Beter vermogensbeheer door pensioenfondsen. DNB bijeenkomst voor vermogensbeheerders en adviseurs 28 september 2011
|
|
- Karen Anneleen de Wit
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Beter vermogensbeheer door pensioenfondsen bijeenkomst voor vermogensbeheerders en adviseurs 28 september 2011
2 Programma uur Beter vermogensbeheerder door pensioenfondsen, Olaf Sleijpen uur De spelregels voor vermogensbeheer van pensioenfondsen, Iris Sluiter uur Beleggingsonderzoeken, resultaten 2010, Lode Keijser uur pauze uur Aandachtspunten risicorapportage beleggingen pensioenfondsen, Jon Vogelzang/Patrick Hendrikx uur paneldiscussie uur afsluitende borrel 2
3 Inleiding Beter vermogensbeheer door pensioenfondsen Olaf Sleijpen, Divisiedirecteur Toezicht Pensioenfondsen en beleggingsondernemingen
4 Agenda 1. Een woord vooraf 2. Visie op Toezicht Lessen uit de financiële crisis Organisatie van het pensioentoezicht 3. Misverstanden over het toezicht op pensioenfondsen 4. Beleggingsbeleid gedurende de kredietcrisis 5. Aandachtspunten toezicht op beleggingsbeleid Seminar voor vermogensbeheerders en adviseurs 4
5 Een woord vooraf Waar gaat het om? Toezicht als inspiratiebron Artikel 105, lid 2 Pw De personen die het beleid van een pensioenfonds bepalen of mede bepalen richten zich bij de vervulling van hun taak naar de belangen van de bij het pensioenfonds betrokken deelnemers, andere aanspraakgerechtigden, de pensioengerechtigden en de werkgever en zorgen ervoor dat deze zich door hen op evenwichtige wijze vertegenwoordigd kunnen voelen. Seminar voor vermogensbeheerders en adviseurs 5
6 Waarom goed toezicht in het belang is van de deelnemer? Voorbeelden, gebaseerd op de beleggingsonderzoeken: Risicoprofiel niet afgestemd op karakteristieken van het fonds Gebrek aan countervailing power van bestuur ten opzichte van uitvoerings-organisaties Onvoldoende onafhankelijk risicomanagement Grote concentratierisico s Geen zicht op liquiditeitsrisico s Misselling door vermogensbeheerders Arbitragestrategie binnen een ogenschijnlijk simpel aandelenmandaat Integriteitsissues Vertrouwen in financiële sector Banken 5,6 Verzekeraars 5,0 Pensioenfondsen 5,4 Tussenpersonen 4,8 Consumentenprogramma s 7,8 /AMF 4,8 Bron: Porter Novelli, 2011 Seminar voor vermogensbeheerders en adviseurs 6
7 Lessen voor het toezicht door Instellingsoverschrijdend toezicht Sectorbrede analyses Themaonderzoeken Aandacht voor strategie en gedrag Toetsingskader goed toezicht (*) Indringend Kritisch en proactief Volledig Adaptief Vasthoudend Toezicht expertisecentra Interventie & handhaving Risicomanagement en kwaliteitsbewaking (*) The Making of Good Supervision: Learning to say No, IMF Staff Position Note, May 18, Seminar voor vermogensbeheerders en adviseurs 7
8 Organisatie van het pensioentoezicht Risicoanalysemethodiek FIRM II TGP MKP TTP Instellingsgerichte risicoanalyse Thematische risicoanalyse MTP RALM TTP Sectorbrede analyse Bevindingen en acties Grote pensioenfondsen Kleine en middelgrote pensioenfondsen Herverzekerde en liquidatiefondsen Seminar voor vermogensbeheerders en adviseurs 8
9 Themaonderzoeken 2011 Strategie en gedrag Crisisplannen Governance Aansprakenadministratie Verankering van nieuwe toezichtraamwerken [Financiele opzet] Beter risicomanagement Integraal risicomanagement Uitbesteding vermogensbeheer Beheersing en waardering van innovatieve beleggingen Beter toezicht door betere data Seminar voor vermogensbeheerders en adviseurs 9
10 Enkele misverstanden Renterisico MOET afgedekt worden Fiduciair management mag NIET Pensioenfondsen mogen niet in illiquide categorieën beleggen Bestuur pensioenfondsen moet louter uit experts bestaan wil een veel te gedetailleerd en mechanisch beleggingsbeleid kijkt te veel naar risico s en te weinig naar performance houdt te weinig rekening met de uitzonderlijke omstandigheden als gevolg van de kredietcrisis Seminar voor vermogensbeheerders en adviseurs 10
11 Enkele misverstanden Delta Lloyd verstrekte eerder dit jaar een onderhandse tienjaarslening van 105 mln aan RBCIF, dat onder meer een kabelnetwerk beheert. Volgens Gast worden dit soort kredieten hier in vergelijking met de VS 'angstig' behandeld door de toezichthouders, die hogere kapitaaleisen stellen aan leningen die geen openbare rating hebben van Moody's of Standard & Poor's. 'De kredietcrisis toont echter aan dat je niet blind kunt varen op hun ratings. Wij hebben onze eigen kredietbeoordeling. De grote beoordelaars kijken te veel naar achteren, wij meer vooruit. Coen Verdegaal, directeur beleggingsadvies van pensioenadviseur Mercer: 'Onderhandse leningen kosten veel energie, terwijl het om een klein deel van de portefeuille zou gaan. Gepusht door de Nederlandsche Bank zijn de fondsen vooral bezig met het beperken van de risico's.' Hoogleraar Guus Boender, bestuurder bij pensioenconsultant Ortec, vindt het juist 'wonderlijk en onbegrijpelijk' dat de Nederlandse pensioenreuzen het laten afweten. 'Ze stappen wel steeds meer in illiquide beleggingen in de zorg, maar niet in onderhandse leningen aan bedrijven. Bron: Financieele Dagblad, 31 augustus 2011 Seminar voor vermogensbeheerders en adviseurs 11
12 Beleggingsbeleid pensioenfondsen gedurende de kredietcrisis Bron: Seminar voor vermogensbeheerders en adviseurs 12
13 Toe- en afname rente-afdekking gedurende de kredietcrisis Toe- en afname rente-afdekking psf Dec-08 Jun-09 Dec-09 Jun-10 Dec-10 Geen gegevens Minder afdekking Meer afdekking Seminar voor vermogensbeheerders en adviseurs 13
14 Rente-afdekking gedurende de kredietcrisis Rente-afdekking percentages jun-08 dec-08 jun-09 dec-09 jun-10 dec-10 Seminar voor vermogensbeheerders en adviseurs 14
15 Recente aandachtspunten toezicht op beleggingsbeleid Risicobeheersing versus complexiteit beleggingsbeleid Onafhankelijk risicomanagement ( countervailing power ) Uitbesteding vermogensbeheer Beheersing van illiquide en innovatieve beleggingen Seminar voor vermogensbeheerders en adviseurs 15
16 Vragen? Illustratie: Hein de Kort Seminar voor vermogensbeheerders en adviseurs 16
17
18 De spelregels voor vermogensbeheer van pensioenfondsen Iris Sluiter September 2011
19 Waar gaat het om? It s the pensioendeelnemer, stupid! (Vrij naar Bill Clinton, 1992) 19
20 Wat zegt de wetgever? Prudent person regel (135 PW) Beheerste en integere bedrijfsvoering (143 PW) Regels voor uitbreiding (34 PW) 20
