Commissie BFT 10 september 2014

Transcriptie

1 Commissie BFT 10 september 2014 Orgaan: Locatie: Datum: Aanvang: Commissie Bestuur, financiën en toerisme Raadzaal, Raadhuisplein 1, Voorhout woensdag 10 september :00 uur 1. (20:00-20:15 uur) Opening 2. (20:15-20:15 uur) Vaststellen agenda Samenvatting Voorstel is om een agendapunt " Presentatie halfjaarcijfers. Presentatie door de politie over de cijfers van het eerste half jaar De bespreking geeft inzicht in het veiligheidsbeeld van Teylingen en geeft input voor het lokaal veiligheidsbeleid 2015" toe te voegen aan de agenda. 3. (20:15-20:15 uur) Spreekrecht burger 4. (20:15-20:15 uur) Mededelingen 5. (20:15-20:15 uur) Lijst van ingekomen stukken Stukken BF&T Lijst van ingekomen stukken d d 25 september (20:15-20:15 uur) Actielijst, lijst van toezeggingen en lange termijn agenda Stukken Actielijst voor commissies LTA september 2014 definitief 7. (20:15-20:15 uur) Regionale zaken Samenvatting Doel: informerend/opinierend 8. (20:15-21:15 uur) Visie Roodemolenpolder Samenvatting Besluitvormend De Roodemolenpolder is een waardevol landschap. Een uniek gebied en een groene buffer tussen Voorhout en Sassenheim. Over de toekomst van deze polder zijn gesprekken gevoerd met inwoners en organisaties. Aan de inwoners zijn 3 scenario's voorgelegd. Uit de

2 peiling blijkt een duidelijke voorkeur voor de visie Behoud+++. Met dit voorstel wordt de raad geïnformeerd over de wijze waarop het participatieproces is vormgegeven en wordt de raad geinformeerd over de inhoud van de drie visies. Daarnaast wordt voorgesteld een keuze te maken voor een van de drie visies en een Plan van Aanpak op te stellen om die visie uit te werken. Stukken BFT RV Visie Roodemolenpolder BFT Eindrapport Roodemolenpolder BFT Raadsmemo uitslag peiling Roodemolenpolder Reactie inwoner op visie Roodemolenpolder 9. (21:15-21:30 uur) Preventie en Handhavingsplan voor de uitvoering van de Drank- en Horecawet Samenvatting [Besluitvormend] De raad stelt op grond van artikel 43a Drank- en horecawet het Preventie-en handhavingsplan alcohol Teylingen vast. Stukken BFT RV Preventie- en handhavingsplan alcohol Teylingen BFT Preventie- en handhavingsplan Teylingen BFT Uitvoeringsnota gezondheidsbeleid Teylingen (21:30-21:45 uur) Aanpassing financiele verordening Samenvatting [Besluitvormend] Actualisatie van de financiele verordening is gewenst. Dit naar aanleiding van een nieuwe modelverordening zoals aangegeven in de ledenbrief en actualisatie van het activabeleid. Stukken BFT RV Vaststellen nieuwe financiele verordening BFT Ledenbrief model financiele verordening ex artikel 212 gemeentewet BFT Modelverordening ex artikel 212 gemeentewet 11. (21:45-22:00 uur) Jaarverslag commissie Bezwaar en Klachten Samenvatting

3 [Informerend] Het jaarverslag van de Commissie Bezwaarschriften en Klachten Teylingen 2013 (Commissie BK) is ontvangen. In 2013 zijn er 59 bezwaarschriften tegen 43 besluiten ingediend. Het aantal rechterlijke procedures bedroeg 8. Een gemeente vergelijkbaar met Teylingen heeft, wanneer er geen bijzondere zaken zijn, ongeveer 100 bezwaarschriften per jaar. In grote lijnen is de commissie tevreden over de afhandeling van bewaren en klachten in Teylingen. Het voorstel is om kennis te nemen van het jaarverslag 2013 en de aanbevelingen uit het jaarverslag over te nemen. Het jaarverslag gaat daarna ter kennisname naar de gemeenteraad en de Nationale ombudsman. Stukken BFT RV Jaarverslag commissie Bezwaar en Klachten 12. (22:00-22:15 uur) Inkoop: voornemen tot toetreding stichting Rijk Samenvatting [Besluitvormend] De afgelopen jaren is de inkoop binnen Teylingen vanuit de staf ondersteund door een inkoopspecialist. Het voorstel is om voor de voortzetting van deze rol aan aansluiting te zoeken bij Stichting Rijk. Hiermee sluiten wij voor de inkoopfunctie aan bij een samenwerkingsverband waar de regio gemeenten Lisse, Hillegom, Noordwijkerhout en Noordwijk al mee samenwerken. Hiermee wordt een zelfde werkwijze binnen de regio gestimuleerd. Na aansluiting zal Stichting Rijk de inkoop binnen Teylingen procedureel ondersteunen en zal ook vanuit Stichting Rijk gedetacheerd een fysiek aanspreekpunt gerealiseerd worden. Samen met Stichting Rijk worden afspraken gemaakt welke trajecten begeleid worden door stichting Rijk en welke zelf door de organisatie of anderzins worden opgepakt. Stukken BFT RV Inkoop: voornemen tot toetreding stichting Rijk BFT Memo over voornemen toetreden stichting Rijk BFT Brief aan OR over voornemen tot toetreding stichting Rijk BFT Brief aan OR over voornemen tot toetreding stichting Rijk def BFT Brief OR over voornemen tot toetreding stichting Rijk BFT Brief Stichting Rijk (22:15-22:45 uur) Raadsmededeling nav motie Reclamebeleid Samenvatting [Opinierend] Bij motie van 26 september 2013 heeft de raad het college verzocht om met de stichtingen een evaluatie te houden om het reclamebeleid en specifiek over de mogelijkheden om activiteiten en evenementen onder de aandacht te brengen en de bevindingen aan de raad te rapporteren (met eventuele verbeteringen). Het resultaat daarvan is in de raadsmededeling van 1 juli 2014 aangeven. D66 heeft verzocht de raadsmededeling te agenderen omdat er een aantal keuzes wordt voorgelegd en het een rapportage is waarom verzocht is door de raad. Stukken BFT Raadsmededeling reclamebeleid

4 BFT Reclamebeleid foto 14. (22:45-23:00 uur) Presentatie halfjaarcijfers Veiligheidsbeeld Teylingen (onder voorbehoud) Samenvatting Presentatie door de politie over de cijfers van het eerste half jaar De bespreking geeft inzicht in het veiligheidsbeeld van Teylingen en geeft input voor het lokaal veiligheidsbeleid (23:00-23:00 uur) Rondvraag 16. (23:00-23:00 uur) Sluiting

5 BF&T (terug naar agendapunt) De inhoud van deze bijlage is te vinden vanaf de hierna volgende pagina's.

6 FOLDER

7 Einde bijlage: BF&T Terug naar het agendapunt

8 Lijst van ingekomen stukken d d 25 september 2014 (terug naar agendapunt) De inhoud van deze bijlage is te vinden vanaf de hierna volgende pagina's.

9 DOCUMENT Ingekomen stukken Vergadering raad 25 september 2014 Alle stukken zijn in te zien via A. Ingekomen stukken Nr. Datum Afzender Korte omschrijving inhoud zaak-nr. Commissie Voorstel W Muziekleraar in Teylingen Muziekonderwijs in Teylingen Welzijn v.k.a. W Gemeenschappelijke Regeling Kust-, Duin- en Bollenstreek Jaarstukken 2013 Welzijn v.k.a. W02a Maregroep Sociaal Jaarverslag 2013 Welzijn v.k.a. W Oogvereniging Speciale aandacht voor doofblinden in uw gemeente Welzijn v.k.a. W College van burgemeester en wethouders Verordening jeugdhulp _BW_00473 Welzijn v.k.a. W College van burgemeester en wethouders Uitvoeringsnota - Lokaal Gezondheidsbeleid _BW_00466 Welzijn v.k.a. W Vereniging van Nederlandse Gemeenten Herziene Modelverordening voorzieningen huisvesting onderwijs (met diverse bijlagen) Welzijn Voor pre-advies naar college W07 Juni 2014 ViaViela BV/4kidsbv Hoge legesheffing gastouderopvang Welzijn v.k.a. W Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Middelen wijkteams en Informele zorg Welzijn v.k.a. W Gemeente Kerkrade Motie Kinderpardon Welzijn v.k.a. W10 Juni 2014 Gemeente Hellevoetsluis Motie Kinderpardon Welzijn v.k.a. W College van burgemeester en wethouders Concept beleidsnota Wmo _BW_00535 Welzijn v.k.a. W Inspectie SZW Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Rapportage 'Ken uw klanten' Welzijn v.k.a. W Inwoners gemeente Teylingen Reactie aan college op uitplaatsingsvoorstel STV Welzijn Ter afhandeling aan college College van burgemeester en Jaarrekening 2013 GR Kust-, Duin- en

10 W wethouders Bollenstreek 2014_BW_00551 Welzijn v.k.a. W FNV, CNV en VCP Grote zorgen om WMO 201 (afschrift van brief aan het college) Welzijn v.k.a. R Omgevingsdienst West-Holland Eerste begrotingswijziging Ruimte v.k.a. R02 Juni 2014 Inwoners gemeente Teylingen, kern Sassenheim Afschrift brief aan redactie De Teylinger over klachten van speeltuin gelegen bij De Uiver (n.a.v. brief R24 commissie Ruimte dd 17 juni jl.) Ruimte v.k.a. R College van burgemeester en wethouders Zienswijze op Concept notitie Reikwijdte en detailniveau planmer Structuurvisie schaliegas 2014_BW_00463 Ruimte v.k.a. R College van burgemeester en wethouders Rapportage metingen vliegtuiggeluid _BW_00503 Ruimte v.k.a. R College van burgemeester en wethouders Starten vooroverleg en inspraak voorontwerpbestemmingsplan Jacoba van Beierenweg 146A, Voorhout 2014_BW_00481 Ruimte v.k.a. R College van burgemeester en wethouders Opdrachten van adviesdiensten door Terra Ontwikkeling C.V. in het project Hooghkamer 2014_BW_00458 Ruimte v.k.a. R College van burgemeester en wethouders Opdrachten van adviesdiensten door Terra Ontwikkeling C.V. in het project Hooghkamer 2014_BW_00458 Ruimte v.k.a. R De mede-eigenaren van pand Herenstraat 2 en 2A te Voorhout Voorontwerp bestemmingsplan N444 en reconstructie Nagelbrug Ruimte Ter afhandeling aan college R College van burgemeester en wethouders Motie Vestiging Intratuin en bijlagen 2014_BW_00441 Ruimte v.k.a. R College van burgemeester en wethouders Vaststelling Wijzigingsplan 2A-2B Beukenhof, Sassenheim "Sassenheim West" 2014_BW_00423 Ruimte v.k.a. R Raad van State Bp Bedrijventerrein Oosthoutlaan zitting 2 oktober Ruimte Ter afhandeling aan college R Raad van State reactieve aanwijzing Bp Bedrijventerrein Oosthoutlaan zitting 2 oktober Ruimte Ter afhandeling aan college R La Gro Advocaten Het vonnis van de rechtbank Den Haag d.d. 30 juli 2014 in de zaak van de gemeente Teylingen over onteigening van het perceel ter grootte van 1300 m² Ruimte Ter afhandeling aan college

11 kadastraal bekend gemeente Voorhout, sectie A nummer 2692 (thans nummer 5405 en 5406) (grondplannummer 2). R Inwoners gemeente Teylingen, Boerhaavestraat Voorhout Overlast ratten en staat van onderhoud riool Ruimte Ter afhandeling aan college R Inwoners gemeente Teylingen, Cayennehof Voorhout Brief Gemeenteraad Teylingen inzake problematiek afsluiten doorgang Cayennehof / Dillestraat Ruimte Ter afhandeling aan college R College van burgemeester en wethouders Principeverzoek oprichten 1 woning Hyacintenlaan 1 te Warmond 2014_BW_00549 Ruimte v.k.a. R Inwoners gemeente Teylingen, omgeving Menneweg Sassenheim Woningbouwontwikkeling Menneweg 55, Sassenheim Ruimte Ter afhandeling aan college R College van burgemeester en wethouders Aanvraag verklaring van geen bezwaar tegen oprichten van een jachthavengebouw Veerpoler Warmond Ruimte Ter afhandeling aan college R Raad van State Exploitatieplan Hooghkamer herziening Ruimte v.k.a. BFT College van burgemeester en wethouders Veiligheidsjaarplan _BW_00302 BF&T v.k.a. BFT College van burgemeester en wethouders Implementatie kader evenementenveiligheid veiligheidsregio Hollands Midden 2014_BW_00375 BF&T v.k.a. BFT Nederlandse Vereniging tot bevordering van de Zondagsrust en de Zondagsheiliging Verzoek eerbiedigen van de zondag BF&T v.k.a. BFT Vereniging van Nederlandse Gemeenten Ledenraadpleging principeakkoord Cao Gemeenten BF&T v.k.a. BFT Veiligheidsregio Hollands Midden Programmabegroting 2015 en afronding zienswijzen BF&T v.k.a. BFT Provincie Zuid-Holland Gemeenschappelijk Financieel Toezichtkader 2014 'kwestie van evenwicht' BF&T v.k.a. BFT Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Beveiliging Suwinet door gemeenten BF&T v.k.a. BFT College van burgemeester en wethouders Holland Rijnland vergadering Algemeen Bestuur 25 juni _BW_00444 BF&T v.k.a.

12 BFT Provincie Zuid-Holland Reactie op jaarrekening BF&T v.k.a. BFT Burgemeester van Teylingen Interventieprotocol DHW BF&T v.k.a. BFT Stichting De Molen van Sassenheim. Opmerking over Jaarverslag commissie bezwaar en klachten BF&T Ter afhandeling aan college BFT12 Ingetrokken BFT Inwoner van de gemeente Heemstede De Westeinder, Kaag en Braassem: wie wint de hoofdprijs? Ervaringen van een passant BFT v.k.a. B. Raadsmededelingen (van college aan de gemeenteraad) Nr. Datum Korte omschrijving inhoud Commissie Voorstel Voortgang project Elsgeest Ruimte v.k.a Informatie over hondenschool Best Mate Ruimte v.k.a Tijdelijke huisvesting Op de Waard - Liduina Welzijn v.k.a voortgang bestemmingsplan Buitengebied Ruimte v.k.a Back to Basics 2014_BW_00153 Welzijn v.k.a Beantwoording van de motie Ondernemerschap (VVD 7 november 2013) 2014_BW_00156 BF&T v.k.a Stand van zaken Ruïne van Teylingen 2014_BW_00178 Ruimte v.k.a Jaarrekening 2014_BW_ BF&T v.k.a Uitwerking speerpunten en actiepunten WMO onderzoek De sociale Kracht van Teylingen en de evaluatie vrijwilligersbeleid Teylings Goud 2014_BW_00234 Welzijn v.k.a Raadsmededeling naar aanleiding van ingekomen stuk over handhaving (com. BF&T d.d. 27 februari) 2014_BW BF&T v.k.a Aanvullende investeringsbijdrage tennisbaan sportpark Overbos 2014_BW_00372 Welzijn v.k.a Wet Markt en Overheid BF&T v.k.a mei Meicirculaire BF&T v.k.a Herfinanciering leningen korfbalvereniging TOP Sassenheim 2014_BW_00439 Welzijn v.k.a Toptakenwebsite en notitie online communicatie 2014_BW_00585 BF&T v.k.a Motie Vuurwerk D _BW_00583 BF&T v.k.a. C. Openstaande stukken voor pre-advies Nr. Datum Afzender Korte omschrijving inhoud Zaaknummer Voorstel

13 D. Burgerinitiatief Nr. Datum Afzender Korte omschrijving inhoud Commissie Voorstel Laatste versie: Commissievergaderingen 8, 9 en 10 september, raadsvergadering 25 september 2014

14 Einde bijlage: Lijst van ingekomen stukken d d 25 september 2014 Terug naar het agendapunt

15 Actielijst voor commissies (terug naar agendapunt) De inhoud van deze bijlage is te vinden vanaf de hierna volgende pagina's.

16 DOCUMENT Raadsvergadering 25 september 2014 Actielijst/lijst van toezeggingen raad en commissies, schriftelijke vragen en openstaande moties (actiepunten worden opgenomen en afgevoerd indien als zodanig geconcludeerd door de raad c.q. commissie). Commissie Welzijn Datum Ontvangst Actie/toezegging College Afgesproken afhandeldatum w nov 12 Halfjaarlijks rapporteren/monitoren effecten Wmo beleid Van Kempen aug 2014 w sep 13 Staza proces t Onderdak: o.a. brandveiligheid, schoonmaak, duurzaamheid Van Kempen w sep 13 Terugkoppeling over gebruik regeling extra bezoek schoolarts jarigen in het kader Gezamenlijk inschatten van de Zorgbehoefte GIZ (RDOG HM) Van Kempen medio 2014 w nov 13 Acties voortkomende uit het WMO onderzoek naar de sociale kracht van Teylingen Van Kempen 8 sept 2014 Zie raadsmededeling w jan 13 Brede conferentie schulddienstverlening n.a.v. opiniërende discussie Van Kempen 3 e kwartaal 2014 w apr 14 Terugkoppeling Aanpassingen sport- en recreatiepark Elsgeest, over zaken die nog uitgewerkt moeten worden in plan o.a. parkeren, toestemming provincie. Berekelmans jul 2014 w jun 14 Periodiek commissie informeren over fraudewet, n.a.v. evaluatie. Van Kempen Jun 2015 via jaarstukken ISD Commissie Ruimte

17 Datum Ontvangst Actie/toezegging College Afgesproken afhandeldatum Commissie BFT Datum Actie/toezegging College Afgesproken afhandeldatum Bft jun 2013/16 okt 2013 Brief VNG cameratoezicht/live view (ingekomen stuk 7) Met nadere achtergrondinformatie en discussiestuk van het college agenderen voor cie BFT. 16 okt 2013: besproken tijdens presentatie woninginbraken: notitie komt beschikbaar dec burgemeester Dec 2013/mei 2014 Bft okt 2013 Stand van zaken burgerparticipatie Van Velzen Vast actiepunt Bft okt 2013 Evaluatie Drank en Horecaverordening. Afgesproken in raad 31 oktober 2013 Burgemeester Sept 2014 Bft januari 2013 Motie Vuurwerk 4.0 Vóór 1 juli 2014 notitie over vuurwerkbeleid voor te leggen V.d Stoel Vóór 1 juli 2014 BFt feb 2014 Stand van zaken alsnog realiseren glasvezel V. Velzen September 2014 BFT01 18 jun 2014 Toekomstgericht plan voor het Bloemencorso met netwerkmogelijkheden en invulling van de afbouw van subsidie in de richting van de methodiek van Back to Basics. V. Velzen Aangenomen, maar nog niet afgehandelde moties Datum raad Actie/toezegging Commissie Afgesproken afhandeldatum Ruïne van Teylingen (behouden ruïne als icoon voor Teylingen) Ruimte Commissievergadering 9 september Digitale dialoog BF&T Meenemen in evaluatie initiatiefvoorstel brede inzet communicatie (dec 2013) Oproep gezamenlijk onderzoek en kosten/batenanalyse Bloemencorso BF&T juni/november Onmiddellijk overgaan tot het verstrekken van langlopende vergunningen BF&T Verenigingen, stichtingen en reclamebeleid BF&T Update : Peperbussen worden in mei 2014 geplaatst. Tevens komt er in mei 2014 een raadsmededeling beschikbaar Bestuurlijke toekomst Duin- en Bollenstreek: Aanvullingen voor de uitwerking van de BF&T Motie blijft staan in afwachting van

18 gemeenschappelijke regeling coalitieakkoorden Bestuurlijke toekomst Duin- en Bollenstreek: Gezamenlijke missie, visie en strategie ontwikkelen BF&T Motie blijft staan in afwachting van coalitieakkoorden Subsidiebeleid Back to basics Welzijn 14 april Extra middelen voor armoedebeleid Welzijn 3 e kwartaal Resultaten actiepunten lokaal gezondheidsbeleid Welzijn 8 sept Rookvrije schoolpleinen Welzijn 8 sept Motie Vuurwerk 4.0 BFT Vóór 1 juli Wisselwinkel BFT Vestiging Intratuin BFT Teylingen volledig duurzaam 2030 BFT Communicatie Leerlingenvervoer Welzijn Maatwerk Participatiewet Welzijn Ondernemend Werkgevers servicepunt Welzijn Openstaande initiatief voorstellen: Datum Ontvangen Inhoud vraag Datum uitgezet in Afgesproken organisatie/wethouder afhandeldatum afgehandeld Aanleg glasvezelnetwerk (CDA) In afwachting onderzoek Brede communicatie met inwoners (VVD, D66, CDA) Procedurevoorstel besproken in Presidium van Schriftelijke vragen Datum Ontvangen Inhoud vraag Datum uitgezet in organisatie/wethouder afgehandeld (alle schriftelijke vragen zijn in te zien op Compensatie voor chronisch zieken en gehandicapten (CDA) CO2-reductie doelstelling in de duurzaamheidsagenda (PvdA) (97102)

19 Onderhoudstoestand Zijldijk te Warmond (DCA) Gevolgen van de mondiale top in Den Haag voor de bereikbaarheid van Teylingen (ChristenUnie) Woninginbraken (VVD) Vragenlijsten GGD (VVD) Seniorenhuisvesting (PvdA) Misdaadcijfers in Teylingen (VVD) Verlenen bouwvergunning in relatie tot brandwerendheid (CDA) De staat van onderhoud van het gemeentelijk monument villa West-End, Hoofdstraat 165 in Sassenheim (CDA) Inkoop Wmo Teylingen (CDA) Verlenen van een bouwvergunning (vervolg op schriftelijke vraag ) (CDA) Boten als bouwwerk (TriLokaal) / Reg.nr Datum bijstelling: 5 september 2014 Commissie Ruimte, Welzijn en BFT d.d. 8, 9 en 10 september, raadsvergadering 25 september

20 Einde bijlage: Actielijst voor commissies Terug naar het agendapunt

21 LTA september 2014 definitief (terug naar agendapunt) De inhoud van deze bijlage is te vinden vanaf de hierna volgende pagina's. #####PDFINCLUDE#####gured2:228472#

22 Datum laatste wijziging: Lange termijn agenda voor de gemeenteraad Nr Onderwerp Procesfase Participatie Planning Commissie Lokaal/ Regionaal Opmerkingen 1 Aanvraag omgevingsvergunning voor het spelen van boerengolf als nevenfunctie bij het agrarisch bedrijf op het perceel Wasbeeklaan 31 Warmond Besluit Reguliere inspraak Zie opmerking Ruimte Lokaal De raad heeft in haar vergadering van juli 2014 een ontwerp verklaring van geen bedenkingen afgegeven. Indien er geen zienswijzen worden ingediend is de ontwerp verklaring de definitieve verklaring en kan het college de vergunning verlenen. Indien er wel zienswijzen worden ingediend blijft de raad het bevoegd gezag. 2 Opstellen bomenbeleid Besluit Reguliere inspraak Ruimte Lokaal Bij het opstellen van het bomenbeleid wordt een klankbordgroep van specialisten geraadpleegd. 3 Opstellen beleidsplan onkruidbestrijding op verharding Besluit Diverse bijeenkomsten Ruimte Lokaal 4 Baggerbeheerplan Besluit Geen Ruimte Lokaal 5 Beschikbaar stellen voorbereidingskrediet uitplaatsing STV Besluit Reguliere inspraak en bijeenkomst omwonenden Ruimte Lokaal Planning is mede afhankelijk van onderhandelingen met STV. 6 Opstellen groenbeleidsplan Besluit Diverse bijeenkomsten Ruimte Lokaal 7 Bestemmingsplan Buitengebied besluit reguliere inspraak met tafeltjes avonden Ruimte Lokaal Vaststelling in de raadsvergadering van april 2015 afhankelijk of er een hoorzitting door de raadscommissie wordt gedaan. 8 Structuurvisie Teylingen Besluit Een meedenkgroep van ruim 30 personen is actief betrokken bij de voorbereiding van de structuurvisie. De meedenkgroep bestond uit zowel individuele inwoners van de drie kernen (Sassenheim, Voorhout en Warmond) als vertegenwoordigers van organisaties (ondernemers, agrarische sector, woningbouwcorporaties e.d.) en bedrijven. Daarnaast vindt reguliere inspraak plaats Ruimte Lokaal Vastelling in de raadsvergadering van April Vaststellen Woonvisie Besluit Werkbijeenkomst met stakeholders Ruimte Lokaal 10 Parkeerdek Station Sassenheim, krediet Besluit Reguliere inspraak Ruimte Lokaal Kredietaanvraag afhankelijk van subsidietoekenning 11 Bestemmingsplan Tankstation Sassenheim Besluit reguliere inspraak Ruimte Lokaal Vaststelling in de raadsvergadering van juni 2015 afhankelijk of er een hoorzitting door de raadscommissie wordt gedaan. 12 Bestemmingsplan N444- Nagelbrug Besluit Reguliere inspraak en bijeenkomst met bewoners Ruimte Lokaal Vaststelling in raadsvergadering van juni 2015 afhankelijk of er een hoorzitting door de raadscommissie wordt gedaan. 13 2e herziening bestemmingsplan Hooghkamer besluit Reguliere inspraak Ruimte Lokaal Vaststelling in raadsvergadering van september 2015 afhankelijk of er een hoorzitting door de raadscommissie wordt gedaan. 14 Opstellen beleid integraal beheer Besluit Beperkt, delen van resultaat (informatief) 3e kwartaal 2015 Ruimte Lokaal 15 Bestemmingsplan Noordelijke Randweg Voorhout Besluit Reguliere inspraak en bijeenkomst met bewoners en eigenaren Ruimte Lokaal en Regionaal Vaststelling in raadsvergadering van oktober 2015 afhankelijk of er een hoorzitting door de raadscommissie wordt gedaan. 16 Bestemmingsplan STV (Roodemolenpolder) Besluit Reguliere inspraak en bijeenkomst omwonenden Ruimte Lokaal Vaststelling in raadsvergadering van december 2015 afhankelijk of er een hoorzitting door de raadscommissie wordt gedaan. 17 Hoogwaardig Openbaar Vervoer corridor, krediet Besluit Conform participatieplan Ruimte Lokaal en Regionaal 18 Opstellen beleid duurzaamheid in de openbare ruimte Besluit Brede participatie 4e kwartaal 2015 Ruimte Lokaal 19 Preventie en handhavingsplan Drank- en Horecawet Besluit Regulier horeca overleg BFT Lokaal Conceptkader wordt voorgelegd ter bespreking in het regulier horeca overleg. Tijdens het PHO met de BM is afgesproken dat de PenH-nota in september naar de raad gaat tegelijk met de uitvoeringsnota gezondheidsbeleid van afdeling MO. 20 Herpositionering samenwerkingsorgaan Holland Rijnland Besluit 1e kwartaal 2015 BFT Regionaal De samenwerking met de 15 HR gemeenten moet herijkt worden. 21 Centrale huisvesting Tussenbesluit Reguliere inspraak BFT Lokaal 22 Programmabegroting Besluit Reguliere inspraak BFT Lokaal

23 Datum laatste wijziging: Lange termijn agenda voor de gemeenteraad Nr Onderwerp Procesfase Participatie Planning Commissie Lokaal/ Regionaal Opmerkingen 23 Najaarsrapportage 2014 Besluit Reguliere inspraak BFT Lokaal 24 Instellen Ondernemersfonds Besluit Door ondernemers wordt draagvlak aangetoond BFT Lokaal 25 Samenwerkingsovereenkomst Leidse Ommelanden Besluit Uitwerking projecten samen met belanghebbenden BFT Regionaal Betreft een gebiedsdeal met overdracht gronden van PZH en uitvoering van projecten. Er wordt een gezamenlijk voorstel geschreven door Leiden, Leiderdorp, Kaag en Braassem en Teylingen 26 Actualisatie visie en uitvoeringsprogramma Recreatie en Toerisme Besluit Nader uit te werken BFT Lokaal en Regionaal 27 Kadernota Kaderstellend Reguliere inspraak Gemeenteraad Lokaal 28 Jaarrekening 2014 Besluit Reguliere inspraak BFT Lokaal 29 Voorjaarsrapportage 2015 Besluit Reguliere inspraak BFT Lokaal 30 Opstellen afvalbeleidsplan Besluit Reguliere inspraak, nog nader uit te werken 2e kwartaal 2015 BFT Lokaal 31 Opstellen beleid speelvoorzieningen Besluit Brede participatie 2e kwartaal 2015 BFT Lokaal 32 Inzet extra middelen armoedebeleid Besluit Bijeenkomst met betrokken organisaties ('werkconferentie') Welzijn Lokaal en Regionaal 33 Uitwerking motie Back to basics Besluit Bijeenkomst met verenigingen Welzijn Lokaal 34 Nota tarieven welzijnsaccommodaties Besluit Reguliere inspraak Welzijn Lokaal 35 VSO ZMOK bij KTS Besluit Reguliere inspraak Welzijn Lokaal 36 Evaluatie Zorgpact Besluit In overleg met betrokken samenwerkingspartners Ruimte en Welzijn Lokaal PLANNING BESTUURLIJKE STUKKEN 3 DECENTRALISATIES 37 Sub-regionale lokale ontwikkelagenda Jeugd Besluit In overleg met betrokken samenwerkingspartners 4e kwartaal 2014 Welzijn Lokaal en Regionaal Opmerking: in de planning is al eerder opgenomen dat dit deel pas in 2015 uitgevoerd gaat worden 38 Nota gedwongen kader J- GGZ en J-LVB (regionaal) Besluit In overleg met betrokken samenwerkingspartners 4e kwartaal 2014 Welzijn Lokaal en Regionaal Er wordt niets meer ter besluitvorming ingebracht over het gedwongen kader. Hooguit ter kennisname. Is pure uitvoering wettelijk kader. 39 Nota maatwerkvoorziening inkomensondersteuning Besluit In overleg met betrokken samenwerkingspartners 40 Verordening Jeugdhulp Besluit In overleg met betrokken samenwerkingspartners 41 Notitie herstructurering De Maregroep Besluit In overleg met betrokken samenwerkingspartners 4e kwartaal e kwartaal e kwartaal 2014 Welzijn Lokaal en Regionaal Welzijn Lokaal en Regionaal 30 oktober raad Welzijn Lokaal en Regionaal 42 Beleidsnota nieuwe WMO Besluit Bijeenkomst met betrokken organisaties 4e kwartaal 2014 Welzijn Lokaal en Regionaal 43 Verordening en beleidsregels Nieuwe WMO Besluit Bijeenkomst met betrokken organisaties 4e kwartaal 2014 Welzijn Lokaal en Regionaal 44 Invoeringsnotitie Participatiewet Besluit Bijeenkomst met betrokken organisaties 4e kwartaal 2014 Welzijn Lokaal en Regionaal 45 Verordening en beleidsregels Participatiewet Besluit Bijeenkomst met betrokken organisaties 4e kwartaal 2014 Welzijn Lokaal en Regionaal 46 Begroting jeugdhulp 2015 besluit 4e kwartaal 2014 Welzijn Lokaal en Regionaal raad 30 okt 47 Ondersteuningsplan Passend Onderwijs met ontwikkelagenda Besluit In overleg met betrokken samenwerkingspartners 2015 Welzijn Lokaal en Regionaal

24 Onderstaande onderwerpen zijn opgenomen in het collegeprogramma annex kadernota Programma 1: Ruimte, Wonen, Mobiliteit en Duurzaamheid Nr Besluitvorming Duurzaamheidsagenda en evaluatie Evaluatie/ herijking ISG Besluitvorming Greenportlocaties 1.4 Regionale Woonvisie X X Voortgang projecten/ bestemmingsplannen/ infrastructurele projecten Prestatieafspraken woningbouwcorporaties X X X X X X X X X X X 1.7 Evaluatie Grondbeleid X X Verkoop gemeentelijk vastgoed X Ontwikkeling rondom station Sassenheim 1.10 Financiering woningmarkt X 1.11 Visie op vrijkomende agrarische gronden X X X X Programma 2: Toerisme en Economie 2.1 Besluitvorming Actualisatie visie en uitvoeringsprogramma Recreatie en Toerisme X 2.2 Regionale Economische Visie x 2.3 Uitvoeringsprogramma detailhandel 2.4 Bedrijventerreinenstrategie X X Programma 3: Sociaal Domein Besluitvorming Evaluatie sport- en cultuurregeling 3.3 Evaluatie Evaluatie en herijking combinatiefuncties subsidiebeleid Back to Basics X X X Voorzieningennota Evaluatie sportaccommodatienota X X Programma 4: Leefomgeving Besluitvorming Vervangen VRI Paddoxlaan X 4.2 Herinrichten en duurzaam veilig maken Antoniuslaan eo X 4.3 Nieuw asfalt Zijldijk X 4.4 Vervangen brug Warmond X 4.5 Herinrichting Floris Schoutenstraat X Programma 6: Bestuur, Veiligheid en Financiën Besluitvorming P&H Notitie Drank en Horecawet Evaluatie Handhavingsnota Handhavings uitvoeringsprogramma Evaluatie Integraal Veiligheidsjaarplan 2014 Integraal Veiligheidsjaarplan 2015 X X X X X

25 Einde bijlage: LTA september 2014 definitief Terug naar het agendapunt

26 BFT RV Visie Roodemolenpolder (terug naar agendapunt) De inhoud van deze bijlage is te vinden vanaf de hierna volgende pagina's. #####PDFINCLUDE#####gured2:227572#

27 GEMEENTERAAD - VOORSTEL OPSCHRIFT Vergadering van 10 september 2014 Onderwerp: Visie Roodemolenpolder - Besluitvormend Beknopte samenvatting: De Roodemolenpolder is een waardevol landschap. Een uniek gebied en een groene buffer tussen Voorhout en Sassenheim. Over de toekomst van deze polder zijn we in gesprek gegaan met onze inwoners en organisaties. In een interactief traject zijn wensen en mogelijkheden verzameld en door onze inwoners uitgewerkt tot drie visies voor de polder. Door middel van een peiling onder onze inwoners is geïnventariseerd welk scenario de voorkeur heeft. Uit de peiling gehouden in mei/juni 2014 blijkt een duidelijke voorkeur voor de visie Behoud+++. Met dit voorstel wordt u geïnformeerd over de wijze waarop het participatieproces is vormgegeven en wordt u geinformeerd over de inhoud van de drie visies. Daarnaast wordt voorgesteld een keuze te maken voor een van de drie visies en een Plan van Aanpak op te stellen om die visie uit te werken. INFO BIJ HET BESLUIT Besluit nummer: 2014_Raad_00079 Ruimte Ruimtelijke Ontwikkeling Financiële consequenties: In het eerdere collegebesluit (2013_BW_00815) is ingestemd met voor het opstellen van de toekomstvisie en de communicatie voor de Roodemolenpolder. Hiervan was gedekt via de najaarsrapportage 2013 ( ) en 6000 gedekt uit het budget van afdeling A&O. Tijdens het project bleek dat er extra geld nodig was om een kwalitatief goed product te kunnen leveren en is er veel tijd en daarmee kosten gaan zitten in de communicatie, proces en faciliteiten van het product. Deze extra kosten waren vooraf niet ingeschat mede omdat deze participatieve werkwijze nieuw was. In zijn algemeenheid kan worden gesteld dan participatie geld kost. De totale uitgave voor dit project komt daarbij op ,-. Ten opzichte van de eerste raming is er sprake van een overschrijding van ,-, waarvan ,- voor de inhoud en ,- voor communicatie, faciliteiten en proces. De kosten zijn conform het eerder genoemde collegebesluit ( ) wordt geboekt op de reguliere post structuurvisie en bestemmingsplannen / Deze post zal niet toereikend zijn en zal via de najaarsrapportage 2014 bijgeraamd worden. Bestemd voor: Commissie BFT Financiële consequenties: In het eerdere collegebesluit (2013_BW_00815) is ingestemd met voor het opstellen van de toekomstvisie en de communicatie voor de Roodemolenpolder. Hiervan was gedekt via de najaarsrapportage 2013 ( ) en 6000 gedekt uit het budget van afdeling A&O. Tijdens het project bleek dat er extra geld nodig was om een kwalitatief goed product te kunnen leveren en is er veel tijd p 1 van 5

28 en daarmee kosten gaan zitten in de communicatie, proces en faciliteiten van het product. Deze extra kosten waren vooraf niet ingeschat mede omdat deze participatieve werkwijze nieuw was. In zijn algemeenheid kan worden gesteld dan participatie geld kost. De totale uitgave voor dit project komt daarbij op ,-. Ten opzichte van de eerste raming is er sprake van een overschrijding van ,-, waarvan ,- voor de inhoud en ,- voor communicatie, faciliteiten en proces. De kosten zijn conform het eerder genoemde collegebesluit ( ) wordt geboekt op de reguliere post structuurvisie en bestemmingsplannen / Deze post zal niet toereikend zijn en zal via de najaarsrapportage 2014 bijgeraamd worden. DE GEMEENTERAAD AANHEF Volgende adviezen werden ingewonnen: Communicatie Volgende informatieve bijlagen worden bijgevoegd: Raadsmemo uitslag peiling Roodemolenpolder, juni 2014 Eindrapport visie Roodemolenpolder, 2014 MOTIVERING Aanleiding en context: In de Conceptstructuurvisie Teylingen, de Recreatievisie Teylingen en de Toekomstvisie Vitaal en Vernieuwend 2008 is de Roodemolenpolder aangeduid als een groene buffer tussen de kernen Sassenheim en Voorhout. Het gebied kent nu hoofdzakelijk een agrarisch gebruik als weidegebied en wordt voor een klein gedeelte voor bollenteelt gebruikt. Het is een waardevol landschap, waarvan we willen dat het ook in de toekomst groen blijft. Sinds een aantal jaren is een groot deel van de gronden in eigendom van de gemeente. Deze keuze is destijds gemaakt om regie te hebben op de ontwikkeling van deze polder. De gronden worden momenteel verpacht. Onze beleidsvisies en eigendomsposities geven ons een recht en tegelijkertijd de verplichting kritisch te zijn over de toekomst van het onderhavig gebied. Samen met onze inwoners en organisaties zijn we op zoek gegaan naar toekomstmogelijkheden voor de Roodemolenpolder. Door samen een toekomstvisie te maken ontstaat er een toekomstperspectief waarvoor draagvlak is. Deze opzet past in de lijn om onze inwoners meer te betrekken bij het opstellen van beleid. Beoogd resultaat: Het interactieve proces heeft geresulteerd in drie visies voor de polder. Deze zijn weergegeven in het rapport Droomvisies voor de Roodemolenpolder (zie bijlage). Door middel van een peiling is de voorkeur uitgesproken voor de visie Behoud +++. De gemeenteraad stemt in met de visie Behoud+++ en stem ook in om dit plan uit te werken in een Plan van Aanpak. Argumentatie: 1.1 Uit de peiling blijkt een duidelijke voorkeur voor de visie behoud +++. Ongeveer de helft van de stemmen is uitgebracht voor Behoud +++. De visies genieten voor iedereen en meer natuurbeleving hebben elk circa een kwart van de stemmen. Dit geldt zowel voor de ongewogen peiling als de gewogen peiling (zie raadsmemo - uitslag peiling, zie bijlage). Opgemerkt dient te worden dat er sprake is van een peiling. De peiling geeft echter wel een goed beeld van de voorkeursrichting. Het is geen onderzoek met zeer hoge betrouwbaarheidsfactor echter de uitslag is wel representatief. Er zijn 1172 stemmen uitgebracht in de periode van 22 mei tot 5 juni. Hoewel er zeker op sommige IP adressen meerder keren is gestemd (denk ook aan meer p 2 van 5

29 gezinshuishoudens, bedrijf of school) is de kans dat er sprake is van fraude of beïnvloeding zeer klein. En als dit al heeft plaatsgevonden is het effect op de uitslag zeer klein en niet significant omdat er dan nog steeds een duidelijke voorkeur is voor Behoud Het doet recht aan het interactieve proces interactieve proces. Iedereen heeft de mogelijkheid gekregen mee te denken, mee te doen en zijn of haar voorkeur uit te spreken. Er is veel inhoudelijke ruimte gegeven. Gemeente heeft regie gevoerd op het proces, niet op de inhoud. Dit past goed in de lijn die in het collegeprogramma is uitgezet en is opnieuw bevestigd in het collegeprogramma Het volgen van de uitkomst van de peiling doet daarmee recht aan het interactieve proces en de bestuurlijke proceskeuzes. 1.3 Deze visie past het beste in de provinciale beleidskaders. Voor aanvang van het traject is er overleg geweest met de provincie. Door de provincie is aangegeven dat ze openstaan voor een visie voor de polder. In de Provinciale Verordening Ruimte is het gebied aangeduid als waardevol grasland en heeft het zuidelijke deel een weidevogelstatus. De provincie begrijpt de wens van de gemeente om de beleefbaarheid van dit gebied te vergroten. Ze heeft ons uitgedaagd om te komen met een toekomstvisie en kaders waarin kansen zijn benoemd. Ook tijdens het traject is de provincie geinformeerd en heeft informeel laten weten waardering te hebben voor het traject. De voorkeursvisie Behoud+++ past goed in het provinciale beleid. Ook in het vervolgtraject informeren we de provincie. 2.1 Een visie is een beschrijving van het toekomstbeeld. Een visie heeft een hoog abstractieniveau. Om de visie verder te concretiseren is een Plan van Aanpak nodig. 2.2 Het Plan van Aanpak is in grote lijnen een interne uitwerking. Het doet echter recht aan het interactieve traject om in de vervolgstappen kansen voor participatie te benutten. Het proces om te komen tot de voorkeursvariant was open en transparant. We hebben hier postitieve reacties op ontvangen. Gebruik deze energie voor de vervolgstappen van de visie voor Roodemolenpolder. Een groot deel van het werkteam heeft aangegeven mee te willen werken aan de uitwerking. Het werkteam bestond uit 16 mensen, die hebben gewerkt aan alle drie de visies. 2.3 Agrarisch productielandschap is drager van deze visie. Ingezet wordt op een agarisch productielandschap. Boeren en tuinders blijven in de polder hun geld verdienen. Zij vormen het fundament voor de toekomst van de visie. Nu wordt de Roodemolenpolder veelal begraasd door schapen en pinken. De visie streeft ernaar om het oer-hollandse landschapsbeeld terug te brengen, waarbij de wens is de koe weer terug te brengen in de polder. Door het ontbreken van een veehouder in de polder is het bedrijfsmatig nu niet mogelijk dat er melkkoeien in de polder lopen. Daarom wordt nader onderzocht hoe de gemeente dit proces kan stimuleren. Het ondersteunen van een (nieuwe) veehouder in de polder kan aan de orde zijn. 2.4 Hogere natuurwaarden voegt belevingswaarde toe. Naast goede agarische productiecondities is de wens de natuurwaarden te verbeteren in een deel van de polder ten gunste van de weidevogel. Dit voegt belevingswaarde aan het gebied toe. Er is hiervoor nader onderzoek nodig en als eigenaar kan de gemeente randvoorwaarden stellen aan het gebruik door een pachter en zo te werken aan het verbeteren van de vogelstand. Overwogen kan worden enkele kleine foerageergebieden aan te leggen als aangetoond wordt dat dit de vogelstand aanmerkelijk verbeterd. 2.5 Een wandelroute om het gebied draagt bij aan de recratieve beleving van het gebied. Voor recreanten staat in deze visie de beleving van rust en ruimte centraal. De aanleg van een wandelroute langs de randen van het gebied kan bijdrage aan een betere recreatieve beleving van de polder zonder het gebied in het hoeven gaan. Alternatieven: Het is aan de gemeenteraad de voorkeursvisie wel of niet vast te stellen. Het doet echter recht aan het doorlopen participatieproces om de voorkeursvisie Behoud +++ vast te stellen. Indien anders besloten wordt dient door de p 3 van 5

30 gemeenteraad onderbouwd te worden waarom anders besloten wordt omdat hiermee het vertrouwen in het proces en daarmee het vertrouwen in het gemeentebestuur sterk wordt aangetast. Kanttekening: Fietspad. Het nieuwe fietspad kent zijn eigen plantraject en staat los van de visievorming rond de Roodemolenpolder. Dit is altijd op deze wijze gecommuniceerd. Dit heeft weerstand en discussie opgeleverd omdat omwonenden negatief staan tegenover het voornemen een fietspad door de polder van Sassenheim naar Voorhout te realiseren. Echter een visie heeft een hoog abstractieniveau en een lange uitvoeringstermijn. De plannen voor het fietspad zijn al concreter en er heeft al besluitvorming over plaatsgevonden. Om deze reden is het toekomstige fietspad als uitgangspunt genomen. STV Bij de contourbepaling van de Roodemolenpolder is in de contouren van de drie ontwikkelde toekomstvisies voor de Roodemolenpolder rekening gehouden dat het toekomstige tennispark voor een zeer klein gedeelte in de polder wordt geprojecteerd. Er is in het traject van de Roodemolenpolder gecommuniceerd dat er rekening is gehouden met de planvorming voor een nieuw tennispark. Aanpak / uitvoering: Het proces is belangrijk onderdeel geweest om te komen tot deze visie. De procesbeschrijving is weergegeven in hoofdstuk 2 van de rapportage (zie bijlage). Kortweg is het proces verdeeld in vier stappen: Start. Opstellen plan van aanpak, communicatie-/ participatieplan en ruimtelijke analyse. Dromen en schetsen. Drie interactieve bijeenkomsten met actoren voor de Roodemolenpolder, die resulteren in droombeelden (startbijeenkomst), ontwikkelingsrichtingen (werkatelier 1) en inrichtingsschetsen (werkatelier 2). Discussie en advies. Hierin staat het debat centraal waarin een advies naar de gemeenteraad wordt geformuleerd. Visie. De resultaten worden gebundeld in een eindrapport, Dit rapport vormt de basis voor het advies aan de gemeenteraad over de gedroomde toekomst van de Roodemolenpolder. Participatie niveau: Medebeslisser Duiding participatie niveau: Tot eind 2013 was het gebruikelijk de participatievorm aan de duiden door middel van treden op de participatieladder. In de praktijk bleek dit niet altijd werkzaam. In het collegebesluit over doorontwikkeling participatie is ervoor gekozen per gemeentelijke project of beleid keuzes rondom participatie te maken op basis van de casus, inzicht in relevante stakeholders en een omgevingsanalyse. Hierbij is vrijwel altijd sprake van aanpak op maat. De opdracht was om een toekomstvisie te maken voor de Roodemolenpolder. De nadrukkelijke wens was om bewoners en betrokken hierbij te betrekken door middel van een interactief en open proces. Onder het motto 'durf te dromen' kregen burgers en betrokkenen het woord. Deze droomvisie bundelt de wensen in een toekomstperspectief. De organisatie van het project is relatief complex omdat het vele betrokkenen kent. Er is voor gekozen de inhoud los te laten en te regisseren op het proces. Qua inhoud kreeg iedereen de mogelijkheid om mee te denken, mee te doen en zijn of haar voorkeur aan te geven. Deze ruime vorm van participatie op een beleidsstuk (visie) was nog niet eerder gedaan in Teylingen. In het collegebesluit van december stond dit benoemd als medebeslisser. Qua proces is er voor gekozen een brede doelgroep te benaderen omdat de polder voor al onze inwoners kansen biedt als groene buffer. Het benaderen van een brede doelgroep heeft ook als voordeel dat er verschillende belangen zichtbaar worden en dat er zoveel mogelijk denkkracht ontstaat. Dit is gedaan door een middel van campagne achtige aanpak. De gekozen werkwijze is weergegeven in paragraaf 1.4 en in hoofdstuk 2 van de rapportage (zie bijlage). p 4 van 5

