Er is geen (kapen / reden / zwart) voor paniek. Volgens NASA is er (nog / oord / rood) nooit een slachtoffer gevallen door ruimteafval.

Transcriptie

1 Voorbeeldtekst: Ruimteafval op aarde Een tijdje terug kwam er afval uit de ruimte op de aarde. Dit afval kwam van een oude (bovendien / satelliet / teruggaan). Er zwerft wel meer ruimteafval rond (de / eg / pak) aarde. Is dit gevaarlijk? Hoe komt (aal / dit / erg) en wat is eraan te doen? (Bes / Doe / Het) afval kwam van een afgedankte satelliet. (Deze / Eten / Mode) satelliet woog zo n kilo. Hij (als / gas / had) de grootte van een bus. Het (anders / meeste / zoeken) van de satelliet is hoog boven (al / eb / de) aarde verbrand. Maar enkele grote stukken (aanleiding / bereikten / makkelijk) de aarde. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA (bank / drie / weet) niet precies waar. Ze denken dat (het / bal / ken) afval ergens in de Grote Oceaan (is / rel / te) neergekomen. Ver uit de kust van (dal / de / ik) Verenigde Staten. Maar ze houden een (belt / over / slag) om de arm. Er is geen (kapen / reden / zwart) voor paniek. Volgens NASA is er (nog / oord / rood) nooit een slachtoffer gevallen door ruimteafval. Bron: pagina 1 van 5 pagina 1 van 5

2 Tekst 1: Nieuwe oren geven Max zijn gehoor terug De 13-jarige Max werd geboren zonder oren en gehoorgangen en hij leek doof door het leven te moeten. Na de bevalling maakte de blijdschap (doet / meer / over) de geboorte na enkele minuten plaats (niet / trap / voor) grote schrik bij zijn ouders. Moeder Els (af / en / we) vader Wim zagen dat hun zoon (betalingen / piepkleine / terugkomen) oren had en niet reageerde op (geluid / ruiken /vreemd). Bij moeder Els schoot direct door (als / het / rel) hoofd dat haar kind doof was. '(Dat / Hij / Vis) vond ik heel heftig', zegt zij. (In / Os / Ze) het Sophia Kinderziekenhuis werd ontdekt dat Max (bad / ren / wel) reageerde op geluiden en dus niet (doof / gaan / werk) was. Dit betekende voor de ouders (het / mus / ook) begin van een lange zoektocht naar (arm / een / ver) oplossing. Uiteindelijk bleek dat Max geen (kent / oren / zijn) had, maar alleen oorlellen. Belangrijke onderdelen (die / kat / wil) het kunnen horen mogelijk maken, zoals (gearresteerd / gehoorgangen / rechtstreeks), waren niet ontwikkeld. Hierdoor kwam geluid (elke / hond / niet) aan bij het slakkenhuis, waardoor geluidsgolven (auto / moet / niet) aankwamen bij de hersenen. Dit werd (ei / ga / op) een slimme manier opgelost. Max moest (dag / een / mep) bandje dat op een koptelefoon leek (eb / op / uw) zijn hoofd zetten. Aan dit bandje (graag / lange / zaten) twee trilblokjes, waardoor de geluidstrillingen wél (aankwamen / achteruit / ondergang) bij het slakkenhuis en daardoor ook (bij / eet / weg) zijn hersenen. Vader Wim vertelt: Ik (heb / kok / wel) dat bandje zelf gemaakt, want in (die / gaf / vak) tijd bestond eigenlijk niets op dit (blazen / daarna / gebied). Max zette elke dag zijn bandje (es / op / te) en leerde luisteren, praten en liplezen. (Doen / Jaar / Zijn) ouders waren blij dat zij konden (bijvoorbeeld / fatsoenlijke / communiceren) met hun zoon. Drie jaar geleden (feiten / kwamen / meeste) Max en zijn ouders op vakantie (aandacht / gebeuren / toevallig) een Duitse arts tegen die een (collega / draaien / geschat) had die Max kon helpen. Max (kreeg / moeder / nadat) 1,5 jaar geleden een nieuwe oorschelp (bokt / kind / voor) zijn rechteroor en een speciaal hoortoestel (blij / kast / werd) geplaatst. Zijn leven veranderde voorgoed: hij (alleen / kreeg / zelfs) zijn gehoor terug. Onlangs werd een (figuur / maakte / tweede) hoortoestel aan de linkerkant geplaatst. Toen Max (huis / taal / zijn) bandje nog droeg, moest hij op (gouden / missen / school) dichtbij de leraar zitten, maar door (as / de / of) ingrepen is dat niet meer nodig. (Hij / Las / Zee) is nu een jongen net als (elke / lukt / mier) andere puber. Hij voetbalt dan ook (brand / graag / leven) in zijn vrije tijd. Op het (toen / veld / werd) denkt hij nooit aan zijn probleem. Max (geld / maar / zegt): Ik moet wel opletten dat ik (de / la / zo) bal niet verkeerd tegen mijn hoofd (boete / dicht / krijg), want dat kan gevaarlijk zijn. Binnenkort (eeuwen / helaas / krijgt) hij in Los Angeles aan de (ingegrepen / linkerkant / nauwelijks) een nieuw kunstoor. Van eigen huid (beetje / soort / wordt) een oorschelp gemaakt. pagina 2 van 5 pagina 2 van 5

