Jaarverslag 2008

Transcriptie

1 Jaarverslag 2008 BIBLIOTHEEK GELDERLAND ZUID

2 Vrijheid, welvaart, ontplooiing van het individu zijn fundamentele menselijke waarden. Deze kunnen alleen worden gerealiseerd door goed geïnformeerde burgers die in staat zijn hun democratische rechten uit te oefenen en een actieve rol te spelen in de samenleving. Constructief deelnemen aan het maatschappelijk leven en meewerken aan het vormgeven van de democratie zijn afhankelijk van voldoende opleiding en van vrije en onbeperkte toegang tot kennis, wetenschap, cultuur en informatie. De openbare bibliotheek, de plaatselijke toegangspoort tot kennis, schept een essentiële voorwaarde voor levenslang leren, onafhankelijke besluitvorming en de culturele ontwikkeling van individuen en maatschappelijke groeperingen. Bron: Preambule van het Manifest over de Openbare Bibliotheek (IFLA/UNESCO, 1994)

3 Inhoudsopgave Voorwoord Werkgebied 7 Onderwijs en Jeugd 9 Lezen & Literatuur 13 Digitale dienstverlening 15 Service 17 Cultural Covernance 18 Cijfers 2008

4 4

5 Voorwoord Het jaar 2008 was het jaar van herbezinning, herijking en heroriëntatie. In april verschenen de resultaten van een onderzoek vanuit het Sociaal Cultureel Planbureau, dat het Nederlandse bibliotheeklandschap ingrijpend zal veranderen. Neerlands enige bibliotheekprofessor dr. Frank Huysmans (Universiteit van Amsterdam) publiceerde De openbare bibliotheek tien jaar van nu. De belangrijkste conclusie is dat als het roer niet om gaat, de openbare bibliotheek in Nederland haar politiek en maatschappelijk draagvlak verliest. Bibliotheek Gelderland Zuid heeft daarom in het verslagjaar haar koers bijgesteld op basis van dit onderzoek. Het lopende beleidsplan werd na een indringende en brede discussie binnen de bibliotheek voorzien van een belangrijke uitbreiding. Drie strategische thema s werden toegevoegd: digitalisering, mediawijsheid, lezen & literatuur. Deze thema s zullen de toon voor de toekomst zetten. Op 1 januari 2008 traden de bibliotheken van Heumen (filialen in Malden en Overasselt), Millingen aan de Rijn en Ubbergen (filialen in Beek en Ooij) toe tot Bibliotheek Gelderland Zuid. Daarmee werd de bibliotheek de grootste van de provincie Gelderland, en een van de grootste van Nederland. Zij levert nu bibliotheekwerk aan circa inwoners, woonachtig in zes gemeenten: Beuningen, Heumen, Millingen aan de Rijn, Nijmegen, Overbetuwe en Ubbergen. Willem Huberts Algemeen directeur Bibliotheek Gelderland Zuid 5

6

7 Werkgebied Het werkgebied van Bibliotheek Gelderland Zuid werd uitgebreid. In januari 2008 werd de fusie met de bibliotheken in Beek-Ubbergen, Malden, Overasselt, Millingen a/d Rijn en Ooij definitief. Het werkgebied van inwoners werd daarmee vergroot met burgers in 3 gemeenten die met 5 vestigingen bediend worden. De gemeenteraad Nijmegen nam het besluit voor een nieuwe bibliotheekvestiging in de wijk Lindenholt. De bibliotheek is gevestigd in de Open Wijk School Interacker en gericht op de Ackerwijken en Broekwijken. Op 8 oktober kwam wethouder Hannie Kunst de officiële openingshandeling verrichten, waarbij de leerlingen allemaal kleurige ballonnen loslieten voor een ballonwedstrijd. Het oranje interieur biedt ruimte aan de pc s met internet en de collectie voor de jeugdige leners (tot 14 jaar). Voor volwassenen zijn er Sprinters, kranten en tijdschriften. Bibliotheek Gelderland Zuid participeerde op landelijk niveau binnen de Vereniging Openbare Bibliotheken (VOB). In 2008 werd in één van de werkgroepen van de VOB, bibliotheek.nl, het actuele thema van digitalisering in bibliotheekland behandeld. Dit thema werd vertaald naar het beleid van Bibliotheek Gelderland Zuid tot een strategisch thema, digitalisering. Tezamen met dit strategische thema richtte Bibliotheek Gelderland Zuid ook haar beleid op mediawijsheid en lezen & literatuur. Binnen Gelderland bestaat een samenwerkingsverband van Gelderse bibliotheken. Het netwerk van Samenwerkende Gelderse Bibliotheken (SGB) resulteerde afgelopen jaar onder meer in de start van een bijzonder project My Life Story (lees hierover verder onder Lezen & Literatuur). 7

