Achtergrond. QoL bij patiënten met wervelkolom metastasen. Number of surgeries in MCH for spinal metastases

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Achtergrond. QoL bij patiënten met wervelkolom metastasen. Number of surgeries in MCH for spinal metastases"

Transcriptie

1 QoL bij patiënten met wervelkolom metastasen Godard de Ruiter, Neurochirurg Claudine Nogarede, Verpleegkundig Specialist. Neuro & revalidatie congres 2016 Number of surgeries in MCH for spinal metastases decompression only decompression with fixation corpectomy Achtergrond Toename van patienten met spinale metastase Meerdere publication van studies RCT Patchell 2005 (metastatic epidural spinal cord compression) SINS, Spinal Instability Neoplastic Score (Fisher et al 2010) Uitbreiding van indicaties Onbehandelbare pijn Groei van de tumor ondanks radiotherapie Awareness oncologists, radiotherapists and neurologist Toegenomen vaardigheid bij chirurgen, betere chirurgische technieken en betere toegespitste implantaten.

2 Lokalisatie ossale metastasen 40% van alle kankerpatiënten ontwikkelt spinale metastasen 5-10% van de spinale metastasen geeft neurologische problemen met name in thoracale wervelkolom (60% thoracaal, 30% lumbaal, 10% cervicaal) 2,5 6 % van de patiënten met kanker ontwikkelt een dwarslaesie, 1700 p/j Anatomie 7 cervicale wervels 12 thoracale wervels 5 (soms 6) lumbale wervels 5 sacrale wervels vergroeid tot heiligbeen (sacrum)

3 Anatomie Instabiliteit wervelkolom Dennis s drie kolommen model.

4 patiënt met rugpijn: 1% heeft dit t.g.v maligniteit botmetastasen meest voorkomende metastasen 98% van de patiënten met kanker èn rugpijn heeft ossale metastasen

5 Presentatie patiënt Axiale pijn Wortelcompressie Myelumcompressie Axiale pijn: pijn bij verticaliseren Wortel compressie: radiculaire klachten arm / been Myelum compressie: vaardigheidsstoornissen, loopstoornissen, mictiestoornissen, tetra/ paraparese QoL Kwaliteit van leven is minstens net zo belangrijk als het overleven van kanker. (IKNL)

6 Keuze van behandeling: Tomita (Spine 2001), Tokuhashi (Spine 2005), van der Linden (Cancer 2004), Bartels (Cancer 2007), Spinal Instability Neoplastic Score (SINS) (J Clin Onco 2011) Model voor keuze behandeling: - Slow: oa mamma, prostaat - Moderate: oa niercel - Rapid: oa long, GE Wel of geen neurologische uitval KPS en/of Frankel Viscerale metastasen Behandelopties: 1) radiotherapie 2) chirurgisch Work-up:- biopsie indien niet bekend met maligniteit en een CT-thorax, abdomen. Duur neurologische uitval, vanuit A/ tijdens Work-up kan patiënt verder verslechteren, goede verpleegkundige observatie noodzakelijk. Aantal aangrenzende niveaus (max 3) Conditie van de patiënt Stabiliteit bij voorkeur voor start radiotherapie! Chirurgische behandeling tot jaren 80 laminectomie (Young et al JNS 1980 randomized prospective trial: geen verschil laminectomy vs radiotherapy) chirurgie alleen bij: neurologische achteruitgang ondanks RT benige compressie of compressie posterieur

7 Chirurgische behandeling jaren 90 nieuwe technieken: anterieure decompressie wervelkolomstabilisatie Chirurgische behandelmogelijkheden decompressie en fixatie alleen fixatie open percutaan met vertebroplastiek corporectomie met reconstructie en fixatie

8 Percutane fixatie Decompressie en fixatie!

9 Corporectomie C5 en reconstructie met expandable cage Casus 1 mw. H, van 44 jaar sinds 1,5 jaar klachten van de nek laatste weken moeite om het hoofd op te houden. VG sinds jan 2012, nu 1,5 jaar bekend met mammaca neurologische onderzoek geen afwijkingen PET-scan d.d : aanwijzingen voor cervicale wervelmetastasen CT-CWK d.d : lytische destructie C1-C3, meerdere dens afwijkingen, hoogteverlies C2-C3, redelijke adequate stand; radiologisch instabiel Aanvullend onderzoek

10 Laminectomie C1-C2 met C0-C3 fixatie Casus 2 Mw F, 66 jaar sinds januari 2013 pijn in de rug en moeite met lopen VG/ 2004 mammacarcinoom (draagster BRCA-2 gen, ER en PR positief) neurologisch onderzoek: atactisch looppatroon, loopt achter rollator, m iliopsoas MRC 4 bdz CT-thorax, abdomen: meta Th6, geen meta s elders Aanvullend onderzoek

11 Corporectomie Th6 en reconstructie met expandable cage Casus 3 Dhr. B 61 jaar Sinds 2 weken langzaam ontstane pijn in rug, sinds 2 dagen verminderde kracht in de benen, langzaam opkruipend naar boven. Plassen lukt niet meer. Gevoel in de benen is tintelend. Blanco VG, vader longca. Aanvullend onderzoek: MRI-WK: inzakkingsfractuur thv TH7 + myelumcompressie tevens laesie thv Th6 CT thorax-abdomen: geen zeker primair RIP aangetoond. Beleid: bedrust Beeldvorming pre en post corpectomie Th 7

12 Conclusie onderzoek 1 Qol bij spinale metastasen. 1) Qol kan verbeteren na chirurgische behandeling van spinale metastasen. 2) De relatief grotere corpectomie procedure heeft geen negatief effect op de uitkomst vergeleken met decompressie en stabilisatie

Radiotherapie in de palliatieve zorg

Radiotherapie in de palliatieve zorg Radiotherapie in de palliatieve zorg Radiotherapie bij myelumcompressie Karin Kleynen 24-11-2011 Casus: Dhr B 58 jaar Consult Urologie 21-7-2011 Patiënt had sinds 3 weken buik- en rugklachten, met name

Nadere informatie

- incidentele bevinding zonder klachten - weigering van chirurgische behandeling - slechte algehele conditie waardoor chirurgie niet verantwoord is

