Dit Inspraakconcept Beleidskader Jeugdzorg Overijssel is uitwerking van de Perspectiefnota 2004 en uw behandeling daarvan op 25 juni 2003.

Transcriptie

1 Provinciale Staten Postadres Provincie Overijssel Postbus GB Zwolle Telefoon Telefax Uw kenmerk Uw brief Ons kenmerk Datum ZC/2003/ Bijlagen Doorkiesnummer Inlichtingen bij hr. H. Rijkhoek Onderwerp Inspraakconcept Beleidskader Jeugdzorg Overijssel Hierbij zenden wij u toe het Inspraakconcept Beleidskader Jeugdzorg Overijssel dat wij aan het veld (gemeenten, medefinanciers en instellingen jeugdzorg) hebben voorgelegd. De instellingen/partners hebben tot uiterlijk 15 september 2003 de tijd om te reageren. Dit Inspraakconcept Beleidskader Jeugdzorg Overijssel is uitwerking van de Perspectiefnota 2004 en uw behandeling daarvan op 25 juni De Wet op de jeugdzorg verplicht provincies een 4-jarig Beleidskader Jeugdzorg (inclusief uitvoeringsprogramma) op te stellen en bij het Rijk in te dienen. Het tijdpad van aanbieden voor inspraak aan het veld is hier op afgestemd. Vorig jaar heeft het Rijk de provincies verzocht een proeve van het Beleidskader in te dienen (voor 2003) en per 2004 een volwaardig vierjarig Beleidskader. Omdat de invoering van de WJZ is opgeschoven van 2003 naar 2004 en omdat formeel nog steeds geen helderheid bestaat over inhoud en financiële randvoorwaarden beschouwen wij ook het nu voorliggende Beleidskader nog als een proeve. Het eerste volwaardige vierjarige kader zal dan betrekking hebben op de periode en daarmee mooi in de pas lopen met de overige strategische vorming van het sociaal beleid (zie ook onze brief aan u over het proces ten behoeve van startnotitie sociale actie, kenmerk ZC/2003/1345). In het beleidskader staan centraal de doorvoering van de nieuwe Wet op de jeugdzorg in 2004 en onze onorthodoxe aanpak van de wachtlijsten in de jeugdzorg. Postbank ING Bank Het provinciehuis is vanaf het NS-Station bereikbaar: met stadsbus lijn 2 richting Berkum, halte provinciehuis Bezoek adres Luttenbergstraat 2 Zwolle

2 2 ALGEMENE GEGEVENS JEUGDZORG OVERIJSSEL Jeugdigen 0-18 in Overijssel Aantal aanmeldingen bij Bureau Jeugdzorg Overijssel (BJzO) in Aantal aanmeldingen Advies- en Meldpunt Kindermishandeling AMK (adviezen, meldingen en consulten) in 2002 Wachtlijst voor de Toegang (BJzO) per Wachtlijst AMK per Wachtlijst geïndiceerde jeugdhulp (per ) - ambulante hulp 12 - daghulp uurs zorg 76 - pleegzorg 50 - landelijke voorzieningen Provinciale subsidie zorgaanbieders 2004 (Trias, Jarabee, Commujon) Idem Bureau Jeugdzorg (toegang en AMK) Idem Bureau Jeugdzorg (gedecentraliseerde justitietaken) Totaal provinciaal subsidie Belangrijke stelselpartners/actoren zijn: Bureau Jeugdzorg Overijssel (BJzO), instellingen jeugdhulpverlening (Commujon, Jarabee, Trias), jeugd-geestelijke gezondheidszorg, jeugd- Gehandicaptenzorg, Justitiële Jeugdinrichtingen, Raad voor de Kinderbescherming, Inspectie, 3 AWBZ-zorgkantoren, Ministerie van Justitie, (Cliëntenorganisaties in de jeugdzorg) en gemeenten, onderwijs, politie en overige lokale preventief werkende voorzieningen. Wet op de jeugdzorg De Wet op de jeugdzorg zal per 1 januari 2004 worden ingevoerd. De afgelopen jaren hebben wij, met onze stelselpartners, al veel vorderingen gemaakt in de inrichting van het stelsel. In het Beleidskader geven wij onder meer een beeld van de overige zaken die bij de doorvoering van de stelselwijziging nog onze aandacht vragen. Wij zijn in IPO-verband nog in onderhandeling met het Rijk over het financiële kader bij invoering van de Wet op de jeugdzorg per 1 januari Het IPO heeft in bestuurlijk overleg op 3 juni 2003 erop aangedrongen om tot een gezamenlijk gedachtegoed te komen over het benodigde en het beschikbare budget. Afgesproken is dat nagegaan wordt of de ambities passen bij de mogelijkheden, wat kan er gedaan worden om de tekorten al in 2004 en op termijn zo beperkt mogelijk te houden en de vraag beantwoord wordt hoe tot een verantwoorde invoering kan worden besloten en tot welke politieke keuzes dit eventueel zou moeten leiden. Mogelijk al in juli 2003 zal nog weer bestuurlijk overleg Rijk-IPO plaatsvinden. Wij verwachten dat Prinsjesdag meer duidelijkheid zal geven over het financiële kader. Gezien de onduidelijkheid maken wij bij de beleidsvoornemens in het Beleidskader Jeugdzorg Overijssel een algeheel voorbehoud van voldoende rijksfinanciering bij invoering van de Wet op de jeugdzorg per 1 januari 2004.

3 3 Aanpak wachtlijsten Wij hebben ons de afgelopen jaren ingespannen om de wachtlijsten weg te werken. Dat heeft resultaat, maar tegelijk neemt het aantal kinderen en opvoeders dat de jeugdzorg benadert toe. Wij zetten met dit Beleidskader nog een tandje bij. Wij bestrijden de wachtlijsten niet alleen met extra autonoom geld ( 1,75 miljoen tot en met 2004), maar ook op allerlei andere manieren, zoals door ,-- in te zetten voor het betrekken van familie en bekenden van een kind om zelf tot een oplossing te komen (Eigen Kracht conferenties), verhoging van de efficiency in de zorgverlening en versterking van de keten van jeugdbeleid tot jeugdzorg. Wij gaan ervan uit dat de schriftelijke inspraak voldoet. Wij vernemen uiteraard graag van u of u op andere wijze betrokken wil zijn bij de reacties op dit Inspraakconcept-Beleidskader Jeugdzorg Overijssel In de Perspectiefnota 2004 onder De jeugd is onze zorg is opgenomen: Een belangrijke voorwaarde voor de provincie om haar wettelijke taak in de jeugdzorg naar behoren uit te voeren, betreft het financiële kader dat het Rijk zal stellen. Indien het Rijk structureel onvoldoende middelen ter beschikking stelt, dan zullen de provincies zich moeten herbezinnen op hun taken en doelstellingen. Wij gaan ervan uit dat Prinsjesdag ons meer duidelijkheid geeft over het financiële kader dat het Rijk biedt per 1 januari Het tijdpad is zodanig opgesteld dat u betrokken kunt zijn bij de besluitvorming over het Beleidskader Jeugdzorg Overijssel Wij stellen u voor het Beleidskader te behandelen in uw statencommissie op 12 november 2003 en in Provinciale Staten op 10 december Gedeputeerde Staten van Overijssel, voorzitter, secretaris,

