1.0 INLEIDING. Hierbij zal onze missie onderwijs voor jouw toekomst leidend zijn.

Transcriptie

1

2 INHOUD 1.0 INLEIDING VOOR WIE IS DIT DOCUMENT GESCHREVEN? DALTON ONDERWIJS WAAROM DALTONONDERWIJS? DALTONPIJLERS RELATIES MET ANDEREN DALTON ONDERWIJS OP OBS KLIM-OP REFLECTIE BORGING BELEIDSVOORNEMENS WEBSITES VELD DOCUMENTEN WERKEN IN DE GROEPEN, INKIJK IN DE PRAKTIJK

3 O.B.S. Klim-op Daltonboek 1.0 INLEIDING Klim-op is een daltonschool in oprichting. In schooljaar heeft de Klim-op besloten daltonschool te worden. In mei 2014 nemen wij voor het eerst deel aan een pilot visitatie nieuwe stijl met als doel te kijken in hoeverre wij aan de voorwaarden voldoen om het certificaat te behalen en waar wij nog aan moeten werken. In dit ontwikkelingsproces is het belangrijk om helderheid te hebben over de daltonontwikkeling in de verschillende groepen en in de totale school. Daarom hebben wij een daltonboek, waarin wij beschrijven hoe wij werken en op welke wijze wij ons verder ontwikkelen met betrekking tot ons daltononderwijs. Elk schooljaar wordt het daltonboek aangepast en uitgebreid. Het is een levend document waarin beschreven staat hoe ons onderwijsteam het daltononderwijs gestalte geeft. De drie daltonpijlers, verantwoordelijkheid/vrijheid in gebondenheid, zelfstandig werken en samenwerkend leren zult u dagelijks in de school herkennen. De drie nieuwe daltonkernwaarden reflectie, effectiviteit en borging willen wij verankeren in ons onderwijs aan kinderen. Wij willen een lerende organisatie zijn. Op elke teamvergadering, en MR vergadering is daltononderwijs een vaste onderdeel op de agenda. Hierbij zal onze missie onderwijs voor jouw toekomst leidend zijn. Op deze wijze blijven wij in gesprek over zaken die goed lopen, die moeten verbeteren en die ontwikkeld moeten worden. De gemaakte afspraken leggen wij vast in het daltonboek. Wij zien het daltonboek als een praktisch werkdocument. Het document is in eerste plaats geschreven voor het team, voor de ouders waarvan de kinderen al bij ons op school zitten en voor de ouders die overwegen om hun kind bij ons aan te melden. Als er na het lezen vragen zijn, of interesse om eens een kijkje te nemen, dan bent u van harte welkom. Namens het team van de Klim-op, Marion Dammers, directeur. 3

4 2.0 VOOR WIE IS DIT DOCUMENT GESCHREVEN? Er ontstond behoefte om interne daltonafspraken helder te houden en vast te leggen. Hierdoor is er duidelijk een rode draad in ons onderwijs aan het ontstaan. Leerkrachten en directeur, die bij ons aan school verbonden zijn, zijn allemaal dalton gecertificeerd. Leerkrachten die nieuw op onze school komen werken en niet in het bezit zijn van een daltoncertificaat worden geacht deze te volgen in het tweede jaar dat zij bij ons werkzaam zijn. De school heeft in zijn bestaan altijd ruimte geboden aan alle kinderen van het dorp maar is ook in trek bij ouders die bewust voor daltononderwijs kiezen omdat zij vinden dat die vorm van onderwijs het beste bij hun eigen opvoedingsvisie past. En daarmee zijn in de twee bovenstaande alinea's de belangrijkste groeperingen genoemd waarvoor dit daltonboek is geschreven: de leerkrachten en het overige personeel van de school (inclusief invalleerkrachten) ouders van kinderen van OBS Klim-op ouders die overwegen hun kind aan te melden als leerling op daltonbasisschool OBS Klim-op Verder is dit document interessant voor instanties die zich op de hoogte willen stellen van de werkwijze van de school. Te denken valt aan: de onderwijsinspectie, visiteurs van de Nederlandse Dalton Vereniging, het schoolbestuur O2A5 andere (dalton)basisscholen. 4

5 O.B.S. Klim-op Daltonboek 3.0 DALTON ONDERWIJS Op onze school wordt daltononderwijs gegeven, omdat de leerkrachten een bepaalde visie hebben op de maatschappij, op hoe je als (volwassen) mens in die maatschappij zou moeten functioneren. Opvoeden tot mensen zonder vrees, het is voor ons team a way of life. Hierop is de dalton visie gebaseerd en de opvoeding van en het onderwijs aan kinderen. Zonder al te theoretisch te worden, willen we die visie in dit hoofdstuk kort toelichten. Het daltononderwijs bewijst al honderd jaar lang haar waarde. De onderwijsvorm is gebaseerd op de ideeën van de Amerikaanse pedagoge Helen Parkhurst ( ). Haar ideeën over individuele en niet-klassikale ontplooiing van kinderen baseerde ze op haar ervaringen als leerkracht. In 1905 werkte ze op schooltjes met slechts 1 klas, met kinderen van verschillende leeftijden. In die situatie was zelfstandig werken noodzakelijk, maar al snel raakte ze ervan overtuigd dat deze aanpak voor alle kinderen goed was. Tussen 1913 en 1915 werkte Parkhurst in Italië met de beroemde pedagoge Maria Montessori en kregen haar ideeën een pedagogische grondslag. Enkele jaren later legde ze haar visie op onderwijs vast in het boek 'Education on the Dalton Plan' (1922). Haar visie vinden wij goed passen in het vormgeven van onderwijs op onze dorpsschool, waar meerdere groepen in een klas zijn georganiseerd. Aspecten van de Daltonpedagogiek Vormen van zelfstandig werken, leren en reflecteren Het pedagogisch handelen gaat uit van het vermogen van de mens tot leren. Dit blijkt onder andere uit keuzevrijheid van leerlingen gedurende een deel van de dag. De ruimte is ingericht voor zelfstandig werken en samenwerken Zelfstandig en samenwerkend leren krijgen veel aandacht Uit gedrag van de leerlingen blijkt dat zij gewend zijn aan vrijheid van handelen binnen grenzen. Dat blijkt bijvoorbeeld uit verantwoordelijkheid voor het eigen werk en dat van anderen. Leerlingen houden leeractiviteiten en resultaten zelf bij Mensbeeld Het daltononderwijs gaat uit van het gegeven dat ieder mens in staat is tot het dragen van verantwoordelijkheid voor zichzelf en voor zijn omgeving. Dit is een voorwaarde om goed te kunnen functioneren in een democratische samenleving. Volgens de daltonpedagogiek zijn kinderen in principe in staat om verantwoordelijkheid te dragen, bijvoorbeeld voor hun eigen ontwikkeling. Dat gebeurt stap voor stap, met heldere afspraken tussen leerkracht en individuele leerling. De leerkracht biedt veiligheid en structuur; een klimaat dat de leerling uitdaagt tot leren. Daardoor krijgt deze de ruimte om zich persoonlijk, sociaal en cognitief te ontwikkelen. 5

6 Als enthousiast onderwijsteam hebben wij een missie namelijk: onderwijs voor jouw toekomst Je kunt beter iemand leren om met nieuwe machines om te gaan dan om één machine te bedienen, dat zegt onderwijskundige drs. Hester Stubbé. (uit: TNOtime najaar 2012) Op dit moment gebeurt veelal het laatste, maar onze maatschappij heeft steeds minder ruimte voor dit soort werknemers. De monteur die vroeger een jaar lang met hetzelfde type auto aan de slag was, wisselt nu per week of dagelijks van activiteit. Een verpleegkundige heeft voortdurend te maken met nieuwe apparatuur, afspraken rond hygiëne, veiligheidsvoorschriften, enzovoort. Ze moeten zich dus blijven ontwikkelen legt Stubbé uit. Met het team en ouders hebben wij een keuze gemaakt om de daltonprincipes te gebruiken om onze missie waar te kunnen maken. Dit alles gebeurt echter niet zonder kwaliteitsbewaking door middel van: Methode gebonden toetsen 1. Cito leerlingvolgsysteem 2. Coaching /begeleiding van leerlingen door leerkrachten 3. Instructie op maat van de leerstof aan leerlingen 4. Scholing en coaching van het team 5. Teamonderwijs op maat (TOM) Een daltonschool is een lerende organisatie, die leerkrachten ondersteunt bij het zich permanent scholen en bij het experimenteren in en reflecteren op hun praktijk. Teamleren heeft op een daltonschool hoge prioriteit. Verantwoordelijkheden voor dalton liggen in het team van de leerkrachten. Het daltononderwijs zet ook sterk in op maatjesleren van scholen binnen en buiten de regio. Daltonscholen borgen hun kernwaarden doormiddel van een planmatige zelfevaluatie en visitatie. De Nederlandse Daltonvereniging geeft licenties en certificaten af aan instituten, scholen en personen als zij er blijk van geven de kernwaarden op goede wijze in de praktijk vorm en inhoud te hebben gegeven. Op onze school geven wij dit vorm door te werken met gecertificeerde daltonleerkrachten en directeur. Ook hanteren wij bij de functionerings- en beoordelingsgesprekken boven de algemene criteria specifieke daltoncriteria. 6

7 O.B.S. Klim-op Daltonboek 4.0 WAAROM DALTONONDERWIJS? 4.1 Kwaliteit op de Klim-op kenmerkt zich door: 1. Mix van onderwijsleervormen 2. Heldere uitleg en instructie 3. Geregelde feedback en toetsing 4. Voldoende tijd en doelgerichtheid 5. Voldoende duidelijkheid en structuur 6. Stap voor stap leren 7. Leren leren Al deze onderdelen zitten dagelijks in het onderwijsaanbod van onze school. We willen hieraan toevoegen dat goed onderwijs zich ook kenmerkt door: 1. Professionele leerkrachten / directie / IB-er 2. Goede samenwerking binnen het team 3. Structurele analyses van onderwijsopbrengsten 4. Goede voorzieningen en materialen 5. Deskundigheidsbevordering voor iedereen 6. Kwaliteitszorg 7. Goede arbeidsomstandigheden 8. Goede samenwerking met de diverse geledingen zoals M.R., O.R. en contacten met ouders. 4.2 Relatie met het voortgezet onderwijs en de maatschappij Het kind in het vervolgonderwijs Niet alleen het traditionele "huiswerk maken" vraagt van de kinderen dat ze bovengenoemde vaardigheden beheersen. De ontwikkelingen voortgezet onderwijs doen een steeds groter beroep op de zelfstandigheid en het verantwoordelijkheidsgevoel van de kinderen. Zij zullen ook steeds vaker projecten en studieopdrachten krijgen waarbij je niet individueel, maar samen met medescholieren zaken moet uitwerken. In het hoger onderwijs is deze manier van werken al veel langer gebruikelijk De volwassene als beroepsbeoefenaar Beroepen waarbij je in je eentje werkt en alleen maar moet doen wat de baas je opdraagt, komen nauwelijks (meer) voor. 7

8 In de meeste beroepen in onze moderne, westerse kennismaatschappij worden initiatief, verantwoordelijkheidsgevoel en creativiteit verwacht. Vaak zal er moeten worden overlegd met collega's, met opdrachtgevers en met diverse instanties. Zowel zelfstandigheid als het goed kunnen samenwerken zijn daarbij essentieel De volwassene als medeburger De maatschappij is gebaat bij mensen die zich actief inzetten voor de samenleving: mensen die zich verantwoordelijk voelen voor hun medemens en daarom bijvoorbeeld vrijwilligerswerk willen doen, mensen die geëngageerd zijn en willen deelnemen aan de democratische processen in de samenleving en mensen die oog hebben voor de noden van hun medemensen. Burgerschap! 5.0 DALTONPIJLERS Binnen de Daltonvereniging zijn leerkrachten, ouders, directeuren en wetenschappers actief om met elkaar te onderzoeken en te bepalen wat daltononderwijs nu precies inhoud en hoe deze aan te passen aan de tijd van nu en de toekomst. Zij hebben daarvoor 6 kernwaarden als uitgangspunt gekozen: 1. Vrijheid in gebondenheid/verantwoordelijkheid en vertrouwen 2. Zelfstandigheid 3. Samenwerken 4. Reflectie 5. Effectiviteit-doelmatigheid 6. Borging De laatste drie kernwaarden zijn sinds maart 2013 toegevoegd aan de indicatoren. Reflectie, Effectiviteit-doelmatigheid en borging zijn verweven bij het uitvoeren van onze pijlers en zijn steeds in ontwikkeling. Grenzen stellen: Op een daltonschool leren kinderen door zelfstandig kennis en ervaring op te doen. Vrijheid is noodzakelijk om eigen keuzes te kunnen maken, eigen wegen te vinden. Maar vrijheid betekent niet dat alles zomaar kan en mag. 'De ideale vrijheid is geen vrijblijvendheid en nog 8

9 O.B.S. Klim-op Daltonboek minder is het ongedisciplineerdheid. Het kind dat maar doet waar het zin in heeft, is niet vrij. Integendeel, het wordt een slaaf van slechte gewoontes, egoïstisch en ongeschikt voor een leven met anderen', zei pedagoge Helen Parkhurst al in De leerkracht biedt iedere leerling structuur om vrijheid binnen grenzen te kunnen leren hanteren. Verantwoordelijkheid leren: Vrijheid betekent in het daltononderwijs: kunnen omgaan met verantwoordelijkheid. Uitgangspunt is het vertrouwen in de eigen kracht van ieder kind. leerkracht en leerling maken samen afspraken over de leerstof. De leerling schat zelf in wat het nodig heeft om een taak te kunnen doen en in hoeveel tijd. Achteraf legt het verantwoording af aan de leerkracht. Stap voor stap: Het leren omgaan met vrijheid gaat stap voor stap. Bij kleuters gaat het om kleine, overzichtelijke keuzetaken die ze zelfstandig uitvoeren. Naarmate kinderen en jongeren zich verder ontwikkelen, worden taken omvangrijker en complexer. Net als op alle scholen wordt de inhoud van de leerstof grotendeels bepaald door de richtlijnen van de overheid, samenleving, schoolplan en dergelijke. 5.2 Zelfstandigheid Zelfstandige mensen: Het daltononderwijs wil kinderen vormen tot volwassenen die zelfstandig kunnen denken en handelen. Daarvoor is nodig dat kinderen en jongeren leren hoe je informatie vergaart, hoe je zaken op waarde kunt schatten en hoe je keuzes maakt. Daarin zal ieder mens verschillen, en daar houdt het Daltononderwijs rekening mee. Zelfstandig werken: Ieder kind en iedere jongere heeft recht op optimale kansen om zichzelf te ontwikkelen. Daarom wordt op Daltonscholen, naast samen met de juf, ook zelfstandig gewerkt. De leerkracht onderzoekt steeds wat ieder nodig heeft om iets specifieks te kunnen leren. Zijn rol is het begeleiden en coachen van iedere leerling. Het initiatief kan zowel bij de leerling als leerkracht liggen. 5.3 Samenwerking Respect voor de ander: Om later als volwassene te kunnen deelnemen aan de samenleving moet je leren samenwerken. Ook met mensen die je niet zelf kiest. Daarom wordt op daltonscholen veel aandacht besteed aan het spelen en werken in groepjes. Meestal gaat het om leerlingen uit dezelfde klas die samen een opdracht uitvoeren, maar ook gebeurt het dat leerlingen van verschillende leeftijden samenwerken. Al doende leren ze te luisteren naar elkaar en respect te hebben voor elkaar. Ieder mens is immers verantwoordelijk voor zichzelf en voor zijn omgeving. Daltononderwijs biedt de leerlingen iedere dag de mogelijkheid samen te werken. Doordat leerlingen samen met leerkrachten en medeleerlingen aan hun taken werken, leren zij met elkaar om te gaan en leren zij dat ze elkaar kunnen helpen. Het verwerven van kennis en vaardigheden in samenwerking met anderen heeft daarnaast een functie op het gebied van sociale vorming: leerlingen leren dat er verschillen bestaan tussen mensen. 9

10 Leerlingen ontwikkelen sociale vaardigheden; Leerlingen reflecteren op samenwerken (beoordelen eigen inbreng, anderen beoordelen, discussievaardigheden, argumenteren, omgaan met teleurstellingen, je schikken naar de meerderheid van de groep, etc.) Het uiteindelijke doel is democratisch burgerschap. 5.4 Effectiviteit/doelmatigheid Het daltononderwijs is gericht op een effectieve inzet van tijd, menskracht en middelen. De taak is de drager van de te leren vaardigheden en kennis. Een taak op maat houdt een leerling doelmatig en functioneel bezig. 5.5 Reflectie Reflectie kan zowel voor, tijdens als na een werkperiode plaatsvinden. Vooraf wordt nagedacht over hoe het werk wordt aangepakt en wat het te bereiken doel is. Tijdens het werkproces kunnen de gestelde doelen aangepast worden wanneer blijkt dat deze niet haalbaar zijn. Na de werkperiode komt de evaluatie, die omgezet kan worden in reflectie als de bewustwording ontstaat van eigen handelen en nieuwe doelen gesteld kunnen worden. Om goed te kunnen reflecteren is het belangrijk om kritisch naar jezelf te durven kijken en goed met kritiek om te kunnen gaan. Kritiek wordt vaak als negatief ervaren, terwijl het ook als bouwsteen ontvangen en gebruikt kan worden om zichzelf te vormen en te verstevigen. 5.6 Borging Het borgen van de kernwaarden van het daltononderwijs gebeurt door middel van een planmatige (zelf)evaluatie en visitatie. PLAN : doelstellingen formuleren en plannen maken. DO : plannen uitvoeren en registreren. CHECK : evalueren, resultaten van de plannen vergelijken met de doestelling. Resultaten bespreken. ACT : plannen en doelen actualiseren en bijsturen. Op onze website kunt u een film bekijken waarin u kunt zien op welke manier wij onze daltonpijlers vorm geven binnen ons onderwijs. Ook ons (dalton)onderwijs moet in beweging blijven en zich aanpassen aan de eisen van nu en de toekomst: Door ons daltononderwijs komen onze leerlingen al vroeg in contact met die ze in de toekomst, in de maatschappij nodig zullen hebben. Onze drie daltonpijlers gevende richting aan op welke manier wij dit willen bereiken. Lees ook en 10

11 O.B.S. Klim-op Daltonboek Vanuit het gedachtegoed van Helen Parkhurst o.a. beschreven in haar boek. 6.0 RELATIES MET ANDEREN 6.1 De Verenigde TOM Groep (VTG) Relatie met de vereniging TOM (Team Onderwijs op Maat): Onze school is naast het lidmaatschap van de daltonvereniging ook lid van de vereniging van TOM scholen omdat wij aspecten van deze twee verenigingen goed vinden passen bij onze missie en visie van onze school. Zij dragen vele aspecten van onze missie onderwijs voor de toekomst in zich. De een komt uit de historie van het onderwijs namelijk het daltonconcept vanuit het gedachtengoed van Helen Parkhurst en de ander komt uit nieuwe stromingen binnen het onderwijs, anders organiseren. Wij vinden beiden zeer waardevol voor ons schoolconcept. De Verenigde TOM Groep (VTG) onderhoudt een netwerk van TOM-scholen, waarbij informatie-uitwisseling, onderlinge ondersteuning bij ontwikkelingsvraagstukken en deskundigheidsbevordering een belangrijke rol spelen. TOM leert ons vooral hoe wij ons onderwijs kunnen organiseren om de doelstellingen van ons daltonconcept in de praktijk waar te kunnen maken. Zij gaat uit van de pijlers personeel, organisatie, leeromgeving en leerinhoud, binnen het proces van verandering Personeel Bij de pijler personeel gaat het om de inzet van ander personeel. Welke medewerkers heeft een school nodig? Met welke kwalificaties en competenties? TOM Onderwijs Anders streeft hierbij naar een ontwikkeling van: Van Instructeur weinig functies autonome leraar alleen verantwoordelijk Naar begeleider, coach, mentor meerdere functies teamwork gedeelde verantwoordelijkheid 11

12 mijn klas alleskunner eerst de PABO eens leraar altijd leraar onze kinderen teamteaching leren op de werkplek functiehuis Organisatie Bij de pijler organisatie draait het om het anders organiseren van lesgeven. Is het onderwijs afgestemd op de leerbehoeften van de leerlingen? TOM Onderwijs Anders streeft hierbij naar een ontwikkeling van: Van klassikaal jaargroep kennisoverdracht leraar gestuurd vaste leergroep leerling volgsysteem Naar klassendoorbrekend kern- of basisgroep betekenisvol actief leren gedeelde sturing door leraar en leerling wisselende leergroepen portfolio Leeromgeving Bij de pijler leeromgeving gaat het erom een krachtige leeromgeving neer te zetten. Wat is de inzet van ICT? Welke methoden en materialen zijn geschikt? Hoe is de inrichting van het gebouw? TOM Onderwijs Anders streeft hierbij naar een ontwikkeling van: Van de computer om te oefenen allemaal luisteren weinig variatie in leervormen alleen uit methode klaslokalen statisch gebouw Naar computer als leerbron en communicatiemiddel meervoudige intelligentie leerstijlen, Human Dynamics ontdekkend en samenwerkend leren betekenisvol leren leer- en werkplekken flexibel gebouw Leerinhoud Bij de leerinhoud gaat het om de kennis/inhoud die de professionals in de school nodig hebben om het onderwijs anders of passend te kunnen organiseren. Hoe kan ik nieuwe inzichten uit wetenschappelijk onderzoek toepassen? Hoe krijg ik zicht op leerlijnen? Hoe kan ik de methode loslaten en meer onderwijs op maat arrangeren? Bij de pijler leerinhoud gaat het om onder andere de volgende zaken: Kennis hebben van leerlijnen en leerdoelen om de methode (deels) los te kunnen laten. Leerdoelen om kunnen zetten naar betekenisvolle activiteiten (doelgericht werken.) Weten dat er verschillende soorten kennis (inzichten, feiten, vaardigheden) zijn en daar de juiste aanpak bij kunnen hanteren. De ontwikkeling van leerlingen kunnen volgen door observaties, genormeerde toetsen en het kunnen opbouwen van een portfolio. Vaardig zijn in het voeren van reflectiegesprekken met leerlingen Proces van verandering Bij het proces van verandering gaat het om de randvoorwaarden waarbinnen de veranderingen plaatsvinden. Het is de schil rondom de drie pijlers personeel, organisatie en leeromgeving. 12

