Strategieles Sleutelschema s niveau A

Transcriptie

1 Strategieles Sleutelschema s niveau A Wat doe je in deze les? Bij Nieuwsbegrip lees je steeds een tekst. Bij de tekst maak je altijd een schema. Dan kun je snel zien waar de tekst over gaat. Zo'n schema heet een sleutelschema. Een sleutelschema is een schema van een tekst. In een tekst lees je allerlei dingen. Die dingen zet je in een schema. Je ziet dan meteen waar een tekst over gaat. Een schema is eigenlijk een soort plaatje van de tekst, op papier. Tijdens het lezen van de tekst maak je ook een plaatje van de tekst, maar dan in je hoofd. Of meer plaatjes. Dat is dan een soort filmpje in je hoofd. Het is handig om op papier een schema te maken van een tekst. Bijvoorbeeld als je iets moet leren of als je iets moet onthouden. Wat leer je? In deze les zie je verschillende sleutelschema's. Je leert waarvoor je ze kunt gebruiken. Ook oefen je met het invullen van sleutelschema's en met het maken van plaatjes in je hoofd. Welke Sleutelschema s? Er zijn heel veel verschillende sleutelschema's. Met een sleutelschema kun je laten zien waar de tekst over gaat. Je ziet hier voorbeelden van schema's. Zulke schema's kun je in de lessen van Nieuwsbegrip tegenkomen. Welke schema's ken je al? 1. Een wie-wat-waar-schema Wat gebeurde er op 25 februari? Waar kwam het vliegtuig vandaan? Wie verleenden hulp? Wat is een zwarte doos? pagina 1 van 10

2 Waardoor gebeurde het ongeluk? 2. Een woordenweb Sinterklaas pagina 2 van 10

3 3. Een stroomschema een aantal mensen wordt piraat - piraten vragen losgeld - mensen zijn arm - piraten kapen een schip - marineschepen bewaken de zee bij Somalië er blijven toch kapingen Grote problemen in Somalië Schepen kiezen een andere route 4. Een bekend-benieuwd-geleerd-schema 1. Wat weet ik al? 2. Wat wil ik nog weten? 3. Wat wist ik eerst niet en nu wel? pagina 3 van 10

4 5. Een Venn-diagram: wat is verschillend en wat is hetzelfde? lawaai feestdag - lichtjes oliebollen viering geboorte van Jezus dennenboom vieren met familie en vrienden - vuurwerk Kerstmis Oud en Nieuw 6. Een schema met oorzaken en gevolgen vuurpijl in een gebouw gebouw brandt af auto in de brand vuurwerk in auto mensen gewond vuurpijl naar verkeerde kant kind gewond - vuurwerk valt om vuurwerk ontploft te snel hand verbrand Oorzaak kaars valt om Gevolg er komt brand pagina 4 van 10

5 Nu oefenen Oefenen met sleutelschema s maken (klas) Gebruik de Hulp van Sam. 1. Jullie spelen Sam. Bij Sam staan een soort wolkjes. Dat zijn tekstballonnen. Lees om de beurt een tekstballon hardop voor. 2. Stel vragen aan Sam. Begrijp je nu wat Sam doet? Snap je wat je moet doen als je een sleutelschema moet invullen? Aan de slag met sleutelschema s maken (klas) Jullie gaan plaatjes in je hoofd maken bij tekst Lees tekst Lees nu de stukjes 'Verboden' en 'Armoede' nog een keer hardop, zin voor zin. 3. Stel je bij elke zin voor wat er gebeurt. Zie je er een filmpje van in je hoofd? Kun je je voorstellen hoe het is? Hoe zou je je voelen? Luister ook naar de vragen van je leerkracht. Tekst 1 Kinderarbeid de wereld uit Kinderen horen naar school te gaan. Toch mogen lang niet alle kinderen dat. Ruim 200 miljoen kinderen op de wereld moeten elke dag werken. Ze moeten zwaar werk doen en krijgen daar bijna geen geld voor. In de hele wereld is er aandacht voor dit probleem. pagina 5 van 10

6 Verboden Kinderarbeid is verboden. Toch zijn er elke dag miljoenen kinderen aan het werk. Vooral in Azië, Afrika en Zuid-Amerika. 218 miljoen kinderen onder de14 jaar worden gedwongen om te werken. Hiervan werken 132 miljoen kinderen in de landbouw. Deze kinderen werken met gevaarlijke machines of ze ademen gevaarlijke stoffen in. Het werk is zwaar, gevaarlijk en ongezond. Hierdoor sterven elke dag 60 kinderen. Sommige kinderen worden mishandeld als ze niet hard genoeg werken. Kinderarbeid in Bangladesh Armoede Kinderen moeten vaak werken omdat hun ouders arm zijn. Doordat de kinderen alleen maar aan het werk zijn, kunnen zij niet naar school. Hierdoor kunnen ze later alleen ongeschoold werk doen. Als die kinderen volwassen zijn blijven ze ook arm. Hun kinderen moeten dan ook werken. Zo komen ze in een vicieuze cirkel terecht en zal de kinderarbeid niet verdwijnen. Gratis Maar wat is de oplossing tegen kinderarbeid? Als het onderwijs gratis is kunnen meer kinderen naar school. Ook gratis boeken, pennen en schriften helpen. Arme ouders hoeven dan niet meer te betalen voor schoolspullen. En als kinderen minder uren hoeven te werken kunnen ze wel naar school. Hopelijk krijgen dan steeds meer 25 kinderen later wel een goede baan. Organisaties in de hele wereld proberen hiervoor te zorgen. Naar: Nieuwsbegrip week 25, Bespreek samen welk sleutelschema het best bij tekst 1 past. Je hoeft het niet te maken. Denk ook aan de tekening die je hebt gemaakt! Kies uit: Een wie-wat-waar-schema Een woordenweb Een stroomschema Een bekend-benieuwd-geleerd-schema Een Venn-diagram Een schema met oorzaken en gevolgen Een sleutelschema maken (alleen) 1. Lees tekst 2. pagina 6 van 10

