werd er in een andere vorm onderwijs gegeven. Vorig schooljaar was te zien dat het aantal processen-verbaal als het gaat om luxe verzuim (extra vakantie genoten zonder dat daar toestemming voor was) gestegen was. Dit schooljaar is een afname te zien (van 7 naar 2). Sinds ongeveer 1,5 jaar wordt er bij luxe verzuim niet meer een waarschuwing gegeven bij een eerste keer verzuim, maar is er direct een strafrechtelijke afdoening door middel van een proces-verbaal. Dit is conform de handleiding strafrechtelijke aanpak schoolverzuim van het Openbaar Ministerie. De afspraken tussen schooldirecteuren en leerplicht en het daarop volgende lik-op-stuk beleid bij overtreding van de regels werpt kennelijk zijn vruchten af. Het aantal jongeren dat vrijstelling ontvangt op grond van artikel 11g dan wel artikel 15 van de Leerplichtwet laat jaarlijks een ander aantal zien. Voor dit schooljaar kregen 11 jongeren vrijstelling van het schoolbezoek dan wel de inschrijvingsverplichting. Van deze 11 jongeren stonden er, ten tijde van de vrijstelling, 4 ingeschreven op een school voor voortgezet onderwijs. De overige 7 jongeren stonden ingeschreven op een school voor middelbaar beroepsonderwijs. Twee jongeren gingen, na ontvangst van de vrijstelling, onderwijs volgen op een particuliere opleiding. Dit is alleen mogelijk met vrijstelling van leerplicht daar een particuliere opleiding geen school of instelling is volgens de leerplichtwet. Acht jongeren gingen, met vrijstelling 1 Volgens de definitie van het ministerie is een thuiszitter: een leerplichtige jongere van 5 tot 16 jaar of een jongere van 16 of 17 jaar met kwalificatieplicht, die ingeschreven staat op een school of onderwijsinstelling en die zonder geldige reden meer dan vier weken verzuimt, zonder dat hij/zij ontheffing heeft van de leerplicht respectievelijk van geregeld schoolbezoek of wegens het volgen van ander onderwijs. 5

6 van de leerplicht, tijdelijk aan het werk. Eén jongere kon niet werken en niet naar school maar volgende een hulpverleningstraject. De verwachting is dat van deze 11 jongeren er bij de start van het nieuwe schooljaar er 8 weer ingeschreven staan bij een school. Dit wordt overigens in het nieuwe schooljaar nauwlettend gevolgd en gecontroleerd. Samenwerking Niet zichtbaar in de cijfers, maar wel een onderdeel van het werk van de leerplichtambtenaren, is overleg met deelnemers van het Jongeren Op Straat (JOS) overleg. Dit is een overleg tussen de gemeente, Timpaan Jongerenwerk en de politie waarin groepen hangjongeren worden besproken en in beeld gebracht. Op het moment dat er sprake is van overlastgevende groepen, kunnen ook individuele jongeren in beeld komen. Vanuit JOS worden de bevindingen c.q. zorgen over individuen op straat met leerplicht gedeeld. Vaak is er een grote overlap namelijk dat kinderen die op straat opvallen veelal ook al bij leerplicht in beeld zijn. Leerplicht heeft dan een aantal mogelijkheden om op te treden. Met de signalen vanuit JOS kan hierin een nog betere afweging gemaakt worden. Daar waar dat relevant was zijn signalen vanuit JOS en vanuit leerplicht bij elkaar gebracht. Een aantal jongeren dat verzuimde betrof ook jongeren die in JOS besproken waren. Cijfers nader onderzocht Dit schooljaar is er extra onderzoek gedaan naar de verzuimmeldingen. Van de 230 meldingen is gekeken naar het aantal jongens en meisjes dat in beeld komt bij de leerplichtambtenaar, de schoolsoort van deze leerlingen, wat de gezinssituatie van de leerlingen is en hun woonplaats. Ook is gekeken wie de melding bij leerplicht heeft gedaan (bijvoorbeeld school via DUO, ouders of anderen). Voor de leerlingen die verzuim lieten zien op een school voor voortgezet onderwijs is, op verzoek van de schoolbesturen 2, gekeken naar op welke schoolniveau deze leerlingen waren ingeschreven. 2 Zie verslag Lokaal Educatieve Agenda d.d

7 Van het aantal verzuimmeldingen betrof het 120 meisjes en 110 jongens jongens meisjes Grafiek 1: verhouding jongens/meisjes Van de gemelde leerlingen zaten er 19 op een school voor primair onderwijs, 149 leerlingen gingen naar het voortgezet onderwijs, 57 van de gemelde jongeren gingen naar het beroepsonderwijs (MBO) en 4 jongeren naar het speciaal onderwijs (inclusief het voortgezet speciaal onderwijs). Er was 1 leerling die niet ingeschreven stond bij een school. 25% 2% 9% basisschool voortgezet beroepsonderwijs speciaal onderwijs 64% Grafiek 2: verdeling naar schoolsoort. 7