21 Wat zegt de prudent person regel? Beleggen in het belang van aanspraak- en pensioengerechtigden Veiligheid, kwaliteit, liquiditeit en rendement van de portefeuille als geheel zijn gewaarborgd Beleggen in lijn met aard en duur toekomstige uitkeringen Derivaten toegestaan voor doeltreffend portefeuillebeheer of verminderen risicoprofiel Spreiding van beleggingen Beperkt beleggen in bijdragende onderneming 21
22 Wat zegt de prudent person regel? Beleggingen waarderen op basis van marktwaarde Hoofdzakelijk beleggen op gereglementeerde markten Overige beleggingen beperken tot een prudent niveau Waardering op marktwaarde 22
23 Wat is een beheerste en integere bedrijfsvoering? Beheersen bedrijfsprocessen en bedrijfsrisico s Administratieve en boekhoudkundige procedures Adequate controlemechanismen Beleid voor de beheersing van risico s Waarborgen integriteit Systematische analyse integriteitsrisico s Beleid voor beheersing van deze risico s Uitvoering van dat beleid Procedures en maatregelen belangenverstrengeling (en gedragscode) Beleid voor het beheersen (financiële) risico s die de soliditeit van een pensioenfonds kunnen aantasten 23
24 Welke regels gelden voor de uitbesteding van werkzaamheden? Eindverantwoordelijkheid kan niet worden uitbesteed; uitsluitend de uitvoering van taken In contract uitbesteding is o.m. geregeld: De afbakening van werkzaamheden die wel/niet zijn uitbesteed; De informatie-uitwisseling tussen pensioenfonds en 3e; Dat de 3e altijd de gevraagde informatie aan de toezichthouder levert; Dat de 3e het pensioenfonds in staat stelt steeds aan de wet te voldoen; De mogelijkheid van toezichtacitviteiten bij de 3e; Dat het fonds altijd wijzigingen kan aanbrengen in de uitvoering door de 3e; De wijze waarop de overeenkomst wordt beëindigd en borgen goede overdracht. Beheersing van de risico s o.m. door: Systematische analyse en rapportage van de risico s m.b.t. de uitbesteding; Toereikende procedures, maatregelen, deskundigheid en informatie bij pensioenfonds voor beoordeling van de uitbestede werkzaamheden. 24
25 Wat wordt er zoal van u verwacht? Fonds in staat stellen te voldoen aan wettelijke verplichtingen: Naleven prudent person-regels (belang pensioendeelnemer, waardering d.m.v. marktwaarde) Zodanige uitvoering van de werkzaamheden die past binnen de integere en beheerste bedrijfsvoering van het pensioenfonds (bedrijfsvoering en risicomanagement op orde, ook mbt integriteit) Fonds zodanig informeren dat het in staat is om te bepalen of het beleggingsbeleid wordt gevolgd en om tijdig risico s te onderkennen (en dus kan bijsturen) Let wel: u verricht slechts de uitvoering van de werkzaamheden, het beleggingsbeleid wordt door het psf bepaald 25
26 Vermogensbeheer niet op orde? Toezichtactiviteiten (vb beleggingsonderzoeken) zijn risicogebaseerd Handhavingsbeleid Normoverdragend gesprek met pensioenfonds Aanwijzing/ last onder dwangsom Curator/ bewindvoerder Bestuurlijke boete/ aangifte OM Publicatie van opgelegde maatregelen 26
27 Vragen?...en eventueel verder praten straks bij de borrel
28 Beleggingsonderzoeken Resultaten 2010 Lode Keijser, afdelingshoofd Risk Asset & Liability Management (RALM)
29 Agenda 1. Pensioentoezicht 2. Beleggingsonderzoeken Wat verwacht van pensioenfondsen? 4. Bevindingen 5. Resultaten beleggingsonderzoeken 6. Wat verwacht van adviseurs en vermogensbeheerders? 29
30 Toezicht pensioenfondsen Toenemende focus op sectorbrede analyses en thematisch toezicht verricht jaarlijks diepgaande beleggingsonderzoeken bij meerdere pensioenfondsen Resultaten beleggingsonderzoeken 2010 zijn begin dit jaar via een brief met de pensioensector gedeeld 30
31 Algemene beeld Ervaringen tijdens de (vorige) crisis hebben het belang van structurele verbeteringen rondom het beleggingsbeleid en de risicobeheersing benadrukt (Commissie Frijns) Sommige fondsen hebben het afgelopen jaar substantiële verbeteringen doorgevoerd Toch blijkt het risicobeheer bij veel fondsen nog niet op het gewenste niveau te zijn 31
32 Aandachtspunten 2010 Risicobeheersing versus complexiteit beleggingsbeleid Onafhankelijk risicobeheer ( countervailing power ) Uitbesteding vermogensbeheer Beheersing van illiquide en innovatieve beleggingen 32
33 Wat verwacht van pensioenfondsen? Integraal en onafhankelijk risicobeheer dat in alle fasen van het beleggingsproces wordt betrokken Kritische grondhouding bestuurders: Niet snappen is niet doen Aansluiting risicobeheersing bij complexiteit beleggingsbeleid: Don t bite off more than you can chew Meer complexiteit vereist een verschuiving van ex-post beheersomgeving naar ex-ante proactieve risicobeheerfunctie 33
34 Waar kijkt dan bijvoorbeeld naar Beoordeelt het fonds bij het bepalen van de beleggingsstrategie in hoeverre het fonds risico s wil en kan lopen? Is de risicobeheerfunctie in staat om de risico s van alle beleggingen op adequate wijze te kwantificeren? Speelt het risicobeheer binnen het fonds een pro-actieve rol bij het kritisch beoordelen van (actieve) risicoposities? Wordt er voldoende gekeken naar staartrisico s? Worden stressscenario s effectief en voldoende ingezet? Is het bestuur bij uitbesteding in staat om voldoende initiërend op te treden en tegenwicht te bieden aan uitvoerders/ adviseurs? 34
35 Wat verwacht van pensioenfondsen? Indien de balans tussen beheersing en complexiteit ontbreekt,dan: Verlaging van de complexiteit van het beleggingsbeleid of Versterking van de risicobeheerfunctie noodzakelijk 35
36 Bevindingen Securities lending cash re-investments Concentratierisico s Liquiditeitsrisico s Uitbesteding asset- en risk management Geen adequate en onafhankelijke waarderingen Onvoldoende countervailing power bestuur 36
37 Resultaten beleggingsonderzoeken Effectieve bijdrage aan verbetering van balans tussen beheersomgeving en complexiteit beleggingen Zichtbare en aanzienlijke stappen door pensioenfondsen en pensioenkoepels Handreikingen aan pensioenfondsen Waar nodig zal corrigerend optreden 37
38 Wat verwacht van adviseurs en vermogensbeheerders? Zorgvuldigheid bij het aanbieden van producten en diensten Past complexiteit product bij beheersomgeving fonds? Financiële opzet van het fonds Deskundigheid bestuurders Risicobeheer van het fonds Nazorg en adviesverlening Zijn risico s van producten ex-ante expliciet gemaakt? Is er sprake van transparante risicorapportage waarin risico s objectief en meetbaar worden weergegeven? Is er sprake van actieve dialoog in geval van materiële veranderingen? 38
39 Wat kunt U van verwachten? Ook in 2011 verricht beleggingsonderzoeken Beheersing en waardering van innovatieve beleggingen Vormgeving beleggingsmandaten Relatie met adviseurs en vermogensbeheerders Informatieverlening bij aanpassing Staten Presentatie uitkomsten van de nieuwe beleggingsonderzoeken 39
