Mei 2009 JAARRAPPORTAGE VEILIGHEID, GEZONDHEID EN MILIEU OVER HET JAAR 2008

Transcriptie

1 Mei 29 JAARRAPPORTAGE VEILIGHEID, GEZONDHEID EN MILIEU OVER HET JAAR 28

2 Jaarrapportage Veiligheid, gezondheid en milieu 28 van de Universiteit Leiden De Universiteit Leiden spant zich in om de arbeidsomstandigheden van medewerkers en studenten voortdurend te verbeteren en de milieubelasting door de activiteiten tot een minimum te beperken. Deze inspanningen worden beschreven in de Jaarrapportage Veiligheid, gezondheid en milieu 28. Deze rapportage wordt op de website van de afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu (VGM) geplaatst ( en is desgewenst te downloaden. Deze rapportage kan worden aangevuld met een overzicht van de stand van zaken in kengetallen en prestatie-indicatoren. De scorecards zijn op te vragen bij de afdeling VGM Veiligheid, gezondheid en milieu in 28 De zorg voor veiligheid, gezondheid en milieu omvat veel meer dan in het algemeen wordt aangeduid met arbo. Zaken als stralingsbescherming, biologische veiligheid en milieubeleid vallen buiten het kader van de Arbeidsomstandighedenwetgeving. Daar komt bij dat de zogenoemde arboregels door velen als te overdadig en te gedetailleerd worden ervaren. Het begrip arbo wordt daarom in dit verslag zoveel mogelijk vermeden. In 28 werd een verandering voorbereid van de organisatie van de advisering op het gebied van veiligheid, arbeidshygiëne, stralingsbescherming en milieu. Alle adviseurs werken vanaf 1 januari 29 vanuit een bijzonder shared service centre : de afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu voor LUMC en Universiteit Leiden (VGM). De afdeling heeft naast de bekende arbodiensttaken van voorheen de GBGD en DVM een groot aantal gespecialiseerde adviestaken op het gebied van proefdierkunde, milieuadvisering, stralingsbescherming en biologische veiligheid. Met instemming van de medewerkers, de medezeggenschap en de besturen werd de afdeling ondergebracht bij het directoraat HRM van het LUMC. De verandering heeft voordelen op het gebied van continuïteit en efficiency, maar ook op het gebied van kwaliteitsborging. De indeling van de jaarrapportage volgt de terminologie Veiligheid Gezondheid Milieu Pagina 2 van 1

3 Veiligheid Bij de Universiteit Leiden wordt de prioriteit gelegd bij goed gestructureerde aandacht voor veiligheid, gezondheid en milieu. Het College van Bestuur en de faculteiten hechten veel belang aan een consequent uitgevoerde plan-do-check-act cyclus. Daarin worden risico s onderzocht en maatregelen worden bedacht en uitgevoerd. In de cyclus wordt het effect van deze maatregelen onderzocht en er wordt, zo nodig, bijgestuurd. Deze beleidscyclus wordt zowel op centraal als op decentraal niveau uitgevoerd. In de figuur wordt de decentrale cyclus grafisch weergegeven. Decentrale beleidscyclus veiligheid, gezondheid en milieu RI&E Directiebeoordeling Plan van aanpak Uitvoering Evaluatie / jaarverslag Audit De afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu heeft in 27/28 opnieuw een audit uitgevoerd naar het functioneren van de decentrale zorgsystemen. Daaruit bleek dat de meeste faculteiten en expertisecentra niet alleen hun verplichtingen nakomen, maar ook proactief werken aan goede arbeidsomstandigheden. Een scoresysteem toont de vooruitgang in de loop van een aantal jaren (maximale score is 3). Eenheden die achterblijven bij het gemiddelde hebben verbeterafspraken gemaakt. In 29 vindt een nieuwe audit plaats. Arbozorg 27/28 (kwaliteit van de zorg voor veiligheid en gezondheid) / ,5 2 1,5 1,5 UNIVERSITEIT LEIDEN Pagina 3 van 1

