1. Kennis te nemen van de uitkomsten van het onderzoek op basis van de motie van 20 december 2012.

Transcriptie

1 Raadsvergadering : 21 februari 2013 Agendanummer : Onderwerp : Onderzoek samenwerking Wordt behandeld door : Paul Mengde Malden, 5 februari 2013 Aan de raad, Inleiding Op 20 december 2012 heeft de gemeenteraad van Heumen in een motie gevraagd nader onderzoek te doen naar de mogelijkheden van ambtelijke of bestuurlijke fusie met de gemeenten Mook en Middelaar en de MUG-gemeenten. In juni en november had de raad zich nog nadrukkelijk uitgesproken voor zelfstandigheid. Vooral het nieuwe regeerakkoord vroeg om een nadere verkenning. In dit raadsvoorstel worden de besluiten van november 2012 nogmaals herhaald en de vragen die de raad aan het college stelt in de genoemde motie. De uitkomsten van de gesprekken met de betrokken gemeenten en de provincie worden verwoord, evenals de nadere informatie over herindelingprocedure en financiële scan. Wij gaan in op de afspraken die wij met de gemeente Mook en Middelaar hebben gemaakt op basis van de besluitvorming op 1 november Ten slotte wordt nog stilgestaan bij enkele regionale ontwikkelingen. Voorgesteld wordt: 1. Kennis te nemen van de uitkomsten van het onderzoek op basis van de motie van 20 december De uitvoering van de besluiten van 1 november 2012 verder ter hand te nemen, als zelfstandige gemeente Heumen. 3. Af te zien van een ambtelijke of bestuurlijke fusie met de MUG-gemeenten. 4. Een voorstel op te stellen gericht op de maximaal haalbare ambtelijke samenwerking met de gemeente Mook en Middelaar. 5. Het college te vragen halfjaarlijks te rapporteren over de voortgang van de samenwerking met Mook en Middelaar en de regionale samenwerking. Samenvatting De gemeenteraad van Heumen heeft zich in november 2012 nadrukkelijk uitgesproken voor zelfstandigheid. Om ook in de toekomst alle gemeentelijke taken goed te kunnen uitvoeren werd daarbij de nadruk gelegd op samenwerking met andere gemeenten. Daarbij zijn met name de gemeente Mook en Middelaar en de MUG-gemeenten (Millingen aan de Rijn, Ubbergen en Groesbeek) genoemd. Tevens werd uitgesproken voor samenwerking in de regio Nijmegen. Nadat het nieuwe regeerakkoord verscheen, met veel nadruk op schaalvergroting van gemeenten, niet-vrijblijvende samenwerking, bezuinigingen en decentralisaties, heeft de gemeenteraad in december 2012 in een motie aan het college gevraagd om een nader onderzoek naar de mogelijkheid van ambtelijke of bestuurlijke fusie met de MUG-gemeenten en de gemeente Mook te verkennen. Dit onderzoek heeft in januari 2013 plaatsgevonden. Er zijn gesprekken gevoerd met de MUG-gemeenten, 1

2 de gemeente Mook en Middelaar en de provincie Gelderland. Tevens is gekeken naar een aantal processen en financiële aspecten. Op basis van dit onderzoek constateren wij, dat zowel de provincie, als de MUG-gemeenten het lopende proces van herindeling niet willen verstoren. In december 2012 hebben de drie gemeenteraden ingestemd met de herindeling die op 1 januari 2015 een feit moet zijn. De MUGgemeenten geven daarbij tevens duidelijk aan, dat tijdens het proces van herindeling geen sprake kan zijn van het ontwikkelen van een ambtelijke fusie met Heumen en/of Mook en Middelaar. De gemeente Mook en Middelaar wil als zelfstandige gemeente samen met Heumen verdere stappen zetten op het pad van ambtelijke samenwerking, gebaseerd op de uitspraken van de beide gemeenteraden in het najaar van Wij stellen u voor om kennis te nemen van de uitkomsten van het onderzoek. Tevens stellen wij voor door te gaan met de uitvoering van de besluiten die de raad op 1 november 2012 heeft genomen. Voor de korte termijn betekent dat het invullen van samenwerking met de gemeente Mook en Middelaar en het ontwikkelen van regionale samenwerking, met name in het sociale domein en op het terrein van ICT. Op basis van dit onderzoek kan opnieuw vastgesteld worden, dat de gemeente Heumen kiest voor zelfstandigheid met een intensieve samenwerking met andere gemeenten. Wij willen die samenwerking in de loop van 2013 verder vorm geven. Raadsbesluit 1 november 2012 Na het onderzoek naar mogelijkheden van ambtelijke samenwerking met de gemeente Wijchen hebben wij op verzoek van de gemeenteraad een quick scan uitgevoerd naar mogelijkheden van samenwerking en samenvoeging in de regio Nijmegen. Na de bespreking van de uitkomsten van deze quick scan in een participatietraject, heeft de gemeenteraad op 1 november 2012 een besluit genomen over de toekomst van onze gemeente. Het volledige besluit luidt: 1. Te kiezen voor de variant zelfstandig blijven met regionale samenwerking; 2. Af te zien van een ambtelijke fusie met Wijchen; 3. Het college te vragen met voorstellen te komen voor de ontwikkeling van de samenwerking in de regio Nijmegen en de Stadsregio; 4. Met de gemeente Mook en Middelaar samenwerking ontwikkelen op basis van een gezamenlijk op te stellen agenda; 5. Met de MUG gemeenten afspraken maken over de ontwikkeling van samenwerking met Heumen en Mook en Middelaar; 6. Het college te vragen met betreffende gemeenten te overleggen en in februari 2013 met nadere voorstellen te komen. 7. Op basis van een afwegingskader nadere besluiten te nemen over de vraag wat de gemeente zelfstandig blijft doen en waar gekozen wordt voor samenwerking; Motie 20 december 2012 Op 20 december 2012 heeft de gemeenteraad een motie aangenomen, waarin gevraagd wordt om een aanvullend onderzoek naar samenwerking en ook de mogelijkheden van een bestuurlijke fusie met de MUG-gemeenten te verkennen. Belangrijke overwegingen bij de vraag naar een nader onderzoek betreffen met name de plannen van het nieuwe kabinet gericht op schaalvergroting van gemeenten, niet-vrijblijvende samenwerking, de overdracht van nieuwe taken naar gemeenten en forse bezuinigingen die op de gemeenten af komen. Het besluit van de motie van 20 december luidt als volgt: Besluit: A. Het college te vragen om in het kader van de komende voorstellen voor samenwerking met Mook en de MUG-gemeenten voortvarend aanvullend onderzoek te doen naar: 1. Het perspectief om de ambtelijke organisatie van Heumen op termijn geheel samen te voegen met de ambtelijke organisaties van Mook en/ of de MUG-gemeenten met plan van aanpak en tijdpad. 2. De opvattingen van de gemeente Mook en de MUG-gemeenten over een bestuurlijke fusie op korte of langere termijn. 2