8 Van de gemelde leerlingen die op het voortgezet onderwijs stonden ingeschreven bezochten 14 leerlingen een school voor praktijkonderwijs, 18 volgden de opleiding VMBO-basis en 12 VMBO kader. Er waren 28 leerlingen die een VMBO opleiding volgden en daarbij leerwegondersteuning kregen. Van de gemelde jongeren gingen er 28 naar MAVO of VMBOtheoretische leerweg, 35 naar de HAVO en 12 naar het VWO. 9% 9% 24% 12% 8% praktijkonderwijs VMBO basis VMBO kader VMBO/LWOO MAVO/VMBO-TL HAVO VWO 19% 19% Grafiek 3: verdeling van het aantal verzuimmeldingen naar onderwijssoort van het voortgezet onderwijs. 8

9 Van de gemelde jongeren woonden 113 jongeren in huis bij hun eigen vader en moeder, 89 leerlingen woonden bij één ouder, 25 leerlingen woonden in een zogenaamd samengesteld gezin. Van de gemelde jongeren wonen er 3 in een andere samenlevingsvorm (bijvoorbeeld in een pleeggezin of reeds zelfstandig wonend). 11% 1% 39% 49% echtpaar eenoudergezin samengesteld gezin overig Grafiek 4: leefvorm van de gemelde leerlingen. Van de 230 meldingen werd 225 maal de melding door de scholen gedaan. Drie ouders hebben zelf contact met leerplicht opgenomen. Eén melding kwam van de betrokken hulpverlener en één melding kwam van de IGSD. 2% school ouders of overig 98% Grafiek 5: melder. 9

10 Van de gemelde jongeren waren er 121 woonachtig in de stad Steenwijk. De kern Steenwijk telt kinderen en jongeren in de leeftijd van 5 tot en met 17 jaar. Hetgeen betekent dat 4% van de jongeren in beeld is geweest bij leerplicht. De overige leerlingen kwamen uit de onderstaande plaatsen: Woonplaats Totaal aantal woonachtige jongeren (per ) Totaal aantal gemelde jongeren, zogenaamde verzuimers Percentage verzuimers afgezet tegen totaal aantal woonachtige jongeren Belt Schutsloot Blankenham Blokzijl De Bult De Pol Eesveen Giethoorn Kalenberg Kuinre Marijenkampen Oldemarkt Onna Ossenzijl Paasloo Scheerwolde Sint Jansklooster Steenwijkerwold Tuk Vollenhove Wanneperveen Willemsoord Witte Paarden Zuidveen

11 Conclusies en aanbevelingen van vorig schooljaar. In het jaarverslag over het schooljaar werd aangegeven dat er voor het komend schooljaar extra aandacht gevraagd zou worden voor de onderstaande punten (het cursief gedrukte is overgenomen uit het jaarverslag over het schooljaar ): Verlofaanvragen: De procedure rondom de verlofaanvraag verder uitbouwen, het geen betekent dat we direct contact opnemen met de desbetreffende schooldirecteur als de leerplichtambtenaar vragen heeft omtrent de verlofaanvraag. Doel is om steeds duidelijker te krijgen wat wel en wat niet kan qua verlof en rechtsgelijkheid voor de ouders van leerlingen, die schoolgaand zijn op scholen binnen onze gemeentegrenzen. In het schooljaar zijn er 396 verlofaanvragen door de directeuren van het primair onderwijs verzonden naar de leerplichtambtenaren. Vijf aanvragen waren niet leesbaar. Met de scholen voor primair onderwijs werd specifiek de afspraak gemaakt om mee te kijken. Van deze 396 aanvragen betrof het 28x een aanvraag voor een nog niet leerplichtig kind. Zeven aanvragen werden door de schooldirecteuren afgewezen, bij 8 aanvragen was de beslissing van de directeur niet duidelijk. In totaal werd 363 keer een positief besluit genomen op de aanvraag. Van de verlofaanvragen betrof het in 85x een aanvraag voor vakantie buiten de schoolvakantie om en 303x verlof in verband met gewichtige omstandigheden. De leerplichtambtenaren hebben meegekeken bij deze verlofaanvragen en bekeken welk besluit zij zouden genomen hebben. Bij 286 (ca. 72%) aanvragen zou de leerplichtambtenaar hetzelfde besluit genomen hebben als de directeur. Bij 64 (ca. 18%) aanvragen zou de leerplichtambtenaar een negatief besluit genomen hebben. Van de aanvragen had de leerplichtambtenaar in 38 (ca. 12%) gevallen nadere informatie willen hebben alvorens een beslissing te nemen. Sinds drie jaar kijken de leerplichtambtenaren intensief mee bij de verlofaanvragen. Nu drie jaar verder zien we dat het aantal verlof aanvragen dat betrekking heeft op vakantie buiten de schoolvakanties ongeveer gelijk blijft (rond de 80 aanvragen). Het aantal aanvragen met betrekking tot gewichtige omstandigheden is wisselend. Dat is niet verbazingwekkend daar er altijd bijzondere omstandigheden zijn die niet jaar in jaar uit voorkomen. Het percentage van de aanvragen waarbij de leerplichtambtenaar een negatief besluit zou hebben genomen, dan wel meer informatie had willen ontvangen, is in de afgelopen jaren niet gewijzigd. Dat roept vraagtekens op. De inzet is geweest om helder te maken waar wel verlof verleend kan worden en waar niet. Hier is nog een gezamenlijke weg in te gaan. We gaan met deze actie dan ook door. Binnen de regio IJsselvecht is een poster ontwikkeld omtrent de verlofaanvragen. Dit is een stroomschema waardoor het vermoedelijk eenvoudiger wordt om beslissing te nemen over een verlofaanvraag. In dit schooljaar zullen deze posters gedrukt en verspreid worden op de scholen. De leerplichtambtenaren en de seniorbeleidsmedewerker Jeugd en Onderwijs hebben scholen voor primair onderwijs in de gemeente Steenwijkerland bezocht en de posters 11