4 Ongevallen Een goede organisatie van de zorg voor veiligheid en gezondheid van medewerkers en studenten is niet voldoende. Om de veiligheid te garanderen is het belangrijk om inzicht te krijgen in de risicofactoren bij bijna-ongevallen en incidenten. Kritische analyse van (bijna)ongevallen moet helpen om grote risico s te onderkennen en te voorkomen. Ongevalsmeldingen Universiteit Leiden per 1 werknemers 35, 3, 25, 2, 15, 1, Universiteit Leiden Faculteit W&N UFB ICS 5,, Bij systematische analyse kunnen basale risicofactoren worden onderscheiden en aangepakt. Het aantal gemelde ongevallen (dat is inclusief bijna-ongevallen en incidenten) bij de Universiteit Leiden is extreem laag. Meldingen geschieden meestal niet uit veiligheidsoverwegingen, maar op basis van claimgedrag. Alleen bij de faculteit W&N, het UFB en ICS wordt expliciet aandacht besteed aan de melding van ongevallen. Dit resulteert de laatste jaren in een geleidelijke stijging van het aantal meldingen. Het aantal meldingen is echter nog te laag voor systematische inhoudelijke analyse. Ook voor andere eenheden zou moeten gelden dat ongevallen, incidenten en onveilige situaties als vanzelfsprekend gemeld worden. Brandveiligheid Risicobeheersing is gericht op het voorkomen van calamiteiten. Maar als de preventie faalt, is een goede crisisorganisatie van belang. De universiteit heeft als uitgangspunt dat bij calamiteiten als brand of explosie de veiligheid van studenten en medewerkers de eerste prioriteit heeft. In de universitaire gebouwen en in de organisatie van de bedrijfshulpverlening wordt er alles aan gedaan om een snelle en veilige ontruiming mogelijk te maken. De bedrijfshulpverlening wordt daar speciaal voor opgeleid en in 27 is het opleidingsprogramma aangepast aan deze visie op brandveiligheid. In 28 heeft de universiteit de opleiding Europees aanbesteed. Resultaat van deze activiteiten is een goedkopere opleiding met meer maatwerk voor de specifieke omstandigheden bij de verschillende faculteiten en centrale diensten. Buiten kantoortijden is meestal maar een beperkt aantal bedrijfshulpverleners in de universitaire gebouwen aanwezig, terwijl er wel veel onderwijsactiviteiten zijn. Buiten kantoortijden zullen onderwijsgevenden daarom een belangrijke taak hebben bij eventuele ontruimingen. Om hen daarop voor te bereiden is er in 28 een e-learning programma ontwikkeld voor universitaire docenten ( Dit Pagina 4 van 1