3 3. De opvatting van de provincie Gelderland over een dergelijke ambtelijke samenvoeging en bestuurlijke fusie en de mogelijkheden van de provincie om dit proces te stimuleren. 4. De mogelijkheden van het behoud van de voorzieningen voor burgers en de realisering van de belangrijke ambities voor Heumen in de komende jaren bij ambtelijke samenvoeging en bestuurlijke fusie met Mook en/ of de MUG-gemeenten. B. Het college te vragen om de raad over bovenstaande onderzoeksvragen zo spoedig mogelijk te informeren en een voorstel over de gewenste samenwerking te doen voor de raad van 21 februari In het voorliggende voorstel wordt antwoord gegeven op de gestelde vragen en tevens een voorstel gedaan over de gewenste samenwerking. Onderzoek. Voor de uitvoering van het gevraagde onderzoek hebben we naast bureauonderzoek een drietal gesprekken gevoerd op bestuurlijk niveau: met de provincie, de MUG-gemeenten en de gemeente Mook en Middelaar. De gesprekken zijn gevoerd door burgemeester en secretaris. a. Provincie In een bestuurlijk gesprek met de provincie hebben wij de vraag gesteld, hoe de provincie staat ten opzichte van een mogelijke deelname van Heumen aan het lopende herindelingproces van de MUG-gemeenten en of de provincie bereid is in dat kader belangrijke projecten in deze gemeente mede zeker te stellen. De provincie Gelderland heeft zich ingezet voor totstandkoming van een fusie tussen de MUGgemeenten, met name omdat de positie van de gemeente Millingen dat noodzakelijk maakte. De provincie is dan ook zeer te spreken over het herindelingproces wat door deze gemeenten is opgestart en wat heeft geleid tot besluiten in de drie gemeenteraden op 20 december Dit proces van herindeling mag niet verstoord worden of vertragen door een eventuele deelname van de gemeente Heumen. Provincie is wel bereid mee te werken aan deelname van Heumen (indien gewenst) aan dat proces binnen de vastgestelde termijnen. Daarvoor zouden geen nieuwe besluiten genomen moeten worden in de drie gemeenten, het proces moet ongehinderd doorgaan. Ten aanzien van de vraag, of de provincie zou willen bijdragen aan de zekerstelling van één of meer belangrijke ambities van de gemeente Heumen, is het antwoord duidelijk: de provincie wil geen koppeling leggen tussen eventuele herindeling en de realisatie van belangrijke projecten. Dat geldt zowel voor procedures, als voor financiële bijdragen. b. MUG In een gesprek met de burgemeesters van Groesbeek en Ubbergen en de locoburgemeester van Millingen aan de Rijn, waarbij ook de projectleider van de herindeling aanwezig was, hebben wij de vraag gesteld, hoe deze MUG-gemeenten aankijken tegen een mogelijke deelname van Heumen aan de herindeling. Daarnaast is gesproken over de mogelijkheid om op ambtelijk niveau samen te werken, waaronder ambtelijke fusie, ook tijdens het proces van herindeling. De gemeenten Millingen aan de Rijn, Ubbergen en Groesbeek zijn een jaar geleden gestart met het proces van herindeling. Op 20 december hebben alle drie de gemeenteraden een besluit genomen, gericht op een herindeling per 1 januari MUG wil dit herindelingproces niet laten verstoren of vertragen. Uitgangspunt is het bestaande draagvlak zoals vastgelegd in de besluitvorming door de drie gemeenteraden, waar men niet op terug wil komen, dan wel besluiten aan toe wil voegen. Dat geldt zowel voor het proces van bestuurlijke fusie nu, maar ook voor mogelijke fusie in de toekomst met andere buurgemeenten. Uitspraken over 3

4 samenwerking of fusie met de nieuw te vormen gemeente in de toekomst zijn nu niet aan de orde. In een reactie op een brief van de colleges van Mook en Middelaar en Heumen aan de MUGgemeenten van december vorig jaar hebben de MUG-gemeenten duidelijk gemaakt, dat alle energie gestoken moet worden in het realiseren van de herindeling, inclusief het bouwen van één ambtelijke organisatie.(bijlage 1 en 2) Men wil nu geen uitspraken doen over mogelijke ambtelijke fusies met Heumen en Mook en Middelaar in de toekomst. Samenwerking is op dit moment niet aan de orde. In het gesprek met de MUG-gemeenten wordt nogmaals duidelijk gemaakt, dat van grootschalige samenwerking op ambtelijk niveau voor de bestuurlijke fusie geen sprake kan zijn. Wel is men bereid samen met ons op ambtelijk niveau te kijken naar mogelijke concrete punten van samenwerking, onder voorwaarde dat dit het proces van herindeling niet verstoort. MUG blijft graag met ons samenwerken in de regio Nijmegen. c. Mook Op basis van de besluitvorming in de gemeenteraad van Heumen op 1 november, over samenwerking in de regio en met buurgemeenten aan onze oostzijde (Mook en MUG), hebben wij in december een reeks afspraken gemaakt met het college van de gemeente Mook en Middelaar. Hieronder gaan we daar verder op in onder het kopje afspraken met Mook. De afspraken tussen beide colleges zijn gebaseerd op de uitspraken van beide gemeenteraden ten aanzien van zelfstandigheid. Beide gemeenteraden hebben zich onlangs nadrukkelijk uitgesproken voor zelfstandigheid en tevens intensieve samenwerking met buurgemeenten en in de regio. Een mogelijke deelname van Heumen aan een herindeling met de MUGgemeenten zou strijdig zijn met die zelfstandigheid. Mook en Middelaar zou dan niet deelnemen aan die herindeling. Het zou tevens betekenen, dat de reeds gemaakte afspraken over intensieve ambtelijke samenwerking ook in een ander licht zouden komen te staan. Mook en Middelaar wil graag doorgaan op de ingeslagen weg op basis van de besluitvorming in de gemeenteraad over het visiedocument. Een herindeling is voor Mook niet in beeld. Nu de MUG-gemeenten zich uitspreken tegen een ambtelijke fusie met Mook en Heumen op korte termijn, wordt gepleit voor het doorgaan op de afspraken van december: ambtelijke samenwerking op korte termijn, waarbij eerst vooral snel te realiseren stappen worden gezet op concrete punten en vervolgens een traject wordt uitgezet naar de ontwikkeling van één ambtelijke organisatie voor beide gemeenten. d. Financiële scan Wij hebben een globale verkenning uitgevoerd naar de financiële effecten van een mogelijke fusie van Heumen met de MUG-gemeenten. Deze verkenning is gebaseerd op de herindelingscan van de MUG-gemeenten, aangevuld met de gegevens uit de programmabegroting 2013 van onze gemeente. Er heeft over deze gegevens geen nader overleg plaatsgevonden met de betrokken gemeenten. De uitkomsten hebben we in een bijlage (3) weergegeven. Daarmee willen we nogmaals benadrukken, dat het slechts om een globale verkenning gaat. Mede op basis van de gesprekken met de MUG-gemeenten en de provincie lijkt het ons niet van belang deze gegevens nu nader uit te werken en af te stemmen. Aangezien de eerste stap die wij nu willen zetten ligt in verdergaande samenwerking met de gemeente Mook en Middelaar, ligt het voor de hand daar verder te kijken naar de verschillende aspecten, waaronder de drie K s: kwaliteit, kosten en kwetsbaarheid. e. ARHI-procedure 4