13 O.B.S. Klim-op Daltonboek 7.0 DALTON ONDERWIJS OP OBS KLIM-OP 7.1 Waar wij sterk in zijn Bij ons op school streven wij ernaar dat kinderen zich prettig en op hun gemak voelen. Wanneer kinderen zich fijn en gewaardeerd voelen zal het leren beter gaan. Dat is de basis van heel het onderwijs. Rust en veel structuur zijn onderdelen die daar zeker veel mee te maken hebben. Maar met de manier van benaderen van leerkrachten naar de kinderen toe, het stimuleren van het goed omgaan met elkaar, het positief benaderen en elkaar respecteren kom je er niet alleen. Wij hebben gekozen om dit onderdeel van ons onderwijs meer kracht bij te zetten omdat het sociale aspect een belangrijk onderdeel is van onze maatschappij. Om te komen tot een goed sociaal-emotioneel pedagogisch klimaat hebben wij gekozen om te werken met: Taakspel (zie ons filmpje op onze website) Coöperatieve werkvormen Werken vanuit drie kapstokregels Passend onderwijs Plusklas Werken in thema s met Topondernemers 7.2 Hier staan we voor De thema's vrijheid / verantwoordelijkheid, zelfstandigheid, samenwerken worden door alle dalton basisscholen onderschreven, maar de uitwerking verschilt. Dit geldt ook voor onze school. De basis van al ons handelen moet zijn gericht op het creëren van een pedagogisch klimaat waarin de sociale en emotionele veiligheid voor het kind gewaarborgd worden. Er wordt rekening gehouden verschillen tussen leerlingen. Hiervoor is het nodig de ontwikkeling van het kind goed in de gaten te houden. Het betreft hier niet alleen verschillen in cognitieve vaardigheden, maar ook verschillen in bijvoorbeeld belangstelling, werkhouding en creativiteit. Vrijheid betekent voor ons, dat de leerkracht een deel van de verantwoordelijkheid voor het leren bij het kind legt. Essentieel hierbij is het feedback geven aan en het begeleiden van het kind. 13

14 Er wordt zoveel mogelijk les gegeven vanuit concrete leefsituaties. Kinderen moeten leren allerlei informatiebronnen te hanteren en te beoordelen. Er wordt gestreefd naar een grote variatie in werkvormen en materialen. (Meervoudige intelligentie) 7.3 Vrijheid en verantwoordelijkheid op OBS Klim-op Ons daltononderwijs ziet een mens / kind als een persoon die zelf mag en kan kiezen, maar die voor de gevolgen van zijn keuzes ook zelf de verantwoordelijkheid draagt. Kinderen nemen/zijn verantwoordelijk(heid) voor: de eigen planning van de dag/week het verloop van de dag. Dagritme wordt in de groep zichtbaar gemaakt de eigen gemaakte keuzes binnen het taakwerken de vrijheid om wel of niet instructie te volgen het afkrijgen van de opdrachten de eigen manier van corrigeren het zelf om hulp vragen de gevolgen van zelf bedachte oplossingen bij problemen de sociale omgeving: rekening houden met, elkaar helpen, samenwerken, etc. de te gebruiken materialen en de schoolomgeving het kiezen van een gunstige werkplek het naleven van de regels een goede sfeer in de groep initiatieven de voorstellingen en presentaties (4 x per jaar ) fondswerving n.a.v. een gekozen goed doel de leerlingenraad Dagkleuren Iedere dag van de week wordt in de hele school aangegeven met een vaste kleur. Deze kleuren structureren de week voor de kinderen, wat hen helpt om een planning te kunnen maken. De kleuren hangen in iedere groep aan de muur, zodat het kind steeds kan zien "waar in de week we zijn". Daarnaast worden de dagkleuren gebruikt bij de administratie van verschillende zaken. De dagkleuren zorgen door de hele school heen voor een ordening van de week. Daarnaast hanteren we in verschillende groepen aanvullende materialen om de kinderen steun te bieden bij het ordenen van tijd en hun bezigheden. Op hun weektaakbrief geven de kinderen met de dagkleur aan dat ze een bepaalde opdracht af hebben gekregen. Vooral als de taak meerdere dagen beslaat, geeft dit de leerkracht informatie over de leerstijl van het kind en biedt het de mogelijkheid om hem hierbij te begeleiden. 14

15 O.B.S. Klim-op Daltonboek Een kind dat in het begin weinig productief is en vervolgens alles op het laatste moment moet maken, moet geleerd worden dit beter te spreiden. Kinderen die duidelijk te snel van start gaan en daarbij veel fouten maken, moet worden geleerd dat de kwaliteit van het werk belangrijker is dan dat het snel af is. In de hogere groepen (vanaf groep 5) worden de dagkleuren ook gebruikt om een planning op de weektaakbrief te maken. De kinderen geven vooraf aan op welke dag ze bepaalde opdrachten denken te gaan doen. Vervolgens wordt aangegeven op welke dag het daadwerkelijk is gemaakt De vorderingen hierbij zijn per kind verschillend, de kinderen krijgen daarbij passende hulp Dagritmekaarten Groep 1 en 2 Een hulpmiddel om de dag voor de jongste kinderen te ordenen zijn de dagritmekaarten. Dit pakket bestaat uit een aantal kaarten met afbeeldingen die de verschillende activiteiten voorstellen die voor de bewuste dag gepland staan. Deze activiteiten worden aan het begin van de dag op volgorde gehangen. Door middel van een handje wordt bijgehouden "waar we zijn". Het geeft de kinderen structuur en houvast. Groep 3 t/m 8 In de eerste periode van groep 3 wordt er op het dag/planbord alles beschreven wat er die dag gepland staat. Aangezien deze groep kinderen nog niet kan lezen wordt de tekst ondersteund met afbeeldingen. Later in het jaar zullen de afbeeldingen achterwege gelaten worden en zal alleen de tekst te lezen zijn. Het instructierooster wordt op het whiteboard in de klas geschreven en staat later ook op de weektaakbrief. In groep 4 t/m 8 wordt er ook gebruik gemaakt van een planning van instructies op het whiteboard in de klas. 15

16 7.3.5 Symbolen Op verschillende plaatsen in de school worden symbolen gebruikt, bijvoorbeeld: Uitgestelde-aandacht-tekens. Aan het symbool kan het kind zien of het met zijn vraag bij de leerkracht terecht kan of dat het een andere oplossing moet zoeken. Rode ketting, vragenblokje, timer digitaal op digibord, aan de muur of individueel, wekker. Kinderen kunnen zelf aan de kaartjes op het keuzebord zien welke hoeken / activiteiten er nog vrij zijn en maken vervolgens hun keuze. Met hun eigen kaartje geven ze op dit bord aan wat ze hebben gekozen Uitleg symbolen Blokjes op de tafel van het kind. Samenwerken betekent ook, dat kinderen elkaar om hulp mogen vragen. Wij besteden in de groepen ook aandacht aan hoe je hulp vraagt: vriendelijk en zonder onnodig te storen. Soms mag een kind ook weigeren een ander te helpen, bijvoorbeeld als het zelf bezig is met iets dat de volledige concentratie vereist, of als het zo vaak wordt gevraagd te helpen, dat het eigen werk eronder dreigt te gaan lijden. Ook in dat geval moet het kind leren om vriendelijk "nee" te zeggen. In de groepen 3 t/m 8 hebben de kinderen een blokje met o.a. de kleur rood, dat ze op hun tafel mogen leggen op momenten dat ze niet mogen worden gestoord. Groen geeft aan dat ze beschikbaar zijn voor samenwerken of vragen. Het vraagteken laat aan de leerkracht en aan de andere kinderen zien dat er een probleem is. Time Timer De groepen 1 t/m 8 hebben allemaal een time timer voor klassikaal gebruik en een aantal kleine klokjes voor individueel gebruik. De klok geeft in rood aan hoeveel tijd er nog is en loopt terug. het helpt om in te kunnen schatten hoeveel werktijd er nog is. Het belangrijkste doel is kinderen leren een periode zelfstandig bezig te zijn. In de hogere groepen gebruiken ze de gewone klok of de klok van de computer of andere digitale middelen De zorg voor de leeromgeving Iedere start van het schooljaar worden de drie basisregels drie weken geoefend. Iedere week staat een regel centraal en het daarbij passend gedrag. Positieve aandacht. In de school zijn schoolregels van kracht, waarin ook het netjes houden van de algemene ruimtes is opgenomen. Wij zullen de kinderen erop aanspreken dat ook zij verantwoordelijk zijn voor hun werkomgeving. Wij leggen het accent op positieve aandacht zoveel dat kan en belonen het kind dat het goed doet met extra complimentjes. De klas mag daaraan nog andere regels hangen om duidelijk te krijgen wat er verwacht wordt en afgesproken is. 16

17 O.B.S. Klim-op Daltonboek Hulpjes/klassendienst in de klas. Aan het begin van het schooljaar worden er in de groepen 1 t/m 8 regels en afspraken gemaakt met de kinderen. Er wordt met elkaar besproken welke taken er zijn en wie er zorg voor dragen, na een vakantie wordt er van taak gewisseld. Er wordt op het daltonbord een takenlijst opgehangen. De kinderen van de hoogste groepen helpen jaarlijks onder leiding van een leerkracht, klusjes in de school te verrichten. Dit varieert van het klaarzetten van een podium tot het uitvoeren van klusjes, zoals stofzuigen in een bepaalde ruimte en het buiten neerzetten van oud papier en container Werkplekken De kinderen hebben een zekere vrijheid in het kiezen van een werkplek in de school. Doordat er met een taak wordt gewerkt, zijn kinderen in het klaslokaal vaak gelijktijdig bezig met verschillende opdrachten. Per leerjaar kan dit anders verdeeld zijn in verband met het effectief gebruik van de ruimten. Hier zitten kinderen samen te werken, daar krijgt een groepje extra uitleg van de leerkracht en weer ergens anders maakt iemand een creatieve opdracht in het kader van keuzewerk. In een daltonschool zal een kind (moeten) wennen aan een zeker "werkgeruis", maar het kan er ook voor kiezen een rustige werkplek op te zoeken. Wij hebben kantoortjes, koptelefoons die ervoor zorgen dat kinderen minder last ervan hebben. De kinderen mogen voor deze hulpmiddelen kiezen. Er is een werklokaal waarin ouders met groepjeskinderen kunnen werken, kleine zelfstandige groepjes en docenten die een bepaald vak komen geven. Er wordt gewerkt met een rooster, maar ook zijn er tijden waarbij gekozen mag worden om deze plek te gebruiken. Door de gehele school zijn werkplekken te vinden, en computerwerkplekken. Ook de keuken is een werkplek. Met elkaar hebben wij daarover afspraken gemaakt. De vrijheid in keuze, kan per kind, klas, groep per jaar verschillen. Wat is passend? Vanaf de kleutergroep wordt deze werkwijze gestart, vaak onder begeleiding van een ouder of stagiaire. Tenslotte hebben de groepen, als de ruimte het toelaat, nog de beschikking over een groepstafel in de klas of werken ze in een groepje door de tafels aan elkaar te schuiven. Soms worden de deuren tussen de lokalen opengezet en werken de kinderen in een grotere ruimte. Per jaar wordt bekeken hoe wij de ruimten zo effectief mogelijk kunnen indelen en gebruiken. 7.4 Zelfstandigheid 17

18 7.4.1 De taak Misschien is de taak wel het bekendste element van het daltononderwijs. Er is in de school een opbouw in het omgaan met de taak. Wij werken vanaf groep 3 met het digitale programma en proberen met de makers steeds de taak te verfijnen. Die opbouw betreft onder andere de tijd die aan de taak besteed wordt en de periode die hij beslaat de omvang van de taak de onderdelen van de taak de evaluatie/reflectie op de taak Taakperiode De taken die de leerlingen wekelijks krijgen zijn onderdeel van de leerstof, die ze, buiten de instructie lessen om, onafhankelijk van de leerkracht kunnen verwerken. Voordat de leerlingen gaan plannen wordt eerst de taak met ze besproken. Op onze school wordt de taak vanaf groep 3 aangeboden in een weekoverzicht. Er is een opbouw, waarbij dit eerst wordt gehanteerd als een aantal dagtaken naast elkaar en later als een weektaak, waarbij kinderen ook mogen verder werken aan opdrachten die bij een andere dag staan. Uiteindelijk vervalt ook de dagindeling als hulpmiddel bij het maken van een planning, en wordt de taakperiode uitgebreid tot een week. Kinderen die moeite hebben met de structuur van de week, zelfstandig werken, plannen en/of het behouden van het overzicht krijgen een dagtaak aangeboden. groep taakperiode klaar met de (deel)taak,.. 1 Kinderen krijgen als jongste kleuter 2 en als middengroeper 3 taakwerkjes per week. Hiervoor wordt de weektaakplanning gebruikt. De kinderen plannen het met de juf in voor de gehele week. De kinderen hebben een eigen weektaakformulier, deze gaat iedere week naar huis. Na de administratie op het registratieformulier kiest het kind een andere activiteit via het keuzebord. 2 Kinderen krijgen 5 taakwerkjes per week. De rol van de leerkracht wordt steeds kleiner. Kinderen nemen zelf meer verantwoording. Hiervoor wordt de weektaakplanning gebruikt. De kinderen hebben een eigen weektaakformulier, deze gaat iedere week naar huis. 3 De instructietijden en opdrachten staan per dag genoteerd op de weektaak en moeten ook op die dag worden uitgevoerd. Als deze dagtaak af is, mogen ze aan de weektaak beginnen. Deze bestaat Na de administratie op het registratieformulier kiest het kind een andere activiteit via het keuzebord. De volgorde waarin de opdrachten worden gemaakt is vrij, maar wordt per dag afgevinkt. Is de hele 18

19 O.B.S. Klim-op Daltonboek uit verplichte activiteiten en keuzewerk en staat op papier. Omdat groep 3 aan het begin van het schooljaar nog niet kan lezen wordt er veel gebruik gemaakt van pictogrammen. 4 De instructietijden en opdrachten staan per dag genoteerd op de weektaak en moeten ook op die dag worden uitgevoerd. Als deze dagtaak af is, mogen ze aan de weektaak beginnen. Deze bestaat uit verplichte activiteiten en keuzewerk en staat op papier. 5 /8 Vanaf groep 5 werken wij ernaar toe dat kinderen zelf de volgorde van de opdrachten in de week bepalen. De instructie tijden van de vakken zijn bekend bij de kinderen via het bord of op de taakbrief. Ook de gezamenlijke activiteiten die verplicht zijn. Bij het plannen wordt o.a. gebruik gemaakt van de dagkleuren per activiteit. Er wordt passend mee omgegaan, kinderen en leerkrachten bepalen dit met elkaar. Bij de wereldoriëntatie methode Topondernemers kunnen dit opdrachten zijn verspreid over meerdere weken. dagtaak klaar, dan kiest het kind uit de extra opdrachten. De volgorde waarin de opdrachten worden gemaakt is vrij, maar wordt per dag afgevinkt. Is de hele dagtaak klaar, dan kiest het kind uit de extra opdrachten. De volgorde waarin de opdrachten worden gemaakt is vrij. Is de hele dag/weektaak klaar, dan kiest het kind uit de extra opdrachten De vakken in de taak Eigenlijk zijn alle vakken, geschikt om op te nemen in de taak. Uiteraard is niet elke opdracht bruikbaar. Er wordt gewerkt met symbolen op de taakbrief waardoor de kinderen weten of ze het zelfstandig mogen doen. Toetsen nemen we niet op in de taak. Deze worden alleen genoemd. Verder is de vulling van de taak ter beoordeling van de groepsleerkracht. Keuzewerk is altijd een vast onderdeel van de basistaak. - Omvang en inhoud van de taak: maatwerk Hoewel de taak in eerste instantie lijkt op een serie opdrachten die voor alle kinderen van de groep hetzelfde is, is het toch zeker de bedoeling dat er maatwerk wordt geleverd. Voor het ene kind kan de leerkracht besluiten de taak te verlichten en voor het andere kind kan hij besluiten om bepaalde onderdelen te vervangen door andere. Met de kinderen wordt besproken wat voor hen van belang is. Dit wordt onderaan de Taakbrief aangegeven. Vooral als de niveaus in de bovenbouw steeds verder uiteen gaan lopen, zal er steeds meer gebruik worden gemaakt van deze mogelijkheid. In het omgaan met tempo- en niveauverschillen binnen de taak schuilt het vakmanschap van de leerkracht. De leerkracht maakt voor deze kinderen weektaken op maat. - Samenwerken in de taak 19

20 Omdat samenwerken een belangrijk aspect van het daltononderwijs is, wordt er in veel situaties samengewerkt. Daarom staan er ook in de taak opdrachten waarbij samenwerken noodzakelijk is. Groep 1 en 2: Via het takenbord en keuzebord doen de kinderen regelmatig samenwerkingsopdrachten. Dit kunnen puzzel/lotto opdrachten zijn, maar ook bouwopdrachten en teken/knutselopdrachten. Wekelijks staat er een samenwerkingsopdracht in de taak. Soms staat deze opdracht in de methode en soms komt deze naar voren in het kieskastmateriaal. Groep 3 t/m 8: In de methode komen wekelijks opdrachten voor waarbij de kinderen moeten samenwerken. Dit wordt aangegeven op de weektaak. Binnen de methode Topondernemers hebben wij de kaarten verdeeld per thema in opdrachten, die je alleen moet doen, opdrachten die je samen doet en opdrachten die je met een groepje doet. - Planning en notatie Naarmate het kind meer vrijheid krijgt bij het plannen van zijn werkzaamheden, heeft hij/zij ook meer handvatten nodig om dit te kunnen doen. Ook moet voor leerkracht en kind zichtbaar zijn hoe ver hij gevorderd is. Hiervoor worden de "hulpmiddelen" gebruikt. Vanaf groep 5 moeten de kinderen hun taak plannen. Ze moeten vooraf bepalen wanneer ze wat zullen doen. Ze geven hun planning aan in de dagkleuren, in de zogenaamde plannings-hokjes op de taak. Als een opdracht klaar is, wordt dit in de dagkleur afgetekend in een daarvoor bestemd aftekenhokje klaar. Als het werk ingeleverd wordt vult de leerling dit in een overzicht in. De leerkracht houdt steekproeven of dit werk ook gebeurt. Ook bij het digitale werk worden door de kinderen zelf of door de leerkracht gekeken of het werk voldoende geoefend is, in tijd en in prestatie. Zie verder het werken in de groepen, dit kan per jaar verschillen en wordt bijgewerkt in januari en juli. - Evaluatie en beoordeling Het leren van de vaardigheden die het kind nodig heeft om goed met de taak om te kunnen gaan, gaat niet altijd vanzelf. Het is daarom nodig dat de leerkracht het proces van het taakwerken regelmatig met de kinderen bespreekt: "Voor welke problemen kwam je te staan en hoe heb je ze opgelost." De leerkracht zal dit zowel groepsgewijs als individueel doen. Het zal dan gaan over thema's als planning, samenwerken, netheid, inzet, zelfstandig problemen oplossen, rekening houden met elkaar en ga zo maar door. Het kind heeft ook recht op individuele feedback van de leerkracht. In de kleutergroepen vindt dit plaats tijdens het werken of na de werkles. Er wordt gewerkt met smiley s (door het kind zelf en door de leerkracht). Vanaf groep 4 geven de leerkracht en het kind een schriftelijke beoordeling op de week. In groep 4 mogen de kinderen bolletjes kleuren en vanaf groep 5 geven de kinderen zelf een 20

21 O.B.S. Klim-op Daltonboek beschrijving. Topondernemers, bij deze methode wordt bekeken of de opdrachten aan het curriculum voldoet en geven klasgenoten en de leraar er feedback op. - Lay-out van onze weektaakbrief De vorm is gekoppeld aan het programma wat wij gebruiken. Bij groep 1 en 2 is dit echter een eigen ontworpen systeem waarbij het beeld nog erg belangrijk is. Wij gebruiken daarbij foto s van de werkjes. De weektaakbrief is steeds in beweging, elke perioden zijn er wel veranderingen omdat het programma steeds meer mogelijkheden geeft. De specifieke werkwijze in de groepen wordt beschreven bij het werken in de groepen. - Wat wij aan het ontwikkelen zijn naar aanleiding van evaluatie en reflectie binnen het team: Taakbrief aandachtspunten : Inzetten van maatjes voor hulp, instructie Reflecteren, gesprekken met kinderen Doelen van de lessen zichtbaar maken voor de kinderen Vanaf groep 7 inplannen voor de hele week Planning groep 2/3 op elkaar afstemmen Kinderen kunnen elkaar goed helpen en instructie geven Reflecteren op product en proces. Vaste periodes afspreken. Duidelijkheid voor alle betrokkenen Overgang van dag- naar weekplanning registratie Meer opbouw van groep 2 naar groep 3 Team Coördinator Team Leerkrachten groep 7/8 Leerkrachten groep 2 en 3 Vanaf sept 2015 Vanaf sept 2015 op rooster in groep 7 en 8 Vanaf sept 2015 bij de methode rekenen WIG Vanaf sept 2015 Overgang van foto s naar woorden en picto s Uitgestelde aandacht Met uitgestelde aandacht bedoelen we een periode dat de leerkracht niet meteen beschikbaar is voor vragen en problemen van kinderen. (rode ketting) De twee belangrijkste redenen om te werken met uitgestelde aandacht zijn: Het biedt de leerkracht de gelegenheid om ongestoord met individuele of met kleine groepjes kinderen te werken. 21