40 Illustratie: Hein de Kort 40 Vragen?
41
42 Aandachtspunten risico rapportage beleggingen voor pensioenfondsen Jon Vogelzang & Patrick Hendrikx, Toezichthouders Risk Asset & Liability Management (RALM)
43 Inhoud 1. Vraagstelling 2. Eisen aan Risico rapportage Beleggingen 3. Belangrijkste risico parameters 4. Rapportage elementen Seminar voor vermogensbeheerders en adviseurs 43
44 Vraagstelling Pensioenfonds bestuur en beleggingsadvies commissie dienen frequente rapportages te krijgen ten aanzien van de beleggingen Vraagstelling Wat is de informatie die in een beleggingsrapportage aanwezig dient te zijn om het bestuur in staat te stellen goed beheer uit te voeren? Seminar voor vermogensbeheerders en adviseurs 44
45 Beleidskader Beleidscyclus III. Beleid evalueren II. Beleid uitvoeren I. Beleid maken Takenpakket 1. Raamwerk (risicohouding, te onderscheiden risico s, te hanteren instrumenten, stelsel van benchmarks en vrijheidsgraden en limietenstelsel) 2. Parameterisering (mandatering, individuele limieten, specifieke vrijheidsgraden) 3. Monitoring en controle (risicometing, performancemeting, overschrijdingen) Seminar voor vermogensbeheerders en adviseurs 45
46 Beleid maken: strategisch beleggingskader Verplichtingen structuur weergeven als benchmark Dient als startpunt voor strategische portfolio en actuele portfolio Risicobudget formuleren Minimale dekkingsgraad hoeveel risico wil je lopen om daar doorheen te gaan Strategische portfolio tov verplichtingen benchmark Actuele portfolio tov normportfolio Vertaal risicobudget op meerder niveau s Strategisch, tactisch, actief, etc Bij actief management: bepaal risico budget per manager Uitwerking in ALM studie en beleggingsplan Leg begrenzingen en verantwoordelijkheden vast Seminar voor vermogensbeheerders en adviseurs 46
47 Beleid evalueren: Risico rapportage beleggingen Dient om Uitvoering van het beleggingsbeleid te controleren Beleidskader voor beleggingen te evalueren Risico s voor de solvabiliteit inzichtelijk te maken Niveau van de rapportage dient afgesteld te zijn op Deskundigheid bestuur Complexiteit beleggingen Begrenzingen zoals vastgelegd in ALM studie en beleggingsplan Rapportage op meerdere niveau s Fondsniveau: overzicht belangrijkste risico s en impact op solvabiliteit Per produkt/asset manager Management samenvatting met dashboard rapportage (kpi s) Situatie afhankelijk Seminar voor vermogensbeheerders en adviseurs 47
48 Risico s voor de solvabiliteit Belangrijkste risicoparameters voor solvabiliteit Funding risico: premie hoogte, sponsor jaarlijks vaststellen Actuarieel risico: lang leven risico jaarlijks vaststellen ALM mismatch (met name rente-, inflatie en valutarisico) Beleggingsrisico (asset only) Tegenpartij risico Liquiditeitsrisico Seminar voor vermogensbeheerders en adviseurs 48
49 Rapportage solvabiliteit op hoofdlijnen Belangrijke toetsen voor solvabiliteit: dekkingsgraad en VEV Ontwikkeling dekkingsgraad en Vereist Eigen Vermogen Risico actuele portfolio tov verplichtingen risico strategische portfolio tov verplichtingen risico actuele portfolio tov strategische portfolio Risico dat je door zelf vastlegde ondergrens komt of dekkingstekort FTK stress scenario s (hoeveel VEV nodig voor de s jes) Impact eigen scenario analyses op dekkingsgraad Seminar voor vermogensbeheerders en adviseurs 49
50 Rapportage renterisico Exposure op hoofdlijnen (actueel en norm) Bandbreedtes Wat is afgesproken Staffel dan wel triggers voor rentestanden Veranderingen in exposure Scenario-analyse Impact renteveranderingen op rente-afdekking en dekkingsgraad Seminar voor vermogensbeheerders en adviseurs 50
51 Rapportage beleggingsresultaat: Hoofdlijnen Exposure overview Actuele en strategische portfolio op hoofdlijnen (incl. bandbreedten) Valuta-, inflatie en renteafdekking door middel van cash/derivaten Performance relatief en absoluut Risico relatief (bijvoorbeeld: wat was tracking error) Performance attributie Allocatie-effect: Over/onderweging asset classes en derivaten Selectie-effect: Actief beleid in asset classes Risico attributie Bijvoorbeeld de allocatie van tracking error naar asset classes Seminar voor vermogensbeheerders en adviseurs 51
52 Rapportage beleggingsresultaat: Manager Wat waren de beleggingsvisies en posities Wat is gebeurd in de markt alsmede impact op visie en positie Wat verwacht de manager voor de komende periode en hoe is portfolio gepositioneerd Wat ziet de manager als de grootste risico s Exposure overview Overzicht van exposure naar belangrijkste risico parameters Seminar voor vermogensbeheerders en adviseurs 52
53 Rapportage beleggingsresultaat: Manager Performance: benchmark en outperformance Performance attributie: waar komt performance vandaan? Rente-, valuta of krediet risico Asset-allocatie, sector-allocatie, stockselectie effect Risico: bijvoorbeeld ontwikkeling informatie ratio en tracking error Risico attributie: Waar komt risico vandaan? Zijn risico elementen in lijn met stijl, proces en performance elementen? Bijvoorbeeld vergelijk ex-ante tracking error met ex-post tracking error Stress scenario s Seminar voor vermogensbeheerders en adviseurs 53
54 Rapportage beleggingsresultaat: Manager Stijl analyse: beleggingsstijl in lijn met beleggingsproces Systemen analyseren stijl; bijv. Barra voor aandelen Turnover analyse: hoeveel en wat Beleggingsvisie/posities Consistentie tussen visie en posities Veranderingen van visie Turnover analyse: hoeveel en wat, is er een best-execution policy? Personeelsverandering Beleggingsrestricties: veranderingen, active en passive breaches Seminar voor vermogensbeheerders en adviseurs 54
55 Rapportage tegenpartij risico Exposure naar tegenpartijen uit hoofde van Derivaten, fx posities en cashmanagement, securities lending Treasury limieten tav tegenpartijen Vaak wordt alleen naar treasury concentratie gekeken Liever combineren met exposure aan beleggingskant Look through rapportage Kwaliteit collateral Seminar voor vermogensbeheerders en adviseurs 55
56 Rapportage liquiditeitsrisico Zijn er voldoende assets aanwezig als collateral voor derivatenposities? Exposure gereserveerd voor stocklending? Welke gedeelte van beleggingsportfolio kan verkocht worden binnen 1 week, binnen 1 maand? Kredietfaciliteiten Wat is liquiditeitsbehoefte in stress Pas schokken toe op derivatenposities Pas liquiditeitsaannamen aan Seminar voor vermogensbeheerders en adviseurs 56
57 Rapportage waardering van beleggingen Waarderingshandleiding nodig als basis Exception reporting Stale pricing In-house pricing Liever niet No-go als intern ontwikkelde modellen en inputvariabelen niet extern gevalideerd/ getoetst zijn Seminar voor vermogensbeheerders en adviseurs 57
58
59 Panel Lars Dijkstra, CIO Kempen Capital Management Leen Meijaard, managing director BlackRock Jan Willem Siekman, Executive director Retirement en Financial Management Aon Hewitt Olaf Sleijpen, divisiedirecteur Toezicht pensioenfondsen en beleggingsondernemingen Paulus Dijkstra, toezichthouder Risk en Asset & Liability Management 59
Risicomanagement en toezicht DNB
Risicomanagement en toezicht VBA seminar risicomanagement voor kleine en middelgrote pensioenfondsen en verzekeraars Boudewijn van Zijl, Toezichthouderspecialist, RALM, Utrecht, 27 september 2012 Misverstand?