5 Aangezien de motie van 20 december vraagt naar de mogelijkheden voor een fusie met de MUG-gemeenten hebben we tevens een verkenning uitgevoerd naar de mogelijkheden die daarvoor binnen bestaande procedures gelden. De minister van Binnenlandse Zaken heeft als uitwerking van het regeerakkoord aangekondigd, dat hij met een herziening van het beleid gaat komen. Ook de rol en positie van de provincie komt daarbij aan de orde. Het kabinet wil de komende jaren een verdere opschaling van gemeenten stimuleren en faciliteren. Wij gaan hier verder in op de bestaande procedure voor herindelingen. In artikel 123, eerste lid van de Grondwet is bepaald dat gemeenten bij wet kunnen worden opgeheven en nieuwe gemeenten kunnen worden ingesteld. Dit betekent dat uitsluitend de wetgever bevoegd is gemeentelijke herindeling tot stand te brengen. In de Wet arhi is geregeld hoe achtereenvolgens betrokken gemeente- en provinciebesturen en de minister van Binnenlandse Zaken de voorbereiding tot een herindelingsregeling ter hand kunnen nemen en welke procedureregels in dat verband in acht genomen moeten worden. De Wet arhi schrijft niet voor welke onderwerpen in het herindelingsvoorstel aan de orde moeten komen. Het Beleidskader gemeentelijke herindeling 1 geeft enkele richtlijnen voor de criteria waaraan bij de herindeling wordt getoetst. Hieronder zal worden toegelicht hoe de Wet arhi-procedure verloopt, in welke fase de MUGgemeenten zitten en of en welke mogelijkheid de Wet arhi voor de gemeente Heumen biedt om nog in te stappen in het herindelingsproces. Tot slot wordt ingegaan op de vraag of het instappen in de arhi-procedure verscherpt toezicht van de provincie met zich meebrengt. Centraal uitgangspunt is dat gemeentelijke herindeling van onderop tot stand wordt gebracht. Bij gemeentelijke herindeling zal sprake zijn van een gedeeld inzicht van de betrokken gemeentebesturen dat de beste bestuurlijke oplossing voor verstrekking van de eigen bestuurskracht is gelegen in bestuurlijke schaalvergroting. Voorstellen tot gemeentelijke herindeling door provincies passen, naar het oordeel van het kabinet, in beginsel niet binnen dit uitgangspunt. Van voorstellen tot gemeentelijke herindeling door provincies kan alleen sprake zijn in uitzonderlijke situaties waarin zich zowel een sterke inhoudelijke noodzaak als urgentie voordoen. Te denken valt aan bestuurlijke knelpunten en/of de financiële positie van gemeenten of complexe, regionale maatschappelijke opgaven. 2 Wet arhi-procedure Bij een gemeentelijke herindeling van onderop begint de Wet arhi-procedure met een positief besluit van de betrokken gemeenteraden over een herindelingsontwerp. Een herindelingsontwerp is een ontwerp van een herindelingsadvies 3 of van een herindelingsregeling 4. De betrokken gemeenten zenden dit herindelingsontwerp gezamenlijk aan Gedeputeerde Staten (GS). Vervolgens wordt het herindelingsontwerp voor een ieder gedurende acht weken ter inzage gelegd op de gemeentesecretarie. Zienswijzen over het ontwerp kunnen kenbaar worden gemaakt aan het college van burgemeester en wethouders. Na het verstrijken van de acht weken wordt het herindelingsadvies, met een reactie op de ingebrachte zienswijze, door de betrokken gemeenteraden vastgesteld. Vervolgens wordt dit herindelingsadvies doorgezonden naar GS met het verzoek dit met een positief advies door te leiden naar de minister. Indien de minister op basis van dit advies een voorstel voor een herindelingsregeling wil doen, verwerkt hij dat binnen vier maanden na ontvangst en stuurt het voorstel aan de Ministerraad. Daarna zal het formele wetgevingstraject worden gestart, dat uiteindelijk moet leiden tot vaststelling van de wet door de Tweede en Eerste Kamer der Staten Generaal. Die hele procedure duurt 1 Beleidskader gemeentelijke herindeling, 12 juli 2011, Kenmerk Beleidskader gemeentelijke herindeling, blz. 3, 12 juli 2011, Kenmerk herindelingsadvies: een met toepassing van de Wet arhi voorbereid advies aan de minister over wijziging van gemeentelijke en van provinciale grenzen (artikel 1, sub e, Wet arhi. 4 herindelingsregeling: een wet, een algemene maatregel van bestuur of een besluit als bedoeld in de artikelen 3 en 13 tot wijziging van de gemeentelijke of de provinciale indeling of tot grenscorrectie alsmede een samenstel van gelijkluidende besluiten als bedoeld in artikel 3 tot het vaststellen van een grenscorrectie (artikel 1, sub f van de Wet arhi). 5