4 Inspraakconcept Beleidskader Jeugdzorg Overijssel (inclusief Uitvoeringsprogramma 2004) juli

5 2

6 INHOUDSOPGAVE Inleiding 5 1 Wettelijk kader, visie en uitgangspunten 1.1 Wettelijk kader Visie en uitgangspunten van beleid 6 2 Stelselwijziging Wet op de Jeugdzorg Implementatie Wet op de Jeugdzorg Overleg- en adviesstructuur 10 3 Jeugd(zorg) in Overijssel in cijfers Algemeen Bureau Jeugdzorg en aanbod jeugdhulpverlening Capaciteit zorgaanbod jeugdhulpverlening 13 4 Aanpak wachtlijsten Aanpak wachtlijsten Wachtlijstcijfers 2002 en Aanpak wachtlijsten 2003/2004/ Bestrijding van bestaande wachtlijsten (2003 en) Bestrijding van wachtlijsten op de langere termijn 17 5 Schakeling preventief jeugdbeleid - jeugdzorg Inleiding Landelijke kaders Provinciaal beleid Complementaire regie Jeugdzorg in de jeugdketen Jeugdzorg in de veiligheidsketen 25 6 Toegang tot de jeugdzorg Visie en uitgangspunten Stelselherziening Gebiedsaanpassing jeugdzorg Overijssel/Gelderland Regionalisatie van functies en dienstverlening Eigen Kracht conferenties Quick Scan Jeugdzorg en Verbeter de Keten Gezinscoach Zorgtoeleiding 28 7 Jeugdbescherming 30 8 Zorgaanbod jeugdhulpverlening Ontwikkelingen bij de zorgaanbieders Afstemming tussen de zorgaanbieders Quick Scan en Verbeter de Keten Pleegzorg Project jeugdzorgboerderij Vervoer van kinderen van en naar jeugdzorginstellingen Marktwerking in de jeugdhulpverlening Maatschappelijk ondernemerschap Vermaatschappelijking van het zorgaanbod 34 9 Kwaliteits- en cliëntenbeleid Kwaliteit van BJzO en zorgaanbieders jeugdhulpverlening Cliëntenbeleid Cliëntenbeleid op niveau van cliënt en instelling Cliëntenbeleid op provinciaal niveau Klachtrecht Klachtondersteuning Interculturalisatie Toezicht door Inspectie Steunfunctie 37 Blz 3

7 Inhoudsopgave (vervolg) 11 Beleidsinformatie en monitoring Indicatoren jeugdzorg Gegevensverstrekking Provinciaal project beleidsinformatie jeugdzorg Financieel beleid en beheer Nieuwe subsidieverordeningen Stringentere aansturing Ontwikkeling instrument benchmarking Ontwikkeling PxQ-financieringsystematiek Accommodatiebeleid Financiering 2004 en extra benodigde middelen Splitsing doeluitkering Financiële situatie per Extra rijksmiddelen bij inwerkingtreding Wet op de Jeugdzorg per Extra provinciale middelen 2003 en Blz. Bijlagen 1 Raming budgetten Splitsing doeluitkering Overlegstructuur 47 4 Organisaties binnen de huidige structuur van de jeugdzorg in Overijssel 48 5 Afkortingenlijst 49 4

8 INLEIDING De jeugd is onze zorg. Dat is ons uitgangspunt voor de komende jaren. Zorg voor kinderen en jongeren die om hulp vragen en hulp nodig hebben. Onze ambitie is dat er betere hulp is die sneller beschikbaar is. Onze zorg gaat ook uit naar de kinderen en opvoeders die nu moeten wachten voordat ze aan de beurt zijn. Onze ambitie is dat er eind 2005 nagenoeg geen wachtlijsten meer zijn. Ook willen we ons inzetten op het voorkomen dat er jeugdzorg nodig is. Voor het behalen van deze ambities zijn wij voor een belangrijk deel afhankelijk van de middelen die het rijk ons beschikbaar. De ontwikkeling van de vraag naar jeugdzorg is hierin ook een belangrijke factor. Om dit te realiseren hebben wij twee hoofdlijnen van beleid: wachtlijstbestrijding en een goed stelsel van jeugdzorg zoals de Wet op de jeugdzorg bedoeld Bestrijding van wachtlijsten We zijn in 2002 begonnen met het bestrijden van wachtlijsten. Dat heeft resultaat maar we zien ook dat er meer kinderen en opvoeders naar de jeugdzorg komen. We hebben daarom dit jaar besloten dat we voor 2003 en extra inzetten voor de bestrijding van de wachtlijsten. Als het stelsel zo gaat werken als de Wet op de jeugdzorg wil zullen er op den duur minder wachtlijsten komen. Het vraagt wel tijd voordat alle organisaties zo zullen werken zoals de Wet op de Jeugdzorg bedoeld. Daarvoor moet nog veel gebeuren. Wij verwachten dat dit nog wel een paar jaar zal duren. Ondertussen willen wij de wachtlijsten niet laten bestaan. Met het extra geld, dat wij voor 2003 en 2004 beschikbaar hebben gesteld, willen wij in de eerste plaats de kindermishandeling tegengaan. Wij richten ons ook op de wachtlijsten aan de voordeur van de jeugdzorg: Bureau Jeugdzorg Overijssel. Er zijn ook wachtlijsten in de zwaardere jeugdzorg. Die zorg is duur, te duur om zonder hulp van het rijk op te lossen. Wat we wel kunnen doen is nagaan of met allerlei maatregelen de jeugdzorg effectiever en efficiënter kan werken en het vrijkomende budget ten goede laten komen aan de jeugdzorg. Onze taak is het creëren van randvoorwaarden en stellen van eisen waardoor de instellingen jeugdzorg de efficiency verhogen. We hebben een reeks van maatregelen voor ogen die we met de instellingen en gemeenten willen doorvoeren. Verder willen we graag met de gemeenten samenwerken en afspraken maken om te voorkomen dat nieuwe cliënten, die eigenlijk op een lichtere manier geholpen zouden kunnen, toch naar de jeugdzorg gaan. Daarmee voorkomen we wachtlijsten. Een goed stelsel en genoeg geld voor de jeugdzorg Wij zijn ervan overtuigd dat onze extra inzet voor de aanpak van de wachtlijsten resultaat zal hebben. We willen uiteraard bereiken dat er geen wachtlijsten meer zijn en dat dit ook zo blijft. Om dat volledig te laten slagen is wel nodig dat het stelsel van jeugdzorg goed werkt en dat er duurzaam genoeg geld is voor de jeugdzorg. Per 2004 zal een nieuwe Wet op de Jeugdzorg in werking treden. Invoering van deze Wet zal veel opleveren voor het stelsel van jeugdzorg. Kinderen en opvoeders (cliënten) zullen beter weten waar ze terecht kunnen. De hulp zal beter passen bij zijn of haar vraag; de cliënt zal meer mee kunnen praten over de zorg die hij gaat krijgen of krijgt. Ook krijgt de cliënt recht op jeugdzorg die nodig is. Als de cliënt langer moet wachten dan de wet toestaat kan hij of zij uiteindelijk bij de rechter hulp afdwingen. De veranderingen door de nieuwe Wet zijn veelbelovend, maar we kunnen helaas niet op alle punten optimistisch zijn over de hulp aan jeugdigen in de komende jaren. Om het stelsel van jeugdzorg zo te veranderen als de Wet voorschrijft en de wachtlijsten duurzaam aan te pakken is meer geld nodig dan de provincies nu van het rijk krijgen. De provincies zijn wel verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van het grootste deel van de jeugdzorg, maar het geld daarvoor komt van het rijk. Het is daarom van groot belang dat het rijk ons financieel goed genoeg in staat stelt om het stelsel te verbeteren en om alle wachtlijsten weg te werken. Op het moment dat dit beleidskader wordt afgerond en aan u wordt voorgelegd (juli 2003) zijn wij nog in onderhandeling met het rijk over de financiën voor de jeugdzorg de komende jaren. In het najaar zal blijken hoe het er financieel precies voorstaat de komende jaren. Nu we dat nog niet weten moeten we voor onze plannen die in dit Beleidskader staan het voorbehoud maken omdat er niet genoeg geld voor beschikbaar is. De Wet èn wij hebben veel ambities. Maar als het verschil tussen de ambities en de middelen vanuit het rijk te groot is zullen wij onze ambities moeten bijstellen. Wij zullen dan met het rijk en de instellingen moeten bekijken hoe we op een verantwoorde wijze met de situatie om kunnen gaan. Het Rijk heeft ons (en alle provincies) in 2001 gevraagd de invoering van de wet voor te bereiden. Daarin hebben we al veel stappen gezet. Het volledig invoeren van de Wet op de Jeugdzorg zal nog een aantal jaren de nodige inspanningen vergen van alle partners in het stelsel van jeugdzorg. Deze partners zijn bijvoorbeeld gemeenten, andere financiers van jeugdzorg (zorgkantoren en ministerie van Justitie), het Bureau jeugdzorg Overijssel, alle instellingen voor de jeugdzorg en de Raad voor de Kinderbescherming. In dit beleidskader schetsen wij ons beleid Dit beleidskader vermeldt ook de acties voor 2004 (met eventuele doorloop). Daarmee is dit Beleidskader tevens het Uitvoeringsprogramma Jeugdzorg