- incidentele bevinding zonder klachten - weigering van chirurgische behandeling - slechte algehele conditie waardoor chirurgie niet verantwoord is Auteur Soort studie Aantal patiënten Lee 2013 Qurashi Systematic review 1999-2011 Systematic review 1999-2011 Radiotherapie / Chirurgie (meestal gevolgd door ) 377 Conservatief waaronder Inclusiecriteria

Nadere informatie

Alarmsymptomen van wervelmetastasen bij patiënten met kanker

Alarmsymptomen van wervelmetastasen bij patiënten met kanker Klinische les Alarmsymptomen van wervelmetastasen bij patiënten met kanker Yvette M. van der Linden, Christa A.M. Rolf, Alexander de Graeff, P.D.S. (Sander) Dijkstra, Jos M.A. Kuijlen en Walter Taal* +

Nadere informatie

Rug Netwerk Twente Orthopedische chirurgie

Rug Netwerk Twente Orthopedische chirurgie Datum: 18-06-2014 Spreker: DFM Pakvis Rug Netwerk Twente Orthopedische chirurgie Rugnetwerk Twente Gezamelijk topzorg leveren aan patienten met klachten op basis van wervelkolom pathologie. Optimale post

Nadere informatie

Palliatieve radiotherapie

Palliatieve radiotherapie Palliatieve radiotherapie Gemetastaseerd (mamma- en long)carcinoom C.G.M. Gadellaa-van Hooijdonk, AIOS Radiotherapie 20-03-2018 Gemetastaseerde ziekte - palliatie Palliatieve zorg is een benadering die

Nadere informatie

Chirurgische behandeling van spinale epidurale metastasen

Chirurgische behandeling van spinale epidurale metastasen 6 Chirurgische behandeling van spinale epidurale metastasen J.R. Jeltema, N.A. Bakker, J.M.A. Kuijlen, M.H. Coppes Spinale epidurale metastasen (SEM s) zijn een relatief veelvoorkomend verschijnsel bij

Nadere informatie

Dutch Spine Surgery Registry DSSR

Dutch Spine Surgery Registry DSSR pagina 1 Dutch Spine Surgery Registry DSSR Vetgedrukte items zijn verplicht Lumbale wervelkolom - Ongeïnstrumenteerd, versie: 2015-6-1 - v3.0.0 Identificatie Het BSN-nummer bestaat uit 9 cijfers, inclusief

Nadere informatie

3.2.3 Bepalen stabiliteit wervelkolom

3.2.3 Bepalen stabiliteit wervelkolom 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509

Nadere informatie

Radiotherapie bij botmetastasen. Nicolien Kasperts 24-11-2011

Radiotherapie bij botmetastasen. Nicolien Kasperts 24-11-2011 Radiotherapie bij botmetastasen Nicolien Kasperts 24-11-2011 Botmetastasen -Algemeen 70% van alle botmetastasen zijn afkomstig van mamma, long, prostaat, niercel en schildkliercarcinoom Schatting: 85%

Nadere informatie

Metastasen in de wervelkolom

Metastasen in de wervelkolom Metastasen in de wervelkolom (uitzaaiingen in de wervelkolom) Orthopedie alle aandacht Metastasen in de wervelkolom (uitzaaiing) Wat zijn metastasen? Metastasen zijn uitzaaiingen van een bij patiënt en

Nadere informatie

Palliatieve radiotherapie

Palliatieve radiotherapie Palliatieve radiotherapie Gemetastaseerd (mamma- en long)carcinoom C.G.M. Gadellaa-van Hooijdonk, AIOS Radiotherapie 12-04-2015 Palliatie - definitie Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit

Nadere informatie

December 2008, Vol. 15, Nummer 4. Nederlands Tijdschrift voor. rthopaedie. Officieel orgaan van de Nederlandse Orthopaedische Vereniging

December 2008, Vol. 15, Nummer 4. Nederlands Tijdschrift voor. rthopaedie. Officieel orgaan van de Nederlandse Orthopaedische Vereniging December 2008,., Nummer 4 rthopaedie Nederlands Tijdschrift voor Officieel orgaan van de Nederlandse Orthopaedische Vereniging Nederlands Tijdschrift voor Orthopaedie Chirurgische opties in de multidisciplinaire

Nadere informatie

ACDF ANTERIEURE CERVICALE DISCECTOMIE & FUSIE

ACDF ANTERIEURE CERVICALE DISCECTOMIE & FUSIE EEN INTRODUCTIE ACDF ANTERIEURE CERVICALE DISCECTOMIE & FUSIE Deze brochure is louter informatief. Deze vervangt geenszins het gesprek met uw arts. Niet alle informatie, hierin beschreven, is van toepassing

Nadere informatie

Uitzaaiingen in de wervelkolom

Uitzaaiingen in de wervelkolom Oncologie Uitzaaiingen in de wervelkolom Inleiding Kwaadaardige gezwellen (tumoren) kunnen soms uitzaaien naar andere delen van het lichaam. We spreken dan van uitzaaiingen of metastasen. Uitzaaiingen

Nadere informatie

APPENDIX C: Patiënteninformatie over uitzaaiingen in de wervelkolom.

APPENDIX C: Patiënteninformatie over uitzaaiingen in de wervelkolom. 3692 3693 3694 3695 3696 3697 3698 3699 3700 3701 3702 3703 3704 3705 3706 3707 3708 3709 3710 3711 3712 APPENDIX C: Patiënteninformatie over uitzaaiingen in de wervelkolom. Inleiding Kwaadaardige gezwellen

Nadere informatie

Cervicale kanaalstenose. Poli Neurochirurgie

Cervicale kanaalstenose. Poli Neurochirurgie Cervicale kanaalstenose Poli Neurochirurgie Uw specialist heeft bij u een cervicale kanaalstenose vastgesteld. Wij vertellen u in deze brochure meer over deze diagnose en geven uitleg over de mogelijke

Nadere informatie

Het skelet, en dan vooral de wervelkolom, is na de

Het skelet, en dan vooral de wervelkolom, is na de Stand van Zaken Instabiliteit bij spinale n Objectieve score en nut van conservatieve maatregelen Emma van Kessel, Jorrit-Jan Verlaan, Willem-Bart M. Slooff en Peter H. Wessels Bij patiënten met spinale