6 gemiddeld 1,5 jaar. Na de publicatie van de wet in het Staatsblad, treedt deze in werking, maar de officiële startdatum van de gemeentelijke herindeling is altijd op 1 januari na de datum van inwerkingtreding. In de herindelingsregeling zelf is geregeld wanneer de tussentijdse raadsverkiezingen worden gehouden. Bij de vorming van de nieuwe gemeente wijst die regeling tevens de gemeente aan die met de voorbereiding van die tussentijdse verkiezingen is belast. Alleen de raad van de nieuwe gemeente kan verordenende en beleidsmatige bevoegdheden uitoefenen en dus kan dat pas na zijn aantreden. Hieronder vallen de vaststelling van de begroting en de harmonisatie van de verschillende verordeningen, de belastingen en het subsidiebeleid op diverse terreinen. De harmonisatie moet plaatsvinden uiterlijk binnen twee jaar na de datum van samenvoeging. Voor de belastingverordeningen die zijn gebaseerd op artikel 220 van de Gemeentewet (onroerendzaakbelasting) geldt een iets andere regeling, deze houden namelijk van rechtswege op te bestaan. De raad van de nieuwe gemeente kan echter binnen drie maanden na de datum van herindeling een nieuwe verordening vaststellen die alsdan met terugwerkende kracht tot de datum van herindeling zal gelden. In dit proces horen gemeenten zich op te stellen als belangrijkste woordvoerders in de discussie over gemeentelijke herindeling. De provincie vervult de rol van moderator. Vanuit deze rol dient de provincie, waar nodig, sturing te geven aan de discussie die kan leiden tot een herindelingsvoorstel. De provincie heeft echter ook een bovenlokale verantwoordelijkheid die uit kan gaan boven de belangen van afzonderlijke gemeenten. De invulling van deze verantwoordelijkheid kan in uitzonderlijke situaties rechtvaardigen dat de provincie het initiatief neemt tot een herindelingsvoorstel. Daarbij kan gedacht worden aan de situatie waarin de bestuurskracht van een gemeente zodanig kan zijn verzwakt als gevolg van bestuurlijke en financiële maatschappelijke opgaven niet (meer) op eigen kracht of binnen samenwerkingsverbanden adequaat kunnen worden opgepakt en derhalve bestuurlijke opschaling het enige reële alternatief is. Als dan bij de omliggende gemeenten onvoldoende draagvlak is om een oplossing te vinden in de vorm van vrijwillige gemeentelijke herindeling, is het betrokken provinciebestuur aan zet een afweging te maken om met het initiatief tot een herindelingsvoorstel te komen. Het Beleidskader gemeente herindeling bevat afzonderlijke procesmatige criteria bij voorstellen tot gemeentelijke herindeling op initiatief van het provinciebestuur. Waar staan de MUG-gemeenten in het proces van herindeling? Tijdens hun afzonderlijke vergaderingen van 20 december 2012 hebben de gemeenteraden van de MUG-gemeenten definitief ingestemd met het herindelingsadvies. Op dit moment is het doorgezonden naar het college van GS met het verzoek dit met een positief advies door te leiden naar de minister. Laat de Wet arhi de mogelijkheid toe dat de gemeente Heumen deelneemt aan het herindelingsproces MUG-gemeenten? Zoals hiervoor al is aangegeven is het uitgangspunt dat herindeling van onderop moet plaatsvinden. De inhoudelijke afwegingen moeten door de betrokken gemeentebesturen en het betrokken provinciebestuur worden gemaakt. Dat betekent echter niet dat elk herindelingsvoorstel zonder meer moet worden overgenomen. Als medewetgever heeft het kabinet immers een eigen verantwoordelijkheid bij het wetgevingstraject. Concreet betekent dit dat het kabinet een herindelingsadvies zal beoordelen op: Het proces dat heeft geleid tot een herindelingsadvies, en De motivering van de voorgestelde herindeling, zoals beschreven in het door de betrokken raden of provinciale staten vastgestelde herindelingsadvies, door toetsing van het herindelingsadvies aan het Beleidskader gemeentelijke herindeling. In het Beleidskader gemeentelijke herindeling zijn in hoofdlijnen de volgende criteria opgenomen: 1. Draagvlak: lokaal bestuurlijk draagvlak, maatschappelijk draagvlak en regionaal bestuurlijk draagvlak; 6

7 2. Inhoudelijke noodzaak: bestuurskracht, regionale opgaven en samenhang en financieel perspectief van gemeenten. 3. Urgentie; 4. Overige criteria waaronder: duurzaamheid en evenwichtige regionale bestuurlijke verhoudingen. Het beleidskader geeft bij elk criterium ook helder aan welke processtappen moeten worden doorlopen. Dit leidt ertoe dat voordat de Wet arhi-procedure wordt opgestart, er al een hele onderzoeksperiode heeft plaatsgevonden. Met dat onderzoek wordt invulling gegeven aan de criteria zoals verwoord in het Beleidskader. Deze onderzoeksperiode is van groot belang voor de totstandkoming van een rechtmatig herindelingsadvies. Hierin zit meteen de crux voor de vraag of de Wet arhi voor de gemeente Heumen ruimte biedt om op dit moment in te stappen in het herindelingsproces van de MUG-gemeenten. De Wet arhi zegt niets over het vrijwillig aansluiten van een gemeente gedurende het herindelingsproces maar de eisen die worden gesteld aan een herindelingsadvies zorgen ervoor dat voor een herindeling met deelname van de gemeente Heumen van onderaf opnieuw onderzoek door alle betrokken gemeenten naar de criteria vraagt. Het bovenstaande laat onverlet de mogelijkheid dat GS de minister (mede op basis van de criteria uit het Beleidskader) kan adviseren om de gemeente Heumen toch mee te nemen in het herindelingsvoorstel. Zoals hiervoor al is opgemerkt ten aanzien van voorstellen tot gemeentelijke herindeling door provincies zal sprake moeten zijn van een uitzonderlijke situatie waarin zich zowel een sterke inhoudelijke noodzaak als urgentie voordoen. Brengt deelname aan het herindelingsproces voor de gemeente Heumen een verscherpt toezicht van de provincie met zich mee? Artikel 21 van de Wet arhi regelt het financieel toezicht. Daarin staat geregeld dat met ingang van de dag waarop een gemeente blijkens een herindelingsontwerp, een herindelingsadvies of een voorstel van wet in aanmerking komt om te worden opgeheven, de door GS aangewezen besluiten van de raden en colleges van burgemeester en wethouders van de betrokken gemeenten de goedkeuring van GS behoeven. Dit toezicht blijft van kracht tot de datum van herindeling of de datum waarop de minister bepaalt dat het toezicht is vervallen. Besluiten die door GS kunnen worden aangewezen zijn categorieën van besluiten die kunnen leiden tot nieuwe uitgaven, tot verhoging van bestaande uitgaven dan wel tot verlaging van bestaande inkomsten of tot vermindering van vermogen. Goedkeuring kan door GS worden onthouden wegens strijd met het financieel belang van de gemeente of gemeenten waarvan het gebied van de betrokken gemeente na herindeling deel zal gaan uitmaken. Uit het voorgaande volgt dat zolang door GS geen aanwijzingsbesluit genomen is geen financieel toezicht van kracht is. f. Conclusies Wij stellen vast, dat op basis van het uitgevoerde onderzoek op dit moment geen basis aanwezig is voor het deelnemen aan een herindeling. Het eerder tot twee maal toe unaniem uitgesproken standpunt van de gemeenteraad van Heumen voor zelfstandigheid wordt hiermee opnieuw onderstreept. Een ambtelijke of bestuurlijke fusie met de MUG-gemeenten is niet aan de orde omdat men het bestaande draagvlak niet wil verliezen en het proces niet wil verstoren om tot een herindeling per 1 januari 2015 te komen. De gemeente Mook en Middelaar heeft zich uitgesproken voor zelfstandigheid en wil graag met ons samenwerken op ambtelijk niveau, met als perspectief een ambtelijk fusie. De provincie tenslotte hecht ook aan de voortgang van het proces van herindeling van de MUG-gemeenten. De provincie wenst geen koppeling te maken tussen een eventuele deelname aan herindeling en de zekerstelling van belangrijke projecten in de gemeente Heumen. Het is van belang, dat het onderzoek op basis van deze motie nu heeft plaatsgevonden. Daarmee is duidelijk geworden, dat van een herindeling of ambtelijke fusie met de MUG- 7