7 Tekst 2 Wolven terug in Nederland? Je kent vast het sprookje van Roodkapje en de grote boze wolf. En misschien ook wel dat van de wolf en de zeven geitjes. Het zijn maar sprookjes maar het laat zien dat mensen bang zijn voor wolven. In Nederland leven geen wolven, maar vanuit Duitsland komen ze steeds dichterbij. Ze zoeken nieuwe plekken om te leven. Bang hoef je er volgens deskundigen niet voor te zijn. Roodkapje en de boze wolf Wolven in Nederland Wolven kwamen vroeger overal in Europa voor behalve in IJsland. Maar mensen vonden wolven een bedreiging en schoten ze dood. In 1879 zag iemand de laatste levende wolf bij Heeze in Noord-Brabant. Nu zijn ze dichtbij de Nederlandse grens. Ze kunnen rivieren en snelwegen grijze wolven in de sneeuw oversteken. Het kan dus zijn dat wolven opeens weer in Nederland zijn. Mensen hoeven niet bang te zijn voor een wolf. Wolven vermijden juist het contact met mensen. De wolf is in heel Europa beschermd. Er mag dus niet op gejaagd worden. Roedels Wolven leven in een groep. Zo n groep heet een roedel. In een roedel leven een mannetje en een vrouwtje en hun pasgeboren jongen. Een roedel verdedigt zijn leefgebied tegen andere wolven. Zo zorgen ze dat ze genoeg voedsel hebben. Een vrouwtje krijgt twee tot zes welpen. Zo heten jonge wolfjes. Ook de jongen die al een jaartje ouder zijn horen nog een tijdje bij de roedel. Als ze ongeveer twee jaar zijn gaan ze uitzwerven. Een mannetje zoekt een vrouwtje om een nieuwe roedel te beginnen. Zo kan het gebeuren dat een jonge wolf een heel eind op pad gaat. En dat hij in Nederland terechtkomt. Voedsel Wolven jagen op reeën, wilde zwijnen, muizen, ratten en bevers. Een wolf heeft ongeveer vier kilo vlees per dag nodig. Maar hij kan best tien kilo op één dag opeten. Daarna kan hij twee weken zonder voedsel. Een wolf kan voldoende voedsel vinden in ons land. Reeën en wilde zwijnen zijn overal in Nederland, dus voedsel genoeg. een ree Naar: Nieuwsbegrip week 10, 2010 pagina 7 van 10

8 2. Op de volgende bladzijde?? staan woordenwebben. De woordenwebben gaan over de tekst 'Wolven in Nederland'. Onderstreep de belangrijkste dingen in de tekst die je nodig hebt voor de woordenwebben. 3. Vul de ontbrekende dingen in de woordenwebben in niet bang zijn voor wolven jonge wolfjes tot twee jaar oud roedel Wolven en mensensoorten Wolven wolven vermijden contact met mensen muizen... sprookjes voedsel pagina 8 van 10

9 Lukt het? Weet je nu hoe je moet werken met sleutelschema's? Vul in: Als ik een sleutelschema moet invullen bij een tekst, dan lees ik met het... Tijdens het lezen maak ik plaatjes... En ik zoek... Ik onderstreep... of ik schrijf ze... Daarna vul ik de dingen... Ik bekijk het sleutelschema nog eens goed. Ik lees nog eens goed wat En ik kijk of het duidelijk is. pagina 9 van 10

10 Hulp van Sam Zo doe je het Ik ga een sleutelschema invullen bij een tekst. Ik bekijk het sleutelschema goed en vul de informatie op de juiste plek in. Hoi, ik ben Sam. Of moet ik dingen in een Venn-diagram zetten? Ik lees eerst de tekst met het stappenplan. Wat heeft de belangrijkste informatie met elkaar te maken? Moet ik bijvoorbeeld dingen in een volgorde zetten? Dat kan in een stroomschema. Ik onderstreep de belangrijkste woorden of ik schrijf ze op een los blaadje. Ik weet nu waar de tekst over gaat. Welk sleutelschema past bij deze tekst? Meestal staat er een sleutelschema bij. Ik maak een plaatje in mijn hoofd van de tekst. Vaak kun je meer plaatjes bij een tekst maken. Dat wordt een filmpje in mijn hoofd. pagina 10 van 10