5 programma is sinds september 28 operationeel voor docenten in de faculteiten Sociale Wetenschappen, Geesteswetenschappen, Rechtsgeleerdheid en de Campus Den Haag. De centrale crisisorganisatie (het centraal crisisteam) is in 28 geëvalueerd. In grote lijnen blijft de organisatie ongewijzigd, maar er wordt een aantal kleine verbeteringen doorgevoerd. In 28 zijn het expertisecentrum Vastgoed en de afdeling VGM begonnen met uniformering van de (opzet en lay out) van calamiteitenplannen voor alle universitaire gebouwen én met het aanmaken van gestandaardiseerde ontruimingsplattegronden in alle gebouwen. Ook in de preventieve en bouwkundige sfeer wordt, vooral door het Expertisecentrum Vastgoed, veel aandacht besteed aan brandveiligheid. In 28 zijn alle risicovolle veiligheidsproblemen in het Gorlaeuscomplex verholpen; de vernieuwing van de brandmeldcentrale is in 28 aanbesteed en is inmiddels in uitvoering. Daarnaast zijn vorig jaar alle gebruiksvergunningen bij de gemeentelijke brandweer in procedure gebracht en is de helft van de gebruiksvergunningen in definitieve vorm of voorwaardelijk verleend. Safety en security De laatste jaren wordt duidelijk dat niet alleen de klassieke veiligheidsaspecten als brand, explosie, blootstelling van medewerkers en studenten ( safety ) belangrijk zijn. In toenemende mate moeten ook beveiligingsaspecten ( security ) worden beoordeeld. In 28 hebben de deskundigen van het expertisecentrum Vastgoed en de afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu zich gebogen over de risico s van misbruik van gevaarlijke stoffen, radioactief materiaal en biologisch materiaal ( dual use ). Bij de Universiteit Leiden zijn deze risico s klein en beheersbaar. Wel zal er aandacht besteed worden aan de bewustwording van onderzoekers en laboratoriumpersoneel met betrekking tot deze risico s. Daarbij zal gebruik gemaakt worden van de KNAW Code of conduct for biosecurity. Arbocatalogus VSNU Veiligheid en gezondheid worden steeds meer een gezamenlijke verantwoordelijkheid van werkgevers en werknemers. Sinds 1 januari 27 is de Arbeidsomstandighedenwet veranderd. De nieuwe Arbo-wet geeft werkgevers de mogelijkheid om in overleg met werknemers arbomaatregelen op maat op te stellen. Deze arbomaatregelen worden vastgelegd in een zogenaamde arbocatalogus. Tussen de VSNU en de werknemersorganisaties is in 27 afgesproken om voor de universiteiten een gezamenlijke arbocatalogus op te stellen. Na overleg met de VSNU en de werknemersorganisaties is besloten in een eerste fase de volgende onderwerpen nader uit te werken: - gevaarlijke stoffen - psychosociale arbeidsbelasting (PSA), inclusief werkdruk - werkgerelateerde RSI (KANS) door beeldschermwerk. De afdeling VGM van de universiteit is actief betrokken bij het opstellen van de arbocatalogus VSNU. De afspraken in de arbocatalogus zullen (naar verwachting) in 29 ook binnen de Universiteit Leiden geïntroduceerd worden. Pagina 5 van 1

6 Gezondheid Ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid Sinds 26 vertoont het ziekteverzuim bij de Universiteit Leiden een licht stijgende lijn. Het verzuimpercentage bevond zich in 26 op het laagste niveau sinds het begin van de registratie. De kleine stijging behoeft dus geen verontrusting te wekken. Anderzijds zijn de directe kosten, verbonden aan ziekteverzuim, zodanig hoog dat alertheid geboden is. In 28 was het verzuimpercentage 2,68% en dat komt overeen met een bedrag van 4,8 miljoen Euro aan directe kosten. Verzuimpercentage Universiteit Leiden 3 2,5 2 1,5 UNIVERSITEIT LEIDEN 1, De inspanningen van leidinggevenden, P&O en bedrijfsartsen hebben overigens nog steeds een gunstig effect op het langdurig verzuim. Ook in 28 daalde het aantal langdurig zieken (langer dan een jaar ziek) tot minder dan 5 per 1 werknemers. Deze daling is bij alle eenheden zichtbaar. De voortdurende daling wijst er op dat de verzuimbegeleiding nog steeds zorgvuldig gebeurt. Langdurig zieken Universiteit Leiden per 1 werknemers 14, 12, 1, 8, 6, 4, 2,, Er blijft echter een grote spreiding in de verzuimfrequentie van faculteiten en expertisecentra (zie volgende bladzijde). Op het gebied van kortdurend verzuim is er daarom nog steeds verbetering mogelijk. De afdelingen HRM en Veiligheid, Gezondheid en Milieu hebben daarom in 28 een proef gedaan met het aanbieden van verzuimtrainingen voor leidinggevenden. Daarin wordt aandacht besteed aan de visie op verzuim (verzuim en gedrag, verzuim en ziekte), verplichtingen leidinggevenden (gesprekken, plan van aanpak), verplichtingen bedrijfsarts (probleemanalyse) en gespreksvaardigheden. De trainingen werden positief geëvalueerd en zullen onder meer in het licht van het stijgend verzuim - ook in 29 worden aangeboden. Pagina 6 van 1