3 Na de operatie (aap / kan / lot) hij zijn haar kort dragen, zonder (dat / pad / was) mensen raar kijken naar zijn oor. (Bovendien / Gerechten / Luisteren) zal zijn gehoor nog meer verbeteren. Naar: Algemeen Dagblad, 29 november 2013 pagina 3 van 5 pagina 3 van 5

4 Tekst 2: Alle bomen in de amazone zijn geteld Hans ter Steege is sinds 2001 docent biologie bij de Universiteit Utrecht en vanaf 2012 onderzoeker bij Naturalis in Leiden. Sinds 1985 doet hij al onderzoek (de / in / te) het Amazonegebied. Hij verkende in dat (fietsfanaten / ronddwarrelt / uitgestrekte) woud tientallen stukjes bos van elk (den / een / zal) hectare. Ter Steege schreef precies op hoeveel (auto s / roept / welke) soorten bomen er groeiden. Toen ineens (besefte / grootst / sleutel) hij dat hij het grote overzicht (miste / paars / thuis). Ter Steege benadrukt hoe groot het Amazonegebied (as / in / is) : Het gaat maar door. Een bioloog (krijgt / smalle / tomaat) in zijn eentje daardoor ook geen (idee / mort / raak/ ) van de bomen die groeien in (het / kas / zot) gebied. Hij haalde daarom 119 andere (destijds / ecologen / schaatst) over om hun gegevens over hun (benadrukt / clubvoetbal / onderzochte) stukjes bos te delen. Op basis (man / van / til) 1170 stukjes bos konden Ter Steege (en / es / ze) zijn team via een wiskundig model (ben / een / zak) voorspelling doen over het hele Amazonegebied. (Deze / Vier / Wast) wiskundige voorspellingen bleken vrij nauwkeurig te (boot / knap / zijn). Op deze manier ontstond de eerste (beschrijving / fantastisch / weerspiegel) ooit van het totale bomenbestand van (dek / het / rot) Amazonegebied. In totaal zijn er (bewoner / eindigt / soorten) en naar schatting 390 miljard individuele (bomen / lager / wrikt). Ter vergelijking: heel Europa telt slechts (dus / kam / zo n) 200 inheemse boomsoorten. Van alle soorten (in / je / te) de Amazone zijn er extreem (apparaat / voorvoel / zeldzaam). Van die bomen zijn er per (blauw / kiest / soort) maar duizend of nog minder. De (bekers / meeste / zorgen) bomen zijn nog niet beschreven. Ze (aldus / kwaal / maken) grote kans om uit te sterven, (ets / nog / tik) voor ze worden ontdekt en beschreven (charme / kunnen / straks) worden door biologen. De uitkomsten hebben (de / la / me) bioloog verrast. Hij had verwacht dat (en / er / ga) veel zeldzame bomen waren en heel (weinig / wreekt / zetels) algemene, veelvoorkomende bomen. Nu blijkt dat (er / ik / pa) slechts 227 dominante of veelvoorkomende soorten (daad / maar / zijn). Dit betekent dat 227 soorten de (graag / helft / trekt) van alle bomen leveren. Ik had (biologen / glashard / verwacht) dat het om 1000 dominante soorten (bot / put / zou) gaan. Verder vind ik het opvallend (arm / dat / sip) het bomenbestand geleidelijk verandert van Bolivia (gram / naar / rood) Guyana, terwijl de grondsoort hetzelfde blijft,' (aldus / hoeft / tweet) Ter Steege. Helaas worden veel bomen (donzen / gekapt / straat). In het gebied in het zuiden (en / je / po) oosten van de Amazone wordt veel (bos / rap / won) gekapt voor sojaplantages. Ter Steege: Ik (hond / naar / weet) niet waar dat eindigt. Ik (vind / rots / zeer) dat ik positief moet blijven. pagina 4 van 5 pagina 4 van 5

5 80 (behalve / procent / strafte) van het Amazonebos is nog intact. (En / Je / La) 35 à 40 procent is in (enige / lijkt / prijs) mate beschermd gebied. Dat is veel. (Bewaken / Fitness / Wanneer) je over de Amazone vliegt, denk (as / je / te): hier moet ik niet landen. Dan (kom / van / zon) ik er nooit meer uit: het (bos / heb / zo n) is ondoordringbaar. Er is nog heel (veel / wurg / zeef). En het is ook nog eens (heel / mast / vies) mooi. Naar: NRC, 18 oktober 2013 pagina 5 van 5 pagina 5 van 5