22 Kinderen leren in deze periode zelfstandig problemen op te lossen en zijn op elkaar aangewezen voor onderlinge hulp. - Hulp vragen Als een kind wordt geconfronteerd met een probleem(pje) of een vraag heeft, waarbij het nu niet bij de leerkracht terecht kan, dan zal hij / zij in deze volgorde proberen een oplossing te vinden: goed zelf nadenken over mogelijke oplossingen navraag doen bij de kinderen uit je groepje navraag doen bij andere kinderen in de groep (specialist) doorgaan met ander werk waar het kind op dat moment wel verder mee kan vragenblokje neerzetten op vraagteken Bij dit alles is het uiterst belangrijk dat het kind oplossingen zoekt die anderen zo weinig mogelijk storen. - Kinderen werken zelfstandig Dat betekent o.a. dat materialen die de kinderen nodig hebben voor hen beschikbaar zijn en dat zij de vrijheid hebben om eigen oplossingen te bedenken. Regelmatig zal de leerkracht na afloop van de periode van zelfstandig werken kort met de kinderen evalueren hoe het is gegaan Materialen De inrichting van de klassen moet zo zijn, dat de kinderen alle materialen die zij nodig hebben, zelfstandig kunnen pakken, eventueel weer schoonmaken en opruimen. Vooral in de kleutergroepen ligt er nadruk op deze vorm van zelfstandigheid. In de daarop volgende groepen wordt dit voortgezet. Materialen als potloden, papier, boeken en scharen hebben ze in hun lade of ligt in hun groepskast. Bij het zelf pakken van wat je nodig hebt, geldt een uitzondering voor zaken die mogelijk gevaar opleveren (bijv. snijmachine), of die relatief duur zijn (bijv. bepaalde creatieve materialen). De leerlingen mogen alleen zelf geen materialen halen uit de magazijnen, alleen met begeleiding van een volwassene. Kinderen mogen kopiëren als ze de opdracht vragen of krijgen en mogen allerlei intensievere klussen leren doen onder begeleiding van een volwassene. Lukt dit dan mag er zelfstandig mee omgegaan worden. 7.5 Samenwerken Samenwerken / coöperatief leren Wij vinden het van grote pedagogische waarde dat kinderen sociale vaardigheden opdoen. Het samenwerken is daarom van grote betekenis. 22

23 O.B.S. Klim-op Daltonboek Het coöperatief leren neemt hierbij een belangrijke plaats in bij ons op school. We hebben hiervoor een doorgaande lijn neergezet vanaf groep 1. Iedere groep werkt met vaste structuren die worden ingezet op onderstaande momenten. We noemen: - In de taak Al benoemd. Er worden bewust samenwerkingsopdrachten in de taak gezet. - In de instructielessen Taal-, reken- en andere methodes doen vaak suggesties voor samenwerkingsopdrachten. De leerkrachten nemen bewust samenwerkingsopdrachten op in hun lesprogramma. - Binnen het bewegingsonderwijs Ook hier zal worden gezocht naar werkvormen waarbij samenwerking nodig is. Veel sport- en spelvormen zijn hiervoor geschikt. - Binnen de creatieve vakken Regelmatig worden er groepswerkstukken gemaakt. Jaarlijks zijn er enkele creatieve middagen waarbij kinderen van alle groepen samenwerken. - Als klas- of teambouwer Iedere leerkracht heeft weet de coöperatieve werkvormen in te zetten passend bij haar groep. Wij werken allemaal uit het boek werken met coöperatieve werkvormen en wij werken met taal-en rekenmethoden die dit standaard in het aanbod hebben zitten Bij deze werkvormen zal de leerkracht regelmatig een korte nabespreking houden over het samenwerkingsproces. - Samenwerken Er is een verschil tussen samenwerken (dit is samen aan een opdracht werken, zoals hierboven omschreven) en samen werken. Met samen werken bedoelen we dat kinderen weliswaar individueel aan een opdracht werken, maar dat ze wel rekening met elkaar houden en elkaar helpen. Rekening houden met elkaar houdt in, dat je elkaar niet stoort of afleidt tijdens het werk, maar ook, dat je je verantwoordelijk voelt voor het welzijn van je medeleerlingen en dat je je verantwoordelijk voelt voor de sfeer in de groep en de school als geheel. Pestgedrag hoort daar bijvoorbeeld niet bij, maar belangstelling voor een zieke klasgenoot en zorg voor een nette schoolomgeving wel. Kinderen moeten het normaal vinden dat je elkaar helpt. Het is ook normaal dat je hulp vraagt. Niet alle kinderen kunnen dit uit zichzelf. Dus dan moeten we het hen leren. Tijdens het zelfstandig werken zal de leerkracht zich terughoudend opstellen t.o.v. de gebeurtenissen in de groep. Ook probleempjes in de sociale sfeer moeten de kinderen in eerste instantie proberen zelfstandig op te lossen. - Werken met maatjes wordt ingezet bij bepaalde vakken 23

24 Bij begrijpend lezen Werken aan een opdracht bij Topondernemers Werken bij crea Werken bij opdrachten vanuit de methode Werken vanuit specifieke opdrachten zoals bereid een gymles voor of een voorstellingsactiviteit Op eigen initiatief - Maatjeswerk In groep 1 tot en met 8 wordt er ook gewerkt met maatjes. De term maatje worden vooral in hun groepjes gehanteerd. Deze groepen worden iedere keer (van vakantie tot vakantie) gewisseld, zodat ze gedurende het schooljaar steeds met andere kinderen samenwerken. Op OBS Klim-op wordt gewerkt met een maatjessysteem. Dit houdt in dat twee of drie kinderen uitdezelfde klas gedurende één of twee weken lang bepaalde opdrachten van de taak samen maken, uitvoeren en/of lezen. Het maatjeswerk is aangegeven op het daltonbord in de klas of op de taakbrief. Maar hoe wisselen die maatjes nou eigenlijk? De maatjes worden altijd samengesteld met kinderen uit de klas en soms uit de hele combinatiegroep. De maatjes worden aangegeven door middel van foto s op de whiteboard. In de hogere groepen met namen en tekst. De leerkracht wisselt de maatjes door het verschuiven van de foto s of namen op het whiteboard. Het kan ook voorkomen dat de leerkracht de kinderen zelf de maatjes laat samenstellen. Dit zelf laten kiezen door de kinderen zal dan wel aangestuurd worden door de leerkracht. Het maatjeswerk kan gebruikt worden bij het uitvoeren van "huishoudelijke taken" zoals container buiten zetten of oud papier. Het kan ook gebruikt worden bij het nakijken. Je maatje kijkt je werk na. Je kijkt samen het werk na. Je maakt het dictee samen met je maatje. Je leest om beurten een woord en schrijft een woord. Op dit moment werken wij met een aantal soorten maatjes verspreid over de verschillende groepen: Maatjes bij begrijpend lezen Tweetal lezen Tweetal check Maatjes bij Estafette Partnerdictee Vaste maatje bij tafels overhoren Maatje bij Topondernemerkaart 24

25 O.B.S. Klim-op Daltonboek Er is veel mogelijk, per vak, per leerling, per leerjaar kan het wisselen. Het doel van maatjes werk is elkaar te helpen en zo bij elkaar, elkaars talenten te ontdekken en waarderen Keuzewerk Vrijheid betekent niet alleen dat het kind de volgorde binnen de taak mag bepalen, maar ook dat ze aansluitend mogen kiezen wat ze gaan doen vanuit het aangeboden keuzewerk. Keuzewerk is bij ons niet "even iets voor jezelf doen", het is ook niet uitloopwerk voor de snelle werkers en het is ook niet "even een spelletje doen". Wanneer kinderen aan keuzewerk mogen gaan beginnen varieert van groep tot groep. - Keuzewerk is meestal een educatieve activiteit, maar kan ook een recreatief aspect hebben; de scheidslijn educatief - recreatief is niet altijd scherp te trekken. een activiteit die de kinderen zelf mogen kiezen, afhankelijk van hun belangstelling, in de kleutergroepen staat keuzewerk elke dag op het planbord aangezien de kinderen hun eigen werk mogen kiezen naast de taakwerkjes. s Middags komt daar nog bij dat de kinderen ook activiteiten mogen kiezen die niet op het planbord staan. Dan is de keuze helemaal vrij. keuzewerk is vaak zelfcorrigerend. ook binnen het keuzewerk zal ernaar gestreefd worden kinderen te laten samenwerken. Voor alle kinderen is er ruimte om binnen de taak tijd te hebben voor keuzewerk.. - De daltonwand Ieder klas heeft een daltonbord waar passend bij de groep de volgende onderdelen op vermeld staan: Op deze wand hangt alles wat de kinderen nodig hebben voor hun werk op de Dalton-wijze. Dagkleuren (huishoudelijke) Taken Vaste afspraken Opzoekmap Keuzekastmap Topondernemerskaarten/indeling Lijst data spreekbeurten/boekbesprekingen Huiswerk Toetsen Datum Specifieke klassenafspraken 25

26 7.5.3 De leerlingenraad Omdat wij dagelijks omgaan met kinderen vinden wij het belangrijk dat wij weten wat er leeft en speelt bij hen. Zij zijn immers de belangrijkste factor in ons onderwijs. Zij moeten zich thuis voelen op een voor hen zo belangrijke plek waar ze bijna dagelijks zijn. Daarom hebben wij bij ons op school een leerlingenraad. De leerlingenraad is een groep kinderen die een aantal keren per schooljaar bij elkaar komen. Eenmaal per jaar worden er verkiezingen gehouden. Doel: Het leren vormen van je eigen mening. Je meningen en ideeën goed verwoorden en kunnen vertellen waarom je iets vindt (beargumenteren). Goed naar elkaar luisteren. Leren discussiëren en oplossingen vinden. Samenwerken en overleggen. Elkaars mening leren respecteren. Eigen verantwoordelijkheid leren nemen. Jezelf leren presenteren. Leren hoe democratie werkt. Je motiveren voor onze school en onze omgeving (de maatschappij). 7.6 Effectiviteit en doelmatigheid Het daltononderwijs is gericht op een effectieve inzet van tijd, menskracht en middelen. Onze school is opengesteld 15 minuten voor de lestijd aanvangt. De kinderen en ouders komen binnen en praten nog met elkaar. Na de eerste bel ( 5 minuten voor tijd ) gaan de kinderen naar hun plaats en vanaf de 2e bel wordt er gestart met de lessen. Kinderen mogen als ze willen, werk verbeteren, lezen, zachtjes met elkaar praten of hun materiaal al pakken voor de les in dat kwartier. Ouders mogen korte gesprekjes voeren met de leerkracht om een mededeling te doen en in de onderbouw een boekje voorlezen aan hun kind. Bij aanvang van de lessen zal er 2 keer een bel afgaan. Bij de eerste bel zullen de ouders de klassen moeten verlaten en gaan de leerlingen naar hun werkplek. Daarnaast zorgt een passende taak dat een leerling doelmatig en functioneel bezig is. In onze teamvergaderingen wordt dit aspect bij de agendapunten besproken Effectieve instructie Bij het aanbieden van (nieuwe) leerstof is het geven van instructie een belangrijk aspect bij het geven van onderwijs. Wij delen de kinderen bij de instructie in bij basis, intensief en verkort. Aan het begin van de week wordt er bij ons op school uitleg gegeven over de weektaak aan alle kinderen, zodat de leerlingen weten wat er de komende week van hen wordt verwacht. 26

27 O.B.S. Klim-op Daltonboek Op de weektaak wordt met een teken aangegeven bij welke vakken en op welk moment instructie gegeven wordt voor de hele groep. Hierbij wordt o.a. gebruik gemaakt van het Directe instructiemodel. Dit model wordt het directe instructiemodel genoemd, omdat de uitvoering van het onderwijsproces in belangrijke mate gecontroleerd wordt door de leerkracht. Dit wil niet zeggen dat het directe instructiemodel niet interactief is. Dat is het namelijk wel! De leerkracht dient juist bij de uitleg van nieuwe leerstof de leerlingen actief bij de les te betrekken, bijvoorbeeld door het stellen van veel vragen of het geven van korte coöperatieve opdrachten. Directe instructiemodel 1. 1 dagelijkse terugblik 2. 2 presentatie 3. 3 (in)oefening 4. 4 individuele verwerking 5. 5 periodieke terugblik 6. 6 terugkoppeling 1-4/5 Daarnaast echter kunnen ook leerlingen, die een relatieve ontwikkelingsvoorsprong hebben, van hetzelfde model profiteren, wanneer zij de ruimte krijgen om zelfstandig te werken, na een relatief korte en gestructureerde instructie. De leerkracht geeft aan welk deel verplicht is, daarna kunnen leerlingen zelf bepalen of ze meer instructie behoeven. Vervolgens werkt een klein groepje leerlingen tijdens het werken aan de weektaak, aan de instructietafel met de leerkracht. Bij onderdeel 2 van het directe instructiemodel presentatie wordt het digibord vaak ingezet met voorbereide lessen. Dit zorgt ook voor effectieve instructie Handelingswijzers Voor een effectieve instructie kan er ook gebruik gemaakt worden van handelingswijzers. Een handelingswijzer is een instrument, dat kinderen met pictogrammen, foto s en of tekst, duidelijk maakt wat er wordt gevraagd of verlangd. In de kleutergroepen wordt er bij de taakwerkjes regelmatig gewerkt met een voorbeeld: bij een vouwopdracht wordt er een vouwreeks gemaakt, zodat kinderen hiermee zelfstandig kunnen werken. Binnen de methoden zijn handelingswijzers voor o.a. spelling, maar ook is er steeds meer te vinden op internet. Ook hebben wij nu in groep 4 bij spelling op maat instructiefilmpjes op de ipad waarvan kinderen gebruik kunnen maken bij de crea (meervoudige intelligentie) opdrachten in de bovenbouw worden uitlegkaarten gebruikt en mogen de kinderen ook filmpjes opzoeken op internet om de techniek te ondersteunen die aangeleerd wordt. Verder kunnen de kinderen in de groepen 3 27

28 t/m 8 gebruik maken van handelingswijzers voor o.a. spelling (hoe pas je bepaalde regels toe) en rekenen (hoe kom je tot een uitkomst) Meervoudige intelligentie Op onze school werken wij (met coöperatief leren) met verschillende werkvormen. Alle groepen hebben in de kieskast verschillende materialen, waarbij rekening is gehouden met de verschillende intelligenties. Kieskastmaterialen worden regelmatig vernieuwd/verwisseld, zodat er weer nieuwe uitdagingen zijn voor de leerlingen (ook digitaal). In de bovenbouw heeft de leerkracht een methode ontwikkeld voor creatieve vakken vanuit de meervoudige intelligentie. Bij Topondernemers wordt er bij de kaarten en de opdrachten rekening mee gehouden en is het aanbod verdeeld over de meervoudige intelligentie Omgaan met verschillen Op onze school wordt er op de volgende manieren omgegaan met verschillen: 1. Leerlingen werken met een aangepaste weektaak: minimaliseren van de stof voor kinderen met een lager werktempo compacten van de stof voor leerlingen, die de stof sneller kunnen verwerken, (en daarbij ánder werk maken) extra opdrachten voor leerlingen, die meer aankunnen. Plusklas werk 2. Leerlingen krijgen instructie naar behoefte. 3. Voor extra hulp krijgen de kinderen een handelingsalternatief/handelingsplan. 4. Indien nodig werken leerlingen met een eigen leerlijn (SLO route 1,2,3), waarbij het streven is om eind groep 8 minimaal de einddoelen van groep 6 te behalen. 5. Keuzemateriaal is er voor de verschillende intelligenties/interesses/vakvormingsgebieden. 6. Wij werken volgens het principe van de handelingsgerichte procesdiagnostiek: wij kijken naar kansen en mogelijkheden en sluiten aan bij wat de kinderen al kunnen. Wij hebben voor alle leerlingen de stimulerende en beperkende factoren beschreven Plusklas door de school heen. Binnen onze school hebben wij een aantal kinderen die veel meer aan kunnen. Het zijn de begaafdere leerlingen. Bij binnenkomst worden alle kinderen gescreend via een vragenlijst om heel snel te kunnen 28

29 O.B.S. Klim-op Daltonboek waarnemen of de leerling begaafd is. Voor deze kinderen hebben wij een plusklas waarbij wij en ouders en experts de kinderen uitdagen met levelwerk en thema s die ze boeien. Deze materialen en thema s worden door de begaafde kinderen teruggekoppeld naar de klas. Het werk staat ook op de taak. Binnen de taak wordt er ruimte voor gemaakt. Voor de hogere groepen vanaf groep 7 is er ook een bovenschoolse plusklas. Deze plusklas is nog volop in ontwikkeling. Voor toelating hanteren wij een protocol De kring In alle groepen wordt in meer of mindere mate gewerkt met een "kring". Het woord kring kent twee betekenissen: 1. een organisatievorm, een opstelling van het meubilair, 2. een werkvorm, een manier van communiceren. (hoeft niet altijd in een kringopstelling plaats te vinden). Tijdens zo n activiteit wordt er gebruik gemaakt van verschillende coöperatieve werkvormen om ieder kind er actief bij te betrekken. Te denken valt aan : binnen/buiten kring, boekenkring. In alle groepen wordt de tijdens de eerste dag van de nieuwe week, de dag geopend met een gesprek, al dan niet in een kringopstelling. Een dergelijke kring moet vooral niet te lang duren, omdat veel kinderen passief zijn en het voor veel kinderen een minder boeiende activiteit is. Tijdens zo n activiteit wordt er gebruik gemaakt van verschillende coöperatieve werkvormen om ieder kind er actief bij te betrekken. Te denken valt aan : o.a. binnen/buiten kring, praatkaartjes, zoek iemand die. De leerkracht kan er ook voor kiezen om te werken met een kleine kring. De kinderen kiezen dan zelf of ze willen vertellen of niet. De rest van de groep gaat op die momenten zelfstandig aan het werk met de taak. Als werkvorm kan hierbij ook gekozen worden voor de binnen/buiten kring. Bij deze manier zijn alle kinderen actief aan het vertellen en luisteren. De kleine kring is een effectief middel waarin kinderen leren met elkaar te communiceren en waarin de leerkracht instructie kan geven in kleine groepjes waardoor de betrokkenheid wordt vergroot Leeropbrengsten De leeropbrengsten van de kinderen worden nauwkeurig gevolgd door methode gebonden toetsen, maar ook door de methode onafhankelijke toetsen van het leerlingvolgsysteem van Cito. Alle uitslagen worden per groep en per leerjaar vastgelegd en aan de hand van deze trendanalyses worden de resultaten in teamverband o.l.v. de IB-er besproken. Wij werken met het administratiesysteem ParnasSys waarin wij zoveel mogelijk alle (groeps)handelingsplannen en documenten van leerlingen in zetten. Op deze manier is door de administratie en de inzage ervan op de werkplek voor het gehele team gewaarborgd en effectief. Gedurende het schooljaar zijn wij bezig het systeem verder te ontwikkelen en te vullen met gegevens. Wij 29

30 hebben een document gemaakt waarin staat wat er van de leerkracht verwacht wordt met betrekking tot de leerlingenzorg. 8.0 REFLECTIE Reflectie betekent terugdenken en overzien. Nadenken over jezelf, je gedrag of een activiteit. Een reflectievraag kan hierbij helpen. We vinden het belangrijk dat leerlingen en leerkrachten nadenken over hun eigen werk en werkhouding. Evalueren betekent: het achteraf bespreken van bijvoorbeeld situaties, oplossingen of aanpak om er van te leren. Het leren van de vaardigheden die de leerling nodig heeft om goed met de taak om te kunnen gaan, gaat niet altijd vanzelf. Het is daarom noodzakelijk dat de leerkracht het proces van het werken aan de weektaak regelmatig met de leerlingen bespreekt. Voor welke problemen kwam je te staan en hoe heb je ze opgelost? De procesevaluatie zal door de leerkracht zowel groepsgewijs als individueel worden gedaan. Het zal dan o.a. gaan over: planning, samenwerken, inzet, netheid, het zelfstandig problemen oplossen, rekening houden met elkaar, enz. Het is belangrijk dat de leerlingen een kritische houding ontwikkelen t.o.v. de eigen resultaten. De leerstof moet begrepen zijn en het werk voldoende. Door middel van zelf nakijken, verbeteren en door middel van werkbesprekingen met de leerkracht wordt van de leerlingen op termijn verwacht, dat ze zelf aangeven wanneer ze meer uitleg nodig hebben. Natuurlijk begeleidt en bewaakt de leerkracht dit proces. 8.1(Zelf)correctie - Kind en/of leerkracht Wij hechten grote waarde aan het zelf corrigeren door de kinderen. Dit geldt zowel voor de opdrachten die binnen de taak worden gedaan als voor opdrachten daarbuiten. Zelfcorrectie heeft een aantal voordelen: 1. Het kind krijgt meteen feedback op zijn werk. Hij hoeft niet te wachten tot hij het werk pas later terugkrijgt van de leerkracht. 2. Het heeft een duidelijk leereffect, omdat het kind, als het een fout ontdekt, zich meteen zal afvragen hoe deze fout kon ontstaan. 3. Het geeft de kinderen hierdoor een beter inzicht in wat ze kunnen en bij welke zaken ze hulp moeten vragen van de leerkracht. 30