8

9 Onderwijs en Jeugd Er was in 2008 wederom veel aandacht voor projecten speciaal voor het onderwijs en de jongere leden. Een greep uit de grote lijst van activiteiten: Tijdens de Nationale Voorleesdagen (23 januari tot en met 2 februari) las de burgemeester van Nijmegen, Thom de Graaff, voor aan de kinderen van Basisschool De Aldenhove en peuterspeelzaal Bellenboom in Aldenhof Nijmegen. In februari opende de burgemeester van gemeente Overbetuwe, mevrouw Elisabeth Tuijnman, de tentoonstelling van Unicef Rechten van het kind in Bibliotheek Elst. Het 50+ voorleesproject in gemeente Beuningen keert elk voorjaar terug. De kinderen van alle groepen 5 uit Beuningen lazen boeken van de schrijfster Selma Noort. Zij bracht een bezoek aan Bibliotheek Beuningen en daar kwamen veel kinderen op af. Ze heeft op allerlei vragen van kinderen antwoord gegeven en deelde handtekeningen uit. Op 24 september vond de aftrap van de eerste Jonge Jury plaats, voor havo, 3 scholen met 85 leerlingen. Voor de gelegenheid vertelt Maren Stoffels over haar werk als schrijfster, ze deelde handtekeningen uit en de leerlingen konden biebdaten. Tijdens de Kinderboekenweek (1 t/m 11 oktober) werden op alle vestigingen activiteiten georganiseerd. Gouden Griffels werden uitgereikt, 170 groepsbezoeken van het basisonderwijs aan de bibliotheek, 14 theatervoorstellingen (670 bezoekers) en speurtochten in alle vestigingen. Op 5 oktober werd voor de tweede maal het Kinderboekenweekfeest gegeven. De grote feestzaal in De Lindenberg zat vol, er werden 400 kaartjes verkocht (voor kinderen en ouders). 25 % van de bezoekers waren kinderen, die via Stichting Leergeld een entreekaartje kregen. In Malden werd het Kinderboekenweekfeest apart gevierd in Maldensteijn. Hoogtepunt van deze middag was de bekendmaking van de winnaars van de gedichtenwedstrijd. In samenwerking met onderwijsinstellingen organiseerde OBGZ vele projecten en diensten voor het voortgezet onderwijs, op het gebied van vroeg- en voorschoolse educatie, basisonderwijs, volwasseneducatie en voortgezet onderwijs. Aandachtsgebieden waren mediawijsheid, kennis- en informatie vergaren, taalontwikkeling en leesbevordering. 9

10 10

11 Bibliotheek Gelderland Zuid nam het initiatief tot een speciaal project voor jongeren over mediawijsheid: My Life Story. Dit wordt uitgevoerd samen met de bibliotheken van Apeldoorn en Arnhem, ondersteund door Biblioservice Gelderland. Het project kreeg een officiele kickoff op 21 april en na een LAN-party van 24 uur voor de mediacoaches werd het programma gestart voor de jongeren van meer dan 6 VMBO-scholen. 11