31 De werkwijze is vooraf besproken met een afvaardiging van de raad. Ook tijdens het traject is de raad geïnformeerd over het collegebesluit opstellen toekomstvisie Roodemolenpolder en is de raad actief uitgenodigd aanwezig te zijn bij de bijeenkomsten. Daarnaast was er de website waarop de (tussen)resultaten stonden. In juni is door middel van een raadsmemo de uitslag van de peiling gecommuniceerd. Proces Er is altijd naar gestreefd een zo breed mogelijk publiek te benaderen door middel van een campagne achtige aanpak en de inzet van verschillende communicatiemiddelen (speciale internetwebsite, publicaties in kranten, posters op driehoek borden langs de weg en flyers). De flyer die opriep om te stemmen is huis-aan-huis verspreid in Teylingen. Ook de Teylingse jeugd is betrokken door twee basisschoolklassen een workshop aan te bieden en later de resultaten van het traject aan ze terug te koppelen. Daarnaast heeft er na elke bijeenkomst een stuk in de plaatselijke krant gestaan en hebben we elke bijeenkomst aangekondigd op de gemeentepagina in de krant. De peiling is bewust laagdrempelig ingestoken om zoveel mogelijk mensen op te roepen om te stemmen. Dit heeft geresulteerd in 1172 stemmen. Bij navraag bij het werkteam en de Teylingse samenleving komt naar boven dat er voor alle drie de scenario s een lobby is gestart aangejaagd door belanghebbenden. Daaruit leiden we af dat er naar verwachting veel stemmen zijn uitgebracht door belanghebbenden (omwonenden, eigenaren, boeren, natuurverenigingen) of door iemand direct in hun netwerk. Deze beslissing wordt genomen rekening houdend met volgende adviezen: Communicatie Het advies is gunstig. geen opmerkingen Beslist het volgende: VOORSTEL Besluitpunt 1: De visie Behoud+++ vast te stellen als voorkeursvariant. Besluitpunt 2: Ingestemd wordt in te zetten op behoud van het bestaande landschap met versterken van drie speerpunten, conform de visie Behoud +++ en dit uit te werken in een Plan van Aanpak waarbij mogelijkheden voor participatie benut worden. De drie speerpunten zijn: agrarisch productielandschap, natuurwaarden, recreatie. STEMMING Ontwerpbesluit door de commissie bft in vergadering van 10 september 2014 p 5 van 5

32 Einde bijlage: BFT RV Visie Roodemolenpolder Terug naar het agendapunt

33 BFT Eindrapport Roodemolenpolder (terug naar agendapunt) De inhoud van deze bijlage is te vinden vanaf de hierna volgende pagina's. #####PDFINCLUDE#####gured2:227573#

34 Droomvisies voor de Roodemolenpolder In opdracht van de gemeente Teylingen januari - juni 2014

35 Inhoudsopgave 1. Inleiding Aanleiding Opgave Randvoorwaarden Communicatie Leeswijzer Plangebied 8 2. Proces Algemene werkwijze Processtappen 11 Scholenproject Startbijeenkomst Eerste atelier Tweede atelier Derde atelier (werkteam) Debat Peiling Besluitvorming 3. Aanbeveling Uitslag peiling Inhoudelijke speerpunten Nader onderzoek Vervolgstappen Drie droomvisies Nawoord 42 Colofon Bijlagen (op internetsite gemeente): Overzicht communicatiemiddelen en momenten Verslagen ateliers Verslagen scholenateliers Verslagen van digitale interactie vraag van vandaag Inventarisatierapport Weidevogelnotitie (vogelwerkgroep Noordwijk) Uitgebreide beschrijving/verbeelding droomvisies Scorekaart Globale grondexploitatie (Planmaat)

36 Link naar promotie video bij start van interactieve proces

37 Inleiding 1.1 Aanleiding De gemeente Teylingen vindt het belangrijk om de Roodemolenpolder tussen Voorhout en Sassenheim groen te houden. Samen met de bewoners van Teylingen is in het project droomdemolenpolder onderzocht wat de wensen zijn en wat er mogelijk is in Roodemolenpolder. Landschap De Roodemolenpolder is een groene buffer tussen Sassenheim en Voorhout. In de polder ervaart men ruimte, lucht en natuur. Het gebied wordt op dit moment vooral agrarisch gebruikt met weilanden en met een gedeelte voor bollenteelt. Er zijn weidevogels in een deel van de polder en de sloten herbergen diverse planten en dieren. Aan de randen van de polder is veel bebouwing zichtbaar en een hoogspanningsleiding is opvallend aanwezig. De polder is niet openbaar toegankelijk waardoor de recreatieve waarde gering is. Wensen voor de toekomst vastleggen In de toekomstvisie Teylingen 2040, de concept structuurvisie Teylingen en de recreatievisie Teylingen is de Roodemolenpolder aangeduid als een groene buffer tussen de kernen Sassenheim en Voorhout. In deze visies is uitgesproken dat de polder in de toekomst groen blijft en tegelijk beter beleefbaar wordt. Met het oog hierop heeft de gemeente gronden in de polder aangekocht. Interactie De gemeente heeft nog geen plan gemaakt voor de toekomstige inrichting van de Roodemolenpolder. De gemeente wil nadrukkelijk samen met de inwoners van Teylingen een toekomstvisie opstellen. De polder maakt immers deel uit van hun woonomgeving. We kiezen voor een vernieuwende aanpak vertelt wethouder Kees van Velzen. Er is gekozen voor een interactief proces waarbij de deelnemers de scenario s voor de polder gaan maken. Er zijn natuurlijk wel wat zaken waar rekening mee gehouden moet worden, maar wij hebben als gemeente slechts regie op het proces en niet op de inhoud van de scenario s. En dat is best spannend. Eerder hebben wij gesproken over een landschapspark op die plek, maar ook dat laten we in dit proces los. 1. inleiding 4

38 1.2 Opgave De gemeente heeft Terra Incognita gevraagd om een interactief proces te organiseren en met betrokkenen een toekomstvisie op te stellen voor de Roodemolenpolder. De centrale vraag is om een droomvisie op te stellen voor de Roodemolenpolder als een aantrekkelijk groene buffer tussen de dorpskernen van Sassenheim en Voorhout. Deze droomvisie bundelt de wensen en droombeelden van bewoners en toekomstige gebruikers van het gebied in een toekomstperspectief. De visie laat zien hoe de Roodemolenpolder er in de toekomst op hoofdlijnen uit gaat zien. De gemeenteraad beslist, na het einddebat en de peiling, door het vaststellen van een droomvisie voor de toekomst van de Roodemolenpolder. Op basis van de droomvisie gaat de gemeente ook met de provincie in gesprek over de toekomst van de polder. De ambitie is om als vervolg op de droomvisie te starten met de uitwerking tot Plan van Aanpak met uitvoeringsplanning. Waar mogelijk worden kansen voor participatie in het vervolgtraject benut. 1.3 Randvoorwaarden Provincie In de Provinciale Verordening Ruimte is het gebied aangeduid als waardevol grasland en heeft het zuidelijke deel een weidevogelstatus. De provincie begrijpt de wens van de gemeente om de beleefbaarheid van dit gebied te vergroten. Ze heeft de gemeente uitgedaagd om te komen met een toekomstvisie. Geplande fietspad Het geplande fietspad tussen Voorhout en Sassenheim is een democratisch besluit van de gemeenteraad naar aanleiding van het coalitieakkoord en het gemeentelijk verkeer en vervoersplan (GVVP). Het college heeft daarom besloten dat het fietspad uitgangspunt is voor de droomsessies. Er kan straks door belanghebbenden bezwaar gemaakt worden tegen de omgevingsvergunning. Uitbreiding tennisvelden Bij aanvang van het proces was uitbreiding van de tennisvelden een gegeven. 1. inleiding 5

39 1.4 Communicatie Een zorgvuldig participatietraject, zoals in de Roodemolenpolder is gevolgd, vraagt een grote inzet van het organiserende projectteam. Bij de communicatie stond zorgvuldigheid centraal. De communicatie was er op gericht om een brede maatschappelijke discussie te krijgen over de toekomst van de polder. Ze was gericht op communicatie met een brede doelgroep. Naast direct belanghebbenden en omwonenden werden ook wandelaars, fietsers, vogelaars, natuurliefhebber, agrariërs aangesproken. De direct belanghebbenden zijn zo goed mogelijk via brieven en directe communicatie geïnformeerd. Er is gekozen voor een campagne opzet onder de naam Droomdemolenpolder, waarin het verhaal over de polder en het proces compact en werd verteld. Door deze aanpak wilden we denkkracht mobiliseren vanuit verschillende doelgroepen. De gemeentelijke communicatiemiddelen zijn ingezet (gemeentepagina, driehoeksborden) maar ook werden flyers huis aan huis verspreid. Er is ook gebruik gemaakt van bestaande netwerken (o.a. Facebook en twitter) om mensen uit te nodigen mee te doen. Het proces werd ondersteund door een interactieve website: www. droomdemolenpolder.nl. Deze site informeerde mensen en faciliteerde de online discussie en de peiling. De website maakte het mogelijk om online samen te werken met het werkteam en om suggesties op te halen vanuit de gemeenschap. Er is aan het begin van het proces een werkteam van 16 personen samengesteld waarvoor mensen zich bij de startbijeenkomst aan konden melden met vermelding van motivatie en de belangengroep die men mogelijke vertegenwoordigde. Dit stelden het projectteam in staat een werkteam samen te stellen die een afspiegeling vormde van de Teylingse bevolking en zo vanuit verschillende belangen meedacht. Doordat er veel aandacht is besteed aan communicatie ontstond er een brede betrokkenheid. Dit heeft er mede toe geleid dat er 1172 stemmen zijn uitgebracht in de peiling. In vergelijking met andere peilingen is dat veel. De ervaring leert dat het lastig is om mensen te mobiliseren een stem uit te brengen. Het afgelopen jaar zijn diverse peilingen/onderzoek uitgevoerd, waarbij de opkomst percentage een stuk lager lag. Zie ook de bijlage: Overzicht inzet communicatiemiddelen 1. inleiding 6

40 1.5 Leeswijzer In de laatste paragraaf van dit inleidende hoofdstuk wordt ingegaan op het plangebied dat centraal heeft gestaan in het interactieve planproces. In hoofdstuk 2 worden de stappen in het interactieve planproces geschetst. Vervolgens wordt in hoofdstuk 3 de aanbeveling aan de gemeenteraad van Teylingen geschetst die het interactieve proces heeft opgeleverd. In hoofdstuk 4 worden de drie droomvisies beschreven zoals ze ook de website van het project hebben gestaan als uitkomst van het interactieve proces en basis voor de peiling. In hoofdstuk 5 tot slot blikt de wethouder Kees van Velzen terug en vooruit in het nawoord. Alle materialen die tijdens het participatietraject zijn gemaakt zijn terug te vinden in de bijlagen die op de internetsite van de gemeente Teylingen zijn geplaatst. 1. inleiding 7

41 1.6 Plangebied De Roodemolenpolder ligt tussen Sassenheim en Voorhout en wordt in het noorden begrensd door Bergh van Heemstedeweg en in het zuiden door de spoorlijn. Door de gehele polder loopt een hoogspanningsleiding. In het project is de ruimte geboden aan de deelnemers om ook belangrijke plekken in de iets wijdere omgeving mee te nemen. Zo kwam onder andere de relatie met de Ruine van Teylingen en de Elsgeesterpolder regelmatig ter sprake. Bij de start van het project werd een analyse van de polder gemaakt die is te lezen in de bijlage. De geschiedenis van de polder is zichtbaar gemaakt. Daarnaast is de huidige beleving en het huidige gebruik van de polder verbeeld. 1. inleiding 8

42 1. inleiding 9

43 2. Proces 2.1 Algemene werkwijze De toekomstvisie voor de Roodemolenpolder is tot stand gekomen volgens een open en interactief proces. In vijf stappen werden drie droomvisies opgesteld. Er waren drie manieren waarop je kon meedenken. Dit is verbeeld als een systeem van drie ringen. Ring 1: Werkteam. Een compact werkteam (12-16 personen), dat een goede afspiegeling vormt van belangenhebbenden en deskundigheden in Teylingen, werkte aan de scenario s voor de toekomst van de polder. ring 2 : openbare inloop ring 3 : online informatievoorziening ring 1 : werkateliers Ring 2: Openbare bijeenkomst. Direct na de bijeenkomsten van het werkteam kon iedereen tijdens openbare avonden over de schouder van het werkteam meekijken en de ruwe producten van het werkteam aanvullen. Ring 3: Online informatievoorziening. De resulaten van het proces zijn via de website gepubliceerd. Iedereen kon ook reageren via de vraag van vandaag in het hoofdmenu van deze website. 2.2 Processtappen Op de volgende bladzijden wordt de betrokkenheid van mensen in verschillende stappen van het proces chronologisch beschreven en verbeeld, te beginnen bij het scholenproject. De (atelier)verslagen zijn te lezen in de bijlagen. 2. Proces 10

44 Stappenplan Droomvisie Roodemolenpolder scholenproject startatelier stap 1: startbijeenkomst In deze eerste bijeenkomst wordt het proces toegelicht en delen de aanwezigen de mooiste plekken, knelpunten en dromen. Ook basisscholieren leveren hun ideeën. atelier11 stap 2: droombeelden Het werkteam stelt 2 tot 4 droombeelden voor de polder samen in collages en beelden. Op de openbare inloopavond kan iedereen dat aanvullen. atelier 2. stap 3: toekomstschetsen Het werkteam werkt de droombeelden worden uit in toekomstschetsen die de mogelijke transformatie laten zien. Op de openbare inloopavond kan iedereen dat aanvullen. debat stap 4: discussie en advies In een openbaar debat worden de voors- en tegens van de droomvisies tegen elkaar af gewogen. De ambitie is om een gezamenlijk advies aan de politiek te geven. Droomvisie stap 5: droomvisie De gemeenteraad beslist na overleg met de provincie over de toekomst van de Roodemolenpolder. De gekozen visie wordt uitgewerkt en stapgewijs uitgevoerd. Deelnemers: openbare werkteam inloop + + gemeente raad + gemeente 2. Proces 11

45 Scholenproject Bij de start van het project is aan twee schoolklassen gevraagd hoe zij de toekomst van de Roodemolenpolder zagen. Dat leverden veel inspiratie op die meegenomen is door de grote mensen. Groep 7 van juf José, de Startbaan Het liefste zien de kinderen van deze school een kartbaan en een rodelbaan, die begint in een boomhut, in de polder. Maar eenvoudiger mag ook. Zo verzuchtte een van meisjes: dan kan ik straks lekker hardlopen met mijn vader door de polder. Groep 8 van juf Evelien, de Emmausschool Het liefste zien de kinderen van deze school dat er een klim- en klauterbos in de polder wordt gemaakt. Maar ook poldersport, een haven met strand, een skatebaan en een paintballplek werden vaak genoemd, maar ook een eenvoudig wandelpad ontbreekt niet! 2. Proces 12

46 Startbijeenkomst Op 23 januari verzamelden ruim 100 belangstellenden zich bij de startbijeenkomst voor de droomvisie van de Roodemolenpolder. De deelnemers gaven antwoord op de vragen: Wat vind je de mooiste plek in de polder? Deze vraag werd ook via internet beantwoord. Wat ervaar je als een probleem of knelpunt? Wat is je idee voor de toekomst van de polder? Waar droom je van? Met de ontwerpers van Terra Incognita werden deze vragen op kaart verbeeld. 2. Proces 13

47 Eerste atelier Op 13 februari vond het eerste werkatelier plaats. Op basis van de vele ingrediënten die zijn aangedragen in de startbijeenkomst, het scholenproject en via internet werden vijf droombeelden geschetst. Alle ingredienten konden een plek vinden in een van de dromen. Het werkteam maakte per droombeeld een collage en een eerste globale schets voor de polder. Tijdens de openbare avond werden de droombeelden aangevuld. Het geeft een goede basis om verder uit te werken en discussie te voeren over de toekomst van de polder, aldus één van de deelnemers. 2. Proces 14

48 Tweede atelier Op 6 maart vond het tweede werkatelier plaats. In aanloop naar het atelier vond al een boeiende discussie plaats op de website rond de vraag: welke landschappen vormen de beste inspiratiebron voor de Roodemolenpolder? Het werkteam werkte de drie droomrichtingen uit tot droombeelden. Daarbij werden drie schetsen gemaakt die verbeelden hoe de polder er over circa 10 jaar uit zou kunnen zien wanneer voor een van visies wordt gekozen. Tijdens de openbare bijeenkomst vulden de 60 aanwezigen de ideeën aan en plaatsten ook kritische kanttekeningen. 2. Proces 15

49 Derde atelier Na het tweede atelier zijn de drie droomvisies zorgvuldig gevisualiseerd en beschreven. De concepten werden op 10 april met het werkteam besproken. Ook de scorekaart, waarin de visies zijn vergeleken kwam aan bod. Op verzoek van het werkteam is vervolgens tevens een globale grondexploitatie uitgevoerd. In dit atelier werden ook de voorbereidingen getroffen voor het maken van drie films waar de werkteamleden fungeerden als ambassadeurs voor een van de droomvisies. De films zijn gebruikt tijdens het debat en waren via de website te bekijken. 2. Proces 16

50 Debat Een dynamisch debat vol tegenstellingen, en dat was precies de bedoeling. Donderdag 22 mei waren er in theater t Onderdak zo n 80 inwoners aanwezig die met elkaar discussieerden over de toekomst van de Roodemolenpolder. Onder leiding van Peter van der Geer (onafhankelijk debatleider) werd stevig gesproken over de drie droomvisies voor de polder: Behoud +++, Meer natuur en Genieten voor iedereen. Er werden glasheldere betogen gevoerd over weidevolgels, wandelpaden, muggen, natuurbeheer, fietspaden, behoud of verandering, kosten en opbrengsten. Naast een stevige inhoudelijke discussie werd er ook gelachen, de sfeer bleef goed. Aan het eind van het debat opende de jongste deelnemer de peiling naar de voorkeursvisie van de Teylingers. 2. Proces 17

51 Peiling Op 5 juni werd de peiling via internet afgesloten waarbij iedereen de droomvisie van zijn of haar voorkeur kon aangeven. Er zijn totaal 1172 stemmen binnengekomen. Hieronder de websitepagina waarmee gestemd kon worden. De video s zijn met een link te bekijken. 2. Proces 18

52 Besluitvorming In september wordt de droomvisie aan de raad voorgelegd door het college. Als de gemeenteraad besluit neemt dan duurt het nog even voordat het plan wordt gerealiseerd. De visie moet dan eerst nog worden uitgewerkt tot een plan en mogelijke moeten er nog diverse onderzoeken plaatsvinden. 2. Proces 19

53 3. Aanbeveling 3.1 Uitslag peiling Uit de peiling blijkt een duidelijke voorkeur voor de visie behoud +++. Ongeveer de helft van de stemmen is uitgebracht voor deze visie. De visies genieten voor iedereen en meer natuurbeleving hebben elk circa een kwart van de stemmen gekregen. Opgemerkt dient te worden dat er sprake is van een peiling en niet van een verkiezing. De peiling heeft een adviserend karakter naar de gemeenteraad van Teylingen. Opbouw peiling De gemeente heeft het afgelopen jaar veel ervaring opgedaan met peilingen en onderzoeken. Deze ervaring leert dat weinig handelingen en een lage drempel het aantal stemmen behoorlijk kan verhogen. De interactieve website maakte het mogelijk om op een eenvoudige manier een peiling te organiseren. Het aantal uitgebrachte stemmen is relatief hoog als de gemeente dat bekijkt in relatie tot andere onderzoeken en peilingen. Betrouwbaarheid De peiling geeft duidelijk een voorkeursrichting aan van de mensen die hebben gestemd. Het is geen onderzoek met per definitie zeer hoge betrouwbaarheidsfactor voor alle inwoners van Teylingen. Echter de uitslag is wel representatief voor de Teyingers die zich betrokken voelen bij de polder. Er zijn 1172 stemmen uitgebracht in de periode van 22 mei tot 5 juni. Hoewel er zeker op sommige IP adressen meerdere keren is gestemd (denk ook aan meergezinshuishoudens, bedrijf of school) is de kans dat er sprake is van fraude of beïnvloeding zeer klein. Verschillende berekeningen laten zien dat de uitslag betrouwbaar is en dat de lobby die is gestart voor alle varianten heeft gewerkt. De uitslag van 50% voor de droomvisie behoud +++ en circa 25% voor de ander visies geldt zowel voor de ongewogen peiling als de gewogen peiling waarbij dubbele stemmen vanaf 1 IP-adres zijn teruggebracht tot een stem. De resultaten zijn ook samen met het werkteam bekeken. Genieten voor iedereen % Behoud Meer 53% natuurbeleving % Ongewogen peiling Nog even de onge Genieten voor iedereen % Behoud % Meer natuurbeleving % Gewogen peiling 3. Aanbeveling 20

54 Droomvisie Behoud +++ Toekomst schets Voorkeursvisie uit de peiling CONCEPT Legenda agrarisch productieland grasland met weidevogelbeheer houtsingels opgaande beplanting sportvelden recreatieve paden geplande fietspad verbinding met Elsgeesterpolder verbinding met ruïne van Teylingen beweiding weidevogels geen maairestricties melkveehouderij bestaande bollenvelden Van de Bergh van Heemstedeweg Voorhout Sassenheim Oosthoutlaan visiekaart * Deze tekening verbeeldt het landschap zoals het eruit zou kunnen zien over circa 10 jaar wanneer gekozen wordt voor de droomvisie 'Behoud +++'. Omwille van de leesbaarheid zijn sommige elementen niet exact op schaal getekend zoals bijvoorbeeld de breedte van de paden. De tekening is indicatief. Na keuze voor een van de visies wordt een proces gestart waarin een gebiedsvisie en vervolgens een inrichtingsplan wordt opgesteld. In opdracht van gemeente Teylingen m 500 m 3. Aanbeveling 21

55 3.2 Inhoudelijke speerpunten De peiling laat een grote waardering voor het huidige landschap zien. Behoud van de bestaande landschap is, volgens de meerderheid van de stemmers, de basis voor de toekomst van de Roodemolenpolder. Het huidige landschap zal aan kwaliteit winnen door uitvoering te geven aan de plussen van deze droomvisie: Aanleg half verharde wandelpaden aan de rand van de polder waardoor een wandelronde mogelijk wordt. Aanplanten van houtsingel langs de sportvelden met gebiedseigen soorten. Aanplant van erfrandbeplanting rond het buurtschap aan de Eikenhorstlaan. (Om)bouw van een melkveebedrijf aan de Eikenhorstlaan waardoor de landbouwfunctie binnen de polder beter beleefbaar wordt. Met een huiskavel krijgt ook de permanente aanwezigheid van koeien meer waarborg. Verbeteren van het extensieve beheer in een deel van de polder ten bate van de weidevogels. Bijvoorbeeld met mozaïekbeheer en/of door het extensief beheer toe te passen op een groter gebied. Toekomstbeeld behoud +++ zicht op de polder vanuit dorpsrand Voorhout 3. Aanbeveling 22

56 3.3 Nader onderzoek Om te komen tot een gebiedsvisie en een beheer- en uitvoeringsplan voor de Roodemolenpolder is nader onderzoek nodig waarbij de focus zal liggen op de plussen van de droomvisie Behoud +++. Wandelronde Een wandelronde langs de randen van het gebied is een uitgangspunt. In een vervolgonderzoek moet het traject en profiel bepaald worden. Vraagstuk daarbij is of er overal voldoende ruimte is voor een wandelpad. Specifiek bij het sportpark kan, bij beperkte ruimte, overwogen worden om het wandelpad aan de polderzijde van de sloot aan te leggen. Bij dit nadere onderzoek kan in dat geval ook een nieuwe sloot ten noordwesten van het pad overwogen worden, waardoor een wandelkade ontstaat. Gelijktijdig ontstaat dan meer ruimte voor de randbeplanting langs de sportvelden zoals in alle visies werd gewenst. Koeien in de wei Er zal nader onderzocht moeten worden hoe de gemeente dit kan stimuleren. Het ondersteunen van een (nieuwe) melkveehouder met een huiskavel in de polder is een mogelijkheid. Toekomstbeeld behoud +++ zicht op de polder vanuit dorpsrand Sassenheim 3. Aanbeveling 23

57 Handhaven van de vogelbiotoop Nader onderzoek naar maatwerk voor weidevogels in de Roodemolenpolder moet plaatsvinden. Als verpachter kan de gemeente randvoorwaarden stellen aan het gebruik door een pachter, en zo werken aan het verbeteren van de vogelstand. Hierbij kan mozaïekbeheer en uitgesteld maaien hard worden vastgelegd. Daarbij kan ingespeeld worden op een vroeg/laat broedseizoen (door een warme of koude winter). Overwogen kan worden enkele kleine foerageergebieden aan te leggen wanneer verwacht wordt dat dit de vogelstand aanmerkelijk verbetert. Naast de plussen van de droomvisie is er ook nader onderzoek denkbaar rond enkele andere onderwerpen: Fietspad Het nieuwe fietspad kent zijn eigen plantraject en staat los van de visievorming rond de Roodemolenpolder. In het interactieve proces over de Roodemolenpolder zijn diverse mogelijkheden geopperd op welke wijze het fietspad landschappelijk kan worden ingepast met aandacht voor privacy van aanwoneden. Deze ideeën kunnen een inspiratiebron vormen voor het fietspad in het zelfstandige vervolgtraject. Vaarverbinding De vaarverbinding met de Kaag is nadrukkelijk buiten de drie droomvisies geplaatst omdat deze in alle visie mogelijk is maar is ook erg kostbaar. Hier heeft derhalve ook geen peiling over plaatsgevonden. Over de technische realiseerbaarheid en maatschappelijk meerwaarde kan nader onderzoek plaatsvinden. Buurtschap Eikenhorstcluster De ontwikkeling van het Eikenhorstcluster kan los staan van de ontwikkeling van de polder. In de beschrijving van de droomvisie behoud +++ behoudt het buurtschap haar agrarisch karakter. Het buurtschap heeft potentie om de agrarische functie te combineren met landschappelijk wonen en agrarische verbreding in de zin van educatie, recreatie, streekproducten etc. Deze aspecten zijn in de ateliers aan de orde geweest. In een vervolg proces met de eigenaren van het cluster kan een toekomstperspectief voor het cluster worden geschetst waarbij ook landschappelijk inpassing (beplanting) aan de orde is. Ruïne van Teylingen Vanuit de Roodemolenpolder en vanaf de dorpsranden is de ruïne van Teylingen goed zichtbaar. De ruïne is een rijksmonument en een icoon van Teylingen. Nader onderzocht moet worden hoe door middel van een 3. Aanbeveling 24

58 wandelverbinding de ruïne en de polder beter met elkaar verbonden kunnen worden. In het werkteam is ook de suggetie aangedragen om de wandelverbinding door te trekken naar de zuidelijk gelegen molen Hoop op Zegen door middel van bijvoorbeeld een trekpontje 3.4 Vervolgstappen In september wordt de droomvisie aan de raad voorgelegd door het college. Als de gemeenteraad besluit dan duurt het nog even voordat het plan wordt gerealiseerd. De visie moet dan eerst nog worden uitgewerkt tot een plan en er moeten nog diverse onderzoeken plaatsvinden. Het is de ambitie van de gemeente om ook bij de uitwerking haar burgers te betrekken. Het proces om te komen tot de voorkeursvariant was open en transparant. We hebben hier veel positieve reacties op ontvangen. Het doet recht aan het interactieve traject om in de vervolgstappen kansen voor participatie te benutten. 3. Aanbeveling 25

59 4.Drie droomvisies In dit hoofdstuk worden de drie droomvisie gepresenteerd die de uitkomst zijn uit het participatieproces rond de Roodemolenpolder en die de basis vormde voor de peiling en het debat. Zicht op de Roodemolenpolder vanaf de dorpsrand van Sassenheim vergeleken: Bestaande situatie Zicht op de Roodemolenpolder vanaf de dorpsrand van Voorhout vergeleken: Bestaande situatie 4. Drie droomvisies 26

60 Behoud +++ In de droomvisie behoud +++ wordt ingezet op behoud van het huidige landschap waarin de boeren de polder economisch gebruiken voor de productie van voedergras. Met het huidige agrarisch natuurbeheer, in een beperkt deel van de polder, wordt de huidige vogelstand behouden. Er ontstaat een plus ten opzichte van de huidige situatie doordat er meer beweiding door koeien plaatsvindt en doordat een wandelrondje om de polder wordt aangelegd. visiekaart zicht op de Roodemolenpolder vanaf dorpsrand Sassenheim zicht op de Roodemolenpolder vanaf dorpsrand Voorhout 4. Drie droomvisies 27

61 Droomvisie Behoud +++ Toekomst schets Legenda agrarisch productieland grasland met weidevogelbeheer houtsingels opgaande beplanting sportvelden recreatieve paden geplande fietspad verbinding met Elsgeesterpolder verbinding met ruïne van Teylingen beweiding weidevogels geen maairestricties melkveehouderij bestaande bollenvelden Van de Bergh van Heemstedeweg Voorhout Sassenheim Oosthoutlaan * Deze tekening verbeeldt het landschap zoals het eruit zou kunnen zien over circa 10 jaar wanneer gekozen wordt voor de droomvisie 'Behoud +++'. Omwille van de leesbaarheid zijn sommige elementen niet exact op schaal getekend zoals bijvoorbeeld de breedte van de paden. De tekening is indicatief. Na keuze voor een van de visies wordt een proces gestart waarin een gebiedsvisie en vervolgens een inrichtingsplan wordt opgesteld. In opdracht van gemeente Teylingen m 500 m 4. Drie droomvisies 28

62 Behoud +++ (vervolg) Agrariërs De boeren van de Roodemolenpolder vormen het fundament voor de toekomst in deze visie. Zij beheren het landschap als goed agrarisch productieland en verdienen er een eerlijke boterham met melk- en vleesvee waarvoor zij de polder (vanaf het vroege voorjaar) maaien en bemesten. Ook de tuinders, die op kleinere schaal werken, blijven in de polder hun geld verdienen met bollenteelt en snijbloemen. De periode van beweiding wordt in deze visie langer en het vee staat vaker buiten. Gerefereerd wordt aan het klassieke beeld van het Hollandse landschap met bijvoorbeeld de blaarkop. Het heeft de voorkeur om alle gronden aan één boer te verpachten. De polder biedt ruimte aan een melkveehouderij, die kan ontstaan in het buurtschap aan de Eikenhorstlaan. Hierdoor kan gerealiseerd worden dat het melkvee in de weilanden van de Roodemolenpolder komt te staan. Als een nieuwe boerderij niet haalbaar is, kan er beweid worden door meerdere pachters met jongvee en/of schapen. Natuurwaarden Een deel van de polder wordt extensief beheerd ten gunste van weidevogels. In dit deel worden delen van het gras later in het voorjaar gemaaid en beweid. Er wordt gewerkt volgens zogenaamd mozaïekbeheer waarbij aan elkaar grenzende percelen op verschillende momenten worden gemaaid. Mozaïekbeheer biedt weidevogels een variatie in graslengte en speelt zo in op diverse behoeftes aan voedsel en schuilmogelijkheden. De boer kan zo op enkele percelen al gras maaien en beweiden voor het einde van broedseizoen. Bij het maaien worden de nesten ontzien. Voor een economische bedrijfsvoering kan maximaal een derde van de polder op deze wijze worden beheerd. Recreatie Voor recreanten staat in deze visie de beleving van rust en ruimte centraal. Het wordt mogelijk om een rondje om de Roodemolenpolder te wandelen met enkele nieuwe half verharde paden langs bestaande wegen en langs de rand van het sportpark. Gelijktijdig worden de sportvelden afgeschermd van de polder met een brede rand met beplanting. Tussen de paden en de polder liggen sloten, om te voorkomen dat honden op de weilanden kunnen komen. Verder blijft de polder niet toegankelijk voor recreanten. Het reeds geplande fietspad tussen Sassenheim en Voorhout vormt eveneens een schakel in het nieuwe wandelrondje. Met het oog op de wandelaars moeten brommers worden geweerd. Het rondje Roodemolenpolder sluit aan op de Ruïne van Teylingen en krijgt een verbinding met de (molen van de) Elsgeesterpolder. 4. Drie droomvisies 29

63 Behoud +++ (vervolg) Buurtschap Eikenhorstlaan Een van de bestaande erven van de bebouwing aan de Eikenhorstlaan kan als melkveebedrijf ontwikkeld worden. Met een erfrandbeplanting van bijvoorbeeld elzen en/of wilgen wordt het buurtschap beter in het landschap ingepast. Kosten en baten De aanlegkosten van deze droomvisie bedragen circa , en bestaan in hoofdzaak uit het aanbrengen van een strook beplanting langs het sportpark en 3 km voetpaden langs de randen van het gebied. Op de kosten kan nauwelijks bespaard worden, anders dan door het weglaten van deze inrichtingselementen. De baten uit de pacht zijn hoger dan de beheerlasten in het gebied. Er resteert dus een opbrengst van circa per jaar. Voor het deel met agrarische weidevogelbeheer is een beheer-vergoeding te verwachten. Overzicht van ingrepen: Aanleg half verharde wandelpaden aan de rand van de polder. Aanplanten van houtsingel langs de sportvelden met gebieds-eigen soorten. Aanplant van erfrandbeplanting rond het buurtschap aan de Eikenhorstlaan. (Om)bouw melkveebedrijf aan de Eikenhorstlaan. 4. Drie droomvisies 30

64 Meer natuurbeleving In de droomvisie meer natuurbeleving wordt het landschap optimaal ingericht en beheerd ten bate van de weidevogels. Het grondwaterpeil van de weilanden wordt verhoogd. Plaatselijk wordt door afgraven een plasdras gebied gecreëerd. Het aantal weidevogels zal hierdoor toenemen. Naast meer weidevogels zal er in de polder ook andere flora en fauna ontstaan. Het landschap wordt met natuurbegrazers beheerd. Recreanten met respect voor de natuur zijn meer dan welkom. Er valt immers veel natuur te beleven. visiekaart zicht op de Roodemolenpolder vanaf dorpsrand Sassenheim zicht op de Roodemolenpolder vanaf dorpsrand Voorhout 31

65 Droomvisie Meer Natuurbeleving Toekomst schets Legenda kruidenrijk grasland met weidevogelbeheer plas-dras land bospercelen met gebiedseigen beplanting plassen met rietoevers verbreden sloten vaarverbinding houtsingels opgaande beplanting sportvelden kering langs nieuwe boezemvaart geplande fietspad recreatieve paden struinpaden verbinding met Elsgeesterpolder verbinding met ruïne van Teylingen klompenpad (dicht in broedseizoen) laarzenpad natuurgrazers watervogels weidevogels kleinschalige horeca bestaande bollenvelden vaarverbinding Kaag kanoroutes Van de Bergh van Heemstedeweg Voorhout Sassenheim Oosthoutlaan * Deze tekening verbeeldt het landschap zoals het eruit zou kunnen zien over circa 10 jaar wanneer gekozen wordt voor de droomvisie 'Meer Natuurbeleving'. Omwille van de leesbaarheid zijn sommige elementen niet exact op schaal getekend zoals bijvoorbeeld de breedte van de paden. De tekening is indicatief. Na keuze voor een van de visies wordt een proces gestart waarin een gebiedsvisie en vervolgens een inrichtingsplan wordt opgesteld. In opdracht van gemeente Teylingen m 500 m 32

66 Meer natuurbeleving (vervolg) Natuurwaarden Het landschap van de Roodemolenpolder wordt in deze visie geoptimaliseerd voor weidevogels en wordt daarom aanzienlijk rijker aan water. Het niveauverschil tussen water en land wordt met enkel decimeters verminderd en sloten worden verbreed. Minder bemesting zal de waterkwaliteit verbeteren. Nattere weilanden met grotere kruidenrijkdom zijn het gevolg. Er wordt zeer laat in het voorjaar voor de eerst maal gemaaid of er vindt alleen begrazing plaats. Weidevogels zoals Grutto, Tureluur, Kievit en mogelijk Kemphaan profiteren hiervan en zullen in aantal toenemen. Weilanden behouden hun draagkracht voor extensieve begrazing met natuurgrazers die tegen een iets hogere grondwaterstand kunnen zoals de Hereford. Ook Hollandse rassen zoals de Blaarkop zijn mogelijk. Rond het geplande fietspad en ten zuiden van de Oosthoutlaan wordt ontgraven waarmee waterrijke en plas-dras situaties worden gecreëerd. Deze gebieden krijgen een relatief hoge grondwaterstand. Het is mogelijk om een flexibel waterpeil in te stellen en direct af te wateren op het boezemwater. Hierdoor ontstaan voor de weidevogels foerageergebieden dicht bij hun broedplaatsen in het weiland. Ook andere planten en dieren profiteren van de waterrijke polder die ontstaat. In het water, de dotterbloemhooilanden en de natuurvriendelijke oevers met riet, ontstaat ruimte voor water- en moerasvogels en ook voor trekvogels die de polder zullen weten te vinden. Ingrepen in het watersysteem zullen in overleg met het waterschap nader worden uitgewerkt. Recreatie Recreanten kunnen genieten van een afwisselende open polder met veel natuurschoon. Wandelaars krijgen buiten het broedseizoen de ruimte om de polder in te gaan. In het broedseizoen zijn de kwetsbare broedgebieden afgesloten. De natte natuurgebieden en de paden langs de randen van de polder zijn het gehele jaar toegankelijk voor wandelaars, die respect hebben voor de natuur. Er zijn verschillende rondjes te wandelen over de halfverharde paden. Gebiedseigen beplanting, zoals knotwilgen en griendbosjes, begeleiden op enkele plekken de routes. De paden sluiten ook aan op paden naar de Ruïne van Teylingen en naar de Elsgeesterpolder. Ook voor waterrecreanten is de polder toegankelijk. Met kano s kan het boezemwater en de polder worden verkend. Tijdens het broedseizoen kunnen kwetsbare delen worden afgesloten met een eenvoudige drijvende balk over het water. 4. Drie droomvisies 33

67 Meer natuurbeleving (vervolg) Optioneel kan het boezemsysteem worden uitgebreid met een nieuwe verbinding tussen het water langs de Eikenhorstlaan en de Dinsdagse wetering in het zuiden. Dan kunnen roeiboten of fluisterboten een rondje Roodemolenpolder combineren met een vaartocht naar de Kaag. Ook een verbinding met Voorhout behoort tot de mogelijkheden. Buurtschap Eikenhorstlaan De bebouwing aan de Eikenhorstlaan kan los van de polder blijven functioneren. Indien nodig kan het water hier op een eigen (lager) peil gehouden worden. Een van de schuren kan een functie gaan vervullen in het natuurbeheer van de polder. Een natuurbeheerder kan ook een rol vervullen in natuureducatie. Gekoppeld aan de recreatieve routes is hier ook kleinschalige horeca mogelijk. Met gebiedseigen beplanting worden de randen van het cluster gedeeltelijk ingeplant. De bollengrond langs de Eikenhorstlaan (deel van de Luizenmarktpolder) behoudt zijn functie en huidige waterpeil. 4. Drie droomvisies 34

68 Meer natuurbeleving (vervolg) Kosten en baten De aanlegkosten de droomvisie Meer Natuurbeleving bedragen circa De meeste kosten zitten in het maken van extra water en van plas/dras gebieden. Er komt veel grond vrij bij de graafwerkzaamheden. Als uitgangspunt in de kostenraming is gehanteerd dat deze grond wordt afgevoerd. Er kan aanzienlijk worden bespaard als de grond zonder extra transport binnen het plangebied kan worden hergebruikt. Voor de toegankelijkheid worden circa 4,5 km simpele voetpaden aangelegd met relatief eenvoudige bruggen. De optie om een verbinding met de Kaag te maken is niet meegenomen in de kostenraming. Het is niet de verwachting dat gronden in deze visie voor beweiding kunnen worden verpacht. Er zijn derhalve geen inkomsten te verwachten. De kosten voor beheer zijn circa per jaar. Voor de aanleg van natuur- en recreatiegebied is het de verwachting dat 66% van de kosten uit subsidie gedekt kunnen worden vanuit onder andere de regeling Samen voor Groen - deelgebied Leidse Ommelanden (Holland Rijnland, Provincie Zuid Holland). Voor het deel met weidevogelbeheer is een beheervergoeding te verwachten. Overzicht van ingrepen: Verhogen van het waterpeil met enkele decimeters zodat het niveauverschil tussen land en water kleiner wordt. Plaatselijk aanleggen van plasdras gebieden. Verbreden van sloten, aanleg natuurvriendelijke oevers en graven van plassen op polderpeil (voldoende waterberging voor de woonwijk is uitgangspunt). Een flexibel peilbeheer. Beheer met natuurgrazers. Aanleg van half verharde wandelpaden. Kleinschalige gebiedseigen beplanting in de waterrijke gebieden. Ruimte voor kleinschalige horeca. 4. Drie droomvisies 35

69 Genieten voor iedereen In de droomvisie Genieten voor iedereen wordt de polder toegankelijk gemaakt voor alle Teylingers. Dat vraagt paden voor mensen met een kinderwagen of rollator maar ook ruimte voor Teylingers die liever op laarzen of blote voeten door het veld lopen. In het polderlandschap met sloten, weilanden, polderbos en boomsingels, is er ruimte voor sporten en ravotten, klimmen, klauteren, picknicken in het gras en ruimte om te genieten van het weidse uitzicht. visiekaart zicht op de Roodemolenpolder vanaf dorpsrand Sassenheim zicht op de Roodemolenpolder vanaf dorpsrand Voorhout 4. Drie droomvisies 36

70 Droomvisie Genieten voor iedereen Toekomst schets Legenda bloemrijk grasland met grazers bloemrijk grasland met recreatie mogelijkheden recreatieveldjes bospercelen met gebiedseigen beplanting houtsingels opgaande beplanting sportvelden Recreatie- en beheerpad geplande fietspad recreatieve paden struinpaden P verbinding met Elsgeesterpolder verbinding met ruïne van Teylingen klompenpad beweiding struweelvogels watervogels recreatieveldjes speeltuin / educatie horeca / zorgboerderij parkeergelegenheid bestaande bollenvelden Van de Bergh van Heemstedeweg Voorhout Sassenheim P Oosthoutlaan * Deze tekening verbeeldt het landschap zoals het eruit zou kunnen zien over circa 10 jaar wanneer gekozen wordt voor de droomvisie 'Genieten voor iedereen'. Omwille van de leesbaarheid zijn sommige elementen niet exact op schaal getekend zoals bijvoorbeeld de breedte van de paden. De tekening is indicatief. Na keuze voor een van de visies wordt een proces gestart waarin een gebiedsvisie en vervolgens een inrichtingsplan wordt opgesteld m 500 m In opdracht van gemeente Teylingen Drie droomvisies 37

71 Genieten voor iedereen (vervolg) Recreatiemogelijkheden in de polder Teylingers kunnen in deze visie ongedwongen recreëren in de polder. In een natuurlijk landschap ontstaan er fijne plekken om te picknicken, te spelen en te wandelen. Een eenvoudig bankje of picknicktafel volstaat. Voetballen kan met zelfgemaakte doeltjes in het gras. Kinderen vinden in beplanting en sloten zelf speelaanleidingen. Aan de zijde van Voorhout ontstaat enige beslotenheid in de polder met houtsingels en bosjes rond graslanden en speelveldjes. Het landschap ten noorden en ten zuiden van het buurtschap aan de Eikenhorstlaan wordt aan de Voorhoutse zijde verschillend ingericht. In het noordelijke deel overheersen de bloemrijke graslanden aan de dorpsrand van Voorhout. Houtsingels en hakhoutbosjes van elzen, essen en wilgen zorgen voor afwisseling. In deze weilanden liggen veldjes die regelmatig gemaaid worden waardoor ze aantrekkelijk zijn voor picknicken, spelen en ravotten. De veldjes worden omgeven met lagere beplanting. Aan de zuidzijde worden, langs de dorpsrand van Voorhout, polderbossen aangeplant (van o.a. eik, els en es) tussen de poldersloten, waarin de kinderen straks kunnen spelen, klimmen en klauteren. Ook hiertussen liggen beschutte recreatievelden. Ten zuiden van de Oosthoutlaan is in dit polderbos ruimte voor een hondenlosloopweide en andere intensievere recreatieve functies. Aan de Sassenheimse zijde ontstaan er bloemrijke graslanden waarop grazende koeien en schapen het beeld bepalen. Wandelaars en aanwonenden genieten er van de rust. In dit open deel van het polderlandschap blijft er een zichtlijn bestaan tussen de polder Elsgeest en de Ruïne van Teylingen. De privacy van op de woningen aan de dorpsrand van Sassenheim wordt gewaarborgd doordat in de eerste 100 meter achter deze woningen geen recreatieve activiteiten of paden worden gepland. Optioneel is ook in deze visie meer waterrecreatie mogelijk zoals in de visie meer natuurbeleving is beschreven. Recreatief netwerk. Om de polder toegankelijk te maken voor alle Teylingers wordt een netwerk van diverse soorten paden aangelegd. Centraal door de polder loopt van noord naar zuid een half verhard pad, dat ook geschikt is voor rollators en wandelwagens. Deze route wordt ook gebruikt als beheerpad. De wijken van Sassenheim en Voorhout sluiten met nieuwe en bestaande routes aan op dit pad. Waar deze aansluitingen komen dient zorgvuldig te worden bepaald. Verschillende smalle paden lopen door de recreatievelden en door het polderbos. Routes worden her en der van een gevarieerde gebiedseigen beplanting voorzien met bijvoorbeeld elzen, eiken, knotwilgen en riet. Voor de avontuurlijke Teylinger is er een struinpad door het open zuidelijke 4. Drie droomvisies 38

72 Genieten voor iedereen (vervolg) deel van de polder. Via een reeks van eenvoudige planken bruggetjes over de sloten zoekt de struiner zijn eigen route door het weiland. Het reeds geplande fietspad vormt ook een schakel in het recreatieve wandelnetwerk. Langs het fietspad worden de sloten verbreed. Het fietspad wordt aangeplant met afwisselend knotwilgen en elzenhakhout en de oevers worden her en der met riet beplant. Voor bewoners in de dorpsrand ontneemt deze beplanting het directe zicht op hun tuinen. De gebruikers komen uit de aanliggende wijken per fiets of wandelend naar de polder toe. Alleen in ten zuiden van de Oosthoutlaan kan een kleine parkeervoorziening worden gerealiseerd. Het recreatieve netwerk sluit ook aan op de aanliggende polders met de Ruïne van Teylingen en de molen van Elsgeest. Ontwikkeling flora en fauna nieuwe soorten De recreatieve ontwikkeling van de polder levert nieuwe flora en fauna op. Ontwikkeling van bos, knotwilgen, houtsingels en bloemrijke weides zal een grote variatie aan nieuwe dieren trekken. Onder de vogels zal een grotere variatie ontstaan. De uiteindelijke keuzen voor boomsoorten, bloemmengsels en de wijze van beheer hebben veel invloed op de soorten die op de polder afkomen. Denkbaar zijn zangvogels uit rietoevers (rietgors, rietzanger, kleine karekiet), uit velden (veldleeuwerik, boerenzwaluw) en struweelvogels (tjiftjaf en zwartkop). In de bossen verschijnen vogels als boomklever en bonte specht. Bloeiende bloemen en struiken trekken insecten en vele vlinders aan. Tenslotte zijn er diverse biotopen voor kleine zoogdieren. 4. Drie droomvisies 39