31 O.B.S. Klim-op Daltonboek In alle groepen is materiaal voorhanden dat zelfcorrigerend is, van puzzels tot digitale programma s. - Verder zijn er vanaf groep 4 methode nakijkboeken voor handen. In de hogere groepen wordt het zelf nakijken geleidelijk uitgebreid. In groep 3 en 4 staat op de weektaakbrief staat wat er zelf nagekeken mag worden aangegeven met een potloodje. Zie verder werken in de groepen. Het streven is, om de kinderen zo veel als mogelijk is en zo veel als zij aankunnen, zelf te laten corrigeren. Bij de vakken rekenen en met de werkboekjes van technisch lezen kan dit het best toegepast worden. De groepsleerkracht is degene die het best kan inschatten welk werk in zijn groep wel en welk er niet geschikt is om door de kinderen te laten nakijken. Hierbij gelden de volgende afspraken: 1. Toetsen worden door de leerkracht nagekeken en geregistreerd in ons (digitale) systeem. 2. Regelmatig corrigeert de leerkracht het werk van alle kinderen om goed de vorderingen te kunnen bepalen. 3. De leerkracht neemt steekproeven om te kijken of het corrigeren goed is gebeurd. 4. Ook hier kan "op maat" worden gewerkt. Het ene kind geeft er blijk van al heel zelfstandig en goed te kunnen nakijken, terwijl de ander onzorgvuldig is of liever de antwoorden overschrijft. Dit laatste kind kan minder vrijheid aan en moet meer worden ondersteund en gecontroleerd. 5. Ook andere correctievormen kunnen worden gebruikt, zoals nakijken in tweetallen, leerkracht en kind kijken ieder de helft na, klassikale correctie e.d. "Corrigeren moet je leren" Zelf nakijken vraagt een bepaalde houding van de kinderen. De kinderen moeten zich realiseren dat je je werk nakijkt om er iets van te leren en niet om zoveel mogelijk "krulletjes" in je schrift te hebben. Als leerkrachten moeten we ons realiseren dat we dit de kinderen moeten leren. 9.0 BORGING Wij borgen onze afspraken met de daarbij behorende documenten in het daltonboek, het 16- veld op de openserver en in de digitale klassenmap. Leerlingen hebben het daltonbord om 31

32 te gebruiken om afspraken vast te leggen. 9.1 Informatie en rapportage Ons team staat achter onze vorm van onderwijs en wij zijn trots op het feit hoe wij daar gestalte aan geven. Dit dragen we uit naar ouders en kinderen, maar doen dit ook graag naar stagiair(e)s en invalleerkrachten. Algemene informatie over het onderwijs op onze school wordt kenbaar gemaakt op de volgende manieren: informatieavonden van de groepen voorlichting aan aspirant-ouders de schoolgids het schooljaarplan de schoolkalender de website de Facebook pagina dit daltonboek de weekbrief voor de ouders de nieuwsbrief het jaarverslag de schoolkrant open dagen diverse flyers en acties, in samenwerking met de PR commissie contactavonden met ouders over de leervorderingen van de kinderen in het rapport van de kinderen: een aparte pagina voor de daltonaspecten, in ontwikkeling de thema voorstellingen. Het is belangrijk om de kinderen regelmatig te herinneren aan het hoe, maar ook het waarom van de werkwijze op onze school. De groepsleerkracht brengt regelmatig tijdens evaluatie van weektaken en de wijze van samenwerken, de daltonprincipes onder de aandacht. 9.2 Taken daltoncoördinator Dalton en de daltoncoördinator De daltoncoördinator is de eerst aanspreekbare persoon voor alle zaken die betrekking hebben op dalton. De daltoncoördinator is verantwoordelijk voor het volgen van nieuwe ontwikkelingen, informatieverstrekking m.b.t. dalton en coacht collega s m.b.t. de daltonwerkwijze binnen hun lesprogramma s op school. Hij/zij zorgt samen met de directie voor de organisatorische aansturing van alle daltonaspecten, welke het functioneren van de school aangaan en verbeteren. 32

33 O.B.S. Klim-op Daltonboek De daltoncoördinator onderhoudt namens de school de meeste contacten met diverse daltonorganisaties. Hij/zij dient als vraagbaak t.a.v. dalton voor collega s in school en neemt deel aan bijeenkomsten die georganiseerd worden door dalton regio Zuid-Holland. Vanuit deze bijeenkomsten ontstaan er kleine intervisiegroepen die bezig zijn met ontwikkelpunten. Bovendien volgt hij/zij cursussen die ten goede komen aan de kwaliteit en kenmerken van een goede daltonschool. - Puntsgewijze taakomschrijving De daltoncoördinator bewaakt het dalton gedachtegoed. Hij/zij ontwikkelt en borgt de daltonkwaliteit en daltonkenmerken van het onderwijs; de doorgaande lijnen binnen de school, ook bij wisselingen van personeel. De daltoncoördinator staat ten alle tijde open voor collega s om vragen betreffende eventuele daltonproblemen te beantwoorden en waar mogelijk op te lossen of samen met hen aan een oplossing te werken. De daltoncoördinator schrijft, samen met de directie, het beleidsplan en herziet dit eenmaal per jaar. De daltoncoördinator coacht en begeleidt collega s, onder andere door het begeleiden van nieuwe leerkrachten en het enthousiasmeren van zittende collega s. De daltoncoördinator ontplooit initiatieven om samen verbeterdoelen vast te stellen onder andere naar aanleiding van de visitatieadviezen, maar ook op basis van nieuwe ontwikkelingen elders en d.m.v. een periodieke sterkte-zwakte-analyse. De daltoncoördinator brengt nieuwe kennis, ideeën en literatuur in het team in en onderzoekt welke scholingen en/of andere bijeenkomsten m.b.t. daltondeskundigheidsbevordering voor het team wenselijk zijn. Hij/zij brengt Flitsbezoeken en voert klassenconsultaties uitbetreffende ons daltononderwijs. De daltoncoördinator hanteert hierbij een kijkwijzer die is samengesteld uit door het team gemaakte analyse om de daltonafspraken en doorgaande lijn te borgen. Hij/zij signaleert en bespreekt problemen en belemmeringen t.a.v. daltonontwikkeling bij leerkrachten. Hij/zij heeft regelmatig overleg met de directie betreffende daltonzaken. De daltoncoördinator zorgt dat dalton op de agenda staat en geeft daar in overleg met team en directie invulling aan door het jaar heen in teamvergaderingen en MRvergaderingen In samenwerking met de directie bereidt hij/zij de stukken en verslagen voor die vanuit de visitatie/visitatiecommissie gevraagd worden en begeleidt waar mogelijk de commissie tijdens het bezoek. 33

34 Aandachtspunten in de praktijk (jaarlijks onderhouden) Onderwerp Doel Actie door Tijdspad Beleidsplan Het bijstellen van het beleidsplan Door directeur en coördinator September-Juni Instemming MR Bijhouden handboek en portfolio Het up to date houden en delen met elkaar Directeur, coördinator en team September-juli Flitsbezoeken en gesprekken met leerkrachten Inplannen en uitvoeren Inhoud zelf te bepalen Coördinator Gedurende het schooljaar inplannen Bezoek daltonscholen en regiobijeenkomsten Bijhouden van nieuwe ontwikkelingen en opdoen van ideeën Coördinator Regio en landelijke kalender daltonvereniging SlimFit TOM Leerlingenraad Onderwerpen en data vastleggen Verkiezingen Coördinator Verkiezingen januari Gedurende het schooljaar inplannen Ouderpanel (klankbordgroep MR en OR) Problemen en stellingen voorleggen aan ouders, vooraf en achteraf Directeur en coördinator Gedurende het schooljaar op agenda MR en OR inplannen Nieuwsbrief ouders in website verwerken Ouders op de hoogte houden van de ontwikkelingen Coördinator Gedurende het schooljaar inplannen Dalton en pr Op de jaarplanning zetten bij de Pr commissie. Dalton naar buiten brengen op een Directeur, coördinator en team en pr commissie Gedurende het schooljaar inplannen 34

35 O.B.S. Klim-op Daltonboek positieve manier Groepsdoorbrekende activiteit Minimaal 2 x per jaar met alle kinderen. Georganiseerd door team of kinderen uit bovenbouw. Samenwerking stimuleren Directeur, coördinator en team Eind schooljaar tijdens afscheid groep 8 en nog 1x bv tijdens juffendag Gedurende het schooljaar inplannen Handelingswijzers Uitwerken( en in praktijk brengen) coördinator (en team) naar behoefte Omgang met speciale leerlingen Vaststellen hoe we omgaan met kinderen die speciale aandacht nodig hebben Directeur, coördinator en team Aandachtspunt bij alle activiteiten Routines Aanscherpen bv: dragen van de ketting, gebruik maken van blokje, coöperatief, Taakspel Directeur, coördinator en team Het hele jaar door Omgang met keuzevrijheid Op papier zetten, duidelijkheid scheppen voor alle betrokkenen Directeur, coördinator en team Het hele jaar door Verantwoordelijkheid bij kinderen verbeteren Consequenter omgaan met afspraken over bv het werken buiten de klas, nakijken, netheid Directeur, coördinator en team Het hele jaar door Taakbrief Borgen en ontwikkelen Team en kinderen Het hele jaar door Bekwaamheidsdossier Borgen en ontwikkelen Directie en leerkrachten Het hele jaar door 35

36 9.3 Deskundigheidsbevordering Nieuwe leerkrachten die nog niet in het bezit zijn van een daltoncertificaat moeten in het tweede jaar dat zij aan OBS Klim-op verbonden zijn de cursus gaan volgen. De daltoncoördinator houdt elk jaar een klassenvisitatie en hanteert daarbij een kijkwijzer. Deze kijkwijzer bevat punten betreffende onze daltonafspraken. Nieuwe leerkrachten moeten zo spoedig mogelijk kennis maken en leren werken met de werkvormen uit met het boek coöperatieve leerstrategieën. Nieuwe leerkrachten moeten waar mogelijk, zo spoedig mogelijk een cursus Taakspel volgen. 9.4 Klassenmanagement Na ieder bezoek volgt een evaluatie met de desbetreffende leerkracht. De conclusie wordt door daltoncoördinator besproken met de directie. Om 8.15 uur mogen de kinderen binnen komen. Om 8.30 start de leerkracht met de les. Klassenafspraken hangen zichtbaar in de klas bij voorkeur op de Daltonwand De Taakspel regels zijn zichtbaar gedurende de Taakspelles. De Taakspelposters hangen zichtbaar in de klas Kinderen maken gebruik van een blokje. Leerkrachten in groep 1 /6 maken gebruik van instructie ketting. Dagkleuren zijn zichtbaar. Dagplanning / planbord is zichtbaar. Dagplanning: x achter een vak betekent: wacht op groeps- of klassikale instructie. Bovendien staat er op het whiteboard uitgeschreven welke instructie gegeven wordt met daarbij de tijd. Inzet timetimer via digibord, klok of individueel klokje Tafelgroepen hebben, zo mogelijk, ongeveer 4 leerlingen. Term maatjesstem is bij iedereen bekend Kinderen wisselen iedere keer van tafelgroep vóór een vakantie, waardoor ze na de vakantie direct in hun nieuwe tafelgroepje zitten Leerkracht loopt vaste rondes en geeft dit aan. Dagtaak / weektaak / werk wordt door ll. goed ingevuld. Kinderen kijken zelf werk na volgens de schoolafspraken vanaf groep 3. (met de kleur van de dag). Weektaak / werk wordt gecontroleerd en geregistreerd. Kinderen weten waar ze kunnen werken. Kinderen voeren hun huishoudelijke taken op een goede manier uit. Kinderen mogen vanaf groep 5 hun own device meebrengen en weten hoe er in de school mee om te gaan. Kinderen zijn op de hoogte van de drie basisregels binnen en buiten rond de school en houden zich er aan. 9.5 Opbouw coöperatieve werkvormen De leerkracht is bekend met de coöperatieve werkvormen en zet deze in. Kinderen maken kennis met deze werkvormen, maar beheersen ze (nog) niet zelfstandig. 36

37 O.B.S. Klim-op Daltonboek Leerkrachten die niet de cursus gevolgd hebben, kunnen wel de werkvormen geven met behulp van het boek. Wij hebben een overzicht gemaakt welke vormen wij wanneer in kunnen zetten. Ook in onze reken- en taal en begrijpend leesmethode worden coöperatieve vormen gebruikt. Deze zetten wij ook in. 9.6 Klassenbezoeken Jaarlijks vinden er door de directeur of externen klassenbezoeken plaats. De klassenbezoeken gaan vooraf aan de functionerings- en beoordelingsgesprekken. Vooraf wordt een onderwerp afgesproken waarop specifiek gekeken zal worden. De daltoncoördinator bezoekt minimaal 1x per jaar aan de hand van een door het team opgestelde kijkwijzer alle groepen van de school. De bevindingen worden met de desbetreffende leerkracht besproken. Deze bevindingen worden weer teruggekoppeld naar de directeur en in het team besproken wanneer het over schoolzaken gaat. Wij gebruiken hiervoor o.a. Flitsbezoeken. Dit zijn korte bezoeken waarin in 3 minuten naar een aantal van te voren afgesproken punten wordt gekeken in de klas. Deze bezoeken gebeuren een aantal keren en vandaaruit kunnen (ontwikkel)vragen ontstaan. 9.7 Functionerings- en beoordelingsgesprekken en dalton Binnen onze stichting hebben wij afspraken gemaakt over de beoordelings-en functioneringsgesprekkencyclus Jaarlijks worden er met alle leerkrachten gesprekken gehouden. De beoordelingsgesprekken worden bewaard in het leerkrachtendossier van onze Stichting O2A5. Dit geldt ook voor de directeur. Onze school heeft toestemming gekregen om daarbij de specifieke daltoncompetenties te voegen. Deze zijn op praktische wijze in het beoordelingsformulier geïntegreerd en nog in ontwikkeling. De dalton competenties zitten in de vraagstelling van de diverse onderdelen verwerkt. In de bijlage leest u de certificeringseisen voor leraren basisonderwijs t.a.v. dalton. 1. Interpersoonlijk competent 2. Een Daltonleraar die interpersoonlijk competent is, heeft persoonlijk contact zowel met het individuele kind als met groepen van kinderen waarmee hij werkt. Hij zorgt voor een prettig leefen werkklimaat en heeft waardering voor en erkent de individuele verschillen in ontwikkeling en ontplooiing van ieder kind. De leraar stemt zijn handelen af op wat kinderen bezig houdt vanuit de pedagogiek met betrekking tot de Daltonprincipes. Hij kan omgaan met de dynamiek van een heterogene groep. Een groepssamenstelling die eventueel gebaseerd is op leeftijd, interesse en/of niveau. 3. Pedagogisch competent Een Daltonleraar die pedagogisch competent is, weet dat hij werkzaam is in een situatie waarin onderwijs en opvoeding met elkaar zijn verbonden, waarbij hij vertrouwen heeft in de potentiële mogelijkheden van het kind. Hij zorgt voor een veilige leeromgeving waarbinnen uitdaging, vertrouwen, veiligheid en opvoeding tot zelfstandigheid tot 37

38 uitdrukking komen. Hij kan werken in een heterogene groep en onderschrijft de waarde ervan. Een groepssamenstelling die eventueel gebaseerd is op leeftijd, interesse en/of niveau. 4. Didactisch competent Een Daltonleraar die didactisch competent is, ontwerpt een uitnodigende, krachtige leeromgeving in zijn groep en zijn lessen. 5. Organisatorisch competent Een Daltonleraar die organisatorisch competent is, beschikt over managementcapaciteiten die het geïndividualiseerde werken in een heterogene groep mogelijk maakt. Hij zorgt voor een overzichtelijke, ordelijke, taakgerichte sfeer in de groep. 6. Competent in samenwerken met collega's De leraar moet ervoor zorgen dat zijn werk en dat van zijn collega s op school goed op elkaar zijn afgestemd. Hij moet ook bijdragen aan het goed functioneren van de schoolorganisatie. Daarom moet hij competent zijn in het samenwerken met collega s. De Daltonleraar die competent is in het samenwerken met collega s, levert zijn bijdrage aan een goed pedagogisch en didactisch klimaat op de school, aan de goede onderlinge samenwerking en aan een goede schoolorganisatie. 7. Competent in samenwerken met de omgeving Een Daltonleraar die competent is moet contacten onderhouden met personen en instellingen buiten de school. Hij moet ervoor zorgen dat zijn professionele handelen en dat van anderen buiten de school goed op elkaar zijn afgestemd. Bovendien moet hij eraan meewerken dat de samenwerking van de school met andere instellingen, stage- en leerbedrijven goed verloopt. Daarom moet hij competent zijn in het samenwerken met de omgeving van de school. 8. Competent in reflectie en ontwikkeling Een Daltonleraar die competent is in reflectie en ontwikkeling, denkt voortdurend na over zijn beroepsopvattingen en zijn professionele bekwaamheid met als doel zich te ontwikkelen BELEIDSVOORNEMENS De twee aanbevelingen van de visitatiecommissie van mei 2014 zijn verwerkt in het meerjarenbeleidsplan , specifiek op dalton gericht. 1. Uitwerken op taakbrief opdrachten op maat (passend) en keuze opdrachten. 2. Reflectie doorgaande leerlijn binnen de school en voor de leerkracht. Gebruik van ingevulde taakbrief als reflectie middel gebruiken. Bespreken en uitwerken in alle groepen en binnen het team. Beleidsvoornemen: Er is een leerlingenraad die actief betrokken is bij de school Betrokkenen Dalton coördinator en leerlingen 38

39 O.B.S. Klim-op Daltonboek Inhoud Tijdsplanning Kosten Meting, tevreden als.. De leerlingenraad is herkozen en werkt actief mee binnen de school Sept-juni 300,= vanuit budget MR De leerlingenraad heeft actie ondernomen en is minimaal 4x bij elkaar geweest Er is een nieuwe leerlingenraad gekozen (juni-september) De leerlingenraad heeft de rollen en taken gedevalueerd en geborgd Beleidsvoornemen: Rapport van en voor de leerling Betrokkenen Team, directie, dalton coördinator, leerlingenraad, MR Inhoud Er zijn ik-doelen geformuleerd per leerjaar en wij gaan dit in dit schooljaar uitproberen en bijstellen Tijdsplanning Sept-juni Kosten - Meting, tevreden als.. Er is een specifiek dalton onderdeel namelijk: ik-doelen aan het rapport toegevoegd Beleidsvoornemen: Scholing dalton coördinator Betrokkenen Inhoud Dalton coördinator Zij werkt aan haar 2 e studiejaar voor dalton coördinator in Rotterdam Sept-juli Tijdsplanning Kosten 600,= Meting, tevreden als.. Het certificaat is behaald Beleidsvoornemen: oudergesprek (over het kind met de ouders en leerkracht) Betrokkenen Team, MR, ouders Inhoud Wij houden een gesprek met ouders volgens een bepaald formulier over de stimulerende en belemmerende factoren van het kind Tijdsplanning September oktober 2015 Kosten - Meting, tevreden als.. Wij hebben de afspraken voor dit rapport onderdeel op papier gezet met een goedwerkend format, ma evaluatie. 39

40 Beleidsvoornemen: taakbrief voor passend onderwijs: Uitwerken op taakbrief opdrachten op maat (passend) en keuze opdrachten. Betrokkenen Team, MR Inhoud Taakbriefaandachtspunten zijn verwerkt in vernieuwde taakbrief Tijdsplanning Kosten 2x een bijeenkomst, september en maart 1000,= in Meting, tevreden als.. Taakbrief kan gedifferentieerd ingezet worden Beleidsvoornemen: ontwikkelen van de nieuwe kernwaarden Reflectie doorgaande leerlijn binnen de school en voor de leerkracht. Betrokkenen Inhoud Tijdsplanning Kosten Meting, tevreden als.. Team, directie, dalton coördinator, MR Scholing, afstemmen en uitwerken in alle groepen en binnen het team Juni-september 1000,= 2 bijeenkomsten Er is een doorgaande lijn voor de inzet van reflectie met kinderen Beleidsvoornemen: ontwikkelen van de nieuwe kernwaarden Betrokkenen Team, daltonspecialist, directie, daltoncoördinator, MR Inhoud Gebruik van ingevulde taakbrief als reflectie middel gebruiken Tijdsplanning Sept-juni Kosten 1000,= Meting, tevreden als.. De leerling is eigenaar van de reflectie op de taakbrief 40

41 O.B.S. Klim-op Daltonboek 11.0 WEBSITES Op deze site van de Nederlandse Dalton Vereniging is informatie te vinden onder vier doelgroepen: ouder, student, docent, schoolleider of als verenigingslid. De Nederlandse Dalton Vereniging is de organisatie waarbij alle (aspirant) Daltonscholen zijn aangesloten. Kennis van het Daltononderwijs te ontwikkelen, te verspreiden. Dit in samenwerking met de kenniskring van het Daltonlectoraat, voor het daltoncertificaat Website met een verbindende functie om binnen onze regio zo de betrokkenheid te stimuleren. Website van onze stichting Website van onze school VELD DOCUMENTEN 41

42 16-veld Proces/product Zelfstandigheid Verantwoordelijk heid Samenwerking Reflectie, Zonder doel geen reflectie? Reflectie op product en proces EEN LANGDURIG PROCES WAAR WIJ BEWUST MEE BEZIG ZIJN DIT TE ONTWIKKELEN BIJ Leerling-niveau Leerkracht-niveau School-niveau Daltonbord inhoudsopgave Nakijktafelformulieren Taakbrief weektaak.com Instructierooster op bord Blokje Leerlingenraadprotoc ol uitlegfilmpjes bij methode Maatjeskaartjes ICT: Prezi handleiding Cursus PPT Cursus Word ipad lezen en bedienen handelingswijzers onderzoeksvragen Toets lijsten Takenlijst Maatjeslijst Doelen Taakspelhandleiding Maatjeswerk Coöperatieve werkvormen Takenbord of lijst Instructie vragen lijst artikel Indeling opdrachten van Topondernemers Jaarprogramma thema`s taakbrief Instructierooster Keuze leerstof Samen nakijken/ alleen nakijken Instructieniveaus basis, intensief, verkort parnassys Handelingsplannen in parnassys Leerdoelen in boek Kantoortjes Keuze methoden Topondernemers Wereld in getallen Taal in beeld Keuze werk Passend werk Nieuwsbegrip Ideeënbusje Ontwerpen van lessen Open podium Spreekbeurten Leervragen leren stellen Openserver Taakbrief Instructierooster Coaching gespreksformulier Taakspel Rollen ppt Functiehuis O2A5 Onderwijsassistente rooster gedragsprotocol Talentenspel Teamvergaderingen expertise Unitwerk Plusklas PPT ICT hulp Leeshulp Rooster klas Weektaak.com Tips en tops Teamvergaderingen Format agenda Format notulen Teamopdrachten Talenten instrumenten Evaluatie formulieren Gesprekken Format Flitsbezoeken bekwaamheidsdossier nascholingsplan Zorgdocument Parnassys Lijst commissies Oudervereniging statuut MR regelement GMR regelement Ouderhulpprotocol daltonportfolio Pedagogisch handboek Werken met andere scholen Slimfit project netwerkdagen Dalton netwerk Giessenlandsnetwerk Tom netwerk O2A5 netwerk Plusklas Giessenlanden Sport - en cultuur coördinator Evaluatie Jaarverslag Jaarplan Evaluatie formulieren Netwerk Slimfit Wij krijgen feedback van ambulant begeleiders, stagiaires, invallers en andere externen die onze school komen bezoeken Jaaroverzicht inhoud teamvergaderingen 42