9 1. WETTELIJK KADER, VISIE EN UITGANGSPUNTEN 1.1. Wettelijk kader Per 2004 zal de Wet op de Jeugdzorg formeel het wettelijk kader zijn voor het provinciaal beleid jeugdzorg. Deze wet brengt op een groot aantal punten verbetering. Wij noemen de volgende: Versterking van de positie van de cliënt onder andere door de introductie van het recht op jeugdzorg. Sterkere nadruk op preventie van kindermishandeling en voorkoming van jeugdzorg; Een eenduidige toegang tot de jeugdzorg (dwz het Bureau Jeugdzorg); Betere samenhang tussen de vrijwillige jeugdzorg en de jeugdbescherming; Betere afstemming van het (brede) aanbod van de jeugdzorg op de vraag naar jeugdzorg. 1 Betere samenhang in het aanbod van de jeugdzorg vanuit de verschillende sectoren jeugdzorg. Met de Wet op de Jeugdzorg krijgen provincies aanzienlijk meer verantwoordelijkheden voor de jeugdzorg: regieverantwoordelijkheid voor de afstemming van het aanbod jeugdzorg (in brede zin) op de vraag, ook voor die delen van het aanbod jeugdzorg waar de provincie geen financier van is/wordt; regieverantwoordelijkheid (met gemeenten) voor de afstemming van de inzet van Bureau Jeugdzorg met de inzet van de lokale preventieve voorzieningen; financiering van het bureau jeugdzorg; financiering van de per 2004 te decentraliseren jeugdbescherming en jeugdreclassering; financiering van de per 2004 te decentraliseren Landelijk Voorzieningen Jeugdhulpverlening; aansprakelijkheid voor het recht van de cliënt op jeugdzorg. De Wet op de Jeugdzorg verplicht provincies een 4-jarig Beleidskader Jeugdzorg (inclusief uitvoeringsprogramma) op te stellen en bij het rijk in te dienen. Vanuit haar rol als financier van de jeugdhulpverlening en als regisseur voor de gehele intersectorale jeugdzorg dient de provincie hierin de plannen te beschrijven hoe het aanbod van jeugdzorg in al deze sectoren afgestemd zal worden op de vraag en hoe voldoende samenhang in het aanbod kan worden aangebracht. Vorig jaar heeft het rijk de provincies verzocht een proeve van het Beleidskader in te dienen (voor 2003) en per 2004 een volwaardig 4-jarig Beleidskader. Omdat de invoering van de WJZ is opgeschoven van 2003 naar 2004 en omdat formeel nog steeds geen helderheid bestaat over inhoud en financiële randvoorwaarden zien wij het nu voorliggende Beleidskader ook nog als een proeve. Het eerste volwaardige vierjarige kader zal dan betrekking hebben op de periode Visie en uitgangspunten van beleid In het verlengde van de Wet op de Jeugdzorg hanteren wij de volgende visie en uitgangspunten van beleid: Jeugdbeleid en jeugdzorg - Jeugdzorg is onderdeel van het jeugdbeleid vanuit de overtuiging dat jeugdigen baat hebben bij een veilige en stimulerende sociale leefomgeving. Sterke keten - Een sterke en sluitende keten van jeugdbeleid en jeugdzorg is van essentieel belang voor preventie, bescherming en zorg. Eigen kracht en mogelijkheden van de cliënten - De inzet van jeugdbeleid is gericht op het activeren en versterken van de eigen mogelijkheden van de jeugdigen en hun ouders/opvoeders in hun sociale leefomgeving. Maatschappelijke voorzieningen, zoals jeugdvoorzieningen, dienen de eigen kracht en mogelijkheden van de jeugdigen en hun opvoeders te versterken en aan te sluiten op de positief stimulerende kracht in de sociale leefomgeving, zoals ouders/opvoeders, school etc. Het jeugdbeleid moet integraal zijn en gericht op deze empowerment, het scheppen van een goed pedagogische klimaat, participatie van de jeugdigen en samenhang en afstemming tussen voorzieningen. Preventie - Het belang van preventie van psychosociale problemen, uitval uit de sociale leefomgeving, onveilig en niet acceptabel gedrag zoals jeugdcriminaliteit en kindermishandeling kan niet onderschat worden, niet alleen in het belang van de cliënt en omgeving maar ook uit financieel oogpunt. Prioriteit bij kindermishandeling en jeugdbescherming - Het voorkomen en stoppen van kindermishandeling (in het algemeen jeugdbescherming ) heeft hoge prioriteit. Toegankelijkheid van BJzO - De jeugdzorg in Overijssel is toegankelijk voor iedere jongere ongeacht zijn culturele of levensbeschouwelijke achtergrond. - Cliënten met problemen die thuishoren bij de lokale voorzieningen behoren verwezen te worden naar deze voorzieningen. 1 Met het brede aanbod jeugdzorg is bedoeld Bureau jeugdzorg (inclusief AMK, Gezins/voogdij, jeugdreclassering), de Raad voor de Kinderbescherming en het aanbod jeugdhulpverlening, Jeugd- Geestelijke Gezondheidszorg, Jeugd-gehandicaptenzorg, Justitiële Jeugdinrichtingen. 6