12 uitgedeeld. Zij hebben ervaren dat zij hartelijk ontvangen werden op de scholen en dat dit initiatief gewaardeerd werd. Ook is een digitale versie van de poster naar de scholen g d om deze te kunnen voegen bij de nieuwsbrief die de scholen periodiek aan de ouders versturen. Herverdeling van de scholen voor primair onderwijs: Er zijn twee leerplichtambtenaren (1,7 fte) werkzaam binnen de gemeente Steenwijkerland die het toezicht hebben op 39 scholen voor primair onderwijs binnen de gemeentegrenzen. Voor de duidelijkheid werd een leerplichtambtenaar gekoppeld aan een school, zij is dan eerste aanspreekpunt inzake verzuim en zorg voor de schooldirecteur. Dit schooljaar gaan we een herverdeling maken waardoor er een vernieuwd contact zal gaan ontstaan wat de mogelijkheid biedt om extra aandacht te hebben voor de Leerplichtwet en al zijn facetten. De scholen voor primair onderwijs zijn herverdeeld. De directeuren zijn op de hoogte gesteld van deze herverdeling. Duidelijk is welke leerplichtambtenaar het eerste aanspreekpunt is voor welke school. Veranderd toezicht op scholen: Per 1 januari 2012 is er een wijziging opgetreden in de Leerplichtwet Deze wijziging heeft betrekking op het toezicht op naleving van de Leerplichtwet door scholen en instellingen. Tot 1 januari 2012 kon de leerplichtambtenaar een proces-verbaal opstellen tegen de directeur van een school of instelling in verband met het niet goed uitvoeren van de Leerplichtwet. Per 1 januari 2012 is deze taak overgedragen aan de Onderwijsinspectie. De onderwijsinspectie kan aan de schooldirecteur een bestuurlijke boete opleggen als de Onderwijsinspectie van mening is dat de Leerplichtwet niet juist is uitgevoerd. De sanctie van een bestuurlijke boete kan worden opgelegd voor: het niet onverwijld melden van ongeoorloofde afwezigheid van meer dan 16 klokuren; incorrecte in- en uitschrijvingen van een leerling; in strijd handelen met de bepalingen rond vrijstelling wegens vakantie of andere gewichtige omstandigheden; verstrekken van onjuiste of onvolledige informatie omtrent de Leerplichtwet. Hoe gaan we in het schooljaar om met het veranderd toezicht? Als de leerplichtambtenaar constateert dat bovenstaande van toepassing is zal eerst contact gezocht worden met de desbetreffende schooldirecteur en zal een gesprek plaatsvinden en een schriftelijke bevestiging volgen (waarvan een afschrift gezonden zal worden naar de bovenschoolse directeur daar waar er sprake is van primair onderwijs). Bij herhaling zal wederom een gesprek plaatsvinden met de schooldirecteur en zal ook gemeld worden dat een dossier zal worden opgebouwd en bij herhaling melding zal worden gedaan bij de Onderwijsinspectie. Dit schooljaar is er geen aanleiding geweest om een melding te doen bij de Onderwijsinspectie. Tweemaal is er via de mail aangekondigd dat overwogen wordt om een melding te doen. Eenmaal heeft dit geleid tot een gesprek met de verantwoordelijke directeur. Het betrof een school voor middelbaar beroepsonderwijs. In dit gesprek is toen volstaan met het maken van concrete afspraken over de uitvoering van de Leerplichtwet door de betreffende school met de leerplichtambtenaren. 12