Nadere informatie

CWK-Letsel. Huisartsensymposium 6 juni 2018 Dr. S.P. Knops

CWK-Letsel. Huisartsensymposium 6 juni 2018 Dr. S.P. Knops CWK-Letsel Huisartsensymposium 6 juni 2018 Dr. S.P. Knops Disclosures spreker (potentiële) belangenverstrengeling - Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven - Sponsoring of onderzoeksgeld

Nadere informatie

Lumbale laminectomie

Lumbale laminectomie 1 2 Lumbale laminectomie Wat is een laminectomie? Om goed te kunnen begrijpen wat een laminectomie precies is, eerst een beetje uitleg over de wervelkolom. 3 Anatomie van de wervelkolom Ons lichaam heeft

Nadere informatie

WAA BIJEENKOMST dr. RHGP van Erve, orthopedisch chirurg

WAA BIJEENKOMST dr. RHGP van Erve, orthopedisch chirurg WAA BIJEENKOMST 07-02-2018 dr. RHGP van Erve, orthopedisch chirurg WAA 07-02-2018 SECONDARY NEUROLOGICAL DETERIORATION IN TRAUMATIC SPINAL INJURY, data from medicolegal cases, NV Todd, D Skinner, J Wilson-MacDonald;

Nadere informatie

Palliatieve radiotherapie

Palliatieve radiotherapie Palliatieve radiotherapie Gemetastaseerd (mamma- en long)carcinoom C.G.M. Gadellaa-van Hooijdonk, AIOS Radiotherapie 02-04-2019 Radiotherapie Radiotherapie bij +/- 50% van alle kankerpatiënten Radiotherapie

Nadere informatie

MAS PLIF POSTERIEURE LUMBALE INTERCORPORELE FUSIE

MAS PLIF POSTERIEURE LUMBALE INTERCORPORELE FUSIE EEN INTRODUCTIE MAS PLIF POSTERIEURE LUMBALE INTERCORPORELE FUSIE Deze brochure is louter informatief. Deze vervangt geenszins het gesprek met uw arts. Niet alle informatie, hierin beschreven, is van toepassing

Nadere informatie

Screening van rugen nekklachten

Screening van rugen nekklachten Screening van rugen nekklachten Wervelkolom Centrum Informatie voor patiënten F1035-3111 december 2012 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus

Nadere informatie

Hersenmetastasen. Jeroen van Eijk Neuroloog JBZ 2 oktober 2014 Symposium Palliatieve Zorg

Hersenmetastasen. Jeroen van Eijk Neuroloog JBZ 2 oktober 2014 Symposium Palliatieve Zorg Hersenmetastasen Jeroen van Eijk Neuroloog JBZ 2 oktober 2014 Symposium Palliatieve Zorg Hersenmetastasen (HM) + Introductie + Enkele cijfers. + Wanneer denken we aan HM? + Behandeling van HM (Landelijke

Nadere informatie

Rol van de RT bij behandeling van botmeta s. 1- Literatuur 2- Effectiviteit Klinisch Radiologisch 3- Radiotherapeutische technieken

Rol van de RT bij behandeling van botmeta s. 1- Literatuur 2- Effectiviteit Klinisch Radiologisch 3- Radiotherapeutische technieken Rol van de Radiotherapie bij behandeling van botmeta s Johan Menten, MD PhD Radiotherapie-Oncologie Palliatieve Zorg Coördinator UZLeuven Klinisch Radiologisch Remineralization and pain relief in bone

Nadere informatie

Hersenmetastasen. Jeroen van Eijk Neuroloog JBZ 4e Voorjaars Symposium V&VN Landelijk Netwerk Verpleegkundig Specialisten Oncologie 24 maart 2016

Hersenmetastasen. Jeroen van Eijk Neuroloog JBZ 4e Voorjaars Symposium V&VN Landelijk Netwerk Verpleegkundig Specialisten Oncologie 24 maart 2016 Hersenmetastasen Jeroen van Eijk Neuroloog JBZ 4e Voorjaars Symposium V&VN Landelijk Netwerk Verpleegkundig Specialisten Oncologie 24 maart 2016 Disclosures (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst

Nadere informatie

Het imagen van tumor heterogeniteit bij een patiënte met borstkanker: FEScinerend

Het imagen van tumor heterogeniteit bij een patiënte met borstkanker: FEScinerend Het imagen van tumor heterogeniteit bij een patiënte met borstkanker: FEScinerend Lemonitsa Mammatas, internist-oncoloog in opleiding NVMO Nascholing Targeted Therapy, 31 maart 2015 Geen belangenverstrengeling

Nadere informatie

Meer sparend bestraling van de axilla? Less is more (than enough) Nicola Russell

Meer sparend bestraling van de axilla? Less is more (than enough) Nicola Russell Meer sparend bestraling van de axilla? Less is more (than enough) Nicola Russell Techniek tot nu toe Conventionele simulatie Virtuele simulatie Techniek voor okselbestraling Klier levels I III Plexus brachialis

Nadere informatie

Hoogenergetisch trauma Wervelletsels kunnen ook voorkomen na val van een paard of van een huishoudtrapje

Hoogenergetisch trauma Wervelletsels kunnen ook voorkomen na val van een paard of van een huishoudtrapje Gerian Huitema orthopedisch chirurg Komen minder vaak voor dan letsels van het perifere skelet Leiden tot aanzienlijke invaliditeit en de slechtste functionele uitkomsten (Hu et al 1996, Fisher et al 2006).

Nadere informatie

Metastasen (uitzaaiingen)

Metastasen (uitzaaiingen) Metastasen (uitzaaiingen) Inleiding Metastasen zijn uitzaaiingen van kwaadaardige gezwellen (tumoren) elders in het lichaam (de z.g. primaire tumor). Uitzaaiingen van primaire tumoren kunnen overal in

Nadere informatie

C. Wervelkolom. Inhoudsopgave 01 C 02 C 03 C 04 C 05 C 06 C 07 C 08 C 09 C 10 C

C. Wervelkolom. Inhoudsopgave 01 C 02 C 03 C 04 C 05 C 06 C 07 C 08 C 09 C 10 C C. Wervelkolom nhoudsopgave 1 C 2 C 3 C 4 C 5 C 6 C 7 C 8 C 9 C 1 C Congenitale aandoeningen... 1 Myelopathie (excl. trauma s van de wervelkolom)... 1 Mogelijke atlanto-axiale subluxatie... 1 Nekpijn...