7 Verzuimvenster 28 Verzuimpercentage UNIVERSITEIT LEIDEN Rechtsgeleerdheid Letteren Wiskunde en Natuurwet. ICLON ICS Sociale Wetenschappen UB UFB Campus Den Haag Bestuursbureau I-groep,5 1 1,5 2 2, 5 Verzuimfrequentie IO Ook om financieel economische redenen heeft de Universiteit Leiden belang bij een goede verzuimbegeleiding. In de nieuwe verzuimstatistiekmodule van SAP heeft de afdeling functioneel beheer, in samenwerking met bestuurlijke informatievoorziening ook een kengetal voor de verzuimkosten opgenomen. Dit getal wordt berekend op basis van het verzuim en de bijbehorende bruto salarislasten. Dit levert voor de Universiteit Leiden het navolgende kostenoverzicht bij het genoemde lage verzuim: Overzicht kosten ziekteverzuim per personeelsgebied Verslagjaar 28 Table Kosten (kal.dagen) Gem. FTE Personeelsgebied EUR Fac Godsdienstwetenschappen ,23 Faculteit Wijsbegeerte ,46 Faculteit Archeologie ,5 Faculteit Letteren ,14 Faculteit Rechtsgeleerdheid ,17 Wiskunde & Natuurwetenschappen ,15 Centrum v Milieuwetenschappen ,94 Nationaal Herbarium Nederland ,37 Hortus Botanicus ,34 Fac Sociale Wetenschappen ,25 ICLON ,36 Faculteit der Kunsten ,42 Bestuursbureau/ICS ,2 EC Vastgoed ,9 Leids Academisch Kunstcentrum ,38 Universitair Sportcentrum ,1 Universiteitsbibliotheek , Informatiseringsgroep ,8 Univ Facilitair Bedrijf ,44 ISIM ,28 Administratieve Services ,55 IIAS ,89 International Office ,89 CILC Centre for Int Legal Coop ,38 Totaalresultaat ,34 Pagina 7 van 1

8 Medewerkertevredenheid De Universiteit Leiden heeft de afgelopen jaren ervaring opgedaan met kleinschalig medewerkertevredenheidsonderzoek. Een tweetal interventieonderzoeken (respectievelijk bij de Informatiseringsgroep en het Universitair Facilitair bedrijf) werden in 28 geëvalueerd en positief beoordeeld. Een grootschaliger onderzoek bij de Faculteit Sociale Wetenschappen werd kritischer beoordeeld. In 29 zullen de afdeling HRM en de afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu onderzoek doen naar de wenselijkheid en de mogelijkheid van een universiteitsbreed onderzoek. Pagina 8 van 1