73 Genieten voor iedereen (vervolg) Buurtschap Eikenhorstlaan In het buurtschap aan de Eikenhorstlaan is in deze droomvisie ruimte voor diverse vormen van horeca. Er is bijvoorbeeld een pannenkoekenboerderij mogelijk met een natuurspeeltuin voor de kleintjes en poldersport hier en elders in de polder voor de grotere kinderen. Ruimte voor natuureducatie kan daarop een maatschappelijke aanvulling zijn. Ook een zorgboerderij is mogelijk. Deze kan het beheer van de grazers, de weilanden en de speelweides voor haar rekening nemen. In de Luizenmarktpolder, langs de Eikenhorstlaan, kan in deze droomvisie een reeks van pluktuinen en boomgaarden ontstaan. Echter ook de bestaande bollenvelden kunnen hier recreatieve waarde hebben. Kosten en baten De aanlegkosten van droomvisie Genieten voor Iedereen bedragen circa De totale lengte aan paden bedraagt ruim 8 km met circa 65 bruggen of duikers. De meeste kosten zitten in de aanleg van de centrale recreatieve route van noord naar zuid door het gebied. Dit wordt een breed half verhard pad, zodat het ook voor rolstoelen, rollators en kinderwagens berijdbaar is en dienst kan doen als beheerpad. Dit vergt hierop aangepaste bruggen met leuningen. In de kostenraming zijn 15 van de 30 bruggen in dit pad uitgevoerd als eenvoudige duikerbrug. Kostenbesparing is mogelijk door de aantal paden te verminderen. Kiezen voor (nog) meer duikers in plaats van bruggen leidt verdere kostenbesparing maar gaat ten koste van de kwaliteit De jaarlijkse beheerkosten van deze droomvisie zijn vergelijkbaar met die van de droomvisie Meer Natuurbeleving. Dit wordt vooral veroorzaakt door de beheerkosten van de bruggen. Pachtinkomsten bedragen circa en de beheerkosten circa per jaar. In deze droomvisie is het goed voorstelbaar dat de beheerkosten afnemen wanneer deze door participerende burgers of ondernemers wordt gedaan. Voor de aanleg van groen- en recreatiegebied is het de verwachting dat 66% van de kosten uit subsidie gedekt kunnen worden (onder andere de regeling Samen voor Groen deelgebied Leidse Ommelanden (Holland Rijnland, Provincie Zuid Holland). 4. Drie droomvisies 40

74 Genieten voor iedereen (vervolg) Overzicht van ingrepen: Aanleg van verharde en onverharde paden met bruggen. Aanplant van boomrijen en boomsingels. Aanplant van polderbos. Aanleg recreatievelden. Verbreden van sloten en aanleg natuurvriendelijke oevers langs geplande fietspad. Diverse mogelijkheden binnen het Eikenhorstlaancluster. Begrazing door schapen en koeien. 4. Drie droomvisies 41

75 5. Nawoord De gemeente had al lange tijd het idee om een plan voor de toekomst voor de Roodemolenpolder de ontwikkelen. In eerdere ambities noemden we dit landschapspark. Dat roept bepaalde beelden op bij mensen. Toen wij kozen voor deze aanpak wist ik dat we de inhoud uit handen zouden geven, dus ook het idee rondom het landschapspark. Dit was niet altijd makkelijk, dat geef ik eerlijk toe. Maar ik ben wel trots op het feit dat dat het is gelukt en dat er door inwoners drie visies zijn gemaakt waarvan duidelijk één de voorkeur heeft. Met groot genoegen kijk ik terug op dit proces. Het was voor de gemeente de eerste keer dat we een visie ontwikkelden in zo n open, participatietraject. Dan vraag je veel van inwoners qua tijd maar ook van de betrokkenheid. Ik ben er trots op dat zoveel mensen hebben meegedaan. Ik wist vooraf niet precies wat ik moest verwachten. En visie voor de toekomst is niet het meest makkelijke onderwerp. Het resultaat is duidelijk. Wat mij betreft is dit een voorbeeld van regisseren en loslaten in vertrouwen. En dat gaan we in de toekomst meer doen! Ik kijk er naar uit om na het raadsbesluit samen met inwoners aan de slag te gaan met de uitwerking van deze visie. Kees van Velzen wethouder gemeente Teylingen juli Nawoord 42

76 Colofon Droomvisies voor de Roodemolenpolder Het resultaat van een interactief proces van januari tot en met juni Georganiseerd door de gemeente Teylingen (tevens opdrachtgever) en Terra Incognita (procesorganisatie, inhoud & ontwerp) De gemeente Teylingen Postbus ZJ Voorhout Kees van Velzen - wethouder Josephine Braam - projectleider Jan Zandstra - adviseur ruimte Suzanne de Jong - adviseur communicatie Terra Incognita Rotsoord 13b CL Utrecht www. terra-i.nl Jan Maurits van Linge - projectleider & landschapsarchitect Frank Stroeken - landschapsarchitect Kim Kool - landschapsontwerper In samenwerking met: METT - online samenwerkingsplatform Carambolas - film bij start project Planmaat - globale grondexploitatie Royal Haskoning - ecologisch onderzoek Peter van de Geer - Debatacademie Met dank aan: De leden van de werkteam Alle deelnemers aan de ateliers, informatieavonden en het debat Vogelwerkgroep Noordwijk Groep 8 van Emmaus school en groep 7 van de Startbaan school Utrecht, 29 juli eindrapport Colofon 43

77 Bijlagen Dit rapport biedt een overzicht van de resultaten van het interactieve proces rond de Roodemolen polder dat plaatsvond tussen januari en juli Alle resulaten van werkateliers en interactie via digitale media was steeds direct beschikbaar op de projectsite. Voor onderstaande bijlagen verwijzen we naar de website Overzicht communicatiemiddelen en momenten Verslagen ateliers Verslagen van de digitale interactie de vraag van vandaag Inventarisatierapport Weidevogelnotitie (vogelwerkgroep Noordwijk) Scorekaart Globale grondexploitatie (planmaat) Verslagen van de scholenateliers Bijlagen 44

78 Bijlage: Communicatie middelen Doel Communicatiemiddelen Datum Doorlopend (vanaf 1 januari) Startbijeenkomst, uitnodiging om te komen naar de startbijeenkomst. 1e en 2e werkatelier, openbaar deel Projectwebsite met aanleiding, doel, proces, programma en uitnodiging volgende openbare bijeenkomst en stand van zaken. Tevens mogelijkheid om mee te doen via vraag van vandaag. Via deze site was het ook mogelijk mee te doen aan de peiling. Projectwebsite is ook bereikbaar vis website Huis-aan-huis brief omwonenden Uitnodiging via gemeentepagina weekkrant Animatiefilm Flyer. Flyeren op locatie, weekmarkten en tijdens nieuwjaarsreceptie Driehoeksborden langs wegen. Facebook en twitter Weergave avond in kranten Uitnodiging via gemeentepagina weekkrant Weergave avond in kranten Debat Uitnodiging via gemeentepagina weekkrant Driehoeksborden langs wegen. Facebook en twitter Peiling Flyer. Oproep om mee te doen met de peiling. Huis-aan-huis verspreid. Driehoeksborden lang wegen Per scenario filmpje en eenvoudige manier van stemmen. Weergave debat in kranten. Resultaat peiling in kranten. Facebook en twitter Doorlopend 1 januari 23 januari. 13 februari en 6 maart 22 mei 22 mei 5 juni 45

79 Einde bijlage: BFT Eindrapport Roodemolenpolder Terug naar het agendapunt

80 BFT Raadsmemo uitslag peiling Roodemolenpolder (terug naar agendapunt) De inhoud van deze bijlage is te vinden vanaf de hierna volgende pagina's. #####PDFINCLUDE#####gured2:227574#

81 INTERNE MEMO AAN VAN : De leden van de gemeenteraad : Kees van Velzen DATUM : 13 juni 2014 ONDERWERP : Uitslag internetpeiling Roodemolenpolder Geachte leden van de gemeenteraad, Met deze memo wil ik u graag informeren over de uitslag van de internetpeiling voor het project Roodemolenpolder. Inleiding De Roodemolenpolder is een waardevolle groene buffer tussen Sassenheim en Voorhout. Over de toekomst van de polder zijn we in gesprek gegaan met onze inwoners. In verschillende bijeenkomsten en via de website zijn we met onze inwoners aan de slag gegaan, met als resultaat drie droomvisies voor de polder: - Behoud+++ - Meer natuurbeleving - Genieten voor iedereen Aansluitend op het publieke debat over de 3 droomvisies in theater t Onderdak in Sassenheim op 22 mei jl. kon tot en met 5 juni jl. via de website worden gestemd op een van de drie visies. Via een uitgebreide publiciteitscampagne, waaronder een flyer die huis-aan-huis is verspreid, is aandacht gevraagd voor het debat en de internetpeiling. Via deze memo wil ik u graag vooruitlopend op het persbericht en de besluitvorming het vervolgtraject voor de Roodemolenpolder informeren over de uitslag van de internetpeiling. Respons en uitslag internetpeiling Samenvattend kan worden gesteld dat er een groot aantal stemmen is uitgebracht (1172). In vergelijking met andere onderzoeken onder de inwoners is sprake van een hoge respons. De droomvisie Behoud+++ heeft ongeveer de helft van de stemmen behaald en de droomvisies Meer natuurbeleving en Genieten voor iedereen beide ongeveer een kwart van de stemmen. Er is daarmee volgens de internetpeiling sprake van een significante voorkeur voor de droomvisie Behoud+++.

82 De resultaten van de peiling zijn besproken met en worden onderschreven door een delegatie van het werkteam samengesteld uit 16 inwoners, die nauw betrokken zijn geweest bij de totstandkoming van de drie droomvisies. Er zijn vragen gesteld over de laagdrempeligheid van de peiling en de mogelijkheid van lobby s van de uitslag. Er is om een hoge respons te genereren bewust gekozen voor een laagdrempelige internetpeiling en geen onderzoek met een uitgebreide registratieplicht. Uit het advies van de websitebeheerder (Mett) blijkt dat op basis van een analyse van de IP-adressen er geen aanleiding bestaat uit te gaan van grootschalige beïnvloeding. Er is op basis van de ongewogen uitslag sprake van een significante uitslag met een duidelijke voorkeursvisie. Ik ben content met de respons en het verloop van de internetpeiling. Vervolg De resultaten van de peiling worden meegenomen in het raadsvoorstel over de toekomstvisie voor de Roodemolenpolder, dat in september 2014 via de commissie aan de commissie BFT aan uw raad wordt voorgelegd. Ik kijk ernaar uit op basis van dat voorstel met u in gesprek te gaan over de toekomst van de Roodemolenpolder. Met vriendelijke groet, Kees van Velzen B i j l a g e n: Beoordeling peiling Roodemolenpolder (informatief) Persbericht peiling Roodemolenpolder (informatief) Bijlage 1 Raadsmedeling over uitslag peiling Roodemolenpolder. Inleiding De gemeente Teylingen vindt het belangrijk om de Roodemolenpolder tussen Voorhout en Sassenheim groen te houden. Het is op dit moment een weidelandschap. Samen met de bewoners van Teylingen zijn we in het project droomdemolenpolder op zoek gegaan naar de wensen en de mogelijkheden is in Roodemolenpolder. Dit leggen we vast in een visie voor de polder. We beseffen dat er vele wensen en belangen zijn. Onze uitdaging zit erin dit proces goed te begeleiden. De inhoud komt van onze inwoners. Stappenplan In januari 2014 is er een starbijeenkomst geweest, daarin hebben we geïnventariseerd wat de ideeën, problemen en mooiste plekken zijn. Ook hebben we op twee basisscholen deze inventarisatie gedaan. Daarnaast is er een inventarisatie geweest van het gebied en is de flora en fauna door middel van een natuurwaardenonderzoek aangevuld met een weidevogelscan. Op basis van het ontvangen materiaal zijn er vijf droombeelden ontstaan waarin deze hebben we met een afvaardiging van geïnteresseerde mensen (werkteam bestaande uit 16 mensen) verder uitgewerkt en direct daarna teruggekoppeld in een openbare bijeenkomst op 13 februari. Op 6 maart is eenzelfde sessie geweest waarin de vijf droombeelden zijn teruggebracht naar 3 toekomstschetsen. Tijdens het aansluitende openbare deel zijn deze aangevuld. Op basis hiervan

83 zijn 3 visies gemaakt en deze teruggekoppeld met het werkteam. Deze zijn beschreven, uitgewerkt in een visiekaart en er is een kort filmpje gemaakt per scenario. Ook is er een vergelijkingsmatrix gemaakt (scorekaart) waarbij de drie visies in een kort schema vergelijkbaar zijn gemaakt zonder waardeoordeel. Op de projectwebsite was het mogelijk de stand van zaken, de tussentijdse resultaten en de drie visies te bekijken. Ook was er mogelijk om online mee te doen door de reageren op de de vraag van vandaag. Op 22 mei 2014 is er een debat geweest waarin de drie visies en de onderlinge verschillen zichtbaar zijn gemaakt. Het debat was tevens het startmoment van de peiling. Het was mogelijk om van 22 mei tot 5 juni te stemmen op een van de drie scenario s via de website Via een huis-aan-huis flyer, driehoeks borden, advertenties in de Teylinger en nieuwsrubrieken in deze kranten en via de gemeentelijke website zijn mensen geattendeerd op mee te doen aan de peiling. Er is gekozen voor een peiling op internet om laagdrempelig te zijn met al doel zo veel mogelijk mensen te bereiken. Resultaten peiling Via deze mededeling willen we u informeren over de uitslag van de peiling en de interpretatie die we daaraan geven, wetende dat er onrust was over de laagdrempeligheid van de peiling en mogelijke lobby s. Als eerste dient opgemerkt te worden dat er sprake is van een peiling. Geen onderzoek met zeer hoge betrouwbaarheidsfactor. De peiling geeft echter wel een goed beeld van de voorkeursrichting. Concludeert kan worden dat er een duidelijke uitslag is, de visie behoud +++ heeft ongeveer de helft van de stemmen. De visies genieten voor iedereen en meer natuurbeleving hebben elk circa een kwart van de stemmen. Dit geldt zowel voor de ongewogen peiling als de gewogen peiling. In de onderstaande alinea s hebben we nader toegelicht. De resultaten van de peiling hebben we ook besproken met een ruime afvaardiging van het werkteam. Zij onderschrijven de conclusie zoals verwoord in het persbericht. Bijgaand vindt u het persbericht zoals we deze vrijdag 13 juni naar buiten zullen brengen. De resultaten van de peiling worden meegenomen in het raadsvoorstel dat in september 2014 wordt besproken in de commissie BFT. Inhoudelijk peiling Er zijn 1172 stemmen uitgebracht in de periode van 22 mei tot 5 juni. Van 22 mei tot 27 mei uur was dit mogelijk om dit anoniem te doen door maximaal 1 per IP adres, na 27 mei daarna 1 stem per geregistreerde gebruiker (waarvan IP adres ons ook bekend is). Ongewogen uitslag

84 De totaal uitgebrachte stemmen,1172 stemmen. Gewogen uitslag Genieten voor iedereen % Meer natuurbel eving % Behoud % De gewogen uitslag is gebaseerd op de unieke IP adressen (674 stuks). Conclusie Geconstateerd kan worden dat er geen significant verschil is tussen de ongewogen uitslag en de gewogen uitslag. Visie behoud +++ blijft bij zowel bij de gewogen als de ongewogen uitslag iets meer dan de helft van de stemmen te krijgen. De visies meer natuurbeleving en genieten voor iedereen beide ongeveer een kwart. Hoewel er zeker op sommige IP adressen meerder keren is gestemd (denk ook aan meergezinshuishoudens, bedrijf of school) is de kans dat er sprake is van fraude of beïnvloeding zeer klein. En als dit al heeft plaatsgevonden heeft is het effect op de uitslag zeer klein en niet significant omdat er dan nog steeds een duidelijke voorkeur is voor Behoud +++. In samenspraak met een deel van het werkteam hanteren we daarom de ongewogen uitslag. De uitslag van deze peiling wordt meegenomen in het advies aan de gemeenteraad. Bijlage 2 Persbericht concept PERSBERICHT

85 Datum onderwerp persbericht 13 juni 2014 Uitslag peiling droomvisie Roodemolenpolder: behoud+++ Uitslag peiling droomvisie Roodemolenpolder: behoud+++ Behaalde de helft van de stemmen Op 5 juni werd de peiling afgesloten en waren er totaal 1172 stemmen binnengekomen. De uitslag was duidelijk van de drie droomvisies heeft behoud+++ verreweg de meeste voorkeur. Het aantal stemmen vind ik overweldigend, vertelt wethouder Kees van Velzen. Ik ben zeer tevreden over het resultaat van dit proces, maar eerlijk is eerlijk loslaten vind ik best lastig. Hoe dan ook deze visie wordt aan de gemeenteraad voorgesteld als toekomstvisie voor de Roodemolenpolder. Van tot drie droomvisies Voor het ontwikkelen voor een toekomstvisie voor de polder tussen Sassenheim en Voorhout koos de gemeente voor een interactief proces. Er was niets bij de start van het traject in januari. Alleen een kaart en veel onderzoek en referentiebeelden. De interactieve website speelde een cruciale rol in het proces. Er zijn meerdere bijeenkomsten georganiseerd en er is een werkteam aan de slag gegaan samen met een landschapsbureau Terra Incognita. Vooraf wist niemand hoeveel potentiele droomvisies er uit zouden komen. Er zijn uiteindelijke drie visies gepresenteerd tijdens een debat op 22 mei. Opbouw peiling De gemeente heeft het afgelopen jaar veel ervaring opgedaan met peilingen en onderzoeken. Deze ervaring leert dat weinig handelingen en een lage drempel het aantal stemmen behoorlijk kan verhogen. De interactieve website maakte het mogelijk om op een eenvoudige manier een peiling te organiseren. Het aantal uitgebrachte stemmen is relatief hoog als de gemeente dat bekijkt in relatie tot andere onderzoeken en peilingen. Betrouwbaarheid De resultaten zijn samen met het werkteam bekeken. Het was namelijk wel mogelijk om meerdere stemmen uit te brengen. De vraag die dus moest worden beantwoord hoe betrouwbaar is het resultaat? Verschillende berekeningen overzichten laten zien dat de uitslag betrouwbaar is en dat de sterke lobby die is gestart voor alle varianten heeft gewerkt omdat de uitslag ook met dubbele ip adressen uitkomt op 50% voor de droomvisie behoud+++. Besluitvorming In september wordt de droomvisie aan de raad voorgelegd door het college. Als de gemeenteraad besluit dan duurt het nog even voordat het plan wordt gerealiseerd. De visie moet dan eerst nog worden uitgewerkt tot een plan en er moeten nog diverse onderzoeken plaatsvinden. < einde bericht >

86 Einde bijlage: BFT Raadsmemo uitslag peiling Roodemolenpolder Terug naar het agendapunt

87 Reactie inwoner op visie Roodemolenpolder (terug naar agendapunt) De inhoud van deze bijlage is te vinden vanaf de hierna volgende pagina's. #####PDFINCLUDE#####gured2:228361#

88 Geest, Elly van der Onderwerp: RE: Update Visie Roodemolenpolder Van: Kusse, F&H Verzonden: woensdag 13 augustus :48 Aan: Roodemolenpolder CC: Braam, Josephine; Jong, Suzanne de; Roodemolenpolder Onderwerp: Re: Update Visie Roodemolenpolder Geachte heer Zandstra, Ik blijf bij mijn verzoek om de tekst aan te passen. Er staat nu dat verplaatsen en uitbreiding van de tennisbanen een gegeven is en dat staat op gespannen voet met de mededeling dat er een parallelle discussie daarover plaatsvind. Nu wordt meer dan de indruk gewekt dat die uitbreiding al een gegeven was ten tijden van de Roodemolendiscussie en dat is gewoon niet waar. En dat kan ook niet want die beslissing is zelfs nu nog niet genomen. Het is daarom meer dan logisch om in het document letterlijk aan te houden hetgeen in die startnotitie stond en zoals die hieronder geel gearceerd is opgenomen. Vriendelijke groet Frank Kusse From: Roodemolenpolder Sent: Wednesday, August 13, :23 AM To: 'Kusse, F&H' Cc: Braam, Josephine ; Jong, Suzanne de ; Roodemolenpolder Subject: RE: Update Visie Roodemolenpolder Geachte heer Kusse, Dank voor uw mail. Als projectteam hebben wij de samenwerking met het werkteam als inspirerend ervaren. Onze inzet is het werkteam goed op de hoogte te houden. Wij zijn als projectteam uiteraard ook zeer benieuwd naar de behandeling in de raad en het vervolgtraject voor de Roodemolenpolder. Naar aanleiding van uw opmerking over de uitbreiding van tennisbanen in westelijke richting willen wij u graag attenderen op het startdocument voor het project Droomdemolenpolder, waarin op pagina 9 de planontwikkeling voor de tennisbanen als een van de ruimtelijke uitgangspunten is gemeld Ruimtelijke ontwikkelingen Er zijn diverse ontwikkelingen in de polder bekend die als uitgangspunt gelden voor de planvorming: de ontwikkeling van tuincentrum Intratuin aan de Rijksstraatweg, een uitbreiding van bedrijventerrein Oosthoutlaan en de woonwijk Langeveld. Tot slot is er een fraai weiland grenzend aan de Molensloot ten noorden van de Zandsloot, dat de status heeft van bollencompensatiegebied. Dat mag dus omgezet worden naar bollenakker. Parallel aan de discussie rond de Roodemolenpolder vindt er 1

89 planvorming plaats over de verplaatsing en uitbreiding van de tennisvelden van STV. Er komt een nieuw fietspad tussen Sassenheim en Voorhout. Dit fietspad is uitgangspunt bij planvorming voor de Roodemolenpolder Tijdens het proces Droomdemolenpolder is de aandacht inderdaad veel meer uitgegaan naar het fietspad, mede door de actieve inbreng van belanghebbenden. We zijn het met u eens dat het fietspad qua besluitvorming een andere status heeft dan de tennisbanen. Waar voor het fietspad geldt dat over tracé en ruimtebeslag al besluitvorming plaats heeft gevonden, bevindt het traject voor de tennisbanen zich in een voorbereidende fase en moet daar nog over besloten worden. We kunnen ons voorstellen dat die nuance uit de formulering in het eindrapport niet voldoende blijkt. Op dit moment is het niet mogelijk de formulering te wijzigen omdat de besluitvorming in het college al plaats heeft gevonden. Het traject tussen raadscommissie en gemeenteraad biedt wel ruimte voor nuancering, bijvoorbeeld via de mogelijkheid om bij de behandeling in de commissie in te spreken. Wij zullen de wethouder, de heer Kees van Velzen, vanuit het projectteam meegeven deze nuance voor de volledigheid ook aan de commissie te melden. Vanuit de gemeente willen wij graag benadrukken dat wat ons betreft voor de leden van het projectteam geen sprake is van een verondersteld commitment met uitbreiding van de tennisbanen in westelijke richting of in een andere vorm. U bent volledig vrij daarover iets te vinden en dat in te brengen in het besluitvormingsproces over de tennisbanen. In dat traject kunnen uw opmerkingen over de benodigde capaciteit voor de tennisvereniging aan de orde gesteld worden. Het valt buiten de competentie van ons projectteam daar inhoudelijk op in te gaan. Wel zullen wij de projectleider voor de uitplaatsing van STV, mevrouw Johanneke Veneman, in kennis stellen van uw opmerkingen. Met vriendelijke groet, Namens het projectteam Roodemolenpolder Gemeente Teylingen Jan Zandstra Afdeling Ruimte, Team Ruimtelijke Ontwikkeling "Moderne dorpen, midden in de wereld" Postbus ZJ Voorhout t Van: Kusse, F&H [mailto:kusse06@planet.nl] Verzonden: woensdag 6 augustus :18 Aan: Roodemolenpolder CC: Braam, Josephine; Jong, Suzanne de; Zandstra, Jan; Gert Kloosterboer; Ina Kloosterboer Onderwerp: Re: Update Visie Roodemolenpolder Beste Jan en andere leden van het projectteam, 2

90 Dank voor het versturen van deze informatie. Het is voor ons als werk team prettig op deze wijze op de hoogte te worden gehouden van de stappen die de gemeente neemt om tot finale besluitvorming te komen. En het is bevredigend te merken dat recht gedaan wordt aan de uitkomsten van de brede maatschappelijke discussie. Dit zal hopelijk de scepsis verminderen jegens de (lokale) overheid. Ronduit ongelukkig ben ik met een zinsnede in het voorwoord, die om begrijpelijke redenen niet meer elders in het document terug te vinden is, namelijk dat uitgangspunt bij de discussie is geweest de uitbreiding van het tennispark bij/in het Ter Weege park. Ik heb het er nog eens op nagekeken: waar altijd een (terecht) voorbehoud is gemaakt voor het fietspad, is deze nooit gemaakt voor de uitbreiding van de tennisbanenin in westerlijke richting (de Roodemoolenpolder in). Dat zou ook onlogisch zijn omdat op het moment van de bijeenkomsten dat nog helemaal niet het voorstel was, laat staan dat daar een besluit over was genomen. Het feit dat deze zin slechts in het voorwoord is opgenomen suggereert dat deze conditie er pas recent aan toegevoegd is. Er wordt nu ten onrechte de indruk gewekt dat de participanten met dit gegeven hebben gewerkt; dat is geenszins het geval! Zoals wellicht bekend zijn bewoners in het geweer gekomen tegen (te grote) aantasting van het Ter Weege park, maar is er nu een nog grotere groep betrokkenen die de pas recent voorgestelde uitbreiding in westerlijke richting ernstig betwisten. Deze inwoners vinden het een verkwisting van geld (en tijd) en een aantasting van de Roodemoolenpolder om maar liefs 11 tennisbanen mogelijk te maken voor een vereniging die op grond van het ledenaantal er 8, hooguit 9 verdient. Ik vind het beslist onjuist dat in het document de indruk wordt gewekt dat de westerlijke uitbreiding van het toekomstige tennispark uitgangspunt is geweest en ik verzoek jullie dan ook deze onjuistheid te corrigeren. Met vriendelijke groet Frank Kusse From: Roodemolenpolder Sent: Wednesday, August 06, :27 AM To: Roodemolenpolder Cc: Braam, Josephine ; Jong, Suzanne de ; Zandstra, Jan Subject: Update Visie Roodemolenpolder Beste mensen, Via deze willen we jullie graag een korte update geven over de visie Roodemolenpolder. Afgelopen dinsdag heeft het college van burgemeester en wethouders ingestemd met het raadsvoorstel Visie Roodemolenpolder. Vanaf 19 augustus is dit besluit openbaar. Ter informatie ontvangen jullie het collegebesluit annex raadsvoorstel en het eindrapport. Aan de raad ligt ter besluitvorming voor: 1. De visie Behoud+++ vast te stellen als voorkeursvariant. 2. In te zetten op behoud van het bestaande landschap met versterken van drie speerpunten, conform de visie Behoud +++, en dit uit te werken in een Plan van Aanpak waarbij mogelijkheden voor participatie benut worden. De drie speerpunten zijn: agrarisch productielandschap, natuurwaarden, recreatie. Het raadsvoorstel gaat nu naar de raadscommissie Bestuurszaken, Financiën en Toerisme (BFT), die het op 10 september bespreekt. De vergadering begint om uur in het bestuurscentrum in Voorhout, het is op dit moment nog niet duidelijk onder welk agendanummer het onderwerp wordt behandeld. De vergadering is openbaar, je kunt hierbij dus aanwezig zijn en eventueel inspreken. Mocht je in willen spreken, dan moet je hierover contact opnemen met de griffie ( ). Op 25 september besluit de gemeenteraad over het raadsvoorstel. In de raad zal naar verwachting minder discussie tussen raadsleden plaatsvinden, hiervoor is de raadscommissie bedoeld. 3

91 Daarna zullen wij de visie uit gaan werken. Daarvoor gaan we een plan van aanpak maken. Zoals in het raadsvoorstel staat willen we daarbij mogelijkheden voor participatie benutten. Wanneer en hoe precies is nog niet bekend. Jullie aanbod om mee te denken en mee te werken wordt in elk geval zeer op prijs gesteld.. We houden jullie op de hoogte. Tot slot willen we meegeven dat de projectwebsite is omgezet naar de gemeentelijke website. Zowel als komen uit op de infopagina over de Roodemolenpolder op de gemeentelijke website. De informatie van de projectwebsite is in het eindrapport opgenomen. Bijlagen: Het collegebesluit annex raadvoorstel is als bijlage toegevoegd Het eindrapport is te vinden via Namens het projectteam Roodemolenpolder, Met vriendelijke groet, Gemeente Teylingen Jan Zandstra Afdeling Ruimte, Team Ruimtelijke Ontwikkeling "Moderne dorpen, midden in de wereld" Postbus ZJ Voorhout t </ Tekst ingevoegd door Panda GP 2014: Als het hier gaat om een ongevraagde (SPAM), klik dan op de volgende link om de te herclasseren: It is SPAM! </ Tekst ingevoegd door Panda GP 2014: Als het hier gaat om een ongevraagde (SPAM), klik dan op de volgende link om de te herclasseren: It is SPAM!

92 Einde bijlage: Reactie inwoner op visie Roodemolenpolder Terug naar het agendapunt

93 BFT RV Preventie- en handhavingsplan alcohol Teylingen (terug naar agendapunt) Beschrijving: De raad stelt op grond van artikel 43a Drank- en horecawet het Preventie-en handhavingsplan alcohol Teylingen vast. De inhoud van deze bijlage is te vinden vanaf de hierna volgende pagina's. #####PDFINCLUDE#####gured2:227570#

94 GEMEENTERAAD - VOORSTEL OPSCHRIFT Vergadering van 10 september 2014 Onderwerp: Preventie- en handhavingsplan alcohol Teylingen - Besluitvormend Beknopte samenvatting: De raad stelt op grond van artikel 43a Drank- en horecawet het Preventie-en handhavingsplan alcohol Teylingen vast. INFO BIJ HET BESLUIT Besluit nummer: 2014_Raad_00083 Gemeentewerken Handhaving Openbare Orde en Veiligheid Financiële consequenties: Geen Bestemd voor: Commissie BFT Financiële consequenties: Geen DE GEMEENTERAAD AANHEF Volgende bijlagen worden bijgevoegd: Preventie- en handhavingsplan Teylingen - definitief Volgende informatieve bijlagen worden bijgevoegd: Uitvoeringsnota gezondheidsbeleid Teylingen MOTIVERING Aanleiding en context: Op 1 januari 2014 is de Drank- en horecawet (DHW) gewijzigd. De DHW schrijft voor dat gemeenten een preventie- en handhavingsplan alcohol (PenH-plan) opstellen dat de hoofdzaken van het beleid bevat over zowel de preventie van alcoholgebruik, met name onder jongeren, als de handhaving van de wet. Het plan dient vervolgens elke vier jaar, gelijktijdig met de vaststelling van het Lokaal Gezondheidsbeleid vanuit de Wet publieke gezondheid (Wpg), te worden vastgesteld. p 1 van 2

95 Beoogd resultaat: Een integrale aanpak vanuit zowel het gezondheidsbeleid als het handhavingsbeleid met tot doel alcoholmatiging onder jongeren te bewerkstelligen. Argumentatie: 1.1 Een integrale aanpak vergroot de kans op succes Twee belangrijke doelen van de gewijzigde DHW zijn: - het effectiever tegengaan van schadelijk alcoholgebruik onder jongeren. - het terugdringen van alcoholgerelateerde overlast en verstoring van de openbare orde. Het belangrijkste speerpunt van ons Lokale Gezondheidsbeleid is alcoholmatiging onder jongeren. In dit plan richten we ons op de volgende drie doelgroepen: jongeren, opvoeders en alcoholverstrekkers. Iedere doelgroep vraagt om een andere benadering. Vanuit de verschillende beleidsvelden worden drie (elkaar aanvullende) middelen ingezet om de bewustwording over alcoholgebruik te verhogen en alcoholmatiging te bevorderen: communicatie, educatie en handhaving. 2.1 Artikel 43a DHW schrijft voor dat het plan moet worden vastgesteld door de raad Alternatieven: Niet van toepassing Kanttekening: Niet van toepassing Aanpak / uitvoering: De actiepunten uit de PenH-nota worden in samenwerking met de verschillende partners uitgevoerd. In het Handhavingsuitvoeringsprogramma (HUP) zijn prioriteiten gesteld voor de handhaving. In totaal is er voor toezicht en handhaving van de DHW 240 uur opgenomen. Participatie niveau: Samenwerkingspartner Duiding participatie niveau: De medewerking van de verschillende partners is eerder al in participatie geregeld bij het opstellen van het Lokaal Gezondheidsbeleid. Beslist het volgende: VOORSTEL Besluitpunt 1: Het Preventie- en handhavingsplan alcohol Teylingen vast te stellen. STEMMING Ontwerpbesluit door de commissie bft in vergadering van 10 september 2014 p 2 van 2

96 Einde bijlage: BFT RV Preventie- en handhavingsplan alcohol Teylingen Terug naar het agendapunt

97 BFT Preventie- en handhavingsplan Teylingen (terug naar agendapunt) De inhoud van deze bijlage is te vinden vanaf de hierna volgende pagina's. #####PDFINCLUDE#####gured2:227568#

98 Preventie- en handhavingsplan alcohol Teylingen

99 Inleiding Per 1 januari 2013 is de Drank- en horecawet (DHW) gewijzigd. Door deze wijziging zijn gemeenten de belangrijkste uitvoerders van de DHW geworden. De DHW heeft als belangrijk doel de jeugd te beschermen tegen de schadelijke effecten die alcohol kan hebben op de gezondheid. Op grond van de DHW zijn gemeenten verplicht om iedere vier jaar een preventie- en handhavingsplan alcohol (PenH-plan) vast te stellen (zie bijlage voor betreffend artikel). Dit plan bevat de hoofdzaken van het beleid betreffende de preventie van alcoholgebruik, met name onder jongeren, en de handhaving van de wet. Op grond van de Wet Publieke Gezondheid stelt het college iedere vier jaar een Lokaal gezondheidsbeleid op. Voor het uitvoeringsprogramma heeft de raad besloten de volgende speerpunten op te nemen: - alcoholmatiging onder jongeren - rookvrije schoolpleinen. Naast het gezondheidsbeleid is de regelgeving uit de Drank- en horecawet (DHW) en de Drank- en horecaverordening Teylingen van toepassing. De raad heeft de DHWverordening op 31 oktober 2013 vastgesteld. De gemeente is verantwoordelijk voor toezicht en handhaving. In het Handhavingsuitvoeringsprogramma (HUP) zijn prioriteiten gesteld voor de handhaving. In totaal is er voor toezicht en handhaving van de DHW 240 uur opgenomen. De gemeente Teylingen heeft twee DHW-inspecteurs. Doelstelling Schadelijk alcoholgebruik behoort tot de tien grootste gezondheidsproblemen in ons land. We zetten in op de doelgroep jongeren omdat in vergelijking met ouderen of volwassenen, jongeren de meeste gezondheidsschade door (overmatig) alcoholgebruik ondervinden. Voorbeelden hiervan zijn hersen- en leverschade. Jongeren die voor hun dertiende jaar beginnen met drinken, hebben 40% meer kans dat ze op een bepaald moment in hun leven verslaafd raken. 2 We concluderen dat de meeste gezondheidswinst is te behalen bij het inzetten op alcoholmatiging bij de doelgroep jongeren. Doel is om onze jongeren in een gezonde omgeving op te laten groeien en ze gezond te houden. Dit verhoogt tevens de kwaliteit van het leven van onze inwoners. Ook voorkomt dit preventieve beleid hogere zorgkosten voor onze inwoners met gezondheidsproblemen op latere leeftijd. Daarom zet de gemeente in de periode extra in op dit punt. De gemeente stelt zich tot doel om het gebruik van alcohol onder jongeren onder de 18 jaar te verminderen in de komende vier jaar. Acties hier omheen worden uiteen gezet in het Lokaal gezondheidsbeleid en dit preventie- en handhavingsplan Drank- en Horecawet. De effectindicatoren die hiervoor worden gebruikt komen uit de kerncijfers Jongerenpeiling. Deze peiling voert de GGD Hollands-Midden iedere vier jaar uit onder jongeren in deze regio. De meest recente peiling dateert uit De volgende peiling wordt in 2017 uitgevoerd. Beide peilingen worden tegenover elkaar afgezet om de ontwikkeling op het gebied van alcoholgebruik onder jongeren te monitoren. Preventieve aanpak In dit plan richten we ons op de volgende drie doelgroepen: jongeren, opvoeders en alcoholverstrekkers. Iedere doelgroep vraagt om een andere benadering. Vanuit de verschillende beleidsvelden worden drie (elkaar aanvullende) middelen ingezet om de bewustwording over alcoholgebruik te verhogen en alcoholmatiging te bevorderen: communicatie, educatie en handhaving. De eerste jaren zetten we vooral in op een preventieve aanpak. Door middel van communicatie en educatie worden alle doelgroepen zich bewust van de regelgeving en met name hun eigen rol in alcoholpreventie bij jongeren. Hopelijk heeft dit tot gevolg dat minder hoeft te worden ingezet op handhaving en het opleggen van sancties. Dit neemt niet weg dat handhaving een belangrijk instrument blijft voor de gemeente, waar nodig wordt dit ingezet. Samen met het team Communicatie wordt een communicatieplan gemaakt voor de periode

100 Actiepunten per doelgroep a. Jongeren Jongeren zijn een belangrijke doelgroep omdat de DHW gericht is op de bescherming van jongeren tegen de schadelijke effecten van alcohol. We richten ons op jongeren tussen 12 en 18 jaar. De inhoudelijke boodschap is niet alleen gericht op de regelgeving, maar met name op de gevolgen van alcoholgebruik op de gezondheid van jongeren. Door middel van communicatie en educatie willen we jongeren bewust maken van de negatieve effecten van alcohol. De NIX-boodschap niet drinken en roken tot je 18 e moet de norm worden. Jongeren moeten zich bewust worden van hun eigen verantwoordelijkheid en de mogelijke gevolgen van hun gedrag. Belangrijk bij lokale communicatie naar jongeren is dat zoveel mogelijk wordt ingezet op gebruik van sociale media. Jongeren die alcohol bij zich hebben in de openbare ruimte zijn op grond van artikel 45 van de DHW in overtreding (zie bijlage voor tekst artikel). De wet schrijft voor welke sanctiemaatregelen worden toegepast; een proces verbaal en een boete. Het staat gemeenten echter vrij om jongeren bij een eerste overtreding door te sturen naar bureau HALT. Een HALT-afdoening is gericht op bewustwording c.q. gedragsverandering. Bureau HALT betrekt de ouders/verzorgers ook bij het proces. Formeel mogen DHW-inspecteurs nog niet doorsturen naar HALT. Regionaal worden hierover afspraken gemaakt met HALT. Naar verwachting wordt dit in de tweede helft van 2014 formeel geregeld. De volgende actiepunten worden ingezet richting jongeren: Communicatie & educatie Nr. Actiepunt Uitvoering/monitoring Kosten (in euro s) 1 Lokale communicatie-campagne in het kader van de NIX18 campagne. 2 Het aanbieden van lesmateriaal (module Weerbaarheid, roken en alcohol) gericht op laatste klassen basisschool. 3 Het aanbieden van gastlessen en lesmateriaal (module Gezonde school en genotmiddelen) gericht op scholieren voortgezet onderwijs. 4 Voortzetten afspraken samenwerking Teylingen College, KTS. O.a. lockercontrole door de politie, brede voorlichting middelengebruik en inzetten van alcoholtestapparatuur bij schoolfeesten Jaarlijks minimaal twee acties, bijvoorbeeld brief of publicatie. Jaarlijks. Vanaf het schooljaar 2014/2015 wordt hier intensiever op ingezet en ingekocht : jaarlijks Vanaf het schooljaar 2014/2015 wordt hier intensiever op ingezet en ingekocht en 2015 tussenevaluatie eindevaluatie. Financiën uit uitvoeringskosten Lokaal Gezondheidsbeleid ( 2.000,-) Financiën vanuit uitvoeringskosten Lokaal Gezondheidsbeleid ( 2.000,-) & gemeentelijke bijdrage RDOG (Regionale Dienst Openbare Gezondheidszorg Hollands Midden) Financiën vanuit uitvoeringskosten Lokaal Gezondheidsbeleid ( 2.000,-) & gemeentelijke bijdrage RDOG Partners Gemeente, GGD en overige partners GGD, scholen GGD, scholen - Politie, GGD Hollands- Midden, Bureau Halt en het Teylingen College KTS 3

101 5 Samenwerking vastleggen in een overeenkomst met het Rijnlands Lyceum. O.a. lockercontrole door de politie, brede voorlichting middelengebruik en inzetten van alcoholtestapparatuur bij schoolfeesten 6 ABC gesprekken (Advies, Begeleiding en Consultatiegesprekken over middelengebruik) met jongeren. 7 Preventieve leerstraf opleggen bij overtredingen van alcoholen drugsgebruik Voor schooljaar Wordt reeds uitgevoerd en voortgezet Handhaving Wordt reeds opgelegd bij vertreding APV (door politie) 2014 worden afspraken gemaakt over doorverwijzingen door DHWinspecteurs - Politie, GGD Hollands- Midden, Bureau Halt en het Rijnlands Lyceum Financiën vanuit gemeentelijke OGGZ-middelen Financiën vanuit gemeentelijke bijdrage RDOG Brijder, schoolbegeleiders en jeugdhulpverleners. Bureau Halt 8 Controles hot spots jongeren BOA s, wijkagenten, DHWinspecteurs 4 b. Opvoeders Onder opvoeders verstaan we in eerste instantie de ouders of verzorgers, zij hebben een belangrijke/leidende rol bij de educatie over alcoholgebruik door jongeren. Daarnaast spelen ook scholen hierbij een belangrijke rol. Bij ouders en opvoeders zetten we vooral in op educatieve communicatie. Ook hier is de inhoud van de boodschap gericht op regelgeving, maar met name op de gevolgen van alcoholgebruik op de gezondheid van jongeren. Tevens richt de educatieve communicatie zich op de rol van de ouder rondom dit onderwerp. Scholen zijn onze partners bij communicatie en educatie richting zowel ouders/verzorgers als richting de jongeren. Nr Actiepunt. 1 Ouderavonden op basis- en voorgezet onderwijsscholen met verplicht onderdeel alcohol-voorlichting. 2 Lokale communicatiecampagne in het kader van de NIX18 campagne. 3 Op de website van het CJG tips en tricks middelengebruik plaatsen. Communicatie & educatie Uitvoering/monitorinro s) Kosten (in eu- Jaarlijks Financiën vanuit regionale verslavingspreventie (via Regiogemeente Leiden) Financiën vanuit Jaarlijks minimaal uitvoeringskosten twee acties, bijvoorbeeld Lokaal Ge- brief of publicatiezondheidsbeleid ( 2.000,-) Partners GGD, scholen Gemeente, GGD en overige partners Uiterlijk eind CJG (Centrum Jeugd & Gezin)

102 4 Deskundigheidbevordering binnen de school: docenten, zorgcoördinatoren In het schooljaar 2014/2015 wordt gestart met het uitwerken van dit punt. Financiën vanuit regionale verslavingspreventie GGD, scholen 5 Versterking signalerings- en verwijzingsfunctie 6 Opleiding door Brijder van professionals bij Jeugd en jongerenwerk, Maatschappelijk werk, Jeugdzorg en Jeugd GGZ 7 Plaatsgerichte signalering, advies en doorverwijzing 8 Meer afstemming en aansluiting tussen partners (professionals hebben vaker met elkaar contact over specifieke casus) In het schooljaar 2014/2015 wordt gestart met het uitwerken van dit punt in samenwerking tussen de gemeente, GGD, Brijder en de scholen In het schooljaar 2014/2015 wordt gestart met het uitwerken van dit punt. Wordt reeds uitgevoerd In het schooljaar 2014/2015 wordt gestart met het uitwerken van dit punt. Financiën vanuit uitvoeringskosten Lokaal Gezondheidsbeleid ( 1.500,-) & vanuit regionale verslavingspreventie Financiën vanuit gemeentelijke bijdrage RDOG Gemeente, GGD, Brijder, scholen Brijder Financiën vanuit Jongerenwerk subsidie jongerenwerk - Docenten/ mentoren, schoolmaatschappelijk werk, CJG, Brijder c. Alcoholverstrekkers 5 De DHW is van toepassing op alle alcoholverstrekkers. Horeca, sportkantines en slijterijen moeten zich houden aan de vergunningplicht, leeftijdsgrenzen enzovoort. Daarnaast geldt lokaal dat moet worden voldaan aan de regels die zijn gesteld in de Drank- en horecaverordening Teylingen. In 2014 richten we ons qua toezicht en handhaving op de preventieve (educatieve) aanpak. We zorgen dat alle vergunningen op orde zijn en bespreken 1-op-1 met vergunninghouders de regels en aanpak rond de leeftijdsgrenzen. Daarnaast richten we ons op nalevingscommunicatie. Dit is bijvoorbeeld communicatie naar aanleiding van mystery guests onderzoeken. Nr Actiepunt. 1 Lokale communicatie-campagne in het kader regelgeving DHW 2 Taken uit de intentieverklaring alcohol, jongeren en sport blijvend uitvoeren en monitoren Uitvoering/monitoring Jaarlijks minimaal een actie, bijvoorbeeld themapagina of nalevingscommunicatie n.a.v. Mystery Guests onderzoek In het derde kwartaal van 2014 worden deze taken actief opgepakt. Kosten (in euro s) Financiën vanuit uitvoeringskosten Lokaal Gezondheidsbeleid ( 2.000,-) Partners Waar mogelijk alcoholverstrekkers - Sportverenigingen

103 3 (Sport)verenigingen ondersteunen door het geven van trainingen Instructie Verantwoord Alcoholgebruik (IVA) Elk jaar geeft Welzijn Teylingen één training waardoor gemiddeld 45 barvrijwilligers worden opgeleid Financiën vanuit subsidie Welzijn Teylingen Welzijn Teylingen, sportverenigingen 6 4 Bedrijfsbezoeken bij alle DHWvergunninghouders: horeca, slijterijen en paracommerciële inrichtingen (waaronder sportkantines): vergunningen controleren + educatieve voorlichting 5 Leeftijdscontroles bij minimaal twee evenementen 6 Jaarlijks minimaal twee leeftijdscontroles per categorie: horeca, paracommercie (waaronder sportkantines), supermarkten en slijterijen 7 Jaarlijks minimaal één Mystery Guestsonderzoek uitvoeren, gevolgd door nalevingscommunicatie Handhaving DHW-inspecteurs Vergunningverleners afdeling Gemeentewinkel Regionale pool (DHWinspecteurs) Hillegom, Lisse en Katwijk DHW-inspecteurs Vergunningverleners afdeling Gemeentewinkel Financiën Vanuit budget Openbare Orde en Veiligheid

104 Bijlage 1: artikelen Drank- en horecawet Artikel 43a 1. De gemeenteraad stelt uiterlijk zes maanden na inwerkingtreding van dit artikel voor de eerste maal een preventie- en handhavingsplan alcohol vast. Vervolgens wordt dit plan elke vier jaar gelijktijdig met de vaststelling van de lokale nota gezondheidsbeleid, bedoeld in artikel 13, tweede lid, van de Wet Publieke Gezondheid, vastgesteld. Het plan kan tussentijds worden gewijzigd. 2. Het plan bevat de hoofdzaken van het beleid betreffende de preventie van alcoholgebruik, met name onder jongeren, en de handhaving van de wet. 3. In het plan wordt in ieder geval aangegeven: a. wat de doelstellingen zijn van het preventie- en handhavingsbeleid alcohol; b. welke acties worden ondernomen om alcoholgebruik, met name onder jongeren, te voorkomen, al dan niet in samenhang met andere preventieprogramma s als bedoeld in artikel 2, tweede lid, onderdeel d, van de Wet Publieke Gezondheid; c. de wijze waarop het handhavingsbeleid wordt uitgevoerd en welke handhavingsacties in de door het plan bestreken periode worden ondernomen; d. welke resultaten in de door het plan bestreken periode minimaal behaald dienen te worden. Artikel Het is degenen die de leeftijd van 18 jaar nog niet hebben bereikt, met uitzondering van personen van 16 of 17 jaar die dienst doen in een inrichting waarin het horecabedrijf wordt uitgeoefend, waaronder begrepen het zijn van barvrijwilliger in een inrichting in beheer bij een paracommerciële rechtspersoon, verboden op voor het publiek toegankelijke plaatsen alcoholhoudende drank aanwezig te hebben of voor consumptie gereed te hebben, met uitzondering van plaatsen waar bedrijfsmatig of anders dan om niet alcoholhoudende drank voor gebruik elders dan ter plaatse wordt verstrekt. 2. Overtreding van het eerste lid wordt gestraft met een geldboete van de eerste categorie. 3. De in dit artikel strafbaar gestelde feiten zijn overtredingen. 7

105 Einde bijlage: BFT Preventie- en handhavingsplan Teylingen Terug naar het agendapunt

106 BFT Uitvoeringsnota gezondheidsbeleid Teylingen (terug naar agendapunt) De inhoud van deze bijlage is te vinden vanaf de hierna volgende pagina's. #####PDFINCLUDE#####gured2:227569#

107 Lokaal gezondheidsbeleid Uitvoeringsnota

108 INHOUDSOPGAVE INLEIDING... 3 HOOFDSTUK 1 EVALUATIE ACTIEPUNTEN LOKAAL GEZONDHEIDSBELEID HOOFDSTUK 2 SPEERPUNT ALCOHOLMATIGING ONDER JONGEREN... 7 HOOFDSTUK 3 SPEERPUNT ROOKVRIJE SCHOOLPLEINEN HOOFDSTUK 4 MONITORING EN EVALUATIE

109 INLEIDING De Wet publieke gezondheid (Wpg) regelt de organisatie van de openbare gezondheidszorg. De gemeente Teylingen heeft op basis van deze wet de taak te zorgen voor een stabiele en goed samenwerkende openbare gezondheidszorg binnen de gemeente. Vanuit de wet is de gemeente verplicht eens in de vier jaar een nota lokaal gezondheidsbeleid vast te stellen. In het lokaal gezondheidsbeleid worden de kaders, doelstellingen en actiepunten voor de komende vier jaar opgesteld. Proces- en uitvoeringsnota De gemeente Teylingen heeft gekozen voor een procesnota en een uitvoeringsnota. De procesnota Lokaal Gezondheidsbeleid is op 12 december 2013 vastgesteld door de gemeenteraad en bevat de kaders voor de komende periode. Tijdens deze raadsvergadering heeft de raad besloten om drie onderwerpen op te nemen in de uitvoeringsnota : 1. een evaluatie van de actiepunten van het lokale gezondheidsbeleid in de periode ; 2. het speerpunt alcoholmatiging onder jongeren ; 3. het speerpunt rookvrije schoolpleinen. Deze uitvoeringsnota omvat de planning, budgettering en de samenwerking met partners rondom alle actiepunten gericht op bovenstaande speerpunten. Samenwerking partners De inhoud van deze uitvoeringsnota en alle actiepunten zijn samengesteld in samenwerking met zowel betrokken interne collega s als partnerorganisaties uit het maatschappelijk middenveld. Hierbij is gebruik gemaakt van de inhoud van de Regionale Beleidsvisie Verslavingspreventie Zuid-Holland Noord. In deze lokale uitvoeringsnota zijn de actiepunten uit de regionale gezondheidsnota verder uitgewerkt naar de lokale situatie in Teylingen. Deze nota richt zich vooral op de preventieve acties gericht op het beperken van alcoholen rookgebruik onder jongeren. Het Preventie- en Handhavingsplan van de gemeente Teylingen in het kader van de Drank en Horecawet (DHW) omvat ook acties gericht op controle en handhaving. De uitvoeringsnota lokaal gezondheidsbeleid en het Preventie- en Handhavingsplan DHW zijn daarop op elkaar afgestemd. 3 Leeswijzer De eerste drie hoofdstukken van deze uitvoeringsnota omvatten de drie bovenstaande onderwerpen. In het vierde en laatste hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van de planning en budgettering van de actiepunten en de monitoring van de beleidsdoelstellingen.

