Jaarverslag Leerplicht. schooljaar

Transcriptie

1 Jaarverslag Leerplicht schooljaar september 2017

2

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding 4 2 Leerplicht en kwalificatieplicht Taken leerplichtambtenaar Rol scholen 5 3 Terugblik schooljaar Opleidingen 6 Actualiteitendag Leerplicht/RMC 6 Dag van de Leerplicht Nieuwe folder leerplicht 7 Thuiszitters 7 Aanpak ziekteverzuim 7 Vrijstelling artikel 5 onder a 7 Uitstroomtafel/ Arbeids Toeleiding en Trainings Netwerk (ATTN) 8 Work it! 8 Verzuimloket DUO 8 MAS 8 Overleg Leerplicht in de regio Midden- en Zuid- Kennemerland 8 4 Feiten en cijfers Gemeentelijke gegevens Scholen gevestigd in de Gemeente Heemskerk Vrijstellingen Schoolverzuim Voortijdig Schoolverlaten (VSV ers) Leerplichtspreekuren Processen-verbaal 11 5 Vooruitblik Ontwikkelingen MBO 12 Verhuizing Heliomare 12 Kwalificatieplicht 12 Controle luxe verzuim 13 Dag van de Leerplicht 13 (Bij)scholing 13 Geregistreerd onder nummer OD/2017/206720

4 1 Inleiding Voor u ligt het jaarverslag Leerplicht van de gemeente Heemskerk over het schooljaar Hierin vindt u niet alleen cijfers over het verzuim van leerplichtige jongeren in Heemskerk, het maakt ook duidelijk welke stappen de gemeente Heemskerk zet in de aanpak van verzuim. Doel en inhoud van het jaarverslag Artikel 25 van de Leerplichtwet 1969 schrijft voor dat burgemeester en wethouders jaarlijks verslag uitbrengen aan de gemeenteraad. Met dit jaarverslag wordt voldaan aan de wettelijke verplichting de gemeenteraad te informeren over de werkzaamheden welke door de leerplichtambtenaren in het afgelopen schooljaar zijn uitgevoerd. Het doel van het jaarverslag is inzicht te verschaffen in het gevoerde leerplichtbeleid, de effecten, als ook de toekomstige ontwikkelingen. De ambitie is hoog, dit verslag geeft inzicht hoe daaraan wordt gewerkt in de gemeente Heemskerk. 4

5 2 Leerplicht en kwalificatieplicht Jongeren tussen de 5 en 18 jaar moeten onderwijs volgen totdat ze een startkwalificatie hebben behaald of 18 jaar worden. Voor leerlingen van 5 tot 16 jaar heet dit leerplicht en voor jongeren tussen 16 en 18 jaar kwalificatieplicht. Jongeren die na hun 16 e nog geen startkwalificatie hebben moeten tot hun 18e onderwijs volgen en ingeschreven staan op een onderwijsinstelling. Een startkwalificatie is (minimaal) een diploma havo, vwo of mbo (niveau 2 of hoger). De kwalificatieplicht is geregeld in de Leerplichtwet. De gemeente is verantwoordelijk voor het toezicht op de naleving hiervan. Zij zien erop toe dat alle leerplichtigen, woonachtig in de gemeente, ook daadwerkelijk naar school gaan. De Leerplichtwet biedt het kader voor deze bescherming van het recht op onderwijs dat voor ieder kind geldt. De kwalificatieplicht is één van de maatregelen van de Rijksoverheid om schooluitval van jongeren tegen te gaan. Ook vergroot de maatregel de kansen van startende jongeren op de arbeidsmarkt. 2.1 Taken leerplichtambtenaar In het schooljaar had de gemeente Heemskerk 2 leerplichtambtenaren in dienst, die samen 1,6 fte vervullen. Dit is conform de berekening vanuit Ingrado (landelijke beroepsvereniging voor leerplichtambtenaren). De leerplichtambtenaren geven voorlichting en advies en zorgen voor begeleiding en bemiddeling. Bijvoorbeeld bij problemen tussen leerling, ouders en school. Of bij het plaatsen van kinderen of jongeren die uitvallen of dreigen uit te vallen. Daarnaast behandelen zij meldingen van schoolverzuim en verzoeken tot verlof en vrijstelling. Het overtreden van de leerplichtwet kan leiden tot een officiële waarschuwing, verwijzing naar bureau HALT of het opmaken van een proces-verbaal. Bureau HALT koppelt aan de leerplichtambtenaar terug of de HALT-straf succesvol is afgedaan. Bij de aanpak van schoolverzuim gaat tijdens het onderzoek veel aandacht uit naar de achtergronden van het verzuim. De leerplichtambtenaar gaat in gesprek met ouders, de leerling en andere betrokkenen om een zo compleet mogelijk beeld te krijgen van de situatie. Schoolverzuim of dreigend schoolverzuim is vaak een signaal voor dieper liggende problemen bij een kind of gezin. Soms is een hulpverleningstraject gewenst en soms wordt vanuit pedagogisch oogpunt gekozen voor een strafrechtelijk traject. Hierbij is het samenwerken van ketenpartners van wezenlijk belang. De leerplichtambtenaren werken nauw samen met de scholen, Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG), Gemeentelijke Gezondheidsdienst (GGD) en andere netwerkpartners. De leerplichtambtenaren nemen deel aan de Multidisciplinaire Overleggen (MDO) op de scholen. Bij het MDO zijn leerling, ouders en de op dat moment relevante betrokkenen van binnen en buiten de school aanwezig. Het doel is om gezamenlijk tot overeenstemming te komen over welk traject het best passend is voor de leerling. 2.2 Rol scholen Alle scholen zijn wettelijk verantwoordelijk voor het melden van schoolverzuim bij het verzuimloket van Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). De Inspectie van het Onderwijs houdt toezicht op het uitvoeren van de Leerplichtwet door scholen. 5