Nadere informatieDNB Pensioenseminar. Parallelsessie Beleggingen. 21 september 2011
DNB Pensioenseminar Parallelsessie Beleggingen 21 september 2011 Hoofdvragen I. Wat maakt iemand een goede bestuurder op het gebied van beleggingen? II. Wat verwacht u van de toezichthouder op het gebied
Nadere informatieGeacht bestuur, Toezicht pensioenfondsen en beleggingsondernemingen Divisiedirecteur Amsterdam Postbus 98 1000 AB Amsterdam. Datum 26 april 2011
Toezicht pensioenfondsen en beleggingsondernemingen Divisiedirecteur Amsterdam Postbus 98 1000 AB Amsterdam Datum Uw kenmerk Behandeld door Doorkiesnummer Bijlage(n) 1 Onderwerp Resultaten beleggingsonderzoeken
Nadere informatieToezicht op beleggingen
Toezicht op beleggingen Studiebijeenkomst VvP, 6 Jurgen Willemsen Inhoud Sectie 1: Introductie toezicht op het beleggingsbeleid Sectie 2: Overzicht vermogensbeheeronderzoeken Sectie 3: Veranderingen in
Nadere informatieWorkshop Riskmanagement & Governance van beleggen VIIP congres. Amstelveen, 17 april 2012
Workshop Riskmanagement & Governance van beleggen VIIP congres Amstelveen, 17 april 2012 Agenda 1. Ontwikkelingen risicobeheersing beleggingen 2. DNB bevindingen en toezichtthema s 2012 3. Maatregelen
Nadere informatieOnderbouwing Prudent Person regel Bijlage O bij ABTN
Onderbouwing Prudent Person regel Bijlage O bij april 2017 Dit document heeft 5 pagina s Versiebeheer Versie Auteur Datum Revisie V1.0 BAC 11 april 2017 Nieuwe bijlage i Inhoudsopgave Strategisch beleggingsbeleid
Nadere informatie1. Organisatie BIJLAGE I: VERKLARING BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING PENSIOENFONDS ACHMEA. ABTN 2014 versie 21-3-2014 1. Stichting Pensioenfonds Achmea
BIJLAGE I: VERKLARING BELEGGINGSBEGINSELEN Introductie Deze Verklaring inzake beleggingsbeginselen (hierna: Verklaring) beschrijft op beknopte wijze de uitgangspunten van het beleggingsbeleid van SPA.
Nadere informatieStip aan de horizon. Prioriteiten voor het pensioentoezicht in 2014
Stip aan de horizon Prioriteiten voor het pensioentoezicht in 2014 Prof. Dr. Olaf Sleijpen Instituut voor Pensioeneducatie Divisiedirecteur Den Haag, 11 december 2013 Agenda Prioriteiten voor 2014 in een
Nadere informatie2. Spreiding verbetert effectief de verhouding tussen rendement en risico.
Beleggingsbeginselen Spoorwegpensioenfonds 1. Rendement wordt behaald door het nemen van risico. Om de ambitie van SPF waar te maken is rendement op het belegd vermogen nodig. Sparen levert onvoldoende
Nadere informatieGeacht bestuur, Toezicht pensioenfondsen en beleggingsondernemingen. Postbus AB Amsterdam. Datum 29 augustus 2013.
Toezicht pensioenfondsen en beleggingsondernemingen Postbus 98 1000 AB Amsterdam Datum Uw kenmerk Behandeld door Doorkiesnummer Bijlage(n) 1 Onderwerp Resultaten DNB themaonderzoek beheersing renterisico
Nadere informatieHoe in- en extern toezicht elkaar kunnen versterken
Hoe in- en extern toezicht elkaar kunnen versterken Olaf Sleijpen Divisiedirecteur Toezicht Pensioenfondsen en beleggingsondernemingen Oprichtingssymposium, VITP Amsterdam, 9 mei 2012 Agenda Waarom intern
Nadere informatievoor de beleggingscommissie van Stichting Pensioenfonds voor Verloskundigen (hierna: SPV).
REGLEMENT BELEGGINGSCOMMISSIE voor de beleggingscommissie van Stichting Pensioenfonds voor Verloskundigen (hierna: SPV). Artikel 1 Vaststelling en reikwijdte Dit reglement geeft, in aanvulling op de statuten,
Nadere informatie22 juni 2012 2012/327327. Henke, R. Geacht bestuur,
Toezicht pensioenfondsen en beleggingsondernemingen Amsterdam Postbus 98 1000 AB Amsterdam Datum 22 juni 2012 Uw kenmerk Behandeld door Henke, R. Doorkiesnummer Bijlage(n) Onderwerp Resultaten DNB onderzoeken
Nadere informatieStichting Pensioenfonds. voor. Verloskundigen
REGLEMENT BELEGGINGSADVIESCOMMISSIE Stichting Pensioenfonds voor Verloskundigen Datum: 8 oktober 2018 REGLEMENT BELEGGINGSADVIESCOMMISSIE BEGRIPSBEPALINGEN Artikel 1 Waar in dit reglement aanduidingen
Nadere informatie2. Uitwerking Investment beliefs De investment beliefs zijn onderstaand als volgt uitgewerkt.
1. Inleiding Investment beliefs zijn de overtuigingen waarop Bpf MITT het beleggingsbeleid wil baseren. De investment beliefs zijn voor het pensioenfonds belangrijke uitgangspunten en dienen als kader
Nadere informatieMemo uitkomsten themaonderzoek Vermogensbeheer Zorgverzekeraars
Memo uitkomsten themaonderzoek Vermogensbeheer Zorgverzekeraars De Nederlandsche Bank (hierna: DNB) heeft in 2013 en 2014 bij meerdere zorgverzekeraars onderzoek gedaan naar het beleid en de beheersomgeving
Nadere informatiePensioen: Onzekere zekerheid
Commissie Beleggingsbeleid en Risicobeheer Pensioen: Onzekere zekerheid Analyse en aanbevelingen Beleggingsbeleid en Risicobeheer van Nederlandse pensioenfondsen Vereniging van Pensioenrecht 9 maart 2010
Nadere informatieVERKLARING INZAKE DE BELEGGINGSBEGINSELEN
VERKLARING INZAKE DE BELEGGINGSBEGINSELEN SEPTEMBER 2015 1. Introductie 1.1 Inleiding Dit document ( de Verklaring ) beschrijft beknopt de uitgangspunten van het beleggingsbeleid van Stichting Pensioenfonds
Nadere informatieDNB SEMINAR VERMOGENSBEHEER UITBESTEDING VERMOGENSBEHEER
DNB SEMINAR UITBESTEDING Door: Oscar van Angeren I. Regulatory framework en II. Algemene contractuele aspecten 1 I. Regulatory framework Uitbestedingsregels pensioenfondsen: artikel 34 Pw en 12-14 BuPw.