12

13 Lezen & Literatuur Op woensdag 8 oktober gaf Sunny Bergman een lezing in Bibliotheek De Mariënburg in het kader van het thema Luxe en decadentie. Bergman is moeder en documentairemaakster. Bij het maken van haar documentaires liet ze zich vaak inspireren door gebeurtenissen uit haar eigen leven. In haar omstreden documentaire Beperkt houdbaar plaatste ze scherpe kanttekeningen bij het huidige schoonheidsideaal, waarin plastische chirurgie steeds gewoner wordt. In maart werd een lezing over de Matthäus Passion van Johann Sebastian Bach gegeven. De lezing van Martijn Mommers, medewerker van de bibliotheek, was ter voorbereiding op de uitvoering van de Matthäus Passion in De Vereeniging. Aan de hand van muziekfragmenten werden de achtergronden van het beroemde stuk in de lezing uitgelicht. 4 zangers van de bibliotheek droegen vierstemmig koraal voor O Haupt voll Blut und Wunden. Adriaan van Dis kwam op 1 oktober naar Bibliotheek De Mariënburg om een, uiteraard uitverkochte, lezing te geven. Al 30 jaar De Feeks! Het Vrouwendocumentatiecentrum is een begrip in Nijmegen en daarom is Bibliotheek Gelderland Zuid trots op de samenwerking met De Feeks. Op 2 en 3 november werd dit gevierd met onder andere een lezing van Susan Smit in Bibliotheek De Mariënburg. Het boek dat tijdens Nederland Leest centraal stond was Twee Vrouwen van Harry Mulisch. Er werden in totaal gratis exemplaren van het boek uitgereikt. Daarnaast zijn speciale onderwijspakketten verdeeld over het voortgezet onderwijs. 13

14

15 Digitale dienstverlening Het oude zoeksysteem van de catalogus werd een nieuw, meer zoekvriendelijk systeem. Het nieuwe systeem Aqua Browser werd geïmplementeerd op de homepage Daarbij werden de collecties ontsloten van Bibliotheek Gelderland Zuid, én werd in één klap ook overzichtelijk dat het makkelijk is om titels uit andere bibliotheken te lenen, krantenartikelen van alle dagbladen op het beeldscherm te zien en andere externe bronnen. De aanschaf van de digitale Library Press Display werd op de site ontsloten voor gebruikers van de pc s in de bibliotheken. Zo werden meer dan 500 kranten, wereldwijd, digitaal toegankelijk. In deze site kan gezocht worden op land, taal of onderwerp. De vernieuwde catalogus gaf de muziekliefhebbers nieuwe online service. Bij het aanklikken van de titel werd de volledige track-list van een album zichtbaar. Het werd mogelijk te zoeken op afzonderlijke songs en online muziekcd s en dvd s te beluisteren middels muziekfragmenten. De website kreeg een nieuwe jas. Op de homepage werd een zoekvenster voor de catalogus geplaatst, zodat bezoekers meteen kunnen zoeken naar een titel of cd. Het inloggen met eigen pasnummer in Mijn Menu kreeg ook een prominentere plek. Het reserveren en verlengen van titels werd beter toegankelijk. 15

16

17 Service In Bibliotheek De Mariënburg werd een verbouwing voltooid. De Eerste en Tweede Kamer werden aparte ruimtes voor iedereen toegankelijk. Bezoekers kunnen hier rustig werken op de laptop met wifi, of groepen kunnen vergaderen met een gesloten deur. Met ondersteuning van de provincie werd in Bibliotheek Beuningen een GIP (Gezondheids Informatiepunt) geopend op 10 december door wethouder Cees van Ingen. In een GIP staat alle informatie over ziekten en gezondheid bij elkaar. De dienstverlening van Bibliotheek aan Huis werd uitgebreid voor het nieuwe werkgebied van de bibliotheek. Het is bedoeld voor mensen die door langdurige ziekte, handicap of ouderdom aan huis gebonden zijn en daarom zelf de bibliotheek niet kunnen bezoeken. 17

