. De Stichting verstrekt opdrachten aan zij, vormt stuurgroepen. en studieéomlnissi(!s voor onderwerpen die zij in opdracht geeft.

Transcriptie

1

2 Het.döel de Stichting Bouwresearch is. het bevorderen, subsidiëren en coördineren van het wetenschappelijk onderzoek en de opleiding ten behoeve van de bouwnijverheid.. [art. 2 van de statuten van de Stichting Bouwresearch]. De Stichting verstrekt opdrachten aan zij, vormt stuurgroepen. en studieéomlnissi(!s voor onderwerpen die zij in opdracht geeft.

3 MEETMETHODEN TER BEPALING VAN WARMTEWEERSTAND, VOCHTGEHAL TE EN VOCHTVERDELING

4

5 meetmethoden ter bepaling van warmteweerstand, vochtgehalte en vochtverdeling STICHTING BOUWRESEARCH NAUTA + SEaUITUR 12 N. SAMSOM NV ALPHEN AAN DEN RIJN/BRUSSEL 1968

6 De studiecommissie B 2 - warmte en vocht - van de Stichting Bouwresearch is als volgt samengesteld: IR. R. V. VAN DER SCHAAR (voorzitter), Adviserend ingenieur IR G. A. M. BAAR, Directeur Dura Coignet N.V., Rotterdam IR. A. C. M. DERKSEN, Hoofd Bouwkundig Onderzoek van de Chemische Industrie Uithoorn N. V., Uithoorn PROF. IR. M. GOUT, Hoogleraar aan de Technische Hogeschool, Delft IR. F. J. VAN SANTE, Onderdirecteur Stichting Ratiobouw, Rotterdam SJ. WOUDA, arch. B.N.A., Directeur Architectenbureau Wouda, Utrecht IR. R. POELS (secretaris), Raadgevend ingenieur IR. R. A. DE HEER, Medewerker Ingenieursbureau Dwars, Heederik & Verhey N.V., Amersfoort G. LANGEDIJK, Bouwkundige N.V. Bouwfonds Nederlandse. Gemeenten, floevelaken IR. P. D. MARIJS, Hoofd laboratorium Key & Kramer, Maassluis Namens TNO werd aan de vergaderingen deelgenomen door: DR. I R. DE JONG, Onderdirecteur Technische Physische Dienst TNO-TH, Delft IR. J. VAN DER KOOI, Medewerker Technisch Physische Dienst TNO-TH, Delft IR. A. W. VAN SETERS, Directeur Instituut TNO voor Bouwmaterialen en Bouwconstructies, Delft B. H. vos, Hoofd van de Sectie Warmte- en Vochttransport van het Instituut TNO voor Bouwmaterialen en Bouwconstructies, Delft L. VAN ZETTEN (rapporteur), Medewerker Instituut TNO voor Bouwmaterialen en Bouwconstructies, Delft

7 Inhoud 1 INLEIDING 2 OPSTELLING EN MEETMETHODEN 2.1. De proefmuur 2.2. De meetmethoden 2.2.l. De 'hot-box'-methode De methode met warmtestroommeters De À-sondes 2.3. Bevochtigingsapparatuur 2.4. Plaatsing van de meetelementen 3 MEETRESUL TA TEN VAN DE EERSTE PERIODE 3.1. De sonde-metingen 3.2. Het vochtgehalte en de vochtverdeling 3.3. De warmteweerstand blz VOORLOPIGE CONCLUSIES EN PROGRAMMA VAN VERDER ONDERZOEK 33 5 WIJZIGINGEN IN DE MEETMETHODEN EN OPSTELLING Gewijzigde 'hot box' Gewijzigde sonde Gewijzigde meetopstelling 40 6 MEETRESULTATEN VAN DE TWEEDE PERIODE 42 7 CONCLUSIES EN MOGELIJKHEDEN TOT ONDERZOEK 44 8 LITERATUUR 49 5

8

9 1 Inleiding Geregeld wordt ons laboratorium geconfronteerd met de vraag de warmteweerstand van een muur- of dakconstructie te bepalen. Hiervoor kunnen verschillende meettechnieken te hulp worden geroepen, waarvan de oudste vermoedelijk wel is die methode waarbij gebruik wordt gemaakt van warmtestroommeters van het type Schmidt [1]. Hiernaast vindt, de laatste tijd in toenemende mate, de toepassing van de 'hot-box'-methode [2] ingang. Zoals bekend, wordt de warmteweerstand van een constructie in ongunstigè zin beïnvloed door het vochtgehalte. Het is daarom van belang dit vochtgehalte op zo min mogelijk destructieve wijze te kunnen bepalen. Ook de vraag hoe snel het vocht, bijv. na een regenperiode, in een muur doordringt en hoe snel droging plaatsvindt, dient beantwoord te worden. Door ons laboratorium is een sonde ontwikkeld, waarmee het mogelijk is een globaal antwoord op deze vragen te geven. Bovendien werd hiermee een derde methode ter bepaling van de warmteweerstand in het leven geroepen. Over de betrouwbaarheid en de onderlinge overeenstemming van deze drie methoden was nog onvoldoende ervaring opgedaan. Dit feit is voor de Stichting Bouwresearch aanleiding geweest het Instituut TNO voor Bouwmaterialen en Bouwconstructies te verzoeken hiernaar een onderzoek in te stellen. Ten einde dit onderzoek op doeltreffende wijze te kunnen verrichten, werd in het laboratorium een muur gebouwd, die als proefobject voor de metingen diende. In dit boekje zullen de verrichte experimenten worden besproken en de verkregen resultaten worden geanalyseerd. Hierbij zal niet getracht worden een verklaring voor het gedrag van de muur zelf t.a.v. de vochtmigratie te geven. Dit is een probleem op zichzelf. Het transport van vocht, zowel in dampvorm als in de vloeibare fase door bouwmaterialen en constructies is een onderwerp dat momen- 7

10 teel o.a. mede met financiële steun van de Stichting Bouwresearch in studie is, en waarover reeds enige publikaties werden uitgebracht [3 tlm 6 J. Het verrichte onderzoek valt in twee delen uiteen, ni. de periode voorjaar 1962 tot begin 1963 en de periode begin 1963 tot eind De in de eerste periode verkregen resultaten hadden ni. tot gevolg dat een aantal wijzigingen in de meettechniek plaatsvond. Deze publikatie is, in het bijzonder voor zover het de verkregen meetresultaten betreft, een sar,nenvatting van een tweetal reeds eerder uitgebrachte rapporten [7 en 8]. De lezer die zich meer in de details wil verdiepen, wordt hiernaar verwezen. Rijswijk, december 1967 B. H. Vos 8