13 Wiedenmodel Vanuit de evaluatie van het Wiedenmodel is de wens uitgesproken om te komen tot een meerjaren uitvoeringsprogramma. In het schooljaar wordt het meerjaren uitvoeringsprogramma opgesteld. Bij de voorbereiding van dit meerjaren uitvoeringsprogramma zijn de leerplichtambtenaren direct betrokken. In het schooljaar is ter voorbereiding op het meerjaren beleidsplaner een intensieve samenwerking geweest tussen de leerplichtambtenaren en de beleidsmedewerker Voorkomen van Voortijdig Schooluitval (VSV). 13

14 Wat gaan we doen in het schooljaar ? In het schooljaar gaan we verder met de handhaving van en het toezicht op de Leerplichtwet. Daarnaast willen we extra aandacht en tijd vragen voor de volgende onderdelen: Schoolbezoek: Vorig schooljaar zijn de scholen voor primair onderwijs herverdeeld tussen de twee leerplichtambtenaren die werkzaam zijn bij de gemeente Steenwijkerland. Ook komend schooljaar willen we een aantal scholen bezoeken, waarbij we als eerste een bezoek willen gaan brengen aan de scholen die in het afgelopen schooljaar geen verlofaanvragen ingeleverd hebben. Een gespreksonderwerp is dan in ieder geval wat daar de reden van is. Daar waar de leerplichtambtenaren daar aanleiding toe zien zal de verzuimregistratie worden ingezien. Verlofaanvragen: We gaan verder met de procedure rondom verlof. We willen nog strikter meekijken en onze bevindingen naar de desbetreffende schooldirecteur terugkoppelen. Ook afgelopen schooljaar zagen we verlofaanvragen die in strijd met de Leerplichtwet werden toegekend. Te denken valt aan een 65 ste verjaardag, een 45-jarig huwelijksfeest of een TV opname. Als wij dit constateren, zullen we een waarschuwingsbrief zenden naar de directeur en een afschrift daarvan aan de bovenschoolse directeur. Thuiszitters: In het schooljaar zal extra aandacht besteed worden aan de zogenaamde thuiszitters met als doel het inzichtelijk maken van de onderliggende problematiek. Indien noodzakelijk zal hierbij contact gezocht worden met scholen en hulpverlening. Beleidsontwikkelingen: Twee ontwikkelingen die zich voor doen hebben nu nog geen verstrekkende invloed op het werk van leerplicht, maar geven wel aan dat er veel beweging is binnen de beleidsgebieden onderwijs en zorg rond leerlingen. Concreet gaat het om: - decentralisatie van de jeugdzorg naar gemeenten. Dit gaat formeel in per 1 januari Tot die tijd vindt de voorbereiding hierop plaats. Het betekent bijvoorbeeld dat leerplicht ook de ontwikkelingen moet volgen en op de hoogte moet zijn van de veranderingen, zowel de wettelijke basis als de samenwerkingsafspraken rond zorg en begeleiding. - Passend onderwijs. Binnen het onderwijs, zowel in het primair als in het voortgezet onderwijs vinden de voorbereidingen plaats in het kader van het passend onderwijs. Het betekent dat de vastgestelde samenwerkingsverbanden tijdig zorgdragen voor ondersteuningsplannen die voorgelegd worden aan 14

15 gemeenten. De Wet Passend Onderwijs gaat per augustus 2014 in, dus voor het schooljaar Beide ontwikkelingen sluiten op elkaar aan en daarbij is één van de doelen dat kinderen zoveel mogelijk in de eigen omgeving naar school kunnen en indien nodig (tijdelijk) hulp geboden wordt, wanneer ouders dat zelf niet kunnen. De prikkel tot medicaliseren verdwijnt daarbij voor zover mogelijk. Het komende schooljaar zal, daar waar dit wenselijk en noodzakelijk is, meegedacht worden met deze beleidsontwikkelingen. 15