110 HOOFDSTUK 1 EVALUATIE ACTIEPUNTEN LOKAAL GEZONDHEIDSBELEID De gemeenteraad van Teylingen heeft het college gevraagd om de resultaten van de actiepunten uit het lokaal gezondheidsbeleid te verwerken in de uitvoeringsnota. Hieronder volgt een evaluatie van deze actiepunten. Per actiepunt worden de resultaten beschreven. Ook wordt per actiepunt beschreven of dit actiepunt is afgerond, of dat deze wordt meegenomen in het gezondheidsbeleid De reden voor de periode tussen het lokaal gezondheidsbeleid en betreft de drukte rondom de decentralisaties binnen het sociale domein en de tijdsintensiviteit die het kost om de voorbereidingen te treffen. 4 Nr. Actie Resultaat Huidige status (afgerond of voortzetten) Algemeen 1 Bij opstellen woonvisie aandacht vragen voor het opnemen van gezondheidsaspecten in huisvestingbeleid 2 Bij opstellen nota s ouderenbeleid, jeugdbeleid, en sportbeleid integraal afstemmen en aansluiten op uitgangspunten nota lokaal gezondheidsbeleid Voortzetten huidig preventief beleid op gebied van maatschappelijke zorg 4 Na inventarisatie van de doelgroep door gemeente Leiden 1, additionele maatregelen en acties bepalen voor gemeente Teylingen 5 Instellen van een structureel overleg met eerstelijnszorg om zicht te houden op de signalen en eventuele knelpunten in de gemeente op het gebied van de eerstelijns zorg. In de huidige woonvisie zijn kwaliteitseisen voor woningen en woonomgeving opgenomen. Hierin staat een aantal eisen met betrekking tot gezondheid vermeld. Bij het ouderen- en jeugdbeleid is afstemming geweest. De sportnota richt zich op accommodaties. Er zijn daarbij geen specifieke acties uit het gezondheidsbeleid overgenomen. Is voortgezet binnen Wmobeleid en aanverwante beleidsterreinen. Hierop is het Regionaal Kompas Zuid- Holland Noord opgezet. Dit kompas concentreert zich op de problematiek rond dakloosheid, maar raakt daarmee ook aanpalende terreinen en sectoren. Het Regionaal Kompas schetst de weg waarlangs de regio Zuid- Holland Noord resultaten wil bereiken. Tweemaal per jaar heeft de gemeente een overleg met een afvaardiging van huisartsen. Tijdens dit overleg worden gezondheidsontwikkelingen besproken en acties afgesproken. Daarnaast heeft ook het CJG 2 tweemaal per jaar overleg met de huisartsen als doel om de Dit jaar (2014) wordt gestart met het opstellen van een nieuwe woonvisie en wordt rekening gehouden met het opnemen van gezondheidsaspecten. Beleidsdoorontwikkelingen op het gebied van passend onderwijs, Wmo, Jeugd en de nieuwe participatiewet worden afgestemd op het lokale gezondheidsbeleid Doel hiervan is het opstellen van integraal beleid. Wordt voortgezet. Het Trimbos instituut evalueert in het tweede half jaar van 2014 het Regionaal Kompas samen met de betrokken gemeenten. De bestaande overleggen worden voortgezet. 1 Inventarisatie naar doelgroepen maatschappelijke opvang en verslavingsbeleid (dak- en thuislozen eventueel met verslavingsproblematiek) 2 Het Centrum voor Jeugd en Gezin Teylingen

111 Nr. Actie Resultaat Huidige status (afgerond of voortzetten) keten rond ouders en kinderen sluitend te maken, elkaar weten te vinden en samenwerkingsafspraken te maken. Ook is er regelmatig overleg tussen gemeente en Algemeen Maatschappelijk Werk (AMW) om het aanbod aan te laten sluiten op de problematiek uit de lokale samenleving. Er bestaan ook structurele overleggen met het onderwijs (Basis en Voortgezet Onderwijs) op het gebied van eerstelijns zorg. Alcoholmatiging 6 De scholen benaderen die niet deelnemen aan het verslavingspreventieprogramma van de GGD Weet wat je wilt om eventueel alsnog deel te nemen 7 Voortzetten voorlichting verslavingspreventie door GGD op scholen 8 In samenwerking met betrokken partijen 3 formuleren van een alcoholbeleid voor de gemeente Teylingen Basisonderwijsscholen en Voortgezet Onderwijs-scholen zijn middels de aanbodgids op de hoogte gesteld van het programma gezonde school en genotmiddelen. Beide VOscholen en vier BO-scholen hebben gebruik gemaakt van dit programma. Verschillende interventies rondom alcoholmatiging zijn uitgevoerd op de scholen. Beide Voortgezet Onderwijsscholen doen actief mee. Er is een overeenkomst opgesteld waarbij samenwerking en verdeling van taken centraal staat. Het betreft een overeenkomst voor een gezamenlijke aanpak ter vermindering van het alcohol- en drugsgebruik onder leerlingen van het Teylingen College sector KTS (zie bijlage). De partners hierin ervaren deze samenwerking als positief. Wordt voortgezet. Hierbij wordt intensief ingezet op preventieprogramma s binnen beide VO-scholen. Wordt voortgezet. De overeenkomst wordt voortgezet en wordt mogelijk toegepast op meer partijen, zoals de verslavingszorg (Brijder) en/of andere scholen. 5 9 Deelname in de werkgroep Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan om gezondheidsaspecten te borgen en de link te leggen met het op te stellen alcoholbeleid. Gezond eten en bewegen 10 De scholen actief benaderen en op de In de samenwerkingsovereenkomst Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan (KVU) tussen horeca, politie en gemeente zijn afspraken rondom alcoholmatiging geborgd. Zowel de horeca (incl. huisregels), de politie als de gemeente leveren hieraan een bijdrage. In het meerjarenprogramma gezond eten en bewegen De KVU wordt in het tweede of derde kwartaal van 2014 geëvalueerd. Verwacht wordt dat de samenwerking op dezelfde wijze wordt voortgezet. Wordt voortgezet. 3 Politie, GGD Hollands-Midden, Bureau Halt, de gemeente Teylingen, en het Teylingen College KTS

112 6 Nr. Actie Resultaat Huidige status (afgerond of voortzetten) hoogte stellen van het aanbod uit het meerjarenprogramma gezond eten en bewegen van de GGD 11 Bij het opstellen van het speeltuinbeleid aandacht schenken aan het geconstateerde tekort aan speelvoorzieningen voor kinderen in de leeftijd vanaf 12 jaar en hier acties aan verbinden. Hierbij moet afstemming plaatsvinden met jeugdbeleid. 12 Onderzoeken van de mogelijkheden tot het bevorderen van het sportaanbod voor 55+ door sportverenigingen 13 De initiatieven Vignet gezonde sportvereniging, Taskforce 55+ en het beter bekendmaken van het bewegingsaanbod verder uitwerken en oppakken stond het aanbod van de GGD voor de gemeenten in Zuid- Holland Noord beschreven. Ook zijn de scholen op de hoogte gebracht van de beschikbare interventies vanuit de GGD via de aanbodgids. Scholen zijn o.a. gestimuleerd deel te nemen aan schoolgruiten 4. De afgelopen jaren zijn er extra speelvoorzieningen voor kinderen vanaf 12 jaar gerealiseerd. Directe sportstimulering is geen speerpunt in het sportbeleid. Besloten is hier geen actie vanuit sport op te ondernemen. De gemeente heeft de afgelopen jaren de fitgids 50+ uitgebracht met daarin een overzicht aan sporten en verenigingen. In dit jaar (2014) wordt nieuw speeltuinbeleid opgesteld. Hierbij wordt aansluiting gezocht met jeugdbeleid. Niet voldaan. Dit is geen speerpunt van gemeentelijk beleid meer. Er worden geen acties verder op uitgezet. Afgerond. Conclusie Vanuit de vorige nota lokaal gezondheidsbeleid zijn, op actiepunt 12 na, alle actiepunten uitgevoerd. Dit heeft via uitvoering van deze actiepunten geresulteerd in taken die continu worden uitgevoerd binnen de lokale openbare gezondheidszorg, zoals de acties op daklozenzorg, het structurele overleg met eerstelijnszorg en het aanbieden van het programma gezond eten en bewegen. Voor de komende beleidsperiode worden voornamelijk de actiepunten op het gebied van alcoholmatiging geïntensiveerd (actiepunten 3, 6, 7, 8 en 9). De afspraken tussen betrokken partijen om alcoholmatiging op scholen aan te pakken heeft in de komende periode prioriteit (actiepunten 6, 7 en 8). In het komend hoofdstuk wordt beschreven welke acties er hierop worden uitgezet. 4 Schoolgroenten- en fruit. Dit betreft een voorlichtings- en stimuleringsprogramma vanuit de GGD voor gezonde voeding op scholen.

113 HOOFDSTUK 2 HET SPEERPUNT ALCOHOLMATIGING ONDER JONGEREN Inleiding In de procesnota wordt de motivatie voor de keuze van het speerpunt: Alcoholmatiging onder jongeren beschreven. Schadelijk alcoholgebruik behoort tot de tien grootste gezondheidsproblemen in ons land. We zetten in op de doelgroep jongeren omdat in vergelijking met ouderen of volwassenen, jongeren de meeste gezondheidsschade door (overmatig) alcoholgebruik ondervinden. Jongeren die voor hun dertiende jaar beginnen met drinken, hebben 40% meer kans dat ze op een bepaald moment in hun leven verslaafd raken 5. Het blijkt dat het alcoholgebruik onder jongeren in Teylingen hoger is dan het gemiddelde in de regio Hollands Midden 6. Het gebruik van alcohol en andere genotsmiddelen gaat vaak gepaard met overlast voor anderen en het veroorzaken van een onveilig gevoel. We concluderen dat de meeste gezondheidswinst is te behalen bij het inzetten op alcoholmatiging bij de doelgroep jongeren. Daarom zet de gemeente in de periode extra in op dit speerpunt. Beleidsdoel alcoholmatiging onder jongeren De gemeente stelt het doel om het alcoholgebruik van jongeren onder de 18 jaar te verminderen. De effectindicatoren die hiervoor worden gebruikt komen uit de kerncijfers Jongerenpeiling. Deze peiling voert de GGD Hollands-Midden iedere vier jaar uit onder jongeren in deze regio. De meest recente peiling dateert uit In 2013 geven 35% van de jongeren in Teylingen aan recentelijk te hebben gedronken. In de regio Hollands Midden is dit 33%. Concreet doel van de gemeente is om het alcoholgebruik onder jongeren in Teylingen door integrale inzet van beleid te laten dalen tot onder het gemiddelde in de regio Hollands-Midden in het jaar Dit betekent dat er een daling gerealiseerd moet worden van 35% (2013) naar 32% of minder (2017). Om het effect van het gezondheidsbeleid te meten maken we gebruik van de volgende kerncijfers Jongerenpeiling. Deze peiling wordt eind 2017 uitgevoerd en onderzoekt het jaar De gemeente stelt het volgende doel: 7 Doel: In 2017 drinken er minder jongeren binnen onze gemeente in vergelijking met het gemiddelde voor 2013 in de regio Hollands Midden (recentelijk gedronken, Teylingen < 33%) 7 Bij de evaluatie van dit speerpunt in 2017 zal wederom een vergelijking gemaakt worden tussen het alcoholgebruik van de jongeren binnen onze gemeente in vergelijking met het gemiddelde in de regio Hollands Midden (recentelijk gedronken, Teylingen versus Hollands Midden). Hiermee kunnen we het alcoholgebruik binnen onze gemeente toetsen aan het gebruik in de regio. Vier aandachtsgebieden rondom Alcoholmatiging onder jongeren In onderstaande paragrafen werken we de aandachtsgebieden rondom Alcoholmatiging onder jongeren uit. Het betreft vier aandachtsgebieden voortkomend uit de Regionale Beleidsvisie Verslavingspreventie Zuid-Holland Noord die zijn opgesteld door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Het betreft de aandachtsgebieden: 1. Voorlichting, bewustwording en educatie 2. Inrichting van de omgeving 3. Regelgeving en handhaving 4. Signalering, advies en ondersteuning Gebieden 1 en 2 hebben tot doel om (overmatig) alcoholgebruik bij jongeren te voorkomen en jongeren niet in de verleiding te brengen. Gebied 3 heeft tot doel om alcoholgebruik te 5 Bron: Grant, B.F. et al (1997). Age at Onset of Alcohol Use and its Association with DSM-IV Alcohol Abuse and Dependence: Results from the National Longitudinal Alcohol Epidemiologic Survey. In: Journal of Substance Abuse, Vol. 9, pp Bron: kerncijfers Jongerenpeiling 2013, GGD Hollands-Midden 7 Een zuivere vergelijking is niet mogelijk omdat per 1 januari 2014 de wet is gewijzigd. Jongeren mogen pas vanaf 18 jaar alcohol kopen i.p.v. vanaf 16 jaar.

114 beperken en schade door alcoholgebruik te voorkomen. Gebied 4 heeft tot doel om bij schadelijk alcoholgebruik dit te signaleren en goede ondersteuning te bieden om het gebruik terug te dringen. Deze aandachtsgebieden richten zich op verschillende beleidssectoren om uiteindelijk tot integraal beleid te komen. Eerdere ervaringen in het regionale en lokale gezondheidsbeleid leren dat afstemming van activiteiten op verschillende terreinen leidt tot een effectiever beleid en positievere resultaten 8. Samenwerking opstellen actiepunten en monitoring Vanuit de vier aandachtsgebieden hebben de gemeente en de betrokken partnerorganisaties samen actiepunten opgesteld die aansluiten op de lokale situatie in Teylingen. De actiepunten zijn gericht op taken die de gemeente en de partners in het maatschappelijk middenveld uitvoeren op het gebied van alcoholmatiging onder jongeren. Bij het opstellen van de SMART-geformuleerde actiepunten bij dit nieuwe gezondheidsbeleid bleek dat veel prestatiegegevens in het verleden niet bijgehouden werden door de partners uit het maatschappelijk middenveld. Waar er wel prestatiegegevens worden bijgehouden zijn deze vaak niet gemeentespecifiek te maken. Momenteel overlegd de gemeente vanuit de rol als regisseur direct met de partners om duidelijke prestatiegegevens én de wijze van monitoring vast te stellen. Door uitvoering van het lokale gezondheidsbeleid wordt voornamelijk ingezet op preventie. Controle en handhaving zijn ook taken van de gemeente. De actiepunten hiervan worden beschreven het preventie- en handhavingsplan Drank- en Horecawet en het jaarlijkse veiligheidsjaarplan op basis van het Integraal Veiligheidsbeleid (IVB) Teylingen. Zowel de uitvoeringsnota lokaal gezondheidsbeleid , het Preventieen Handhavingsplan DHW en het veiligheidsjaarplan zijn daarop op elkaar afgestemd Voorlichting, bewustwording en educatie Door het geven van voldoende voorlichting en educatie over de gevolgen van (overmatig) alcoholgebruik wordt de bewustwording hierover vergroot. Voorlichting en educatie richten zich ook op de omgeving van jongeren. Hierbij wordt gedacht aan de voorbeeldfunctie die ouders voor jongeren hebben. Ouders beïnvloeden het gedrag van kinderen door hun eigen drinkgedrag en door de opvoeding, waaronder het stellen van grenzen. Ook scholen spelen een belangrijke rol omdat jongeren op scholen bij elkaar komen en op school gezamenlijk geïnformeerd worden. Maatschappelijke en fysieke gevolgen van alcoholmisbruik dienen hierin aandacht te krijgen. Ook het lokale Jongerenwerk heeft een rol bij het creëren van bewustwording bij jongeren over de gevolgen van overmatig alcoholgebruik. Onderzoek van de GGD wijst uit dat de meest effectieve manier van verslavingspreventie is om de ouders ouderavonden aan te bieden in combinatie met lessen voor hun kinderen. Ouderparticipatie: Er worden ouderavonden georganiseerd op de school waarin de inzichten over alcoholgebruik meegegeven worden. Het is belangrijk dat het bereik onder ouders zo groot mogelijk is. De praktijk wijst uit dat dit het best bereikt wordt door de voorlichting onderdeel te maken van een ouderavond, vooral voor de ouders van brugklassers. Lessen: Jongeren krijgen lessen over de middelen en het gebruik om een mening te kunnen vormen. Dit is ter voorbereiding op het moment dat ze (in zekere mate) daarover zelf kunnen gaan beslissen vanaf hun 18 e levensjaar. De lessen geven ook mee dat ze tot die leeftijd te maken hebben met regels die hun opvoeders hanteren. De gemeente gaat dit middel de komende vier jaar te intensiveren. In het schooljaar 2014/2015 wordt hier overleg over gevoerd tussen de gemeente, GGD en de betrokken scholen. NIX18 campagne: Landelijk is de NIX18 campagne gestart. Doel van de campagne is het versterken van de sociale norm niet drinken en roken tot je 18e. Om hen te stimuleren en te helpen het gewenste gedrag in praktijk te brengen. Namelijk het maken van de NIX-afspraak: een afspraak om niet te roken en niet te drinken tot je 18e. Deze sociale normcampagne wordt samen met de gemeente en GGD ook lokaal uitgezet. 8 Bron: Regionale Beleidsvisie Verslavingspreventie Zuid-Holland Noord, gemeente Leiden, april 2012.

115 Het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG): In het CJG wordt er via diverse manieren (folders, gesprekken) geïnformeerd over de gevolgen van alcoholgebruik onder jongeren. In de komende periode wordt ook via de website van het CJG informatie verspreid dit onderwerp. Actiepunten: Nr. Actiepunten Voorlichting, bewustwording en educatie 1 Ouderavonden op basis- en voorgezet onderwijsscholen met onderdeel alcohol-voorlichting. 2 Lokale communicatiecampagne in het kader van de NIX18 campagne. 3 Het aanbieden van lesmateriaal (module Weerbaarheid, roken en alcohol) gericht op laatste klassen basisschool. 4 Het aanbieden van gastlessen en lesmateriaal (module Gezonde school en genotmiddelen) gericht op scholieren voortgezet onderwijs. Resultaat Bewustwording over gevolgen alcoholgebruik bij ouders en leerlingen Draagvlak en cultuuromslag maatschappijbreed. Kinderen krijgen inzicht in de schadelijke gevolgen van alcoholgebruik op jonge leeftijd. Versterken positief zelfbeeld en weerbaarheid tegen verleidingen en groepsdruk. Jongeren krijgen inzicht in de schadelijke gevolgen van alcoholgebruik op jonge leeftijd. Verantwoordelijke partijen GGD, scholen Gemeent e, GGD en overige partners GGD, scholen GGD, scholen Prestaties - 2 ouderavonden per jaar (2 Teylingen KTS, 2 Rijnlands Lyceum Sassenheim) - Aantal bereikte ouders en leerlingen op een ouderavond > Minstens twee acties/campagnes per jaar. Aantal voorlichtingsactiviteiten > tot 15 gastlessen per jaar op beide scholen - 4 advies-gesprekken per jaar (2 Teylingen KTS, 2 Rijnlands Lyceum Sassenheim) - Aantal voorlichtings- Activiteiten > % aanwezigheid testapparatuur op schoolfeesten 9 5 Op de website van het CJG tips en tricks middelengebruik plaatsen. Tool voor ouders om dit onderwerp bespreekbaar te maken met hun kinderen. CJG Aantal bereikte ouders in Teylingen > 20% (aantal unieke hits op dit onderwerp is eind 2015 > 1000). 9 In 2013 heeft de GGD Hollands-Midden de volgende resultaten geboekt: - Ouderbijeenkomsten op basisscholen over de Puberwereld : 95 ouders bereikt - Ouderavonden op Rijnlands Lyceum: 10 gastlessen met een bereik van 253 leerlingen en een ouderbijeenkomst met 150 ouders. In totaal heeft het Rijnlands Lyceum Sassenheim ongeveer 1300 leerlingen. - Teylingen College: 10 gastlessen met een bereik van 250 leerlingen. In totaal heeft het Teylingen College KTS ongeveer 650 leerlingen.

116 2. Inrichting van de omgeving Bij de inrichting van de omgeving gaat het om het beperken van de fysieke beschikbaarheid van alcohol. Op deze manier worden jongeren minder in de verleiding gebracht om alcohol te gebruiken (omdat alcohol minder dichtbij verkrijgbaar is). In 2013 is er een overeenkomst gesloten tussen het Teylingen College, KTS, politie, GGD Hollands-Midden, Bureau Halt en de gemeente Teylingen voor een gezamenlijke aanpak ter vermindering van het alcohol- en drugsgebruik onder leerlingen van de KTS. De overeenkomst heeft een looptijd van drie jaar. Na het eerste jaar is een voortgangsevaluatie gehouden om de taken uit de overeenkomst aan te scherpen zodat het alcohol- en drugsgebruik onder leerlingen van de KTS verder daalt 10. De partijen ervaren de samenwerking en behaalde resultaten als positief en zetten zich in de periode in om de overeenkomst op meerdere partijen toepasbaar te maken. Doel is om eenzelfde overeenkomst met het Rijnlands Lyceum af te sluiten in het schooljaar 2014/2015. In 2009 is de intentieverklaring alcohol, jongeren en sport door de gemeente en enkele sportverenigingen ondertekend (zie bijlage). Doel van deze intentieverklaring is om vrijwilligers bij de verenigingen te trainen op dit onderwerp en via diverse acties bewustwording over riskant alcoholgebruik onder alle leden van de verenigingen te versterken. Door de vernieuwde Drank- en Horecawet, en de nieuwe rol van de gemeente hierin, zal er in de komende periode nauwer samen worden gewerkt tussen gemeenten en sportverenigingen op dit gebied. 10 Ook in de jongerencentra in Teylingen wordt door het jongerenwerk actief geanticipeerd op de veranderingen in de wetgeving rondom het gebruik van alcohol en sigaretten. Er zijn in de jongerencentra alleen licht alcoholische dranken te verkrijgen voor 18-plussers. Ervaren coördinatoren hebben de verantwoordelijkheid voor de avond en instrueren de vrijwilligers op het gebied van verantwoord alcohol schenken. Alle vrijwilligers die zo n avond ondersteunen zijn in het bezit van een IVA-certificaat (instructie verantwoord alcoholgebruik). Ter stimulans zijn de frisdranken goedkoper dan de licht-alcoholische dranken Actiepunten: Nr. Actiepunten Inrichting van de omgeving 6 Voortzetten afspraken samenwerking Teylingen College, KTS. O.a. lockercontrole door de politie, brede voorlichting middelengebruik en inzetten van alcoholtestapparatuur bij schoolfeesten. 7 Samenwerking vastleggen in een overeenkomst met het Rijnlands Lyceum. Resultaat Preventieve aanpak richting leerlingen, ouders en docenten & ontmoediging gebruik van middelen op het schoolterrein. Preventieve aanpak richting leerlingen, ouders en docenten & ontmoediging gebruik van middelen op het schoolterrein. Verantwoordelijke partijen Gemeente en partners (Politie, GGD Hollands- Midden, Bureau Halt en het Teylingen College KTS) Gemeente en partners (Politie, GGD Hollands- Midden, Bureau Halt en het Rijnlands Lyceum) Prestaties - Begin 2016 een evaluatie van de samenwerkingsovereenkomst door de betrokken partijen. - Scholen zijn helemaal alcoholvrij en hiervoor is intern beleid opgesteld. In het schooljaar 2014/2015 een overeenkomst met het Rijnlands Lyceum Sassenheim. 10 De politie constateert al een daling van het aantal gemelde incidenten alcohol- en drugsgebruik. Definitieve cijfers volgen later in 2014.

117 Nr. Actiepunten Inrichting van de omgeving 8 Taken uit de intentieverklaring alcohol, jongeren en sport blijvend uitvoeren en monitoren 9 (Sport)verenigingen ondersteunen door het geven van trainingen Instructie Verantwoord Alcoholgebruik (IVA) Resultaat Voorlichting, deskundigheids- Bevordering en bewustwording vergroten over alcoholgebruik onder jongeren Deskundigheid barpersoneel vergroten Verantwoordelijke partijen Gemeente en sportverenigingen Welzijn Teylingen Prestaties Jaarlijks minimaal 3 uitgevoerde trainingen Aantal verenigingen waar de trainingen zijn toegepast eind 2017 > 75% van de verenigingen uit de intentieverklaring 3. Regelgeving en handhaving Duidelijke regels die bij iedereen bekend zijn en toegepast en gehandhaafd worden, dragen voor een belangrijke mate bij aan een gezonde en veilige omgeving. In de Drank- en horecawet (DHW) zijn regels gesteld ter bescherming van jongeren. De belangrijkste wijziging per 1 januari 2014 is dat verkoop aan jongeren onder de 18 jaar is verboden. Daarnaast is het voor jongeren onder de 18 jaar verboden om alcohol bij zich te hebben op een openbare plaats. Overtreding van deze regel is strafbaar gesteld. De gemeente heeft daarnaast een paar mogelijkheden om lokale regels te stellen en hiermee het gebruik van alcohol te sturen. De belangrijkste zijn: - De Drank- en horecaverordening Teylingen (DHW-verordening) - De Algemene Plaatselijke Verordening (APV) Teylingen - Het Integraal Veiligheidsbeleid (IVB) Teylingen 11 De DHW-verordening is door de gemeenteraad vastgesteld op 31 oktober In de Drank- en horecaverordening Teylingen is een aantal artikelen opgenomen ter bescherming van jongeren en ter voorkoming van overmatig alcoholgebruik. Het is verboden personen jonger dan 16 jaar toe te laten en aanwezig te hebben in horecainrichtingen en op terrassen na uur 11. Om te voorkomen dat horeca-inrichtingen gaan stunten met prijzen is een verbod op happy hours opgenomen. Met dit artikel wordt voorkomen dat prijsacties in de plaatselijke horeca worden georganiseerd. Op grond van de APV zijn gebieden aangewezen waar het is verboden om alcoholhoudende drank te vervoeren of te nuttigen. Dit verbod geldt voor iedereen, niet alleen voor jongeren onder de 18. Van het stellen van regels gaat al een preventief effect uit. Wanneer regelgeving gecombineerd wordt met handhaving, heeft dit meer effect. Bij de stap Regelgeving en Handhaving spelen Gemeentelijke Opsporingsambtenaren (BOA s), de gemeentelijke DHWinspecteurs, politie, Openbaar Ministerie en Bureau Halt een belangrijke rol. Voldoende handhaving op de regels uit de DHW, de DHW-verordening en uit de APV zijn van belang om de regelgeving effectief te laten zijn. Per 1 januari 2013 is de handhaving van de DHW (en de DHW-verordening) een taak van de gemeenten. Teylingen heeft twee DHW-inspecteurs in dienst. Daarnaast hebben we samen met de gemeenten Hillegom, Lisse, Noordwijkerhout en Katwijk een pool van DHW-inspecteurs gevormd. Vanuit deze pool vindt handhaving op leeftijdsgrenzen plaats bij evenementen en bij horeca. Een overtreding van een jongere op het verbod om alcohol bij zich te hebben is conform de wet enkel af te doen met een proces-verbaal. Het staat gemeenten echter vrij om jongeren bij een eerste overtreding door te sturen naar bureau HALT. Een HALT-afdoening is gericht op bewustwording c.q. gedragsverandering. Bureau HALT betrekt de ouders/verzorgers ook bij het proces. 11 Dit verbod geldt niet als de jongeren onder toezicht staan van een volwassene. Het verbod geldt ook niet als de horeca-inrichting tot hoofddoel heeft het verstrekken van maaltijden.

118 Formeel mogen DHW-inspecteurs nog niet doorsturen naar HALT. Regionaal worden hierover afspraken gemaakt met HALT. Naar verwachting wordt dit in de tweede helft van 2014 formeel geregeld. De handhavingsacties op grond van de DHW, de DHW-verordening en de APV worden niet in dit uitvoeringsprogramma opgenomen, maar worden beschreven in de Preventie- en handhavingsnota alcohol Teylingen. Deze Preventie- en handhavingsnota wordt naar verwachting rond dezelfde periode als deze uitvoeringsnota Lokaal Gezondheidsbeleid vastgesteld door het college van Burgemeester en Wethouders. Door de gewijzigde DHW waardoor jongeren onder de 18 geen alcohol bij zich mogen hebben op een openbare plaats, en de mogelijkheid dat ook DHW-inspecteurs kunnen doorsturen naar HALT, zullen mogelijk meer jongeren worden doorgestuurd. Hierdoor wordt het moeilijk om de cijfers van 2017 te vergelijken met die van We streven ernaar dat het aantal Haltafdoeningen (in verband met alcohol) in 2017 vergelijkbaar is met Actiepunten: Nr. Actiepunten Regelgeving en handhaving 10 Preventieve leerstraf opleggen bij overtredingen van alcohol- en drugsgebruik Resultaat Preventie en bewustwording Verantwoordelijke partijen Bureau Halt Prestaties Aantal Haltafdoeningen zijn in 2017 vergelijkbaar met Signalering, advies en ondersteuning Als alcoholgebruik overmatig wordt, is het van belang voldoende aanbod te hebben om hier iets aan te doen. In eerste instantie is het vroeg signaleren van overmatig gebruik belangrijk: er moet kennis en oog zijn voor de signalen die duiden op overmatig alcoholgebruik. Dit kan gebeuren door verschillende instanties zoals Jeugdzorg, jongerenwerk, maatschappelijk werk, scholen, huisartsen etc. In Teylingen richten we ons op het begeleiden hierin van het personeel van een belangrijk opvoedsysteem: de school. Scholen kunnen gebruik en of problemen signaleren en naar passende hulp begeleiden. Die hulp kan, afhankelijk van de aard en ernst van het probleem, komen van op de eerste plaats de ouders, maar ook van mentoren, leerlingbegeleiding, maatschappelijk werk, GGZ of verslavingszorg (Brijder). De GGD en Brijder verslavingszorg zijn belangrijke partners binnen dit aandachtsgebied. De komende jaren zetten zij bestaande acties voort binnen de scholen. Ook intensiveren deze partijen, de scholen en andere partners uit het maatschappelijk middenveld de scholing van docenten en andere professionals over middelengebruik. De begeleiding, signalering en verwijzing van leerlingen wordt afgestemd en verbeterd tussen alle partners. Hiervoor zijn lokale actiepunten opgesteld zoals terug te vinden in onderstaand tabel. Plaatsgerichte signalering, advies en doorverwijzing gebeurt door het jongerenwerk. Jongerenwerkers zoeken jongeren op waar zij doorgaans hun vrije tijd doorbrengen. De jongerenwerker legt contacten en bouwt een werkrelatie op met jongeren en signaleert wensen, behoeftes, problemen en ambities bij de doelgroep. Daarnaast motiveert de werker de jongeren om deel te nemen aan activiteiten. Wanneer het jongerenwerk signaleert dat alcoholgebruik- of misbruik aan de orde is, wordt samengewerkt met partners (HALT, Brijder) om passende preventieve en educatieve activiteiten voor jongeren over alcoholgebruik te organiseren. 12 De gemeenten in Holland Rijnland zijn reeds in overleg geweest met de partners hoe in de komende jaren gemeente specifieke cijfers gegenereerd kunnen worden. Dit heeft erin geresulteerd dat per 2014 Brijder en Halt kwantitatieve gegevens per gemeente registreren. Het is dus vanaf dit jaar mogelijk om gemeente specifieke vergelijkingen te maken.

119 Actiepunten: Nr. Actiepunten Signalering, advies en ondersteuning 11 Deskundigheidbevordering binnen de school: docenten en zorgcoördinatoren trainen 12 Versterking signalerings- en verwijzingsfunctie 13 Opleiding door Brijder van professionals bij Jeugd en jongerenwerk, Maatschappelijk werk, Jeugdzorg en Jeugd GGZ 14 ABC gesprekken (Advies, Begeleiding en Consultatiegesprekken over middelengebruik) met jongeren. 15 Plaatsgerichte signalering, advies en doorverwijzing 16 Meer afstemming en aansluiting tussen partners (professionals hebben vaker met elkaar contact over specifieke casus) Resultaat Beter en snellere signalering van gebruik. Planvorming en implementatie ten behoeve van een betere signalering en doorverwijzing. Signaleren en herkennen gebruik. Kunnen toepassen van motiverende gesprekken om het gebruik bespreekbaar te maken. In gesprekken met de jongere de stand van zaken inventariseren, vragen beantwoorden, educatie en eventueel doorverwijzen naar zorg. Signaleren wensen, behoeftes, problemen en ambities van jongeren. Doorverwijzen waar nodig. Sneller en effectievere ondersteuning/ behandeling. Verantwoor delijke partijen GGD, scholen Gemeente, GGD, Brijder, scholen Brijder Gesprekken door Brijder. Verwijzing door schoolbegeleiders en jeugdhulpverleners. Jongerenwer k Docenten/ mentoren, schoolmaatsc happelijk werk, CJG, Brijder Prestaties 13 In 2014 een training op de KTS (Rijnlands is geschoold in Tenzij er sterke wisseling van personeel is geweest, is scholing niet aan de orde). Eind 2015 staan er duidelijke werkafspraken /protocollen tussen de partners zodat preventie door Brijder (eerder) ingeschakeld wordt. Jaarlijks geeft Brijder een training aan professionals t.b.v. snellere signalering, inzet preventieve hulp en zorg. Gemiddeld 80 gesprekken per jaar. In 2015 en 2016 zijn er meer verwijzingen dan in In 2017 is er door de preventieve inzet minder doorverwijzing nodig. Er worden nog afspraken gemaakt over de registratie. Eind 2015 staan er duidelijke werkafspraken /protocollen tussen de partners Niet alle actiepunten zijn in 2013 kwantitatief gemonitord. Na de vaststelling van het Teylingse gezondheidsbeleid worden er direct afspraken gemaakt hoe dit wel te doen.

120 HOOFDSTUK 3 HET SPEERPUNT ROOKVRIJE SCHOOLPLEINEN Beleidsdoel rookvrije schoolpleinen Op 1 januari 2014 is de naast de Drank- en Horecawet ook de Tabakswet gewijzigd. Winkeliers mogen geen tabak of tabaksartikelen verkopen aan jongeren onder de 18 jaar. Deze wetswijziging sluit goed aan bij het doel van de gemeente om het roken onder jongeren onder de 18 jaar te laten dalen in de komende vier jaar. Een middel hiervoor is inzetten op het gemeentelijke speerpunt Rookvrije schoolpleinen. In dit hoofdstuk zetten we de actiepunten rondom dit speerpunt uiteen. De effectindicatoren die hiervoor worden gebruikt komen uit de kerncijfers Jongerenpeiling. Deze peiling voert de GGD Hollands-Midden iedere vier jaar uit onder jongeren in deze regio. De meest recente peiling dateert uit In 2013 geeft 5% van de jongeren in Teylingen aan dagelijks te roken. In de regio Hollands Midden is dit 4,7%. Concreet doel van de gemeente is om het rookgedrag onder jongeren in Teylingen door integrale inzet van beleid te laten dalen tot onder het gemiddelde in de regio Hollands-Midden in het jaar Dit betekent dat er een daling gerealiseerd moet worden van 5% (2013) naar 4,6% of minder (2017). Om het effect van het gezondheidsbeleid te meten maken we gebruik van de volgende kerncijfers Jongerenpeiling. Deze peiling wordt eind 2017 uitgevoerd en onderzoekt het jaar De gemeente stelt het volgende doel: Doel: In 2017 roken minder jongeren binnen onze gemeente in vergelijking met het gemiddelde voor 2013 in de regio Hollands Midden (rookt dagelijks, Teylingen < 4,7%) 14 Bij de evaluatie van dit speerpunt zal wederom een vergelijking gemaakt worden tussen het rookgedrag van de jongeren binnen onze gemeente in vergelijking met het gemiddelde in de regio Hollands Midden (rookt dagelijks, Teylingen versus Hollands Midden). Hiermee kunnen we het rookgedrag binnen onze gemeente toetsen aan het gedrag in de regio. Inventarisatie rookbeleid scholen binnen Teylingen Alle scholen binnen de gemeente (zowel basisscholen als voortgezet onderwijs scholen) zijn aangeschreven om hun beleid rondom het roken uiteen te zetten. De resultaten van deze rondgang levert de volgende punten op: - Op alle basisscholen mag en wordt niet gerookt op de schoolpleinen. Niet door leerlingen, docenten of ouders. Hoewel niet elke basisschool deze regels expliciet in haar beleid heeft beschreven, wordt dit wel overal nageleefd. - De situatie op de middelbare scholen binnen onze gemeente is als volgt: o Het Rijnlands Lyceum kent alleen rookvrije schoolpleinen. o Het Teylingen College kent een rookvrij schoolplein voor de onderbouw. De bovenbouw heeft een apart schoolplein waar een deel gereserveerd is voor rokers. Leerlingen mogen alleen roken als zij hiervoor schriftelijke toestemming hebben van de ouders. Handhaving wordt uitgevoerd middels controle van rokerspassen die leerlingen ontvangen na schriftelijke toestemming van de ouders. De school kiest voor dit beleid aangezien het probleem zich anders verplaatst buiten de schoolgrenzen. Alle scholen binnen onze gemeente hebben rookvrije schoolpleinen. Eén school binnen onze gemeente kent een afwijkend beleid. De gemeente is van mening dat dit beleid voor de huidige situatie helder en weloverwogen is. Echter, nu de wet de verkoop van sigaretten aan jongeren onder de 18 verbiedt, is het mogelijk dat het beleid van deze school wijzigt. In de komende vier jaar blijft de gemeente in overleg met de scholen op het gebied van rookvrije schoolpleinen. Waar nodig worden acties ondernomen binnen dit speerpunt om te waarborgen dat de beleidsdoelstellingen behaald worden. De gemeente zal in het jaar 2017 een nieuwe inventarisatie houden onder alle scholen rondom hun beleid van rookvrije schoolpleinen om de situatie rondom dit speerpunt te blijven monitoren. In het schooljaar 2014/2015 wordt er in overleg gegaan met het Teylingen College over rookvrije schoolpleinen in verband met de veranderde regelgeving.

121 Ook blijft de gemeente via de jongerenpeilingen van de GGD het rookgedrag van jongeren monitoren. De volgende jongerenpeiling staat gepland voor De GGD Hollands-Midden heeft de afgelopen jaren reeds diverse acties uitgevoerd op scholen om leerlingen nee te leren zeggen tegen roken (gastlessen voor leerlingen, ouderavonden, docententrainingen en huiswerkmodules Weerbaarheid, roken en alcohol). Deze acties die de GGD Hollands-Midden op het onderwerp roken uitvoert worden ook in de periode voortgezet. Actiepunten: Nr. Actiepunten Rookvrije schoolpleinen 17 Overleg tussen gemeente en basisen voortgezet onderwijs scholen 18 Voortzetten acties GGD op het onderwerp roken Resultaat Afstemming speerpunt Rookvrije schoolpleinen Jongeren en hun ouders krijgen inzicht in de schadelijke gevolgen van roken op jonge leeftijd. Verantwoordelijke partijen Gemeente, scholen GGD, scholen Prestaties Alle schoolpleinen zijn rookvrij. In 2014/2015 overleg met het Teylingen College over veranderde regelgeving en invloed hiervan op beleid rondom rookvrije schoolpleinen. Huidige acties voorzetten. 15

122 HOOFDSTUK 4 MONITORING EN EVALUATIE In dit hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van de beleidsdoelen en de daaraan verwante actiepunten van het lokale gezondheidsbeleid. In onderstaande tabellen volgt de planning en de budgettering van alle beschreven actiepunten. In het vierde kwartaal van 2017 vindt er een eindevaluatie plaats waarbij alle beleidsdoelen en actiepunten worden geëvalueerd. Beleidsdoel speerpunt alcoholmatiging onder jongeren Doel: In 2017 drinken er minder jongeren binnen onze gemeente in vergelijking met het gemiddelde voor 2013 in de regio Hollands Midden (recentelijk gedronken, Teylingen < 33%) Overzicht van actiepunten Dit speerpunt heeft een hoge prioriteit binnen de gemeente. Daartoe worden bestaande en nieuwe afspraken tussen gemeente en partners reeds in het eerste jaar (2014) van dit lokale gezondheidsbeleid opgepakt en uitgevoerd tot het einde van de looptijd van dit lokale gezondheidsbeleid in Vaststelling prestatiegegevens en monitoring Qua monitoring bleek bij het evalueren van het oude gezondheidsbeleid, en bij het opstellen van dit nieuwe gezondheidsbeleid, dat veel prestatiegegevens niet bijgehouden werden door de partners uit het maatschappelijk middenveld. Waar er wel prestatiegegevens worden bijgehouden zijn deze vaak niet gemeente specifiek te maken. Momenteel is de gemeente vanuit de rol als regisseur al in gesprek met de partners om duidelijke prestatiegegevens én de wijze van monitoring vast te stellen. 16 Begroting In de begroting is een jaarlijks budget ter hoogte van 7500,00 opgenomen voor het lokaal gezondheidsbeleid. Veel van de kosten rondom onderstaande actiepunten worden reeds gefinancierd uit regionale middelen of bestaande lokale subsidies. Zo draagt de gemeente Teylingen jaarlijks een budget af aan de Regionale Dienst Openbare Gezondheidszorg (RDOG). Hieruit wordt onder andere het budget voor de GGD Hollands-Midden begroot. In 2014 draagt de gemeente Teylingen ,- af. De regionale verslavingspreventie wordt voor een groot deel door Brijder verslavingszorg uitgevoerd. Namens onze gemeente draagt centrumgemeente Leiden hier jaarlijks een budget voor af (Wmo-gelden prestatievelden 7, 8 en 9). Het jaarlijkse budget van het lokaal gezondheidsbeleid is met name bedoeld om in de periode enkele actiepunten te intensiveren. De verdeling van deze kosten is terug te vinden in onderstaande tabel. Nr. Actiepunt Uitvoering/monitoring Kosten (in euro s) 1 Ouderavonden op basis- en voorgezet onderwijsscholen met verplicht onderdeel alcoholvoorlichting. Jaarlijks Financiën vanuit regionale verslavingspreventie (via Regiogemeente Leiden) 2 Lokale communicatie-campagne in het kader van de NIX18 campagne. 3 Het aanbieden van lesmateriaal (module Weerbaarheid, roken en alcohol) gericht op laatste klassen basisschool. 4 Het aanbieden van gastlessen en lesmateriaal (module Gezonde school en genotmiddelen) gericht op scholieren voortgezet onderwijs. Jaarlijks minimaal twee acties Jaarlijks. Vanaf het schooljaar 2014/2015 wordt hier intensiever op ingezet en ingekocht Jaarlijks. Vanaf het schooljaar 2014/2015 wordt hier intensiever op ingezet en ingekocht financiën vanuit gemeentelijke bijdrage RDOG financiën vanuit gemeentelijke bijdrage RDOG

123 5 Op de website van het CJG tips en tricks middelengebruik plaatsen. 6 Voortzetten afspraken samenwerking Teylingen College, KTS. O.a. lockercontrole door de politie, brede voorlichting middelengebruik en inzetten van alcohol-testapparatuur bij schoolfeesten. 7 Samenwerking vastleggen in een overeenkomst met het Rijnlands Lyceum. 8 Taken uit de intentieverklaring alcohol, jongeren en sport blijvend uitvoeren en monitoren 9 (Sport)verenigingen ondersteunen door het geven van trainingen Instructie Verantwoord Alcoholgebruik (IVA) 10 Preventieve leerstraf opleggen bij overtredingen van alcohol- en drugsgebruik 11 Deskundigheidbevordering binnen de school: docenten, zorgcoördinatoren 12 Versterking signalerings- en verwijzingsfunctie 13 Opleiding door Brijder van professionals bij Jeugd en jongerenwerk, Maatschappelijk werk, Jeugdzorg en Jeugd GGZ 14 ABC gesprekken (Advies, Begeleiding en Consultatiegesprekken over middelengebruik) met jongeren. 15 Plaatsgerichte signalering, advies en doorverwijzing 16 Meer afstemming en aansluiting tussen partners (professionals hebben vaker met elkaar contact over specifieke casus) Uiterlijk eind en 2015 tussenevaluatie eindevaluatie. Voor schooljaar In het derde kwartaal van 2014 worden deze taken actief opgepakt In het derde kwartaal van 2014 start Welzijn Teylingen weer met deze trainingen Wordt reeds opgelegd In het schooljaar 2014/2015 wordt gestart met het uitwerken van dit punt In het schooljaar 2014/2015 wordt gestart met het uitwerken van dit punt in samenwerking tussen de gemeente, GGD, Brijder en de scholen. In het schooljaar 2014/2015 wordt gestart met het uitwerken van dit punt Wordt reeds uitgevoerd en voortgezet Wordt reeds uitgevoerd In het schooljaar 2014/2015 wordt gestart met het uitwerken van dit punt Financiën vanuit subsidie Welzijn Teylingen Financiën vanuit gemeentelijke bijdrage RDOG Financiën vanuit regionale verslavingspreventie Financiën vanuit regionale verslavingspreventie Financiën vanuit gemeentelijke bijdrage RDOG Financiën vanuit gemeentelijke OGGZ-middelen Financiën vanuit subsidie jongerenwerk - 17 Binnen dit speerpunt blijft er ruimte voor het inspelen op actuele zaken. Mocht de gemeente en (een van) de partners binnen de periode na overleg van mening zijn dat er noodzaak is voor het uitvoeren van nieuwe actiepunten, dan is hier flexibiliteit en vrijheid voor binnen het lokale gezondheidsbeleid.