Nadere informatieVerklaring inzake de beleggingsbeginselen
Verklaring inzake de beleggingsbeginselen van Stichting Bedrijfspensioenfonds AVH 1. Introductie 1.1 Inleiding Deze verklaring inzake de beleggingsbeginselen geeft beknopt de uitgangspunten weer van het
Nadere informatieVerklaring inzake beleggingsbeginselen 2015-2017
Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Zuivel en aanverwante industrie (BPZ) Verklaring inzake beleggingsbeginselen 2015-2017 Inleiding Deze verklaring inzake de beleggingsbeginselen geeft de uitgangspunten
Nadere informatieVerklaring inzake beleggingsbeginselen
STICHTING PENSIOENFONDS RECREATIE Mei 2011 INHOUDSOPGAVE 0. Introductie 3 1. Doelstelling van het beleggingsbeleid 4 2. Organisatie en risicobeheerprocedures 5 3. Beleggingsbeginselen 7 Mei 2011 Pagina
Nadere informatieIntegraal Risicodashboard Pensioenfonds <Naam>
Integraal Risicodashboard Pensioenfonds Concept vulling / Leeswijzer Integraal Risicodashboard Met de Risk-- is aangesloten op de gelaagde informatie verstrekking over de pensioenregeling
Nadere informatieWorkshop Pensioenfondsen. Gert Demmink
Workshop Pensioenfondsen Gert Demmink 13 november 2012 Integere Bedrijfsvoering Integere bedrijfsvoering; Bas Jennen Bestuurderstoetsingen; Juliette van Doorn Integere bedrijfsvoering, beleid & uitbesteding
Nadere informatieVerklaring inzake beleggingsbeginselen Pensioenfonds Vervoer versie april Verklaring inzake beleggingsbeginselen
1. Verklaring inzake beleggingsbeginselen 1 1. Introductie 1.1 Inleiding De Verklaring inzake de beleggingsbeginselen beschrijft in het kort de uitgangspunten van het beleggingsbeleid van Pensioenfonds
Nadere informatieHet bestuur onderbouwt dat het strategisch beleggingsbeleid en het beleggingsplan passen binnen de prudent person regel.
4.4 Beleggingsbeleid Beleggingsdoelstelling In de Verklaring Beleggingsbeginselen van het pensioenfonds zijn de doelstellingen, beleggingsovertuigingen, risicotolerantie en beperkingen gedefinieerd waarop
Nadere informatieStrategisch Pensioenmanagement
Strategisch Pensioenmanagement Strategisch Pensioenmanagement is samenbrengen. Strategisch Pensioenmanagement De belangrijkste taak van Strategisch Pensioenmanagement is ervoor te zorgen dat u in control
Nadere informatieVerwacht niveau beleggingskennis bestuurders pensioenfondsen
Verwacht niveau beleggingskennis bestuurders pensioenfondsen 7 december 2016 Marc B.M. van Heel en Maarten Heikoop 7 december 2016 1 Inhoud 1.Project Beleggingskennis: waarom en waarom nu? 2.Profielen
Nadere informatieVerklaring inzake de beleggingsbeginselen
Verklaring inzake de beleggingsbeginselen 1. Inleiding Ongeveer 2.000 personen hebben pensioenaanspraken opgebouwd bij Stichting Pensioenfonds Avery Dennison (in deze verklaring voortaan verder pensioenfonds
Nadere informatieVoor een houdbaar en betaalbaar inkomen voor later
Vermogensbeheer Voor een houdbaar en betaalbaar inkomen voor later Een houdbaar en betaalbaar inkomen voor later. Dat is de belofte van uw pensioenfonds aan uw deelnemers. Verder gaan is nu zorgen voor
Nadere informatieUitbesteding in de pensioensector:
Uitbesteding in de pensioensector: Bevindingen vanuit de toezichtspraktijk Prof. Dr. O.C.H.M. Sleijpen EYe on Pensions 14 januari 2014 Uitbesteding in de Pensioensector Topics: A. Wettelijke bepalingen
Nadere informatieBeleggingsbeleid Pensioenfonds PGB. 29 april 2016
Beleggingsbeleid Pensioenfonds PGB 29 april 2016 1 Uw pensioen bij PGB in 2016 3 september 2015 Pensioenfonds balans 50% 50% Bezittingen Matching portefeuille Staatsobligaties Bedrijfsobligaties Hypotheken
Nadere informatieBeleggingsprincipes. Juli 2013
Beleggingsprincipes Juli 2013 1 Inleiding en achtergrond Stichting Bedrijfspensioenfonds voor de Rijn- en Binnenvaart (hierna: ons pensioenfonds) belegt met een lange termijn horizon. Om het beleggingsbeleid
Nadere informatieWHITEPAPER INRICHTING EN GOVERNANCE VAN VERMOGENSBEHEER
WHITEPAPER INRICHTING EN GOVERNANCE VAN VERMOGENSBEHEER 6 juni 2017 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Beleggingsbeleid... 4 3. Governance bestuur... 4 3.1. Samenhang met de keuze voor een bestuursmodel...
Nadere informatieGovernance Vermogensbeheer: anders denken Robert van der Meer & Martin Mlynár
Governance Vermogensbeheer: anders denken Robert van der Meer & Martin Mlynár Jaarcongres Pensioenfederatie 16 mei 2017 14:30-15:15 15:20-16:05 Martin Mlynár 06 2113 8933 +41 76 397 4200 martin.mlynar@robeco.nl
Nadere informatieVerklaring inzake beleggingsbeginselen pagina 1 van 7
pagina 1 van 7 *Stichting Pensioenfonds Unilever Nederland Progress is een ondernemingspensioenfonds als bedoeld in artikel 1 van de Pensioenwet. Inleiding Dit document ( Verklaring ) beschrijft de uitgangspunten
Nadere informatieVerklaring inzake beleggingsbeginselen. 1 Introductie
Verklaring inzake beleggingsbeginselen 1 Introductie 1.1. Inleiding Dit document ( de Verklaring ) beschrijft de uitgangspunten van het beleggingsbeleid van de Stichting Pensioenfonds Pensura (het fonds).