Nadere informatie

Palliatieve radiotherapie radiotherapie gericht op symptoombestrijding. Angela van Baardwijk radiotherapeut oncoloog MAASTRO clinic

Palliatieve radiotherapie radiotherapie gericht op symptoombestrijding. Angela van Baardwijk radiotherapeut oncoloog MAASTRO clinic Palliatieve radiotherapie radiotherapie gericht op symptoombestrijding Angela van Baardwijk radiotherapeut oncoloog MAASTRO clinic Werkgroep Oncologie Verpleegkundigen MUMC 3 oktober 2014 Inhoud Radiotherapie

Nadere informatie

Diagnostiek en behandeling van patiënten met spinale epidurale metastasen

Diagnostiek en behandeling van patiënten met spinale epidurale metastasen klinische lessen Diagnostiek en behandeling van patiënten met spinale epidurale metastasen D.L.M.Oterdoom, J.M.Klaase, J.Jobsen, R.Bezooijen en M.H.Coppes Dames en Heren, Doordat de behandeling van patiënten

Nadere informatie

C. Wervelkolom. Inhoudsopgave 01 C 02 C 03 C 04 C 05 C 06 C 07 C 08 C 09 C

C. Wervelkolom. Inhoudsopgave 01 C 02 C 03 C 04 C 05 C 06 C 07 C 08 C 09 C C. Wervelkolom nhoudsopgave 1 C 2 C 3 C 4 C 5 C 6 C 7 C 8 C 9 C Congenitale aandoeningen... 1 Myelopathie (excl. trauma s van de wervelkolom)... 1 Mogelijke atlanto-axiale subluxatie... 1 Nekpijn... 1

Nadere informatie

Een operatie bij uitzaaiingen in de wervelkolom

Een operatie bij uitzaaiingen in de wervelkolom Een operatie bij uitzaaiingen in de wervelkolom Informatie voor patiënten F1087-3510 november 2013 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411,

Nadere informatie

Rugpoli in Enschede. Lucille Dorresteijn, Neuroloog Marleen Wijnstra, Physician assistant

Rugpoli in Enschede. Lucille Dorresteijn, Neuroloog Marleen Wijnstra, Physician assistant Rugpoli in Enschede Lucille Dorresteijn, Neuroloog Marleen Wijnstra, Physician assistant Stellingen Bij een langer bestaand LRS is een MRI van de LWK aangewezen Ik (huisarts) verwijs nu zelf voor een MRI

Nadere informatie

Radiotherapie in de palliatieve setting. Bussels Barbara Dienst Radiotherapie H Hartziekenhuis Roeselare

Radiotherapie in de palliatieve setting. Bussels Barbara Dienst Radiotherapie H Hartziekenhuis Roeselare Radiotherapie in de palliatieve setting Bussels Barbara Dienst Radiotherapie H Hartziekenhuis Roeselare Radiotherapie in de palliatieve setting 25-30% van de radiotherapeutische behandelingen Toename te

Nadere informatie

Casuïstiek van de urogeriatrische patiënt. Mw. T. Herder (thans semi arts)

Casuïstiek van de urogeriatrische patiënt. Mw. T. Herder (thans semi arts) Casuïstiek van de urogeriatrische patiënt Mw. T. Herder (thans semi arts) Cases 1. Man met LUTS klachten 2. Man met RIP in blaas & vesicolithiasis 3. Man met ossaal gemetastaseerd prostaatcarcinoom Casus

Nadere informatie

mogelijkheden met kortdurende radiotherapie in de palliatieve fase Claudia Verheijen, huisarts Luc Scheijmans, radiotherapeut

mogelijkheden met kortdurende radiotherapie in de palliatieve fase Claudia Verheijen, huisarts Luc Scheijmans, radiotherapeut mogelijkheden met kortdurende radiotherapie in de palliatieve fase Claudia Verheijen, huisarts Luc Scheijmans, radiotherapeut kortdurende radiotherapie in de palliatieve zorg programma eigen ervaringen?

Nadere informatie

Geneeskundige Dagen Antwerpen. Percutane Vertebroplastiek & Kyphoplastiek

Geneeskundige Dagen Antwerpen. Percutane Vertebroplastiek & Kyphoplastiek Geneeskundige Dagen Antwerpen Percutane Vertebroplastiek & Kyphoplastiek M VOORMOLEN, MD PhD Interventionele Neuroradiologie Afdeling Radiologie Universitair Ziekenhuis Antwerpen, België Antwerpen, 11

Nadere informatie

Ruggenmergtumoren W.P.Vandertop

Ruggenmergtumoren W.P.Vandertop Ruggenmergtumoren W.P.Vandertop Amsterdam Disclosures: geen 70-jarige man Sinds 4-5 jaren tintelingen beide handen laat dingen uit handen vallen Hyperintense lesies T2 Aankleuring na contrast T1 WELKE

Nadere informatie

Bestraling met protonen

Bestraling met protonen Bestraling met protonen Een nieuwe ontwikkeling in de radiotherapie Stijn Krol, radiotherapeut-oncoloog Afdeling Radiotherapie LUMC/HollandPTC S.KROL@HOLLANDPTC.NL 2 Insert > Header & footer 15-okt-17

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren DSSR 2017 Geïnstrumenteerd (A) en ongeïnstrumenteerd (B)

Factsheet Indicatoren DSSR 2017 Geïnstrumenteerd (A) en ongeïnstrumenteerd (B) Factsheet en DSSR 2017 Geïnstrumenteerd (A) en ongeïnstrumenteerd (B) DSSR 2017.4 Registratie gestart: 2014 Datum Versie Mutatie Eigenaar 06-07-2016 2017.1 Aanpassingen conform indicatorendagen 1 juli

Nadere informatie

Disseminatiediagnostiek bij locoregionaal recidief van mammacarcinoom: klinische praktijk en perspectief voor PET