10 Zo-zo-zo beleid en vermaatschappelijking van de jeugdzorg - Jeugdzorg gaat uit van het perspectief van de cliënt in zijn leefomgeving ( ongedeelde perspectief van individu-gezin-maatschappelijke omgeving ). - De hulpverlening dient zo vroegtijdig mogelijk, zo dicht mogelijk bij huis, zo kort, zo licht mogelijk plaats te vinden. Anders gezegd: zoveel mogelijk in het gezin, in de school en in de sociaal-maatschappelijke context van het gezin. Dit geldt zowel voor niet als voor wel geïndiceerde hulp. - Bij elke hulpvraag wordt in principe eerst ambulante hulp overwogen. - Bij hulpverlening buiten de eigen gezinssituatie dient eerst een daarop lijkende situatie (zoals pleegzorg) overwogen te worden. Vraaggestuurde zorg - In het belang van de cliënt dient het aanbod te worden gestuurd door de vraag. Vraagsturing zorg op het niveau van de cliënt - Rijk en provincies zien er op toe dat de cliënt wezenlijke invloed heeft op zaken die bepalend zijn voor het primaire proces (publieke domein i.c. medezeggenschapsstructuur, klachtrechtregeling etc.). Vraagsturing op het niveau van de instelling - Cliëntenbeleid is van belang voor de kwaliteit en de effectiviteit van de zorg. Het dient gericht te zijn op een actieve stimulering van de betrokkenheid van de cliënt bij het primaire proces en de overige zaken die daarop van invloed zijn, zoals huisvesting, groepsregels, inkoop zorg enzovoorts. Vraagsturing op het niveau van de provincie - Bureau Jeugdzorg heeft in de vraagsturing een centrale, unieke en onafhankelijke positie. - BJzO adviseert de provincie. - over de afstemming van het aanbod JHV (financiering, spreiding en planning) op de vraag. - over de afstemming van het aanbod J-GGZ, J-LVG en JJI. (spreiding en planning; t.b.v. overleg provincie medefinanciers) op de vraag. - Bureau Jeugdzorg Overijssel adviseert de provincie onafhankelijk van, maar na overleg met de betrokken zorgaanbieders. - JHV, J-GGZ, J-LVG en JJI overleggen over de aard en planning van ontwikkeling van nieuw aanbod en laten zich hierin door BJzO adviseren. Dit betreft de ontwikkeling van aanbod, zowel voorafgaande aan advisering door BJzO aan de provincie als binnen de vrije marge die de JHV heeft voor aanpassingen in het aanbod zonder instemming van de provincie. - Afstemming van beleid tussen jeugdzorgaanbieders komt tot uitdrukking in hun jaarplannen. Versterking van de positie van de cliënt - Versterking van de positie van de cliënt van belang voor de kwaliteit en de effectiviteit van de zorg. - De cliënt is eigenaar van zijn eigen hulpverleningsproces (o.a. rol bij indicatiebesluit en - hulpverleningsplan). - De cliënt krijgt inzicht in de producten en diensten van de zorgaanbieders jeugdzorg. - De cliënt kan te recht bij een onafhankelijke cliëntvertrouwenspersoon. - De zorg dient afgestemd te zijn op allochtone afkomst, levensbeschouwing en geslacht. Beleidsvorming - Beleidsvorming samen met de stelselpartners is, in het belang van de kwaliteit en uitvoering van beleid, daar waar mogelijk te verkiezen boven topdown tot standkomen van beleid. Marktwerking, efficiency en effectiviteit - De jeugdzorg werkt zo efficiënt en effectief mogelijk: in de hulpverleningsrelatie, binnen een organisatie en in de keten. - Een vorm van marktwerking kan goed zijn voor vraagsturing en efficiënte en effectieve inzet van publieke jeugdzorgmiddelen. - Aanbesteding en het landelijk te ontwikkelen instrument benchmarking zijn goede marktwerkingsinstrumenten voor de jeugdzorg. - Marktwerking mag niet ten koste gaan van de rechtsgelijkheid, rechtszekerheid van de cliënt en de kwaliteit van de zorgverlening. - In het belang van de efficiency is het wenselijk bedrijfsresultaten te kunnen vergelijken. Benchmarking is een goed instrument voor het vergelijken van bedrijfsresultaten. - Voor de effectiviteit van de hulp is het wenselijk dat het toegangstraject naar indicering zo snel mogelijk verloopt. Het moet wel voldoen aan de kwaliteits- en zorgvuldigheidseisen van de wet. - Versnelling van de doorstroom, in het belang van de cliënt, moet ten dienste staan van verbetering van de efficiency en effectiviteit van de jeugdzorg. - In het belang van effectiviteit van beleid is het wenselijk dat de provincie scherper de beoogde resultaten van financiering formuleert, outputgerichte afspraken maakt bv in de vorm van contracten en inzicht verwerft in de effecten van de inzet van de middelen. Maatschappelijk ondernemerschap - De WJZ biedt ruimte voor maatschappelijk ondernemerschap. - Zorgaanbieders JHV zijn maatschappelijke ondernemers, d.w.z. ondernemers met publieke middelen en overige wettelijke middelen ten bate van maatschappelijk doelen. Maatschappelijke ondernemers zijn maatschappelijke verantwoording schuldig. - BJZ voert een aantal publiekrechtelijke taken uit. Daarnaast kan BJzO ook opereren vanuit maatschappelijk ondernemerschap en voorzover niet in strijd met de uitvoering van haar publiekrechtelijke taken. - BJZ s en zorgaanbieders hebben de ruimte voor het aangaan van samenwerkingsrelaties met of in het aannemen van opdrachten vanuit het lokale veld. - In het belang van transparantie van de inzet van publieke middelen brengt de vrijheid van maatschappelijk ondernemerschap zware eisen aan verantwoording met zich mee. - Vraagsturing is leidend bij maatschappelijk ondernemerschap. 7