124 Beleidsdoel en monitoring speerpunt rookvrije schoolpleinen Doel: In 2017 roken minder jongeren binnen onze gemeente in vergelijking met het gemiddelde voor 2013 in de regio Hollands Midden (rookt dagelijks, Teylingen < 4,7%) Overzicht actiepunten In de periode worden de beschreven actiepunten continu gemonitord. In het schooljaar 2014/2015 wordt er in overleg gegaan met het Teylingen College over rookvrij schoolpleinen in verband met de veranderde regelgeving. Aan het einde van de vierjaarlijkse periode van het gezondheidsbeleid (in 2017) worden nieuwe afspraken gemaakt met de scholen binnen onze gemeente wat betreft rookvrije schoolpleinen. Aangezien er voor dit speerpunt alleen actiepunten zijn op het gebied van voortzetting van bestaande afspraken, afstemming en monitoring maken we geen extra kosten. Nr. Actiepunten Rookvrije schoolpleinen 17 Overleg tussen gemeente en basis- en voortgezet onderwijs scholen 18 Voortzetten acties GGD op het onderwerp roken Uitvoering/monitoring In het schooljaar 2014/2015 extra overleg met Teylingen College Jaarlijks Kosten (in euro s) - Financiën vanuit gemeentelijke OGGZ-middelen 18 Binnen dit speerpunt blijft er ruimte voor het inspelen op actuele zaken. Mocht de gemeente en (een van) de partners binnen de periode na overleg van mening zijn dat er noodzaak is voor het uitvoeren van nieuwe actiepunten, dan is hier flexibiliteit en vrijheid voor binnen het lokale gezondheidsbeleid.

125 BIJLAGE De bijgevoegde documenten betreffen drie documenten die relevant zijn voor het lokale gezondheidsbeleid Teylingen Kerncijfers jongerenpeiling 2013, GGD Hollands-Midden 2. Intentieverklaring alcohol, sport en jongeren, gemeente Teylingen Overeenkomst voor een gezamenlijke aanpak ter vermindering van het alcohol en drugsgebruik onder leerlingen van het Teylingen College sector KTS, gemeente Teylingen, Politie, GGD, Halt, Teylingen College,

126 Einde bijlage: BFT Uitvoeringsnota gezondheidsbeleid Teylingen Terug naar het agendapunt

127 BFT RV Vaststellen nieuwe financiele verordening 2014 (terug naar agendapunt) De inhoud van deze bijlage is te vinden vanaf de hierna volgende pagina's. #####PDFINCLUDE#####gured2:227462#

128 GEMEENTERAAD - VOORSTEL OPSCHRIFT Vergadering van 18 juni 2014 Onderwerp: Vaststellen nieuwe Financiële verordening Besluitvormend Beknopte samenvatting: Actualisatie van de financiële verordening (artikel 212 Gemeentewet) is gewenst. Hierin staat in hoofdlijnen geregeld welke kaders er binnen onze gemeente gelden voor de financiële functie (in aanvulling op bijvoorbeeld het Besluit begroting en verantwoording en de Gemeentewet). Er is een tweetal aanleidingen: de VNG heeft onlangs een nieuwe modelverordening gepubliceerd waarin diverse gewijzigde wet- en regelgeving is meegenomen. Daarnaast hebben wij het activabeleid geactualiseerd, waarvan de kaders in de financiele verordening terecht moeten komen. In de verordening zitten vele redactionele en technische wijzigingen. Inhoudelijk zijn de wijzigingen beperkt. De modelverordening geeft diverse aanzetten om tot 'dichtregelen' van financiele zaken te komen. Dat spoort naar onze mening niet met de manier waarop we in Teylingen willen werken: vertrouwen en deregulering zijn leidende principes. De kaders in onze oude financiële verordening waren vrij ruim van opzet en zijn dat daarom in de nieuwe verordening nog steeds. Tenslotte: de verordening gaat met terugwerkende kracht in vanaf 1 januari 2014 (om te voorkomen dat in een kalenderjaar meerdere boekhoudkundige regelstelsels van kracht zijn met alle gevolgen van dien). INFO BIJ HET BESLUIT Besluit nummer: 2014_Raad_00070 Advies & Ondersteuning Bestuur, Planning & Control en Juridische Zaken Financiële consequenties: De financiële consequenties, wat betreft afschrijvingstermijnen en moment van afschrijven, zijn verwerkt in de voorjaarsrapportage welke gelijktijdig wordt aangeboden. Bestemd voor: Commissie BFT Financiële consequenties: De financiële consequenties, wat betreft afschrijvingstermijnen en moment van afschrijven, zijn verwerkt in de voorjaarsrapportage welke gelijktijdig wordt aangeboden. DE GEMEENTERAAD AANHEF Volgende bijlagen worden bijgevoegd: Financiële verordening gemeente Teylingen 2014 Afschrijvingstermijnen bij Financiële verordening gemeente Teylingen 2014 Model Financiële verordening ex artikel 212 gemeentewet p 1 van 9

129 MOTIVERING Aanleiding en context: Een financiële verordening is wettelijk verplicht. Met de financiële verordening kan de gemeenteraad nadere invulling geven aan zijn kaderstellende rol voor de financiële functie van de gemeente. Op 1 januari 2010 is de financiële verordening ex artikel 212 Gemeentewet van de gemeente Teylingen in werking getreden. Sindsdien zijn er diverse wijzigingen in beleid en wet- en regelgeving opgetreden en is het eigen activabeleid gewijzigd. Dit is reden om de financiële verordening aan te passen. In de modelverordening van de VNG welke op 2 april 2014 beschikbaar is gekomen, hebben de gevolgen van wijzigingen in wet- en regelgeving voor de financiële verordening een plaats gekregen. De nota activabeleid is 18 maart 2014 vastgesteld door het college waarbij is aangegeven dat over de afschrijvingstermijnen besluitvorming zal worden gevraagd bij de vaststelling van de nieuwe financiële verordening 2014 door de raad. Bij het aanpassen van de financiële verordening heeft de modelverordening van de VNG als basis gediend, rekening houdend met de eigen gebruiken en procedures vanuit de oude financiële verordening en het onlangs vastgestelde activabeleid Beoogd resultaat: Een nieuw vastgestelde financiële verordening De nieuwe financiële verordening treedt in werking met terugwerkende kracht per 1 januari 2014 en wordt aangehaald als: Financiële verordening gemeente Teylingen Het vaststellen van de verordening met terugwerkende kracht is nodig om de afschrijvingstermijnen en gevolgen daarvan in de financiële administratie juist te kunnen verwerken. Eerdere vaststelling van deze verordening was niet oppertuun omdat het beschikbaar komen van de modelverordening VNG gepland stond voor maart/april Argumentatie: 1a. De oude Financiële beheersverordening gemeente Teylingen 2010 dient te worden gewijzigd Dit moet omdat nieuwe wetgeving zoals de nieuwe Wet Houdbare Overheidsfinanciën en beleidsmatige ontwikkelingen op het gebied van gemeente financiën hierin een plaats moeten krijgen. Ten opzichte van de oude financiële verordening worden de belangrijkste wijzigingen hieronder kort toegelicht: De eventuele procedurele gevolgen voor een gemeente van de nieuwe Wet Houdbare Overheidsfinanciën hebben in een nieuw artikel 7 EMU-saldo een plaats gekregen. De procedurele eisen voor de gemeente die volgen uit het nieuwe hoofdstuk 4b Overheden en overheidsbedrijven in de Mededingingswet, hebben in een nieuw artikel 11 Prijzen economische activiteiten een plaats gekregen. In artikel 10 zijn de uitgangspunten voor de kostprijsberekening enigszins aangepast. Voor een oordeel over de gezondheid van de financiële positie is de ontwikkeling van de hoogte van de schuld van de gemeente van groot belang. Het onderwerp schuldpositie is afgelopen decennia bij gemeenten ondergesneeuwd, doordat alle aandacht werd opgeëist door het eigen vermogen. In de nieuwe modelverordening heeft de schuldpositie uitdrukkelijk een plaats gekregen in het derde lid van artikel 3 over de inrichting van de begroting, en het vijfde lid van artikel 5 over de autorisatie van grote investeringskredieten gedurende het jaar. Er is in de modelverordening een striktere scheiding aangebracht tussen de bevoegdheden van het college regels te stellen voor de ambtelijke organisatie (artikel 160 Gemeentewet) en de bevoegdheid van de raad om de uitgangspunten voor de financiële organisatie te formuleren (artikel 212 Gemeentewet). In de vorige modelverordening zat een spanning tussen de bepalingen van de verordening en hetgeen bij de kamerbehandeling van wijziging van de Gemeentewet hierover is gezegd. De bevoegdheden van de raad zijn in de verordening ingeperkt tot het formuleren van alleen uitgangspunten waaraan het college gevolg moet geven bij het formuleren van beleid en het stellen van interne regels voor de inrichting financiële organisatie (artikel 14 Financiële organisatie en artikel 15 Interne controle). Voorbeeld van een uitgangspunt is dat het college twee maal per jaar tussentijds rapporteert (een Voor- en een Najaarsrapportage); de precieze termijn (na 4 en na 8 maanden) staat er niet meer bij. Voordeel is dat de raad meer flexibel is in de afspraken die zij met het college maakt. De in de nota activabeleid genoemde afschrijvingstermijnen zijn overgezet in de lay-out van de p 2 van 9

130 modelverordening en als bijlage I bij de financiële verordening opgenomen. Daarbij is er voor gekozen om aan te sluiten bij de modelverordening voor wat betreft het onderscheid tussen investeringen met maatschappelijk nut en investeringen met economische nut, en voor rioleringen de termijn uit te breiden tot een maximum termijn zodat een hogere economische levensduur door toepassing van moderne technieken ook in het activeringsbeleid tot uitdrukking kan komen. Enkele activeringsobjecten die in de nota activabeleid nog ontbraken zijn toegevoegd aan de afschrijvingstabel (aanleg en reconstructie plantsoenen, parken en groenvoorzieningen, armaturen en lichtmaten, straatmeubilair, en walbeschoeiingen). Voor het overige hebben kleine redactionele wijzigingen in wet en regelgeving zoals bijvoorbeeld in het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten een plaats gekregen in de modelverordening. In essentie is aangesloten bij de modelverordening VNG. De formulering is waar nodig gewijzigd of nader gespecificeerd voor de gemeente Teylingen, bijvoorbeeld dat de gemeente Teylingen in tussentijdse rapportages de nadruk legt op het rapporteren van afwijkingen. 1b. Niet alle onderwerpen zijn in de verordening meegenomen. Daar waar onderwerpen al zijn opgenomen in Gemeentewet, Besluit begroting en verantwoording of interne besluiten is de opname van betreffende artikelen achterwege gelaten. Dit geldt bijvoorbeeld voor de begrotingsparagrafen; opname van deze paragrafen maakt de financiële verordening namelijk erg gevoelig voor wijzigingen. Mocht er behoefte zijn aan extra informatie dan kan de raad daar altijd om vragen. 1c. Schatkistbankieren wordt meegenomen in het treasurystatuut. Door de invoering van het schatkistbankieren is in de modelverordening het artikel over de financieringsfunctie (artikel 15) vereenvoudigd. De financieringsfunctie wordt binnen gemeente Teylingen uitgewerkt in het treasurystatuut. Bij actualisatie van het treasurystatuut (op 1 januari 2012 in werking getreden) wordt de vereenvoudiging van de financieringsfunctie meegenomen. Aanpak / uitvoering: Een nieuw vastgestelde financiële verordening moet het college binnen twee weken na vaststelling door de raad aan gedeputeerde staten zenden. Participatie niveau: Geen rol Beslist het volgende: VOORSTEL Besluitpunt 1: Vast te stellen de gewijzigde financiële verordening ex artikel 212 Gemeentewet inclusief de bijlage met afschrijvingstermijnen. STEMMING Ontwerpbesluit door de commissie bft in vergadering van 18 juni 2014 p 3 van 9

131 Financiële verordening gemeente Teylingen 2014 De raad van de gemeente Teylingen; gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van [datum en nummer]; gelet op artikel 212 van de Gemeentewet; besluit vast te stellen de Financiële verordening gemeente Teylingen 2014: Hoofdstuk 1. Algemene bepalingen Artikel 1. Begripsbepaling In deze verordening wordt verstaan onder: afdeling: iedere organisatorische eenheid binnen de gemeentelijke organisatie met een eigen rechtstreekse verantwoordelijkheid aan het college; inkomsten: totaal van de baten voor onttrekking reserves; netto schuld: bruto schuld minus de omvang van de geldelijke bezittingen die niet zijn ingezet voor de publieke taak. Onder bruto schuld wordt verstaan het totaal van langlopende leningen, kortlopende schulden, crediteuren en overlopende passiva. Onder geldelijke bezittingen die niet zijn ingezet voor de publieke taak wordt verstaan het totaal van langlopende uitzettingen, vorderingen, liquide middelen en overlopende activa; overheidsbedrijf: onderneming met privaatrechtelijke rechtspersoonlijkheid, niet zijnde een personenvennootschap met rechtspersoonlijkheid, waarin een publiekrechtelijke rechtspersoon, al dan niet tezamen met een of meer andere publiekrechtelijke rechtspersonen, in staat is het beleid te bepalen of een onderneming in de vorm van een personenvennootschap, waarin een publiekrechtelijke rechtspersoon deelneemt; prioriteit: onderdeel van een programma bestaande uit een samenstel van een aantal samenhangende producten of een enkel product van de productenraming en productenrealisatie. Hoofdstuk 2. Begroting en verantwoording Artikel 2. Programma-indeling 1. De raad stelt de programma-indeling vast. 2. De raad stelt op voorstel van het college per programma relevante indicatoren vast voor het meten van en het afleggen van verantwoording over de gemeentelijke productie van goederen en diensten en de maatschappelijke effecten van het gemeentelijke beleid. 3. De raad stelt vast over welke onderwerpen hij in extra paragrafen naast de verplichte paragrafen in de begroting en rekening kaders wil stellen en wil worden geïnformeerd. Artikel 3. Inrichting begroting en jaarstukken 1. Bij de begroting worden onder elk van de programma s de lasten en baten per prioriteit weergegeven en bij de jaarstukken worden onder elk van de programma s de gerealiseerde lasten en baten per prioriteit weergegeven. 2. Bij de uiteenzetting van de financiële positie in de begroting wordt van de nieuwe investeringen per investering het benodigde investeringskrediet weergegeven en wordt van de lopende investeringen het geautoriseerde investeringskrediet en de raming van de uitputting van het krediet in het lopende boekjaar weergegeven. 3. Bij de uiteenzetting van de financiële positie in begroting wordt in aanvulling op het bepaalde in artikel 20 en artikel 21 van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten inzicht gegeven in de ontwikkeling van de schuldpositie als gevolg van de begroting, de meerjarenraming en de investeringen. p 4 van 9

132 4. In de jaarrekening wordt van de investeringen en meerjarige projecten de uitputting van de geautoriseerde investeringskredieten en de actuele raming van de totale uitgaven weergegeven. Artikel 4. Kaders begroting 1. Het college biedt de raad de begroting aan met een voorstel voor het beleid en de financiële kaders van de begroting voor het volgende begrotingsjaar en de meerjarenraming. De raad stelt de uitgangspunten vast. Artikel 5. Autorisatie begroting en investeringskredieten 1. De raad autoriseert met het vaststellen van de begroting de totale baten en de totale lasten per programma. 2. Bij de begrotingsbehandeling geeft de raad aan van welke nieuwe investeringen hij op een later tijdstip een apart voorstel voor autorisatie van het investeringskrediet wil ontvangen. De overige nieuwe investeringen worden bij de begrotingsbehandeling met het vaststellen van de financiële positie geautoriseerd. 3. Het college informeert de raad vooraf als ze verwacht dat de lasten de geautoriseerde lasten of de investeringsuitgaven de geautoriseerde investeringskredieten dreigen te overschrijden of de baten de geautoriseerde baten dreigen te onderschrijden. 4. Bij de behandeling van de tussenrapportages in de raad doet het college voorstellen voor het wijzigen van de geautoriseerde budgetten en de investeringskredieten en het bijstellen van het beleid. 5. Voor een investering waarvan het investeringskrediet niet met het vaststellen van de begroting is geautoriseerd, legt het college vooraf aan het aangaan van verplichtingen een investeringsvoorstel met een voorstel voor het vaststellen van een investeringskrediet aan de raad voor. Artikel 6. Tussentijdse rapportage 1. Het college informeert de raad tweemaal per jaar door middel van tussentijdse rapportages (Voorjaarsnota en Najaarsnota) over de realisatie van de begroting van de gemeente. 2. De tussenrapportages bevat een overzicht met de bijgestelde raming van: a. de baten en de lasten per programma uitgesplitst naar prioriteiten; b. het overzicht van de algemene dekkingsmiddelen uitgesplitst naar prioriteiten; c. het totale saldo van de baten en de lasten volgend uit de onderdelen a en b; d. de (beoogde) toevoegingen en onttrekkingen aan reserves per programma; en e. het resultaat, volgend uit de onderdelen c en d, 3. De tussenrapportage gaat in op afwijkingen ten aanzien van de beleidsrealisatie, de maatschappelijke effecten en de prestaties voor zover het afwijkingen ten opzichte van het programma(budget) betreft alsmede de realisatie en raming van de uitputting van de investeringskredieten. Artikel 7. EMU-saldo Wanneer het Rijk de gemeente bericht dat alle gemeenten samen het collectieve aandeel van gemeenten in het EMU-tekort, bedoeld in artikel 3, zesde lid, van de Wet houdbare overheidsfinanciën, hebben overschreden, informeert het college de raad of een aanpassing van de begroting nodig is. Als het college een aanpassing nodig acht, doet het college een voorstel voor het wijzigen van de begroting. p 5 van 9

133 Hoofdstuk 3. Financieel beleid Artikel 8. Waardering en afschrijving vaste activa 1. Materiële vaste activa met een meerjarig maatschappelijk nut worden onder aftrek van bijdragen van derden lineair afgeschreven over de verwachte levensduur van het actief conform de bijlage afschrijvingsbeleid bij deze verordening of onttrokken uit de reserves. 2. Materiële vaste activa worden afgeschreven volgens de methodiek en de termijnen zoals vermeld in de bijlage afschrijvingsbeleid bij deze verordening. 3. Kosten voor het afsluiten van geldleningen worden direct ten laste van de exploitatie gebracht. 4. Geactiveerde kosten voor onderzoek en ontwikkeling voor een bepaald actief worden lineair in 5 jaar afgeschreven. 5. Een saldo voor agio of disagio wordt lineair in 5 jaar afgeschreven. 6. Materiële vaste activa met economisch nut en een verkrijgingsprijs van minder dan ,- worden niet geactiveerd, uitgezonderd gronden en terreinen. Gronden en terreinen worden altijd geactiveerd. Artikel 9. Reserves en voorzieningen 1. De raad stelt een nota reserves en voorzieningen vast. Deze nota behandelt: a. de vorming en besteding van reserves; b. de vorming en besteding van voorzieningen; en c. de rentetoerekening aan reserves en voorzieningen. 2. Bij een voorstel voor de instelling van een bestemmingsreserve voor een investeringsvoornemen wordt minimaal aangegeven: a. het specifieke doel van de reserve; b. de voeding van de reserve; c. de maximale hoogte van de reserve; en d. de maximale looptijd. 3. Indien een bestemmingsreserve voor een investeringsvoornemen binnen de aangegeven maximale looptijd niet heeft geleid tot een investering, valt de bestemmingsreserve vrij en wordt deze aan de algemene reserve toegevoegd. Artikel 10. Kostprijsberekening 1. Voor het bepalen van de geraamde kostprijs van goederen, werken en diensten van de gemeente, die worden geleverd aan overheidsbedrijven en derden, wordt een systeem van kostentoerekening gehanteerd. Bij de kostentoerekening worden naast de directe kosten de indirecte kosten betrokken, die rechtstreeks samenhangen met de door de gemeente verleende diensten. 2. Bij de kosten worden betrokken de bijdragen aan en onttrekkingen van voorzieningen voor de noodzakelijke vervanging van de betrokken activa, de kapitaallasten van de in gebruik zijnde activa en voor rioolheffing en afvalstoffenheffing de compensabele belasting over de toegevoegde waarde (BTW) en de kosten van het kwijtscheldingsbeleid. 3. Voor de inzet van materiele activa worden naast directe kosten, indirecte kosten en afschrijvingskosten, de rente voor de financiering van het actief toegerekend. Deze rente is een vergoeding voor de inzet van vreemd vermogen en van eigen vermogen. De rentepercentages voor deze vergoeding worden bij de behandeling van de begroting vastgesteld. Artikel 11. Prijzen economische activiteiten 1. Voor de levering van goederen, diensten of werken aan overheidsbedrijven en derden en met welke bijbehorende activiteiten de gemeente in concurrentie met marktpartijen treedt, wordt tenminste de geraamde integrale kostprijs in rekening gebracht. Bij afwijking doet het college vooraf voor elk van deze activiteiten afzonderlijk een voorstel voor een raadsbesluit, waarin het publiek belang van de activiteit wordt gemotiveerd. p 6 van 9

134 2. Bij het verstrekken van leningen of garanties aan overheidsbedrijven en derden brengt de gemeente de geraamde integrale kosten in rekening. Bij afwijking doet het college vooraf een voorstel voor een raadsbesluit, waarin het publiek belang van de lening of garantie wordt gemotiveerd. 3. Bij het verstrekken van kapitaal door de gemeente aan overheidsbedrijven en derden gaat het college uit van een vergoeding van tenminste de geraamde integrale kosten van de verstrekte middelen. Bij afwijking doet het college vooraf een voorstel voor een raadsbesluit, waarin het publiek belang van de kapitaalverstrekking wordt gemotiveerd. 4. Raadbesluiten met de motivering van het publiekbelang als bedoeld in de vorige leden zijn niet nodig als sprake is van: a. leveringen van goederen, diensten of werken en het verstrekken van leningen, garanties en kapitaal aan andere overheden voor zover deze leveringen en verstrekkingen zijn bedoeld voor de uitoefening van de publieke taak door die andere overheid; b. een bevoordeling van activiteiten in het kader van een bij wet opgedragen publiekrechtelijke taak; c. een bevoordeling van activiteiten in het kader van een toegekend bijzonder of uitsluitend recht waarvoor prijsvoorschriften gelden; d. een bevoordeling van sociale werkplaatsen; e. een bevoordeling van onderwijsinstellingen; f. een bevoordeling van publieke media-instellingen; en g. een bevoordeling die valt onder de reikwijdte van de staatssteunregels van het Werkingsverdrag van de Europese Unie en daarmee verenigbaar is. Artikel 12. Financieringsfunctie De financieringsfunctie is uitgewerkt in het treasurystatuut. Hoofdstuk 4. Financiële organisatie en financieel beheer Artikel 13. Administratie 1. De administratie is zodanig van opzet en werking, dat zij in ieder geval dienstbaar is voor: a. het sturen en het beheersen van activiteiten en processen in de gemeente als geheel en in de afdelingen; b. het verstrekken van informatie over ontwikkelingen in de omvang van de vaste activa, voorraden, vorderingen, schulden en contracten; c. het verschaffen van informatie over uitputting van de toegekende budgetten en investeringskredieten en voor het maken van kostencalculaties; d. het verschaffen van informatie over indicatoren met betrekking tot de gemeentelijke productie van goederen en diensten en de maatschappelijke effecten van het gemeentelijke beleid; e. het afleggen van verantwoording over de rechtmatigheid, de doelmatigheid en de doeltreffendheid van het gevoerde bestuur in relatie tot de gestelde beleidsdoelen, de begroting en relevante wet- en regelgeving; en f. de controle van de registratie van gegevens als zodanig en van de daaraan ontleende informatie, alsmede voor de controle op de rechtmatigheid, de doelmatigheid en de doeltreffendheid van het gevoerde bestuur in relatie tot de gestelde beleidsdoelen, de begroting en relevante wet- en regelgeving. 2. Onder administratie wordt verstaan het systematisch verzamelen, vastleggen, verwerken en verstrekken van informatie ten behoeve van het besturen, functioneren en beheersen van de gemeentelijke organisatie en de verantwoording die daarover moet worden afgelegd. p 7 van 9

135 Artikel 14. Financiële organisatie Het college draagt zorgt voor: a. een eenduidige indeling van de gemeentelijke organisatie en een eenduidig toewijzing van de gemeentelijke taken aan de afdelingen; b. een adequate scheiding van taken, functies, bevoegdheden, verantwoordelijkheden; c. de verlening van mandaten en volmachten voor het aangaan van verplichtingen ten laste van de toegekende budgetten en investeringskredieten; d. de interne regels voor taken en bevoegdheden, de verantwoordingsrelaties en de bijbehorende informatievoorziening van de financieringsfunctie; e. de te maken afspraken met de afdelingen over de te leveren prestaties, de daarvoor beschikbare middelen en de wijze en frequentie van rapportage over de voortgang van de activiteiten en uitputting van middelen; f. de kostenverdeelsleutels voor het eenduidig toewijzen van de lasten en baten aan de producten van de productenraming en de productenrealisatie; g. het beleid en de interne regels voor de inkoop en de aanbesteding van goederen, werken en diensten; h. het beleid en de interne regels voor de steunverlening en de toekenning van subsidies aan ondernemingen en instellingen; en i. het beleid en de interne regels voor het voorkomen van misbruik en oneigenlijk gebruik van gemeentelijke regelingen en eigendommen, opdat aan de eisen van rechtmatigheid, controle en verantwoording wordt voldaan. Artikel 15. Interne controle Het college zorgt ten behoeve van het getrouwe beeld van de jaarrekening, bedoeld in artikel 213, derde lid, onder a van de Gemeentewet, en de rechtmatigheid van de baten en lasten en de balansmutaties, bedoeld in artikel 213, derde lid, onder b van de Gemeentewet, voor de jaarlijkse interne toetsing van de getrouwheid van de informatieverstrekking en de rechtmatigheid van de beheershandelingen. Bij afwijkingen neemt het college maatregelen tot herstel. Hoofdstuk 5. Slotbepalingen Artikel 16. Intrekken oude verordening en overgangsrecht De Financiële beheersverordening gemeente Teylingen 2010 wordt ingetrokken, met dien verstande dat zij van toepassing blijft op de jaarrekening en het jaarverslag en bijbehorende stukken van het begrotingsjaar voorafgaand aan het jaar waarin deze verordening in werking treedt en op de begroting, jaarrekening en jaarverslag en bijbehorende stukken van het begrotingsjaar dat samenvalt met het jaar waarin deze verordening in werking treedt. Artikel 17. Inwerkingtreding en citeertitel 1. Deze verordening treedt in werking op 1 juli Deze verordening wordt aangehaald als: Financiële verordening gemeenteteylingen Aldus vastgesteld in de vergadering van de raad van 3 juli De voorzitter, De griffier, p 8 van 9

136 Afschrijvingstermijnen bij Financiële verordening gemeente Teylingen 2014 Bijlage I afschrijvingstermijnen gemeente Teylingen Afschrijvingsbeleid materiele vaste activa met economisch nut Activa met economisch nut en een verkrijgingsprijs van minder dan worden niet geactiveerd, uitgezonderd gronden en terreinen. Gronden en terreinen worden altijd geactiveerd. Op gronden en terreinen wordt niet afgeschreven. De volgende materiële vaste activa met economisch nut worden afgeschreven in: a. maximaal 80 jaar: rioleringen en duikers; b. 10 jaar: aanleg tijdelijke terreinwerken; c. 40 jaar: nieuwbouw woonruimten en schoolgebouwen; d. 10 jaar: tijdelijke woonruimten en tijdelijke bedrijfsgebouwen; e. 25 jaar: renovatie, restauratie en aankoop woonruimten, en schoolgebouwen; f. 15 jaar: technische installaties in bedrijfsgebouwen; g. 10 jaar: veiligheidsvoorzieningen bedrijfsgebouwen; h. 3 jaar: pc s/laptops, monitoren, servers en smartphones; i. 4 jaar: overige automatisering; j. 10 jaar: kantoormeubilair en schoolmeubilair; k. 20 jaar: motorvaartuigen; l. 8 jaar: zware transportmiddelen en schuiten; m. 6 jaar: aanhangwagens, personenauto s en lichte motorvoertuigen. Afschrijvingsbeleid materiele vaste activa met maatschappelijk nut De volgende materiële vaste activa met maatschappelijk nut worden afgeschreven in: a. 10 jaar: speelplaatsen/terreinen; b. 10 jaar: kunstgras sportvelden; c. 15 jaar: natuurgras sportvelden; d. 30 jaar: eerste aanleg sporttechnische laag sportvelden; e. 40 jaar: kleedlokalen sportvoorzieningen; f. 40 jaar: aanleg plantsoenen, parken en groenvoorzieningen; g. 20 jaar: reconstructie plantsoenen, parken en groenvoorzieningen; h. 20 jaar: wegen, pleinen en rotondes; i. 10 jaar: strooibenodigdheden; j. 12 jaar: verkeersregelinstallaties; k. 20 jaar: tunnels, viaducten en bruggen; l. 20 jaar: armaturen openbare verlichting; m. 40 jaar: lichtmasten openbare verlichting; n. 10 jaar: straatmeubilair (abri's, bewegwijzering, straatnaamborden, verkeersborden); o. 30 jaar: havens: dammen en steigers; p. 30 jaar: waterwegen, waterbergingen en walbeschoeiing; q. 15 jaar: pompen en gemalen. p 9 van 9

137 Einde bijlage: BFT RV Vaststellen nieuwe financiele verordening 2014 Terug naar het agendapunt

138 BFT Ledenbrief model financiele verordening ex artikel 212 gemeentewet (terug naar agendapunt) De inhoud van deze bijlage is te vinden vanaf de hierna volgende pagina's. #####PDFINCLUDE#####gured2:227463#

139 Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad informatiecentrum tel. (070) betreft model financiële verordening ex artikel 212 Gemeentewet uw kenmerk ons kenmerk ECFE/U Lbr. 14/023 bijlage(n) 1 datum 2 april 2014 Samenvatting Met deze ledenbrief wordt het Model financiële verordening 2014 aangeboden. Deze verordening is op grond van artikel 212 Gemeentewet verplicht. Het vorige model dateert van In het nieuwe model hebben de gevolgen van wijzigingen in wet- en regelgeving voor de financiële verordening een plaats gekregen. Te noemen zijn de nieuwe wet HOf, het nieuwe hoofdstuk Overheid en overheidsbedrijven in de Mededingingswet en aanpassing van de wet Fido in verband met schatkistbankieren. Ook is het model aangepast op beleidsmatige ontwikkeling op het gebied van gemeentefinanciën. Zo is de horizontale verantwoording naar de raad in de verordening versterkt door een autorisatie van budgetten in de begroting op het niveau van productgroepen onder de programma s en wordt er meer aandacht voor de schuldpositie van gemeenten voorgeschreven door een uitgebreidere verantwoording in de begroting en gemeenterekening.

140 Aan de leden informatiecentrum tel. (070) betreft model financiële verordening 2014 uw kenmerk ons kenmerk ECFE/U Lbr. 14/023 bijlage(n) 1 datum 2 april 2014 Geacht college en gemeenteraad, Met deze ledenbrief bieden wij u een geactualiseerde versie van de modelverordening ex artikel 212 Gemeentewet aan. Deze verordening staat ook wel bekend als de Financiële verordening. Reden voor het nieuwe model is de verwerking in het model van een aantal wijzigingen in weten regelgeving en een aantal beleidsmatige ontwikkelingen. Een financiële verordening is wettelijk verplicht. Een nieuw vastgestelde financiële verordening of een wijziging er van moet het college binnen twee weken na vaststelling door de raad aan gedeputeerde staten zenden. Met de financiële verordening kan de gemeenteraad nadere invulling geven aan zijn kaderstellende rol voor de financiële functie van de gemeente. Bijvoorbeeld door te regelen dat de raad naast de verplichte paragrafen een paragraaf subsidies in de begroting en de gemeenterekening wil en de raad met twee tussenrapportages wordt geïnformeerd over de uitvoering van de begroting. Of door te bepalen dat de gemeente bij het aantrekken van financiering geen gebruik maakt van financiële derivaten. De vorige versie van deze modelverordening dateert uit 2006 en bestond uit twee voorbeelden: een korte versie en een lange versie met keuze-opties om de korte versie te wijzigen of aan te vullen. Een belangrijke keuze daarbij was het niveau van de autorisatie van de budgetten op de begroting door de gemeenteraad. Hiervoor kon worden gekozen uit autorisatie op programmaniveau of voor autorisatie op het niveau van productgroepen onder de programma s. Vanuit het oogpunt van versterking van het horizontale toezicht door de raad zijn wij van oordeel dat een autorisatie op het niveau van productgroepen onder de programma s de voorkeur geniet. Ook is een vaste keuze gemaakt voor het inhoudelijk behandelen van begrotingswijzigingen. Een dreigende overschrijding van een budget of investeringskrediet hoort het college als deze bekend wordt aan de raad te melden. Maar de behandeling van de hieruit volgende

141 begrotingswijzigingen of bijstelling van beleid kan bij de behandeling van de tussenrapportages plaatsvinden. Tot slot is er voor gekozen om de afschrijvingsmethodieken en afschrijvingstermijnen in een bijlage bij de verordening nader uit te werken en niet in de verordening zelf. Daarbij is er voor gekozen investeringen in maatschappelijk nut altijd te activeren en in termijnen af te schrijven. Daarmee zijn belangrijke redenen om met twee voorbeelden te werken vervallen. We hebben daarom besloten tot het opstellen van slechts één model voor deze verordening. Naast de hiervoor genoemde keuzes zijn voor de redactie van de artikelen de nieuwste aanwijzingen voor het opstellen van decentrale regelgeving gehanteerd. Ten opzichte van het model uit 2006 hebben in het model financiële verordening 2014 drie nieuwe onderwerpen een plek in de modelverordening gekregen en zijn twee onderwerpen flink gewijzigd. De vijf wijzigingen staan hieronder kort toegelicht. 1. De eventuele procedurele gevolgen voor een gemeente van de nieuwe Wet Houdbare Overheidsfinanciën hebben in een nieuw artikel 8 EMU-saldo een plaats gekregen. 2. De procedurele eisen voor de gemeente die volgen uit het nieuwe hoofdstuk 4b Overheden en overheidsbedrijven in de Mededingingswet, hebben in een nieuw artikel 13 Prijzen economische activiteiten een plaats gekregen. In artikel 12 zijn de uitgangspunten voor de kostprijsberekening en in artikel 14 zijn de uitgangspunten voor het vaststellen van rechten, leges, en prijzen enigszins aangepast. 3. Voor een oordeel over de gezondheid van de financiële positie is de ontwikkeling van de hoogte van de schuld van de gemeente van groot belang. Het onderwerp schuldpositie is afgelopen decennia bij gemeenten ondergesneeuwd, doordat alle aandacht werd opgeëist door het eigen vermogen. In de nieuwe modelverordening heeft de schuldpositie uitdrukkelijk een plaats gekregen in het derde lid van artikel 3 over de inrichting van de begroting, het vijfde lid van artikel 5 over de autorisatie van grote investeringskredieten gedurende het jaar en in artikel 18 over de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing. 4. Vanwege de invoering van het schatkistbankieren is het artikel over de financieringsfunctie (artikel 15) vereenvoudigd. Wel zijn nadere regels over het aangaan van garanties toegevoegd om de besluitvorming over de verlening er van te verbeteren. Ook is het onderwerp financiële derivaten aangestipt als aandachtspunt. 5. Er is in de modelverordening een striktere scheiding aangebracht tussen de bevoegdheden van het college regels te stellen voor de ambtelijke organisatie (artikel 160 Gemeentewet) en de bevoegdheid van de raad om de uitgangspunten voor de financiële organisatie te formuleren (artikel 212 Gemeentewet). In de vorige modelverordening zat een spanning tussen de bepalingen van de verordening en hetgeen bij de kamerbehandeling van wijziging van de Gemeentewet hierover is gezegd. De bevoegdheden van de raad zijn in de verordening ingeperkt tot het formuleren van alleen uitgangspunten waaraan het college gevolg moet geven bij het formuleren van onderwerp model financiele verordening ex artikel 212 Gemeentewet datum /03

142 beleid en het stellen van interne regels voor de inrichting financiële organisatie (artikel 24 Financiële organisatie en artikel 25 Interne controle). Voor het overige hebben kleine redactionele wijzigingen in wet en regelgeving zoals bijvoorbeeld in het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten een plaats gekregen. Voor het aanpassen van de financiële verordening van uw gemeente raden wij u aan om niet klakkeloos deze modelverordening integraal over te nemen. Uw gemeente kent eigen gebruiken en procedures en als deze goed voldoen hoort deze eigenheid op het gebied van het financieel beleid, het financieel beheer en de financiële organisatie een plek in de financiële verordening te krijgen. Daarbij moeten natuurlijk wel de kaders van nationale wet- en regelgeving in acht worden genomen. Voor het aanpassen van de verordening raden wij u aan de afdeling financiën van uw gemeente te betrekken en zelfs het voortouw te laten nemen voor het formuleren van voorstellen voor het aanpassen van de financiële verordening. Voor een grondige wijziging van de financiële verordening bevelen wij de formatie van een projectgroep aan met daarin enkele raadsleden, een afgevaardigde van het college en financiële ambtenaren. Hoogachtend, Vereniging van Nederlandse Gemeenten J. Kriens Voorzitter directieraad Bijlage: Model financiële verordening 2014 Deze ledenbrief staat ook op onder brieven. onderwerp model financiele verordening ex artikel 212 Gemeentewet datum /03

143 Einde bijlage: BFT Ledenbrief model financiele verordening ex artikel 212 gemeentewet Terug naar het agendapunt

144 BFT Modelverordening ex artikel 212 gemeentewet (terug naar agendapunt) De inhoud van deze bijlage is te vinden vanaf de hierna volgende pagina's.

145 DOCUMENT Model Financiële verordening 2014 Leeswijzer modelbepalingen [ datum ] of [ ] = door gemeente in te vullen, zie bijvoorbeeld artikel 4, eerste lid. [ iets] = facultatief, zie de artikelen 16 en 21. De raad van de gemeente [ naam gemeente]; gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van [ datum en nummer]; gelet op artikel 212 van de Gemeentewet; gezien het advies van de [ naam commissie]; besluit vast te stellen de Financiële verordening [ naam gemeente en jaartal]: Hoofdstuk1. Algemene bepalingen Artikel 1. Begripsbepaling In deze verordening wordt verstaan onder: - afdeling: iedere organisatorische eenheid binnen de gemeentelijke organisatie met een eigen rechtstreekse verantwoordelijkheid aan het college; - inkomsten: totaal van de baten voor onttrekking reserves; - netto schuld: bruto schuld minus de omvang van de geldelijke bezittingen die niet zijn ingezet voor de publieke taak. Onder bruto schuld wordt verstaan het totaal van langlopende leningen, kortlopende schulden, crediteuren en overlopende passiva. Onder geldelijke bezittingen die niet zijn ingezet voor de publieke taak wordt verstaan het totaal van langlopende uitzettingen, vorderingen, liquide middelen en overlopende activa; - overheidsbedrijf: onderneming met privaatrechtelijke rechtspersoonlijkheid, niet zijnde een personenvennootschap met rechtspersoonlijkheid, waarin een publiekrechtelijke rechtspersoon, al dan niet tezamen met een of meer andere publiekrechtelijke rechtspersonen, in staat is het beleid te bepalen of een onderneming in de vorm van een personenvennootschap, waarin een publiekrechtelijke rechtspersoon deelneemt; - prioriteit: onderdeel van een programma bestaande uit een samenstel van een aantal samenhangende producten of een enkel product van de productenraming en productenrealisatie. Hoofdstuk 2. Begroting en verantwoording Artikel 2. Programma-indeling 1. De raad stelt bij aanvang van iedere raadsperiode een programma-indeling voor die raadsperiode vast. 2. De raad stelt bij aanvang van iedere raadsperiode op basis van de door het college aan de programma s toegewezen producten de onderverdeling van de programma s in prioriteiten vast. 3. De raad stelt op voorstel van het college per programma relevante indicatoren vast voor het meten van en het afleggen van verantwoording over de gemeentelijke productie van goederen en diensten en de maatschappelijke effecten van het gemeentelijke beleid. 4. De raad stelt bij aanvang van iedere raadsperiode vast over welke onderwerpen hij in extra paragrafen naast de verplichte paragrafen in de begroting en rekening kaders wil stellen en wil worden geïnformeerd. Artikel 3. Inrichting begroting en jaarstukken 1. Bij de begroting worden onder elk van de programma s de lasten en baten per prioriteit weergegeven en bij de jaarstukken worden onder elk van de programma s de gerealiseerde lasten en baten per prioriteit weergegeven. 2. Bij de uiteenzetting van de financiële positie in de begroting wordt van de nieuwe investeringen per investering het benodigde

146 investeringskrediet weergegeven en wordt van de lopende investeringen het geautoriseerde investeringskrediet en de raming van de uitputting van het krediet in het lopende boekjaar weergegeven. 3. Bij de uiteenzetting van de financiële positie in begroting wordt in aanvulling op het bepaalde in artikel 20 en artikel 21 van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten inzicht gegeven in de ontwikkeling van de schuldpositie als gevolg van de begroting, de meerjarenraming en de investeringen. 4. In de jaarrekening wordt van de investeringen en meerjarige projecten de uitputting van de geautoriseerde investeringskredieten en de actuele raming van de totale uitgaven weergegeven. Artikel 4. Kaders begroting 1. Het college biedt voor [datum] aan de raad een nota aan met een voorstel voor het beleid en de financiële kaders van de begroting voor het volgende begrotingsjaar en de meerjarenraming. De raad stelt deze nota voor [datum] vast. 2. In de begroting wordt een post onvoorzien van [percentage] van de totale lasten opgenomen. Artikel 5. Autorisatie begroting en investeringskredieten 1. De raad autoriseert met het vaststellen van de begroting de baten en de lasten per prioriteit. 2. Bij de begrotingsbehandeling geeft de raad aan van welke nieuwe investeringen hij op een later tijdstip een apart voorstel voor autorisatie van het investeringskrediet wil ontvangen. De overige nieuwe investeringen worden bij de begrotingsbehandeling met het vaststellen van de financiële positie geautoriseerd. 3. Het college informeert de raad vooraf als ze verwacht dat de lasten de geautoriseerde lasten of de investeringsuitgaven de geautoriseerde investeringskredieten dreigen te overschrijden of de baten de geautoriseerde baten dreigen te onderschrijden. De raad geeft vervolgens aan of hij hiervoor een voorstel wil voor wijziging van het budget of een voorstel voor bijstelling van het beleid. 4. Bij de behandeling van de tussenrapportages in de raad doet het college voorstellen voor het wijzigen van de geautoriseerde budgetten en de investeringskredieten en het bijstellen van het beleid. 5. Voor een investering waarvan het investeringskrediet niet met het vaststellen van de begroting is geautoriseerd, legt het college vooraf aan het aangaan van verplichtingen een investeringsvoorstel met een voorstel voor het vaststellen van een investeringskrediet aan de raad voor. Bij investeringen groter dan [bedrag] informeert het college de raad in het voorstel over het effect van de investering op de schuldpositie van de gemeente. Artikel 6. Tussentijdse rapportage 1. Het college informeert de raad door middel van tussentijdse rapportages over de realisatie van de begroting van de gemeente over de eerste 6 maanden en de eerste 9 maanden van het lopende boekjaar. 2. De tussenrapportages bevatten een uiteenzetting over de uitvoering en de bijstelling van het beleid en een overzicht met de bijgestelde raming van: a. de baten en de lasten per programma uitgesplitst naar prioriteiten; b. het overzicht van de algemene dekkingsmiddelen uitgesplitst naar prioriteiten; c. het totale saldo van de baten en de lasten volgend uit de onderdelen a en b; d. de (beoogde) toevoegingen en onttrekkingen aan reserves per programma; en e. het resultaat, volgend uit de onderdelen c en d, alsmede de realisatie en raming van de uitputting van de investeringskredieten. 3. In de tussenrapportages worden afwijkingen op de oorspronkelijke ramingen van de baten en de lasten van prioriteiten en investeringskredieten in de begroting groter dan [bedrag] toegelicht. Artikel 7. Informatieplicht Het college besluit niet over: a. de aan- en verkoop van goederen, werken en diensten groter dan [bedrag]; b. het verstrekken van leningen, waarborgen en garanties groter dan [bedrag]; en