16 Bijlage 1: Leerplicht in het wettelijk kader. Leeftijd leerplichtigen Een kind is leerplichtig vanaf de maand volgend op de vijfde verjaardag. De volledige leerplicht eindigt aan het einde van het schooljaar waarin de jongere de leeftijd van 16 jaar heeft bereikt. Hierna is de jongere kwalificatieplichtig. De kwalificatieplicht eindigt zodra de jongere de leeftijd van 18 jaar bereikt of een startkwalificatie 3 (MBO-2, HAVO- of VWOdiploma) heeft behaald. Inschrijving school De inschrijvingsplicht en de bezoekplicht staan geformuleerd in de Leerplichtwet In artikel 2 staat de essentie van de Leerplichtwet 1969: de ouders (of feitelijke verzorgers) zijn verplicht ervoor te zorgen dat de jongere als leerling van een school is ingeschreven en deze school na inschrijving geregeld bezoekt. Toezicht op de naleving van de wet In artikel 16 van de Leerplichtwet 1969 staat dat naleving van deze wet is opgedragen aan burgemeester en wethouders. Zij wijzen daartoe één of meerdere ambtenaren aan. Melden vermoedelijk ongeoorloofd schoolverzuim Op grond van artikel 21a van de Leerplichtwet 1969 moet de schooldirecteur vermoedelijk ongeoorloofd schoolverzuim melden als dit verzuim meer bedraagt dan 16 les- of praktijkuren in een periode van vier opeenvolgende lesweken. Scholen voor voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs melden dit verzuim bij DUO/IBG. Scholen voor basisonderwijs melden het verzuim nu nog rechtstreeks bij de leerplichtambtenaar. Onderzoek leerplichtambtenaar In artikel 22 van de Leerplichtwet 1969 is geregeld dat de leerplichtambtenaar onderzoek moet doen naar de achtergrond van het vermoedelijke ongeoorloofd schoolverzuim. Jaarverslag Leerplicht Artikel 25 van de Leerplichtwet 1969 schrijft voor dat burgemeester en wethouders jaarlijks verslag uitbrengen aan de gemeenteraad. Regionale samenwerking Op grond van artikel 16 lid 4 van de Leerplichtwet 1969 en artikel 21 van de ambtsinstructie Leerplicht werkt de leerplichtambtenaar samen met collega leerplichtambtenaren in de regio. 3 De leerplicht houdt in dat kinderen vijf dagen per week naar school moeten. Kinderen zijn leerplichtig van hun vijfde tot zestiende jaar. Na de leerplicht volgt de startkwalificatieplicht (tot 18 jaar). Een jongere mag pas stoppen met school als hij of zij een diploma op tenminste niveau mbo-2, havo of vwo op zak heeft. Zo n startkwalificatie geeft een jongere voldoende bagage om verder te studeren of werk te vinden. 16

17 Bijlage 2: Leerplicht in het beleidskader Steenwijkerland. Collegeprogramma : Met kracht naar kwaliteit en de Jeugdagenda : JongtalentTelt. In het hoofdstuk Steenwijkerland werkt en leert van het collegeprogramma zijn alle jongeren in beeld en worden op een traject gezet met als doel het verkrijgen van werk, het volgen van een opleiding of het hebben van een startkwalificatie om bij te dragen aan het maatschappelijk resultaat: Alle Steenwijkerlanders zijn actief. De leerplichttaak is daarbij gesitueerd in het handhaven van de Leerplichtwet, het terugdringen van voortijdig schoolverlaten en het verminderen en voorkomen van schoolverzuim van jongeren voor zover zij nog leerplichtig of kwalificatieplichtig zijn (dus tot hun 18 de verjaardag). De leerplichtambtenaar werkt voor deze jongeren samen met het Centrum voor Jeugd en Gezin, het basisonderwijs, het voortgezet onderwijs, het middelbaar beroepsonderwijs en het jongerenloket, waar de trajectbegeleiding van voortijdig schoolverlaters vanaf 18 jaar plaatsvindt (Wiedenmodel). Centrum voor Jeugd en Gezin Het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) zorgt voor meer samenwerking en samenhang tussen organisaties die een rol spelen bij opgroeien, opvoeding en ontwikkeling van kinderen (van -9 maanden tot 23 jaar) en de verbinding met de eerst verantwoordelijken: de ouders/opvoeders. Dit krijgt onder andere vorm door de instelling van fysieke inlooppunten, een website voor vragen over opvoeden en opgroeien en door het ontwikkelen van een goede integrale zorgstructuur rond ouders/opvoeders en kind. Het CJG brengt ouders onderling en met professionals in contact rond opvoedthema s. De plaatsen waar kinderen en ouders komen in het dagelijks leven zijn ook de plekken waar opvoedthema s, signalen bij kinderen en vragen over opvoeden aan de orde kunnen komen. Scholen zijn in die zin ook vindplaatsen. In het afgelopen schooljaar heeft de zorgstructuur van het CJG verder vorm gekregen binnen de scholen. Het betekent dat ouders/opvoeders in de school ook via het CJG beter geïnformeerd worden over waar ze terecht kunnen met hun vragen, maar dat organisaties die zorg bieden en de school betere onderlinge afspraken hebben over samenwerking. Organisaties en ouders werken samen als iedere partij haar eigen verantwoordelijkheid neemt met als uitgangspunt eenvoudige en kortdurende steun als dat kan en een integraal actieplan als er meer nodig is. Wanneer bij een situatie het niet nakomen van de leerplicht punt van aandacht is, werken betrokken partijen samen met leerplicht. Kernpartners en samenwerkingspartners zijn begonnen met de doorontwikkeling van het CJG om voorbereid te zijn op de decentralisatie (transitie) van de jeugdzorg naar gemeenten per 1 januari Dit betekent onder andere dat door het projectbestuur CJG besloten is om vanuit drie integrale teams (clusters) te gaan werken in Oldemarkt, Steenwijk en Vollenhove. Deze worden in de transitieperiode vormgegeven. Door onder andere in de transitieperiode (tot 1 januari 2015) alle zorgvragen (en signalen) van kinderen en hun ouders lokaal de revue bij de teams te laten passeren en zo nodig actieplannen met betrokkenen op te stellen, wordt toegewerkt naar de nieuwe situatie (jeugdwet) met ingang van Wanneer deze 17