Disseminatiediagnostiek bij locoregionaal recidief van mammacarcinoom: klinische praktijk en perspectief voor PET Disseminatiediagnostiek bij locoregionaal recidief van mammacarcinoom: klinische praktijk en perspectief voor PET F.J. van Oost 1, J.J.M. van der Hoeven 2,3, O.S. Hoekstra 3, A.C. Voogd 1,4, J.W.W. Coebergh

Nadere informatie

Lokaal recidief / metastasen behandeling. Metastasectomie en radiotherapie (Evidence based tekst tot 2010)

Lokaal recidief / metastasen behandeling. Metastasectomie en radiotherapie (Evidence based tekst tot 2010) Lokaal recidief / metastasen behandeling Metastasectomie en (Evidence based tekst tot 2010) Aanbevelingen Chirurgische decompressie Op basis van de literatuur kan geen aanbeveling worden gedaan over chirurgische

Nadere informatie

Beeldvorming bij gemetastaseerd mamma- en longcarcinoom Sebastiaan Franken, Fellow mammaradiologie Jeroen Bosch Ziekenhuis

Beeldvorming bij gemetastaseerd mamma- en longcarcinoom Sebastiaan Franken, Fellow mammaradiologie Jeroen Bosch Ziekenhuis Beeldvorming bij gemetastaseerd mamma- en longcarcinoom Sebastiaan Franken, Fellow mammaradiologie Jeroen Bosch Ziekenhuis Casper van Everdingen, radioloog in het Diakonessenhuis Utrecht Disclosure belangen

Nadere informatie

Screening van rug- en nekklachten Wervelkolom Centrum

Screening van rug- en nekklachten Wervelkolom Centrum Screening van rug- en nekklachten Wervelkolom Centrum Bij het Wervelkolom Centrum van HMC (Haaglanden Medisch Centrum) kunt u terecht voor rug- en nekklachten. Bij de behandeling van rug- en nekklachten

Nadere informatie

Chapter 12. Samenvatting

Chapter 12. Samenvatting Salkantay Trek, Peru Chapter 12 Samenvatting 182 I Chapter 12 Radiculaire beenpijn veroorzaakt door een lumbale hernia komt wereldwijd vaak voor en bij de meeste patienten is het natuurlijke beloop gunstig.

Nadere informatie

Dr. Hilde Van Kerckhoven

Dr. Hilde Van Kerckhoven Dr. Hilde Van Kerckhoven S 1. Inleiding Bandvormige pijn ter hoogte van de onderrug met uitstraling naar 1 of 2 benen kan te wijten zijn aan facetartrose. 1. Inleiding 15-45% van de patiënten met lage

Nadere informatie

Spondylodese. Dutch Spine Society 2012 Spondylodese - pagina 1/6

Spondylodese. Dutch Spine Society 2012 Spondylodese - pagina 1/6 Spondylodese Inleiding Spondylodese betekent het vastzetten van wervels aan elkaar. In de volgende tekst gaat het alleen over het vastzetten van wervels in de lendenwervelkolom of lumbale wervelkolom.

Nadere informatie

Informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij longkanker. botcomplicaties.nl

Informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij longkanker. botcomplicaties.nl Informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij longkanker botcomplicaties.nl Inleiding Deze brochure geeft u informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij longkanker. Wat zijn botuitzaaiingen

Nadere informatie

Spine Unit 2.0 Management van lumboischialgie op spoedgevallen

Spine Unit 2.0 Management van lumboischialgie op spoedgevallen Spine Unit 2.0 Management van lumboischialgie op spoedgevallen Dr. Pascal Vanelderen, MD, PhD Kritieke Diensten Multidisciplinair Pijn Centrum Ziekenhuis Oost-Limburg 600 500 Aantal spoedbezoeken 1023

Nadere informatie

Microchirurgische Decompressie

Microchirurgische Decompressie 1 2 Microchirurgische Decompressie Wat is een microchirurgische decompressie? Om goed te kunnen begrijpen wat een microchirugische lumbale decompressie precies is, geven wij u eerst een beetje uitleg over

Nadere informatie

7.7.1. Neurologische oncologie

7.7.1. Neurologische oncologie 771 Neurologische oncologie Low-grade infiltratief supratentorieel astrocytoom/oligodendroglioma (uitgezonderd fibrocystisch astrocytoom) Intracranieel ependynoma Anaplastisch astrocytoom/anaplastisch

Nadere informatie

CERVICALE LETSELS EN WERVELLETSELS. Prof. dr. Hugo De Boeck AZ - VUB

CERVICALE LETSELS EN WERVELLETSELS. Prof. dr. Hugo De Boeck AZ - VUB CERVICALE LETSELS EN WERVELLETSELS Prof. dr. Hugo De Boeck AZ - VUB Brevet Acute Geneeskunde Academiejaar 2004-2005 1 WERVELKOLOM Fracturen en/of dislocaties van de wervelkolom zijn frequente letsels.

Nadere informatie

BIJLAGE 4: COMPREHENSIVE CLASSIFICATION VAN AO EN INJURY SEVERITY SCORE VAN STSG

BIJLAGE 4: COMPREHENSIVE CLASSIFICATION VAN AO EN INJURY SEVERITY SCORE VAN STSG BIJLAGE 4: COMPREHENSIVE CLASSIFICATION VAN AO EN INJURY SEVERITY SCORE VAN STSG Comprehensive Classification (AO) Dit schema is voornamelijk gebaseerd op de pathomorfologische karakteristieken van de

Nadere informatie

Conservatieve behandeling van lage rugklachten

Conservatieve behandeling van lage rugklachten 6074p ORT.039/1209.CV Zorgcommunicatie www.amphia.nl Conservatieve behandeling van lage rugklachten Wervelkolom Orthopedie Inleiding Deze folder geeft u meer informatie over uw lage rugklachten, welke

Nadere informatie

Een prik in de roos. invasieve pijnbehandelingen in vogelvlucht. M. van Doorn, anesthesioloog pijnspecialist. W.E.N. Theunissen, huisarts