8 gemeenten op dit moment geen sprake kan zijn. Als zelfstandige gemeente Heumen zullen wij ons de komende jaren in moeten zetten op een stevige samenwerking met de gemeente Mook en Middelaar en in de regio Nijmegen. De grote uitdaging die zit in de decentralisaties op het terrein van inkomen, werk en zorg zullen we samen met de gemeenten in de regio gaan oppakken. Waar mogelijk doen we dat samen met Mook en Middelaar. Alles overziend stellen wij vast, dat het besluit van de gemeenteraad van 1 november j.l. een goede basis biedt voor de komende jaren. Wij willen de afspraken tussen de colleges van Mook en Middelaar en Heumen van december 2012 nu voortvarend oppakken. Daarmee is de richting voor de komende jaren bepaald. Afspraken met Mook Op basis van besluitvorming in de beide gemeenteraden van Heumen en Mook en Middelaar wordt de intentie uitgesproken om toe te werken naar één ambtelijke organisatie voor deze twee gemeenten en de MUG- gemeenten samen. Hiertoe wordt een stappenplan ontwikkeld, inclusief kosten, opbrengsten en termijnen. We beperken ons hier met name tot de samenwerking tussen Mook en Middelaar en Heumen en gezamenlijk optrekken bij verdere samenwerking in de regio en naar de MUG- gemeenten. Deze afspraken zijn door de beide colleges gemaakt in december 2012 op basis van de besluitvorming in beide gemeenteraden. Aan de MUG-gemeenten is gevraagd deel te nemen aan de ontwikkeling van één ambtelijke organisatie. Mook en Middelaar Op 23 oktober 2012 heeft de gemeenteraad van Mook en Middelaar zich uitgesproken voor zelfstandigheid als Limburgse gemeente en voor samenwerking met partners in de regio Nijmegen, met name de gemeenten Heumen, Groesbeek, Ubbergen en Millingen. Men spreekt zich uit voor samenwerking op taken die de gemeentelijke autonomie niet aantasten, op taken waarbij sprake is van grote maatschappelijke samenhang tussen deze gemeenten en op bedrijfsvoeringstaken. Heumen De gemeenteraad van Heumen heeft zich op 1 november uitgesproken over de toekomst van de gemeente Heumen en samenwerking met de buurgemeenten en in de regio Nijmegen. Na een proces van heroriëntatie en participatie is gekozen voor een zelfstandige toekomst voor de gemeente en samenwerking in de regio. Het proces van samenwerking met de gemeente Wijchen wordt afgebroken. Aan het college wordt verzocht met voorstellen te komen voor de ontwikkeling van de samenwerking in de regio Nijmegen en de Stadsregio en samen met de gemeente Mook en Middelaar samenwerking te ontwikkelen op basis van een gezamenlijke agenda en samen met Mook en Middelaar afspraken te maken met de MUG- gemeenten over samenwerking Verkennen De eerste stappen die in dit verband gezet moeten worden hebben vooral met verkenning te maken. Er zijn de afgelopen maanden wel diverse overleggen geweest, vooral op politiek en bestuurlijk niveau. De afgelopen jaren waren die contacten minder aanwezig. De gemeente Mook en Middelaar heeft zich tot eind 2010 georiënteerd op een herindeling in Noord Limburg. Sinds het stoppen van het herindelingproces wordt gezocht naar de mogelijkheden van samenwerking met gemeenten in de regio Nijmegen. Dit heeft uiteindelijk geleid tot het besluit van de gemeenteraad van Mook en Middelaar van oktober De gemeente Heumen heeft zich vanaf 2010 georiënteerd op de samenwerking met de buurgemeenten. Daarbij is vanaf het voorjaar van 2011 tot de zomer van 2012 de focus gericht op de samenwerking met de gemeente Wijchen. Op basis van onderzoek en een nadere verkenning in de zomer van 2012 wordt nu afgezien van de verdere ontwikkeling van de samenwerking met Wijchen en gekozen voor Mook en Middelaar en de MUG- gemeenten als voorkeurspartners. We constateren dat de oriëntatie van de afgelopen jaren voor een zekere afstand heeft gezorgd tussen de gemeenten Mook en Middelaar en Heumen, op bestuurlijk niveau, maar zeker op ambtelijk 8