18 Cultural Governance De organisatie werd in het verslagjaar bestuurd op basis van de richtlijnen uit de Handleiding Cultural Governance (Rotterdam, Stichting Kunst & Zaken, 2003). In dat kader wordt hier melding gemaakt van het volgende: Informatie over de Raad van Toezicht 1. De heer T.B.J.M. Hoedemaker (1953), voorzitter. Beroep: lid van College van Bestuur Algemeen Toegankelijk Onderwijs s-hertogenbosch. Eerste benoemingsdatum: 1 januari Lopende benoemingstermijn: t/m Mevrouw mr. C.A. Hoving-Boot (1959), secretaris. Beroep: juriste. Eerste benoemingsdatum: 24 maart Lopende benoemingsdatum: t/m De heer H.J. van Broekhuijze AA/FB (1972), lid. Beroep: accountant/ belastingadviseur. Eerste benoemingsdatum: 1 januari Lopende benoemingstermijn: t/m De heer mr. drs. W.A.H.M. de Haard (1960), lid. Eerste benoemingsdatum: 1 januari Lopende benoemingstermijn: t/m Teruggetreden Einde benoemingstermijn: 13 december 2008 wegens overlijden. 5. De heer F.G.A. Uit het Broek (1954), lid. Beroep: trainer/ adviseur medezeggenschap. Eerste benoemingsdatum: 1 januari Lopende benoemingstermijn: t/m De heer mr. J.P. Verhoeff (1953), lid. Beroep: belastingadviseur. Eerste benoemingsdatum: 22 april Lopende benoemingstermijn: t/m In het verslagjaar zijn de volgende leden toegetreden tot de Raad van Toezicht: 7. Mevrouw drs. J.A. Goudsmit (1965), lid. Beroep: directeur search- en selectiebureau Eerste benoemingsdatum: 27 november 2008 Lopende benoemingstermijn: t/m Mevrouw drs. C. H. Vogel (1966), lid. Beroep: docent maatschappijleer Eerste benoemingsdatum: 27 november 2008 Lopende benoemingstermijn: t/m

19 In het verslagjaar is, met het oog op vertrek van enige Raadsleden, geworven op basis van de door de Raad van Toezicht vastgestelde functieprofielen en binnen de door de Richtlijnen Cultural Governance gestelde kaders. Er heeft diverse malen overleg plaatsgevonden tussen de Raad van Toezicht en het bestuur/ de directie over het algemene beleid van de stichting. In dat kader werd eveneens veelvuldig van gedachten gewisseld over de te kiezen strategie, in het bijzonder waar het de groei van de organisatie betreft (gezien de fusies in de afgelopen jaren), inzake de financiering en zaken als begroting en jaarrekening. De regelmatige rapportage van het bestuur/ de directie vond plaats op basis van de door de Raad van Toezicht vastgestelde informatiewens. Functieprofiel van de zeven leden der Raad van Toezicht van Bibliotheek Gelderland Zuid per december 2008 Gewenste aantal Verhouding man/vrouw 50/50 => 4/3 Verhouding 40+/40-67/33 => 6/1 Regionale spreiding minimaal één per kern; één niet afkomstig uit Nijmegen Affiniteit met inhoud 7 Financiele kennis 1 Juridische expertise 1 Algemeen-culturele kennis Ervaring met onderhandelen 1 Kennis van de lokale overheid 1 Netwerken P&O-deskundigheid 1 Culturele achtergrond doelgroepen 2 19

20

21 Informatie over het bestuur/ de directie 1. De heer drs. W.S. Huberts (1953), voorzitter. Nevenfuncties: voorzitter van de Stichting Literaire Activiteiten Nijmegen, lid VOB-Stuurgroep keurmerk Bibliotheeksystemen, lid Commissie integratie VOB- WOB, lid VOB-werkgroep exploitatie Bibliotheek.nl. 2. Mevrouw E.W.T. Busser, MA (1956), lid. Nevenfuncties: Lid Stuurgroep Cultuur en School Nijmegen, lid Medezeggenschapsraad Stedelijk Scholengemeenschap Nijmegen. 3. De heer A.H.M. Roghmans (1956), lid. Nevenfuncties: lid VOB-werkgroep keurmerk Bibliotheeksystemen. Einde termijn wegens overlijden d.d. 28 februari Nieuw ontvangen in de directie: 4. Mevrouw drs. S.A.M. Weersink MMO (1969), lid. Nevenfuncties: geen. 21