Nadere informatie1. Doelstelling en basis voor dit document. 1.1 Doelstelling
Verklaring inzake de beleggingsbeginselen van Stichting Pensioenfonds voor de Grafische Bedrijven (PGB), (vastgesteld door het bestuur op 19 juni 2014) 1. Doelstelling en basis voor dit document 1.1 Doelstelling
Nadere informatieEIGEN RISICO BEOORDELING (ERB) IORP II JASPER HOOGENSTRAATEN 27 SEPTEMBER 2018
EIGEN RISICO BEOORDELING (ERB) IORP II JASPER HOOGENSTRAATEN 27 SEPTEMBER 2018 Impact op uw fonds? 2 Inspanningen van toezichthouders nemen toe 3 Agenda Wat is de ERB en waarom eigenlijk? Vereisten in
Nadere informatieBeleggingsbeleid pensioenfondsen onder de loep
Meerdere pensioenfondsen hebben de risico s van hun beleggingsbeleid onderschat en hebben onvoldoende aandacht voor de governance en beheersing van beleggingsrisico s. Dat blijkt uit het themaonderzoek
Nadere informatieVERKLARING INZAKE BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING CRH PENSIOENFONDS 18 JUNI 2012
VERKLARING INZAKE BELEGGINGSBEGINSELEN 18 JUNI 2012 INHOUD 1. Inleiding... 1 2. Organisatie... 2 2.1 Het fonds... 2 2.2 Organisatie... 2 2.3 Toeslagenbeleid... 3 3. Beleggingsbeleid... 4 3.1 Doel van het
Nadere informatieStichting Pensioenfonds Huntsman Rozenburg Beleggingsplan 2011
Stichting Pensioenfonds Huntsman Rozenburg Beleggingsplan 2011 April 2011 ING Investment Management / ICS Inleiding Jaarlijks stelt het Bestuur van de Stichting Pensioenfonds Huntsman Rozenburg (Huntsman)
Nadere informatie15 maart 2010 2010/149710. Geacht bestuur,
Toezicht pensioenfondsen en beleggingsondernemingen Divisiedirecteur Amsterdam Postbus 98 1000 AB Amsterdam Datum Uw kenmerk Behandeld door Doorkiesnummer 020 524 Bijlage(n) Onderwerp Resultaten beleggingsonderzoek
Nadere informatieActualiteitendag Platform Deelnemersraden Risicomanagement
Actualiteitendag Platform Deelnemersraden Risicomanagement Benne van Popta (voorzitter Detailhandel) Steffanie Spoorenberg (adviseur Atos Consulting) Agenda 1. Risicomanagement 2. Risicomanagement vanuit
Nadere informatieOpening Olaf Sleijpen - DNB pensioenseminar 12 september 2012: Introductie
Opening Olaf Sleijpen - DNB pensioenseminar 12 september 2012: Introductie - Dames en heren, welkom bij het ochtendgedeelte van het DNB pensioenseminar. Dit is voor mij de eerste keer dat ik mag spreken
Nadere informatieProgramma Leergang Besturen van een Pensioenfonds
Programma Leergang Besturen van een Pensioenfonds Locatie: Woudschoten Conferentiecentrum te Zeist Module 1 Wetgeving en beleid Dag 1: donderdag 3 april 2014 09.00 09.30 uur Ontvangst 09.30 10.00 uur Inleiding
Nadere informatieDNB Pensioendag. Parallelsessie Beheersing en waardering innovatieve beleggingen. Update DNB themaonderzoek innovatieve beleggingen 21 september 2011
DNB Pensioendag Parallelsessie Beheersing en waardering innovatieve beleggingen Update DNB themaonderzoek innovatieve beleggingen 21 september 2011 Inleiding DNB verricht in 2011 bij een aantal geselecteerde
Nadere informatieBeleggingsbeginselen
Beleggingsbeginselen Stichting Pensioenfonds voor de Architectenbureaus Versie april 2015 Deze Verklaring beleggingsbeginselen maakt onderdeel uit van het beleggingsbeleid van het pensioenfonds en is aangepast
Nadere informatieRenterisico Scan. Een second opinion voor pensioenfondsen. met betrekking tot hun rente afdekkingsbeleid. For professional investors
Renterisico Scan Een second opinion voor pensioenfondsen met betrekking tot hun rente afdekkingsbeleid For professional investors 1 Onderwerpen > Waarom deze Scan? > Hoe werkt het? > Contact over de scan
Nadere informatieVerklaring beleggingsbeginselen
Verklaring beleggingsbeginselen 1. Inleiding Op grond van de Europese pensioenfondsenrichtlijn zijn Nederlandse pensioenfondsen sinds 8 februari 2006 verplicht om een verklaring inzake de beleggingsbeginselen
Nadere informatievan Stichting Achmea Algemeen Pensioen Fonds
Verklaring inzake de beleggingsbeginselen van de Kring Bavaria van Stichting Achmea Algemeen Pensioen Fonds Datum: 12-4-2017 Versie: 1 Centraal Beheer Algemeen Pensioenfonds is een handelsnaam van de Stichting
Nadere informatieVerklaring inzake de Beleggingsbeginselen Stichting Pensioenfonds Gasunie
Verklaring inzake de Beleggingsbeginselen Stichting Pensioenfonds Gasunie Deze Verklaring inzake de Beleggingsbeginselen ( de verklaring ) beschrijft op beknopte wijze de uitgangspunten van het beleggingsbeleid
Nadere informatieVerklaring Beleggingsbeginselen
Verklaring Beleggingsbeginselen Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Reisbranche Ingangsdatum 1 april 2016 1 Inhoudsopgave Inhoudsopgave...2 Inleiding...3 Doelstellingen...5 Risicobereidheid en risicohouding...5
Nadere informatieBijlage 1 - Verklaring inzake beleggingsbeginselen
Bijlage 1 - Verklaring inzake beleggingsbeginselen 1. Inleiding Deze Verklaring inzake de beleggingsbeginselen ( Verklaring ) beschrijft de uitgangspunten van het beleggingsbeleid van het pensioenfonds.
Nadere informatieVerklaring inzake de beleggingsbeginselen
Verklaring inzake de beleggingsbeginselen Stichting Pensioenfonds Koninklijke Cosun I. Doelstelling Inleiding In artikel 145 van de Pensioenwet is opgenomen dat de Actuariële en bedrijfstechnische nota
Nadere informatieStrategisch meerjarenplan beleggingen
Strategisch meerjarenplan beleggingen Stichting Pensioenfonds Koninklijke Cosun d.d. 11 februari 2016 1 Inhoudsopgave 1. Doelstelling Beleggingsbeleid... 3 2. Organisatie beleggingen/vermogensbeheer...