11 Verantwoordelijkheid overheden - De provincie ziet het als een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de drie overheden zorg te dragen voor een adequate samenhangende sociale infrastructuur, waarbinnen de doelstellingen die voortvloeien uit bovenstaande visie gerealiseerd kunnen worden. - Binnen deze keten hebben de verschillende overheden hun verantwoordelijkheid voor de aansluitende onderdelen van de keten. Het rijk voor de financiering, de centrale kaderstelling en landelijke ondersteuning. De provincies voor de jeugdzorg, de aansluiting van de jeugdzorg met de lokaal preventief werkende voorzieningen en ondersteuning van gemeenten. De gemeenten voor het lokale preventief werkende voorzieningen en de aansluiting van deze voorzieningen met de voorzieningen jeugdzorg. - Provincie en gemeenten hebben binnen de keten hun eigenstandige verantwoordelijkheid voor de aansluitende onderdelen van de keten. De provincies voor de jeugdzorg, voor de aansluiting van de jeugdzorg met de lokaal preventief werkende voorzieningen en voor de ondersteuning door de jeugdzorg van lokale preventief werkende voorzieningen. - Het is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de overheden zorg te dragen voor een adequaat samenhangende sociale infrastructuur. - Provinciale jeugdzorg is aanvullend op de inzet van gemeentelijke voorliggende preventieve voorzieningen. 8

12 2. STELSELWIJZIGING WET OP DE JEUGDZORG Inleiding Per 2004 zal de Wet op de Jeugdzorg in werking treden. Invoering van deze Wet betekent een ingrijpende wijziging van het stelsel van jeugdzorg. Deze wijziging van het stelsel is in de jaren negentig ingezet. De invoering van de Wet is een markering in de gedachtevorming over het stelsel jeugdzorg. Deze stelselwijziging werkt door op vrijwel alle onderdelen van het stelsel. Zowel de juridische structuur, de organisatie van de toegang en de zorg, de toeleiding naar de zorg, de rechtspositie van de cliënt, de kwaliteitseisen, de betrokkenheid van de cliënt bij de hulpverlening. Medezeggenschap en klachtrecht, de beleidsvorming, de financiering, het informatiebeheer, etc. De als gevolg van de invoering van de WJZ te realiseren stelselwijziging moet op hoofdlijnen landelijk en regionaal resulteren in het volgende: de bureaus jeugdzorg voeren hun wettelijke taken verantwoord uit en de kwaliteit van de indicatiestelling voldoet aan een nader te specificeren norm; de zorgaanbieders hebben hun aanbod in functies beschreven en voldoen aan de wettelijke eisen met betrekking tot verantwoorde zorg; de provincies ontvangen van het rijk twee doeluitkeringen bureau jeugdzorg en zorgaanbod; een nieuwe financieringssystematiek; bureaus jeugdzorg en zorgaanbieders zijn in staat om de minimaal gevraagde verantwoordings- en beleidsinformatie aan de provincies te leveren; de provincies zijn in staat om de minimaal gevraagde verantwoordings- en beleidsinformatie aan het Rijk te leveren; er wordt gewerkt met het Landelijk beleidskader jeugdzorg en Provinciale beleidskaders jeugdzorg en Uitvoeringsprogramma s. 2.1 Implementatie Wet op de Jeugdzorg Het Rijk heeft ons (en alle provincies) in 2001 gevraagd de invoering van de wet voor te bereiden. Daarin hebben we al veel stappen gezet. Sinds 2002 is de basis structuur van het stelsel van jeugdzorg in Overijssel afgerond. Er is een onafhankelijk Bureau Jeugdzorg, inclusief AMK, voogdij- en gezinsvoogdij en jeugdreclassering en een geïndiceerd aanbod vanuit verschillende sectoren jeugdzorg (zie noot 1). Ook in de overlegstructuur met de verplichte stelselpartners zijn wij klaar voor de invoering van de Wet. Niettemin zal het volledig doorvoeren van de stelselwijziging Wet op de Jeugdzorg nog een aantal jaren de nodige inspanningen vergen van alle partners in het stelsel van jeugdzorg (zie voor de stelselpartners onder 2.2). Uitgangspunt voor de verdere doorvoering van de stelselwijziging zijn de Wet op de jeugdzorg en de daarmee samenhangende Algemene Maatregelen van bestuur. De Wetstekst in finale vorm is op dit moment (juli 2003) nog niet bekend. Ook zijn de Algemene Maatregelen van bestuur nog niet afgerond. Wij zien in hoofdlijnen nog de volgende implementatieactiviteiten. nieuwe subsidieverordeningen Bureau Jeugdzorg en Zorgaanbieders Jeugdhulpverlening; decentralisatie van justitiële jeugdzorg (voor Overijssel circa 6 miljoen); decentralisatie van landelijk werkende jeugdhulpverleningsorganisaties zoals Leger des Heils, Gereformeerd jeugdhulpverlening, William Shrikkerstichting, Hoenderloo en Harreveld; gebiedsaanpassing Overijssel/Gelderland dwz het congruent maken van de gebiedsverantwoordelijkheid van de provincies voor jeugdzorg met de provinciegrenzen. Dit betreft met name het insluizen van Bureau Jeugdzorg in Deventer in Bureau Jeugdzorg Overijssel en maatwerk bieden voor de jeugd in Hattem; verdere ontwikkeling van de afstemming van de schakeling tussen (gemeentelijk) preventief jeugdbeleid (provinciale) jeugdzorg; op basis van de Wet op de Jeugdzorg en Algemene Maatregelen van Bestuur (AMVB s) ontwikkeling van nieuwe taken binnen Bureau Jeugdzorg (casemanagement, coördinatie/gezinscoach, multidisciplinaire diagnostiek, zorgtoeleiding/-toewijzing, afstemming met J-GGZ, J-LVG, inpassen van de activiteiten van de Landelijk werkende voorzieningen etc.); verdere inrichting Bureau jeugdzorg (bv. registratie, integratie van vrijwillige en justitiële jeugdzorg); de afbakening van niet en wel geïndiceerde activiteiten bij BJzO en de zorgaanbieders Jeugdhulpverlening; overdracht van toegangsfuncties van de huidige plaatsingsbevoegde instellingen naar Bureau Jeugdzorg Overijssel; implementatie van zorgmodularisering in het zorgaanbod Jeugdhulpverlening en afstemmen met andere sectoren jeugdzorg; ontwikkeling van cliëntenbeleid (bv. cliëntvertrouwenspersoon, klachtrecht, cliënttevredenheidsmetingen); implementatie van nieuwe financiële methodieken bv de p x q systematiek; implementatie van beheersinstrumenten tbv. efficiency en effectiviteit bv benchmarken; ontwikkeling van intersectorale afstemming vraag en aanbod in een Provinciaal Beleidskader Jeugdzorg. Niet alles kan tegelijk. Om deze reden en zeker bij te krappe rijksfinanciering zal fasering nodig zijn. Uitgangspunt is ons implementatieplan van februari Wij zullen zowel over de te nemen implementatiemaatregelen door de verschillende stelselpartners als over de tijdsplanning en fasering daarvan met de partners om de tafel gaan. 9