147 c. het verstrekken van kapitaal aan instellingen en ondernemingen, dan nadat de raad is geïnformeerd over het voornemen en hiertoe in de gelegenheid is gesteld zijn wensen en bedenkingen ter kennis van het college te brengen. Artikel 8. EMU-saldo Wanneer het Rijk de gemeente bericht dat alle gemeenten samen het collectieve aandeel van gemeenten in het EMU-tekort, bedoeld in artikel 3, zesde lid, van de Wet houdbare overheidsfinanciën, hebben overschreden, informeert het college de raad of een aanpassing van de begroting nodig is. Als het college een aanpassing nodig acht, doet het college een voorstel voor het wijzigen van de begroting. Hoofdstuk 3. Financieel beleid Artikel 9. Waardering en afschrijving vaste activa 1. Materiële vaste activa met een meerjarig maatschappelijk nut worden onder aftrek van bijdragen van derden geactiveerd. 2. Materiële vaste activa worden afgeschreven volgens de methodiek en de termijnen zoals vermeld in de bijlage afschrijvingsbeleid bij deze verordening. 3. Kosten voor het afsluiten van geldleningen worden direct ten laste van de exploitatie gebracht. 4. Geactiveerde kosten voor onderzoek en ontwikkeling voor een bepaald actief worden lineair in [...] jaar afgeschreven. 5. Een saldo voor agio of disagio wordt lineair in [...] jaar afgeschreven. Artikel 10. Voorziening voor oninbare vorderingen 1. Voor de vorderingen op verbonden partijen en derden wordt een voorziening wegens oninbaarheid gevormd op basis van een individuele beoordeling op inbaarheid van de openstaande vorderingen. 2. Voor openstaande vorderingen betreffende: a. onroerende zaakbelasting eigenaren; b. precariobelasting; c. hondenbelasting; d. parkeerbelasting; e. rioolheffing; f. afvalstoffenheffing; en g. bijstandsvertrekking, wordt, met uitzondering van individuele vorderingen groter dan [bedrag], een voorziening wegens oninbaarheid gevormd ter grootte van het historische percentage van oninbaarheid. Artikel 11. Reserves en voorzieningen 1. Het college biedt de raad eens in de [...] jaar een nota reserves en voorzieningen aan. Deze nota wordt door de raad vastgesteld en behandelt: a. de vorming en besteding van reserves; b. de vorming en besteding van voorzieningen; en c. de rentetoerekening aan reserves en voorzieningen. 2. Bij een voorstel voor de instelling van een bestemmingsreserve voor een investeringsvoornemen wordt minimaal aangegeven: a. het specifieke doel van de reserve; b. de voeding van de reserve; c. de maximale hoogte van de reserve; en d. de maximale looptijd. 3. Indien een bestemmingsreserve voor een investeringsvoornemen binnen de aangegeven maximale looptijd niet heeft geleid tot een

148 investering, valt de bestemmingsreserve vrij en wordt deze aan de algemene reserve toegevoegd. Artikel 12.Kostprijsberekening 1. Voor het bepalen van de geraamde kostprijs van goederen, werken en diensten van de gemeente, die worden geleverd aan overheidsbedrijven en derden, wordt een systeem van kostentoerekening gehanteerd. Bij de kostentoerekening worden naast de directe kosten de indirecte kosten betrokken, die rechtstreeks samenhangen met de door de gemeente verleende diensten. 2. Bij de kosten worden betrokken de bijdragen aan en onttrekkingen van voorzieningen voor de noodzakelijke vervanging van de betrokken activa, de kapitaallasten van de in gebruik zijnde activa en voor rioolheffing en afvalstoffenheffing de compensabele belasting over de toegevoegde waarde (BTW) en de kosten van het kwijtscheldingsbeleid. 3. Voor de inzet van materiele activa worden naast directe kosten, indirecte kosten en afschrijvingskosten, de rente voor de financiering van het actief toegerekend. Deze rente is een vergoeding voor de inzet van vreemd vermogen en van eigen vermogen. De rentepercentages voor deze vergoeding worden bij de behandeling van de begroting vastgesteld. Artikel 13. Prijzen economische activiteiten 1. Voor de levering van goederen, diensten of werken aan overheidsbedrijven en derden en met welke bijbehorende activiteiten de gemeente in concurrentie met marktpartijen treedt, wordt tenminste de geraamde integrale kostprijs in rekening gebracht. Bij afwijking doet het college vooraf voor elk van deze activiteiten afzonderlijk een voorstel voor een raadsbesluit, waarin het publiek belang van de activiteit wordt gemotiveerd. 2. Bij het verstrekken van leningen of garanties aan overheidsbedrijven en derden brengt de gemeente de geraamde integrale kosten in rekening. Bij afwijking doet het college vooraf een voorstel voor een raadsbesluit, waarin het publiek belang van de lening of garantie wordt gemotiveerd. 3. Bij het verstrekken van kapitaal door de gemeente aan overheidsbedrijven en derden gaat het college uit van een vergoeding van tenminste de geraamde integrale kosten van de verstrekte middelen. Bij afwijking doet het college vooraf een voorstel voor een raadsbesluit, waarin het publiek belang van de kapitaalverstrekking wordt gemotiveerd. 4. Raadbesluiten met de motivering van het publiekbelang als bedoeld in de vorige leden zijn niet nodig als sprake is van: a. leveringen van goederen, diensten of werken en het verstrekken van leningen, garanties en kapitaal aan andere overheden voor zover deze leveringen en verstrekkingen zijn bedoeld voor de uitoefening van de publieke taak door die andere overheid; b. een bevoordeling van activiteiten in het kader van een bij wet opgedragen publiekrechtelijke taak; c. een bevoordeling van activiteiten in het kader van een toegekend bijzonder of uitsluitend recht waarvoor prijsvoorschriften gelden; d. een bevoordeling van sociale werkplaatsen; e. een bevoordeling van onderwijsinstellingen; f. een bevoordeling van publieke media-instellingen; en g. een bevoordeling die valt onder de reikwijdte van de staatssteunregels van het Werkingsverdrag van de Europese Unie en daarmee verenigbaar is. Artikel 14. Vaststelling hoogte belastingen, rechten, heffingen en prijzen 1. Het college doet de raad jaarlijks een voorstel voor de hoogte van de gemeentelijke tarieven voor de belastingen, de rioolheffingen, de afvalstoffenheffing, [ (verdere opsomming van rechten en leges waarvan het wenselijk wordt geacht de tarieven jaarlijks vast te stellen)]. 2. Het college biedt de raad eens in de [ jaar] een nota aan met de kaders voor de prijzen voor de levering van gemeentelijke goederen, werken en diensten aan overheidsbedrijven en derden en voor de huren en de erfpachten. 3. Het college legt bij een tussentijdse wijziging van prijzen, huren en erfpachten ten opzichte van de kaders uit de nota vooraf een besluit voor aan de raad. Artikel 15. Financieringsfunctie 1. Het college neemt bij het uitzetten en het aantrekken van middelen de volgende kaders in acht: a. voor het aantrekken van financieringen met een looptijd langer dan één jaar worden tenminste twee prijsopgaven bij verschillende financiële instellingen gevraagd; en

149 b. er wordt geen gebruik gemaakt van financiële derivaten als bedoeld in artikel 1, onder c, van de Wet financiering decentrale overheden. 2. Het college informeert de raad vooraf als de wettelijke kasgeldlimiet, bedoeld in artikel 1, onder f, van de Wet financiering decentrale overheden, of de wettelijke renterisiconorm, bedoeld in artikel 1, onder h, van de Wet financiering decentrale overheden, dreigt te worden overschreden. 3. Bij het verstrekken van leningen, het verstrekken van garanties en het verstrekken van risicodragend kapitaal bedingt het college indien mogelijk zekerheden. 4. Bij het verstrekken van een garantie wordt een voorziening ten laste van de begroting gevormd ter grote van het risico dat de gemeente met de garantie loopt. Als in de begroting niet is voorzien in budget voor deze voorziening dan doet het college vooraf aan de garantieverlening een voorstel aan de raad voor een begrotingswijziging. Hoofdstuk 4. Paragrafen [Artikel 16. Lokale heffingen Bij de begroting en de jaarstukken neemt het college in de paragraaf lokale heffingen naast de verplichte onderdelen op grond van artikel 10 van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten in ieder geval op: 1. [ ].] Artikel 17. Financiering In de paragraaf financiering bij de begroting en de jaarstukken neemt het college naast de verplichte onderdelen op grond van artikel 13 van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten in ieder geval op: a. de schulden met een looptijd korter dan een jaar en het verschuldigde rentepercentage; b. de schulden met een looptijd langer dan een jaar en het verschuldigde rentepercentage; c. de liquiditeitsplanning en de financieringsbehoefte voor de komende vier jaar; d. de rentevisie voor de komende vier jaar;en e. [ ]. Artikel 18. Weerstandsvermogen & risicobeheersing 1. In de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing bij de begroting en de jaarstukken neemt het college naast de verplichte onderdelen op grond van artikel 11 van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten in ieder geval op: a. de solvabiliteitsratio; b. de ontwikkeling van de netto schuld per inwoner; c. de ontwikkeling van de netto schuld als percentage van de gemeentelijke inkomsten; d. de ontwikkeling van de som van de voorraden bouwgrond, de voorraden onderhanden werk en overige voorraden als percentage van de gemeentelijke inkomsten; e. de ontwikkeling van de som van de leningen aan derden en de leningen aan verbonden partijen als percentage van de gemeentelijke inkomsten;en f. [ ]. 2. Voor het in beeld brengen van de weerstandscapaciteit van de gemeente wordt beoordeeld of de gemeente bij een risicoscenario de schuldverplichtingen in de toekomst kan blijven nakomen zonder dat de uitgaven aan en de investeringen in noodzakelijke publieke voorzieningen in de knel komen. Artikel 19. Onderhoud kapitaalgoederen 1. Bij de begroting en de jaarstukken neemt het college in de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen naast de verplichte onderdelen op grond van artikel 12 van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten in ieder geval op: a. de voortgang van het geplande onderhoud;

150 b. de omvang van het achterstallig onderhoud; en c. [ ]. 2. Het college biedt de raad tenminste eens in de [aantal] jaar een onderhoudsplan openbare ruimte aan. Het plan geeft het kader weer voor het beoogde onderhoudsniveau, de planning van het onderhoud en de kosten van het onderhoud voor het openbaar groen, water, wegen, kunstwerken en straatmeubilair. De raad stelt het plan vast. 3. Het college biedt de raad tenminste eens in de [aantal] jaar een rioleringsplan aan. Het plan geeft het kader weer voor het beoogde onderhoudsniveau, de planning van het onderhoud, de uitbreiding van de riolering en de kosten van het onderhoud en de eventuele uitbreidingen. De raad stelt het plan vast. 4. Het college biedt de raad tenminste eens in de [aantal] jaar een onderhoudsplan gebouwen aan. Het plan bevat voorstellen voor het te plegen onderhoud en de bijbehorende kosten aan de gemeentelijke gebouwen. De raad stelt het plan vast. Artikel 20. Bedrijfsvoering In de paragraaf bedrijfsvoering bij de begroting en de jaarstukken neemt het college naast de verplichte onderdelen op grond van artikel 14 van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten in ieder geval op: a. de omvang, opbouw en ontwikkeling van het personeelsbestand en de loonkosten; b. de kosten van inhuur derden; c. de huisvestingskosten; d. de automatiseringskosten; e. de budgetten voor de raad, de griffie, de rekenkamer en de accountant; en f. [ ]. [Artikel 21. Verbonden partijen Bij de begroting en de jaarstukken neemt het college in de paragraaf verbonden partijen naast de verplichte onderdelen op grond van artikel 15 van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten in ieder geval op: a. [ ].] Artikel 22. Grondbeleid 1. In de paragraaf grondbeleid bij de begroting en de jaarstukken neemt het college naast de verplichte onderdelen op grond van artikel van 16 van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten in ieder geval op: 1. het verloop van de grondvoorraad; 2. de te ontwikkelen en in ontwikkeling genomen projecten; en 3. [ ]. 2. Het college biedt de raad ten minste eens in de [aantal] jaar een nota grondbeleid aan. De raad stelt de nota vast. In de nota wordt aandacht besteed aan: de strategische visie van het toekomstig grondbeleid van de gemeente; te ontwikkelen en in ontwikkeling genomen projecten; het verloop van de grondvoorraad; de uitgangspunten voor de verkoopprijzen van gronden; en [ ]. Hoofdstuk 5. Financiele organisatie en financieel beheer Artikel 23. Administratie

151 1. De administratie is zodanig van opzet en werking, dat zij in ieder geval dienstbaar is voor: a. het sturen en het beheersen van activiteiten en processen in de gemeente als geheel en in de afdelingen; b. het verstrekken van informatie over ontwikkelingen in de omvang van de vaste activa, voorraden, vorderingen, schulden, contracten, [ ]; c. het verschaffen van informatie over uitputting van de toegekende budgetten en investeringskredieten en voor het maken van kostencalculaties; d. het verschaffen van informatie over indicatoren met betrekking tot de gemeentelijke productie van goederen en diensten en de maatschappelijke effecten van het gemeentelijke beleid; e. het afleggen van verantwoording over de rechtmatigheid, de doelmatigheid en de doeltreffendheid van het gevoerde bestuur in relatie tot de gestelde beleidsdoelen, de begroting en relevante wet- en regelgeving; en f. de controle van de registratie van gegevens als zodanig en van de daaraan ontleende informatie, alsmede voor de controle op de rechtmatigheid, de doelmatigheid en de doeltreffendheid van het gevoerde bestuur in relatie tot de gestelde beleidsdoelen, de begroting en relevante wet- en regelgeving. 2. Onder administratie wordt verstaan het systematisch verzamelen, vastleggen, verwerken en verstrekken van informatie ten behoeve van het besturen, functioneren en beheersen van de gemeentelijke organisatie en de verantwoording die daarover moet worden afgelegd. Artikel 24. Financiële organisatie Het college draagt zorgt voor: a. een eenduidige indeling van de gemeentelijke organisatie en een eenduidig toewijzing van de gemeentelijke taken aan de afdelingen; b. een adequate scheiding van taken, functies, bevoegdheden, verantwoordelijkheden; c. de verlening van mandaten en volmachten voor het aangaan van verplichtingen ten laste van de toegekende budgetten en investeringskredieten; d. de interne regels voor taken en bevoegdheden, de verantwoordingsrelaties en de bijbehorende informatievoorziening van de financieringsfunctie; e. de te maken afspraken met de afdelingen over de te leveren prestaties, de daarvoor beschikbare middelen en de wijze en frequentie van rapportage over de voortgang van de activiteiten en uitputting van middelen; f. de kostenverdeelsleutels voor het eenduidig toewijzen van de lasten en baten aan de producten van de productenraming en de productenrealisatie; g. het beleid en de interne regels voor de inkoop en de aanbesteding van goederen, werken en diensten; h. het beleid en de interne regels voor de steunverlening en de toekenning van subsidies aan ondernemingen en instellingen; en i. het beleid en de interne regels voor het voorkomen van misbruik en oneigenlijk gebruik van gemeentelijke regelingen en eigendommen, opdat aan de eisen van rechtmatigheid, controle en verantwoording wordt voldaan. Artikel 25. Interne controle 1. Het college zorgt ten behoeve van het getrouwe beeld van de jaarrekening, bedoeld in artikel 213, derde lid, onder a van de Gemeentewet, en de rechtmatigheid van de baten en lasten en de balansmutaties, bedoeld in artikel 213, derde lid, onder b van de Gemeentewet, voor de jaarlijkse interne toetsing van de getrouwheid van de informatieverstrekking en de rechtmatigheid van de beheershandelingen. Bij afwijkingen neemt het college maatregelen tot herstel. 2. Het college zorgt voor de systematische controle van de registratie en de ontwikkeling van de bezittingen en het vermogen van de gemeente met dien verstande dat de waardepapieren, de voorraden, de uitstaande leningen, de debiteurenvorderingen, de liquiditeiten, de opgenomen leningen, de kortlopende schulden en de vorderingen van crediteuren jaarlijks worden gecontroleerd en registergoederen en bedrijfsmiddelen tenminste eenmaal in de [ (bijvoorbeeld 4 of 5)] jaar. Bij afwijkingen in de registratie neemt het college maatregelen voor herstel van de tekortkomingen.

152 Hoofdstuk6. Slotbepalingen Artikel 26.Intrekken oude verordening en overgangsrecht De [ citeertitel oude verordening] wordt ingetrokken, met dien verstande dat zij van toepassing blijft op de jaarrekening en het jaarverslag en bijbehorende stukken van het begrotingsjaar voorafgaand aan het jaar waarin deze verordening in werking treedt en op de begroting, jaarrekening en jaarverslag en bijbehorende stukken van het begrotingsjaar dat samenvalt met het jaar waarin deze verordening in werking treedt. Artikel 27.Inwerkingtreding en citeertitel 1. Deze verordening treedt in werking op [datum]. 2. Deze verordening wordt aangehaald als: Financiële verordening [ naam gemeente en eventueel jaartal ]. Aldus vastgesteld in de vergadering van de raad van [datum]. De voorzitter, De griffier, Bijlage afschrijvingsbeleid bij artikel 9 Afschrijvingsbeleid materiele vaste activa met economisch nut Activa met economisch nut en een verkrijgingsprijs van minder dan [bedrag] worden niet geactiveerd, uitgezonderd gronden en terreinen. Gronden en terreinen worden altijd geactiveerd. Op gronden en terreinen wordt niet afgeschreven. De volgende materiële vaste activa met economisch nut worden lineair afgeschreven in: 1. maximaal [...] jaar: rioleringen; [...] jaar: aanleg tijdelijke terreinwerken; [...] jaar: nieuwbouw woonruimten en schoolgebouwen; [...] jaar: nieuwbouw kantoren en bedrijfsgebouwen; [...] jaar: nieuwbouw tijdelijke woonruimten en tijdelijke bedrijfsgebouwen; [...] jaar: renovatie, restauratie en aankoop woonruimten, en schoolgebouwen; [...] jaar: renovatie, restauratie en aankoop kantoren en bedrijfsgebouwen; [...] jaar: technische installaties in bedrijfsgebouwen; [...] jaar: veiligheidsvoorzieningen bedrijfsgebouwen; [...] jaar: telefooninstallaties; [...] jaar: automatiseringsapparatuur; 12. [...] jaar: kantoormeubilair en schoolmeubilair;

153 13. [...] jaar: motorvaartuigen; 14. [...] jaar: zware transportmiddelen en schuiten; 15. [...] jaar: aanhangwagens, personenauto s en lichte motorvoertuigen. Afschrijvingsbeleid materiele vaste activa met maatschappelijk nut De volgende materiële vaste activa met maatschappelijk nut worden lineair afgeschreven in: maximaal [...] jaar: parken, sportvelden en groenvoorzieningen; maximaal [...] jaar: wegen, pleinen en rotondes; maximaal [...] jaar: tunnels, viaducten en bruggen; maximaal [...] jaar: geluidswallen; [...] jaar: openbare verlichting; [...] jaar: straatmeubilair; maximaal [...] jaar: havens, kades, sluizen en waterkeringen; maximaal [...] jaar: waterwegen, waterbergingen en walbeschoeiing; [...] jaar: pompen en gemalen. Toelichting op de artikelen NB Deze toelichting is geschreven met de (mogelijke) keuzes die in de Model Financiële verordening 2014 gemaakt zijn in gedachte. Als een individuele gemeente op punten andere keuzes maakt, dan sluit deze toelichting mogelijk niet aan. Wel kan deze uiteraard als basis dienen voor een door de gemeente zelf op te stellen toelichting. Bovendien worden enkel die bepalingen behandeld die verdere toelichting behoeven. Voor een goed beeld dient deze modelverordening in samenhang met de hierbij behorende ledenbrief gelezen te worden. Artikel 1. Begripsbepaling In deze verordening is het begrip prioriteit gedefinieerd. De autorisatie van de programmabegroting vindt op een lager niveau plaats, namelijk op het niveau van prioriteiten in plaats van op het niveau van programma s. Een programma van de begroting kan op grond van artikel 8 van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (hierna: BBV) worden opgedeeld in prioriteiten. Een prioriteit wordt hier gedefinieerd als een productgroep van een of meer producten van de productenraming (en productenrealisatie). De begrippen netto schuld en inkomsten zijn gedefinieerd. Hiervoor zijn de definities gevolgd die de Vereniging van Nederlandse Gemeenten toepast voor het jaarlijkse overzicht met kengetallen over de financiële positie van gemeenten.

154 Tot slot is het begrip overheidsbedrijf gedefinieerd om nadere invulling te kunnen geven aan de verplichtingen die volgen uit de Mededingingswet voor het vaststellen van de hoogte van prijzen. Artikel 2. Programma-indeling Dit artikel bevat bepalingen over de inrichting van de begroting en de jaarstukken. De indeling van de programma s worden bij aanvang van iedere raadsperiode door de raad vastgesteld. Het BBV bepaalt in aanvulling hierop dat het college de producten aan de programma s toewijst. Op grond van artikel 189 Gemeentewet berust het budgetrecht bij de raad. De raad neemt uiteindelijk de beslissing welke bedragen zij voor taken en activiteiten op de begroting beschikbaar stelt. Gedurende het begrotingsjaar kan de raad op grond van artikel 192 Gemeentewet besluiten nemen tot wijziging van de begroting. De gemeente kan slechts uitgaven doen voor de bedragen die hiervoor op de begroting zijn gebracht (derde lid artikel 189 Gemeentewet). De raad kan kiezen op welk niveau hij budgetten beschikbaar stelt. Er is voor gekozen een budget voor een samenstel van activiteiten beschikbaar te stellen. Op grond van het vierde lid van artikel 8 BBV kan een gemeente of provincie de baten en lasten van een programma onderverdelen in baten en lasten voor prioriteiten. (In sommige gemeenten wordt voor het begrip prioriteit ook wel de benaming deelprogramma gehanteerd.) De raad kan in afwijking van het bepaalde in deze verordening er ook voor kiezen de budgetten per programma te autoriseren. Het derde lid van artikel 2 van de financiële verordening bepaalt dat op voorstel van het college de raad niet-financiële indicatoren per programma vaststelt. Het is het zogenaamde SMART maken van de begroting. Het derde lid van artikel 8 BBV stelt namelijk dat per programma wordt aangegeven wat de doelstelling in het bijzonder de beoogde maatschappelijke effecten is en hoe er naar wordt gestreefd deze effecten te bereiken. Overigens bepaalt dit artikel niet dat elke nieuwe raadsperiode de gehele begroting en jaarstukken moeten worden herzien. In de meeste gevallen is dat niet raadzaam. Als de indeling en gebruikte indicatoren de vorige raadsperiode goed zijn bevallen, kunnen deze ongewijzigd opnieuw worden vastgesteld. In andere gevallen zijn (kleine) bijstellingen of wijzigingen meestal voldoende. Het BBV schrijft een aantal verplichte paragrafen voor. In een paragraaf wordt de raad integraal over een bepaald thema dat dwars door de begroting loopt, geïnformeerd. Het vierde lid van artikel 2 van de financiële verordening bepaalt dat de raad bij aanvang een nieuwe raadsperiode kan aangeven welke paragrafen hij nog meer wenst. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan een paragraaf subsidies of een paragraaf duurzaamheid. Artikel 3. Inrichting begroting en jaarstukken In dit artikel zijn aanvullend op het BBV bepalingen opgenomen voor de inrichting van de begroting. Het artikel schrijft een autorisatieniveau op het niveau van prioriteiten voor en bevat de bepaling dat de lasten en baten onder de programma s in de begroting per prioriteit worden weergegeven. Door deze bepaling is het bijvoegen van de productenraming bij de begroting en de productrealisatie bij het jaarverslag niet meer nodig. Overigens is hiervoor nog een tussenoptie mogelijk. Namelijk door per programma te werken met prioriteiten op die gebieden waar politieke aandacht voor is en de rest van het programma te bestempelen als overig. Bij die optie is het toevoegen van de productenraming bij de begroting en de productenrealisatie bij de jaarstukken wel nodig. In het tweede lid wordt de verplichting in het BBV (artikel 20) om in de begroting aandacht te besteden aan de investeringen nader uitgewerkt door te bepalen dat er bij de uiteenzetting van de financiële positie een overzicht van de investeringen wordt gegeven. In het derde lid wordt dit geregeld voor de jaarrekening. Het derde bepaalt dat in aanvulling op het bepaalde in het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten de gevolgen van de begroting en meerjarenraming voor de gemeentelijke schuldpositie inzichtelijk worden gemaakt. Artikel 4. Kaders begroting Artikel 4 van de financiële verordening biedt de kaders voor het opstellen van de begroting en de meerjarenraming. Hierin staan een aantal uitgangspunten die het college bij het opstellen van deze stukken in acht moet nemen. Dit in aanvulling op de bepalingen van de artikelen 189 en 193 Gemeentewet en het BBV. Het eerste lid van het artikel bepaalt dat de gemeenteraad vooraf aan het opstellen van de begroting een nota vaststelt waarin de hoofdlijnen voor het beleid en de financiële kaders voor de komende jaren zijn vastgelegd. De kaders geven richting aan het college voor het opstellen van de begroting en de meerjarenraming. Deze systematiek wordt in veel gemeenten toegepast en deze nota draagt vaak de naam kadernota of voorjaarsnota. Artikel 8 van het BBV zegt dat het bedrag voor onvoorzien moet zijn opgenomen in het programmaplan. In het tweede lid van artikel 4 wordt een nadere invulling aan deze wettelijke verplichtingen gegeven door de omvang van het bedrag voor onvoorzien vast te leggen. De meeste gemeenten nemen een bedrag voor onvoorzien op onder de algemene dekkingsmiddelen. Het is ook mogelijk om als raad aan te geven dat het

155 college per programma een post voor onvoorziene uitgaven opneemt. Dan moet een lid met een andere strekking op deze plaats worden opgenomen. Artikel 5. Autorisatie begroting en investeringskredieten Artikel 5 van de financiële verordening bevat nadere regels voor de autorisatie van de baten en lasten in de begroting en van de investeringskredieten. Autorisatie van de baten en de lasten vindt plaats op het niveau van prioriteiten (eerste lid). Naast lopende uitgaven doet een gemeenten investeringen. Ook uitgaven voor investeringen moeten worden geautoriseerd denk hierbij ook aan de grondexploitatie. Voor de autorisatie van deze investeringskredieten is gekozen deze bij de begrotingsbehandeling mee te nemen (tweede lid). Wel kan de raad bij de begrotingsbehandeling aangegeven welke investeringskredieten hij op een later tijdstip wenst te autoriseren. Zo kan de raad de autorisatie van politiek belangrijke investeringen combineren met de behandeling van de inhoudelijke kant van het investeringsvoorstel. Het bedrag voor een dergelijke investering blijft wel op de begroting staan als voorziene uitgaaf, maar de raad autoriseert de uitgaaf nog niet. Het college is nog niet bevoegd verplichtingen voor de investering aan te gaan. Het college dient dreigende overschrijdingen van geautoriseerde lasten en investeringskredieten en dreigende onderschrijdingen van geautoriseerde baten bij het bekend worden aan de raad te melden, zodat de raad kan besluiten of het budget moet worden gewijzigd of dat het beleid moet worden bijgesteld. Voor het behandelen van de daadwerkelijke begrotingswijzigingen en bijstellingen van beleid is er voor gekozen deze mee te nemen bij de behandeling van de tussenrapportages (vierde lid). Meestal komen gedurende het begrotingsjaar nieuwe investeringsvoornemens op tafel die bij het opstellen van de begroting niet waren voorzien. Het vijfde lid van het artikel regelt de autorisatie van de investeringskredieten anders dan bij vaststelling van de begroting. Dus ook voor investeringen die pas in de loop van het begrotingsjaar worden voorzien. Daarbij draagt dit lid aan het college op bij grote investeringen aan te geven wat het effect is op de schuldpositie van de gemeente. Artikel 6. Tussentijdse rapportage Een belangrijk onderdeel van de planning- en controlcyclus voor de raad zijn de tussenrapportages. Op basis van tussenrapportages wordt de raad geïnformeerd over de uitputting van budgetten en investeringskredieten en de voortgang van de uitvoering van het beleid. In dit voorbeeld is gekozen voor twee tussenrapportages aansluitend bij de kwartalen, zodat de rapportages samenvallen met de kwartaalrapportages Informatie Voor Derden (IV3) aan het Rijk. Het tweede lid bevat bepalingen over de minimale inhoud van de rapportage, waarbij informatie over de grondexploitatie valt onder de investeringskredieten. Het derde lid bepaalt welke afwijkingen ten opzichte van de begroting het college in de tussenrapportages moet toelichten. Deze afwijking kunnen ook als een percentage worden gedefinieerd. Artikel 7. Informatieplicht In artikel 7 van de financiële verordening is een nadere invulling van de informatieplicht van het college aan de raad opgenomen. Het betreft een uitwerking van het vierde lid van artikel 169 Gemeentewet. Dat artikel verplicht het college vooraf aan het aangaan van bepaalde verplichtingen de raad inlichtingen te verstrekken indien de raad daar om verzoekt of indien de uitoefening van deze bevoegdheden van het college ingrijpende gevolgen heeft voor de gemeente. In artikel 7 verzoekt de raad het college om informatie vooraf aan het aangaan van de opgesomde rechtshandelingen met een financieel gevolg, indien het aangaan van deze verplichtingen de in het artikel genoemde bedragen overschrijden. De bepalingen uit het artikel ontslaan het college niet van de informatieplicht in andere gevallen. Ook moeten besluiten van het college voor het doen van privaatrechtelijke rechtshandelingen passen binnen de kaders van het beleid dat door de raad is uiteengezet. Het artikel schept slechts duidelijkheid tussen het college en de raad over wanneer de raad in elk geval vóóraf wenst te worden geïnformeerd en in de gelegenheid wil worden gesteld zijn wensen en bedenkingen aan het college kenbaar te maken. Artikel 8. EMU-saldo Voor gemeenten is in de Wet houdbare overheidsfinanciën vastgelegd dat ze aandeel hebben in plafond voor het totale EMU-tekort van Nederland. Wordt dit gemeentelijk aandeel in het EMU-tekort door de gezamenlijke gemeenten overschreden dan kan dat tot een correctieve maatregel van het Rijk leiden of tot een boete uit Europa die naar gemeenten wordt doorvertaald. Maar het kan ook zijn dat de overschrijding niet erg is. Gemeenten krijgen in het voorjaar van het Rijk bericht of het gemeentelijk aandeel in het nationale toegestane EMU-tekort met de lopende

156 begroting dreigt te worden overschreden. Ook wordt dan duidelijk of daarop actie van gemeenten is gewenst. Pas als dit laatste het geval is, moeten gemeenten met een individueel EMU-saldo hoger dan gemeentelijke EMU-referentiewaarde hun begroting neerwaarts bijstellen om de overschrijding van het collectieve aandeel ongedaan te maken. In het artikel is opgenomen dat het college de raad informeert bij een overschrijding van het toegestane EMU-tekort voor alle gemeenten. Als daarop actie nodig is van de gemeente, doet het college een voorstel voor het wijzigen van de begroting. Artikel 9. Waardering & afschrijving vaste activa In het tweede lid, onder a, van artikel 212 Gemeentewet is opgenomen dat de financiële verordening in elk geval de regels voor waardering en afschrijving van activa bevat. Hieraan is in artikel 9 invulling gegeven. Voor de bepalingen over afschrijvingsmethodieken en afschrijvingstermijnen van de materiële vaste activa wordt in de verordening verwezen naar een bijlage. In de bijlage zijn naast de methodiek de afschrijvingstermijnen voor de verschillende categorieën materiele vaste activa met economisch en maatschappelijk nut opgenomen. Deze vorm sluit aan bij de voorheen gebruikelijke werkwijze in sommige gemeenten om de afschrijvingstermijnen in een apart document vast te leggen. Optioneel is het stellen van een maximale afschrijvingstermijn. Van een maximale afschrijvingstermijn kan naar beneden worden afgeweken. Reden hiervoor is dat de economische levensduur van bijvoorbeeld nieuwe riolering langer is dan die van oude riolering. Door het opnemen van de maximale afschrijvingstermijn kan voor oude riolering een korte afschrijvingstermijn worden toegepast zonder hiervoor in de verordening een aparte bepaling op te nemen. Het BBV laat een aanzienlijke beleidsvrijheid aan gemeenten voor het zelf vaststellen van de eigen afschrijvingsmethodieken en afschrijvingstermijnen. Natuurlijk geldt hierbij wel het criterium dat gemeenten de afschrijvingsmethodiek en afschrijvingstermijn van een actief moeten afstemmen op de verwachte levensduur. Indien dit wordt nagelaten, wordt het getrouwe beeld van de jaarrekening aangetast. In de verordening is er voor gekozen activa met maatschappelijk nut te activeren in plaats van deze meteen ten laste van de exploitatie te brengen. Artikel 10. Voorziening voor oninbare vorderingen Voor de oninbaarheid van vorderingen moet een gemeente een voorziening vormen. Bij het artikel is onderscheid gemaakt tussen gemeentelijke aanslagen en heffingen die het karakter hebben van bulkfacturen en overige vorderingen. Vorderingen worden individueel beoordeeld op oninbaarheid. Maar voor de in het tweede lid genoemde gemeentelijke aanslagen, heffingen en bijstandsverstrekkingen wordt een voorziening getroffen op basis van het historisch percentage van oninbaarheid. Een individuele beoordeling per aanslag of heffing is bij dit soort vorderingen namelijk zeer bewerkelijk. Wel zal een accountant eisen dat de grote bedragen onder deze vorderingen toch individueel worden beoordeeld. Hiervoor is een aanvullende bepaling opgenomen. Op zich zijn de bepalingen van artikel 10 niet noodzakelijk. De accountant controleert bij zijn controle van het getrouwe beeld van de jaarrekening sowieso de hoogte van deze voorziening. Hij zal indien over de waarderingsgrondslagen geen afspraken bestaan, mogelijk aandringen op het hanteren van een methodiek voor het onderbouwen van de hoogte van deze voorziening. Artikel 11. Reserves en voorzieningen Het eerste lid bepaalt dat het college eens in een nader aantal te bepalen jaar een nota over de reserves en voorzieningen aan de raad aanbiedt. Met het vaststellen van deze nota stelt de raad de kaders vast voor de vorming van reserves en voorzieningen. Voor een investeringsvoornemen kan de raad een bestemmingsreserve vormen. Een deel van de algemene reserve wordt hiervoor afgezonderd. Hiermee wordt op de balans van de gemeente tot uitdrukking gebracht dat een toekomstige investering een beslag op het eigen vermogen gaat leggen. In het tweede lid zijn de voorwaarden voor een voorstel voor een dergelijke bestemmingsreserve opgenomen. Investeringsvoornemens leiden niet altijd tot investeringen. Er bestaat het gevaar dat bestemmingsreserves op de balans blijven staan waar tegenover in het geheel geen investeringsvoornemen meer bestaan. Door bij het instellen van een bestemmingsreserve een maximale houdbaarheidsdatum voor de reserve op te nemen kan dit worden voorkomen. Hiervoor moet wel in de verordening de bepaling worden opgenomen dat bestemmingsreserves die de houdbaarheidsdatum hebben overschreden, vervallen en weer aan de algemene reserve worden toegevoegd (derde 3). Artikel 12.Kostprijsberekening Artikel 212 Gemeentewet bepaalt in het tweede lid, onder b, dat de verordening in ieder geval bevat de grondslagen voor de berekening van de door het gemeentebestuur in rekening te brengen prijzen en tarieven voor rechten en heffingen. De grondslag voor de prijzen en tarieven vormt de opbouw van de kostprijs van de goederen en diensten waarvoor prijzen en heffingen in rekening worden gebracht. In artikel 12 van de verordening staan de kaders voor de bepaling van de kostprijzen van de gemeentelijke diensten die worden geleverd aan derden. Het eerste lid

157 van het artikel bepaalt dat de kostprijs bestaat uit de directe kosten en de indirecte kosten die direct met de dienst samenhangen. Het tweede lid bepaalt dat bij de rioolheffing en afvalstoffenheffing onder de kosten ook worden verstaan bijdragen aan voorzieningen, de compensabele BTW en de kosten van het kwijtscheldingsbeleid. Het derde lid geeft aan dat in de kostprijs ook de kosten van de financiering van materiele activa moet worden meegenomen in de vorm van een rente over het eigen vermogen en over het vreemd vermogen. Kaders voor de kostprijzen staan voor heffingen, rechten en leges in artikel 229b Gemeentewet en voor prijzen in de artikelen 25i, 25j en 25m van de Mededingingswet. Artikel 13. Prijzen economische activiteiten Als een gemeente goederen, diensten of werken levert aan overheidsbedrijven of derden dan mag zij deze activiteiten niet bevoordelen als het economische activiteiten betreft. Economische activiteiten zijn hier activiteiten waarmee de gemeenten in concurrentie met ander ondernemingen treedt. Het bevoordelingsverbod houdt feitelijk in dat tenminste een integrale kostprijs voor de levering van goederen, diensten werken en het verstrekken van leningen garanties en kapitaal in rekening moet worden gebracht. Van deze verplichting kan worden afgeweken als de activiteiten worden ontplooid in het kader van het publiek belang. Daarvoor is wel nodig dat in een raadbesluit het publiek belang van de activiteit wordt gemotiveerd. Het raadbesluit moet worden aangemerkt als een concretiserend besluit van algemene strekking. Het besluit moet worden bekendgemaakt in een van overheidswege uitgegeven blad of een dag-, nieuws- of huis-aan-huisblad en moet open staan voor bezwaar en beroep. Belanghebbenden kunnen dan binnen uiterlijk zes weken na bekendmaking van het besluit een bezwaarschrift indienen bij de gemeente (Artikel 6:7 Algemene wet bestuursrecht). De gemeente moet binnen zes weken een besluit nemen over het bezwaarschrift of indien een commissie als bedoeld in artikel 7:13Algemene wet bestuursrecht is ingesteld binnen twaalf weken, gerekend vanaf de dag na die waarop de termijn voor het indienen van het bezwaarschrift is verstreken. Bij afwijzing van de bezwaren kan de belanghebbende beroep instellen bij de bestuursrechter. Voor het verplicht in rekening brengen van minimaal een integrale kostprijs voor de levering van goederen, werken en diensten of voor het verstrekken van leningen, garanties en kapitaal gelden een aantal uitzonderingen. Deze uitzonderingen worden in het vierde lid opgesomd. Artikel 14. Vaststelling hoogte belastingen, rechten, heffingen en prijzen Het vaststellen van de tarieven voor belastingen, rechten en leges is een bevoegdheid van de raad. Deze bevoegdheid kan niet worden gedelegeerd (artikel 156 Gemeentewet). Het eerste lid van het artikel bepaalt dat de raad de tarieven voor de belastingen, rioolheffingen en afvalstoffenheffing jaarlijks vaststelt. Een gemeenteraad die voor meer rechten en leges de tarieven jaarlijks wenst vast te stellen, kan het eerste lid met deze rechten en leges uitbreiden. Het betekent dat de bijbehorende verordening jaarlijks moet worden herzien. Eventueel kan overwogen worden om ook de verordening kwijtschelding gemeentelijke belastingen jaarlijks te herzien. Het vaststellen van prijzen voor de levering van gemeentelijke goederen, diensten of werken die niet vallen onder artikel 229 Gemeentewet, is een privaatrechtelijke besluit. Deze besluiten zijn een bevoegdheid van het college (eerste lid, letter e artikel 160 Gemeentewet), maar hebben wel invloed op de hoogte van de inkomsten en raken daarom ook het budgetrecht van de raad. Het tweede lid bepaalt dat het college aan de raad jaarlijks een nota aanbiedt met daarin de kaders voor de te hanteren prijzen, huren en tarieven voor erfpacht. De raad stelt deze nota vast. Het derde lid bepaalt dat tussentijdse wijzigingen van besluiten voor het vaststellen van nieuwe prijzen en het wijzigen van prijzen die afwijken van de kaders uit de nota vooraf ter besluitvorming aan de raad worden aangeboden. Artikel 15. Financieringsfunctie Artikel 212 Gemeentewet bevat de bepaling dat de financiële verordening in elk geval regels voor de algemene doelstelling en de te hanteren richtlijnen en limieten van de financieringsfunctie bevat. Artikel 15 geeft invulling aan deze plicht. Het artikel bevat kaders voor het financieringsbeleid. De kaders voor de financiële organisatie van de financieringsfunctie staan in artikel 27. In aanvulling op de regels uit de wet Financiering decentrale overheden en daaruit volgende besluiten en regelingen stelt het eerste lid een aantal aanvullende kaders. Zo mag geen gebruik worden gemaakt van financiële derivaten. Als in een gemeente wel gebruik mag worden gemaakt van financiële derivaten, dan moet deze bepaling uit de verordening worden weggelaten. Het tweede lid bepaalt dat het college de raad informeert als de kasgeldlimiet of de renterisiconorm dreigt te worden overschreden. Artikel 4 respectievelijk 6 van de Wet financiering decentrale overheden (hierna: Wet Fido)geeft aan dat de toezichthouder (provincie) wordt geïnformeerd als de gemeente voor het derde achtereenvolgende kwartaal de kasgeldlimiet respectievelijk renterisiconorm overschrijdt en dat de gemeente aan de toezichthouder een plan voorlegt om weer binnen deze limiet te komen. Dit plan dient door de provincie goed gekeurd te worden. Indien hier niet aan wordt voldaan, kan de toezichthouder correctieve maatregelen treffen. Gemeenten mogen alleen leningen en garanties verstrekkenen en financiële participaties aangaan voor het behartigen van een publiek belang (artikel 2 Wet Fido). Daarbij bepaalt het tweede lid van artikel 160 Gemeentewet dat een besluit tot de oprichting van en de deelneming in

158 stichtingen, maatschappen, vennootschappen, verenigingen, coöperaties en onderlinge waarborgmaatschappijen niet eerder wordt genomen dan nadat de raad een ontwerpbesluit is toegezonden en hij zijn wensen en bedenkingen ter kennis van het college heeft kunnen brengen. Het derde lid draagt het college op bij het verstrekken van leningen, garanties en kapitaal zo mogelijk zekerheden te bedingen om zo het financiële risico waaraan de gemeente bloot komt te staan te verminderen. Dit is zeker als het om grote bedragen gaat, iets om op te letten. Als instellingen bij een gemeente aankloppen voor een lening of garantiestelling dan hebben de banken er in de regel niet al te veel vertrouwen meer in. Het vierde lid bepaalt dat voor het verlenen van garanties een voorziening wordt gevormd voor het risico dat de gemeente loopt. Daarmee komt de verlening van garanties expliciet onder het budgetrecht van de raad te vallen en is voor ook de verlening van garanties tegen marktconforme tarieven instemming van de raad vereist. Paragrafen Het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten geeft in de artikelen 16 tot en met 21 aan wat er in de paragrafen lokale heffingen, weerstandsvermogen en risicobeheersing, onderhoud kapitaalgoederen, financiering, bedrijfsvoering, verbonden partijen en grondbeleid ten minste moet staan. In de financiële verordening kan de raad bepalen dat hij ook over aanvullende zaken in de paragrafen wil worden geïnformeerd. Een aantal van deze artikelen zijn facultatief en schuin gedrukt. Artikel 16. Lokale heffingen In het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten staat in artikel 10 welke informatie de paragraaf lokale heffingen in elk geval moet bevatten. Het kan zijn dat de raad aanvullende wensen heeft voor de informatie in deze paragraaf. Dit model heeft daarom een artikel waarin deze aanvullende informatievraag van de raad kan worden gedefinieerd. Artikel 17. Financiering In het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten staat in artikel 13 welke informatie de paragraaf financiering in elk geval moet bevatten. Het kan zijn dat de raad aanvullende wensen heeft voor de informatie in deze paragraaf. Dit model heeft daarom een artikel waarin deze aanvullende informatievraag van de raad wordt gedefinieerd. Er is opgenomen dat de raad in de paragraaf financiering ook wordt geïnformeerd over de opbouw van de korte en lange schuldpositie, de liquiditeitsplanning en de rentevisie voor de komende jaren. Artikel 18. Weerstandsvermogen & risicobeheersing In het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten staat in artikel 11 welke informatie de paragraaf weerstandsvermogen in elk geval moet bevatten. Het kan zijn dat de raad aanvullende wensen heeft. Dit model heeft daarom een artikel waarin deze aanvullende informatievraag van de raad wordt gedefinieerd. Er is opgenomen dat de raad voor het vormen van een oordeel van de weerstandscapaciteit in deze paragraaf ook wordt geïnformeerd over de solvabiliteitsratio, de ontwikkeling van de netto schuld per inwoner, de ontwikkeling van de netto schuldquote, de ontwikkeling van de voorraadquote en de ontwikkeling van de uitleenquote. In het tweede lid wordt aangegeven op welke wijze in beeld moet worden gebracht of de weerstandscapaciteit voldoende is. Hiervoor bestaan verschillende methoden. Artikel 19. Onderhoud kapitaalgoederen In het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten staat in artikel 12 welke informatie de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen in elk geval moet bevatten. Het kan zijn dat de raad aanvullende wensen heeft voor de informatie in deze paragraaf. Dit model heeft daarom een artikel waarin deze aanvullende informatievraag van de raad wordt gedefinieerd. Er is opgenomen dat de raad in de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen ook wordt geïnformeerd over de voortgang van het geplande onderhoud en de omvang van het achterstallig onderhoud. De navolgende leden bevatten de bepaling dat het college tenminste eens in een nader bepaald aantal jaar de raad onderhoudsplannen aanbiedt over het onderhoud openbare ruimte, het onderhoud riolering en het onderhoud gebouwen. Hiermee kan de raad de kaders voor het toekomstig onderhoudsniveau vaststellen. Artikel 20. Bedrijfsvoering In het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten staat in artikel 14 welke informatie de paragraaf bedrijfsvoering in elk geval moet bevatten. Het kan zijn dat de raad aanvullende wensen heeft voor de informatie in deze paragraaf. Dit model heeft daarom een

159 artikel waarin deze aanvullende informatievraag van de raad wordt gedefinieerd. Er is opgenomen dat de raad in de paragraaf bedrijfsvoering ook wordt geïnformeerd over de kosten, de opbouw en het verloop van het personeelsbestand, de kosten inhuur derden, de huisvestingskosten, de automatiseringskosten en de budgetten voor de raad, de griffie, de rekenkamer en de accountant. Artikel 21. Verbonden partijen In het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten staat in artikel 15 welke informatie de paragraaf verbonden partijen in elk geval moet bevatten. Het kan zijn dat de raad aanvullende wensen heeft voor de informatie in deze paragraaf. Dit model heeft daarom een artikel waarin deze aanvullende informatievraag van de raad kan worden gedefinieerd. Artikel 22. Grondbeleid In het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten staat in artikel 16 welke informatie de paragraaf grondbeleid in elk geval moet bevatten. Het kan zijn dat de raad aanvullende wensen heeft voor de informatie in deze paragraaf. Dit model heeft daarom een artikel waarin deze aanvullende informatievraag van de raad wordt gedefinieerd. Er is opgenomen dat de raad in de paragraaf grondbeleid ook wordt geïnformeerd over het verloop van de grondvoorraad en de te ontwikkelen en in ontwikkeling genomen projecten. Het tweede lid bepaalt dat het college eens in een nader bepaald aantal jaar aan de raad een nota grondbeleid aanbiedt. Met de nota kan de raad de kaders voor het toekomstig grondbeleid vaststellen. Artikel 23. Administratie Onder artikel 23 zijn algemene bepalingen opgenomen voor de inrichting van de gemeentelijke administratie. Op hoofdlijnen wordt opgedragen welke gegevens systematisch moeten worden vastgelegd en aan welke eisen deze gegevens en de vastlegging er van moeten voldoen. Artikel 24. Financiële organisatie Artikel 24 geeft de uitgangspunten voor de financiële organisatie en draagt het college op hiervoor zorg te dragen. Het college is op grond van artikel 160 Gemeentewet bevoegd regels te stellen over de ambtelijke organisatie. Deze bevoegdheid betreft ook het stellen van regels voor de financiële organisatie, blijkt uit het advies van de Raad van State en het Nader rapport uit 2003 over de wijziging van artikel 212 Gemeentewet. Artikel 24 geeft een opsomming op welke terreinen van de financiële organisatie het college beleid en interne regels moet stellen. Om hier invulling aan te geven ligt het voor de hand dat het college een organisatiebesluit en een treasurystatuut vaststelt en dat het college de volmachten en mandaten alsook de kostenverdeelsleutels voor de kostentoerekening vastlegt. Bij het beleid en interne regels voor de inkoop en aanbesteding kan gedacht worden aan een inkoopreglement en ook aan gemeentelijke inkoopvoorwaarden. Bij het beleid en interne regels voor steunverlening en subsidieverstrekking gaat het om procedures die naleving van de Europese staatssteunregels en regels voor diensten van algemeen economisch belang, de Algemene wet bestuursrecht en de gemeentelijke subsidieverordening waarborgen. In geval van misbruik en oneigenlijk gebruik gaat het om bijvoorbeeld het treffen van voldoende verificatiemaatregelen vooraf van de antecedenten van een aanvrager van een gemeentelijke subsidie, zodat subsidies wel daadwerkelijk worden verstrekt aan rechthebbenden. De uitgangspunten voor de financiële organisatie zijn nodig om voor het financieel beheer en beleid aan de eisen voor rechtmatigheid, controle en verantwoording te voldoen. Ze creëren de randvoorwaarden waarop de interne controle en de accountantscontrole kan steunen bij het onderzoek naar de rechtmatigheid van de beheershandelingen en getrouwheid van de jaarrekening. Artikel 25. Interne controle De accountant toetst jaarlijks of de gemeenterekening een getrouw beeld geeft van de gemeentelijke financiën en of de (financiële) beheershandelingen die eraan ten grondslag liggen rechtmatig zijn verlopen. Artikel 25 draagt het college op maatregelen te treffen opdat gedurende het jaar of vooraf aan de accountantscontrole de gemeente zelf nagaat of de cijfers in de administraties een getrouw beeld geven en of de financiële beheershandelingen die aan de baten, de lasten en de balansmutaties ten grondslag liggen rechtmatig (zijn) verlopen. Het tweede lid bepaalt dat jaarlijks wordt gecontroleerd of de administratie van waardepapieren e.d. overeenkomen met hetgeen de gemeente daadwerkelijk bezit. Het lid gebiedt daarbij dat eens in een nader aantal te bepalen jaar wordt gecontroleerd of de administratie van registergoederen en bedrijfsmiddelen overeenkomt met het daadwerkelijke bezit. Advies is om deze laatste controle eens in de vier of vijf jaar

160 uit te voeren. Artikel 26. Intrekken oude verordening en overgangsrecht Bij het inwerkingtreden van de nieuwe verordening moet de oude worden ingetrokken. Volgens de Gemeentewet is een begrotingsjaar gelijk aan een kalenderjaar. In begrotingsjaar t worden de jaarstukken uit het begrotingsjaar t-1 vastgesteld, wordt uitvoering gegeven aan de begroting voor het jaar t en wordt tot slot de begroting voor het jaar t+1 vastgesteld. De nieuwe verordening is van toepassing op alle stukken die betrekking hebben op het begrotingsjaar t+1 en later. De oude verordening is ondanks het intrekken nog wel van toepassing op de jaarstukken van het begrotingsjaar t-1 en de begroting en jaarstukken van het jaar t. Hiervoor is in artikel 26 een overgangsbepaling opgenomen. Artikel 27. Inwerkingtreding en citeertitel Het verdient de voorkeur de nieuwe verordening in werking te laten treden op een datum voor het vaststellen van de voorjaarsnota en anders voor het vaststellen van de begroting van het jaar t+1. Anders moet artikel 27 worden uitgebreid met een bepaling die voorziet in terugwerkende kracht, zodat de bepalingen uit de nieuwe verordening ook gelden voor de begroting voor het jaar t+1. Vaststelling Uitgaande stukken van de raad moeten door de burgemeester worden ondertekend (eerste lid artikel 75 Gemeentewet). De griffier moet de uitgaande stukken van de raad medeondertekenen (artikel 107c Gemeentewet). Binnen twee weken na vaststelling door de raad moet het college de verordening aan gedeputeerde staten zenden (artikel 214 Gemeentewet). Gedeputeerde staten kunnen te allen tijde een onderzoek instellen naar het beheer en de inrichting van de financiële organisatie en de verordening ex artikel 212 Gemeentewet (artikel 215 Gemeentewet).