Nadere informatieVerklaring beleggingsbeginselen
Bijlage I Verklaring beleggingsbeginselen Document information Author Rein Godding Version 1.0 Date 9 september 2016 Status Definitief Bestuur Pensioenfonds Robeco Bijlage I Deze Verklaring inzake de beleggingsbeginselen
Nadere informatieNieuwe ronde, nieuwe risico s, nieuwe kansen? VBA Seminar Risicomanagement, 27 september 2012 Maarten Roest
Nieuwe ronde, nieuwe risico s, nieuwe kansen? VBA Seminar Risicomanagement, 27 september 2012 Maarten Roest Wat wil ik behandelen Marktwaardering UFR Risicomanagement 1 1. Marktwaardering Dekkingsgraad
Nadere informatieAsset & Liability Management
Asset & Liability Management Verder gaan is de juiste balans vinden. ALM: inzicht in risico s Zorgen voor balans tussen pensioenverplichtingen en de opbouw van het pensioenvermogen. Het is een kerntaak
Nadere informatieBeleggingsovertuigingen
Beleggingsovertuigingen Inhoudsopgave 1 Beleggingsovertuigingen bpfbouw 1.1 Inleiding 1.2 Beleggingsovertuigingen t.a.v. Financiële Markten 1.3 Beleggingsovertuigingen t.a.v. de portefeuille en instrumenten
Nadere informatie1 Jaar FOCUS! Linda Hobbelt, afdelingshoofd middelgrote en kleine pensioenfondsen Datum: 30 mei 2013
1 Jaar FOCUS! Linda Hobbelt, afdelingshoofd middelgrote en kleine pensioenfondsen Datum: 30 mei 2013 Agenda 1 jaar Focus! 1. Het gezicht van de T1 & T2 fondsen 2. 1 jaar Focus! 3. Wat brengt de nabije
Nadere informatieVERKLARING BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING PENSIOENFONDS AVEBE 19 APRIL 2011
VERKLARING BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING PENSIOENFONDS AVEBE 19 APRIL 2011 VERKLARING BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING PENSIOENFONDS AVEBE 1.1 Het beleggingsproces Het beleggingsproces vormt de randvoorwaarden
Nadere informatie31.07.2015 VOORSTEL EN TOELICHTING TOT WIJZIGING VAN DE VOORWAARDEN VAN DEELNAME VAN
DELTA LLOYD CORPORATE BOND FUND, DELTA LLOYD COLLATERALIZED BOND FUND, DELTA LLOYD SOVEREIGN BOND FUND, DELTA LLOYD SOVEREIGN LT BOND FUND, DELTA LLOYD SOVEREIGN XLT BOND FUND, DELTA LLOYD SUB SOVEREIGN
Nadere informatieVerklaring inzake de beleggingsbeginselen
Verklaring inzake de beleggingsbeginselen 1. Inleiding Bijna 2.000 personen hebben pensioenaanspraken opgebouwd bij Stichting Pensioenfonds Avery Dennison (in deze verklaring voortaan verder pensioenfonds
Nadere informatieMeer klantwaarde en minder claimrisico door actief risicomanagement
Meer klantwaarde en minder claimrisico door actief risicomanagement Inhoud Introductie Marktontwikkelingen Nederland en buitenland Risico s definiëren, signaleren en communiceren Risicomanagement en toegevoegde
Nadere informatieHoofdlijnen inhoud INTEGRITEITPLAN
Hoofdlijnen inhoud INTEGRITEITPLAN Mei 2009 Hoofdlijnen inhoud integriteitplan De wettelijke verplichting voor integer handelen bij een pensioenfonds is opgenomen in artikel 143 van de Pensioenwet. Dit
Nadere informatieALM als basis van Zorgvuldig Beleggen
ALM als basis van Zorgvuldig Beleggen Samenhang en voorbeelden Ronald Janssen, Ortec Finance 1 Klant centraal stellen: Doelstelling Managen van de verwachtingen van onze cliënten Hoe kunnen we dat doen?
Nadere informatieInvestment beliefs. Uitgangspunten vermogensbeheer. bpfhibin.nl. stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in bouwmaterialen
Investment beliefs bpfhibin.nl stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in bouwmaterialen Uitgangspunten vermogensbeheer Milieu, maatschappij en corporate governance zijn belangrijk Inhoudsopgave
Nadere informatieVerklaring beleggingsbeginselen kring J
Verklaring beleggingsbeginselen kring J Deze verklaring beleggingsbeginselen geeft beknopt de uitgangspunten weer van het beleggingsbeleid van kring J. Deze is vastgesteld door het bestuur op 24 januari
Nadere informatieVERKLARING INZAKE BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING PENSIOENFONDS VAN DE GROLSCHE BIERBROUWERIJ DECEMBER 2016
BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING PENSIOENFONDS VAN DE GROLSCHE DECEMBER 2016 BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING INHOUD 1. Introductie... 1 2. Organisatie... 2 2.1 Het fonds... 2 2.2 Organisatie... 2 2.3 Indexatiebeleid...
Nadere informatieInvestment beliefs. Vastgesteld door het Bestuur op 14 juni Juni 2018 Investment beliefs MPF Pagina 1 van 11
Investment beliefs Vastgesteld door het Bestuur op 14 juni 2018 Juni 2018 Investment beliefs MPF Pagina 1 van 11 Inleiding In een workshop van 23 februari 2018 hebben het bestuur van het Metro Pensioenfonds
Nadere informatieVerklaring Beleggingsbeginselen
Verklaring Beleggingsbeginselen Stichting Pensioenfonds Trespa April 2014 1 Inhoudsopgave Inhoudsopgave...2 Inleiding...3 Doelstellingen...5 Risicobereidheid...5 Beleggingsovertuigingen...6 Uitbesteding
Nadere informatieVerklaring Beleggingsbeginselen
Verklaring Beleggingsbeginselen Deze verklaring beschrijft de beginselen van het beleggingsbeleid van Pensioenfonds Metaal en Techniek (PMT). Deze verklaring is opgesteld, omdat het beleggings- en risicobeleid
Nadere informatie2. DOELSTELLING BELEGGINGSBELEID
Verklaring beleggingsbeginselen d.d. 12 december 2018 1. INLEIDING Deze Verklaring Beleggingsbeginselen is de schriftelijke vastlegging van de meerjarige beleggingsdoelstelling ten behoeve van het beheer
Nadere informatieVerklaring inzake Beleggingsbeginselen
Verklaring inzake Beleggingsbeginselen per 1 januari 2015 TRANSPARANT OVER ELKE FASE Inhoudsopgave Verklaring inzake Beleggingsbeginselen van Stichting ING CDC Pensioenfonds 3 De pensioendoelstellingen,
Nadere informatieStichting Pensioenfonds Unilever Nederland Progress is een ondernemingspensioenfonds als bedoeld in artikel 1 van de Pensioenwet.
Pagina 1 van 8 Stichting Pensioenfonds Unilever Nederland Progress is een ondernemingspensioenfonds als bedoeld in artikel 1 van de Pensioenwet. Inleiding Dit document ( Verklaring ) beschrijft de uitgangspunten
Nadere informatieStichting Pensioenfonds PGB Verklaring inzake de beleggingsbeginselen
Stichting Pensioenfonds PGB Verklaring inzake de beleggingsbeginselen BIJLAGE BIJ DE ACTUARIËLE EN BEDRIJFSTECHNISCHE NOTA (ABTN) 2016 3 maart 2016 Verklaring beleggingsbeginselen Pensioenfonds PGB 1 VERKLARING
Nadere informatieCase study: voorbeeld van een strategisch risicomanagementproces bij Philips Pensioenfonds
Case study: voorbeeld van een strategisch risicomanagementproces bij Philips Pensioenfonds VBA ALM congres 6 november 2014 Philips Pensioenfonds Philips Pensioenfonds in een notedop Beleggingen Verplichtingen
Nadere informatieALM en het nieuwe pensioencontract. Theo Nijman 17 December 2010
ALM en het nieuwe pensioencontract Theo Nijman 17 December 2010 Agenda Schets structuur nieuwe pensioencontracten Mogelijke ontwikkeling toezichtsmodel ALM toepassingen voor nieuwe contract en uitdagingen
Nadere informatieStrategy, business and technology. Normenkader. Versie 5.1
Strategy, business and technology Normenkader Versie 5.1 Introductie Het VO heeft een takenpakket. Dat kan worden ingedeeld naar: overleg, advisering en beoordeling. Een VO dat zijn eigen normen expliciet
Nadere informatieVerklaring inzake beleggingsbeginselen
Verklaring inzake beleggingsbeginselen van Stichting Pensioenfonds Lloyd s Register Nederland 1. Introductie 1.1 Inleiding Deze verklaring inzake beleggingsbeginselen geeft beknopt de uitgangspunten weer
Nadere informatieDeze Verklaring is opgesteld met inachtneming van de bij en krachtens artikel 145, Pensioenwet gestelde regels.