43 O.B.S. Klim-op Daltonboek LEERKACHT EN LEERLING Effectiviteit/doel matigheid Koptelefoons Weektaakbrief Routeboekje Keuzewerk Rubrice instructierooster Leerlingenraad Nakijkboekjes vragenblokje timer logo klokjes handelingswijzers instructiefilm Kijkwijzer Klassenbezoeken Leerlijnen en passende perspectieven Boek: Wat helpt in mijn klas? Taakspel spelen leerlingvolgsysteem Ontwikkeling methode en leermiddelen Boek: coöperatieve werkvormen Document: vragen stellen Jaaroverzicht commissies Jaaroverzicht taken leerkrachten Jaarplanner Regio academie leerkrachtenspecialisten Flexibele ruimten Flexibel meubilair HP gesprekken Zat-team Ict plan Borging Wij werken met een daltonbord Er is een (pedagogisch) handboek Methode talenten daltoncertificaat dalton coördinator daltondirecteur certificaat De daltonfunctionerings en beoordelingsgesprekken Promotiefilm dalton 4 jarenplan voor ons daltononderwijs dalton nieuwsbrief flyeren in omgeving pr commissie jaarplan schoolplan dalton4 jarenplan 13.0 WERKEN IN DE GROEPEN, INKIJK IN DE PRAKTIJK 13.1 Groepen 1 en Dagprogramma Er wordt gewerkt volgens een vast dagprogramma. 43

44 De kinderen zetten hun eten en drinken in de hal in het mandje van hun tafelgroep. De kleuren van het mandje correspondeert met de kleur van hun tafels. Op de tafels zijn plaatjes geplakt met de tafelkleur. Aan de wand hangen A-viertjes met de tafelkleuren met daarop de foto s van de kinderen. Op het bord bij de deur schrijven de kinderen hun naam als ze overblijven. Een leerling uit groep 8 belt het aantal door aan de overblijfouder Marja Bos. Om 8.25 uur klinkt de eerste bel waarbij ouders afscheid nemen van hun kind(eren). De dag wordt begonnen met een korte kring. In de kring wordt elkaar goede morgen gewenst en er is eventueel ruimte om iets te vertellen. De dag wordt in de kring besproken via de dagritmekaarten, de kalender en de tijdwijzer van Schatkist. Door deze routines krijgen de kinderen een beeld van het dag- en weekprogramma. Vervolgens wordt er uit de kasten in de klas een werkje gekozen of aan de weektaak begonnen en wordt er tot ongeveer 9.15 uur gewerkt. Na het opruimen wordt er buiten gespeeld tot uur. Vervolgens wordt er in de kring een taal- of rekenactiviteit gedaan. De kinderen plannen hun werkje op het planbord of werken aan hun weektaak, waarna de tafelbazen krijgen de taak om de mandjes met eten en drinken te halen en uit te delen aan hun tafelgroepje. De kinderen gaan aan hun tafel op hun eigen plekje zitten om te eten en te drinken. Daarna ruimen ze hun spullen op en kunnen naar hun werk gaan. De tafelbazen ruimen de tafel netjes op en zetten de mandjes weg. Het plannen van de weektaak gebeurt al op vrijdag, samen met de juf. Er is bij de taken onderscheid gemaakt in opdrachten voor groep 1 en voor groep 2. Tevens wordt er bij het samenstellen van de weektaak gekeken naar het groepsplan dat n.a.v. de cito is opgesteld. De taken die de kinderen gaan doen worden afgebeeld d.m.v. foto s op kleine plaatjes zodat de kinderen de taak zelf kunnen opplakken op de bewuste dag. De juf maakt een overzicht van welke kinderen op welke dag wat gaan doen. Het groepje waar de kinderen in zitten zijn door observatie (Taakspel) tot stand gekomen. Deze wisselen 3x per jaar. Als ze klaar zijn met hun weektaak, mogen ze hun kaartje ophangen op het planbord. Op het planbord hangen alle keuzewerkjes van die dag. Ook staan er stippen op. Deze stippen geven aan hoeveel kinderen er in een activiteit mogen. De juf doet een groene ketting om als zij voor vragen beschikbaar is en een rode als zij (deel)instructie geeft aan groep 1 of 2. Tijdens het werken/spelen wordt extra aandacht besteedt aan de maatjesstem van de kinderen. Om uur ruimen de kinderen op en gaan ze na het opruimen weer in de kring voor een kringactiviteit. Om uur gaan de kinderen naar huis. Om uur gaat de eerste bel en moeten de ouders afscheid nemen. We starten de middag met een kringactiviteit en bespreken de middag met de kinderen mbv. de dagritmekaarten. 44

45 O.B.S. Klim-op Daltonboek Naar aanleiding van de dagritmekaarten wordt de middag gevuld met activiteiten. Om uur maken we in de kring de meeneembak leeg waar in de spullen van de kinderen zitten die zij gedurende de dag hebben gemaakt. De hulpjes mogen naast de juf zitten en haar gedurende de hele dag helpen, bovendien mogen zij speelgoed meenemen en als eerste hun kaartje ophangen. De hulpjes zijn zichtbaar op het bord d.m.v. fotootjes met naam. Ernaast staat een kaartje met de dag. Op vrijdag plant de juf de nieuwe hulpjes voor de week er op. Zo kan ieder kind (en ouder) zien op welke dag hij of zij hulp is en daar rekening mee houden. Tijdens het instructiemoment wordt er gewerkt met groepjes kinderen die (extra) instructie krijgen.(zie de groepsplannen) op het gebied van taal of rekenen Gemengde groepen De kinderen zitten in een gemengde groep, waarin zowel kinderen van groep 1 als groep 2 zitten. In onze groep bevorderen wij zelfstandigheid, verantwoordelijkheid en samenwerken. Dit uit zich o.a. door; Maatjeswerk Planbord Takenbord Coöperatief werken Taakspel Evalueren Werkwijze We gebruiken de drie pijlers en 6 kernwaarden van dalton als uitgangspunt voor ons daltononderwijs. Wij hebben daar een eigen invulling van gemaakt. Samen leren, leren om samen te werken van elkaar te leren samen meer te bereiken Praktijkvormen daarvan zijn o.a. Maatjeswerk Coöperatieve vormen bij instructie Takenbord Taakspel 45

46 Zelf leren om zelfstandig te werken verantwoordelijkheid te nemen jezelf te ontwikkelen praktijkvormen daarvan zijn o.a. weektaak taken dagritmekaarten/time timer/rode ketting opdrachtkaarten Gericht leren, leren met Een uitdaging Een doel voor ogen Jouw mogelijkheden praktijkvormen daarvan zijn o.a. levelwerk passende opdrachten keuzewerk plusklas diversiteit in aanbod opdracht evalueren met smiley Daltonwand - Keuzebord Om voor de kinderen en de leerkrachten duidelijk te maken welke keuze ieder kind heeft gemaakt, gebruiken we het keuzebord. Het kind geeft met zijn/haar naamkaartje aan welke activiteit hij/zij gaat doen. Het materiaal is gefotografeerd weergegeven. Hoeveel kinderen er in een activiteit mogen wordt aangegeven dmv. rode stickertjes. - Plan- en takenbord Daarop staan de taken van de kinderen welke ze moeten uitvoeren. Dit wordt aangegeven d.m.v. een foto van de opdracht en een kind of kinderen. Drie keer per jaar wisselen we de taken. Iedere week worden er wel nieuwe tafelbazen gekozen. - Planning op papier De weektaak krijgen de kinderen ook op papier. Hierop moeten zij zelf evalueren hoe zij de opdracht vonden, of zij deze alleen of samen hebben uitgevoerd en hoe de opdracht is verlopen. De groep start met het nieuwe schooljaar met een weektaak met daarop één, twee 46

47 O.B.S. Klim-op Daltonboek of meerdere opdrachten. Na de kerstvakantie komt er eventueel nog eentje bij. Na de meivakantie komt er bij beiden wellicht nog een opdracht bij. De leerkracht tracht bij het samenstellen van de weektaak zo veel mogelijk rekening te houden met de behoeftes van de kinderen. Hiervoor gebruikt zij de Cito uitslagen, observaties en het groepsplan. Laatste is voortgekomen uit Cito uitslagen, rapport verslag van de kinderen en observaties. De weektaken en het materiaal hiervoor liggen op een vaste plaats in de klas, zodat de kinderen het zelf kunnen pakken. - Opdrachtkaart Alle kinderen hebben een kaart in hun lade waarop verschillend ontwikkelingsmateriaal staat t.b.v. taal en rekenen, die in de klas aanwezig zijn. De kaarten hebben verschillende kleuren en lopen op in moeilijkheidsgraad. De kinderen starten met een groene kaart. De kinderen werken naar eigen tempo hiermee en krijgen een sticker bij het goed afronden van de opdracht. Regelmatig wordt deze kaart op de weektaak gezet, zodat kinderen regelmatig met het materiaal in aanraking komen. De kaarten zijn dit jaar vernieuwd. De materialen zijn nu d.m.v. foto s weergegeven en meteen staat de opdracht erbij vermeld. Door de foto s wordt het kind gestimuleerd het materiaal zelf op te zoeken. Met hulp van ouders werken de kinderen van groep 2 wekelijks op een spelletjeskaart waarop nogmaals alle taal-en reken spelletjes staan die zij verplicht moeten doorlopen. Hiermee komen alle voorbereidende activiteiten op het gebied van taal en rekenen aan de orde. Ook starten de ouders met de meer begaafde kinderen het levelwerk op, dit werk wordt door de leerkracht uitgezocht uit de daarvoor speciaal aangeschafte Levelwerk. - Pluswerk In de box Levelwerk, zitten formulieren waarop precies bijgehouden kan worden welk spel, wanneer is gespeeld en tot hoe ver het kind is gekomen. Het materiaal wat is uitgelegd, plaatst de leerkracht vervolgens op de weektaak van het kind. Andere kinderen die met dit materiaal willen spelen, moeten over het algemeen een weekje wachten. Zij hebben dan kunnen zien hoe het werkt en van hen wordt een stuk minder geëist. De kinderen die in de plusklas zitten leggen het spel eventueel aan hen uit. - Dagkleuren De tijdwijzer van Schatkist hebben we aangepast in Daltonkleuren. Iedere dag wordt de dag en de kleur besproken. Door de dagelijkse herhaling hopen we dat de kinderen de dagen leren en de kleur die daarbij hoort. Bij het plannen van hun weektaak geeft het een houvast en is de week op deze manier zichtbaar gemaakt. Ook bij de hulpjes staan de dagen in dagkleuren en met woorden aangegeven Samen leren Het samenwerken wordt op verschillende manieren vorm gegeven, dit kan bij het werken, het spelen, de lessen Taakspel en het gymmen zijn. Het samenwerken is nog vooral doel en nog 47

48 geen middel. Er is minimaal sprake van taakdifferentiatie. Ze helpen elkaar met allerlei kleine zaken, zoals de jas uit- en aandoen of even meelopen naar de toilet. Soms krijgen de kinderen een samenwerkingsopdracht al of niet op hun weektaak, waarbij zij als maatjes de opdracht moeten vervullen. Bijvoorbeeld: samen een opdracht in de bouwhoek uitvoeren. - Grote en kleine kring Er wordt gewerkt met de grote en de kleine kring. In de grote kring zijn alle leerlingen met dezelfde activiteit bezig. In de kleine kring worden activiteiten aangeboden die specifiek voor groep 1 of voor groep 2 zijn. Indien mogelijk worden er coöperatieve werkvormen gebruikt Zelf leren - Zelfstandig werken Hierbij worden de volgende materialen gebruikt: planbord met daarop keuze kaarten de groene en rode ketting kaarten met daarop de regel (Taakspel) time timers weektaken Aan het eind van de les wordt geëvalueerd. Er wordt besproken wat ze gemaakt hebben, hoe het gegaan is, of ze het leuk vonden om te doen en wat ze er van geleerd hebben. De evaluatie van het werken in de hoeken gaat over het samenspelen, samen overleggen en het gebruik van de materialen. - Zelfstandig leren Het zelfstandig leren staat in groep 1/2 nog in de kinderschoenen. Af en toe komt er een kind uit zich zelf naar de juf toe om te zeggen dat het een onderdeel wil leren, bijvoorbeeld veters strikken of schrijven. Af en toe vraagt de juf aan een kind wat hij/zij zou willen leren en kijkt of dit haalbaar is. Wij moeten dit nog verder ontwikkelen. Het is lastig voor kinderen van deze leeftijd te bedenken wat zij nog willen leren Gericht leren De kinderen in groep 1/2 werken vooral leerkracht gestuurd. De verantwoordelijkheid die zij dragen voor hun eigen leerproces is slechts zeer beperkt. Zij krijgen, binnen vaste kaders, wel de keuzevrijheid om hun taak zelf in te delen. Verantwoordelijk zijn voor een maatje kan zijn een jonger kind dat instroomt of je teamgenoot bij Taakspel of je tafelgroepje. Wij werken klasdoorbrekend met groepjes bij feesten en andere activiteiten zoals tutorlezen.bij het keuzebord bepalen ze zelf waarmee ze aan de slag gaan en met wie, ook bij het plannen van het ochtendwerk hebben zij deze verantwoordelijkheid en vrijheid; alle werkjes moeten wel gedaan zijn aan het einde van de week Passend onderwijs De leerkracht verzorgt extra ondersteuning: 48

49 O.B.S. Klim-op Daltonboek - Aan de leerlingen die naar aanleiding van toetsen of observaties instructie gevoelig of afhankelijk zijn op de getoetste gebieden. De leerlingen zijn ingedeeld in 3 groepen namelijk intensieve-, basis-en verkorte instructie - Bovenstaande geldt ook voor kinderen die boven gemiddeld scoren, voor deze kinderen loopt sinds 2013 de plusklas. Ouders leggen spelletjes uit, die meer geschikt zijn voor deze kinderen, vervolgens worden ze door de leerkracht op de weektaak gezet en zelfstandig uitgevoerd. - Kinderen die gevoelig zijn voor het aanleren van lezen volgen vanaf maart de instructielessen voor de kernen 1,2,3 van Veilig leren lezen. - In samenwerking met een onderwijsassistent die aanwezig is voor speciale kinderen met een rugzakje. Zij werken met een begeleidingsplan voor dat specifieke kind. Andere kinderen kunnen daaraan meedoen indien het past bij hun behoefte voor instructie op dat gebied. - Door het inzetten van de kleine kring in het middagprogramma bij het zelfstandig werken. - Door inzet van ouders bij het begeleiden van de taal-en rekenspelletjes één middag in de week. - Door de inzet van ouders bij vakken zoals bv. handvaardigheid en koken - Door inzet stagiaires. - Er wordt een passend rooster gemaakt waarbij wij uitgaan van instructie momenten Lokaal inrichting De klas - Voor groep 1/2 zijn in het lokaal een aantal speel- en leerhoeken gecreëerd. - Daarnaast is er ruimte om een grote of kleine kring te vormen. Dit kan aan de instructietafel of gewoon in de kring. - De planborden en de dagritmekaarten zijn opgehangen. (daltonwand) - Er zijn tafelgroepjes van maximaal 6 leerlingen. Ieder groepje heeft zijn eigen kleur. - Er is een digitaal schoolbord voor de leerkracht en de leerlingen. - De kasten zijn zo ingericht dat de kinderen de materialen zelf kunnen pakken en ook weer op kunnen ruimen. De hal - De hal heeft kasten waar veel techniekmateriaal in opgeborgen wordt en deze worden gebruikt als keuzekasten voor de gehele school. De computers staan in de hal. Alle kinderen kunnen er volgens een vastgesteld schema gebruik van maken. Voor opdrachten op hun weektaak waar de computer voor nodig is, zet de juffrouw, ter controle en evt. hulp, de laptop in de klas. In de hal is een kookgedeelte waar kinderen kunnen koken. De kinderen hebben een vaste kapstok met een luizencape. Er is een opbergbox + kast voor tassen. Voor bewegingsonderwijs is een speciale gymzaal voor de groepen 1 en 2. Er is een speciale opbergbox voor gymkleding. 49

50 Stilwerken/uitgestelde aandacht Overleggen mag met de maatjesstem, hiervoor hebben wij een regelkaart ontworpen. Als de juf een moment van rust wil, om andere kinderen bij een activiteit te helpen, draagt zij de rode ketting. Kinderen met een vraag moeten dan naar een ander kind gaan. Wij gebruiken de time timer aan de wand en de rode ketting wanneer de leerkracht niet gestoord wil worden Einddoelen voor het daltononderwijs in groep 1 en 2 Samen leren Op meerdere momenten van de dag werken kinderen samen. Dit wordt op de volgende manieren zichtbaar: - Kinderen overleggen respectvol met hun maatjesstem - Kinderen denken onafhankelijk van elkaar na en overleggen de resultaten - Samenwerken gebeurt met wederzijdse inzet - Kinderen zijn gelijkwaardig bij de inbreng en respecteren elkaars inbreng - Kinderen hebben kennis gemaakt met feedback geven door evaluatie - Kinderen helpen elkaar tijdens Taakspel door hen aan de regels te herinneren op een juiste en onopvallende manier Zelf leren Zelfstandigheid zie je terug op de volgende manieren. - Kinderen weten waar ze de benodigde materialen kunnen pakken en weer opruimen. - Kinderen hebben geleerd om met uitgestelde aandacht om te gaan. - Kinderen vragen eerst bij hun tafelmaatje om hulp, voor ze naar de leerkracht gaan. - Kinderen kunnen op de daltonwand zoeken welke regels en afspraken er in de klas gelden. - Zwakke leerlingen werken met een timer of met pictogrammen als ondersteuning - Kinderen plannen zelf hun ochtendwerk in Gericht leren Gericht leren realiseren wij op de volgende manieren: - Kinderen bepalen zelf in welke volgorde ze het zelfstandig werk willen maken - Kinderen kiezen binnen de keuzetaak in welke volgorde ze dit werk willen maken - Kinderen kiezen op een aantal momenten op de dag hun eigen werkplek - Kinderen hebben de vrijheid om keuzes te maken binnen de aangeboden opdracht - Kinderen kijken zelf hun werk na, maar vragen de leerkracht om hulp als ze dit nodig hebben. Dit kan met zelfcorrigerende materialen. 50

51 O.B.S. Klim-op Daltonboek - Kinderen kiezen taken met een gericht doel, dit gebeurt bij de kleuters vooral nog leerkracht gestuurd. Effectiviteit en doelmatigheid Reflectie, kinderen leren terug en vooruit te kijken op product en proces - Wij spelen met de groepen Taakspel waarbij wij uitgaan van positieve beloning. - Wij bespreken met elkaar het verloop van de dag - Wij bespreken met elkaar de planning van het werk en de manier waarop dit is uitgevoerd - Kinderen kunnen aangeven welke hulp/instructie ze nodig hebben - Kinderen zijn zich bewust van hun talenten en gebruiken die om anderen te helpen Borging Vastleggen van afspraken en resultaten. - Kinderen geven aan op de weektaak of ze het samen of alleen hebben gedaan en of ze het wel of niet leuk vonden. - Leerkrachten borgen de resultaten in ons digitale leerlingvolgsysteem - De werkwijze wordt geborgd in het daltonboek - Observatielijsten - Rapporteren aan ouders - Gesprekken en afspraken vastleggen - Planmatige evaluatie - Visitatie - Klassenconsultaties - Gesprekken en afspraken vastleggen - De zichtbare manier waarop leerkrachten volwassenen en kinderen met elkaar omgaan - Het werken met groepsplannen en HGW - Huiswerk Voor iedereen: 2x per jaar een boek mee van de kisten Boekenpret naar huis met instructie voor ouders op welke manier er voorgelezen kan worden. Voor wie nodig: Boeken of spelletjes mee naar huis om te leren tellen, rijmen, hakken/plakken, verhaaltjes te kunnen volgen en navertellen etc Groepen 3,4 en Dagprogramma Er wordt gewerkt volgens een vast dagprogramma. Om 8.20 uur gaat de deur open. Tot 8.25 uur doen de kinderen iets voor zichzelf en wordt er afscheid genomen van de begeleider. Als de eerste bel gaat, vertrekken de begeleiders en ruimen de kinderen op. De kinderen zorgen dat ze klaar zijn om direct te kunnen beginnen na de tweede bel om 8.30 uur. Voor de tweede bel hebben de kinderen van groep 3 hun boekje, vraagblokje en mandje met schrijfspullen klaargelegd om mee te nemen naar de hal, zodat ze kunnen beginnen als de tweede bel is gegaan. 51