18 ontwikkelingen het werk van de leerplichtambtenaren raakt, zal meteen afstemming gezocht worden. Onderdeel van de bestaande zorgstructuur en waar leerplichtambtenaren verbinding mee hebben zijn: Kind in de Kern (scholen voor primair onderwijs) ZAT s (VO- en MBO-scholen) Multidisciplinair overleg CJG op casusniveau (PO-, VO- en MBO-scholen) Kind in de Kern In de vorige jaarverslagen is geconstateerd dat de samenwerking tussen leerplicht en de VOscholen goed verloopt. De samenwerking met het primair onderwijs is minder intensief en vanzelfsprekend. Het ontbreken van een structuur (zoals b.v. ZAT s op het VO), het onbekend zijn met de functie van leerplicht en het grote aantal basisscholen (39 scholen) in de gemeente zijn hiervan te noemen oorzaken. Om deze lacune op te lossen is gezocht naar een goede samenwerking tussen leerplicht en de zorgteams van Kind in de Kern (KiK) op de basisscholen. Basisscholen, voorschoolse voorzieningen, jeugdgezondheidszorg en gemeente hebben de basis gelegd voor KiK voor de leeftijdsgroep 0-12 jaar. Het is een (jonge) schakel binnen de jeugd- en onderwijszorg. Samen met opvoeders bespreken interne begeleiders en jeugdverpleegkundigen in klein verband het gedrag van hun kinderen wanneer dat nodig is. Vaak gaat het om problemen thuis of op school die leiden tot verzuim of haperende leerprestaties. Het is daarbij belangrijk dat problemen niet doorsudderen en escaleren, maar direct worden opgepakt met als doel eerst te kijken met elkaar of het kind weer op de rit kan worden gezet binnen de vertrouwde omgeving en te voorkomen dat het kind onnodig de hulpverlening in rolt. KiK is gericht op het probleemoplossend vermogen van kind, opvoeders en school op een laagdrempelige manier. Vanaf het schooljaar bestaat KiK op alle basisscholen en in de voorschoolse opvang in Steenwijkerland. Hiermee is er een structuur gevonden waarmee de samenwerking meer vanzelfsprekend en ook op het juiste moment (zo vroegtijdig mogelijk) zal plaatsvinden. Ondertussen is door één van de VO scholen ook aangegeven vorm te willen geven aan KiK als doorontwikkeling van het Zorgadviesteam in relatie met passend onderwijs en transitie jeugdzorg. De uitwerking hiervan vindt in het komend schooljaar plaats. Uiteraard zal ook hier gekeken worden waar het leerplicht raakt en afstemming plaats vinden. Zorgadviesteam De leerplichtambtenaren hebben zitting in het Zorgadviesteam (ZAT) op de scholen voor voortgezet onderwijs binnen de gemeentegrenzen. Het ZAT is multidisciplinair en bestaat onder andere uit de afdelingsleiders van de school, een arts of verpleegkundige van de GGD, schoolcounselors van Stichting De Kern, soms ook een orthopedagoog en de leerplichtambtenaar. Ook de scholen buiten de gemeentegrenzen hebben een ZAT. In het ZAT worden jongeren besproken over wie de school zich zorgen over maakt. De reden daarvan is heel divers. Soms gaat het om leerachterstanden, soms om gedragsproblematiek 18