Pagina 1 van 8 Stichting Algemeen Pensioenfonds Unilever Nederland (Unilever APF) is een algemeen pensioenfonds als bedoeld in artikel 1 van de Pensioenwet. Aan Unilever APF zijn twee Collectiviteitkringen
Nadere informatieAon Actualiteitenseminar
Aon Actualiteitenseminar Risico's voor herverzekerde pensioenfondsen Erik Jan Jansen Van de website Brief Donner 17 sept 2010 Daarna gaat Erik Jan Jansen in op risico s bij herverzekerde pensioenfondsen.
Nadere informatieStichting Pensioenfonds Unisys Nederland in liquidatie
Vermogensbeheerrapportage 4e kwartaal 2017 In het vierde kwartaal van 2017 steeg wettelijke dekkingsgraad 1 met 1,4% punt van 108,1% naar 109,5%. De actuele dekkingsgraad 2 daalde met 0,1%-punt van 109,9%
Nadere informatieSTANDAARDPENSIOENFONDS
STANDAARDPENSIOENFONDS Alternatieve oplossing voor het continuïteitsvraagstuk 1 februari 2014 Toenemende druk bij pensioenfondsen FD 20-3-2013 2 Het continuïteitsvraagstuk Continuïteitvraagstuk pensioenfondsen
Nadere informatieVERKLARING BELEGGINGSBEGINSELEN
VERKLARING BELEGGINGSBEGINSELEN 1 januari 2018 (Enkel tekstueel gewijzigd ten opzichte van versie 1 april 2016 ) 1. Inleiding De Stichting Philips Pensioenfonds ( het Fonds ) is belast met de uitvoering
Nadere informatieBeleggingsovertuigingen
Beleggingsovertuigingen Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie 13 januari 2015 Beleggingsovertuigingen Een beleggingsovertuiging is kortweg de perceptie van het pensioenfonds van de
Nadere informatieVerklaring inzake de beleggingsbeginselen. Stichting De Samenwerking Pensioenfonds voor het Slagersbedrijf
Verklaring inzake de beleggingsbeginselen Stichting De Samenwerking Pensioenfonds voor het Slagersbedrijf Bijlage 1 bij de Actuariële en bedrijfstechnische nota Laatst gewijzigd en vastgesteld op 25 juni
Nadere informatieIn deze verklaring is rekening gehouden met de wet- en regelgeving.
Stichting Pensioenfonds Alliance Verklaring inzake beleggingsbeginselen Volgens het nftk bevat de verklaring inzake beleggingsbeginselen in ieder geval onderwerpen als de: toegepaste wegingsmethoden voor
Nadere informatie2012 in het kort TOELICHTING OP HET JAARVERSLAG
2012 in het kort TOELICHTING OP HET JAARVERSLAG 1 Toelichting op het jaarverslag In het Jaarverslag 2012 legt het pensioenfonds uitgebreid verantwoording af over de ontwikkelingen, besluiten en gebeurtenissen
Nadere informatieVerklaring Beleggingsbeginselen
Verklaring Beleggingsbeginselen Reiswerk Pensioenen Ingangsdatum 17 november 2017, herbevestigd 31 mei 2018 en geactualiseerd in maart 2019 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 Inleiding 3 Doelstellingen 5 Risicobereidheid
Nadere informatieStichting Pensioenfonds Unisys Nederland
Vermogensbeheerrapportage 4e kwartaal 2015 In het vierde kwartaal van 2015 daalde de wettelijke dekkingsgraad 1 met 0,5% punt van 105,1% naar 104,6%. De actuele dekkingsgraad 2 steeg echter met 1,2%-punt
Nadere informatieIORP II IMPLEMENTATIE RISK GOVERNANCE RONALD HAMAKER 27 SEPTEMBER 2018
IORP II IMPLEMENTATIE RISK GOVERNANCE RONALD HAMAKER 27 SEPTEMBER 2018 Ontwikkeling in wetgeving Wft Solvency 2 Basel 3 (3.5) Wtk/ Wtv Basel 2 IORP I (2005) PW/FTK (2007) nftk (2015) IORP II (2017) PSW
Nadere informatieInformatiebijeenkomst Pensioenfonds KPN Pensioengerechtigden. Oktober 2013
Informatiebijeenkomst Pensioenfonds KPN Pensioengerechtigden Oktober 2013 1 Pensioenstelsel Individueel Pensioen fonds Overheid Lijfrente Pensioen AOW B E L A S T I N G 2 Programma bestuur en taken bestuur
Nadere informatieToelichting wetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader. Juni 2014
Toelichting wetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader Juni 2014 Inhoudsopgave Wetsvoorstel aanpassing FTK Beleidsdekkingsgraad Premievaststelling Toekomstbestendig indexeren Inhaalindexatie Hersteltermijn
Nadere informatieBeleggingsbeginselen. Inleiding Waarom een Verklaring Beleggingsbeginselen?
Beleggingsbeginselen Inleiding Waarom een Verklaring Beleggingsbeginselen? Voor een goed pensioen is het noodzakelijk om door middel van beleggen rendement te behalen om daarmee uitzicht te hebben op indexatie.
Nadere informatieSolvency voor pensioenfondsen. Actuariaatcongres 2011 VSAE Agnes Joseph
Actuariaatcongres 2011 VSAE Agnes Joseph Agenda Pensioenfondsen Huidig toezicht op Nederlandse pensioenfondsen Europees toezicht financiële instellingen Solvency II voor pensioenfondsen Tot slot: Aangekondigde
Nadere informatieVerklaring van beleggingsbeginselen
Verklaring van beleggingsbeginselen Stichting Pensioenfonds van de KAS BANK Juni 2014 Inleiding Deze Verklaring inzake de beleggingsbeginselen (hierna: Verklaring) beschrijft op beknopte wijze de uitgangspunten
Nadere informatieVerklaring beleggingsbeginselen kring F
Verklaring beleggingsbeginselen kring F Deze verklaring beleggingsbeginselen geeft beknopt de uitgangspunten weer van het beleggingsbeleid van kring F. Deze is vastgesteld door het bestuur op 24 januari
Nadere informatieRisico s identificeren. Drs P.A.M. (Patrick) Kremers RC 20 juni 2012
Risico s identificeren Drs P.A.M. (Patrick) Kremers RC 20 juni 2012 Integraal risicomanagement 2 Integraal risicomanagement 3 Risicomanagement proces 4 Risicomanagement proces 5 6 Risico identificatie
Nadere informatie