22 Cijfers 2008 Uitgaven Nijmegen Overbetuwe Beuningen % % Personeelskosten % % Huisvesting % % Media % % Administratie % % Organisatie % % Automatisering % % Transport % % Voordelig Saldo % % % % % % % % % % % Inkomsten Nijmegen Overbetuwe Beuningen % % Subsidie % % Eigen inkomsten % % Incidentele baten Nadelig Saldo % % % % % %

23 Heumen Heumen Millingen Millingen Ubbergen Ubbergen Totaal % % % % % % % 2008 % % % % % % % % -4% % % % % % % % 7% % % % % % % % 6% 64% % % % % % % -4% % % % % % % % 18% -55% % % % % % % -25% % % % % % % % 12% % % % % % % % % % 3% Heumen Heumen Millingen Millingen Ubbergen Ubbergen Totaal % % % % % % % 2008 % % % % % % % % 4% % % % % % % % 8% % % % % % % % 3% 23

24 Leden Nijmegen Overbetuwe Beuningen Heumen Millingen % % % % % 0-17 jr ,4% ,8% ,0% ,5% ,2% Volwassenen ,5% ,8% ,3% ,6% ,7% Overig ,8% ,1% ,1% ,8% ,3% ,0% ,7% ,5% ,8% ,8%... * Mensen uit andere gemeenten die een lidmaatschap hebben bij Bibliotheek Gelderland Zuid. Leden Digitale Nieuwsbrief Bibliobus Overbetuwe Beuningen Heumen Ubbergen Gebruikers n.b. 149 n.b

25 Ubbergen Buiten werkgebied* Scholieren Totaal % % % % ,7% ,6% ,1% ,3% ,9% ,2% ,3% ,6% ,6% ,1% Aantal bezoekers % Centrale bibliotheek % Vestigingen Nijmegen % Overbetuwe % Beuningen % Heumen Millingen Ubbergen ,7% 25

26 Uitleningen Nijmegen Overbetuwe Beuningen % % % Speelleermaterialen ,7% ,0% ,1% Boeken ,0% ,9% ,9% Audio-cd's ,5% ,5% ,3% Bladmuziek ,0% ,8% ,3% Cd-roms ,7% ,3% ,7% Dvd's ,1% ,7% ,9% Audio-visuele media ,5% ,4% ,5% ,7% ,9% ,8%... Bibliobus Overbetuwe Beuningen Heumen Ubbergen Uitleningen n.b n.b

27 Heumen Millingen Ubbergen Totaal % % % % ,4% ,0% ,2% ,3% ,6% ,2% ,3% ,7% ,5% ,7% ,3% ,9% ,8% ,8% ,2% ,3% ,1% ,7% ,7% ,7% ,0% ,6% ,9% ,8% ,3% ,6% ,3% 27

28 Mediabezit Nijmegen Overbetuwe Beuningen Heumen % % % % Speelleermaterialen ,5% 1 1 0,0% ,0% - - Boeken ,0% ,9% ,1% ,6% Audio-cd's ,0% ,4% ,9% ,4% Bladmuziek ,2% ,0% 5 5 0,0% ,0% Cd-roms ,9% ,7% ,9% ,8% Dvd's ,3% ,4% ,5% ,8% Audio-visuele media ,0% ,3% ,9% ,1% ,8% ,5% ,6% ,2%... 28

29 Millingen Ubbergen Huurcollectie Totaal % % % % ,3% ,1% ,1% ,8% ,3% ,2% ,8% ,2% ,2% ,0% ,2% ,0% ,3% ,5% ,2% ,8% ,6% ,2% ,9% ,0% Cijfers Site-gebruik Webpagina 2008 Homepage Catalogus Agenda Sprinters Bezoekers volgens herkomst: directe toegang Zoekrobot andere websites Catalogus - Bicat Inlog mijn-menu Reserveringen Verlengingen Favorieten Uitleentop Aanwinsten / interesseprofielen

30 30

31

32