Thuis films kijken. Acteurs spelen het verhaal na. de acteur = iemand die voor zijn beroep toneelspeelt of in een film speelt

Transcriptie

1 Speciale les over auteursrecht tekst niveau AA Thuis films kijken 1 Jij kijkt vast wel eens naar een film. 2 Dat kan in de bioscoop. 3 Maar je kunt films ook thuis bekijken. Op internet. 4 Dat is lekker makkelijk. 5 En je hoeft geen kaartje te kopen! 6 Of wel? 7 Een film maken 8 Er zijn allerlei soorten films. Spannende, grappige of enge films. En tekenfilms. 9 Het maken van een film kost veel tijd en geld. 10 Daar werken veel mensen aan mee. 11 Iemand bedenkt het verhaal. Een ander bedenkt de muziek. 12 Acteurs spelen het verhaal na. 13 En voor een tekenfilm worden duizenden tekeningen gemaakt. 14 Al die makers krijgen geld voor hun werk. 15 Naar de bioscoop 16 Als je een film wilt zien, kun je naar de bioscoop. 17 Je koopt dan eerst een kaartje. 18 Een deel van het geld voor je kaartje is voor de filmmakers. 19 Met dat geld kunnen zij ook weer nieuwe films maken. 20 Die kun jij dan weer zien in de bioscoop! 21 Films kijken op internet 22 Sommige mensen willen liever thuis films kijken. Dat kan gelukkig ook! 23 Want veel films staan op internet. Op speciale websites. 24 Je betaalt de website om een film te kunnen zien. 25 Ook dat geld is voor de makers van de films. 26 Maar op sommige websites kun je gratis bioscoop-films kijken. 27 De filmmakers krijgen dan geen geld. 28 Dat is natuurlijk niet eerlijk. 29 Want ze hebben hard gewerkt om die film te maken. 30 Kies dus een website die de filmmakers betaalt. 31 YouTube 32 Moet je dan altijd betalen als je naar iets wilt kijken op internet? 33 Nee hoor! Op YouTube staan ook veel leuke gratis filmpjes. 34 Vaak korte filmpjes die mensen zelf gemaakt hebben. 35 Zij willen die met iedereen delen via internet. 36 Veel kijk-plezier! Jorge Royan / / CC-BY-SA-3.0 Acteurs spelen het verhaal na. de acteur = iemand die voor zijn beroep toneelspeelt of in een film speelt Flash.pro / / CC-BY-SA-3.0 pagina 1 van 11

2 Vooraf Luister en lees mee. bioscoop [spreek uit: biejoskoop] mak - ke - lijk makke - lijk makkelijk span - nen - de spannen - de spannende be - lang - rijk - e belang - rijke belangrijke grap - pig grappig grappige te - ken - films teken - films tekenfilms ac - teurs acteurs te - ke - nin - gen tekening - en tekeningen speciale [spreek uit: speesjaale] websites [spreek uit: wepsaaits] YouTube [spreek uit: Joe tjoep] be - ta - len betalen Wat denk jij? Waar gaat de tekst over? 1. Kijk naar de tekst: Lees de titel en de kopjes. Kijk naar de plaatjes. Wat gaat de tekst je over het onderwerp vertellen, denk je? 2. Wat weet je daar al van? 3. Bekijk de tekens die hiernaast staan. Schrijf tijdens het lezen de tekens bij de tekst. Lees nu de tekst. ⱱ Dit wist ik al. * Dit is belangrijk.?? Dit snap ik niet. N Dit is nieuw voor me. Jorge Royan / / CC-BY-SA-3.0 pagina 1 van 11 pagina 1

3 Kijk naar de tekst. Iets nieuws en een vraag Bij de tekst heb je tekens gezet. ⱱ Dit wist ik al. * Dit is belangrijk.?? Dit snap ik niet. Kijk in elk stukje naar N en de de?? N Dit is nieuw voor me. Zet voor elk stukje 1 nieuw ding onder dit wist ik niet. En schrijf 1 vraag op die je bij het stukje hebt. Stukje 1: Een film maken dit wist ik niet dit is mijn vraag Stukje 2: Naar de bioscoop dit wist ik niet dit is mijn vraag pagina 2 van 11 pagina 2

