Handreiking Traineeship 1

Transcriptie

1 Handreiking Traineeship 1 Karin Kleine, projectleider Ontwikkeling traineeship HBO-afgestudeerden Marlous Beijer, projectsecretaris Jeugdzorg Nederland 1 Dit document is geschreven in het kader van het Implementatieplan Professionalisering Jeugdzorg en is te downloaden via Stichting Nederlands Jeugdinstituut (NJi), Utrecht Handreiking traineeship, april

2 Wat is het Traineeship? Achtergrond Het deelproject Traineeship voor HBO-afgestudeerden maakt onderdeel uit van het project Professionalisering Jeugdzorg: Verbetering entree sector. Doel van het project is verbetering en stroomlijning van de entree in de sector voor beginnend beroepsbeoefenaren. In het Actieplan Professionalisering Jeugdzorg is in een eerder stadium het uitstroomprofiel Jeugdzorgwerker voor het Hoger Sociaal Agogisch Onderwijs ontwikkeld. Door het volgen van dit uitstroomprofiel worden studenten voorbereid op het werken in de jeugdzorg. Het werkveld heeft een actieve rol gespeeld bij de totstandkoming van dit uitstroomprofiel, zodat de aansluiting met de praktijk geborgd is. Daarnaast speelt het werkveld een belangrijke rol bij de uitvoering van het uitstroomprofiel bij de verschillende hogescholen. Het uitstroomprofiel wordt een toegangseis tot het register van de jeugdzorgwerker. Het traineeship is een leer- en ontwikkeltraject voor de startende Jeugdzorgwerker, dat aansluit op het uitstroomprofiel en dat hij intern in zijn eigen organisatie uitvoert. Met het traject ontwikkelt de Jeugdzorgwerker zich naar het niveau van de Branchestandaard Gevorderd professional. De term Gevorderd professional is afkomstig uit de Branchestandaard Stadia Vakvolwassenheid Jeugdzorgwerker. Deze branchestandaarden zijn gebaseerd op het Competentieprofiel Jeugdzorgwerker (2009). Uitgangspunt is dat een Jeugdzorgwerker in zijn ontwikkeling naar vakvolwassen beroepskracht meerdere stadia doorloopt: Handreiking traineeship, april

3 Bron: Liefhebber, S., D. Radema en C. van Arendsbergen Werkervaring in welzijn en jeugdhulpverlening. Utrecht: Movisie. De branchestandaard is voor drie stadia uitgewerkt. Elk stadium is uitgewerkt in een eigen standaard. In de standaard wordt per competentie of taak beschreven welk specifiek gedrag er van de professional wordt verwacht. Er zijn drie standaarden: Standaard Gevorderd professional Standaard Bekwame professional Standaard Vakvolwassen professional De standaarden zijn oplopend in niveau en complexiteit. Hoe hoger de standaard, hoe meer er van de professional verwacht wordt. Het traineeship richt zich op de ontwikkeling van beginner (pas HBO-afgestudeerd met uitstroomprofiel Jeugdzorgwerker) naar de Standaard van Gevorderd professional: Handreiking traineeship, april

4 De gevorderd professional De gevorderd professional kenmerkt zich door taakgericht handelen en het inhoudelijk en technisch goed uitvoeren van regelmatig voorkomende activiteiten waarin enige routine is opgebouwd. Het gaat om concrete, eenduidige en begrensde handelingen waarbij de proceskant nog niet herkend wordt. De gevorderd professional wordt herkend op basis van de volgende punten: Er is sprake van ongeveer 2 jaar werkervaring. De beroepsbeoefenaar kan uitvoerende werkzaamheden verrichten als: o Het verzamelen van relevante, feitelijke informatie binnen de eigen deskundigheid waaruit gefragmenteerde situationele kennis ontstaat. o Het direct stellen en beantwoorden van vragen en behoeften op basis van aanwezige feiten. Vele werkzaamheden worden na afstemming verricht, zijn veelal reactief van aard en gericht op het hier en nu. Voor het zelfstandig inspelen op nieuwe, ingrijpende situaties, daarin prioriteiten stellen en richtinggevende keuzen maken ontbreekt nog de benodigde praktijkervaring. De beroepsbeoefenaar herkent regelmatig voorkomende situaties, gaat variëren op routine in het werk en kan uit de voeten met algemenere richtlijnen. De beroepsbeoefenaar: o Levert kwaliteit door het eigen werk te structureren binnen gegeven kaders. o Toont zich bereid te investeren in de eigen professionele en persoonlijke ontwikkeling. Neemt de verantwoordelijkheid voor gemaakte afspraken. o Korte omschrijving van het traineeship en de bijbehorende producten: Het traineeship omvat een leer- en ontwikkeltraject van 1 tot 2 jaar, waarmee de startende jeugdzorgwerker (vanaf nu: trainee) zich al werkend en lerend binnen de eigen organisatie ontwikkelt. Het traineeship kan gezien worden als een samenhangend programma van leeractiviteiten zoals inwerken, training, scholing en begeleiding, gericht op de ontwikkeling van de trainee van starter naar gevorderd professional. De criteria waaraan een gevorderd professional moet voldoen, zijn vastgelegd in de standaard Jeugdzorgwerker Gevorderd professional. In de standaard is vastgelegd: Welke competenties (20 in totaal) en taken (2 in totaal) de trainee aan het eind van het traineeship moet kunnen aantonen. Per competentie/taak: op welke beoordelingscriteria de trainee aan het eind van traineeship wordt beoordeeld. Het traineeship is een leer- en ontwikkeltraject dat door de organisatie zelf ingevuld kan worden. Allereerst maakt de organisatie een inventarisatie van het eigen leer- en ontwikkelaanbod. De organisatie brengt in kaart welke leer- en ontwikkelactiviteiten (scholing, training, begeleiding enz.) ze al biedt aan startende jeugdzorgwerkers en welke competenties trainees met deze activiteiten verwerven. Dit geeft inzicht in eventuele leemtes in het eigen leer- en ontwikkelaanbod; aan welke Handreiking traineeship, april