9 niveau. Dat vraagt om een (nieuwe) kennismaking. De komende maanden worden ontmoetingen georganiseerd tussen de beide gemeenteraden, de colleges en de ambtelijke organisaties. Dat is van belang voor een goed draagvlak voor dit samenwerkingsproces, maar ook om invulling te kunnen geven aan de gezamenlijk op te stellen samenwerkingsagenda. Ontmoetingen worden voorbereid en gepland voor de komende tijd. Perspectief Voor een samenwerking tussen de twee gemeenten zullen op korte termijn thema's en concrete punten van samenwerking gezocht worden. Het is bovendien van belang, dat een gezamenlijk perspectief wordt geformuleerd. Op basis van een verkenning van mogelijke scenario's komen we tot het voorstel om op korte termijn in te zetten op de samenwerking op concrete thema's en/of uitvoering. Daarvoor zijn we gestart met een inventarisatie van punten waar we de samenwerking kunnen organiseren. Als voorbeeld geldt de samenwerking tussen de gemeenten in de Liemers. Deze samenwerking op thema's zal vervolgens verder uitgebouwd worden naar een verdergaande ambtelijke samenwerking. De vorm daarvan zal in de loop van het proces nader ingevuld worden. Tevens zal een stappenplan ontwikkeld worden wat moet leiden tot vergaande ambtelijke samenwerking. De gedachte daarbij is, dat thema of inhoud bepalend moet zijn voor de structuur en het schaalniveau waarop de aanpak en uitvoering plaats moet vinden. Bij het maken van keuzes voor de thema' s voor samenwerking willen wij aansluiten bij een reeks processen die in de regio Nijmegen en de Stadsregio aan de orde zijn. Het betreft processen van samenwerking in relatie tot wettelijke verplichtingen, decentralisaties en onderdelen van de bedrijfsvoering. Zowel het perspectief voor de korte termijn, als het perspectief voor één ambtelijke organisatie zal de komende maanden uitgewerkt worden. De kosten van de operatie zullen in beeld gebracht worden en er zal een beeld geschetst worden van de opbrengsten in termen van kosten, kwetsbaarheid en kwaliteit. Samen met MUG De gemeenten Millingen, Ubbergen en Groesbeek zijn een herindelingproces gestart. In dat kader is eerder uitgesproken dat het nuttig zou zijn ook de gemeenten Mook en Middelaar en Heumen in dat proces te betrekken. Nu onze beide gemeenten zich weliswaar hebben uitgesproken voor samenwerking met MUG, maar ook voor zelfstandigheid, is deelname aan deze herindeling niet aan de orde. Op basis van de gezamenlijk uitgesproken intentie hebben de colleges van Mook en Middelaar en Heumen gezamenlijk in een brief aan de MUG-gemeenten verzocht zich uit te spreken over een gezamenlijk te vormen ambtelijke organisatie, voor MUG, Heumen en Mook en Middelaar. De reactie van de MUG-gemeenten voegen we als bijlage bij dit voorstel. De MUG-gemeenten willen op basis van de besluiten in de drie gemeenteraden van 20 december j.l. ongestoord toewerken naar een herindeling per 1 januari Met wil wel samenwerken, maar nu niet naar een gezamenlijke organisatie toe werken. Over verdere perspectieven wil men zich nu niet uitspreken. Conclusie: 1. Op basis van de besluitvorming in de gemeenteraden van Mook en Middelaar en Heumen ten aanzien van zelfstandigheid en samenwerking wordt de intentie uitgesproken om toe te werken naar één ambtelijke organisatie voor deze twee gemeenten. Hiertoe wordt een stappenplan ontwikkeld, inclusief kosten, opbrengsten en termijnen. 2. Aan de MUG-gemeenten is gevraagd aan dit proces deel te nemen en de intentie te onderschrijven. Gezien de afwijzende reactie van de MUG-gemeenten gaan wij nu alleen samen met Mook en Middelaar aan de slag. Toekomstperspectief blijft ook een intensieve samenwerking met de MUG-gemeenten. 3. Voor de korte termijn worden thema's benoemd waarop nu inhoud gegeven wordt aan de samenwerking tussen beide gemeenten, inclusief de mogelijkheid om dat ook samen met MUG in te vullen. 4. De komende maanden worden bijeenkomsten georganiseerd tussen de managers van beide ambtelijke organisaties, de beide colleges en de twee gemeenteraden om hier invulling aan te geven. 5. In het proces van regionale samenwerking trekken beide gemeenten zo veel mogelijk samen op. 9

10 Gezorgd wordt voor een goede samenhang tussen de samenwerking in de regio en onze beide gemeenten. Regionale ontwikkelingen Aanleiding voor de motie op 20 december waren met name een aantal ontwikkelingen die samenhangen met het regeerakkoord, waaronder de decentralisatie van een aantal belangrijke taken naar de gemeenten met een forse omvang. Voor het uitvoeren van deze taken wordt gestreefd naar een stevige regionale samenwerking. Uitgangspunt daarbij is wel, dat de uitvoering voor een groot deel op lokaal niveau zal moeten plaatsvinden. Wij verwijzen daarbij naar de informatie in het kader van de transformaties die plaats vinden in het sociale domein. Regionale samenwerking op de schaal van de regio Nijmegen is hiervoor noodzakelijk. Die samenwerking vraagt ook om duurzame afspraken tussen de gemeenten, die in de loop van 2013 gemaakt moet worden. Daarbij moet ook invulling gegeven worden aan goede afspraken over organisatie en structuur. Daar worden de gemeenteraden nadrukkelijk in betrokken. Op diverse andere terreinen is de regionale samenwerking vormgegeven, zoals in de regionale uitvoeringsdienst en de regionale brandweer. Voor de opbouw van samenwerking op het terrein van ICT wordt het komend half jaar een bedrijfsplan gemaakt. Over de toekomst van de Stadsregio hebben wij u de afgelopen maanden enkele malen geïnformeerd. Op initiatief van de burgemeesters zal binnenkort een notitie verschijnen met voorstellen over de toekomst. Al deze ontwikkelingen vragen dit jaar veel energie van bestuur en organisatie. Wij willen waar mogelijk dit zoveel mogelijk samen met Mook en Middelaar oppakken. Communicatie Over de uitvoering van de motie zijn diverse berichten in de media verschenen. Helaas niet altijd met het gebruikelijke hoor en wederhoor. Wij willen het voorliggende besluit actief communiceren. Daarbij zal ook aan de betrokken gemeenten en het provinciebestuur de positie en toekomst van de gemeente Heumen helder verwoord worden. BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN HEUMEN De secretaris, De burgemeester, drs. J. Wijnia. P. Mengde. Voor nadere informatie: Naam: Jan Wijnia Functie: algemeen directeur/gemeentesecretaris Tel. nr.: jwijnia@heumen.nl Bereikbaar op: maandag t/m vrijdag Bijlage(n): 1. Brief van Heumen en Mook en Middelaar aan de MUG-gemeenten 2. Reactie van MUG op de brief van Heumen en Mook en Middelaar 3. Financiële scan bestuurlijke fusie met MUG 4. Motie aanvullend onderzoek samenwerking 10

11 Bijlagen: 4 Bijlage 1. Brief van Heumen en Mook aan MUG Aan de colleges van de gemeente Millingen aan de Rijn, Ubbergen en Groesbeek. Uw brief van: Malden, 13 december 2012 Uw kenmerk: Ons kenmerk: /0022/01 Bijlage(n): Registratienr Onderwerp: Samenwerkingsovereenkomsten Behandeld J. Wijnia Doorkiesnumme Geacht college, Op 23 oktober 2012 heeft een ruime meerderheid van de gemeenteraad van Mook en Middelaar zich, vanuit het perspectief van zelfstandig voortbestaan, uitgesproken voor samenwerking met gelijkgezinde partners, te weten de gemeente Heumen en de gemeenten Millingen, Ubbergen en Groesbeek (MUG-gemeenten). Als het gaat om taken die de autonomie van de gemeente Mook en Middelaar niet aantasten wordt, vanwege de grootste maatschappelijke samenhang en het vergelijkbare (dorps)karakter en identiteit, ingezet op samenwerking met de gemeenten Heumen, Millingen, Ubbergen en Groesbeek. Dit geldt eveneens voor alle bedrijfsvoeringstaken. Medio 2012 is door het College van de gemeente Heumen, op verzoek van de gemeenteraad, een quick scan en een (burger)participatie naar samenwerking uitgevoerd. Op basis van de uitkomsten daarvan heeft de raad van de gemeente Heumen op 1 november jl. unaniem gekozen voor de variant zelfstandig blijven met regionale samenwerking. Enerzijds, samenwerking met de gemeente Mook en Middelaar op basis van een gezamenlijk op te stellen samenwerkingsagenda, en anderzijds samenwerking met de gemeenten Millingen, Ubbergen en Groesbeek, op basis van nog nader te maken afspraken over samenwerkingsmogelijkheden en ontwikkelingen. Tevens wordt deelgenomen aan de groeiende samenwerking binnen de Regio Nijmegen. Zowel de gemeenteraad van Heumen als de gemeenteraad van Mook en Middelaar kiezen dus voor zelfstandigheid, waarbij alle samenwerkingsmogelijkheden met elkaar en met de gemeenten Millingen, Ubbergen en Groesbeek moeten worden onderzocht en benut ten behoeve van de inrichting van een optimaal functionerende dienstverlening aan de burgers. Wij verwijzen u naar bijgevoegde besluiten van onze gemeenteraden en de opdrachtverlening daartoe aan ons, om inhoud en 11