9 Milieu Milieubeleid De Universiteit Leiden is zich bewust van haar maatschappelijke verantwoordelijkheden, ook als het gaat om de bescherming van ons milieu. In 28 is een milieubeleidsplan voorbereid. Dit milieubeleidsplan richt zich op de belangrijkste milieurisico s uit de bedrijfsvoering van de Universiteit Leiden in de categorieën energie, afval en emissies, duurzaam bouwen en vervoer. Daaruit komt het energiegebruik naar voren als de belangrijkste milieufactor. In 1996 heeft de universiteit met het Ministerie van Economische Zaken de Meer Jaren Afspraak Energie (MJA) ondertekend. Hierin werd afgesproken dat het energieverbruik van de universiteit in 26 14% lager zou liggen dan in Deze doelstelling is door diverse oorzaken niet helemaal gehaald. De hoeveelheid aardgas is met ca. 12% gedaald, het elektriciteitsgebruik met ca. 4%. Deze beperkte daling is vooral veroorzaakt door de sterke toename van het aantal pc s en de extra koeling die daarvoor nodig is. In 27 heeft de VSNU namens alle Nederlandse universiteiten de MJA2 ondertekend, die eind 28 is omgezet in de MJA3. De MJA3 vraagt van de aangesloten partijen een extra inspanning ten aanzien van duurzaamheid en energiebesparing. In het kader van deze meerjarenafspraken heeft de universiteit in 28 een energieefficiencyplan opgesteld met concrete maatregelen en doelstellingen voor energiebesparing. Op verzoek van de UniversiteitsRaad zullen de maatregelen voor vergroening van de energievoorziening nog verder worden uitgewerkt in 29. Aardgas verbruikt Elektriciteit verbruikt Nm kwh Als basismateriaal kunnen de verbruikcijfers van de afgelopen jaren gebruikt worden (bron: EC Vastgoed). De schommelingen in deze periode hangen vooral samen met seizoensinvloeden en kleine (ver)bouwprojecten. Grote projecten (zoals bouw/verbouw Gorlaeuslaboratorium) hebben uiteraard veel meer invloed. Verbruikcijfers zijn te lezen als bedrijfseconomische inputvariabelen. Ze zijn direct gerelateerd aan kosten. De verbruikscijfers zijn om te CO2 emissie rekenen naar CO2 emissie. Daarbij 45.. wordt onder meer rekening gehouden 4.. met de vorm van stroomopwekking Vergroening door wind-, zonne- of waterkrachtenergie levert dan bij 2.. hetzelfde verbruik een reductie van kg/jaar Aardgas Elektriciteit Pagina 9 van 1 de CO2 emissie op. De CO2 emissie kan daarom gelezen worden als een maat voor de milieubelasting door het energieverbruik van de Universiteit Leiden.

10 Stralingsbescherming De beheersing van het KernEnergieWet-dossier, behorend bij de complexvergunning, is ondergebracht bij de StralingBeschermingsEenheid, die onderdeel is van de afdeling VGM. Conform de verplichting uit de complexvergunning Kew rapporteert de SBE middels een jaarrapport Stralingsbescherming aan het College van Bestuur en de vergunningverlenende instanties over de activiteiten in het kader van de stralingsbescherming. Biologische veiligheid De beheersing van de biologische veiligheid, in het bijzonder het werken met genetisch gemodificeerde organismen, is ondergebracht bij de Biologisch Veiligheidsfunctionaris (BVF) van de faculteit W&N. De afdeling VGM speelt een ondersteunende rol bij het vergunningenbeheer In 28 zijn in totaal 3 nieuwe vergunningen en 31 gewijzigde vergunningen voor ingeperkt gebruik (IG) afgegeven door het Ministerie van VROM/Bureau GGO voor de Universiteit Leiden. In totaal zijn er 67 actieve vergunningen binnen de universiteit. Proefdieronderzoek De Universiteit Leiden neemt zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid ook ernstig waar het dierexperimenteel onderzoek betreft. In wetenschappelijk onderzoek is het gebruik van proefdieren soms onvermijdelijk. Maar dat gebeurt pas nadat de Dierexperimentencommissie een beoordeling heeft gemaakt van de noodzakelijkheid en de mogelijkheid van vervanging, vermindering of verfijning van de experimenten. In 28 bracht de dierexperimentencommissie van de Universiteit Leiden (UDEC) over 66 aanvragen een advies uit. Daarbij wordt voortdurend gezocht naar manieren om het dierwelzijn zo min mogelijk te benadelen en de aantallen benodigde proefdieren te reduceren. In 28 is de Code openheid dierproeven door het VSNU en NFU in samenwerking met het KNAW geaccepteerd. De universiteit onderzoekt in dat kader hoe meer openheid naar het publiek gegeven kan worden. Pagina 1 van 1