5 competenties wordt nog niet gewerkt door de trainee? Deze inventarisatie wordt gemaakt met behulp van het instrument Raamwerk Traineeship. Na de inventarisatie ontwikkelt de organisatie het eigen Traineeship. Het bestaande leer- en ontwikkelaanbod wordt indien nodig aangescherpt of aangevuld met aanvullende leer- en ontwikkelactiviteiten. Het traineeship kan bestaan uit groepsgewijze leeractiviteiten, maar ook uit individuele leeractiviteiten die aansluiten bij de specifieke leerbehoeften van een individuele trainee. Uitgangspunt van het traineeship is werkend leren; leren gebeurt in eerste instantie op de werkplek (met activiteiten als coaching, intervisie, werkbegeleiding), daarnaast ook buiten de werkplek (training, cursus) Een vast onderdeel van het traineeship is het mentorschap. De mentor begeleidt de trainee bij zijn leerproces. Er is een competentieprofiel voor de mentor en een mentorentraining ontwikkeld. Hierin is aandacht voor het leren op de werkvloer en het begeleiden van trainees hierin. Een mentor is iemand met ruime ervaring in het vak (een vakvolwassen Jeugdzorgwerker) en extra competenties op het gebied van begeleiden en coachen van collega s. Uiteindelijk zal de trainee zich aan het eind van het traineeship moeten bewijzen als gevorderd professional. Tijdens het traineeship verzamelt de starter bewijsmateriaal waarmee hij aantoont dat hij zijn competenties heeft ontwikkeld. Dit bewijsmateriaal neemt hij op in een portfolio. Met het portfolio toont hij aan dat hij voldoet aan de beoordelingscriteria zoals beschreven in de standaard Gevorderd professional. Met zijn portfolio heeft de trainee twee opties. De eerste optie is om een proeve van bekwaamheid te doen. De trainee laat dan zijn portfolio beoordelen door een beoordelaar van de eigen organisatie of van een collega-organisatie. Na afloop van de pilot zal er een advies worden gegeven hoe organisaties dit het beste zelf kunnen organiseren. Een proeve van bekwaamheid leidt niet tot een erkend certificaat. In het document proeve van bekwaamheid staat beschreven: hoe de proeve in zijn werk gaat; welke competenties met welk bewijsmateriaal moeten worden aangetoond; hoe het portfolio beoordeeld zal worden. De tweede optie is dat de trainee zich aanmeldt voor een EVC procedure. Het portfolio wordt beoordeeld door een erkende EVC-aanbieder. De EVC-aanbieder hanteert hierbij de beoordelingscriteria uit de standaard Gevorderd professional (dezelfde beoordelingscriteria die in de proeve van bekwaamheid worden gebruikt). Na beoordeling ontvangt de trainee een ervaringscertificaat waarin beschreven staat welke competenties de trainee heeft aangetoond. Wanneer de trainee alle competenties en beoordelingscriteria van de standaard Gevorderd Professional heeft aangetoond, kan hij zijn ervaringscertificaat bij FCB laten verzilveren in het branchecertificaat Gevorderd Professional. Het branchecertificaat is een door de branche Jeugdzorg erkend certificaat. De EVC-aanbieder heeft een handboek waarin is omschreven hoe de EVC procedure zal worden uitgevoerd en wat de kosten hiervan zijn. Handreiking traineeship, april

6 Voor vragen over het Traineeship kunt u terecht bij Karin Kleine: kleine@haka-nederland.nl Handreiking traineeship, april

7 Traineeship en producten Standaard 'Gevorderde professional'. Raamwerk traineeship Aanscherpen en aanvullen bestaand leer- en ontwikkelaanbod (=traineeship) Mentorentraining Voorbereiding Traineeship Traineeship Mentorbegeleiding Portfolio aanleggen Traineeship Proeve van Bekwaamheid OF: EVC procedure die leidt tot erkend Branchecertificaat 'Gevorderd Professional'. Portfolio beoordeling Handreiking traineeship, april