161 Einde bijlage: BFT Modelverordening ex artikel 212 gemeentewet Terug naar het agendapunt

162 BFT RV Jaarverslag commissie Bezwaar en Klachten (terug naar agendapunt) De inhoud van deze bijlage is te vinden vanaf de hierna volgende pagina's. #####PDFINCLUDE#####gured2:227575#

163 GEMEENTERAAD - VOORSTEL OPSCHRIFT Vergadering van 10 september 2014 Onderwerp: Jaarverslag Commissie Bezwaarschriften en Klachten Teylingen Besluitvormend Beknopte samenvatting: Het jaarverslag van de Commissie Bezwaarschriften en Klachten Teylingen 2013 (Commissie BK) is ontvangen. In 2013 zijn er 59 bezwaarschriften tegen 43 besluiten ingediend. Het aantal rechterlijke procedures bedroeg 8. Een gemeente vergelijkbaar met Teylingen heeft, wanneer er geen bijzondere zaken zijn, ongeveer 100 bezwaarschriften per jaar. In grote lijnen is de commissie tevreden over de afhandeling van bewaren en klachten in Teylingen. Het voorstel is om kennis te nemen van het jaarverslag 2013 en de aanbevelingen uit het jaarverslag over te nemen. Het jaarverslag gaat daarna ter kennisname naar de gemeenteraad en de Nationale ombudsman. INFO BIJ HET BESLUIT Besluit nummer: 2014_Raad_00076 Advies & Ondersteuning Bestuur, Planning & Control en Juridische Zaken Bestemd voor: Commissie BFT DE GEMEENTERAAD AANHEF Volgende bijlagen worden bijgevoegd: Jaarverslag Commissie Bezwaarschriften en Klachten Teylingen 2013 Volgende niet-digitale bijlagen kunnen ook geraadpleegd worden: Niet van toepassing. MOTIVERING Aanleiding en context: Hierbij treft u het jaarverslag van de Commissie Bezwaarschriften en Klachten Teylingen 2013 (Commissie BK) aan. Een gemeente vergelijkbaar met Teylingen heeft, wanneer er geen bijzondere zaken zijn, ongeveer 100 bezwaarschriften per jaar. In 2013 zijn er 59 bezwaarschriften tegen 43 besluiten ingediend. Het aantal rechterlijke procedures bedroeg 8. Op 25 juni 2014 is dit jaarverslag in het managementteam besproken en van een reactie op de aanbevelingen voorzien. Daarbij zijn op verzoek van de burgemeester nadrukkelijk twee vragen aan de orde geweest. Wat leren wij van de p 1 van 22

164 gegronde bezwaarschriften en klachten, zijn zij structureel of incidenteel? En wat hadden wij anders moeten doen? Voor de beantwoording van deze vragen verwijzen wij naar de reactie op de aanbevelingen van de Commissie BK. U wordt gevraagd dit jaarverslag voor kennisgeving aan te nemen, de aanbevelingen uit dit jaarverslag over te nemen en dit jaarverslag ter kennisname voor te leggen aan de gemeenteraad en aan de Nationale ombudsman. Beoogd resultaat: De advisering door de Commissie BK aan het bevoegde bestuursorgaan moet een bijdrage hebben geleverd aan de juiste en onpartijdige afdoening van bezwaarschriften en klachten. Argumentatie: 1.1. De Commissie BK heeft het jaarverslag 2013 uitgebracht en aanbevelingen gedaan Dit jaarverslag dient ertoe bij te dragen dat bestuur, directie en management inzicht krijgen in de juridische en andere kwaliteiten van het functioneren van de organisatie en de medewerkers. In dat kader wordt aandacht gevraagd voor de aanbevelingen van de Commissie BK in dit jaarverslag. a. In de aanbevelingen van het jaarverslag van 2012 werd aandacht gevraagd voor een snelle afhandeling van zaken. In 2012 werd in 87% van de zaken binnen 18 weken een beslissing op het bezwaarschrift genomen, terwijl dat in de twee direct daaraan voorafgaande jaren in 97% en 91% van de zaken lukte. In 2013 is in 91% van de zaken binnen 18 weken op het bezwaarschrift beslist. Dit resultaat is behaald door het goed plannen en monitoren van het behandelingsproces. Het verdient aanbeveling deze werkwijze te continueren. Reactie: Ook in 2014 zal deze werkwijze gecontinueerd worden. b. Het aantal bezwaarschriften dat na een mediateursrol van een lid van het college is ingetrokken is ten opzichte van 2012 gedaald. Geconstateerd kan worden dat de mediateursrol een waardevolle aanvullende functie vervult in de bezwaarschriftprocedure. Dat geldt evenzeer in de klachtprocedure, waar de mediateursrol ook wordt vervuld. De Commissie BK beveelt het nieuwe college aan door te gaan met de mediateursgesprekken in bezwaar- en klachtprocedures. Reactie: Wij blijven proberen steeds meer via mediation op te lossen en minder via de Commissie BK en rechter. Ook bij de behandeling van zienswijzen. c. In de aanbevelingen van het jaarverslag van 2010 is aandacht gevraagd voor de kwaliteit van de verweerschriften, het procesdossier en de vertegenwoordiging op de hoorzitting. De Commissie BK gaf aan dat de kwaliteit van het verweerschrift kan worden verbeterd door te werken met een standaardopzet, waarin aandacht wordt geschonken aan de ontvankelijkheid van het bezwaar, het van toepassing zijnde wettelijke kader en de bezwaren bezien in het licht van het van toepassing zijnde wettelijke kader. In de jaarverslagen van 2011 en 2012 constateerde de Commissie BK dat in een groter aantal zaken dan voorheen een verweerschrift is uitgebracht volgens de door haar aanbevolen standaardopzet en een dossier is aangeleverd waarbij de aanbevelingen zijn gevolgd. Gelet op de positieve ervaringen in de zaken waarin de deze werkwijze is toegepast beveelt de Commissie BK aan deze werkwijze te continueren. Voorts beveelt zij aan om in zaken waarin nog niet met een standaardopzet wordt gewerkt, zoals planschadezaken en Wob-zaken, een dergelijke opzet te ontwikkelen. Reactie: Ook in 2014 zal deze werkwijze gecontinueerd worden. In planschadezaken en Wob-zaken zal voortaan met een standaardopzet worden gewerkt. d. In het kader van de besluitvorming over een verzoek om vergoeding van planschade wordt aan het college van burgemeester en wethouders advies uitgebracht door de Stichting Adviesbureau Onroerende Zaken (SAOZ). Deze adviezen worden gekenmerkt door een veelheid aan algemene teksten over de behandeling van verzoeken om planschade en verwijzingen naar jurisprudentie, zonder dat duidelijk wordt gemaakt wat de relevantie van die teksten is voor het aan p 2 van 22

165 de orde zijnde verzoek. De rapporten zijn moeilijk toegankelijk en slecht leesbaar, met name voor de niet juridisch geschoolde burger die een verzoek om planschade heeft gedaan. In het besluit op het verzoek om planschadevergoeding verwijst het college in de regel naar het advies van SAOZ zonder nadere toelichting op dat advies. De ervaring in de bezwaarschriftprocedure tegen deze besluiten leert dat verzoekers op grond van het advies van de SAOZ onvoldoende inzicht hebben gekregen in de redenen waarom hun verzoek door het college (gedeeltelijk) is afgewezen. De Commissie BK heeft in een advies over een bezwaarschrift tegen een besluit op een verzoek om planschade geadviseerd om met de SAOZ in gesprek te gaan ten einde te bereiken dat de leesbaarheid van een dergelijk rapport wordt verbeterd. Het rapport zou zo geschreven moeten zijn dat de inhoud van het rapport voor een burger met gemiddeld denkniveau/opleidingsniveau te begrijpen is. De Commissie BK vraagt via dit jaarverslag opnieuw aandacht voor de leesbaarheid en toegankelijkheid van de SAOZ-adviezen en de daarop gebaseerde besluiten. Reactie: De aanbeveling over de leesbaarheid en toegankelijkheid van de SAOZ-adviezen en de daarop gebaseerde besluiten, wordt onderschreven. Momenteel zijn twee planschadebesluiten onder de rechter. Wanneer de rechterlijke uitspraken ontvangen zijn, zullen vertegenwoordigers van de afdelingen Ruimte en Advies & Ondersteuning met de SAOZ hierover nader van gedachten wisselen en bindende afspraken voor de toekomst maken. e. De kwaliteit van de vertegenwoordiging op de hoorzitting is in het algemeen voldoende. Vertegenwoordigers van het gemeentebestuur bezitten - door de bank genomen - voldoende (basale) juridische en vakinhoudelijke kennis om de vragen van de Commissie BK te kunnen beantwoorden en om haar voor te lichten over de feitelijke en technische stand van zaken. Reactie: Ook in 2014 zal hieraan gevolg worden gegeven. f. De keuze van het gemeentebestuur om bij handhavingszaken zowel de bijzonder opsporingsambtenaar als degene die het besluit juridisch vorm heeft gegeven af te vaardigen naar de hoorzitting wordt door de Commissie BK zeer op prijs gesteld omdat op die manier zowel vragen over de feiten als het juridisch kader beantwoord kunnen worden. Reactie: Ook in 2014 zal deze werkwijze gecontinueerd worden. g. Het dossier dient zodanig samengesteld te worden dat de stukken een compleet beeld geven van de zaak. Aanbevolen wordt in zaken met een lange voorgeschiedenis of jaarlijks terugkerende zaken stukken uit andere dossiers toe te voegen, zodat een compleet beeld van (het ontstaan van) het geschil ontstaat. Dit geldt te meer bij klachtzaken. Reactie: In de organisatie zullen wij hier nadrukkelijk aandacht voor blijven vragen. h. In het jaarverslag 2012 heeft de Commissie BK meegedeeld dat zij geen gebruik zal maken van de sinds 1 januari 2013 in de Algemene wet bestuursrecht opgenomen mogelijkheid het horen te laten afhangen van een verklaring van de belanghebbenden dat zij willen worden gehoord (artikel 7:3 Awb). De behandeling van de bezwaarschriften op de hoorzittingen in 2013 geven geen aanleiding thans een ander standpunt innemen. De hoorzitting is voor de Commissie BK van wezenlijk belang voor een goed inzicht in de standpunten, de feiten en van belang zijnde omstandigheden in een zaak. Belanghebbenden zijn bovendien in het algemeen aanwezig op de hoorzitting of laten zich daar vertegenwoordigen. Bij veel zaken zijn bovendien meer dan één belanghebbende betrokken (bijv. bezwaarmaker en vergunninghouder). Voorts hecht de Commissie BK zeer aan de mogelijkheid om tijdens de hoorzitting geïnformeerd te worden door de vertegenwoordiger van het bestuursorgaan. Reactie: Wanneer de uitzonderlijke aard van de klacht of het bezwaarschrift dat vereist, blijven de afdelingshoofden bevorderen dat de portefeuillehouder ter zitting zal verschijnen. p 3 van 22

166 2.1 Het jaarverslag van de Commissie BK is ook bedoeld voor de gemeenteraad en de Nationale ombudsman Dit jaarverslag wordt ter kennis gebracht van de gemeenteraad en van de Nationale ombudsman. Alternatieven: Niet van toepassing. Kanttekening: Niet van toepassing. Aanpak / uitvoering: Zie de reactie op de aanbevelingen. Participatie niveau: Geen rol Duiding participatie niveau: Niet van toepassing. Beslist het volgende: VOORSTEL Besluitpunt 1: Het jaarverslag van de Commissie Bezwaarschriften en Klachten Teylingen 2013 voor kennisgeving aan te nemen en de aanbevelingen uit dit jaarverslag over te nemen. Besluitpunt 2: Dit jaarverslag ter kennisname aan de gemeenteraad en aan de Nationale ombudsman voor te leggen. STEMMING Ontwerpbesluit door de commissie bft in vergadering van 10 september 2014 p 4 van 22

167 Jaarverslag Commissie Bezwaarschriften en Klachten Teylingen 2013 JAARVERSLAG VAN DE COMMISSIE BEZWAARSCHRIFTEN EN KLACHTEN TEYLINGEN 2013 Teylingen, juni 2014 p 5 van 22

168 INHOUDSOPGAVE Pagina 1. Inleiding 1 2. Samenstelling Commissie Bezwaarschriften en Klachten/ Vertegenwoordigers 2 3. De bezwaarschriftprocedure in de Algemene wet bestuursrecht en in Teylingen 2 4. De toetsing 3 5. Overzicht bezwaarschriften in het jaar A. Behandeling in en advisering door de Commissie BK 4 B. Succesvolle mediateursrol onder verantwoordelijkheid van de portefeuillehouder 7 C. Overzicht ontvangen maar nog niet door de Commissie BK behandelde bezwaarschriften 8 6. Overzicht klachten in het jaar Conclusies en aanbevelingen 13 A. Bezwaarschriften 13 B. Klachten 14 Aanbevelingen bezwaarschriften en klachten 15 p 6 van 22

169 1. Inleiding Voor u ligt het jaarverslag over het jaar 2013 van de onafhankelijke Commissie Bezwaarschriften en Klachten (Commissie BK). Het ambtelijk secretariaat van de Commissie BK is ondergebracht bij de teams Bestuur, Planning & Control en Juridische Zaken en Secretariaat van de stafafdeling Advies & Ondersteuning. De Commissie BK, die belast is met het horen van bezwaarmakenden en andere belanghebbenden en ook met het uitbrengen van een advies aan het bevoegde bestuursorgaan (gemeenteraad, college van burgemeester en wethouders en de burgemeester) aangaande een bezwaarschrift en een klacht, is werkzaam op basis van de "Verordening Commissie Bezwaarschriften en Klachten Teylingen". Deze verordening is op 3 april 2006 in werking getreden. De Commissie BK bestaat uit een voorzitter en ten minste twee leden en vergadert in principe iedere eerste dinsdag en derde dinsdag van de maand. De huidige zes commissieleden zijn allen op 1 juli 2010 door de gemeenteraad van Teylingen herbenoemd en maken geen deel uit van of zijn niet werkzaam onder verantwoordelijkheid van een gemeentelijk bestuursorgaan van Teylingen en zijn ook niet woonachtig in de gemeente Teylingen. Momenteel loopt een nieuwe (her)benoemingsprocedure. Alleen bezwaarschriften tegen besluiten op het gebied van de rechtspositie van het personeel in dienst van de gemeente Teylingen voor zover het de functiewaardering betreft, de gemeentelijke belastingen en sociale zaken zijn uitgezonderd. De bezwaarschriften in het kader van de functiewaardering worden via het team Organisatie en Informatie van de stafafdeling Advies & Ondersteuning afgedaan. De heffingsambtenaar is belast met de afdoening van bezwaarschriften op het gebied van gemeentelijke belastingen en de Intergemeentelijke Sociale Dienst Bollenstreek kent een eigen bezwaarschriftencommissie. Met trots kijken wij terug naar ons jaarverslag over het jaar Op grond van dit jaarverslag was de gemeente Teylingen met 7 andere gemeenten door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties genomineerd in het kader van Prettig contact met de overheid voor beste project voor de informele aanpak van bezwaarschriften. Het gaat daarbij om bewustwording van medewerkers dat vroegtijdig contact met de burger leidt tot betere besluiten, meer tevredenheid en minder juridische procedures. De nominatie heeft geleld tot een eervolle vermelding, omdat de gemeente Teylingen al weinig bezwaarschriften heeft (59 in 2012) en vervolgens worden er ook nog veel Ingetrokken (66% in 2012). Ook in het jaar 2013 is dit bij meer dan de helft (54%) van het aantal Ingediende bezwaarschriften (59 in 2013) het geval. De Commissie BK spreekt als haar hoop uit dat de door haar uitgebrachte adviezen aan de bevoegde gemeentelijke bestuursorganen een bijdrage hebben geleverd aan de juiste en onpartijdige afdoening van bezwaarschriften en klachten. En is desgewenst gaarne bereid tot een evaluatiegesprek over het jaar Wij vertrouwen erop dat u met interesse van ons jaarverslag kennis zult nemen. Teyiingen, 12 juni De voorzitter van de Commissie Bezwaarschriften en Klachten Teylingen, Mevrouw mr. J. Verbeek 1 p 7 van 22

170 2. Samenstelling Commissie Bezwaarschriften en Klachten/Vertegenwoordigers Voorzitter: Plv. voorzitter: Lid: Lid: Lid: Lid: Secretaris: Secretaris: Ondersteuning: mevrouw mr. J. Verbeek de heer mr. dr. Th.L. Bellekom de heer mr. CM. Breeuwsma mevrouw mr. A. de Fouw mevrouw mr. D.M.C. Hengst de heer C.B.L.M. de Ridder de heer mr. P.J. Koomen de heer mr. E.J.M. Rietveld mevrouw J. Roosjen De gemeenteraad van Teylingen heeft voor 2013 het budget voor vergoedingen (presentiegelden en reiskosten) van de Commissie BK vastgesteld op 9.480,- (in 2012: 9.480,-). In 2013 is werkelijk 8.314,- (in 2012: 7.149,98) uitgegeven. Het restant bedroeg dus 1.166,- (in 2012: 2.330,02). De reden hiervoor is dat gedeeltelijk vergoedingen voor 2012 in 2013 zijn uitbetaald. Ambtelijke vertegenwoordigers bevoegde bestuursorgaan bij de hoorzittingen in 2013 van de volgende afdelingen: Gemeentewinkel De heer K. van Ammers Mevrouw Ir. I. van der Bij De heer A. de Jong De heer S. de Koster De heer Ing. K.E. van der Meulen De heer L.J. Persoon De heer P. Winters Ruimte Mevrouw N. van Beek Mevrouw ir. C. Bekker De heer mr. R.W.I. Rietveld De heer ing. F.G. Wulp Gemeentewerken De heer R.M. Clemens De heer R. Groeneveld Mevrouw G.G. Janssen Mevrouw A.H.J. Kobes De heer J.W. Laroo De heer C. Stoffer Advies & Ondersteuning Mevrouw P.M.J.A. Roman 3. De bezwaarschriftprocedure in de Algemene wet bestuursrecht en in Teylingen Vanaf 1994 stelt de Algemene wet bestuursrecht een bestuurlijke heroverweging verplicht in de vorm van de bezwaarschriftprocedure, voordat beroep op de bestuursrechter kan worden ingesteld. De bezwaarschriftprocedure heeft de volgende functies: a. Bestuurlijke heroverweging. Hetzelfde bestuursorgaan kijkt nogmaals naar het genomen besluit. Heroverwegen betekent dat zowel de juridische als de bestuurlijk-beleidsmatige kant van de zaak opnieuw in ogenschouw wordt genomen. b. Rechtsbescherming. Een relatief snelle en goedkope vorm van rechtsbescherming voor de burger. p 8 van 22 2

171 c. Zeefwerking. De bestuurlijke voorprocedure moet een veelvuldig beroep op de bestuursrechter voorkomen. Tijdens de bezwaarschriftprocedure kunnen oplossingen voor gerezen geschillen worden gevonden, die in beroep bij de rechter vaak niet meer mogelijk zijn vanwege verharding van de wederzijdse standpunten. d. Signaalfunctie. Door de procedure kunnen gebreken in de organisatie en besluitvorming zichtbaar worden en kan de organisatie van de eigen fouten leren. e. Dossierfunctie. De procedure draagt ertoe bij dat vóór het beroep wordt ingesteld, het punt van geschil beter is uitgekristalliseerd. f. Bemiddelingsfunctie/mediateursrol. De mogelijkheid van conflictoplossing buiten rechte. g. Herkansing. De mogelijkheid voor het bestuur om in mandaat genomen besluiten op een hoger niveau in de organisatie te heroverwegen en daarbij fouten nog "in eigen huis" te herstellen. h. Kwaliteitsverbetering. De bezwaarschriftprocedure speelt een rol in het kwaliteitsbeleid van de gemeente. Door gestructureerde afhandeling van bezwaar- en beroepschriften krijgen bestuur en management inzicht in de juridische en andere kwaliteiten van het functioneren van organisatie en medewerkers en kunnen ze deze gebruiken om maatregelen te nemen. 4. De toetsing De kern van de toetsing in bezwaar is de heroverweging van het bestreden besluit op grondslag van het ontvankelijke bezwaarschrift. Er moet daarom sprake zijn van een ontvankelijk bezwaarschrift. Daarvan is sprake, indien: het bezwaarschrift gericht is tegen een voor beroep vatbaar besluit; er schriftelijk bezwaar is gemaakt en het bezwaarschrift de juiste vorm heeft; het bezwaarschrift door of namens een belanghebbende is ingediend; het bezwaarschrift bij het bevoegde bestuursorgaan Is ingediend; het bezwaarschrift tijdig is ingediend. De toetsing is in de eerste plaats niet beperkt tot vragen van rechtmatigheid, maar dient zich ook uit te strekken tot kwesties van beleid. Op de tweede plaats komen in beginsel die onderdelen van het besluit die niet in het bezwaarschrift worden aangevochten, tijdens de heroverweging niet aan de orde. Maar bezwaren van burgers moeten ruim worden opgevat. Door de heroverweging te beperken tot wat door de indiener van een bezwaarschrift onder woorden Is gebracht, wordt op de derde plaats voorkomen dat de indiener van het bezwaarschrift slechter wordt van die heroverweging. Op de vierde plaats is de toetsing in bezwaar anders dan de toetsing door de rechter een toetsing naar het moment waarop de heroverweging plaatsvindt. Dat betekent dat in beginsel bij deze heroverweging gewijzigd beleid en veranderde rechtsregels, als ook gewijzigde feitelijke omstandigheden mee worden genomen. 3 p 9 van 22

172 5. Overzicht bezwaarschriften in het jaar 2013 Een gezamenlijk bezwaarschrift tegen hetzelfde besluit is geteld als één bezwaarschrift. Om redenen van privacy zijn bij de bezwaarschriften de namen en adressen van betrokkenen weggelaten. Aantal binnengekomen bezwaarschriften Aanlegvergunningen Bouwzaken Handhavingszaken Kapvergunningen Personeel Planschadebesluiten Sloopvergunningen Speelautomaten Standplaatsen Subsidies Verkeersbesluiten Weigeringen gehandicaptenparkeerplaatsen Weigeringen leerlingenvervoer (Weigeringen) ontheffing innemen ligplaatsen Wet voorkeursrecht gemeenten Overig Werkvoorraad^ Totaal 76 bezwaarschriften (42 besluiten) 62 bezwaarschriften (56 besluiten) " 68 bezwaarschriften (43 besluiten) 59 bezwaarschriften (46 besluiten) 59 bezwaarschriften (43 besluiten) A. Behandeling in en advisering door de Commissie BK 1. Bezwaarschrift gericht tegen een brief, waarin slechts wordt gereageerd op een aantal in een zwartboek verzamelde stellingen met als onderwerp de brandwerendheid van woningen aan de Vaartkade te Sassenheim. De Commissie BK achtte het bezwaarschrift niet-ontvankeli1k, omdat het besluit niet gericht is op rechtsgevolg. Het college van burgemeester en wethouders nam het advies over en verklaarde het bezwaarschrift niet-ontvankelijk. Hiertegen is beroep ingesteld. ' Bij de werkvoorraad gaat het om bezwaarschriften die aan het eind van het jaar binnenkomen, maar niet meer in datzelfde jaar van een advies door de Commissie BI-C worden voorzien. p 10 van 22

173 2. Bezwaarschrift gericht tegen een beoordelingsbesluit over het functioneren van een medewerl<er van de gemeente Teylingen. De Commissie BK achtte het bezwaarschrift ontvani<elijl< en ongegrond. Het college van burgemeester en wethouders nam het advies over en verklaarde de bezwaren ongegrond. 3. Bezwaarschrift gericht tegen het alsnog beslissen op een verzoek om handhaving boerengolf aan de Wasbeeklaan te Warmond. De Commissie BK achtte het bezwaarschrift ontvankelijk en ongegrond. Het college van burgemeester en wethouders nam het advies over en verklaarde de bezwaren ongegrond. Hiertegen is beroep ingesteld en dit beroep is ongegrond verklaard. Vervolgens is hier hoger beroep tegen ingesteld. 4. Bezwaarschrift gericht tegen een oplegging last onder dwangsom Illegale bouwwerken en overtreding gebruiksvoorschriften bestemmingsplan "Landelijk gebied 2004" aan de Berch van Heemstedeweg te Voorhout. De Commissie BK achtte het bezwaarschrift ontvankelijk en gedeeltelijk gegrond, voor zover het bezwaarschrift was gericht tegen het verwijderen en verwijderd houden van kampeermiddelen (met uitzondering van de eigen en drie andere kampeermiddelen), boten, trailers en auto's in de kas en buiten op het perceel. Het college van burgemeester en wethouders nam het advies over. Het herriep het bestreden besluit voor zover het gericht was tegen het verwijderen en verwijderd houden van kampeermiddelen (met uitzondering van de eigen en drie andere kampeermiddelen), boten, trailers en auto's in de kas en buiten op het perceel en liet het bestreden besluit voor het overige ln stand. Hiertegen is beroep ingesteld en dit beroep is ongegrond verklaard. Vervolgens is hier hoger beroep tegen Ingesteld. 5. Bezwaarschrift gericht tegen een oplegging last onder dwangsom boerengolf aan de Wasbeeklaan te Warmond. De Commissie BK achtte het bezwaarschrift ontvankelijk en ongegrond. Het college van burgemeester en wethouders nam het advies over en verklaarde de bezwaren ongegrond. Hiertegen is beroep ingesteld en dit beroep is ongegrond verklaard. Vervolgens Is hier hoger beroep tegen ingesteld. 6. Bezwaarschrift gericht tegen een omgevingsvergunning voor het bouwen van een speeltoestel aan de Merellaan te Sassenheim. De Commissie BK achtte het bezwaarschrift ontvankelijk en ongegrond. Het college van burgemeester en wethouders nam het advies over en verklaarde de bezwaren ongegrond. 7. Bezwaarschrift gericht tegen een omgevingsvergunning voor het veranderen en vergroten van de woning, het verhogen van het dak, het veranderen van de kozijnen en het plaatsen van een dakkapel aan de voorzijde van een woning aan de Merellaan te Sassenheim. De Commissie BK achtte het bezwaarschrift ontvankelijk en ongegrond. Het college van burgemeester en wethouders nam het advies over en verklaarde de bezwaren ongegrond. Hiertegen is beroep Ingesteld en dit beroep is gegrond verklaard. De rechtbank was van oordeel dat het bouwplan ten onrechte was gesplitst In een vergunningvrij en een vergunningplichtig deel, waardoor de losstaande schuur en het atelier ten onrechte niet bij de beoordeling waren betrokken. 5 p 11 van 22

174 8. Bezwaarschrift gericht tegen een omgevingsvergunning voor het afwijken van het bestemmingsplan voor het realiseren van een fitnessclub in een bestaand pand aan de Wasbeekerlaan te Sassenlieim. De Commissie BK achtte het bezwaarschrift ontvankelijk en ongegrond. Daarbij adviseerde de Commissie BK de verwijzing naar artikel 4, onder 7 van bijlage II van het Besluit omgevingsrecht (Bor) te wijzigen In artikel 4, onder 9 van het Bor. Het college van burgemeester en wethouders nam het advies over. Het herriep het bestreden besluit en wijzigde dit besluit in die zin dat voor de wettelijke grondslag artikel 4, onder 9 (in plaats van onder 7) van bijlage II van het Bor moet worden gelezen. Hiertegen is beroep ingesteld en dit beroep is ongegrond verklaard. 9. Bezwaarschriften (2) gericht tegen een omgevingsvergunning voor het maken van een dakterras en het uitbouwen van een 1^ verdieping aan de Distelweg te Voorhout. De Commissie BK achtte de bezwaarschriften ontvankelijk en ongegrond. Het college van burgemeester en wethouders nam het advies over en verklaarde de bezwaren ongegrond. 10. Bezwaarschrift gericht tegen een omgevingsvergunning voor het bouwen van een woning (kavel 1) van het woningbouwplan Vesterhout aan de Jacoba van Beierenweg te Voorhout. De Commissie BK achtte het bezwaarschrift ontvankelijk en ongegrond. Het college van burgemeester en wethouders nam het advies over en verklaarde de bezwaren ongegrond. Hiertegen is beroep ingesteld en dit beroep is ongegrond verklaard. 11. Bezwaarschrift gericht tegen een omgevingsvergunning voor het kappen van 6 bomen ter hoogte van de kruising Schoutenlaan/Raadhuisplein en van de oversteek Componistenlaan/Beethovenlaan te Voorhout. De Commissie BK achtte het bezwaarschrift ontvankelijk en ongegrond. Desondanks adviseerde de Commissie BK het besluit te herroepen, omdat het college alsnog één boom minder wilde kappen. Het college van burgemeester en wethouders nam het advies over. Het herriep het bestreden besluit en verleende een omgevingsvergunning voor het kappen van 5 bomen. 12. Bezwaarschrift gericht tegen een omgevingsvergunning voor het slopen van een stal en aanwezige delen van een hooiberg aan de Burgemeester Ketelaarstraat te Warmond. De Commissie BK achtte het bezwaarschrift niet-ontvankelijk, vanwege een niet verschoonbare termijnoverschrijding. Het college van burgemeester en wethouders nam het advies over en verklaarde het bezwaarschrift niet-ontvankelijk. 13. Bezwaarschrift gericht tegen een omgevingsvergunning voor het vergroten van de entree, het maken van een luifel en het veranderen van de kleur van de gehele voorgevel van een pand aan de Herenweg te Warmond. De Commissie achtte het bezwaarschrift ongegrond. Daarbij adviseerde de Commissie BK het bestreden besluit op een aantal punten te wijzigen/verbeteren. Het college van burgemeester en wethouders nam het advies over. Het herriep het bestreden besluit en wijzigde dit besluit in die zin dat de vergunningvrije activiteit schilderen werd geschrapt, de uitkomst van een belangenafweging werd opgenomen, een bepaald artikel uit het bestemmingsplan kwam te vervallen en de verwijzing naar artikel 4, eerste lid, van de bijlage II van de Bor werd geschrapt, omdat deze abusievelijk was opgenomen. 14. Bezwaarschriften (4) gericht tegen een omgevingsvergunning voor het gedeeltelijk vernieuwen en vergroten van een machineloods aan de Wasbeeklaan te Warmond. De Commissie BK achtte drie bezwaarschriften niet-ontvankelijk, vanwege een niet verschoonbare termijnoverschrijding, en achtte één bezwaarschrift niet-ontvankelijk. vanwege het ontbreken van een procesbelang. Het college van burgemeester en wethouders nam het advies over en verklaarde de vier bezwaarschriften niet-ontvankelijk. 6 p 12 van 22

175 15. Bezwaarschriften (4) gericht tegen een gewijzigde omgevingsvergunning voor het gedeeltelijl< vernieuwen en vergroten van een machineloods aan de Wasbeeklaan te Warmond. De Commissie BK achtte de bezwaarschriften ontvankelijk en ongegrond. Het college van burgemeester en wethouders nam het advies over en verklaarde de bezwaren ongegrond. Hiertegen is door één persoon beroep ingesteld, maar voor de zitting bij de rechtbank ingetrokken. 16. Bezwaarschrift gericht tegen een weigering voorschot planschadevergoeding vanwege de bouw van een tweede woning aan de l^enneweg te Sassenheim. De Commissie BK achtte het bezwaarschrift ontvankelijk en ongegrond. Het college van burgemeester en wethouders nam het advies over en verklaarde de bezwaren ongegrond. Tegen de eerdere weigering planschadevergoeding was beroep ingesteld en dit beroep is gegrond verklaard. De Afdeling bestuursrechtspraak heeft de uitspraak van de rechtbank Den Haag bevestigd. 17. Bezwaarschrift gericht tegen een gedeeltelijke afwijzing verzoek op grond van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) om verstrekking van gegevens over de uitkering van wachtgelden aan oud-bestuurders van Teylingen. De Commissie BK achtte het bezwaarschrift ontvankelijk en gegrond, omdat de gegevens in eerste instantie niet volledig waren verstrekt. Het college van burgemeester en wethouders nam het advies over en verklaarde de bezwaren gegrond. 18. Bezwaarschrift gericht tegen een afwijzing verzoek op grond van de Wob om verstrekking van gegevens van bij de gemeente in eigendom zijnde kunstobjecten. De Commissie BK achtte het bezwaarschrift ontvankelijk en gegrond, omdat de gevraagde gegevens in tweede instantie alsnog waren verstrekt. Het college van burgemeester en wethouders name het advies over en verklaarde de bezwaren gegrond. 19. Bezwaarschrift gericht tegen een afwijzing verzoek op grond van de Wob om verstrekking van gegevens over toepassing van de zogenaamde Mulderbeschikking in het kalenderjaar 2010, omdat de gemeente niet over de gevraagde documenten beschikte en omdat in 2010 voor de gemeente geen bevoegdheid bestond om de Mulderbeschikkingen te nemen. De Commissie BK achtte het bezwaarschrift ontvankelijk en ongegrond. Het college van burgemeester en wethouders nam het advies over en verklaarde de bezwaren ongegrond. B. Succesvolle mediateursrol onder verantwoordelijkheid van de portefeuillehouder De hierna vermelde bezwaarschriften zijn ingetrokken: 20. Bezwaarschrift gericht tegen een beoordelingsbesluit over het functioneren van een medewerker van de gemeente Teylingen. 21. Bezwaarschrift gericht tegen een oplegging schriftelijke berisping van een medewerker van de gemeente Teylingen. 22. Bezwaarschrift gericht tegen een niet-vaststelling bestemmingpslan "Molen Speelman Sassenheim". 23. Bezwaarschrift gericht tegen het boventallig verklaren van een medewerker van de gemeente Teylingen. 24. Bezwaarschrift gericht tegen een afwijzing gehandicaptenparkeerplaats voor een bestuurder in Sassenheim. 25. Bezwaarschrift gericht tegen een afwijzing verzoek handhaving tegen een oude schaapsschuur nabij de Huifkar te Sassenheim. p 13 van 22

176 26. Bezwaarschrift gericht tegen een vergunning op grond van de Leegstandswet voor het tijdelijl< verhuren van een woning aan de Vaartkade te Sassenheim. 27. Bezwaarschrift gericht tegen een besluit weigering leerlingenvervoer voor bekostiging van aangepast vervoer van een dochter naar en van een school in Lisse op verzoek van een ouder te Sassenheim. 28. Bezwaarschrift gericht tegen een overschrijving ligplaatsvergunning van een woonschip te Warmond. 29. Bezwaarschriften (2) gericht tegen een omgevingsvergunning voor het verbouwen van een winkel, woonhuis en bakkerij tot 8 appartementen aan de Hoofdstraat te Sassenheim. 30. Bezwaarschrift gericht tegen een omgevingsvergunning voor het aansluiten in-/uitweg op provinciale weg N450 en kappen van 127 bomen aan de Jacoba van Beierenweg en Componistenlaan te Voorhout. 31. Bezwaarschriften (2) gericht tegen een omgevingsvergunning voor het bouwen van een landbouwbrug in de Boterhuispolder te Warmond. 32. Bezwaarschrift gericht tegen een omgevingsvergunning voor de bouw van een wandelbrug en loopplank, het aanleggen van natuurvriendelijke oevers, het graven van een sloot en het realiseren van wandelpanden in de Boterhuispolder te Warmond. 33. Bezwaarschrift gericht tegen een weigering omgevingsvergunning voor het uitbreiden van een bedrijfspand aan de Jagtlustkade te Sassenheim. 34. Bezwaarschrift gericht tegen een weigering omgevingsvergunning voor het volledig vernieuwen en verplaatsen van 3 steigers In het Molengat te Warmond. 35. Bezwaarschriften (8) gericht tegen een besluit instellen parkeerverbodzone aan de Roodemolenweg te Sassenheim. 36. Bezwaarschrift gericht tegen een weigering standplaatsvergunning voor een rijdende winkel van zorgverzekeraar Zorg en Zekerheid uit Lelden in Sassenheim en Voorhout. 37. Bezwaarschriften (2) gericht tegen een verkeersbesluit stopverbod St. Antoniuslaan te Sassenheim. 38. Bezwaarschrift tegen een besluit plaatsing op de wachtlijst voor de weekmarkt te Sassenheim. 39. Bezwaarschrift gericht tegen een afwijzing verzoek op grond van de Wob om verstrekking van gegevens over de uitplaatsing van tennisvereniging STV naar sportpark de Roodemolen te Sassenheim. 40. Bezwaarschrift gericht tegen een afwijzing verzoek op grond van de Wob vanwege het opvragen van het ontwerp centrale milieustraat Teylingen. C. Overzicht ontvangen maar nog niet door de Commissie BK behandelde bezwaarschriften 41. Bezwaarschrift gericht tegen een oplegging last onder dwangsom illegale overkapping aan de Berch van Heemstedeweg te Voorhout.^ 42. Bezwaarschrift gericht tegen een oplegging last onder dwangsom een woonschip drijvend te maken en daarna drijvend te houden aan het Oosteinde te Warmond. 43. Bezwaarschrift gericht tegen een verlenging begunstigingstermijn vanwege een oplegging last onder dwangsom een woonschip drijvend te maken en daarna drijvend te houden aan het Oosteinde te Warmond. ^ De behandeling van dit bezwaarschrift, dat in 2010 is ontvangen, is met instemming van bezwaarmakende opgeschort. Er is een bestemmingsplanprocedure opgestart die tot legalisatie van het bouwwerk moet leiden. 8 p 14 van 22

177 44. Bezwaarschrift gericht tegen 10 afzonderlijl<e besluiten tot invordering van de verbeurde dwangsommen ter hoogte van ,- aan het Oosteinde te Warmond. 45. Bezwaarschrift gericht tegen een afwijzing verzoek handhaving illegaal parkeren aan de Bloemistendam te Warmond. 46. Bezwaarschrift gericht tegen het besluit intrekking aanwijzing gemeentelijk monument van een pand aan de Hoofdstraat te Sassenheim. 47. Bezwaarschrift gericht tegen een omgevingsvergunning voor het vergroten en veranderen van een steiger In een terras aan de Dorpsstraat te Warmond. 48. Bezwaarschrift gericht tegen een intrekking omgevingsvergunning voor het hergebruik van een demontabel gebouw (zorgboerderij), bouw theehuis en plaatsing bestaande kantoorunit aan de Haarlemmertrekvaart te Warmond. 49. Bezwaarschrift gericht tegen een weigering omgevingsvergunning voor het plaatsen van een steiger aan de Leede te Warmond. 50. Bezwaarschrift gericht tegen een weigering planschadevergoeding vanwege de bouw van een bijgebouw aan de Reigerslaan te Voorhout. 51. Bezwaarschrift gericht tegen een weigering planschadevergoeding vanwege de bouw van 21 appartementen aan de Bernardstraat te Warmond. 52. Bezwaarschrift gericht tegen een weigering subsidieverlening aan het Comité 1813 te Warmond. 53. Bezwaarschrift gericht tegen een standplaatsvergunning voor de verkoop van oliebollen te Warmond. NB. Alle bezwaarschriften zijn inmiddels afgehandeld na de verslagperiode in de eerste helft van 2014 met uitzondering van nr. 41, met instemming van bezwaarmakende. Resultaat behandeling Besluit geheel herroepen 2011 Bezwaarschriften / besluiten 2012 Bezwaarschriften / besluiten 2013 Bezwaarschriften / besluiten 5 (8%) / 2 (4%) 2 (3%) / 2 (4%) 2 (3%) / 2 (5%) Besluit deels herroepen 1 (2%) / 1 (2%) 6 (10%) / 6 (12%) 1 (2%) / 1 (3%) Besluit gehandhaafd 34 (52%) / 18 (40%) 10 (16%) / 7 (15%) 17 (30%) / 13 (32%) Niet-ontvankelijk 6 (9%) / 6 (13%) 3 (5%) / 3 (6%) 6 (11%) / 3 (7%) Bezwaar ingetrokken/- medlateursrol Totaal 19 (29%) / 18 (39%) 41 (66%) / 31 (63%) 31 (54%) / 21 (53%) 65 bezwaarschriften (100%) / 45 besluiten^ (100%) 62 bezwaarschriften (100%) / 49 besluiten'' (100%) 57 bezwaarschriften (100%) / 40 besluiten (100%) De afhandelingstermijn van een bezwaarschrift mag sinds 1 oktober 2009 in principe niet meer dan 12 weken beslaan, gerekend vanaf de dag na die waarop de termijn voor het indienen van het bezwaarschrift is verstreken. De Algemene wet bestuursrecht voorziet erin dat het bestuursorgaan de beslissing op bezwaar voor ten hoogste 6 weken kan verdagen. Van de verdaging wordt schriftelijk mededeling gedaan. ^ Het betreffen eigenlijk 41 besluiten, omdat twee besluiten tweemaal zijn meegeteld vanwege respectievelijk een niet-ontvankelijk en een ongegrond bezwaarschrift en een niet-ontvankelijk en tien ongegronde bezwaarschriften, één besluit driemaal is meegeteld vanwege een niet-ontvankelijk en een ongegrond bezwaarschrift en twee ingetrokken bezwaarschriften. * Het betreffen eigenlijk 48 besluiten, omdat één besluit tweemaal is meegeteld vanwege een niet-ontvankelijk en een ongegrond bezwaarschrift. p 15 van 22 9

178 Verder uitstel is mogelijk voor zover de Indiener van het bezwaarschrift daarmee instemt en andere belanghebbenden daardoor niet in hun belangen kunnen worden geschaad of ermee instemmen. Afhandelingstermijn adviezen Commissie BK < 12 weken weken > 18 weken Totaal % (44) 4% (2) 100% (46 bezwaarschriften)^ % (18) 14% (3) 100% (21 bezwaarschriften)^ % (24) 4% (1) 4% (1) 100% (26 bezwaarschriften)^ De overschrijding van de afhandelingstermijn van adviezen van de Commissie BK tussen weken had te maken met een niet-succesvolle mediateursrol van de desbetreffende portefeuillehouder (afhandelingsduur mediation/advies 16 weken). De overschrijding van de afhandelingstermijn van adviezen van de Commissie BK groter dan 18 weken had eveneens te maken met een niet-succesvolle mediateursrol van de desbetreffende portefeuillehouder (afhandelingsduur mediation/advies 62 weken). In beide gevallen met instemming van de bezwaarmakenden. De Commissie BK wil er naar blijven streven de afhandeling van bezwaarschriften wat betreft het houden van de hoorzitting en de advisering binnen de wettelijke termijn van 12 weken, gerekend vanaf de dag na die waarop de termijn voor het Indienen van het bezwaarschrift Is verstreken, af te handelen. Totale afhandelingstermijn < 12 weken weken > 18 weken Totaal % (36) 35% (23) 9% (6) 100% (65 bezwaarschriften) % (48) 10% (6) 13% (8) 100% (62 bezwaarschriften) % (43) 16% (9) 9% (5) 100% (57 bezwaarschriften) De overschrijdingen van de afhandelingstermijn langer dan 18 weken heeft in vier gevallen alsnog geleid tot intrekking van het bezwaarschrift, omdat er tot een minnelijke schikking is gekomen (totale afhandelingsduur respectievelijk 32, 34, 36 en 56 weken). Het betrof hier twee personele zaken, een handhavingszaak en een bouwzaak. In één geval had dit te maken met de eerder genoemde afhandelingsduur van het advies vanwege de niet-succesvolle mediateursrol van de portefeuillehouder (totale afhandelingsduur 74 weken). In alle gevallen met instemming van de bezwaarmakenden. ' De 19 ingetrokken bezwaarschriften zijn buiten dit overzicht gebleven. De 41 ingeti-okken bezwaarschriften zijn buiten dit overzicht gebleven. ' De 31 ingetrokken bezwaarschriften zijn buiten dit overzicht gebleven. 10 p 16 van 22