4 Stukje 3: Films kijken op internet dit wist ik niet dit is mijn vraag Stukje 4: YouTube dit wist ik niet dit is mijn vraag pagina 3 van 11 pagina 3

5 Vragen over de tekst beantwoorden Je hebt de tekst gelezen. Geef antwoord op de vragen. 1. Lees regel 18: Een deel van het geld voor je kaartje is voor de filmmakers. Waar is de rest van het geld voor, denk je? 2. Lees regel 19. Daar staat: Met dat geld kunnen zij weer nieuwe films maken. Wie of wat wordt bedoeld met zij? A. de makers van de film B. mensen die films kijken C. nieuwe films 3. Lees regel 23: Want veel films staan op internet. Op speciale websites. Wat betekent speciaal? A. bijzonder B. duur C. nieuw Flash.pro / / CC-BY-SA Aan het eind van de inleiding wordt een vraag gesteld. Welke vraag is dat? Wat is het antwoord op die vraag? pagina 4 van 11 pagina 4

6 5. Kijk jij liever naar films in de bioscoop? Of kijk je liever thuis? Waarom? Woordpuzzel Welke woorden moet je invullen? Beantwoord de vragen. Kies een antwoord uit het hok hiernaast. Schrijf het in de puzzel. Welk woord lees je bij de rode pijl? acteur bijzonder bioscoop delen gratis kaartje YouTube 1. website waar je leuke filmpjes kunt zien 2. iemand die voor zijn beroep in een film speelt 3. zonder te betalen 4. op internet aan anderen laten zien 5. gebouw waar films te zien zijn 6. een ander woord voor speciaal 7. wat je moet kopen om een film in de bioscoop te zien pagina 5 van 11 pagina 5

7 Stemmen met je voeten Je gaat een spel spelen. In de klas komen twee vakken: 1. Ja, mee eens 2. Nee, niet mee eens Je juf of meester leest steeds een zin voor. Kies bij elke zin je antwoord: Ja, mee eens of Nee, niet mee eens. Let op: kies echt zelf. Bedenk ook waarom je kiest voor ja, of nee. Ga niet iemand zomaar nadoen. pagina 6 van 11 pagina 6

8 Speciale les over auteursrecht handleiding niveau AA Handleiding niveau AA Dit is een speciale les over auteursrecht, gemaakt in opdracht van de Federatie Auteursrechtbelangen in het kader van de Week van de Mediawijsheid De les kan echter ook op een later moment ingezet worden. Bij deze les zijn alleen Nieuwsbegrip Basismaterialen beschikbaar. Er is dus geen tweede tekst in XL en er zijn ook geen online woordenschatoefeningen. Onderwerp Auteursrecht Strategie Voorspellen Sleutelschema Bij het lezen van de tekst informatie ordenen en beoordelen: dit is bekend, dit is belangrijk, dit is onbekend en dit is nieuw. Extra opdrachten Woordpuzzel (opdracht 4) en discussievraag (opdracht 5) naar aanleiding van stellingen. AVI-niveau leestekst Het AVI-niveau komt overeen met het gemiddelde technisch leesniveau van de leerlingen in deze periode van het schooljaar. Voor elke leerling: de tekst Thuis films kijken (niveau AA); bijbehorende opdrachten voor niveau AA; Voor abonnees van Nieuwsbegrip: het stappenplan met woordhulp (op de website bij Download & print, tabblad Stappenplannen); Voor opdracht 5: maak twee paar voetstappen van karton met daarop de woorden JA, MEE EENS en NEE, NIET MEE EENS. Zie het kopieermodel aan het eind van deze handleiding. Vooraf klassikaal klassikaal/ drietallen In dit onderdeel worden de woorden behandeld die technisch lastig zijn (zie de opdrachten van de leerlingen). Behandel de woorden klassikaal. Lees ze eerst een keer voor, laat de leerlingen ze dan (hardop) voor zichzelf lezen en laat hen vervolgens hardop in koor lezen. Tekst lezen en vragen stellen: Laat de leerlingen kort een voorspelling doen over de inhoud van de tekst. Doe het voorspellen van de inhoud van de tekst hardop denkend voor. Maak gebruik van de titel, de tussenkopjes en het plaatje en laat zien hoe u uw voorkennis inzet bij het voorspellen van pagina 1 van 11 pagina 1