12 richting te geven aan onze gezamenlijke samenwerking en onze samenwerking met de gemeenten Millingen, Ubbergen en Groesbeek. Basis voor onze samenwerking met de gemeenten Millingen, Ubbergen en Groesbeek is tevens gelegen in de moties die op 30 augustus 2012 door de gemeenteraden van de MUG-gemeenten, in het kader van de voorgenomen herindeling, zijn aangenomen. Deze moties spreken zich uit voor samenwerking met Heumen en Mook en Middelaar, ook tijdens uw proces van herindeling, en ondersteunen daarmee onze keuze voor u als samenwerkingspartner. De burgemeesters van onze vijf gemeenten hebben inmiddels over bovenvermelde ontwikkelingen gesproken. De gezamenlijke intenties van de gemeenten Heumen en Mook en Middelaar zijn in dat gesprek nader toegelicht. Wij nodigen de colleges van Millingen, Ubbergen en Groesbeek graag uit om in de verdere ontwikkeling van onze samenwerking mee te denken en te participeren. Op korte termijn zetten wij in op een samenwerking op (beleids)thema s en concrete uitvoering c.q. bedrijfsvoering. Binnenkort starten wij dan ook met een inventarisatie van de mogelijkheden, een onderzoek naar de meerwaarde van de samenwerking en het verder te volgen proces. Voor de langere termijn spreken wij de intentie uit om, op basis van structuur volgt thema/inhoud, te komen tot een ambtelijke organisatie voor onze vijf gemeenten. Uiteraard moet bij het formuleren van het samenwerkingsperspectief rekening worden gehouden met de samenhang en de ontwikkelingen binnen de Regio Nijmegen. Wij verzoeken uw college ons schriftelijk voor 1 februari 2013 te berichten of u bereid bent om deel te nemen aan het onderzoek en de inventarisatie naar mogelijke samenwerking van onze vijf gemeenten. Tevens verzoeken wij u aan te geven of u wilt participeren in deze ontwikkeling, met een visie op samenwerking voor de langere termijn. Wij zijn uiteraard bereid daarvoor de nodige nadere informatie aan te leveren en vragen van uw kant te beantwoorden. Hoogachtend, JW BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN MOOK EN MIDDELAAR; De secretaris, De burgemeester, J.M.G. Smits - de Kinkelder. mr. drs. W. Gradisen 12

13 JW BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN HEUMEN; De secretaris, De burgemeester, drs. J. Wijnia P. Mengde 13

14 Bijlage 2. Brief van MUG aan Heumen en Mook Colleges van B&W van de gemeenten Heumen en Mook en Middelaar P/a Postbus AZ MALDEN Projectbureau Herindeling Postbus AA GROESBEEK Groesbeek 15 januari 2013, Samenwerkingsovereenkomsten Geachte colleges, Op 14 december 2012 hebben wij uw brief ontvangen die gaat over samenwerking tussen de gemeenten Heumen en Mook en Middelaar en de gemeenten Millingen aan de Rijn, Ubbergen en Groesbeek. U verzoekt om voor 1 februari 2013 aan te geven of de gemeenten Millingen aan de Rijn, Ubbergen en Groesbeek bereid zijn om deel te nemen aan een onderzoek naar en inventarisatie van mogelijkheden om te komen tot samenwerking tussen de vijf gemeenten. Tevens verzoekt u aan de gemeenten om aan te geven of zij willen participeren in de hierboven genoemde ontwikkeling, met een visie op samenwerking voor de langere termijn. Alvorens in te gaan op uw verzoek constateren wij dat de gemeenteraad van Heumen zich op 1 november 2012 unaniem heeft uitgesproken voor zelfstandigheid, in combinatie met regionale samenwerking. Het College van Heumen is in dit kader verzocht om vormen van samenwerking te ontwikkelen met de MUG-gemeenten en Mook en Middelaar. Op 15 november 2012 heeft de gemeenteraad van Heumen tijdens de begrotingsraad het belang aangegeven van het op termijn vormen van één ambtelijke organisatie met de gemeenten Mook en Middelaar en de MUG-gemeenten. Tenslotte hebben wij kennisgenomen van de motie die op 20 december 2012 is aangenomen door de gemeenteraad van Heumen, waarin het College van B&W wordt opgeroepen om een aanvullend onderzoek te doen naar samenwerking tussen de vijf gemeenten, een totale ambtelijke fusie, maar ook een bestuurlijke fusie (gemeentelijke herindeling). Wij stellen vast dat er sprake is van een steeds verschuivende opvatting over de ambtelijke en bestuurlijke toekomst van de gemeente Heumen. Dit is een onzekere factor voor onze gemeenten. Wij hebben daarnaast geconstateerd dat de gemeenteraad van Mook en Middelaar op 23 oktober 2012 heeft besloten om een zelfstandige Limburgse gemeente te blijven. Wij stellen vast dat dit standpunt afwijkt van het standpunt van de gemeenteraad van Heumen. Zoals bekend hebben de gemeenteraden van Millingen aan de Rijn, Ubbergen en Groesbeek op 20 december 2012 in grote meerderheid het herindelingsadvies voor de voorgenomen gemeentelijke herindeling vastgesteld. Het herindelingsadvies is vastgesteld na een uitgebreide inspraakprocedure voor burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties binnen de drie gemeenten. Het herindelingsadvies is verzonden aan het College van Gedeputeerde Staten met het verzoek om dit met een positief advies door te leiden naar de minister van Binnenlandse Zaken. Uw verzoek om samenwerking benaderen wij positief. Op veel terreinen wordt en zal ook in de toekomst worden samengewerkt met de omliggende gemeenten. In de toekomst zullen vormen van samenwerking tussen gemeenten, gelet op de taken die vanuit de Provincie en het Rijk op de gemeenten afkomen, eerder toe- dan afnemen. Samenwerking past dan ook in het toekomstplaatje van de nieuw te vormen gemeente. De samenwerking zal in intensiteit 14