179 6. Overzicht l<lachten in het jaar 2013 Alvorens een klacht kan worden voorgelegd aan de Nationale ombudsman, Is de Commissie BK belast met de advisering over ingekomen klachten. Er zijn in 2013 in totaal zestien klachten ontvangen (in 2012: negentien). Zes klachten waren gericht tegen het zich onjuist behandeld voelen wat betreft omgangsvormen en fatsoen. Vier klachten waren gericht tegen het niet beantwoorden van brieven binnen een redelijke termijn. Drie klachten waren gericht tegen het niet herstellen van gemaakte fouten. Twee klachten waren gericht tegen het ontvangen van onjuiste of onvolledige informatie. Eén klacht was gericht tegen het niet nakomen van gemaakte afspraken of toezeggingen. Totaal zijn er in 2013 zestien klachten afgehandeld. Van deze zestien klachten is in tien gevallen onder verantwoordelijkheid van de portefeuillehouder alsnog een oplossing gevonden. Voor twee klachten die aan het eind van 2013 ontvangen zijn, is inmiddels In 2014 onder verantwoordelijkheid van de portefeuillehouder ook alsnog een oplossing gevonden. Eén klacht ontvangen in 2013 is na de verslagperiode in de eerste helft van 2014 nog niet afgehandeld. Totale afhandelingsduur De afhandelingstermijn van een klacht mag in beginsel niet meer dan tien weken beslaan. De Algemene wet bestuursrecht voorziet erin dat het bestuursorgaan de afhandeling van de klacht voor ten hoogste vier weken kan verdagen. Van de 16 klachten, die In 2013 behandeld zijn, zijn zeven klachten binnen tien weken na ontvangst van de klaagschriften zonder tussenkomst van de Commissie BK afgehandeld. De overschrijdingen van de afhandelingstermijn langer dan 14 weken zonder tussenkomst van de Commissie BK heeft in drie gevallen alsnog ertoe geleld dat de klachten naar tevredenheid van de klagers zijn opgelost (totale afhandelingsduur respectievelijk 21, 27 en 41 weken). De totale afhandelingsduur wordt vermeld voor zover klachten ter advisering zijn voorgelegd aan de Commissie BK. De afhandelingstermijn van de adviezen van de Commissie BK is achterwege gebleven, omdat die geen significante invloed heeft gehad op de totale afhandelingsduur. Commissie BK De Commissie BK heeft in 2013 zes klachten behandeld. In navolging van het advies van de Commissie BK heeft het college van burgemeester en wethouders een klacht gegrond verklaard, met betrekking tot de handelwijze van een buitengewoon opsporingsambtenaar van de gemeente Teylingen. De aanbeveling van de Commissie BK een Instructie op te stellen voor de buitengewoon opsporingsambtenaren van Teylingen voor de situaties van het constateren van overtredingen/misdrijven, waarvoor zij geen opsporingsbevoegdheid hebben, werd door het college van burgemeester en wethouders eveneens overgenomen (totale afhandelingsduur 25 weken). In navolging van het advies van de Commissie BK heeft het college van burgemeester en wethouders een klacht ongegrond verklaard, met betrekking tot de handelwijze van een buitengewoon opsporingsambtenaar van de gemeente Teylingen (totale afhandelingsduur 20 weken). In navolging van het advies van de Commissie BK heeft het college van burgemeester en wethouders een klacht gegrond verklaard, met betrekking tot de principiële vraag of de gemeente Teylingen, terwijl de Kieswet van toepassing was, een afschrift van kandidatenlijsten van alle partijen en ondersteuningsverklaringen van Trots op Nederland vanwege de gemeenteraadsverkiezingen in 2010 kon weigeren. In navolging van het advies van de Commissie BK heeft het college van burgemeester en wethouders hieraan geen consequenties verbonden. Reden was dat de Afdeling bestuursrechtspraak op 5 oktober 2011 had overwogen, dat de Kieswet uitputtend de voor de verkiezingen noodzakelijke openbaarmaking van kandidatenlijsten regelt. Uit het systeem van de Kieswet vloeit voort dat de Wob gedurende de verkiezingsperiode niet van toepassing is op kandidatenlijsten. Na afloop van de verkiezingsperiode staat de Kieswet niet in de weg aan toepassing van de Wob. Aangezien de verkiezingsperiode echter voorbij is, zijn de kandidatenlijsten niet meer voor een ieder toegankelijk. Hieruit volgt dat die documenten niet reeds openbaar zijn in de zin van de Wob (totale afhandelingsduur 19 weken). In navolging van het advies van de Commissie BK heeft het college van burgemeester en wethouders een klacht ongegrond verklaard, met betrekking tot het feit dat de afdeling 11 p 17 van 22

180 Gemeentewinkel niet het Burgerservicenummer op het paspoort heeft aangepast en het A-nummer In de Gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens niet heeft gewijzigd (totale afhandelingsduur 13 weken). In navolging van het advies van de Commissie BK heeft het college van burgemeester en wethouders een klacht ongegrond verklaard, met betrekking tot de manier waarop persoonsgegevens zijn opgenomen in de Gemeentelijke basisregistratie persoonsgegevens (totale afhandelingsduur 9 weken). In navolging van het advies van de Commissie BK heeft het college van burgemeester en wethouders een klacht ongegrond verklaard, met betrekking tot de uitspraak dat "de hoge leeftijd van aanvraagster een contra-indicatie vormde voor voorschotverlening van planschadevergoeding". Reden was dat in een brief en ter zitting het college van burgemeester en wethouders daarvoor excuses heeft aangeboden en had gevraagd deze passage als niet geschreven te beschouwen (totale afhandelingsduur 9 weken). Nationale ombudsman De Nationale ombudsman heeft in 2013 zeven klachten ontvangen en negen klachten in 2013 afgehandeld. Daarmee zijn alle klachten afgehandeld. Verzoekers klaagden erover dat zij niet tevreden waren over de afhandeling van hun klacht door de gemeente. Deze ging over het gedrag van burgemeester drs. S.W.J.G. Schelberg jegens hen tijdens een gesprek dat zij met hem hadden. De Nationale ombudsman was van oordeel dat de gemeente tot een juiste conclusie over de klacht was gekomen. Wel gaf de Nationale ombudsman een signaal naar de gemeente over de beleving van de klacht dat verzoekers het gesprek als onprettig hadden ervaren. Hieraan had ook aandacht besteed kunnen worden. Ook werd een signaal aan de gemeente gegeven over de slordige klachtafhandelingsbrief, omdat de locoburgemeester de brief beantwoord had, en de zeer formele vorm en inhoud. Een gemiste kans om tot herstel van vertrouwen te komen met verzoekers, aldus de Nationale ombudsman. Een verzoeker klaagde erover dat de gemeente Teylingen hem niet de adresgegevens wilde verstrekken, zoals vermeld op de kandidatenlijsten voor de gemeenteraadsverkiezingen De Nationale ombudsman vond dat het hier ging om het grondrecht van de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer en dat de overheid dit grondrecht, recht op privacy, moest respecteren. De gegevens van de kandidaten konden alleen tijdens de verkiezingen worden gebruikt. De klacht was ongegrond. Twee klachten zijn door de Nationale ombudsman tussentijds beëindigd. In het ene geval klaagde verzoeker erover dat de gemeente Teylingen hem niet had ingeschreven op het postadres van zijn oom. Daardoor bleef verzoeker vermeld staan in de Gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens van een andere gemeente. Verzoeker zelf verbleef in het buitenland. Vanwege onvoldoende informatie van verzoeker sloot de Nationale ombudsman het onderzoek. In het andere geval zegde de gemeente Teylingen toe dat de afdoening van deze klacht uiterlijk binnen een week zou volgen. Eén klacht Is door de Nationale ombudsman afgedaan door het verstrekken van informatie. De Nationale ombudsman informeerde verzoeker over de methode van waardebepaling van de Wet Onroerende Zaken en gaf daarbij aan dat de waardebepaling van een woning aan de orde gesteld kan worden via de bezwaar- en beroepsprocedure. Eén klacht is door de Nationale ombudsman opgelost door interventie. Verzoekster had van de gemeente geen kwijtschelding toegekend gekregen, omdat zij was aangemerkt als ondernemer. De belastingdienst had een zogenaamde Verklaring arbeidsrelatie/resultaat uit overige werkzaamheden (VAR-row) afgegeven. Deze verklaring gaf echter geen uitsluitsel of zij ook als ondernemer moest worden aangemerkt. Drie klachten zijn door de Nationale ombudsman doorgestuurd naar het college van burgemeester en wethouders, omdat eerst de interne klachtprocedure via de Commissie BK moest worden doorlopen. Deze klachten zijn Inmiddels afgehandeld. 12 p 18 van 22

181 7. Conclusies en aanbevelingen A. Bezwaarschriften Conclusies: a. Er is in vrijwel alle gevallen sprake geweest van een vlotte behandeling van voorbereiding en uitwerking van de hoorzittingen. b. De vakafdelingen hebben steeds tijdig een procesdossier met verweerschrift aangeleverd. Van vooringenomenheid bij het opstellen van een verweerschrift is de Commissie BK niet gebleken. c. Het totaal aantal In 2013 ontvangen bezwaarschriften bedroeg 59, gericht tegen in totaal 43 besluiten (in 2012: 59 bezwaarschriften tegen 46 besluiten). d. Het totaal aantal in 2013 door de Commissie BK behandelde bezwaarschriften bedroeg 26 gericht tegen 19 besluiten (in 2012: 21 bezwaarschriften tegen 17 besluiten). e. In alle gevallen is het advies van de Commissie BK door het desbetreffende bestuursorgaan overgenomen. De advisering heeft hierdoor bijgedragen aan de kwaliteit van de bestreden besluiten. f. 43 bezwaarschriften zijn binnen de wettelijke termijn van 12 weken afgedaan, 9 bezwaarschriften zijn binnen weken afgedaan en 5 bezwaarschriften hebben meer dan 18 weken gevergd. Geconcludeerd mag worden dat in % direct binnen de termijn van 18 weken Is afgehandeld, gerekend vanaf de dag na die waarop de termijn voor het indienen van het bezwaarschrift is verstreken. De overschrijdingen van de afhandelingstermijn langer dan 18 weken heeft in vier gevallen alsnog geleid tot intrekking van het bezwaarschrift, omdat er tot een minnelijke schikking is gekomen (totale afhandelingsduur respectievelijk 32, 34, 36 en 56 weken). In één geval had dit te maken met de eerder genoemde afhandelingsduur van het advies vanwege de niet-succesvolle mediateursrol van de portefeuillehouder (totale afhandelingsduur 74 weken). In alle gevallen met instemming van de bezwaarmakenden. g. Het percentage bezwaarschriften waarin hangende de procedure de zaak door de mediateursrol van de portefeuillehouder is opgelost bedroeg in % van het aantal bezwaarschriften tegen 21 besluiten (53%). In % van het aantal bezwaarschriften tegen 31 besluiten (63%). h. De werkvoorraad in 2013 van ontvangen maar nog niet door de Commissie BK behandelde bezwaarschriften bedroeg 12 bezwaarschriften. Overigens is deze werkvoorraad inmiddels weggewerkt, met uitzondering van één bezwaarschrift met instemming van bezwaarmakende. i. Bij twee besluiten heeft de Commissie BK geadviseerd het besluit te herroepen en daarvoor in de plaats een totaal ander besluit te nemen. Het college van burgemeester en wethouders heeft de adviezen overgenomen en alsnog verzoeken op grond van de Wob toegewezen. j. De zogenaamde zeefwerking van de bezwaarfase was redelijk groot. Tegen 8 van de 19 besluiten (42%) werd beroep ingesteld tegen de beslissing op bezwaar. Vijf beroepen werden ongegrond verklaard en één beroep werd ingetrokken. Eén beroep is nog In behandeling en één beroep is gegrond verklaard. Tegen drie uitspraken van de rechtbank Den Haag Is hoger beroep Ingesteld. k. Bij alle bezwaarschriften zou de gemeente over 2013 geen risico hebben gelopen om een dwangsom te moeten betalen wegens te late beslissing op basis van de op 1 oktober 2009 in werking getreden Wet dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen. Daarbij In aanmerking genomen dat deze wet eerst nog een termijn van 2 weken voor ingebrekestelling kent, voordat aanspraak kan worden gemaakt op het verbeuren van een dwangsom. Als uitgangspunten zijn hierbij de nu geldende beslistermijnen op bezwaar van maximaal 18 weken genomen, gerekend vanaf de dag na die waarop de termijn voor het indienen 13 p 19 van 22

182 van het bezwaarschrift is verstrel<en, en ook dat bij niet-ontvankelijkheid geen dwangsom kan worden verbeurd en dat bezwaarmakende schriftelijk met uitstel van de beslistermijn heeft ingestemd. In één geval was beroep ingesteld wegens het vermeend niet tijdig nemen van een beslissing op bezwaar, waardoor een dwangsom verschuldigd zou zijn. De rechtbank Den Haag heeft dit beroep niet-ontvankelijk verklaard, omdat het bestuursorgaan niet schriftelijk was meegedeeld dat het in gebreke was. B. Klachten Conclusies: a. Er is in vrijwel alle gevallen sprake geweest van een vlotte behandeling van voorbereiding en uitwerking van de hoorzittingen. b. De vakafdelingen hebben steeds tijdig een procesdossier met verweerschrift aangeleverd. Van vooringenomenheid bij het opstellen van een verweerschrift is de Commissie BK niet gebleken. c. Het totaal aantal in 2013 ontvangen klachten bedroeg 16 (In 2012: 19 klachten). d. Het totaal aantal in 2013 door de Commissie BK behandelde klachten bedroeg 6 (In 2012: 7 klachten). e. In alle gevallen Is het advies van de Commissie BK door het desbetreffende bestuursorgaan overgenomen. De advisering heeft hierdoor bijgedragen aan de kwaliteit van de afhandeling van de klacht over de bestreden gedragingen. f. 9 klachten zijn binnen de wettelijke termijn van 10 weken afgedaan, 1 klacht is binnen weken afgedaan en 6 klachten hebben meer dan 14 weken gevergd. De overschrijdingen langer dan 14 weken zonder tussenkomst van de Commissie BK heeft in drie gevallen alsnog ertoe geleld dat de klachten naar tevredenheid van de klagers zijn opgelost (totale afhandelingsduur respectievelijk 21, 27 en 41 weken). In twee gevallen had dit te maken met een niet-succesvolle mediateursrol vanwege klachten met betrekking tot de handelwijze van een buitengewoon opsporingsambtenaar van de gemeente Teylingen (totale afhandelingsduur respectievelijk 20 en 25 weken). In één geval had dit te maken met de ziekte van de behandelend ambtenaar vanwege een klacht met betrekking tot de principiële vraag of de gemeente Teylingen, terwijl de Kieswet van toepassing was, een afschrift van kandidatenlijsten van alle partijen en ondersteuningsverklaringen van Trots op Nederland vanwege de gemeenteraadsverkiezingen in 2010 kon weigeren. Na Interventie van de Nationale ombudsman is nog dezelfde week de klacht beantwoord (totale afhandelingsduur 19 weken). g. Het percentage klachten waarin hangende de procedure de zaak door de mediateursrol van de portefeuillehouder is opgelost bedroeg in %. In % van het aantal klachten. h. De werkvoorraad in 2013 van ontvangen maar nog niet door de Commissie BK behandelde klachten bedroeg 3. Overigens is deze werkvoorraad weggewerkt, met uitzondering van één klacht. i. Bij twee klachten heeft de Commissie BK geadviseerd de klachten gegrond te verklaren. Het college van burgemeester en wethouders heeft de adviezen overgenomen, zoals eerder is opgemerkt. j. De zogenaamde zeefwerking van de interne klachtprocedure was groot. Twee klachten zijn voorgelegd aan de Nationale ombudsman. Een verzoeker klaagde erover dat de gemeente Teylingen hem niet de adresgegevens wilde verstrekken, zoals vermeld op de kandidatenlijsten voor de gemeenteraadsverkiezingen De Nationale ombudsman vond dat het hier ging om het grondrecht van de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer en dat de overheid dit grondrecht, recht op 14 p 20 van 22

183 privacy, moest respecteren. De gegevens van de kandidaten konden alleen tijdens de verkiezingen worden gebruikt. De klacht was ongegrond. Verzoekers klaagden erover dat zij niet tevreden waren over de afhandeling van hun klacht door de gemeente. Deze ging over het gedrag van burgemeester drs. S.W.J.G. Schelberg jegens hen tijdens een gesprek dat zij met hem hadden. De Nationale ombudsman was van oordeel dat de gemeente tot een juiste conclusie over de klacht was gekomen. Wel een signaal naar de gemeente over de beleving van de klacht dat verzoekers het gesprek als onprettig hadden ervaren. Hieraan had ook aandacht besteed kunnen worden. Ook een signaal aan de gemeente over de slordige klachtafhandelingsbrief, omdat de locoburgemeester de brief beantwoord had, en de zeer formele vorm en inhoud. Een gemiste kans om tot herstel van vertrouwen te komen met verzoekers, aldus de Nationale ombudsman. Aanbevelingen bezwaarschriften en klachten: a. In de aanbevelingen van het jaarverslag van 2012 werd aandacht gevraagd voor een snelle afhandeling van zaken. In 2012 werd In 87% van de zaken binnen 18 weken een beslissing op het bezwaarschrift genomen, terwijl dat in de twee direct daaraan voorafgaande jaren In 97% en 91% van de zaken lukte. In 2013 is in 91% van de zaken binnen 18 weken op het bezwaarschrift beslist. Dit resultaat is behaald door het goed plannen en monitoren van het behandelingsproces. Het verdient aanbeveling deze werkwijze te continueren. b. Het aantal bezwaarschriften dat na een mediateursrol van een lid van het college Is ingetrokken is ten opzichte van 2012 gedaald. Geconstateerd kan worden dat de mediateursrol een waardevolle aanvullende functie vervult in de bezwaarschriftprocedure. Dat geldt evenzeer In de klachtprocedure, waar de mediateursrol ook wordt vervuld. De Commissie BK beveelt het nieuwe college aan door te gaan met de mediateurs gesprekken in bezwaar- en klachtprocedures. c. In de aanbevelingen van het jaarverslag van 2010 is aandacht gevraagd voor de kwaliteit van de verweerschriften, het procesdossier en de vertegenwoordiging op de hoorzitting. De Commissie BK gaf aan dat de kwaliteit van het verweerschrift kan worden verbeterd door te werken met een standaardopzet, waarin aandacht wordt geschonken aan de ontvankelijkheid van het bezwaar, het van toepassing zijnde wettelijke kader en de bezwaren bezien in het licht van het van toepassing zijnde wettelijke kader. In de jaarverslagen van 2011 en 2012 constateerde de Commissie BK dat in een groter aantal zaken dan voorheen een verweerschrift Is uitgebracht volgens de door haar aanbevolen standaardopzet en een dossier is aangeleverd waarbij de aanbevelingen zijn gevolgd. Gelet op de positieve ervaringen in de zaken waarin de deze werkwijze is toegepast beveelt de Commissie BK aan deze werkwijze te continueren. Voorts beveelt zij aan om in zaken waarin nog niet met een standaardopzet wordt gewerkt, zoals planschadezaken en Wobzaken, een dergelijke opzet te ontwikkelen. d. In het kader van de besluitvorming over een verzoek om vergoeding van planschade wordt aan het college van burgemeester en wethouders advies uitgebracht door de Stichting Adviesbureau Onroerende Zaken. Deze adviezen worden gekenmerkt door een veelheid aan algemene teksten over de behandeling van verzoeken om planschade en verwijzingen naar jurisprudentie, zonder dat duidelijk wordt gemaakt wat de relevantie van die teksten is voor het aan de orde zijnde verzoek. De rapporten zijn moeilijk toegankelijk en slecht leesbaar, met name voor de niet juridisch geschoolde burger die een verzoek om planschade heeft gedaan. In het besluit op het verzoek om planschadevergoeding verwijst het college in de regel naar het advies van SAOZ zonder nadere toelichting op dat advies. De ervaring in de bezwaarschriftprocedure tegen deze besluiten leert dat verzoekers op grond van het advies van de SAOZ onvoldoende Inzicht hebben gekregen in de redenen waarom hun verzoek door het college (gedeeltelijk) is afgewezen. De Commissie BK heeft In een advies over een bezwaarschrift tegen een besluit op een verzoek om planschade geadviseerd om met de SAOZ in gesprek te gaan ten einde te bereiken dat de leesbaarheid van een dergelijk rapport wordt verbeterd. Het rapport zou zo geschreven moeten zijn dat de inhoud van het rapport voor een burger met gemiddeld denkniveau/opleidingsniveau te begrijpen is. De Commissie BK vraagt via dit jaarverslag opnieuw aandacht voor de leesbaarheid en toegankelijkheid van de SAOZ-adviezen en de daarop gebaseerde besluiten. e. De kwaliteit van de vertegenwoordiging op de hoorzitting is In het algemeen voldoende. Vertegenwoordigers van het gemeentebestuur bezitten - door de bank genomen - 15 p 21 van 22

184 voldoende (basale) juridische en vakinhoudelijke kennis om de vragen van de Commissie BK te kunnen beantwoorden en om haar voor te lichten over de feitelijke en technische stand van zaken. f. De keuze van het gemeentebestuur om bij handhavingszaken zowel de bijzonder opsporingsambtenaar als degene die het besluit juridisch vorm heeft gegeven af te vaardigen naar de hoorzitting wordt door de Commissie BK zeer op prijs gesteld omdat op die manier zowel vragen over de feiten als het juridisch kader beantwoord kunnen worden. g. Het dossier dient zodanig samengesteld te worden dat de stukken een compleet beeld geven van de zaak. Aanbevolen wordt In zaken met een lange voorgeschiedenis of jaarlijks terugkerende zaken stukken uit andere dossiers toe te voegen, zodat een compleet beeld van (het ontstaan van) het geschil ontstaat. Dit geldt te meer bij klachtzaken. h. In het jaarverslag 2012 heeft de Commissie BK meegedeeld dat zij geen gebruik zal maken van de sinds 1 januari 2013 in de Algemene wet bestuursrecht opgenomen mogelijkheid het horen te laten afhangen van een verklaring van de belanghebbenden dat zij willen worden gehoord (artikel 7:3 Awb). De behandeling van de bezwaarschriften op de hoorzittingen in 2013 geven geen aanleiding thans een ander standpunt innemen. De hoorzitting is voor de Commissie BK van wezenlijk belang voor een goed inzicht in de standpunten, de feiten en van belang zijnde omstandigheden in een zaak. Belanghebbenden zijn bovendien in het algemeen aanwezig op de hoorzitting of laten zich daar vertegenwoordigen. Bij veel zaken zijn bovendien meer dan één belanghebbende betrokken (bijv. bezwaarmaker en vergunninghouder). Voorts hecht de Commissie BK zeer aan de mogelijkheid om tijdens de hoorzitting geïnformeerd te worden door de vertegenwoordiger van het bestuursorgaan. 16 p 22 van 22

185 Einde bijlage: BFT RV Jaarverslag commissie Bezwaar en Klachten Terug naar het agendapunt

186 BFT RV Inkoop: voornemen tot toetreding stichting Rijk (terug naar agendapunt) Documentsoort: Raadsvoorstel (besluitvormend) De inhoud van deze bijlage is te vinden vanaf de hierna volgende pagina's. #####PDFINCLUDE#####gured2:213301#

187 GEMEENTERAAD - VOORSTEL OPSCHRIFT Vergadering van 18 juni 2014 Onderwerp: Inkoop: voornemen tot toetreding stichting Rijk - Besluitvormend Beknopte samenvatting: De afgelopen jaren is de inkoop binnen Teylingen vanuit de staf ondersteund door een inkoopspecialist. Het voorstel is om voor de voortzetting van deze rol aan aansluiting te zoeken bij Stichting Rijk. Hiermee sluiten wij voor de inkoopfunctie aan bij een samenwerkingsverband waar de regio gemeenten Lisse, Hillegom, Noordwijkerhout en Noordwijk al mee samenwerken. Hiermee wordt een zelfde werkwijze binnen de regio gestimuleerd. Na aansluiting zal Stichting Rijk de inkoop binnen Teylingen procedureel ondersteunen en zal ook vanuit Stichting Rijk gedetacheerd een fysiek aanspreekpunt gerealiseerd worden. Samen met Stichting Rijk worden afspraken gemaakt welke trajecten begeleid worden door stichting Rijk en welke zelf door de organisatie of anderzinds worden opgepakt. Deze samenwerking sluit aan bij de wens op bedrijfsvoeringsgebied meer de samenwerking te zoeken. Het doel is door middel van een brede inkoopsamenwerking financiële, kwalitatieve en procesmatige inkoopvoordelen te behalen en door meer massa de kwetsbaarheid van de inkoopfunctie binnen de gemeente te verkleinen. Mede door de nieuwe aanbestedingswet, maar ook in het licht van de nieuwe taken die in het sociaal domein op de gemeente afkomen is het goed op een professionele manier de inkoop binnen de gemeente geregeld te hebben. Door toetreding tot stichting Rijk wordt hier een extra impuls aan gegeven.daarbij wordt de procedurele rol van inkoop bij aanbestedingen gecontinueerd, waarmee de inhoudelijke inkoopexpertise beschikbaar blijft. Vooral doordat kennis binnen Stichting Rijk voor meerdere gemeenten gezamenlijk geborgd en doorontwikkeld wordt is deze constructie minder kwetsbaar dan een solo inkoopspecialist binnen de gemeente. INFO BIJ HET BESLUIT Besluit nummer: 2014_Raad_00073 Advies & Ondersteuning Bestuur, Planning & Control en Juridische Zaken Financiële consequenties: De financiële gevolgen van aansluiting bij Stichting Rijk vallen onder éénmalige en structurele kosten: Eénmalige kosten: Entreebedrag: deze is bedoeld als bijdrage in de opgebouwde expertise en stichting waar we bij aansluiten. Deze bijdrage is 0,75 per inwoner. Voor Teylingen een bedrag van Voorbereidingskosten komen neer op ongeveer ; Een waarborgsom van 0,40 per inwoner als bijdrage in het weerstandsvermogen, in totaal Bij liquidatie of beëindiging van het lidmaatschap wordt deze naar rato van de inbreng teruggegeven. In totaal bedragen de eenmalige kosten waarvan als activa op de balans komt te staan. Het restant komt voor een bedrag van uit de stelpost onvoorzien in de begroting 2014 (daarmee is deze stelpost volledig bestemd). Het restant van komt uit de post regionale samenwerking. Structurele kosten: p 1 van 5

188 Afname van minimaal 1 fte. De jaarlijkse fte bijdrage komt (inclusief overhead) neer op per jaar ex BTW. De structurele kosten vinden we binnen de meerjaren begroting. Aangezien het professionaliseren van de inkoopfunctie ook financiële voordelen bij inkooptrajecten met zich mee brengt, worden de structurele kosten na rekening gehouden te hebben met de reeds beschikbare middelen in de begroting voor inkoop verdisconteerd met de materiele budgetten van de gemeente Teylingen. De financiële gevolgen van dit besluit worden meegenomen in de najaarsrapportage Bestemd voor: Commissie BFT Financiële consequenties: De financiële gevolgen van aansluiting bij Stichting Rijk vallen onder éénmalige en structurele kosten: Eénmalige kosten: Entreebedrag: deze is bedoeld als bijdrage in de opgebouwde expertise en stichting waar we bij aansluiten. Deze bijdrage is 0,75 per inwoner. Voor Teylingen een bedrag van Voorbereidingskosten komen neer op ongeveer ; Een waarborgsom van 0,40 per inwoner als bijdrage in het weerstandsvermogen, in totaal Bij liquidatie of beëindiging van het lidmaatschap wordt deze naar rato van de inbreng teruggegeven. In totaal bedragen de eenmalige kosten waarvan als activa op de balans komt te staan. Het restant komt voor een bedrag van uit de stelpost onvoorzien in de begroting 2014 (daarmee is deze stelpost volledig bestemd). Het restant van komt uit de post regionale samenwerking. Structurele kosten: Afname van minimaal 1 fte. De jaarlijkse fte bijdrage komt (inclusief overhead) neer op per jaar ex BTW. De structurele kosten vinden we binnen de meerjaren begroting. Aangezien het professionaliseren van de inkoopfunctie ook financiële voordelen bij inkooptrajecten met zich mee brengt, worden de structurele kosten na rekening gehouden te hebben met de reeds beschikbare middelen in de begroting voor inkoop verdisconteerd met de materiele budgetten van de gemeente Teylingen. De financiële gevolgen van dit besluit worden meegenomen in de najaarsrapportage DE GEMEENTERAAD AANHEF Volgende adviezen werden ingewonnen: Team FIN (AO) MOTIVERING Aanleiding en context: Dit voorstel is een stap in de richting van een verdere professionalisering van de inkoopfunctie. Na toetreding zal Teylingen procedureel in haar inkoop proces ondersteund worden door Stichting Rijk. Stichting Rijk komt daarmee in een adviesrol, de daadwerkelijke beslissingsbevoegdheid blijft bij de gemeente. p 2 van 5

189 Met deze aansluiting treden wij toe tot een samenwerkingsverband (stichting Rijk) waar Lisse, Hillegom, Noordwijkerhout en Noordwijk al mee samenwerken. Aan inkoop worden steeds hogere eisen gesteld onder andere wat betreft rechtmatigheid. Dit zelfstandig als gemeente organiseren betekent een hoge kwetsbaarheid. Door aansluiting bij Stichting Rijk wordt deze kwetsbaarheid verkleind en een grotere samenwerkingskracht en kwaliteitssprong gerealiseerd samen met alle deelnemers van Stichting Rijk. Stichting Rijk respecteert samenwerkingsverbanden en contacten zoals deze in TKN (Teylingen Katwijk en Noordwijk) verband bestaan. Deze samenwerkingsverbanden kunnen ook bij toetreding tot Stichting Rijk blijven bestaan. Stichting Rijk ondersteund daar waar gewenst het procedurele proces. Inkoop blijft een samenwerking waarbij kennis over procesmatige kant en de inhoud vanuit het primaire proces samen moeten komen. Beoogd resultaat: Aansluiting bij Stichting Rijk. Argumentatie: 1. Professionalisering door samenwerking met Stichting Rijk levert kwalitatieve voordelen op: Continuïteit: de gemeente loopt op dit moment een continuïteitsrisico bij de omvang van de huidige bezetting. Daarmee komt de kwaliteit in het gedrang. Bij uitval door ziekte of vakantie is in de huidige situatie geen vervanging. Door aansluiting bij Stichting Rijk is continuïteit gewaarborgd. Expertise: Werving en selectie, opleiding, ontwikkeling etc. van de inkoopfunctie loopt via de Stichting Rijk. De kennis is bij hen aanwezig en deskundigheid binnen onze eigen organisatie kan verder worden opgebouwd (bijvoorbeeld bij de budgethouders). Bij verdere professionalisering wordt het risico op onrechtmatig handelen of andere juridische zaken verkleind. Nieuwe ontwikkelingen kunnen we het hoofd bieden dankzij extra capaciteit en expertise van een professionele inkooporganisatie. Bijvoorbeeld nieuwe taken in het sociaal domein (3D, jeugdzorg, AWBZ en werken naar vermogen) die gepaard gaan met inkoop van faciliteiten en voorzieningen. Dit onderdeel wordt ook genoemd in de Valentijnsafsrpaken (zie onderwerp: Sociaal Domein punt 8). Er wordt door Stichting Rijk jaarlijks een "inkoopspendanalyse" uitgevoerd. Naar aanleiding van de analyse wordt een inkoopjaarplan opgesteld met de meest kansrijke inkooptrajecten die een hoger besparingspotentieel bieden. Professionalisering door samenwerking met Stichting Rijk levert kwantitatieve voordelen op. De professionalisering biedt financiële voordelen, omdat - het totale inkoopvolume toeneemt ("massa is kassa"); - er sprake van een reductie van transactiekosten; - door gezamenlijk optreden betere voorwaarden worden bedongen. 2. Onze bestuurskracht zal worden versterkt, omdat wij hiermee onze intergemeentelijke samenwerking verder optimaliseren. Het aangaan van een structurele samenwerking is in lijn met de uitgangspunten van de bestuurlijke samenwerking. Dankzij deze samenwerking worden de contacten en samenwerking tussen deelnemende gemeenten versterkt. Bovendien bereiken wij een optimalisering van onze bedrijfsvoering. 3. Borgen van de taken van de inkooporganisatie Inkoop staat binnen Teylingen op de kaart met een inkoopbeleid, inkoopvoorwaarden en de inkooptoolkit. De toolkit geeft sturing aan de invulling van de inkoopprocedure, maar er zijn andere belangrijke inkoop technische zaken die niet uit de toolkit te halen zijn en die per opdracht bekeken dienen te worden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het programma van eisen,de gunningscriteria en de (specifieke) voorwaarden in de overeenkomst. De documenten in de toolkit zijn aan verandering onderhevig. De inkoopfunctie beheert dit voor de organisatie en borgt dat iedereen met dezelfde documenten werkt en dat deze documenten ook daadwerkelijk de meest recente versies zijn. De tendens is dat marktpartijen steeds mondiger worden en ook steeds beter weten wat de grenzen zijn die een aanbestedende dienst kan opzoeken. Marktpartijen worden in dat opzicht steeds professioneler. Daar behoort vanuit de gemeente dus ook een professionele inkoopfunctie tegenover te staan zodat we de risico s verkleinen. Ook het inkoop- en aanbestedingsbeleid is aan verandering onderhevig. Door veranderende wet- en regelgeving dient dit beleid periodiek te worden aangepast om aan te sluiten bij de geldende wet- en regelgeving. Het niet voldoen hieraan kan juridische consequenties hebben. Het toezien op een juiste toepassing van de inkoopregels gebeurt ook door de interne VIC-onderzoeken. Wegens de complexiteit en veranderlijkheid van de inkoopregels wordt voor deze onderzoeken vaak een beroep gedaan op de kennis en kunde van de inkoopadviseur. Aansluiting bij stichting Rijk staat niet in de weg om binnen TKN verband te blijven deelnemen aan trajecten. Ook op p 3 van 5

190 dit moment worden in TKN verband afspraken gemaakt tussen de inkopers welke inkoper van welke gemeente welk traject begeleid. Noordwijk (ook een TKN gemeente) is onlangs toegetreden tot stichting Rijk. Als er binnen Teylingen geen inkoper meer is kan die rol niet worden vervuld en zouden we moeten gaan betalen voor de diensten die anderen leveren. Alternatieven: Indien niet gekozen wordt voor aansluiting bij Stichting Rijk zal Teylingen de inkoopfunctie zelfstandig blijven organiseren. De mogelijkheden om de inkoopfunctie verder regionaal te verzorgen zijn beperkt. De samenwerking die er is met Katwijk kan als alternatieve weg worden versterkt. Kanttekening: De volgende kanttekeningen moeten geplaatst worden bij aansluiting bij Stichting Rijk: Specifieke inkoop- en aanbestedingskennis zijn niet meer intern belegd, de eigen expertise hierop verdwijnt; Inkoop wordt strak geregeld: er wordt gewerkt volgens een vast stramien van Stichting Rijk; Stichting Rijk werkt volgens een jaarlijks opgesteld inkoopjaarplan. Daar wordt besloten op welke trajecten stichting Rijk ingezet zal worden. Afwijken gedurende het jaar kent zijn beperkingen / minder flexibel dan als het in eigen huis geregeld is; Nadruk bij Stichting Rijk ligt op inkooptrajecten en minder op advisering, risico bestaat dat advisering op trajecten die stichting Rijk niet begeleid vermindert / verdwijnt; Inleveren van vrijheden en onafhankelijkheid; Jaarlijkse structurele kosten moeten in de begroting worden opgenomen alsmede de incidentele aansluitingskosten. Aanpak / uitvoering: Het proces om te komen tot aansluiting bij stichting Rijk kent de volgende stappen: (Hiermee houden we rekening met het bepaalde in artikel 160 ex van de gemeentewet): 1. Het college neemt een voorgenomen besluit. 2. De gemeenteraad wordt gevraagd om zienswijzen op dit besluit te geven. 3. De ondernemingsraad wordt om advies gevraagd. 4. Nadat de eerste drie stappen met een positief resultaat zijn afgesloten neemt het college een definitief besluit. 5. Goedkeuring wordt gevraagd aan Gedeputeerde Staten. 6. Formele ondertekening van de samenwerkingsovereenkomst. 7. Start samenwerking De totale doorlooptijd van het proces wordt ingeschat op 4 maanden. De aansluiting zal minimaal voor de duur van drie jaar zijn. Daarna kan er per kalenderjaar besloten worden de aansluiting te beëindigen. Participatie niveau: Geen rol Deze beslissing wordt genomen rekening houdend met volgende adviezen: Team FIN (AO) Het advies is gunstig. Beslist het volgende: VOORSTEL p 4 van 5

191 Besluitpunt 1: Het voornemen uit te spreken aan te willen sluiten bij Stichting Rijk. Besluitpunt 2: In te stemmen met de uitgangspunten de structurele kosten voor deelname in de lopende meerjarenbegroting te vinden door verlaging van de materiële budgetten. De eenmalige kosten ad worden gevonden in de stelpost onvoorzien en voor uit de post regionale samenwerking, De eenmalige bijdrage in de weerstandscapaciteit van de stichting (waarborgsom) komt als activa op de balans ( ). STEMMING Ontwerpbesluit door de commissie bft in vergadering van 18 juni 2014 p 5 van 5

192 Einde bijlage: BFT RV Inkoop: voornemen tot toetreding stichting Rijk Terug naar het agendapunt

193 BFT Memo over voornemen toetreden stichting Rijk (terug naar agendapunt) De inhoud van deze bijlage is te vinden vanaf de hierna volgende pagina's.

194 DOCUMENT MEMO Aan de commissie BFT datum locatie ter attentie van 29 augustus 2014 onderwerp telefoon afdeling Inkoop: Voornemen tot toetreding Stichting Rijk afzender bijlage Kees van Velzen kopie aan Geachte leden van de commissie BFT, Bij de stukken voor de vergadering van de commissie BFT van 10 september aanstaande zit een voorstel tot aansluiting bij Stichting Rijk (agendapunt 12). In het voorstel staat bij de kanttekeningen aangegeven, dat de ondernemingsraad om advies wordt gevraagd. De ondernemingsraad heeft na beantwoording van een aantal vragen ons laten weten, dat zij een positief advies geeft voor wat betreft de voorgenomen toetreding tot Stichting Rijk. De betreffende brieven van de ondernemingsraad en de antwoorden van de bestuurder op de vragen treft u ter kennisname aan.

195 Einde bijlage: BFT Memo over voornemen toetreden stichting Rijk Terug naar het agendapunt

196 BFT Brief aan OR over voornemen tot toetreding stichting Rijk 2 (terug naar agendapunt) De inhoud van deze bijlage is te vinden vanaf de hierna volgende pagina's. #####PDFINCLUDE#####gured2:228321#

197 Gemeente Teylingen Ondernemingsraad Raadhuisplein ZJ VOORHOUT gemeente TEYLINGEN Verzenddatum 21 augustus 2014 Onderwerp Voornemen tot toetreding stichting Rijk zaaknummer uw kenmerk Afdeling Advies en Ondersteuning beliandeld door Judith Hulsbosch-Kromkamp Postbus ZJ Vooriiout gemeente@teylingen.nl T F bijlage 1 Telefoon Bestuurscentrum Raadhuisplein 1 Voorhout Beste leden, Begin juli heb ik de ondernemingsraad een brief gestuurd, waarin advies wordt gevraagd over het voornemen van het college om aan te willen sluiten bij Stichting Rijk. Op 20 augustus heb ik een schriftelijke reactie van u ontvangen, waarin u aantal vragen stelt. Hieronder ga Ik In op deze vragen. Wilhelminalaan 25 Sassenheim Vraag 1: In het voorstel wordt aangegeven dat de structurele kosten moeten worden opgevangen door verlaging van materiële budgetten; welke budgetten worden hier bedoeld en kan worden aangegeven welke verdeling er wordt toegepast? Het MT heeft besloten, dat de kosten die gemaakt moeten worden voor aansluiting bij stichting Rijk als volgt worden verdeeld: de kosten die reeds in de begroting gedekt zijn voor de inkoopspecialist worden in mindering gebracht op de structurele kosten. Circa 50% van de loonkosten van de inkoopspecialist waren geraamd in de begroting van A&O, het restant werd achteraf in rekening gebracht ten laste van de projecten waarvoor de inkoopspecialist werkzaam was geweest. Deze doorbelasting achteraf werd doorde organisatie als belastend en niet efficiënt ervaren. Besloten is dat het restant van de kosten voor voor rekening van de stafafdelingen A&O en ISI komt (materiele budgetten). De resterende is vooraf verdeeld over de materiele budgetten van de overige afdelingen. Dit bedrag is vergelijkbaar met het bedrag dat achteraf voor de inkoopspecialist in rekening werd gebracht bij de vakafdelingen. Voorgesteld is het bedrag over alle materiele budgetten te verdelen zodat het in mindering te brengen bedrag per kostensoort minimaal is. Sommige vakafdelingen hebben hier In de uiteindelijke verdeling iets van afgeweken. Materiële budgeten die verrekend worden met een heffing of belasting zijn uitgesloten. In de bijlage treft u de exacte verdeling aan. Vraag 2: Voorts vermeldt het voorstel dat de jaarlijkse bijdrage inclusief overhead neerkomt op C ex BTW. Een inkoper bij Stichting Rijk is ingeschaald in

198 schaal 10 (± op jaarbasis). Wat zijn de overheadkosten en waaruit bestaan deze? De kosten voor 1 fte inkoopspecialist zijn volgens mij hoger en komen Incl. sociale lasten en premies uit op ongeveer Stichting Rijk kent geen winstoogmerk. Wel heeft ze overhead in de vorm van kosten voor huisvesting, management, administratie, opleidingen e.d., welke wordt doorbelast aan de deelnemende gemeente in het te betalen bedrag per af te nemen fte. Na toetreding tot stichting Rijk zal er op locatie een inkoopspecialist vanuit Rijk gedetacheerd worden in Teylingen en fungeren als eerste aanspreekpunt. Bij ziekte of andere uitval wordt vanuit Stichting Rijk gezorgd voor vervanging. De inkoopkalender wordt samen met deze persoon opgesteld, doorgenomen en enige mate van flexibiliteit zal daarin blijven; al zal deze minder zijn dan bij een interne inkoopspecialist. Door samen te werken met Stichting Rijk kunnen we samen aanbesteden en meer volume creëren. Veelal besteden gemeenten immers dezelfde producten aan en kan een aanbesteding prima gelijktijdig plaatsvinden. Dit is efficiënter. Ook voorkomen we een solo positie op inkoop voor de gemeente Teylingen. Teylingen kiest niet voor het vooraf inboeken van inkoopvoordelen. De organisatie is van mening dat inkoop voordelen met professioneel inkopen zich uit zullen betalen in lagere prijsstellingen en daarmee al automatisch leiden tot voordelen in de begroting, aangezien jaarlijks bij de begrotingssamenstellingen ramingen worden bijgesteld aan de realiteit. Hier vooraf rekening mee houden gaat voorbij aan het onderscheid dat bij inkoop zit op investeringsbedragen (die zich in kapitaallasten doorvertalen in de exploitatie begroting) en exploitatiebedragen en het niet vooraf in kunnen schatten hoe deze verdeling zal zijn. Vraag 3: Is het sociaal statuut van toepassing? Zoals ik eerder heb aangegeven, is de medewerker, die de functie van inkoopspecialist binnen Teylingen vervulde, op haar eigen verzoek vanaf 1 mei 2014 gedetacheerd bij de gemeente Katwijk. Als deze detachering stopt, gaan wij samen met haar een andere passende functie vinden. Formeel geldt het sociaal statuut niet bij deze organisatieverandering, omdat het om een individueel geval gaat. Feitelijk hanteren wij nagenoeg dezelfde werkwijze, omdat wij ook in dergelijke situaties rekening moeten houden met bepalingen in de CAR-UWO over het begeleiden van medewerkers van werk naar werk en daar als werkgever ook belang bij hebben. Tenslotte U geeft tenslotte aan, dat u pas na de eerstvolgende overlegvergadering van 22 september a.s. een definitief advies kan geven. Qua planning komt dat zeer ongelukkig uit, omdat het voorstel op 10 september a.s. in de commissie BFT wordt behandeld en op 25 september in de raad. Ik zou het dan ook zeer op prijs stellen, als u op basis van de hiervoor gegeven antwoorden op uw vragen eerder uw definitief advies kunt uitbrengen. Ik zie uw reactie graag tegemoet. 2

199 Einde bijlage: BFT Brief aan OR over voornemen tot toetreding stichting Rijk 2 Terug naar het agendapunt

200 BFT Brief aan OR over voornemen tot toetreding stichting Rijk def (terug naar agendapunt) De inhoud van deze bijlage is te vinden vanaf de hierna volgende pagina's. #####PDFINCLUDE#####gured2:228322#

201 Beleid AO (regionale interne arbeidsmarkt) Gemeente Teylingen Ondernemingsraad Raadhuisplein ZJ VOORHOUT Verzenddatum zaaknummer Afdeling Advies en Ondersteuning Onderwerp uw kenmerk behandeld door Voornemen tot toetreding stichting Rijk bijlage Judith Hulsbosch-Kromkamp Telefoon Postbus ZJ Voorhout gemeente@teylingen.nl T F Bestuurscentrum Raadhuisplein 1 Voorhout Beste leden, Aanleiding Op 10 juni 2014 heeft het college het voornemen uitgesproken om aan te willen sluiten bij Stichting Rijk. In deze brief vraag ik uw advies over het collegebesluit. Gemeentekantoor Wilhelminalaan 25 Sassenheim Toelichting collegebesluit De afgelopen jaren is de inkoop binnen Teylingen vanuit de staf ondersteund door een inkoopspecialist. De regionale ontwikkelingen op dit vlak en de wens minder kwetsbaar te zijn op dit vlak en verder te groeien in de professionalisering is aanleiding geweest om te bezien, hoe de inkooprol het beste geborgd kan worden. Het voorstel is om voor de voortzetting van deze rol aansluiting bij Stichting Rijk, een samenwerkingsverband waar de regiogemeenten Lisse, Hillegom, Noordwijkerhout en Noordwijk al mee samenwerken. Voor een verdere toelichting verwijs ik u naar de inhoud van het collegebesluit van 10 juni 2014, dat u hierbij aantreft. De medewerker, die de functie inkoop specialist binnen Teylingen vervult, is op haar verzoek vanaf 1 mei gedetacheerd bij de gemeente Katwijk. Deze detachering is afgesproken voor de duur van 1 jaar. Als deze detachering stopt, gaan wij samen met haar een andere passende functie vinden. Verzoek tot advies Op grond van artikel 25 van de Wet op de ondernemingsraden leg ik het collegebesluit, waarin het voornemen wordt uitgesproken aan te willen sluiten bij Stichting Rijk, ter advisering aan u voor. Ik zie uw reactie graag tegemoet. Met vriendelijke groet, Juul Covers De WOR-bestuurder.