Een prik in de roos. invasieve pijnbehandelingen in vogelvlucht. M. van Doorn, anesthesioloog pijnspecialist. W.E.N. Theunissen, huisarts Een prik in de roos invasieve pijnbehandelingen in vogelvlucht M. van Doorn, anesthesioloog pijnspecialist W.E.N. Theunissen, huisarts A. van der Flier, huisarts inhoud Overzicht mogelijkheden via pijnpoli

Nadere informatie

Uitzaaiingen in de wervelkolom

Uitzaaiingen in de wervelkolom Uitzaaiingen in de wervelkolom Deze folder geeft algemene informatie over de operatieve behandeling van uitzaaiingen in de wervelkolom. De neurochirurg of assistent zal de behandeling uitgebreid met u

Nadere informatie

Conservatieve behandeling van lage rugklachten

Conservatieve behandeling van lage rugklachten Conservatieve behandeling van lage rugklachten Wervelkolom Orthopedie Inleiding Deze folder geeft u meer informatie over uw lage rugklachten, welke u met uw behandelend orthopeed besproken heeft. Anatomie

Nadere informatie

Symptomatische behandeling hersenmetastasen. Jeroen van Eijk, neuroloog JBZ 3 e Regionale Symposium Palliatieve Zorg 07-11-2013

Symptomatische behandeling hersenmetastasen. Jeroen van Eijk, neuroloog JBZ 3 e Regionale Symposium Palliatieve Zorg 07-11-2013 Symptomatische behandeling hersenmetastasen Jeroen van Eijk, neuroloog JBZ 3 e Regionale Symposium Palliatieve Zorg 07-11-2013 Zo maar een paar vragen: -Moeten patiënten met HM standaard met dexamethason

Nadere informatie

Zorgpad hooggradig glioom. Inhoud. Wat is een zorgpad. Regisseren van het zorgproces. Corinne van den Dool, MANP

Zorgpad hooggradig glioom. Inhoud. Wat is een zorgpad. Regisseren van het zorgproces. Corinne van den Dool, MANP Zorgpad hooggradig glioom Regisseren van het zorgproces Corinne van den Dool, MANP Congres Neuro & Revalidatie 27 maart 2014 Inhoud Zorgpaden: wat is het? Ontwikkeling zorgpad: hoe maak je een zorgpad?

Nadere informatie

Informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij longkanker. botcomplicaties.nl

Informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij longkanker. botcomplicaties.nl Informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij longkanker botcomplicaties.nl Inleiding Wat zijn de klachten? Deze brochure geeft u informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij longkanker.

Nadere informatie

Vroegstadium borstkanker Medicamenteuze behandeling. Jan Drooger Internist-oncoloog Huisartsensymposium 20 september 2017

Vroegstadium borstkanker Medicamenteuze behandeling. Jan Drooger Internist-oncoloog Huisartsensymposium 20 september 2017 Vroegstadium borstkanker Medicamenteuze behandeling Jan Drooger Internist-oncoloog Huisartsensymposium 20 september 2017 Disclosures spreker (potentiële) belangenverstrengeling Nothing to disclose Voor

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren Lage Rug Hernia (DSSR) A. Beschrijving Indicator

Factsheet Indicatoren Lage Rug Hernia (DSSR) A. Beschrijving Indicator Factsheet en Lage Rug Hernia (DSSR) A. Beschrijving DSSR 2015 [ ; 05-11- 2015] Registratie gestart: 01-01- 2014 Gestart met Spinaalchirurgie Lumbaal geïnstrumenteerd; Januari 2015 start met Lumbale hernia

Nadere informatie

De behandeling van patiënten met wervelmetastasen in Nederland

De behandeling van patiënten met wervelmetastasen in Nederland 2 De behandeling van patiënten met wervelmetastasen in Nederland The treatment of patients with spinal metastases in the Netherlands L. Bollen, Y.M. van der Linden, R.H.M.A. Bartels en P.D.S. Dijkstra

Nadere informatie

Richtlijn wervelmetastasen Deze richtlijn betreft patiënten met wervelmetastasen van solide tumoren en wervellokalisaties van hematologische tumoren

Richtlijn wervelmetastasen Deze richtlijn betreft patiënten met wervelmetastasen van solide tumoren en wervellokalisaties van hematologische tumoren 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 CONCEPT Richtlijn wervelmetastasen Deze richtlijn betreft patiënten

Nadere informatie

Medische Workshop 2: De oncologische zorg: stap voor stap

Medische Workshop 2: De oncologische zorg: stap voor stap Medische Workshop 2: De oncologische zorg: stap voor stap Sara van Marle-Jeurissen, Huisarts Barbara van der Berg, Verpleegkundig specialist Danny Houtsma, Internist-Oncoloog Birgit Hollmann, Radiotherapeut-Oncoloog

Nadere informatie

Cervicale corporectomie met plaatsing van een telescopische cage. cage is aanspraak Zvw bij passende indicatie

Cervicale corporectomie met plaatsing van een telescopische cage. cage is aanspraak Zvw bij passende indicatie Onderwerp: Samenvatting: Soort uitspraak: Datum: 1 april 2008 Uitgebracht aan: Zorgvorm: Cervicale corporectomie met plaatsing van een telescopische cage is aanspraak Zvw bij passende indicatie Cervicale

Nadere informatie

Richtlijn wervelmetastasen Deze richtlijn betreft patiënten met wervelmetastasen van solide tumoren en wervellokalisaties van hematologische tumoren

Richtlijn wervelmetastasen Deze richtlijn betreft patiënten met wervelmetastasen van solide tumoren en wervellokalisaties van hematologische tumoren 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 CONCEPT Richtlijn wervelmetastasen Deze richtlijn betreft patiënten

Nadere informatie

Ribfixatie bij fladderthorax Vaker doen? Vera Linssen, AIOS anesthesiologie 5 november 2015

Ribfixatie bij fladderthorax Vaker doen? Vera Linssen, AIOS anesthesiologie 5 november 2015 Ribfixatie bij fladderthorax Vaker doen? Vera Linssen, AIOS anesthesiologie 5 november 2015 Casus M: motorrijder versus ander voertuig, van motor gevlogen, helm losgeraakt I: verdenking hematothorax, hoofdwond

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren Lage Rug Hernia (DSSR) A. Beschrijving Indicator