9 Speciale les over auteursrecht handleiding niveau AA wat de tekst u zal vertellen over het onderwerp van de tekst. Laat de leerlingen vervolgens in drietallen de tekst actief lezen. Leg uit dat ze tijdens het lezen van de tekst tekens bij de tekst gaan zetten: als ze iets in de tekst lezen wat ze al weten, schrijven ze: ⱱ als ze iets lezen waarvan ze denken dat het belangrijk is, schrijven ze: * als ze iets lezen wat ze niet snappen, schrijven ze:?? als ze iets lezen dat nieuw voor ze is, schrijven ze N Het schrijven van de tekens is bedoeld om er inzicht in te krijgen of de leerlingen de tekst ook daadwerkelijk actief aan het lezen zijn. De hoeveelheid tekens en waar ze de tekens schrijven is niet het belangrijkste. drietallen/ individueel schema met iets nieuws en een vraag Iets nieuws en een vraag: Na het lezen van de tekst vullen de leerlingen per stukje in welke informatie nieuw was (ze hebben daar een N bij geschreven) en welke vraag ze bij het stukje hebben. Bespreek de opdracht met de leerlingen. Laat hen in drietallen elk stukje bespreken. Elke leerling vult wel zelf een antwoord in. Bespreek de opdracht klassikaal na. Bespreek bij elke vraag of het antwoord later in de tekst gegeven is. Wanneer dat niet het geval is, hoe zouden ze het antwoord kunnen vinden? drietallen Vragen over de tekst beantwoorden: Laat de leerlingen in drietallen de vragen beantwoorden. Bespreek de antwoorden klassikaal na. Antwoorden: Zie antwoorden achteraan deze handleiding. drietallen Woordpuzzel: De leerlingen vullen de woorden in de puzzel in door de vragen te beantwoorden. Ze kiezen daarbij steeds uit de gegeven woorden. Wanneer ze alle woorden ingevuld hebben, staat er van boven naar beneden onder de rode pijl een woord. Dat is de oplossing van de puzzel. Bespreek de antwoorden klassikaal. Antwoorden: Zie antwoorden achteraan deze handleiding. klassikaal Stemmen met je voeten: Voor deze opdracht maakt u met behulp van het kopieerblad achterin de handleiding twee paar voetstappen van karton met daarop de woorden JA, MEE EENS en NEE, NIET MEE EENS. pagina 2 van 11 pagina 2

10 Speciale les over auteursrecht handleiding niveau AA Leg deze op twee plekken op de grond in de klas. Bijvoorbeeld in twee hoeken. Lees de stellingen een voor een op. Kinderen gaan na elke stelling op het antwoord van hun keus staan. Stellingen: 1. Het is stom dat je moet betalen om films thuis op je eigen computer te bekijken. 2. Gratis films zijn vaak veel minder leuk dan films waar je voor moet betalen. 3. Als ik iets maak, zoals een filmpje of een schilderij, mag iedereen daar gratis naar kijken. Vraag steeds na elke stelling aan een of twee leerlingen waarom ze die plaats gekozen hebben. Nadat leerlingen hun keus hebben toegelicht, vraagt u of de leerlingen na het horen van de standpunten misschien van antwoord willen veranderen. Doe hetzelfde met de andere stellingen. mogelijke vragen bij elk stukje: stukje 1: Hoeveel geld verdient iemand die meespeelt in een film? stukje 2: Wat kost een kaartje voor de film? stukje 3: Hoe heet de site waar je films kunt kijken? stukje 4: Hoeveel filmpjes staan er op YouTube? 1. Bijvoorbeeld: Voor de mensen die in de bioscoop werken, voor de bioscoop. 2. A. de makers van de film 3. A. bijzonder 4. Nee, je hoeft geen kaartje te kopen, maar je moet soms wel betalen 5. Eigen antwoord. De oplossing is eerlijk. pagina 3 van 11 pagina 3

11 Speciale les over auteursrecht handleiding niveau AA Kopieerblad Stemmen met voeten pagina 4 van 11 pagina 4