6 3 Terugblik schooljaar Opleidingen De gemeente Heemskerk heeft twee leerplichtambtenaren in dienst. Eén leerplichtambtenaar was reeds in het bezit van het vakdiploma, de andere leerplichtambtenaar heeft dit schooljaar de vakopleiding afgerond. Leerplichtambtenaren hebben te maken met (zeer) complexe situaties waarin een oplossing zich niet meteen laat vinden, ook het verbinden van alle betrokkenen is vaak een grote uitdaging. Daarom werd er een training aangeboden door Lansbrekers gericht op het versterken van kennis en vaardigheden. Beide leerplichtambtenaren hebben een aantal van deze trainingen gevolgd. Eén leerplichtambtenaar heeft gedurende het schooljaar een coachopleiding gevolgd en succesvol afgerond. Actualiteitendag Leerplicht/RMC In maart 2017 werd de actualiteitendag Leerplicht/RMC bezocht. De onderwerpen die aan de orde kwamen waren: Wetten passend onderwijs, Primair onderwijs, Voortgezet onderwijs, expertisecentra, Jeugd en ontwikkelingen MBO. Dag van de Leerplicht 2017 Donderdag 16 maart 2017 was de Dag van de Leerplicht. Door het hele land organiseerden gemeenten vooral positieve acties om het recht op onderwijs onder de aandacht te brengen. Deze campagne wordt ieder jaar ondersteund door Ingrado en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Dit schooljaar hebben de leerplichtambtenaren van de gemeente Heemskerk een wedstrijd georganiseerd voor de basisscholen, genaamd Post-it battle. Leerlingen uit groep 8 vertelden ieder in het kort zijn of haar verhaal over school en schreef dit op een post-it. Dit kon zijn de leukste herinnering, de belangrijkste gebeurtenis, etc. Daarna maakten de leerlingen samen van al de post-its een creatie. De beste creatie kon met de gehele klas een bezoek aan de bioscoop winnen. s-morgens hebben de leerplichtambtenaren de ontwerpen van de verschillende basisscholen opgehaald en samen met wethouder Schoorl beoordeeld. De prijs werd s-middags door de wethouder uitgereikt aan de enthousiaste winnaars van basisscholen De Lunetten en De Zilvermeeuw. 6