13 De provincie zal de stelselherziening met nauwe betrokkenheid van het veld voortzetten via het overleg met de door ons gefinancierde instellingen (BJzO en Jeugdhulpverlening), het reguliere overleg met de stelselpartners (Overleg Jeugdzorg Overijssel) en het reguliere overleg met gemeenten (werkgebiedsoverleg) zie voor toelichting op de overlegstructuur onder Overleg- en adviesstructuur Overleg De door de Wet op de Jeugdzorg voorgeschreven stelselpartners voor het realiseren van de doelstellingen van de wet op de Jeugdzorg zijn de volgende: Bureau jeugdzorg; in de provincie werkzame zorgaanbieders jeugdzorg 2 ; de raad voor de Kinderbescherming; gemeenten; zorgverzekeraars/zorgkantoren; ministerie van justitie; representatieve cliëntorganisaties. Wij hebben in 2001 een overlegstructuur ingericht met twee subcircuits: overleg gericht op de preventie en overleg gericht op de jeugdzorg. De provincie is als regisseur spil in en tussen beide overlegcircuits. Bureau jeugdzorg Overijssel neemt vanuit haar centrale positie in het stelsel deel aan beide overlegcircuits. Leidend is geweest de overlegstructuur zo efficiënt en sober mogelijk te doen zijn. Wij beschouwen de overlegstructuur als een model dat zich op basis van ervaringen en voortschrijdend inzicht verder kan ontwikkelen. Provincies werken samen in IPO-verband en zijn nauw betrokken bij de gezamenlijke ontwikkeling met het Rijk van Wet, AMvB s en wachtlijstbestrijding. Advies over afstemming aanbod op vraag Voor afstemming van het aanbod op de vraag naar jeugdzorg is adequate beleidsinformatie nodig. De Wet op de Jeugdzorg regelt hoe en door wie de beleidsinformatie beschikbaar komt voor de beleidsvorming. De Wet op de jeugdzorg draagt de provincie op zorg te dragen voor afstemming van het aanbod op de vraag. Maar de noodzaak van beleidsinformatie voor beleidsbepaling geldt ook voor de andere financiers: zorgkantoren en ministerie van Justitie. Deze informatie is voorts op landelijk niveau nodig voor de landelijke beleidsbepaling De Wet op de jeugdzorg geeft Bureau Jeugdzorg Overijssel een centrale informatiepositie in het stelsel. Ook de positie van zorgaanbieders JHV als leverancier van beleidsinformatie komt in de Wet op de Jeugdzorg aan de orde. In het verlengde van de Wet op de Jeugdzorg koppelen wij aan de centrale informatiepositie van BJzO een centrale rol als adviseur van de provincie (als financier én regisseur). De volgende uitgangspunten (zie hoofdstuk 2) die hierbij vooral van belang zijn: - Vraaggestuurde zorg - Vraagsturing op het niveau van de provincie Wij willen in regionaal verband op basis van Wet, AMVB s en bovengenoemde uitgangspunten afspraken met de stelselpartners maken over de beleidsinformatiestromen, de wijze van beleidsbepaling en de rol die verschillende stelselpartners, met name BJzO, heeft als adviseur voor de beleidsbepaling. De provincie maakt afspraken met haar stelselpartners over de beleidsinformatiestromen, de wijze van beleidsbepaling en de rol die verschillende stelselpartners, met name BJzO, heeft als adviseur voor de beleidsbepaling. Zij doet dit nadat de Wet op de Jeugdzorg en de betreffende AMVB s zijn afgerond. 2 Zie voetnoot 1 10

14 3. Jeugd(zorg) in Overijssel in cijfers Inleiding Dit hoofdstuk bevat kwantitatieve informatie over de jeugdzorg. Deze informatie kan dienen voor de beleidsbepaling afstemming van het aanbod op de vraag. Het verwerven van deze informatie is sterk in ontwikkeling. Op den duur willen wij een transparant beeld van de instroom, doorstroom en uitstroom in de gehele jeugdzorg Algemeen ALGEMENE GEGEVENS JEUGDZORG OVERIJSSEL Aantal inwoners in Overijssel per Waarvan jeugdigen 0 tot In percentage totaal aantal inwoners 23,4% Aantal aanmeldingen bij Bureau Jeugdzorg Overijssel (BJzO) in Aantal aanmeldingen Advies- en Meldpunt Kindermishandeling AMK (adviezen, meldingen en consulten) in 2002 Wachtlijst voor de Toegang (BJzO) per Wachtlijst AMK per Wachtlijst geïndiceerde jeugdhulp (per ) - ambulante hulp 12 - daghulp uurs zorg 76 - pleegzorg 50 - landelijke voorzieningen ==== Provinciale subsidie zorgaanbieders 2004 (Trias, Jarabee, Commujon, Pactum e.d.) Idem Bureau Jeugdzorg (toegang en AMK) Idem Bureau Jeugdzorg (gedecentraliseerde justitietaken) Totaal provinciaal subsidie ========== In Overijssel wonen ruim 1,1 miljoen mensen. Per 1 januari 2003 is de leeftijdsopbouw hiervan als volgt: regio / leeftijd 0 t/m 3 4 t/m t/m en ouder totaal Twente West-Overijssel Overijssel In % van totaal 5,4% 11,6% 6,4% 76,6% Het aantal kinderen tot 18 jaar in Overijssel (circa ) vormt de doelgroep van de provinciaal gefinancierde jeugdhulpverlening. Jongeren, die al cliënt zijn van de jeugdhulpverlening vóór hun 18 e jaar, behoren in principe tot hun 23 e jaar ook tot de doelgroep. We gaan voor het vervolg echter uit van de jeugd tot 18 jaar. Volgens landelijk onderzoek gaat het met 80% van de jongeren tot 18 jaar goed, dat zijn in Overijssel ruim jongeren. Zo n 15% tot 20% ofwel ruim jongeren, ontwikkelt door verschillende oorzaken problemen. Bij ongeveer 1% (circa 2.000) zijn de problemen zo ernstig dat geïndiceerde jeugdzorg nodig is. De gemeenten zijn als regisseur van het lokaal preventief jeugdbeleid verantwoordelijk voor het welbevinden van alle jongeren. Vooral de groep die kans loopt op het ontwikkelen van problemen is de potentiële gebruikersgroep van de jeugdzorg. Het gaat dan in Overijssel om circa jongeren en hun leefomgeving. Het merendeel van deze jongeren wordt door vroegtijdige signalering in het lokaal preventief beleid opgespoord en geholpen. De betrokkenheid van de provincie bij deze gebruikersgroep ligt in de preventieve functie van bureau jeugdzorg: deelname aan zorgstructuren in het onderwijs, netwerken en dergelijke. De provincie is als financier van de geïndiceerde jeugdhulpverlening en van de toegangsfunctie van Bureau Jeugdzorg betrokken bij de groep jongeren die een vorm van jeugdzorg nodig hebben. De provincie is als regisseur betrokken bij de afstemming van het totale aanbod jeugdzorg (ook J-GGZ, J-LVG en JJI) op de vraag (zie ook paragraaf 3.2.). Hier gaat het nog uitsluitend over Bureau Jeugdzorg Overijssel en het aanbod jeugdzorg. Voor de periode is een groei van het aantal jeugdigen van 0-22 jaar van 4% voorspeld. Daarbinnen zal de leeftijdsgroep jaar het sterkst groeien (10%). Op grond van deze populatieprognoses is een toename van de vraag naar jeugdzorg te verwachten. 11