52 De kinderen van groep 3 beginnen elke dag van 8.30 tot 9.00 uur in de hal met keuze werk dat behoort bij Veilig Leren Lezen. Zij werken zelfstandig. Er is een hulpouder die begeleidt. Zelf geven de kinderen aan op het aftekenblad in hun werkboekje als een onderdeel gedaan is. De kinderen van groep 4 en 5 hebben elke dag tussen 8.30 tot 9.30 uur instructie. dat wat samen kan doen wij samen. Om 9.00 uur komt groep 3 weer in de klas en krijgen zij hun instructie. Groep 4 en 5 werken dan zelfstandig. Om uur is het pauze. De kinderen gaan naar buiten en om eten en drinken zij wat. Meestal wordt er dan voorgelezen of kijken we iets op het digibord. De kinderen weten precies wat ze die dag te doen staat. Ze hebben elk hun eigen weekplanning en de dagplanning staat ook op het bord geschreven Gemengde groep Groep 3,4 en 5 zitten in één klas. Dit betekent dat instructie en zelfstandig werk momenten elkaar afwisselen. Creatieve vakken, gym en themalessen of topondernemers worden gezamenlijk gedaan. De kinderen zitten in groepjes aan de tafels. Dit zijn groepjes van 3 of 4 kinderen. De samenstelling van de groepjes verandert na elke vakantie. Deze wordt gevormd door instructiebehoefte en ook wordt er gekeken naar de sociale aspecten van de kinderen. De kinderen werken ook samen. Met wie ze samenwerken verschilt per activiteit en vakgebied. Het werkmaatje wordt in overleg met het kind gekozen. Verder wordt er ook gezamenlijk gewerkt door coöperatieve activiteiten Werkwijze We gebruiken de drie pijlers en 6 kernwaarden van dalton als uitgangspunt voor ons daltononderwijs. Wij hebben daar een eigen invulling van gemaakt. Zie ook bij groep 1 en 2. De basistaak Per dag hebben de kinderen ongeveer 1,5 uur de tijd om aan hun methode gebonden taken te werken. Deze bestaan uit taal, spelling, rekenen, lezen en schrijven. Deze opdrachten staan op de weekplanning en op de dagplanning op het bord. De kinderen van groep 4 en 5 krijgen in de ochtend vaak van twee vakken instructies. Ze zijn daarna vrij in welke volgorde ze aan het werk gaan. In het programma van kan je de oefenstof aanpassen aan het niveau van de leerling. Zo is het mogelijk om op maat te werken. Zijn leerlingen klaar met de basisstof dan kunnen zij verder met andere oefentaken of verdiepingsstof. Verschillen in oefenstof worden tijdens het schooljaar zichtbaar. De oefenstof is afgestemd de mogelijkheden van de 52

53 O.B.S. Klim-op Daltonboek leerling. Voor rekenen werken we dit jaar voor het eerst met Wereld in Getallen. Deze methode heeft een minimumniveau, basisniveau en plusniveau. Vanuit de Cito zijn leerlingen ingedeeld in het passende niveau van 1, 2 of 3 sterren. Zowel de leerling die extra instructie nodig heeft als de betere leerling komt hierdoor te werken met de leerstof die bij hem past. De weektaak Als de kinderen klaar zijn met hun basistaak, kunnen zij verder met hun weektaak. Deze bestaat pas vanaf januari/februari voor groep 3. Groep 4 en 5 hebben iedere week een nieuwe rekenweektaak uit de methode. Deze is voor elk niveau anders. Als het klaar is met de dagtaak, kan het hier aan verder werken. Daarnaast krijgen ze voor schrijven en verkeer ook een week de tijd om te maken. Klaarwerk Als de basis- en weektaken af zijn dan hebben we in de klas nog een keuzekast. Voor de groepen 4 en 5 zitten hier werkbladen van allerlei vakgebieden bij, spelletjes als memorie en kwartet gelinkt aan een reken- of spellingsprobleem. Het aanbod wordt met regelmaat veranderd. Er is ook een aparte boekenkast in de klas waar allerlei soorten boeken in staan. Daarnaast gaan kinderen paar keer per week op de computer voor rekenen, spelling en woordenschat. Groep 3 kiest als ze klaar zijn met Veilig leren lezen van het planbord van veilig leren lezen. Hier staat op wat ze kunnen kiezen bijv. stempelen, werkbladen, veilig en vlot, computer, lezen, memorie of puzzelboekje. Daarnaast staan er in de keuzekast ook rekenmaterialen. Daarvan kunnen ze kiezen na hun rekentaak. In de middag gaan de kinderen van groep 5 naar groep 6 waar ze o.a. Topondernemers, gym en topo krijgen aangeboden Daltonwand In de klas hebben wij een daltonwand. Hier staat voor de kinderen belangrijke informatie op. De dagkleuren, zodat ze weten met welke kleur er nagekeken moet worden. Er staan afspraken op die gelden in de klas. Zo worden kinderen er ook aan herinnerd. Daarnaast staan er mededelingen op het bord. Er hangt informatie over de plaatsen van de kinderen aan de instructietafel en hun plek in de rij als we naar de gym lopen. Er hangt een overzicht van de te maken opdrachten voor de weektaak van rekenen. Allerlei weetjes van vakgebieden hangen ook op het bord zodat kinderen ze niet vergeten. - Dagkleuren De kleuren gebruiken wij bij het plannen van de taak. Bij het nakijken van het werk. Ze helpen kinderen tijdsbesef te geven door de week heen. 53

54 Instructie In de klas krijgen de kinderen per groep basisinstructie aan de instructietafel bij het digibord. We beginnen met de gehele groep. Daarnaast zijn er kinderen met verkorte of juist intensieve instructie. De kinderen krijgen dan nog eens extra uitleg over het onderwerp in een klein groepje. Instructie wordt ondersteund met veel concreet materiaal om het voor de kinderen visueel te maken. Als de ene groep instructie krijgt moet de andere groep even zelfstandig werken. Ze mogen dan wel aan een kind uit hun tafelgroepje wat vragen. De leerkracht draagt de rode ketting dat betekent dat ze niet beschikbaar is voor de andere kinderen uit de klas. Bij de instructie gebruiken wij coöperatieve en interactieve werkvormen die genoemd worden in de methoden Samen leren Tijdens verschillende taken kunnen of moeten de kinderen samenwerken. Soms mogen ze hun maatje zelf kiezen, maar meestal bepaalt de leerkracht wie met wie samen werkt. Vaak wel in overleg met de kinderen. Regelmatig vinden er ook coöperatieve werkvormen plaats. Per vak kunnen er verschillende maatjes zijn samengesteld Kinderen werken ook in een taakspelgroep, deze veranderd na iedere vakantie, minimaal 3x per jaar Zelf leren - Zelfstandig werken Hierbij worden de volgende materialen gebruikt: planbord met daarop keuze kaarten de groene en rode ketting kaarten met daarop de regel (taakspel) time timers weektaken ( daltonbord Als er geen instructie wordt gegeven, werken kinderen zelfstandig. De leerkracht draagt dan de groene ketting, dit betekent dat ze kinderen kan helpen en dat ze dus hun vragenblokje kunnen zetten. De kinderen hebben zelf een blokje, met daarop een aantal vakjes.? dit vakje gebruik je als je de juf wat wilt vragen en niemand in je groepje kan je helpen. dit vakje gebruik je als je niet gestoord wilt worden. 54

55 O.B.S. Klim-op Daltonboek dit vakje gebruik je als een maatje uit je groepje je wat mag vragen. als het blokje op de witte kant staat wordt het niet gebruikt. Als de kinderen hun werk af hebben is het soms zo dat ze zelf hun werk mogen nakijken. Dit doen ze aan het nakijktafeltje. Ze pakken de kleur pen die bij de dagkleur hoort. Als ze een fout zien, zetten ze daar een stip achter. Ze gaan naar hun plaats terug en proberen het opnieuw, waarna ze hun werk verbeteren. Aan het eind van de ochtend of eind van de middag leveren de kinderen hun werk in. De juf kijkt per dag na wat er gemaakt is. - Zelfstandig leren Zelfstandig leren staat in groep 3/4 nog in de kinderschoenen. Groep 4 kijkt al wel zelf na waarna ze ook hun werk verbeteren. Hier is dus al wel het begin van zelfstandig leren. Ook op de computer leren ze al deels zelfstandig. Bijvoorbeeld de tafels die zij moeten kennen Gericht leren De kinderen in groep 3 en 4 werken vooral leerkracht gestuurd. De verantwoordelijkheid die zij dragen voor hun eigen leerproces is slechts zeer beperkt. Zij krijgen, binnen vaste kaders, wel de keuzevrijheid om hun taak zelf in te delen.in groep 5 wordt dit iets minder gestuurd. Bij het keuzebord bepalen ze zelf waarmee ze aan de slag gaan en met wie, ook bij het plannen van het ochtendwerk hebben zij deze verantwoordelijkheid en vrijheid; alle werkjes moeten wel gedaan zijn aan het einde van de dag en later week. Ook is er beperkte keuze vrijheid in het te gebruiken materiaal om een doel te gebruiken, b.v. tafels leren op de computer, ipad of met en spelletje Passend onderwijs De leerkracht verzorgt extra ondersteuning: - Aan de leerlingen die naar aanleiding van toetsen of observaties instructie gevoelig of afhankelijk zijn op de getoetste gebieden. De leerlingen zijn ingedeeld in 3 groepen namelijk intensieve-, basis-en verkorte instructie - Bovenstaande geldt ook voor kinderen die boven gemiddeld scoren, voor deze kinderen loopt sinds 2013 de plusklas. Ouders leggen spelletjes uit, die meer geschikt zijn voor deze kinderen, vervolgens worden ze door de leerkracht op de weektaak gezet en zelfstandig uitgevoerd. - In samenwerking met een onderwijsassistent die aanwezig is voor speciale kinderen met een rugzakje. Zij werken met een begeleidingsplan voor dat specifieke kind. Andere kinderen kunnen daaraan meedoen indien het past bij hun behoefte voor instructie op dat gebied. - Door inzet van ouders bij het begeleiden van de leesspelletjes elke ochtend een half uur. - Door de inzet van ouders bij vakken zoals bv. handvaardigheid en koken - Door inzet stagiaires. 55

56 - Er wordt een passend rooster gemaakt waarbij wij uitgaan van instructie momenten Lokaalinrichting De kinderen zijn verdeeld in groepjes van 3 of 4 leerlingen.in de klas is een daltonwand ingericht. Hierop vinden de kinderen informatie die nodig is om zelfstandig te kunnen werken.in de klas is een instructietafel voor (verlengde) instructie per groep. De kasten zijn ingericht, zodat leerlingen zelfstandig de benodigde spullen kunnen pakken. In de klas is een nakijktafel, waar de kinderen zelfstandig hun werk kunnen nakijken en verbeteren. Buiten de klas is er een klaslokaal waar samengewerkt kan worden met gebruik van de maatjesstem. In de hal staan computers waar de kinderen achter mogen. In de klas zijn er koptelefoon voor kinderen die graag in zoveel mogelijk stilte willen werken. We hebben ook een studdybuddy. Dit noemen we het kantoortje. Hiermee schermen de kinderen zichzelf af voor alles wat hun af kan leiden Stilwerken uitgestelde aandacht Er zijn ook momenten dat iedereen zonder praten met het eigen werk bezig is. Dit noemen wij stilwerktijd. Het is dan niet toegestaan om te overleggen of hulp te vragen/bieden. Dit is een moment van bewuste rust in de groep, bijvoorbeeld bij toetsmomenten. Maar ook om de kinderen de gelegenheid te geven het werk dat zij alleen willen of moeten doen af te maken. Ook tijdens het stilwerken kan worden gewerkt met uitgestelde aandacht, als de leerkracht kinderen apart wil helpen. De leerkracht heeft dan een rode ketting om wat betekent dat ze niet gestoord wil worden. Een groene ketting betekent dat kinderen hun vragenblokje kunnen zetten om hulp te krijgen. In de tussentijd gaan ze verder met een taakje dat ze wel kunnen Einddoelen voor het daltononderwijs in groep 3,4 en 5 Samen leren Op meerdere momenten van de dag werken kinderen samen. Dit wordt op de volgende manieren zichtbaar: - De kinderen kiezen hun maatje in overleg met de leerkracht - Beide kinderen werken tegelijkertijd aan dezelfde taak - Kinderen overleggen respectvol met hun maatjesstem - Kinderen denken onafhankelijk van elkaar na en overleggen de resultaten 56

57 O.B.S. Klim-op Daltonboek - Samenwerken gebeurt met wederzijdse inzet - Kinderen zijn gelijkwaardig bij de inbreng en respecteren elkaars inbreng - Kinderen kunnen elkaar feedback geven en accepteren dit ook van elkaar - Kinderen helpen elkaar tijdens Taakspel door hen aan de regels te herinneren op een juiste en onopvallende manier Zelf leren Zelfstandigheid zie je terug op de volgende manieren. Vanaf groep 3 verwachten we steeds meer verantwoordelijkheid van de kinderen. - Kinderen weten waar ze de benodigde materialen kunnen pakken en weer opruimen. - Kinderen hebben geleerd om met uitgestelde aandacht om te gaan. - Kinderen vragen eerst bij hun tafelmaatje om hulp, voor ze naar de leerkracht gaan. - Kinderen kunnen op de daltonwand zoeken welke regels en afspraken er in de klas gelden. - Zwakke leerlingen werken met een timer of met pictogrammen als ondersteuning - Kinderen plannen zelf hun ochtendwerk en/of dagwerk in - Kinderen kijken soms zelf hun werk na, maar vragen de leerkracht om hulp als ze dit nodig hebben. Gericht leren Gericht leren realiseren wij op de volgende manieren: - Kinderen bepalen zelf in welke volgorde ze het zelfstandig werk willen maken - Kinderen kiezen binnen de keuzetaak in welke volgorde ze dit werk willen maken - Kinderen kiezen op een aantal momenten op de dag hun eigen werkplek - Kinderen hebben de vrijheid om keuzes te maken binnen de aangeboden opdracht - Kinderen kijken soms zelf hun werk na, maar vragen de leerkracht om hulp als ze dit nodig hebben. Effectiviteit en doelmatigheid Reflectie, kinderen leren terug en vooruit te kijken op product en proces - Wij spelen met de groepen Taakspel waarbij wij uitgaan van positieve beloning. - Wij bespreken met elkaar het verloop van de dag - Wij bespreken met elkaar de planning van het werk en de manier waarop dit is uitgevoerd - Kinderen kunnen aangeven welke hulp/instructie ze nodig hebben - Kinderen zijn zich bewust van hun talenten en gebruiken die om anderen te helpen Borging Vastleggen van afspraken en resultaten. - Kinderen geven aan op de weektaak of ze het samen of alleen hebben gedaan en of ze het wel of niet leuk vonden. - Leerkrachten borgen de resultaten in ons digitale leerlingvolgsysteem - De werkwijze wordt geborgd in het daltonboek 57

58 - Observatielijsten - Rapporteren aan ouders - Gesprekken en afspraken vastleggen - Planmatige evaluatie - Visitatie - Klassenconsultaties - Gesprekken en afspraken vastleggen - De zichtbare manier waarop leerkrachten volwassenen en kinderen met elkaar omgaan - Het werken met groepsplannen en HGW - Huiswerk Groep 3: Zo nodig extra leeswerk in de vorm van veilig en vlot en later ook tekstjes Groep 4: Zo nodig extra leeswerk in de vorm van vloeiend en vlot en losse teksten. Kinderen krijgen soms werk mee naar huis wat nog niet af is Groep Dagprogramma Er wordt gewerkt volgens een vast dagprogramma. De dag wordt begonnen met de inloop. Ouders kunnen met hun kinderen meekomen in de klas. Alle leerlingen klikken hun naam aan bij Parnassys via het digitale bord. Om 8.25 uur klinkt de bel en gaan de ouders naar huis. Leerlingen delen het werk van de vorige dag uit. Om 8.30 wordt het verloop van de dag besproken en krijgen de kinderen een beeld van het dagprogramma. De leerlingen vullen de weektaak in. Op het whiteboard staat aangegeven wanneer er instructie is. Dit staat ook aangegeven op de weektaak. Aan het eind van de dag ochtend wordt er met de kinderen geëvalueerd op zowel proces als product Gemengde groep De leerlingen zitten s middags in een tafelgroepje met vier personen, na elke vakantie veranderd hiervan de samenstelling. Dit gebeurt door observaties vanuit Taakspel en op basis van instructiebehoefte Werkwijze We gebruiken de drie pijlers en 6 kernwaarden van dalton als uitgangspunt voor ons daltononderwijs. Wij hebben daar een eigen invulling van gemaakt. De kinderen zitten in een gemengde groep, waarin zowel kinderen van groep 5 als groep 6 zitten. In onze groep bevorderen wij zelfstandigheid, verantwoordelijkheid en samenwerken. Dit uit zich o.a. door, Maatjeswerk 58

59 O.B.S. Klim-op Daltonboek Planbord Takenbord Coöperatief werken Taakspel Evalueren Planning dagtaken, weektaken en planborden Uitgestelde aandacht via o.a. het vragenblokje Waar moet de opdracht aan voldoen te weten via de einddoelen die gesteld zijn voor een taak - De taak Per dag hebben de kinderen ongeveer 1½ uur de tijd om aan hun methode gebonden taken te werken. Die bestaan uit lezen, taal, rekenen, spelling en schrijven. Deze opdrachten staan op hun weektaak. Bij deze weektaak staan ook de doelen voor elk vak genoteerd. Daarnaast staan de doelen aangegeven op het whitebord in de klas. Zo weten de leerlingen waaraan ze komende werken. In het programma van kan je de oefenstof aanpassen aan het niveau van de leerling. Zo is het mogelijk om op maat te werken. Zijn leerlingen klaar met de basisstof dan kunnen zij verder met andere oefentaken,verdiepingsstof en keuzetaken. Verschil in oefenstof worden tijdens het schooljaar zichtbaar. De oefenstof is afgestemd de mogelijkheden van de leerling. Voor rekenen werken we met Wereld in Getallen. Deze methode heeft een minimumniveau, basisniveau en plusniveau. Vanuit de Cito zijn leerlingen ingedeeld in het passende niveau van 1, 2 of 3 sterren. Zowel de leerling die extra instructie nodig heeft als de betere leerling komt hierdoor te werken met de leerstof die bij hem past. - Verder werken wanneer je klaar bent met je basistaak. In een apart kader van de weektaak staan verdiepingstaken, verplichte taken en langere opdrachten aangegeven om aan te werken. Ieder kan dit doen naar eigen interesse of is bezig met de opdracht voor Topondernemers. - Daltonafspraak van de week Elke week staat er een daltonafspraak centraal. Deze afspraak kan zijn op het gebied van samenwerken, zelfstandigheid of verantwoordelijkheid. De leerkracht houdt gedurende de week bij hoe de kinderen met de afspraak omgaan. Deze is ook te zien op het bord van Taakspel. - Tijdens het werken aan de dag- of weektaak leren de kinderen dat ze: kunnen verwoorden wat er gedaan moet worden (wat) zich aan de werkafspraken houden (hoe) hun werk op tijd afmaken en inleveren (wanneer) 59

60 hun dagtaak, in de laatste periode van het schooljaar, netjes afkleuren materialen zelf verzamelen, pakken en opruimen eerst hun maatje/groepje om hulp vragen en dan pas de leerkracht - Taaktijd Tijdens de taaktijd werken de kinderen aan de opdrachten van de taak, dit kan alleen zijn of samen. Evaluatie Aan het eind van het zelfstandig werken wordt met groep 6 geëvalueerd. Er wordt besproken wat ze gemaakt hebben, hoe het gegaan is en wat ze er van geleerd hebben. Ook wordt de daltonafspraak van de week besproken Daltonwand In onze groep werken we met een daltonwand. Op deze wand hangt alles wat de kinderen nodig hebben voor hun werk volgens onze daltonwijze. Dagkleuren Taken Vaste afspraken Opzoekmap Keuzekastmap Lijst data boekbesprekingen Lijst data spreekbeurten Mededelingen Maatjes - De dagkleuren De taken worden afgestreept met de kleuren van de dag. De groepjes zijn ook verdeeld in de kleuren van de dag. Op maandag delen de leerlingen van die kleur al het werk uit Instructie We werken met de klas met basis-, verkorte- en intensieve instructie De instructie in kleinere groepjes wordt gegeven aan de instructietafel bij het digibord. Vanaf groep 6 zijn er kinderen met een eigen leerlijn, zij hebben een OPP, een plan waarbij de uitstroom in groep 8 uitgangspunt is. Dit zijn kinderen die op één of meer vakken een onderwijs perspectief hebben voor LWOO of Praktijkonderwijs. Zij volgen de aangepaste leerroute 2 of 3 (Zie SLO) 60

61 O.B.S. Klim-op Daltonboek De leerkracht verzorgt extra ondersteuning op de volgende onderdelen: - Kleine groepjes Vloeiend en Vlot - Individuele hulp bij taalzwakke kinderen - Intensieve instructie bij alle vakken voor leerlingen die dit nodig hebben - 1x per week is er een vrijwilliger met een onderwijsbevoegdheid aanwezig in de klas. Zij geeft extra hulp voor Vloeiend en Vlot, schrijven en topografie. - Ook kan er sprake zijn van pre-teaching, vooraf oefenen voor de basisinstructie. - Instructie wordt ondersteund met veel concreet materiaal om het voor de kinderen visueel te maken. - Als leerlingen instructie krijgt wordt er een beroep gedaan op zelfstandigheid. Ze mogen dan wel aan een andere leerling informatie vragen. De leerkracht draagt de rode ketting dat betekent dat ze niet beschikbaar is voor de andere kinderen uit de klas. - Bij de instructie gebruiken wij coöperatieve en interactieve werkvormen die genoemd worden in de methoden Samen leren Tijdens verschillende taken kunnen of moeten de kinderen samenwerken. Soms mogen ze hun maatje zelf kiezen, maar meestal bepaalt de leerkracht wie met wie samen werkt. Op de Daltonwand hangen hiervoor de pasfoto s naast elkaar. Vaak in overleg met de kinderen. Regelmatig vinden er ook coöperatieve werkvormen plaats. Per vak kunnen er verschillende maatjes zijn samengesteld Kinderen werken ook in een taakspelgroep, deze veranderd na iedere vakantie, minimaal 3x per jaar Zelf leren - Zelfstandig werken Hierbij worden de volgende materialen gebruikt: planbord met daarop keuze kaarten de groene en rode ketting kaarten met daarop de regel (taakspel) time timers weektaken ( Daltonbord Gynzy bord Als er geen instructie wordt gegeven, werken kinderen zelfstandig. De leerkracht draagt dan de groene ketting, dit betekent dat ze kinderen kan helpen en dat ze dus hun vragenblokje kunnen zetten. De kinderen hebben zelf een blokje, met daarop een aantal vakjes.? dit vakje gebruik je als je de juf wat wilt vragen en niemand in je groepje kan je helpen. dit vakje gebruik je als je niet gestoord wilt worden. 61