7 Nieuwe folder leerplicht De folder leerplicht is het afgelopen schooljaar herzien en opnieuw gedrukt. Deze folders worden door de leerplichtambtenaren verspreid onder de scholen en geïnteresseerden. Thuiszitters In de kamerbrief van 15 december 2016 geeft staatssecretaris Dekker aan te streven naar nul thuiszitters in Een thuiszitter is een leerplichtige jongere tussen de 5 en 16 jaar of een jongere van 16 of 17 jaar die valt onder de kwalificatieplicht en die ingeschreven staat op een school of onderwijsinstelling en die zonder geldige reden meer dan 4 weken aaneengesloten verzuimt zonder dat hij/zij ontheffing heeft van de leerplicht respectievelijk vrijstelling van geregeld schoolbezoek wegens het volgen van ander onderwijs. Ook leerplichtige leerlingen zonder schoolinschrijving en zonder vrijstelling vallen onder deze definitie. Het is van groot belang dat de (dreigende) thuiszitters zo vroegtijdig mogelijk in beeld gebracht worden. Daarbij is samenwerking en een goede afstemming tussen alle betrokkenen essentieel. Leerplicht heeft met het Samenwerkingsverband (SWV) richtlijnen opgesteld om thuiszitten te voorkomen en terug te dringen. Hiervoor is een stappenplan opgezet. Leerplicht registreert alle thuiszitters en vermeldt daarbij de reden van thuiszitten en de afspraken rond de aanpak. Hierin werkt Leerplicht samen met het SWV. Scholen zijn verplicht thuiszitters te melden bij het SWV en leerplicht. Het SWV (van zowel PO als VO) is sinds 1 januari 2016 wettelijk verplicht 2 maandelijks (vier maal per schooljaar) de cijfers aan te leveren bij de Onderwijsinspectie. Wij hebben samen met het SWV de VO scholen bezocht en afgesproken dat zij actief met hun verzuimprotocol aan de slag gaan. De regie ligt bij de school. De consulent Passend Onderwijs van het SWV en de leerplichtambtenaar worden met dit protocol eerder betrokken bij de MDO s. Aanpak ziekteverzuim Uit de verzuimregistratie van de scholen is gebleken dat er bij een groot aantal leerlingen sprake is van opvallend veel ziekteverzuim. In verband hiermee zijn er, met het SWV, richtlijnen opgesteld omtrent de aanpak van leerlingen met een hoog ziekteverzuim. Scholen bepalen met de GGD op welk moment de schoolverpleegkundige/jeugdarts wordt ingezet. De GGD maakt gebruik van de methodiek Medische Advisering van de Ziek gemelde Leerling (M@ZL). Dankzij M@ZL vermindert de omvang van ziekteverzuim waardoor schooluitval (met alle gevolgen van dien) kan worden voorkomen. Indien er vermoed wordt dat het ziekteverzuim ongeoorloofd is doet school een melding bij leerplicht. Om het (ziekte)verzuim eerder in beeld te krijgen hebben wij bij de VO scholen twee keer, in gezamenlijkheid, de lijst met verzuimende leerlingen (geoorloofd en ongeoorloofd) doorgenomen. Dit heeft geleid tot extra aanmeldingen bij de schoolarts en de leerplicht spreekuren. Schooljaar is er een start gemaakt om ook bij het Primair Onderwijs een dergelijk aanpak te realiseren. Hiertoe wordt samengewerkt met SWV, de GGD en leerplicht. Vrijstelling artikel 5 onder a Uit landelijke cijfers blijkt dat steeds meer kinderen een vrijstelling van de leerplicht hebben gekregen. Dit is voor staatssecretaris Dekker aanleiding geweest de gemeenten op te roepen de vrijstellingen in het kader van passend onderwijs nog eens nader te bekijken. De IJmond gemeenten hebben hierop ingespeeld door aan Trompetter & van Eeden 1 te vragen afstemming te zoeken met het SWV in onze regio alvorens op grond van psychische of lichamelijke 7