15 moeten worden opgebouwd, om het herindelingstraject effectief en efficiënt uit te kunnen voeren. Hierover maken wij graag afspraken met u. De voorbereidingen op de gemeentelijke herindeling zijn echter sinds juni 2012 in volle gang. De gemeenteraad van Heumen onderkent dit en heeft hier begrip voor, zoals blijkt uit de ingediende zienswijze in het kader van het herindelingsadvies. Wij verwijzen in dit kader ook naar de schriftelijke reactie op de ingediende zienswijze van 22 november 2012 namens de colleges van Burgemeester en Wethouders van de drie gemeenten. Het proces van de gemeentelijke herindeling, dat op een uiterst constructieve wijze verloopt, mag niet worden verstoord. De besluiten van de drie gemeenteraden van 20 december 2012 om te komen tot een gemeentelijke herindeling per datum 1 januari 2015 zal dan ook met volle kracht worden uitgevoerd. We zijn dit verplicht aan onze raden, maar zeker ook aan onze inwoners. Wij staan open voor het onderzoeken en inventariseren van de mogelijkheden om te komen tot samenwerking. Wat ons betreft is deze participatie gericht op duurzame samenwerking op de lange termijn. Hoe een en ander concreet zal worden vormgegeven dient onderwerp van onderzoek en gesprek te zijn tussen uw en onze gemeenten. Hoogachtend, H.WC.G. Keereweer Voorzitter stuurgroep Herindeling, namens de colleges van de gemeenten Millingen aan de Rijn, Ubbergen en Groesbeek Afschrift aan: Gemeenteraden van Millingen aan de Rijn, Ubbergen en Groesbeek Colleges van B&W van Millingen aan de Rijn, Ubbergen en Groesbeek College van B&W van Mook een Middelaar Projectbureau Herindeling 15

16 Bijlage 3. Financiële scan Financiële paragraaf voorstel onderzoek bestuurlijke fusie met MUG-gemeenten. 1. Inleiding en toelichting. 20 december 2012 hebben de gemeenteraden van de MUG-gemeenten zich uitgesproken voor de bestuurlijke fusie van deze drie gemeenten. Voorafgaand aan dit besluit heeft een lang voorbereidingstraject plaatsgevonden waarin o.a. de provincie voor deze drie gemeenten een herindelingsscan heeft uitgevoerd naar de levensvatbaarheid voor deze drie gemeenten. 5 De cijfers in deze rapportage zijn gebaseerd op de jaarrekening 2011 en de programmabegroting 2012 van deze gemeenten. Een werkgroep Financiële herindeling heeft juli 2012 een notitie uitwerking scenario herindeling MUG- gemeenten uitgebracht waarin de financiële consequenties in beeld zij gebracht. Herin is de herindelingsscan van de provincie als bron meegenomen. In het kader van dit raadsvoorstel zullen de uitkomsten van beide rapporten als leidraad gelden voor de financiële consequenties in het geval de gemeente Heumen zich zou aansluiten bij deze bestuurlijke fusie. Met nadruk dient te worden vermeld, dat het een globale verkenning betreft met als basis de uitkomsten van de herindelingsscan en de notitie van de werkgroep aangevuld met de gegevens van de programmabegroting 2013 van onze gemeente. Dit kan op onderdelen leiden tot kleine verschillen en afwijkingen in de situatie dat tot een vergelijking wordt gekomen met deze drie gemeenten. Met de drie gemeenten is geen ambtelijke overleg geweest over de uitkomsten van de vergelijking. De voorbereidingstijd hiervoor was te kort. 2. De Financiële vergelijking. Bij een bestuurlijke fusie ontstaat met aansluiting van de gemeente Heumen een gemeente met een omvang van inwoners. Voordat inzicht kan worden verkregen in de financiële levensvatbaarheid is het van belang te weten hoe de structuur van de nieuwe gemeente er uit gaat zien. Deze kenmerken vormen een voorname basis voor de bepaling van de algemene uitkering uit het gemeentefonds en de eigen inkomsten. 2.1 Structuurkenmerken Door het ministerie van BZK en het CBS zijn de volgende kenmerken voor de gemeenten bepaald. Deze kenmerken spelen een rol bij de bepaling van de hoogte van de algemene uitkering. Tabel: A. Gemeente Sociale structuur Centrum functie Inwoners. Millingen aan de Rijn Redelijk Weinig Ubbergen Redelijk Zonder Groesbeek Redelijk Weinig Heumen Redelijk Weinig Bevolkings- en huishoudensontwikkelingen. 5 Herindelingsscan Millingen aan de Rijn, Ubbergen-Groesbeek, Provincie Gelderland juli

17 Voor de MUG- gemeenten wordt op basis van de Bevolkingsprognose van de Provincie Gelderland een afname van de bevolking verwacht en een verdere groei van het aantal -65- plussers en alleenstaande huishoudens. Een trend die zich ook in Heumen zal gaan voordoen volgens de prognoses. Een bestuurlijke fusie met Heumen zal in deze situatie niet veel wijzigen. Dit zal consequenties hebben voor de aard en het aantal voorzieningen op het terrein van de kinderopvang, scholen en sportaccommodaties. 3. Financiële effecten. Voor de drie gemeenten zijn een aantal specifieke onderwerpen onderzocht voor de herindelingscan. De bevindingen zijn uitgangspunt voor de situatie dat Heumen zich aansluit. Voor dit voorstel zijn de resultaten van de programmabegroting 2013 van de vier gemeenten op een rij gezet. 3.1 financiële positie gemeente. Tabel: B. Millingen a/d Rijn Ubbergen Groesbeek Heumen Gemeent Provinci Gemeent Provinci Gemeent Provinci Gemeent Provinci e e e e e e e e Begrotin g Hierbij dient te worden aangetekend dat de gemeente Millingen aan de Rijn een artikel 12 status heeft verkregen en dat deze gemeente extra steun krijgt van het ministerie van BZK waardoor de tekorten worden gemitigeerd. De financiële positie van de gemeente Ubbergen is de laatste jaren verbeterd en de financiële positie van de gemeente Groesbeek is goed. De financiële situatie van de gemeente Heumen kan in deze vergelijking als goed worden gekwalificeerd. Aangetekend dient te worden dat de gevolgen van het Regeerakkoord niet in de begrotingen zijn verwerkt en dat hiervoor nog aanvullende maatregelen dienen te worden getroffen. In goed overleg tussen de gemeenten zullen bij een eventuele bestuurlijke fusie de consequenties in beeld moeten worden gebracht en moeten worden bezien op welke wijze deze kortingen moeten worden opgevangen. In het onderdeel weerstandsvermogen wordt nog ingegaan op de weerstandscapaciteit en de risico s en de grondexploitatie. 3.2 Algemene uitkering. Een bestuurlijke fusie heeft een aantal effecten op de algemene uitkering uit het gemeentefonds. 17