Factsheet Indicatoren Lage Rug Hernia (DSSR) A. Beschrijving Indicator Factsheet en Lage Rug Hernia (DSSR) A. Beschrijving DSSR 2014 [2.5; 14-11- 2014] Registratie gestart: 01-01- 2014 Gestart met Spinaalchirurgie Lumbaal geïnstrumenteerd; Januari 2015 start met Lumbale hernia

Nadere informatie

Richtlijnen voor spinale beeldvorming en interpretatie "

Richtlijnen voor spinale beeldvorming en interpretatie Richtlijnen voor spinale beeldvorming en interpretatie " acuut, chronisch, postoperatief A. Rappaport Spinale beeldvorming RX CT MRI Guidelines spinale beeldvorming Focus on medical imaging: acute lage

Nadere informatie

Cervicale kanaalstenose of vernauwing van het halswervelkanaal

Cervicale kanaalstenose of vernauwing van het halswervelkanaal Cervicale kanaalstenose of vernauwing van het halswervelkanaal Vernauwing van het halswervelkanaal komt zoals de vernauwing van het lendenwervelkanaal nogal eens voor en kan dan aanleiding geven tot klachten.

Nadere informatie

Ketencasusbespreking. Schotverwonding rug

Ketencasusbespreking. Schotverwonding rug Ketencasusbespreking Schotverwonding rug Roderick Wouters, Jorrit Harbers Afdeling Traumachirurgie Universitair Medisch Centrum Groningen Introductie Incidentie schotverwondingen UMCG 1.2% per jaar 1 13

Nadere informatie

Mogelijkheden van resectie na chemotherapie bij het pancreascarcinoom. Prof. dr. Marc Besselink Afdeling Chirurgie, AMC Amsterdam

Mogelijkheden van resectie na chemotherapie bij het pancreascarcinoom. Prof. dr. Marc Besselink Afdeling Chirurgie, AMC Amsterdam Mogelijkheden van resectie na chemotherapie bij het pancreascarcinoom Prof. dr. Marc Besselink Afdeling Chirurgie, AMC Amsterdam Amsterdam, 19 Januari 2018 Pancreascarcinoom Slechte prognose (5 jaars-overleving,

Nadere informatie

RADIOTHERAPIE IN DE PALLIATIEVE FASE. 29 september e Regionale symposium palliatieve Zorg s-hertogenbosch

RADIOTHERAPIE IN DE PALLIATIEVE FASE. 29 september e Regionale symposium palliatieve Zorg s-hertogenbosch RADIOTHERAPIE IN DE PALLIATIEVE FASE 29 september 2011 2e Regionale symposium palliatieve Zorg s-hertogenbosch DOE MEER MET MINDER., mogelijkheden met kortdurende radiotherapie in de palliatieve fase introduceren

Nadere informatie

Survivor ship care Zorg na de diagnose en behandeling van kanker Ellen Passchier, RN MSc.

Survivor ship care Zorg na de diagnose en behandeling van kanker Ellen Passchier, RN MSc. Survivor ship care Zorg na de diagnose en behandeling van kanker Ellen Passchier, RN MSc. INhoud Toename overleving meer patienten leven langer met kanker Effecten en behoeften na kankerbehandeling? Survivorship

Nadere informatie

Radiologie in de Oncologie

Radiologie in de Oncologie Radiologie in de Oncologie Jaap Borstlap Arts-assistent radiologie Antonius ziekenhuis Nieuwegein Inhoud 1. CT 2. MRI 3. PET 4. PET-CT 5. Indicaties voor beeldvorming 6. Radiologisch oncologische interventies

Nadere informatie

LUMBALE FUSIE of PLIF. (= posterieure lumbale interbody fusion)

LUMBALE FUSIE of PLIF. (= posterieure lumbale interbody fusion) 1 LUMBALE FUSIE of PLIF (= posterieure lumbale interbody fusion) 2 Wat is een lumbale fusie? Om goed te kunnen begrijpen wat een lumbale fusie precies is, eerst wat uitleg over de anatomie van de wervelkolom.

Nadere informatie

Rode vlaggen. in neurochirurgie. Klinische navormingsavond 4 april 2019 Dr. Joris Van Oostveldt

Rode vlaggen. in neurochirurgie. Klinische navormingsavond 4 april 2019 Dr. Joris Van Oostveldt Rode vlaggen in neurochirurgie Klinische navormingsavond 4 april 2019 Dr. Joris Van Oostveldt Spinaal: 3 casussen Craniaal: 3 casussen Spinaal casus 1 Man, 70 jaar, wandelt sinds enkele maanden met stok,

Nadere informatie

Hernia met een radiculair syndroom in de lage rug Informatie & behandeling. Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis

Hernia met een radiculair syndroom in de lage rug Informatie & behandeling. Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis Hernia met een radiculair syndroom in de lage rug Informatie & behandeling Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis Inleiding U bent patiënt op de afdeling neurologie van het IJsselland Ziekenhuis

Nadere informatie

SCS behandeling. Algemeen Patientcode

SCS behandeling. Algemeen Patientcode SCS behandeling Algemeen Patientcode Proefbehandeling SCS Datum SCS proefbehandeling / / dd / mm / yyyy AB profylaxe? (0) nee (1) ja Duur antibiotica (1) eenmalig (2) 24 uur (3) meerdere dagen Werd de

Nadere informatie

Cervicale wervelkolom vs. schouderklachten. Dr. T. De Vroey Fysische geneeskunde en revalidatie 20 oktober 2018

Cervicale wervelkolom vs. schouderklachten. Dr. T. De Vroey Fysische geneeskunde en revalidatie 20 oktober 2018 Cervicale wervelkolom vs. schouderklachten Dr. T. De Vroey Fysische geneeskunde en revalidatie 20 oktober 2018 Stafleden dienst Fysische Geneeskunde UZA WE HAVE A DREAM That today U op 3 minuten een klinisch

Nadere informatie

Informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij longkanker. botcomplicaties.nl

Informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij longkanker. botcomplicaties.nl Informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij longkanker botcomplicaties.nl Inleiding Wat zijn de klachten? Deze brochure geeft u informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij longkanker.