8 omstandigheden een advies uit te brengen over het verlenen van een vrijstelling van inschrijving bij een onderwijsinstelling. Samen met het SWV wordt gekeken naar welke vorm van onderwijs er eventueel wél mogelijk is. Uitstroomtafel/ Arbeids Toeleiding en Trainings Netwerk (ATTN) Het ATTN ofwel de Uitstroomtafel is een netwerk waarin samengewerkt wordt in de toeleiding naar arbeidsparticipatie van leerlingen met afstand tot de arbeidsmarkt. Om kwetsbare jongeren die uitstromen vanuit het VSO, Pro, VMBO en Entree een passend vervolgtraject te bieden, passend bij hun mogelijkheden en talenten, is dit schooljaar gestart met het ATTN. Work it! Het Jeugd InterventieTeam (JIT) heeft een nieuwe training ontwikkeld, Work it! Het is een training voor jongeren van 16 tot 25 jaar die wonen in de IJmond. De training is gericht op het zoeken naar passend werk, het opstellen van een CV en sollicitatie brief. Geoefend wordt met vaardigheden zoals presenteren en het voeren van een sollicitatiegesprek. Daarnaast is er individuele begeleiding bij het overwinnen van belemmerende factoren en versterken van factoren die motiverend en ondersteunend werken. Hiermee wordt bereikt dat jongeren aan het werk komen, maar ook dat zij het volhouden en dat zij goed met hun verdiende geld om gaan. Verzuimloket DUO Het melden van verzuim is voor scholen een wettelijke verplichting. Hiervoor is het Verzuimloket in het leven geroepen. Via het Verzuimloket geven scholen de gegevens door van verzuimende leerlingen. Ook de omvang van het verzuim en de acties die de school al ondernomen heeft, worden hierin vermeld. Sinds 1 april 2017 zijn álle scholen aangesloten op het Verzuimloket. Scholen hebben nu dus één plek om een verzuimmelding in te voeren, ook als een school leerlingen heeft die in verschillende gemeenten wonen. Gemeenten krijgen alle verzuimmeldingen gestandaardiseerd via één centrale plek aangeleverd. MAS De handleiding Methodische Aanpak Schoolverzuim (MAS) is een actualisatie en verbreding van de Strafrechtelijke Aanpak Schoolverzuim" 2012 (SAS). De handleiding is aangevuld met een signaleringsinstrument voor schoolverzuim om zo een betere afweging tussen, al dan niet vrijwillige (jeugd)hulp, Halt en strafrechtelijke vervolging te kunnen maken. In 2017 wordt de MAS doorontwikkeld met aandacht voor preventie. Overleg Leerplicht in de regio Midden- en Zuid- Kennemerland In Artikel 19 lid 1 van de Ambtsinstructie staat vermeld dat de leerplichtambtenaar vijf maal per jaar overleg voert met de medewerkers leerplicht van de andere gemeenten in de regio Midden-en Zuid- Kennemerland en de medewerkers RMC over de uitvoering van de taken krachtens de leerplichtwet en de RMC-wetgeving. Op initiatief van de coördinator leerplicht van het Regionaal Bureau Leerplicht het Leerplein is deze frequentie naar drie maal per jaar teruggebracht. 1 Onafhankelijk adviesbureau 8