15 Er is een groep die vaker gebruikt maakt van de jeugdzorg dan anderen. Het gaat om jeugdigen met de volgende kenmerken: jongen, jarige, allochtone achtergrond, laag opleidingsniveau, afkomstig uit eenoudergezin (o.a. Van de Vondervoort, maart 2002). In de aanbodinstellingen is sprake van een oververtegenwoordiging van deze groep. De prognose voor de toename van het aantal allochtonen in de bevolking 0-22 jaar is ruim 24%. Bij de ontwikkeling van de vraag naar jeugdzorg zijn voorts van belang de toegenomen probleemgevoeligheid, de groei van het probleemgedrag en de bekendheid van bureau jeugdzorg 3.2. Bureau Jeugdzorg en aanbod jeugdhulpverlening Aanmelding Bureau Jeugdzorg In een aantal provincies en grootstedelijke regio s blijkt het aantal aanmeldingen bij Bureau Jeugdzorg over het 2 e halfjaar 2002 te zijn afgenomen ten opzichte van het 1 e halfjaar 2002, zowel in absolute zin als in een percentage van het aantal jeugdigen van Aantal aanmeldingen bij BJZ in % van aantal jeugdigen 0-18 jr 3,00% 2,50% 2,00% % 1,50% 1e hr e hjr ,00% 0,50% 0,00% ZL RO FR GR FL UT OV DR Nbr NH ZH HGL GL LI AD provincie Uit de op 8 juli 2003 ontvangen Derde rapportage Taskforce Wachtlijsten Jeugdzorg blijkt dat deze daling onder andere wordt veroorzaakt door een betere registratiediscipline (leidend tot minder vervuiling en dubbeltellingen) en bepaalde seizoenmatige factoren. Op grond van deze gegevens kan nog niets gezegd worden over de ontwikkeling van de vraag naar jeugdzorg. Landelijk blijkt dat per 1 januari cliënten wachtten op een vervolggesprek bij BJZ. Dit is een stijging van ruim 5% ten opzichte van het aantal per 1 juli 2002 (2.413). Advies- en Meldpunt Kindermishandeling De Taskforce heeft over het 2 e halfjaar 2002 landelijk totaal meldingen bij het AMK gemeten. Ten opzichte van het eerste halfjaar 2002 (3.472) een stijging van bijna 9%. Het aantal eerste contacten van het AMK in het tweede halfjaar 2002 vertoont een groei van bijna 9 procent t.o.v. het eerste halfjaar 2002 Uitgedrukt in een percentage van 100 jongeren van 0-18 steeg dit percentage van ruim 9,8% naar 10,6% Verdeeld over de diverse provincies ziet deze ontwikkeling er als volgt uit: 12

16 Aantal aanmeldingen AMK in % per 100 jeugdigen 0-18 jr 25,00 20,00 % 15,00 10,00 1e hjr e hjr ,00 0,00 ZH HGL LI ZL FR OV RO GL DR Nbr NH AD GR FL UT provincie Flevoland en Groningen zijn de provincies met het grootste procentuele aantal meldingen bij het AMK. Overijssel ligt met bijna 8% iets onder het gemiddelde Zorgtoewijzing Uit het jaarverslag 2002 Zorgtoewijzing blijkt dat het aantal behandelde aanvragen sedert februari 2000 een stijgende lijn te zien geeft. Actualisering van de gegevens tot en met december 2002 levert het volgende beeld: Aantal behandelde aanvragen zorgtoewijzing Overijssel jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec Het totaal het aantal behandelde aanvragen bedraagt in 2000: 557, in 2001: 768 en in Capaciteit zorgaanbod Jeugdhulpverlening Het huidige aanbod jeugdhulpverlening, nog gebaseerd op de systematiek van normharmonisatie, kan op basis van de door de zorgaanbieders ingediende begrotingen 2003 als volgt worden gespecificeerd: Dag- en Daghulp Pleegzorg Overig Totaal Nachthulp Trias De Ambelt Trias Zwolse Jeugdhuizen Trias Reggeberg Jarabee Commujon Spectrum 5 5 Totaal ==== ==== ==== ==== ==== 13

17 De ombouw van dit oude aanbod naar de nieuwe zorg- of bekostigingseenheden volgens de nieuwe WJZ zal in de loop van 2004 plaats moeten vinden. Hiertoe is het nodig dat nieuwe financiële normen worden ontwikkeld. Hiervoor wordt op dit moment onderzoek gedaan door mevrouw Van der Vondervoort van Deloitte en Touche. Op basis van de uitkomst van dit onderzoek zullen nieuwe landelijk geldende normen worden vastgesteld door de minister. 14

18 4. Aanpak Wachtlijsten Inleiding We zijn in 2001 begonnen met het bestrijden van wachtlijsten. Dat heeft resultaat maar we zien ook dat er tegelijk meer kinderen en opvoeders een beroep op de jeugdzorg doen. Per saldo zijn de wachtlijsten toegenomen. Dat is overigens in lijn met het landelijke beeld. Over hoe de situatie in Overijssel precies is, is de ons aangeleverde informatie nog niet op alle punten voldoende helder. Daarom zullen wij ons beleid in de komende periode verder aanscherpen en intensiveren. In dit Beleidskader Jeugdzorg gaan we een tandje hoger bij de bestrijding van de wachtlijsten. Wij willen meer grip krijgen op het vraagstuk en zullen daarom een strakker regime gaan voeren en meer sturen op output en transparantie. Naast volumemaatregelen treffen wij een aantal onorthodoxe maatregelen, waarvan wij een substantieel effect op het terugdringen van de wachtlijsten verwachten. Onze ambities zijn: wachtlijsten terug naar nul, minder kinderen in de jeugdhulpverlening, betere en snellere hulp. Zoals we in de inleiding al hebben opgemerkt zijn wij voor het behalen van deze ambities voor een belangrijk deel afhankelijk van de middelen die het rijk ons beschikbaar stelt. De ontwikkeling van de vraag naar jeugdzorg is hierin ook een belangrijke factor Aanpak wachtlijsten In 2001 hebben wij met een gerichte inspanning ( ) de wachtlijsten bij BJzO aanzienlijk bekort. In onze tweede aanpak in 2002 hebben wij ons enerzijds gericht op de aanpak van de wachtlijsten bij bureau jeugdzorg door extra volume te creëren en anderzijds op de wachtlijsten bij de geïndiceerde zorg door flexibilisering en zorgvernieuwing. Wij hebben hiervoor ingezet. In 2002 zijn wij gestart met overbruggingshulp aan kinderen en opvoeders tijdens het wachten op 24-uurszorg (project Wachtlijstbegeleiding) Wachtlijstcijfers 2002 en 2003 De ons laatst bekende wachtlijstcijfers zijn de volgende. Wij willen deze cijfers in 2004 uitbreiden met doorlooptijden in de jeugdhulpverlening. Peildatum Wachtenden BJzO: Vervolggesprek Vrij toegankelijke zorg Onbekend Onbekend Doorlooptijden BJzO gemiddelde doorlooptijd in werkdagen voor cliënten met indicatiebesluit 121 dagen 120 dagen Wachtenden jeugdhulpverlening (langer dan norm van 45 dagen) ambulante hulp dagbehandeling residentiele zorg pleegzorg landelijke voorziening ? ? Wachttijd jeugdhulpverlening * gemid. wachttijd in werkdagen dagen Wachtenden AMK Aanpak wachtlijsten 2003/ Uitbreiding van capaciteit is slechts één manier om de wachtlijsten terug te dringen. Andere manieren zijn een grotere doorstroming, het toegankelijk maken van alternatieven, het beperken van de instroom en het betrekken van de cliënt bij zijn/haar hulpverlening. Deze aanpakken maken onderdeel uit van een totaalpakket aan maatregelen, die als geheel als een onorthodoxe manier van wachtlijstaanpak beschouwd mag worden. We hebben in juni 2003 voor 2003 en extra in uit autonome middelen voor de bestrijding van de wachtlijsten vrijgemaakt. Deze middelen dienen ingezet te worden daar waar de nood het hoogst is. 15