62 dit vakje gebruik je als een maatje uit je groepje je wat mag vragen. als het blokje op de witte kant staat wordt het niet gebruikt. Als de kinderen hun werk af hebben is het soms zo dat ze zelf hun werk mogen nakijken. Dit doen ze aan het nakijktafeltje. Ze pakken de kleur pen die bij de dagkleur hoort. Als ze een fout zien, zetten ze daar een stip achter. Ze gaan naar hun plaats terug en proberen het opnieuw, waarna ze hun werk verbeteren. Aan het eind van de ochtend of eind van de middag leveren de kinderen hun werk in. De juf kijkt per dag na wat er gemaakt is. - Zelfstandig leren Leerlingen kijken zelf het werk na. De leerkracht kijkt het werk ook samen met de leerlingen na en bespreekt moeilijkheden van de leerstof waar dit nodig is Gericht leren De kinderen in groep (5) en 6 werken vooral leerkracht gestuurd. Wel is er een beperkte keuze vrijheid in het te gebruiken materiaal om een doel te gebruiken, b.v. tafels leren op de computer, ipad of met en spelletje. In een apart kader van de weektaak staan verdiepingstaken of grotere opdrachten aangegeven om aan te werken. Ieder kan dit doen naar eigen interesse of is bezig met de opdracht voor Topondernemers. Op de tafel liggen een aantal opdrachten waaruit de leerlingen kunnen kiezen Passend onderwijs De leerkracht verzorgt extra ondersteuning: - Aan de leerlingen die naar aanleiding van toetsen of observaties instructie gevoelig of afhankelijk zijn op de getoetste gebieden. De leerlingen zijn ingedeeld in 3 groepen namelijk intensieve-, basis-en verkorte instructie - Bovenstaande geldt ook voor kinderen die boven gemiddeld scoren, voor deze kinderen loopt sinds 2013 de plusklas. Ouders leggen spelletjes uit, die meer geschikt zijn voor deze kinderen, vervolgens worden ze door de leerkracht op de weektaak gezet en zelfstandig uitgevoerd. Vanaf groep 6 lopen er modules door het jaar heen waarbij vrijwilligers en specialisten lesgeven aan deze plusklasleerlingen. - In samenwerking met een onderwijsassistent die aanwezig is voor kinderen met een speciale onderwijsbehoefte. Zij werken met een begeleidingsplan voor dat specifieke 62

63 O.B.S. Klim-op Daltonboek kind. Andere kinderen kunnen daaraan meedoen indien het past bij hun behoefte voor instructie op dat gebied. - Door inzet van ouders bij het begeleiden van de leesspelletjes elke ochtend een half uur. - Door de inzet van ouders bij vakken zoals bv. handvaardigheid en koken - Door inzet stagiaires. Er wordt een passend rooster gemaakt waarbij wij uitgaan van instructie momenten Lokaalinrichting De kinderen zijn verdeeld in groepjes van 2 of 4 leerlingen. In de klas is een Daltonwand ingericht. Hierop vinden de kinderen informatie die nodig is om zelfstandig te kunnen werken. In de klas is een instructietafel voor (verlengde) instructie in kleine groepjes. De kasten zijn ingericht, zodat leerlingen zelfstandig de benodigde spullen kunnen pakken. In de klas is een nakijktafel, waar de kinderen zelfstandig hun werk kunnen nakijken. Op andere plekken buiten de klas zijn samenwerkplekken. Hier mogen de kinderen samenwerken en met hun maatjesstem overleggen Stilwerken uitgestelde aandacht De Taakspelkaarten zorgen er voor dat er momenten zijn waarop er stil gewerkt wordt, aan je eigen taak. Het is dan niet toegestaan om te overleggen of hulp te vragen/bieden. Dit is een moment van bewuste rust in de groep, bijvoorbeeld bij toets momenten. Maar ook om de kinderen de gelegenheid te geven het werk dat zij alleen willen of moeten doen af te maken. Ook tijdens het stilwerken kan worden gewerkt met uitgestelde aandacht, als de leerkracht kinderen apart wil helpen. Dit stilwerken wordt zichtbaar gemaakt door een timer op het digibord Einddoelen voor het daltononderwijs in groep (5) en 6 Samen leren Op meerdere momenten van de dag werken kinderen samen. Dit wordt op de volgende manieren zichtbaar: - De kinderen kiezen hun maatje op de maatjesmuur - Beide kinderen werken tegelijkertijd aan dezelfde taak - Kinderen overleggen respectvol met hun maatjesstem - Kinderen denken onafhankelijk van elkaar na en overleggen de resultaten - Samenwerken gebeurt met wederzijdse inzet - Kinderen zijn gelijkwaardig bij de inbreng en respecteren elkaars inbreng - Kinderen kunnen elkaar feedback geven en accepteren dit ook van elkaar Zelf leren Zelfstandigheid zie je terug op de volgende manieren. - Kinderen weten waar ze de benodigde materialen kunnen pakken en weer opruimen. 63

64 - Kinderen hebben geleerd om met uitgestelde aandacht om te gaan. - Kinderen vragen eerst bij hun maatje om hulp, voordat ze het blokje omzetten voor de leerkracht. - Kinderen hebben een uitlegschrift met regels in hun la. - Kinderen kunnen in de hulpmap de uitleg nog eens terug lezen over de aangeboden leerstof. - Zwakke leerlingen hebben een uitlegbriefje op hun tafel. - Kinderen kijken zelf hun werk na, maar vragen de leerkracht om hulp als ze dit nodig hebben. Gericht leren Gericht leren realiseren wij op de volgende manieren: - Kinderen bepalen zelf in welke volgorde ze het zelfstandig werk willen maken. - Kinderen kiezen binnen de keuzetaak in welke volgorde ze dit werk willen maken. - Kinderen kiezen op een aantal momenten op de dag hun eigen werkplek. - Kinderen hebben de vrijheid om keuzes te maken binnen de aangeboden opdracht. - Kinderen kijken zelf hun werk na, maar vragen de leerkracht om hulp als ze dit nodig. - Werken we met doelen voor rekenen, taal, spelling en begrijpend lezen. Deze zijn te vinden op de weektaak en bij de digitale instructies. - Op tijd starten met een les - Effectieve en korte instructies aanbieden - Werken met vaste routines zodat er geen tijdverlies ontstaat. - De taken op maat aanbieden voor betreffende leerlingen. - Het werken met groepsplannen en HGW Effectiviteit en doelmatigheid Reflectie, kinderen leren terug en vooruit te kijken op product en proces. - Reflectievaardigheden spelen een belangrijke rol bij het leren leren. Door reflectie structureel in het lesprogramma op te nemen krijgen leerlingen meer inzicht in hun eigen leerproces. Ze zijn in staat tot het nemen van meer verantwoordelijkheid voor hun eigen leerproces, kunnen dat beter aansturen, wat het leren vervolgens ten goede komt. - In de reflectie wordt zowel teruggeblikt naar proces als product. Bij Topondernemers, spreekbeurten en boekbesprekingen kijken we met elkaar terug en hebben de leerlingen een stem bij de beoordeling. - Bij de weektaak kijken leerlingen terug op wat gelukt is en waarop nog verbetering nodig is. - Het Taakspel is drie keer per week een vast onderdeel in de week. Aan het eind van de week worden de groepjes beloond. - Om kwart voor drie kijken we met elkaar wat er goed ging en zorgen we met elkaar voor een opgeruimde klas. 64

65 O.B.S. Klim-op Daltonboek - Elke week schenken we aandacht aan muzikale, creatieve of bijzondere talenten van leerlingen. Dit wordt gedaan via voordracht, expressie, vertelling of voorstelling. Hiermee willen we kinderen zo breed mogelijk ondersteunen in de weg naar volwassenheid. Borging Vastleggen van afspraken en resultaten. - Kinderen geven aan op de weektaak of ze het samen of alleen hebben gedaan en of ze het wel of niet leuk vonden. - Leerkrachten borgen de resultaten in ons digitale leerlingvolgsysteem - De werkwijze wordt geborgd in het daltonboek - Observatielijsten - Rapporteren aan ouders - Gesprekken en afspraken vastleggen - Planmatige evaluatie - Visitatie - Klassenconsultaties - Gesprekken en afspraken vastleggen - De zichtbare manier waarop leerkrachten volwassenen en kinderen met elkaar omgaan - Het werken met groepsplannen en HGW - - Huiswerk Iedereen van groep 5: topografie Nederland verdeeld over het jaar 6x plaatsnamen, wateren, schrijfwijze, provincies oefenen. Voor wie nodig: Vloeiend en Vlot Voor wie nodig: afmaken taken van rekenen Iedereen van groep 6: Topografie Nederland Informatieverwerking Voor wie nodig: Vloeiend en Vlot Topondernemers: 1 kaart per thema leren 13.4 Groepen 7 en Dagprogramma Er wordt gewerkt volgens een vast dagprogramma. De dag wordt begonnen met de inloop vanaf 8.15 uur tot 8.25 uur. s Middags vanaf tot uur. Ouders kunnen met hun kinderen meekomen in de klas. Om 8.25 uur klinkt de bel en gaan de ouders naar huis en de kinderen zorgen dat ze hun werk voor die dag uit bakken halen of uit hun standaard. Om 8.30 zitten de kinderen klaar op hun plaats zodat effectief met de dag begonnen kan worden. De dag wordt besproken en zo krijgen de kinderen een beeld van het dagprogramma. We starten elke dag met een spellings- en rekendictee. Daarna gaan de kinderen aan het werk of krijgen ze instructie. Aan het eind van de dag wordt er met de kinderen gereflecteerd. Onze week start op dinsdag, dan krijgen de kinderen ook hun weektaak nieuwe. Maandag is de afmaakdag Gemengde groep De kinderen zitten in een gemengde groepen, waarin zowel kinderen van groep 7 als groep 8 zitten. De kinderen in deze leeftijdsgroep kunnen veel van elkaar leren, bijvoorbeeld samenwerken en elkaar helpen. 65

66 Werkwijze We gebruiken de drie pijlers en 6 kernwaarden van dalton als uitgangspunt voor ons daltononderwijs. Wij hebben daar een eigen invulling van gemaakt. In onze groep bevorderen wij zelfstandigheid, verantwoordelijkheid en samenwerken. Dit uit zich o.a. door, Maatjeswerk Planbord Takenbord Coöperatief werken Taakspel Evalueren, reflecteren Planning weektaken Samenwerkingsopdrachten Uitgestelde aandacht via o.a. het vragenblokje Waar moet de opdracht aan voldoen te weten via de einddoelen die gesteld zijn voor een taak De taak De kinderen werken met een zelfstandige weektaak. Ze plannen hun zelfstandig werk voor de hele week in. Enkele kinderen vinden dit nog lastig. Zij krijgen hierbij hulp van de leerkracht of onderwijsassistent. Gedurende de week wordt er besproken hoe ver de kinderen zijn. Op de weektaak zijn de instructiemomenten wel per dag ingepland. De instructiemomenten staan met de tijd op het planbord. Zo weten alle kinderen wanneer ze instructie hebben. Aftekenlijst Wanneer kinderen hun werk af hebben en nagekeken hebben, moeten ze op de aftekenlijst aftekenen met de dagkleur. Hierna leveren ze hun werk bij de nakijkbakjes in. De leerkracht controleert het werk en tekent ook af op de aftekenlijst wat de kinderen af hebben. 66

67 O.B.S. Klim-op Daltonboek Keuzewerk Elke week krijgen de kinderen een lijst met allerlei keuzewerk erop. Hier gaan ze aan werken als ze met alles klaar zijn of als ze tussendoor ingepland hebben. Daltondoel van de week Elke week hebben we een afspraak, een doel van de week, waar we met de hele klas extra op letten. Iedere leerling heeft op zijn eigen doelenblad een eigen doel geformuleerd, waar het kind die week aan wil werken, of op wil letten. Sommige groepjes kiezen ook nog een tafeldoel! Bij alle doelen wordt er besproken hoe de kinderen denken het doel te behalen. Aan het einde van de dag wordt besproken hoe het met de doelen is gegaan. Dit gebeurt op verschillende manieren. Bv. Per groep, met heel de klas, aaan de hand van een cijfer, kinderen individueel. Doelenblad Op de achterkant van het blad met keuzewerk staat het doelenblad. Elke week vinden de kinderen daar de doelen voor de vakken: rekenen, taal, spelling en begrijpend lezen. Na elke doel dat aanbod gekomen is geven de kinderen aan of het doel bereikt is of niet. Dit blad wordt ook gebruikt voor het herhalen van de stof die nog niet (genoeg) begrepen is voor er een toets komt. Werktijd Na de gezamenlijke dagopening met het reken- en spellingsdictee, gaan de kinderen zelfstandig aan het werk met hun zelfstandig werk of er wordt instructie gegeven over een taak van de weektaak. Sommige kinderen zijn vrij in het beslissen of ze de instructie wel of niet volgen. De kinderen kunnen uit verschillende werkplakken kiezen om hun werk zelfstandig of met een maatje te maken: In het werklokaal (aan de instructietafel, achter de computer of aan hun tafel), in het instructielokaal of alleen in het stiltelokaal. Reflecteren Gedurende de dag nemen we tijd om met de kinderen te bespreken hoe het gaat. Kunnen ze uitleggen waarom een taak wel of niet op tijd af is? Zijn er fouten gemaakt, is er extra instructie nodig? 67

68 Ook wordt er aandacht besteed aan de werkhouding van de kinderen. Heb ik m n werk netjes gemaakt, is het goed nagekeken, heb ik er wat van geleerd? Per week wordt er een half uur ingepland om individueel gesprekken met de kinderen te houden. Hier worden de doelen besproken, hoe het komt dat het wel of niet lukt, waar ze goed in zijn, waar ze beter in willen worden, wat ze zelf nog kwijt willen of wat de juf nog wil vertellen Daltonwand In onze groep werken we met een Daltonwand. Op deze wand hangt alles wat de kinderen nodig hebben voor hun werk op de Daltonwijze. Dagkleuren (huishoudelijke) Taken Vaste afspraken Lijst data spreekbeurten/boekbesprekingen Huiswerk Toetsen Datum De dagkleuren De kinderen gebruiken op hun planning en op de aftekenlijst de kleuren van de dag. Ook wordt er met de kleur van de dag nagekeken Instructie We werken met de klas met basis-, verkorte- en intensieve instructie. De instructie in kleinere groepjes wordt gegeven aan de instructietafel in het werklokaal. Vanaf groep 6 zijn er kinderen met een eigen leerlijn, zij hebben een OPP, een plan waarbij de uitstroom in groep 8 uitgangspunt is. Dit zijn kinderen die op één of meer vakken een onderwijs perspectief hebben voor LWOO of Praktijkonderwijs. Zij volgen de aangepaste leerroute 2 of 3 (Zie SLO) 68

69 O.B.S. Klim-op Daltonboek De leerkracht verzorgt extra ondersteuning op de volgende onderdelen: - Kleine groepjes DMT en AVIlezen. - Individuele hulp bij taal- en rekenzwakke kinderen. - Intensieve instructie bij alle vakken voor leerlingen die dit nodig hebben. - Instructie kan ondersteund worden met concreet materiaal om het voor de kinderen visueel te maken. - Als de ene groep instructie krijgt moet de andere groep zelfstandig werken. Ze mogen dan wel aan een kind uit hun tafelgroepje wat vragen. De leerkracht draagt de rode ketting dat betekent dat ze niet beschikbaar is voor de andere kinderen uit de klas. - Bij de instructie gebruiken wij coöperatieve en interactieve werkvormen die genoemd worden in de methoden Samen leren Tijdens verschillende taken kunnen of moeten de kinderen samenwerken. Meestal mogen ze hun maatje zelf kiezen, maar soms bespreekt de leerkracht met bepaalde kinderen dat het samenwerken niet zo verloopt als het zou moeten en dan mogen deze kinderen een poosje niet samenwerken. De groepjes voor het maken van de Topondernemersopdrachten worden soms door de leerkracht bepaald en een andere keer mogen ze dat zelf doen. De kinderen kunnen dan uit een.aantal kaarten kiezen, ze tekenen zich hier voor in en aan de hand daarvan worden er groepjes samengesteld. Tijdens het vak creatief kunnen kinderen zelf bepalen of ze een opdracht alleen of samen maken. Kinderen werken ook in een taakspelgroep, deze groepjes veranderen na iedere vakantie Zelf leren Zelfstandig werken Hierbij worden de volgende materialen gebruikt: planbord de groene en rode ketting weektaken ( daltonbord materialen die kinderen evt nodig hebben zoals een rekenmachine, een timer, liggen op een vaste plek waar kinderen het zonder te vragen mogen pakken. Als er instructie wordt gegeven, gebeurt dat in het instructielokaal. De kinderen die geen instructie hebben zijn in het werklokaal of het stiltelokaal aan het werk. Daarom is het op deze momenten niet nodig om met een rode of groene ketting te werken. Geeft de leerkracht aan een leerling of een klein groepje leerlingen extra hulp aan de instructietafel in het werklokaal dan draagt de leerkracht wel de rode ketting. De kinderen hebben per tafelgroepje een blokje, met daarop een aantal vakjes.? dit vakje gebruik je als je de juf wat wilt vragen en niemand in je groepje kan je helpen. 69

70 dit vakje gebruik je als je niet gestoord wilt worden. dit vakje gebruik je als een maatje uit je groepje je wat mag vragen. als het blokje op de witte kant staat wordt het niet gebruikt. Als de kinderen hun werk af hebben is het soms zo dat ze zelf hun werk mogen nakijken. Dit doen ze aan het nakijktafeltje. Ze pakken de kleur die bij de dag hoort. Als ze meerdere fouten hebben, moeten ze deze verbeteren. Ze gaan naar hun plaats terug en proberen het opnieuw, waarna ze hun werk weer nakijken en in kunnen leveren. De juf kijkt per dag na wat er gemaakt is. Zelfstandig leren Leerlingen kijken zelf het werk na. De leerkracht kijkt het werk ook samen met de leerlingen na en bespreekt moeilijkheden van de leerstof waar dit nodig is. Elk kind heeft een uitlegschrift. Tijdens nieuwe instructies worden aantekeningen gemaakt in dit schrift, zodat de leerling op een later moment de uitleg nog eens terug kan lezen. We maken hierbij ook gebruik van QR-codes om een uitlegfilmpje op de Ipad te bekijken Gericht leren Toetsen Aan de hand van het doelenblad weten de kinderen wat ze in de toetsen kunnen verwachten. Aan de hand daarvan kunnen de kinderen die daar nog behoefte aan hebben nog extra uitleg en oefeningen krijgen een dag voor de toets. Voor andere vakken als: topo, woordenschat, Engels en topondernemers krijgen de kinderen bladen mee naar huis om thuis te leren. Ook kunnen ze het leren op school inplannen Passend onderwijs De leerkracht verzorgt extra ondersteuning Aan de leerlingen die naar aanleiding van toetsen of observaties instructie gevoelig of afhankelijk zijn op de getoetste gebieden. De leerlingen zijn ingedeeld in 3 groepen namelijk intensieve-, basis-en verkorte instructie - Bovenstaande geldt ook voor kinderen die boven gemiddeld scoren, voor deze kinderen loopt sinds 2013 de plusklas. Vanaf groep 6 lopen er modules door het jaar heen waarbij vrijwilligers en specialisten lesgeven aan deze plusklasleerlingen. - Plusklas bovenschools wordt iedere week georganiseerd voor de leerlingen uit groep 7 en 8 van de openbare scholen uit Giessenlanden - In samenwerking met een onderwijsassistent die aanwezig is voor kinderen met een speciale onderwijsbehoefte. Zij werken met een begeleidingsplan voor dat specifieke 70

71 O.B.S. Klim-op Daltonboek. kind. Andere kinderen kunnen daaraan meedoen indien het past bij hun behoefte voor instructie op dat gebied. - Door de inzet van ouders bij vakken zoals creatief - Door inzet stagiaires Lokaalinrichting De kinderen zijn verdeeld in groepjes van 4 of 5 leerlingen. In de klas is een daltonwand ingericht. Hierop vinden de kinderen informatie die nodig is ter ondersteuning van hun (huis)werk. In de klas is een instructietafel voor de instructies. De kasten zijn ingericht, zodat leerlingen zelfstandig de benodigde spullen kunnen pakken. In de klas is een nakijktafel, waar de kinderen zelfstandig hun werk kunnen nakijken. Er zijn computers aanwezig, kinderen plannen zelf wanneer ze daar gaan werken. Alle werkplekken zijn al genoemd (zie werktijd) Uitgestelde aandacht In de klas mogen de kinderen met hun maatjesstem met elkaar overleggen. Willen ze in stilte werken dan mogen ze in de stiltelokaal gaan zitten. De kinderen kunnen ook gebruik maken van een koptelefoon, om in alle rust te werken. Er wordt met uitgestelde aandacht gewerkt door middel van het vraagblokje. Wanneer de leerkracht niet gelijk tijd heeft om je te helpen, dan gaan de kinderen alvast aan een ander werkje verder Einddoelen voor het daltononderwijs in groep 7 en 8 We gebruiken de drie pijlers van Dalton als uitgangspunt voor ons Daltononderwijs. Samen leren Zelf leren Gericht leren Samen leren Op meerdere momenten van de dag werken kinderen samen. Dit wordt op de volgende manieren zichtbaar: - Beide kinderen werken tegelijkertijd aan dezelfde taak - Kinderen overleggen respectvol met hun maatjesstem - Kinderen denken onafhankelijk van elkaar na en overleggen de resultaten - Samenwerken gebeurt met wederzijdse inzet - Kinderen zijn gelijkwaardig qua inbreng en respecteren elkaars inbreng - Kinderen kunnen elkaar feedback geven en accepteren dit ook van elkaar Zelf leren Zelf leren zie je terug op de volgende manieren: 71