9 4 Feiten en cijfers 4.1 Gemeentelijke gegevens Op 1 oktober 2016 stonden in de gemeente Heemskerk 5674 leerplichtige jongeren ingeschreven. Hieronder vielen 995 kwalificatieplichtige jongeren (16 tot 18 jarigen zonder startkwalificatie). 4.2 Scholen gevestigd in de Gemeente Heemskerk - Primair Onderwijs (PO): 13 - Voortgezet Onderwijs (VO): Vrijstellingen Door school, ouders/verzorgers, leerlingen en hulpverlening kunnen aanvragen worden ingediend voor vrijstelling van schoolbezoek, vervangende leerplicht of vrijstelling van inschrijving. Na binnenkomst van een beroep op vrijstelling of een verzoek om vrijstelling, is het de taak van de leerplichtambtenaar om een onderzoek te (laten) doen naar de geldigheid van het beroep op vrijstelling of te onderzoeken of het verzoek om vrijstelling gehonoreerd kan worden. In de volgende tabel zijn de aantallen, de gronden voor deze wettelijke aanvragen en de beslissingen opgenomen. Beslissing op wettelijke aanvragen Toegewezen Beroep op artikel 5 onder a (vanwege lichamelijke of psychische gronden) 3 Beroep op artikel 5 onder b (bezwaar tegen de richting van het onderwijs) - Beroep op artikel 5 onder c (schoolbezoek buitenland) 10 Verzoek vervangende leerplicht artikel 3a 1 Verzoek vervangende leerplicht artikel 3b laatste schooljaar - Vrijstelling artikel 15 wegens het volgen van ander onderwijs kwalificatieplichtigen 8 Artikel 11 onder g (verlof onder gewichtige omstandigheden) - Totaal Schoolverzuim Gedurende het schooljaar werden 173 leerlingen gemeld 2. Het aantal verzuimmeldingen is onder te verdelen in; 21 zaken luxe verzuim (schoolverzuim in verband met bijvoorbeeld extra verlof), 11 zaken absoluut verzuim (niet ingeschreven bij een school of onderwijsinstelling), 144 zaken relatief verzuim (ingeschreven op een school en korte of langere tijd afwezig). Daarnaast zijn de volgende zaken behandeld waarvoor geen DUO melding is gedaan; 6 leerlingen die voor meerdere dagen geschorst werden, 155 zaken betreffende voorlichting en advies. 2 De leerlingen die een gesprek hebben gehad tijdens het leerplichtspreekuur zijn niet meegenomen in de telling, deze worden apart vermeld in paragraaf

10 Luxe verzuim Het verspreiden van de handreiking voor schooldirecteuren, bij toekennen van verlof, in combinatie met de intensieve controles rondom de schoolvakanties hebben mogelijk geleid tot de daling van het aantal meldingen luxe verzuim. Absoluut verzuim De overgang van het voortgezet onderwijs naar het vervolgonderwijs is voor veel jongeren een risicomoment, vooral van het VMBO naar het MBO. Deze leerlingen ontvangen vanuit het Leerplein een brief om hen te attenderen op tijdige inschrijving bij de vervolgopleiding. Daarnaast worden twee keer per jaar alle leerplichtige leerlingen gecontroleerd op een schoolbinding. Indien er geen schoolbinding bekend is (mogelijk absoluut verzuim) schrijft het Leerplein de ouders twee keer aan met het verzoek aan te geven waar het kind op school zit. Bij het uitblijven van een reactie wordt er een melding van absoluut verzuim gemaakt door het Leerplein en doorgestuurd naar de leerplichtambtenaar. 10

11 Aantallen absoluut verzuimers schooljaar Leerlingen die na het behalen van een VMBO-diploma niet zijn toegelaten door het MBO. 6 Leerlingen die na het behalen van een VMBO-diploma niet zijn uitgestroomd in het MBO. 2 Leerlingen die vanuit detentie niet zijn doorgestroomd naar het MBO. 1 Leerling is na verhuizing vanuit een andere gemeente, in afwachting van opname bij Lijn5, niet geplaatst op het V(S)O. Van de absoluut verzuimers zijn: 1 Leerling is met terugwerkende kracht vanaf 1 augustus 2016 ingeschreven, 3 Leerlingen zijn in de loop van het schooljaar alsnog geplaatst op een opleiding, 6 Leerlingen zijn gaan werken, 1 leerling is vrijgesteld wegens schoolbezoek buiten Nederland. De verwachting is dat vanwege het toelatingsrecht MBO (zie vooruitblik ) het aantal absoluut verzuimers in de toekomst zal afnemen. Relatief verzuim Een verklaring voor de daling relatief verzuim kan zijn dat de scholen en de gemeente inzetten op een preventieve aanpak van verzuim. Spijbelgedrag wordt vroegtijdig aangepakt zodat wordt voorkomen dat jongeren meer dan 16 uur in 4 weken verzuimen. 4.5 Voortijdig Schoolverlaten (VSV ers) In dit jaarverslag is er voor gekozen de cijfers van Voortijdig Schoolverlaters (jongeren die zonder startkwalificatie het onderwijs verlaten) uit de VSV-Verkenner weg te laten aangezien deze cijfers zowel leerplichtige als niet leerplichtige leerlingen betreffen. 4.6 Leerplichtspreekuren Kennemer College locatie Beroepsgericht Er zijn 82 gesprekken gevoerd tijdens 7 spreekuren, waarbij 20 leerlingen voor een tweede keer werden gesproken. Kennemer College locatie MAVO Er zijn 74 gesprekken gevoerd tijdens 10 spreekuren, waarbij 9 leerlingen voor een tweede keer werden gesproken. Kennemer Praktijkschool en lwoo Er zijn 39 gesprekken gevoerd in 6 spreekuren, waarbij 6 leerlingen voor een tweede keer werden gesproken 4.7 Processen-verbaal In schooljaar is voor relatief verzuim 16 maal een proces-verbaal opgemaakt. Van de 16 waren er 4 Halt-afdoeningen. 11