19 Bestrijding van de bestaande wachtlijsten (2003 en) ) Kindermishandeling Onze eerste prioriteit is de bestrijding van kindermishandeling. Hiervoor hebben wij in subsidie verstrekt aan het AMK en verstrekken wij in 2004 nogmaals subsidie. Resultaatsafspraak hierbij is dat vanaf februari 2004 er bij het AMK geen wachtlijsten zijn. Wij stellen (in vervolg op in 2003) in 2004 aan het AMK beschikbaar met als afspraak dat er per februari 2004 geen wachtlijsten zijn bij het AMK. 2) Voordeur van de jeugdzorg Inzet extra middelen Onze tweede prioriteit is het terugdringen van de wachtlijsten aan de voordeur. Hiervoor hebben wij in extra subsidie verstrekt aan het BJzO en in 2004 nogmaals extra subsidie. Resultaatsafspraak hierbij is dat vanaf 2005 er bij het BJzO geen wachtlijsten zijn. Wij stellen (in vervolg op in 2003) in 2004 aan BJzO beschikbaar met als afspraak dat er vanaf 2005 geen wachtlijsten zijn bij BJzO. Afstemming van gemeentelijk jeugdbeleid en provinciale jeugdzorg Wij willen met gemeenten afspraken maken over complementaire inspanningen voor het terugdringen van de wachtlijsten bij BJzO. Een thema bij de bestrijding van de wachtlijsten aan de voordeur is welke cliënten door de voorliggende voorzieningen worden geholpen, door BJzO als cliënt worden aangenomen, dan wel worden terugverwezen naar de voorliggende voorzieningen. Wij hebben met de gemeenten afgesproken in het najaar van 2003 bestuurlijk van gedachten te wisselen en afspraken te maken over de afstemming van het gemeentelijk jeugdbeleid en de provinciale jeugdzorg. Hierbij betrekken wij de in juli 2003 tussen rijk en VNG overeengekomen verheldering van de minimaal door gemeenten te vervullen functies (beschreven in de Notitie Verduidelijk gemeentelijke functies zie ook hoofdstuk 6). Wij stellen gemeenten voor afspraken te maken over de afstemming van het gemeentelijk jeugdbeleid en de provinciale jeugdzorg en over complementaire inspanningen wachtlijstbestrijding jeugdzorg voor Soepel omgaan met de Wet op de Jeugdzorg De WJZ werkt een zekere bureaucratie in de hand. Bij introductie van een formeel recht op jeugdzorg is dat uit oogpunt van zorgvuldigheid en rechtszekerheid haast niet te voorkomen. Er zijn echter wel ontbureaucratiseringsmaatregelen te bedenken die weliswaar op gespannen voet kunnen staan met de wet maar die uit oogpunt van wachtlijstbestrijding effectief zijn. Zo kan de inzet van geïndiceerde zorg of een plaatsing achteraf gesanctioneerd worden met een indicatie of kan de inzet van casemanagement uitbesteed worden aan een zorgaanbieder. Dit kan bijvoorbeeld voorkomen dat zwerfjongeren buiten bereik blijven en kunnen kinderen sneller geholpen worden. Wij staan BJzO en zorgaanbieders JHV toe om, daar waar bureaucratische regels snelle en goede hulp in de weg staat, soepel om te gaan met de wettelijke regels. Wij willen daar wel over worden geïnformeerd. Eigen kracht vóór indicatiestelling:: voorkomen van (zware) indicaties voor geïndiceerde jeugdzorg Voor het voorkomen van indicaties voor (zware) jeugdzorg stellen wij voor 2004 aan BJzO beschikbaar voor een experiment Eigen Kracht-trajecten vóór indicatiestelling. Met dit bedrag kunnen 150 trajecten worden gefinancierd. Op grond van succespercentages van ca. 80% (dat is 120 van de 150 trajecten) hebben wij hoge verwachtingen van de preventieve werking van deze methodiek. Eigen Kracht is een recent ontwikkelde methodiek voor de aanpak van problemen waarbij de eigen kracht en mogelijkheden van de jeugdige én de directe omgeving van de jeugdige ingeschakeld worden voor oplossingen. De methodiek wordt vooral toegepast op belangrijke momenten voor de jeugdige bv. bij een dreigende uithuisplaatsing. Toepassing is een investering die duurder is dan de reguliere methode van indicatiestelling, maar aantoonbaar effectief in het voorkomen van indicaties of dure zorg. Onderzoek geeft aan dat in 80% van de Eigen Kracht trajecten een (zware) indicatie wordt voorkomen. In Overijssel wordt de methodiek al mondjesmaat door zorgaanbieders jeugdhulpverlening toegepast ná indicatiestelling. Juist om indicaties te voorkómen is het wenselijk dat Bureau Jeugdzorg in staat gesteld wordt om vóór de indicatiestelling deze methodiek toe te passen. De methodiek vindt internationaal onthaal tot en met wettelijke verplichtstelling. De methodiek past goed bij de provinciale visie, effectieve toepassing leidt tot minder wachtlijsten geïndiceerde zorg en lagere totaalkosten jeugdzorg. De methodiek wordt ook toegepast in het zorgaanbod Jeugdhulpverlening (TRIAS). Een pilot is in voorbereiding. Het ligt voor de hand dat BJzO gebruik maakt van de ervaringen die daar worden opgedaan Wij signaleren een spanning met de WJZ. Het traject is duurder dan de reguliere indicatiestelling. Het is ons niet duidelijk hoe de structurele financiering hiervan past in de nieuwe financieringssystematiek onder de WJZ. 16