Nadere informatie

1 Inleiding 1 1.1 Historie 1 1.2 Classificaties van revalidatieactiviteiten 1 1.3 Organisatie 2 1.4 Epidemiologie 3 Literatuur 7

1 Inleiding 1 1.1 Historie 1 1.2 Classificaties van revalidatieactiviteiten 1 1.3 Organisatie 2 1.4 Epidemiologie 3 Literatuur 7 Inhoud Woord vooraf bij de tweede, geheel herziene druk Auteurs I III 1 Inleiding 1 1.1 Historie 1 1.2 Classificaties van revalidatieactiviteiten 1 1.3 Organisatie 2 1.4 Epidemiologie 3 Literatuur 7 DEEL

Nadere informatie

Inleiding : Minimaal invasieve technieken voor skeletmetastasen

Inleiding : Minimaal invasieve technieken voor skeletmetastasen Minimaal invasieve ingrepen voor skeletmetastasen G Maleux MD, PhD Interventionele Radiologie UZLeuven Inleiding : Minimaal invasieve technieken voor skeletmetastasen o Recente ontwikkeling van innovatieve

Nadere informatie

J. Mamma aandoeningen. Inhoudsopgave 01 J 02 J 03 J 04 J 05 J 06 J 07 J 08 J 09 J 10 J 11 J 12 J 13 J 14 J 15 J 16 J 17 J 18 J 19 J

J. Mamma aandoeningen. Inhoudsopgave 01 J 02 J 03 J 04 J 05 J 06 J 07 J 08 J 09 J 10 J 11 J 12 J 13 J 14 J 15 J 16 J 17 J 18 J 19 J J. Mamma aandoeningen nhoudsopgave 1 J 2 J 3 J 4 J 5 J 6 J 7 J 8 J 9 J 1 J 11 J 12 J 13 J 14 J 15 J 16 J 17 J 18 J 19 J Screening: vrouwen jonger dan 4 jaar zonder genetisch risico... 1 Screening: vrouwen

Nadere informatie

Spondylodese (vastzetten van de rug)

Spondylodese (vastzetten van de rug) Spondylodese (vastzetten van de rug) Inleiding Spondylodese betekent het vastzetten van wervels aan elkaar. In de volgende tekst gaat het alleen over het vastzetten van wervels in de lendenwervelkolom

Nadere informatie

Informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij prostaatkanker. botcomplicaties.nl

Informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij prostaatkanker. botcomplicaties.nl Informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij prostaatkanker botcomplicaties.nl Inleiding Wat zijn de klachten? Deze brochure geeft u informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij prostaatkanker.

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22739 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22739 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22739 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Barzouhi, Abdelilah el Title: Paradigm shift in MRI for sciatica Issue Date: 2013-12-03

Nadere informatie

Analyse en behandeling bij verdenking op maligniteit bij de oudste ouderen

Analyse en behandeling bij verdenking op maligniteit bij de oudste ouderen Dr. M.E. Hamaker Klinisch geriater mhamaker@diakhuis.nl Analyse en behandeling bij verdenking op maligniteit bij de oudste ouderen Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst

Nadere informatie

Radiofrequentie in pijn: from very hot to very cold! Guy Hans, MD, PhD. Multidisciplinair Pijncentrum Anesthesiologie

Radiofrequentie in pijn: from very hot to very cold! Guy Hans, MD, PhD. Multidisciplinair Pijncentrum Anesthesiologie Radiofrequentie in pijn: from very hot to very cold! Guy Hans, MD, PhD Multidisciplinair Pijncentrum Anesthesiologie Voltage Voltage Gelijkstroom vs. wisselstroom Gelijkstroom (DC) Voltage constant 0 Wisselstroom

Nadere informatie

Eveline Claes Co-assistentAnesthesie Dr. F. De Buck

Eveline Claes Co-assistentAnesthesie Dr. F. De Buck Eveline Claes Co-assistentAnesthesie 2011-2012 Dr. F. De Buck Anterieure spinale heelkunde Posterieure spinale fusie Discectomie voor een gehernieerde discus Laminectomie Echografie als hulpmiddel Discussie

Nadere informatie

Slokdarmresectie - Fit aan de Start. Feike Kingma Arts-onderzoeker Chirurgie, UMC Utrecht

Slokdarmresectie - Fit aan de Start. Feike Kingma Arts-onderzoeker Chirurgie, UMC Utrecht Slokdarmresectie - Fit aan de Start Feike Kingma Arts-onderzoeker Chirurgie, UMC Utrecht Slokdarmkanker Slokdarmkanker zit vrijwel altijd in de thoracale slokdarm Jaarlijks aantal nieuwe gevallen per 100.000

Nadere informatie

Doorbraakpijn bij patiënten met kanker

Doorbraakpijn bij patiënten met kanker Doorbraakpijn bij patiënten met kanker Sylvia Verhage, verpleegkundig specialist oncologie Jorgo Lambrou, anesthesioloog Jeroen Bosch Ziekenhuis, Den Bosch Alexander de Graeff, internist-oncoloog/hospice-arts,

Nadere informatie

19 mei 2009 Jaarbeurs Utrecht SPINAL CORD TUMORS. Zenuwen onder druk. Annelies Manenschijn MANP i.o. Isala klinieken Zwolle

19 mei 2009 Jaarbeurs Utrecht SPINAL CORD TUMORS. Zenuwen onder druk. Annelies Manenschijn MANP i.o. Isala klinieken Zwolle 19 mei 2009 Jaarbeurs Utrecht SPINAL CORD TUMORS Zenuwen onder druk Annelies Manenschijn MANP i.o. Isala klinieken Zwolle Julie Walker & Melody Watral Indeling presentatie Anatomie Extradurale ruggenmergtumoren

Nadere informatie

VERANTWOORDING. Behandeling - Patiëntenselectie / Indicatie (CB)

VERANTWOORDING. Behandeling - Patiëntenselectie / Indicatie (CB) 3432 3433 3434 3435 3436 3437 3438 3439 3440 3441 3442 3443 3444 3445 VERANTWOORDING Aanleiding De Landelijke Werkgroep Neuro-oncologie (LWNO) heeft in 2012 besloten tot een revisie van de richtlijn spinale

Nadere informatie