19 of soms om problemen thuis die zijn weerslag hebben op school of schoolverzuim. In het ZAT worden vervolgacties besproken en later weer teruggekoppeld. De leerplichtambtenaar die zitting heeft in het ZAT koppelt noodzakelijke informatie terug, indien van toepassing, aan de leerplichtambtenaar van de woongemeente van de leerling. Multidisciplinair overleg CJG op casusniveau Wat de zorgstructuur betreft is geconstateerd dat het nog beter kan werken als er een klein multidisciplinair overleg (MDO) georganiseerd kan worden rondom een specifieke casus. Partijen die betrokken zijn (of zouden moeten zijn) bij een situatie worden bijeen geroepen en maken samen met ouder(s)/opvoeder(s) en zo mogelijk kind een plan van aanpak. Per 1 januari 2012 is met deze MDO s gestart. De MDO s kunnen betrekking hebben op kinderen/jongeren in de leeftijd van -9 maanden tot 23 jaar (de doelgroep van het Centrum voor Jeugd en Gezin). Wiedenmodel in het kader van voorkomen van schooluitval Jongeren verdienen kansen om een goede opleiding te volgen en hun ambities waar te maken. Mét een startkwalificatie is de kans op een baan die bij een jongere past groter, zeker als de arbeidsmarkt krap is. Onze kenniseconomie heeft goed geschoold personeel nodig. Daarom zijn jongeren leerplichtig en kwalificatieplichtig. Beleid Het uitgangspunt bij jongeren vanaf 18 jaar is, dat zij óf leren óf werken. Op jongeren vanaf 18 jaar is de Leerplichtwet 1969 niet meer van toepassing maar de RMC-wet. RMC betekent: Regionaal Meld- en Coördinatiepunt voortijdig schoolverlaten. De RMC-wet is een wet die stelt dat iedere jongere een startkwalificatie moet hebben. De gemeente Steenwijkerland heeft ervoor gekozen om zelf de RMC-trajectbegeleiding van de jongeren op zich te nemen. De jongerenadviseur werkt vanuit het Werkplein en is verantwoordelijk voor het uitvoeren van het Wiedenmodel voor jongeren van 18 tot en met 22 jaar. De leerplichtambtenaar is verantwoordelijk voor de jongeren tot 18 jaar. Het uitgangspunt van het Wiedenmodel is dat alle jongeren die niet in het bezit zijn van een startkwalificatie herplaatst dienen te worden naar: 1. volledig dagonderwijs VO/MBO; 2. een opleiding werken en leren (BBL-opleiding); 3. werk (duurzaam tenminste 6 maanden en 19 uur per week); 4. een uitzendbaan; 5. een vorm van passende of gesubsidieerde arbeid; 6. een reïntegratietraject in het kader van Werk Nu; 7. een zorgtraject. Jongerenloket In 2010 zijn de gemeenten Steenwijkerland en Westerveld gestart met de uitvoering van een integrale aanpak van de wettelijke kaders voor jongeren van jaar in het kader van de Wet investeren in jongeren, de Werkloosheidswet en de RMC-taken. 19

20 Het Wiedenmodel houdt zich specifiek bezig met jongeren van 18 tot en met 22 jaar zonder startkwalificatie. Het jongerenloket richt zich op alle jongeren van 18 tot en met 26 jaar met en zonder een startkwalificatie. Binnen het jongerenloket zijn de verschillende wettelijke taken en de dienstverlening van het Werkplein aan de jongeren samengebracht. De jongeren die nu in beeld zijn behoren tot de volgende doelgroepen: voortijdig schoolverlaters jaar (Wiedenmodel leerplicht/rmc) WW-ers/WAJONG-ers 18 tot 27 jaar (UWV) WWB-ers 18 tot 27 jaar (IGSD) Niet uitkeringsgerechtigden 18 tot 27 jaar Evaluatie van het Wiedenmodel. In het college van B&W op 8 mei 2012 is de evaluatie van het Wiedenmodel vastgesteld en is ingestemd met de aanbevelingen. Een van de aanbevelingen is het maken van een plan van aanpak voor Aan dit plan van aanpak is uitvoering gegeven in 2012 en begin 2013 geëvalueerd. Op basis van deze evaluatie is het nieuwe plan voor 2013 tot stand gekomen. Dit plan is samen met het plan van 2012 een opstart voor het meerjarig uitvoeringsprogramma: Voortijdig Schoolverlaten van 2014 tot Met dit meerjarig uitvoeringsprogramma geeft de gemeente zicht op activiteiten ten gunste van jongeren in de leeftijd van 11 t/m 27 jaar. Dit uitvoeringsprogramma is hiermee een uitwerking van de jeugdagenda Steenwijkerland JONGTALENTtelt. In het plan van aanpak 2013 Wiedenmodel is eveneens opgenomen dat aan het meerjarig uitvoeringsprogramma Voortijdig Schoolverlaten uitvoering gegeven zal worden, daarnaast zijn activiteiten opgenomen die nauw aansluiten bij het meerjarenbeleidsplan VSV IJssel-Vecht Om activiteiten goed ten uitvoer te kunnen brengen, is het nodig dat de organisatiestructuur duidelijk is. Hierdoor wordt de voortgang gevolgd en kunnen daar waar nodig besluiten op de juiste manier genomen worden. De organisatiestructuur kent een drietal onderdelen: - bestuurlijke aansturing Lokaal Educatieve Agenda (LEA) - beleidsgroep - afstemmingsoverleg Aanpak harde kern Een van de belangrijkste activiteiten in het plan van aanpak 2013 is de aanpak van de harde kern. Het gaat hier om jongeren zonder startkwalificatie in de leeftijd van 18 tot 23 (met uitloop naar 27 jaar) die niet naar school gaan, niet werken en veelal geen uitkering ontvangen. In 2012 is door de regio samen met CMO-Groningen een onderzoek geweest naar de voortijdig schoolverlaters in de regio IJssel-Vecht. Eén van de conclusies uit het rapport is dat er sprake is van een afnemend percentage nieuwe voortijdig schoolverlaters, maar dat deze groep wel verhoudingsgewijs steeds meer een harde kern gaat worden van de moeilijker gevallen. De uitkomst van de evaluatie van het Wiedenmodel sluit naadloos aan bij de conclusies uit het rapport van het CMO-Groningen. 20