12 5 Vooruitblik Ontwikkelingen MBO De vervroegde aanmelding voor het MBO komt eraan: de jongeren moeten vanaf 2018 in het MBO worden aangemeld om in aanmerking te kunnen komen voor de opleiding van hun keuze. Toelatingsrecht Iedere student die aan de juiste vooropleidingseisen en eventueel aanvullende eisen van de MBO -opleiding voldoet en zich vóór 1 april aanmeldt bij een MBO -opleiding op niveau 2, 3 of 4, krijgt het recht om toegelaten te worden tot de opleiding waarvoor hij zich heeft aangemeld. Hij moet zich wel op tijd inschrijven en deelnemen aan verplichte intakeactiviteiten. Een MBO -opleiding kan een student alleen weigeren als er een beperkte opleidingscapaciteit is of in verband met het ontbreken van arbeidsmarktperspectief. Het doel van de nieuwe wetgeving is om de overstap van jongeren van het voortgezet onderwijs naar het MBO goed te laten verlopen en daarmee schooluitval tegen te gaan. Bindend studieadvies Tijdens het eerste jaar na inschrijving krijgen studenten een studievoortgangsgesprek en een bindend studieadvies. Een negatief bindend studieadvies is mogelijk als de student onvoldoende studievorderingen maakt. Dit betekent het einde van de inschrijving aan de opleiding. Bij opleidingen die langer dan één jaar duren kan de MBO -instelling pas na negen maanden een negatief bindend studieadvies geven. Na een negatief bindend studieadvies Een negatief bindend studieadvies kan verstrekkende gevolgen hebben voor de studenten. Het kan betekenen dat geadviseerd wordt de opleiding te verlaten. Een student die nog geen 18 jaar is moet door de instelling een alternatief geboden worden aan de eigen instelling of daarbuiten. Lukt plaatsing na acht weken niet, dan mag de student toch uitgeschreven worden. De leerplichtambtenaar moet hierover geïnformeerd worden. Als dat tijdig gebeurt kan er in gezamenlijkheid naar alternatieven gezocht worden. Verhuizing Heliomare Schooljaar opent Heliomare de nieuwe vestiging die de huidige zes locaties in Wijk aan Zee, Beverwijk en Koog aan de Zaan moeten vervangen. Ook op deze school wordt aankomend schooljaar gestart met leerplichtspreekuren. Kwalificatieplicht Sinds augustus 2007 pakken de leerplichtambtenaren ook de verzuim meldingen van 16- en 17-jarige kwalificatieplichtigen op. Dit wordt in het schooljaar gecontinueerd. 12

13 Controle luxe verzuim Het college van Heemskerk heeft ingestemd met het bestrijden van luxe verzuim als prioriteit. In het samenwerkingsverband (ROL) is afgesproken dat alle leerplichtambtenaren in de regio Midden- en Zuid-Kennemerland controleren op ongeoorloofd verzuim. Om blijvend effect te behalen in het verminderen van luxe verzuim bezoeken de leerplichtambtenaren gedurende het schooljaar de scholen rondom de schoolvakanties. Dag van de Leerplicht Net als de afgelopen jaren zal de gemeente Heemskerk ook in schooljaar deelnemen aan de Dag van de Leerplicht. (Bij)scholing actualiteitendag(en) Leerplicht/RMC In het schooljaar zal wederom de jaarlijks terugkerende actualiteitendag Leerplicht/RMC worden bezocht. In het kader van de Permanente Her- en Bijscholing volgen beide leerplichtambtenaren in het schooljaar een BOA-module. 13