72 - Kinderen weten waar ze de benodigde materialen kunnen pakken en weer opruimen. - Kinderen hebben geleerd om met uitgestelde aandacht om te gaan. - Kinderen vragen eerst bij iemand uit zijn/haar groepje of maatje om hulp, voor ze naar de leerkracht gaan. - Kinderen kunnen op de Daltonwand opzoeken welke regels en afspraken er in de klas gelden. - Kinderen kunnen in de hulpmap de uitleg nog eens terug lezen over de aangeboden leerstof. - Kinderen hebben een uitlegschrift waarin ze uitleg van de leerkracht noteren, zodat ze het zelf op een later moment nog eens kunnen raadplegen. - Kinderen kijken zelf hun werk na en vragen de leerkracht om hulp als ze dit nodig hebben. Gericht leren Gericht leren realiseren wij op de volgende manieren: - Kinderen bepalen zelf in welke volgorde ze het zelfstandig werk willen maken - Kinderen kiezen binnen de weektaak in welke volgorde ze dit werk willen maken en op welke dag ze het in willen plannen - Kinderen kiezen op een aantal momenten op de dag hun eigen werkplek - Kinderen hebben de vrijheid om keuzes te maken binnen de aangeboden opdracht - Kinderen kijken zelf hun werk na en vragen de leerkracht om hulp als ze dit nodig hebben. - Kinderen met een verkorte instructie bepalen welke instructie ze wel of niet nodig hebben. - Kinderen hebben en ervaren de vrijheid om zelf met onderwerpen aan te komen waar ze iets over willen vertellen of willen leren. Effectiviteit en doelmatigheid Reflectie, kinderen leren terug en vooruit te kijken op product en proces. - Reflectievaardigheden spelen een belangrijke rol bij het leren leren. Door reflectie structureel in het lesprogramma op te nemen krijgen leerlingen meer inzicht in hun eigen leerproces. Ze zijn in staat tot het nemen van meer verantwoordelijkheid voor hun eigen leerproces, kunnen dat beter aansturen, wat het leren vervolgens ten goede komt. - In de reflectie wordt zowel teruggeblikt naar proces als product. Bij Topondernemers, spreekbeurten en boekbesprekingen kijken we met elkaar terug en hebben de leerlingen een stem bij de beoordeling. - Bij de weektaak kijken leerlingen terug op wat gelukt is en waarop nog verbetering nodig is. - Wij spelen met de groepen Taakspel waarbij wij uitgaan van positieve beloning. - Wij bespreken met elkaar het verloop van de dag - Wij bespreken met elkaar de planning van het werk en de manier waarop dit is uitgevoerd 72

73 O.B.S. Klim-op Daltonboek - Kinderen kunnen aangeven welke hulp/instructie ze nodig hebben - Kinderen zijn zich bewust van hun talenten en gebruiken die om anderen te helpen - We schenken veel aandacht aan creatieve of bijzondere talenten van leerlingen. Dit wordt gedaan via voordracht, expressie, vertelling of voorstelling. Hiermee willen we kinderen zo breed mogelijk ondersteunen in de weg naar volwassenheid. Borging Vastleggen van afspraken en resultaten. - Kinderen geven aan op de weektaak wat ze gemaakt hebben - Leerkrachten borgen de resultaten in ons digitale leerlingvolgsysteem - De werkwijze wordt geborgd in het daltonboek - Observatielijsten - Rapporteren aan ouders - Gesprekken en afspraken vastleggen - Planmatige evaluatie - Visitatie - Klassenconsultaties - Gesprekken en afspraken vastleggen - De zichtbare manier waarop leerkrachten volwassenen en kinderen met elkaar omgaan - Het werken met groepsplannen en HGW - Huiswerk Iedereen: Topondernemers 1 of 2 kaarten per thema maken. Differentiatie in uitwerking. Topondernemers 1 of 2 kaarten per thema leren. Engels Topo leren 1 x per 2 weken. Woordenschat 1x per 3 weken een toets Voor wie nodig of dit zelf aangeeft: Huiswerk voor bepaalde vakken 13.4 Groepen 7 en Dagprogramma Er wordt gewerkt volgens een vast dagprogramma. De dag wordt begonnen met de inloop vanaf 8.15 uur tot 8.25 uur. s Middags vanaf tot uur. Ouders kunnen met hun kinderen meekomen in de klas. Om 8.25 uur klinkt de bel en gaan de ouders naar huis en de kinderen zorgen dat ze hun werk voor die dag uit bakken halen of uit hun standaard. Om 8.30 zitten de kinderen klaar op hun plaats zodat effectief met de dag begonnen kan worden. De dag wordt besproken en zo krijgen de kinderen een beeld van het dagprogramma. Daarna gaan de kinderen aan het werk of krijgen ze instructie. Aan het eind van de dag wordt er met de kinderen gereflecteerd. 73

74 Gemengde groep De kinderen zitten in een gemengde groepen, waarin zowel kinderen van groep 7 als groep 8 zitten. De kinderen in deze leeftijdsgroep kunnen veel van elkaar leren, bijvoorbeeld samenwerken en elkaar helpen Werkwijze We gebruiken de drie pijlers en 6 kernwaarden van dalton als uitgangspunt voor ons daltononderwijs. Wij hebben daar een eigen invulling van gemaakt. In onze groep bevorderen wij zelfstandigheid, verantwoordelijkheid en samenwerken. Dit uit zich o.a. door, Maatjeswerk Planbord Takenbord Coöperatief werken Taakspel Evalueren Planning dagtaken, weektaken en planborden Samenwerkingsopdrachten Uitgestelde aandacht via o.a. het vragenblokje Waar moet de opdracht aan voldoen te weten via de einddoelen die gesteld zijn voor een taak - De taak Zelfstandige weektaak: De meeste kinderen werken met een zelfstandige weektaak. Ze plannen hun zelfstandig werk voor de hele week in. Enkele kinderen vinden dit nog lastig. Zij werken met een dagtaak, hierop zijn de zelfstandige taken per dag ingepland. Op beide taakbrieven zijn de instructiemomenten wel per dag ingepland. 74

75 O.B.S. Klim-op Daltonboek - Aftekenlijst: Wanneer kinderen hun werk af hebben en nagekeken hebben, moeten ze op de aftekenlijst aftekenen met de dagkleur wat ze af hebben. Hierna leveren ze hun werk in de nakijkbak in. De leerkracht controleert het werk en tekent ook af op de aftekenlijst wat de kinderen af hebben. - De basistaak Op de taakbrief van de kinderen staan alle taken voor die week vermeld. Op de leerkrachtplanning staan de niveaus per vak per kind genoemd. De kinderen hebben hun eigen planning en hierop staan basistaken en aangepaste taken afhankelijk van het niveau van het kind. - De individuele taak Naast de basis leerstof hebben sommige kinderen nog taken aangepast aan het niveau van het kind. Te denken valt aan plustaken en individuele oefenstof. Er zijn ook kinderen die i.v.m. een laag werktempo wat minder basisstof hoeven te maken. - Klaarwerk Elke week staan er extra taken vermeld op de weektaak. Kinderen die met al hun basisstof klaar zijn, kunnen uit de extra taken kiezen. - Daltonafspraak van de week 75

76 Elke week hebben we een afspraak, een doel van de week, waar we met de hele klas extra op letten. Iedere leerling heeft op zijn eigen weektaak een eigen doel geformuleerd, waar het kind die week aan wil werken, of op wil letten. - Taaktijd Na de gezamenlijke dagopening met het reken- en spellingsdictee, gaan de kinderen zelfstandig aan het werk met hun zelfstandig werk. Of er wordt instructie gegeven over een taak van de weektaak. De kinderen die op de gang mogen werken, kiezen hun werkplek in de gang of in de klas. De kinderen die in de klas moeten blijven, gaan aan hun eigen tafel aan het werk. De kinderen mogen ook samenwerken met een maatje. - Reflecteren Gedurende de dag nemen we tijd om met de kinderen te bespreken hoe het gaat. Kunnen ze uitleggen waarom een taak wel of niet op tijd af is? Zijn er fouten gemaakt, is er extra instructie nodig? Ook wordt er aandacht besteed aan de werkhouding van de kinderen. Heb ik m n werk netjes gemaakt, is het goed nagekeken, heb ik er wat van geleerd? Daltonwand In onze groep werken we met een Daltonwand. Op deze wand hangt alles wat de kinderen nodig hebben voor hun werk op de Daltonwijze. Dagkleuren (huishoudelijke) Taken Vaste afspraken Opzoekmap Keuzekastmap Lijst data spreekbeurten/boekbesprekingen Huiswerk Toetsen Datum Maatjes - De dagkleuren De kinderen gebruiken op hun planning en op de aftekenlijst de kleuren van de dag. Ook wordt er met de kleur van de dag nagekeken. 76

77 O.B.S. Klim-op Daltonboek Instructie We werken met de klas met basis-, verkorte- en intensieve instructie. De instructie in kleinere groepjes wordt gegeven aan de instructietafel bij het digibord. Vanaf groep 6 zijn er kinderen met een eigen leerlijn, zij hebben een OPP, een plan waarbij de uitstroom in groep 8 uitgangspunt is. Dit zijn kinderen die op één of meer vakken een onderwijs perspectief hebben voor LWOO of Praktijkonderwijs. Zij volgen de aangepaste leerroute 2 of 3 (Zie SLO) De leerkracht verzorgt extra ondersteuning op de volgende onderdelen: - Kleine groepjes veilig en vlot - Individuele hulp bij taal- en rekenzwakke kinderen - Intensieve instructie bij alle vakken voor leerlingen die dit nodig hebben - Ook kan er sprake zijn van preteaching, vooraf oefenen voor de basisinstructie. - Instructie wordt ondersteund met veel concreet materiaal om het voor de kinderen visueel te maken. - Als de ene groep instructie krijgt moet de andere groep zelfstandig werken. Ze mogen dan wel aan een kind uit hun tafelgroepje wat vragen. De leerkracht draagt de rode ketting dat betekent dat ze niet beschikbaar is voor de andere kinderen uit de klas. - Bij de instructie gebruiken wij coöperatieve en interactieve werkvormen die genoemd worden in de methoden Samen leren Tijdens verschillende taken kunnen of moeten de kinderen samenwerken. Soms mogen ze hun maatje zelf kiezen, maar meestal bepaalt de leerkracht wie met wie samen werkt. Op de daltonwand hangen hiervoor schema s van Topondernemerkaarten of Nieuwsbegrip groepjes. Vaak worden in overleg met de kinderen deze groepen samengesteld. Regelmatig vinden er ook coöperatieve werkvormen plaats tijdens instructie activiteiten. Per vak kunnen er verschillende maatjes zijn samengesteld Kinderen werken ook in een taakspelgroep, deze veranderd na iedere vakantie, minimaal 3x per jaar Zelf leren - Zelfstandig werken Hierbij worden de volgende materialen gebruikt: planbord met daarop keuze kaarten de groene en rode ketting kaarten met daarop de regel (taakspel) time timers weektaken ( daltonbord Als er geen instructie wordt gegeven, werken kinderen zelfstandig. Als er geen instructie wordt gegeven, werken kinderen zelfstandig. Hiervoor gebruiken we de groene en de rode ketting. Draagt de leerkracht de groene ketting, dan mogen de kinderen vragen stellen aan de juf, of om hulp 77

78 vragen. De leerkracht loopt dan ook instructierondjes door de klas en buiten de klas. Draagt de leerkracht de rode ketting, dan mag er niet gestoord worden. De leerkracht is dan bezig met een instructie. De leerkracht draagt dan de groene ketting, dit betekent dat ze kinderen kan helpen en dat ze dus hun vragenblokje kunnen zetten. De kinderen hebben zelf een blokje, met daarop een aantal vakjes.? dit vakje gebruik je als je de juf wat wilt vragen en niemand in je groepje kan je helpen. dit vakje gebruik je als je niet gestoord wilt worden. dit vakje gebruik je als een maatje uit je groepje je wat mag vragen. als het blokje op de witte kant staat wordt het niet gebruikt. Als de kinderen hun werk af hebben is het soms zo dat ze zelf hun werk mogen nakijken. Dit doen ze aan het nakijktafeltje. Ze pakken de kleur pen die bij de dagkleur hoort. Als ze een fout zien, zetten ze daar een stip achter. Ze gaan naar hun plaats terug en proberen het opnieuw, waarna ze hun werk verbeteren. Aan het eind van de ochtend of eind van de middag leveren de kinderen hun werk in. De juf kijkt per dag na wat er gemaakt is. - Zelfstandig leren Leerlingen kijken zelf het werk na. De leerkracht kijkt het werk ook samen met de leerlingen na en bespreekt moeilijkheden van de leerstof waar dit nodig is. Elk kind heeft een uitlegschrift. Tijdens nieuwe instructies worden aantekeningen gemaakt in dit schrift, zodat de leerling op een later moment de uitleg nog eens terug kan lezen. We maken hierbij ook gebruik van QR-codes om een uitlegfilmpje op de Ipad te bekijken Gericht leren - Toetsen Met rekenen maken de kinderen voor het blok de toets vooraf. De resultaten hiervan worden op de Daltonwand gehangen. Kinderen kunnen gedurende het blok bekijken bij welke opdrachten ze nog extra instructie nodig hebben, om de toets beter te kunnen maken. - Inschrijven voor instructie 78

79 O.B.S. Klim-op Daltonboek De laatste les voor de toets is een instructie les over alle onderdelen van de toets. De kinderen kunnen zich op de intekenlijst inschrijven voor de instructies die zij nog nodig denken te hebben, om de toets goed te kunnen maken Passend onderwijs De leerkracht verzorgt extra ondersteuning: - Aan de leerlingen die naar aanleiding van toetsen of observaties instructie gevoelig of afhankelijk zijn op de getoetste gebieden. De leerlingen zijn ingedeeld in 3 groepen namelijk intensieve-, basis-en verkorte instructie - Bovenstaande geldt ook voor kinderen die boven gemiddeld scoren, voor deze kinderen loopt sinds 2013 de plusklas. Ouders leggen spelletjes uit, die meer geschikt zijn voor deze kinderen, vervolgens worden ze door de leerkracht op de weektaak gezet en zelfstandig uitgevoerd. Vanaf groep 6 lopen er modules door het jaar heen waarbij vrijwilligers en specialisten lesgeven aan deze plusklasleerlingen. - Plusklas bovenschools wordt iedere week georganiseerd voor de leerlingen uit groep 7 en 8 van de openbare scholen uit Giessenlanden - In samenwerking met een onderwijsassistent die aanwezig is voor kinderen met een speciale onderwijsbehoefte. Zij werken met een begeleidingsplan voor dat specifieke kind. Andere kinderen kunnen daaraan meedoen indien het past bij hun behoefte voor instructie op dat gebied. - Door inzet van ouders bij het begeleiden van de leesspelletjes elke ochtend een half uur. - Door de inzet van ouders bij vakken zoals bv. handvaardigheid en koken - Door inzet stagiaires. Er wordt een passend rooster gemaakt waarbij wij uitgaan van instructie Lokaalinrichting De kinderen zijn verdeeld in groepjes van 4 of 5 leerlingen. Dit jaar groepjes van 2 leerlingen. In de klas is een daltonwand ingericht. Hierop vinden de kinderen informatie die nodig is ter ondersteuning van hun (huis)werk. In de klas is een instructietafel voor de instructies. De kasten zijn ingericht, zodat leerlingen zelfstandig de benodigde spullen kunnen pakken. In de klas is een nakijktafel, waar de kinderen zelfstandig hun werk kunnen nakijken en verbeteren. Zowel binnen als buiten de klas is een werkplek ingericht als stiltehoek. Hier kunnen de kinderen stil werken. 79

80 Op andere plekken buiten de klas zijn samenwerkplekken. Hier mogen de kinderen samenwerken en met hun maatjesstem overleggen Uuitgestelde aandacht In de klas mogen de kinderen met hun maatjesstem met elkaar overleggen. Willen ze in stilte werken dan mogen ze in de stiltehoek gaan zitten op de gang, of in de stiltehoek in de klas. De kinderen kunnen ook gebruik maken van een koptelefoon, om in alle rust te werken. Zowel in als buiten de klas werken we met uitgestelde aandacht doormiddel van het vraagblokje. Wanneer de leerkracht niet gelijk tijd heeft om je te helpen, dan gaan de kinderen alvast aan een ander werkje verder Einddoelen voor het daltononderwijs in groep 7 en 8 We gebruiken de drie pijlers van Dalton als uitgangspunt voor ons Daltononderwijs. Samen leren Zelf leren Gericht leren Samen leren Op meerdere momenten van de dag werken kinderen samen. Dit wordt op de volgende manieren zichtbaar: - Beide kinderen werken tegelijkertijd aan dezelfde taak - Kinderen overleggen respectvol met hun maatjesstem - Kinderen denken onafhankelijk van elkaar na en overleggen de resultaten - Samenwerken gebeurt met wederzijdse inzet - Kinderen zijn gelijkwaardig qua inbreng en respecteren elkaars inbreng - Kinderen kunnen elkaar feedback geven en accepteren dit ook van elkaar. - Zelf leren Zelf leren zie je terug op de volgende manieren: - Kinderen weten waar ze de benodigde materialen kunnen pakken en weer opruimen. - Kinderen hebben geleerd om met uitgestelde aandacht om te gaan. - Kinderen vragen eerst bij iemand uit zijn/haar groepje of maatje om hulp, voor ze naar de leerkracht gaan. - Kinderen kunnen op de Daltonwand opzoeken welke regels en afspraken er in de klas gelden. - Kinderen kunnen in de hulpmap de uitleg nog eens terug lezen over de aangeboden leerstof. 80

81 O.B.S. Klim-op Daltonboek - Kinderen hebben een uitlegschrift waarin ze uitleg van de leerkracht noteren, zodat ze het zelf op een later moment nog eens kunnen raadplegen. - Zwakke leerlingen hebben een uitlegbriefje (zoals een tafelkaart) op hun tafel. - Kinderen kijken zelf hun werk na en vragen de leerkracht om hulp als ze dit nodig hebben. Gericht leren Gericht leren realiseren wij op de volgende manieren: - Kinderen bepalen zelf in welke volgorde ze het zelfstandig werk willen maken - Kinderen kiezen binnen de weektaak in welke volgorde ze dit werk willen maken en op welke dag ze het in willen plannen - Kinderen kiezen op een aantal momenten op de dag hun eigen werkplek - Kinderen hebben de vrijheid om keuzes te maken binnen de aangeboden opdracht - Kinderen kijken zelf hun werk na en vragen de leerkracht om hulp als ze dit nodig hebben. - Kinderen met een verkorte instructie bepalen welke instructie ze wel of niet nodig hebben. - Kinderen geven op de intekenlijst aan welke toets instructie ze nog nodig hebben. Effectiviteit en doelmatigheid Reflectie, kinderen leren terug en vooruit te kijken op product en proces. - Reflectievaardigheden spelen een belangrijke rol bij het leren leren. Door reflectie structureel in het lesprogramma op te nemen krijgen leerlingen meer inzicht in hun eigen leerproces. Ze zijn in staat tot het nemen van meer verantwoordelijkheid voor hun eigen leerproces, kunnen dat beter aansturen, wat het leren vervolgens ten goede komt. - In de reflectie wordt zowel teruggeblikt naar proces als product. Bij Topondernemers, spreekbeurten en boekbesprekingen kijken we met elkaar terug en hebben de leerlingen een stem bij de beoordeling. - Bij de weektaak kijken leerlingen terug op wat gelukt is en waarop nog verbetering nodig is. - Wij spelen met de groepen Taakspel waarbij wij uitgaan van positieve beloning. - Wij bespreken met elkaar het verloop van de dag - Wij bespreken met elkaar de planning van het werk en de manier waarop dit is uitgevoerd - Kinderen kunnen aangeven welke hulp/instructie ze nodig hebben - Kinderen zijn zich bewust van hun talenten en gebruiken die om anderen te helpen - Elke week schenken we aandacht aan muzikale, creatieve of bijzondere talenten van leerlingen. Dit wordt gedaan via voordracht, expressie, vertelling of voorstelling. Hiermee willen we kinderen zo breed mogelijk ondersteunen in de weg naar volwassenheid. Borging Vastleggen van afspraken en resultaten. 81

82 - Kinderen geven aan op de weektaak of ze het samen of alleen hebben gedaan en of ze het wel of niet leuk vonden. - Leerkrachten borgen de resultaten in ons digitale leerlingvolgsysteem - De werkwijze wordt geborgd in het daltonboek - Observatielijsten - Rapporteren aan ouders - Gesprekken en afspraken vastleggen - Planmatige evaluatie - Visitatie - Klassenconsultaties - Gesprekken en afspraken vastleggen - De zichtbare manier waarop leerkrachten volwassenen en kinderen met elkaar omgaan - Het werken met groepsplannen en HGW - Huiswerk Iedereen: Topondernemers 1 of 2 kaarten per thema maken. Differentiatie in uitwerking. Topondernemers 1 of 2 kaarten per thema leren. Engelse woordjes 1 x per week. Toets Engels 1 x per 7 lessen Topo leren 1 x per 2 weken. Voor wie nodig: Werkwoorden 1x per week thuis invullen en op school bespreken. Thuis werk afmaken. Voor wie wil: Thuis oefenen met lezen Oefenen van ander werk plusklas groep 6,7,8: Plusklas gymnasium: elke week een leeropdracht, aan het eind een eindtoets. Plusklas Anne Marie: presentatie aan het eind van elke module, tussentijds onderzoeksplannen en verslagen. 82

83 O.B.S. Klim-op Daltonboek 83