21 In Steenwijkerland zijn er ongeveer 20 harde kern jongeren. Deze jongeren hebben vaak problemen op sociaal emotioneel gebied en hebben grotere kans op of zitten al met problemen ten aanzien van schulden, verslaving enzovoort. De aanpak is gericht op terugleiden van deze jongeren naar onderwijs of leerwerktraject met als doel alsnog een startkwalificatie te halen. Daarbij kan afstemming met een traject met hulpverlening (CJG) nodig zijn. Er zijn de afgelopen periode afspraken gemaakt over inventarisatie, screening en analyse van de doelgroep in Steenwijkerland, waarna vervolgens begeleiding van de harde kern jongeren plaatsvindt. Meerjarenbeleidsplan VSV regio IJssel-Vecht Steenwijkerland is één van de gemeenten die onder de regio IJssel-Vecht valt voor wat betreft voortijdig schoolverlaten. Regio IJssel-Vecht heeft het meerjarenbeleidsplan in december 2012 vastgesteld voor de komende vier jaar. De basis is de regionale VSV-analyse die is uitgevoerd door CMO Groningen. De visie van de regio IJssel-Vecht is de visie van de gemeente Steenwijkerland. Om mee te kunnen doen in de samenleving, is het zaak om voldoende bagage mee te krijgen. De ontwikkellijn benadrukt dan ook een succesvolle schooltijd, maar ook een duurzame arbeidsparticipatie. De opvoeder, scholen en omgeving werken samen aan een optimale ontwikkeling van kinderen en jongeren. Uiteindelijk draait het erom dat jongeren hun capaciteiten en talenten kunnen gebruiken, zodat ze economisch en maatschappelijk zelfstandig kunnen zijn. De missie van de regio IJssel-Vecht is: alle VSV-ers in beeld en geen jongeren aan de zijlijn in regio IJssel-Vecht. Dit doen we door extra in te zetten op het behalen van een startkwalificatie. Hiermee krijgt de jongeren een goede uitgangspositie in de maatschappij. Belangrijk hierbij is: - Registratie om de jongere te kunnen volgen. - Zorgen dat de jongere op school blijft. - Schoolverlaters zonder startkwalificatie volgen en begeleiden naar onderwijs of werk. - Ketensamenwerking is noodzakelijk om dit tot stand te brengen. 21

22 Bijlage 3: Acties ondernomen door leerplicht Acties leerplicht vanaf schooljaar Extra verlof/bijzondere omstandigheden waarvan toegekend waarvan afgewezen Extra vakantieverlof waarvan toegekend 3-0 -waarvan afgewezen 0-1 Vrijstelling art 3-a (vervangende leerplicht) Vrijstelling art 5 onder a (lichamelijke of psychische belemmeringen) Vrijstelling art 5 onder b (bezwaar tegen de richting van het onderwijs) Vrijstelling art 5 onder c (onderwijs in het buitenland) Vrijstelling art 15 (vervallen, nu artikel 11,g vrijstelling van het geregeld schoolbezoek) -waarvan ingeschreven nieuwe opleiding volgend schooljaar -aan het werk / tijdelijk werk / vrijwilligerswerk waarvan deelname hulpverleningstraject waarvan melding school 1 8 -waarvan melding ouders 6 4 -waarvan melding werkplein 0 0 Ongeoorloofd schoolverzuim/zorgmeldingen waarvan jonger dan 12 jaar waarvan zorgwekkend ziekteverzuim? Schorsing AMK meldingen (gezinnen) In voorgaande jaren werd het zorgwekkend ziekteverzuim niet apart geregistreerd waardoor er voor die jaren geen gegevens bekend zijn. 22

23 HALT-meldingen Proces-verbaal waarvan absoluut verzuim (geen inschrijving op een school) -waarvan luxe verzuim waarvan relatief verzuim Crisis situatie (gezinnen) met (tijdelijke) verblijf buiten de gemeente - binnen de gemeente 1 2 Niet ingeschreven op een school waarvan in hulpverleningstraject