ProActiv. met plantensterolen WETENSCHAPPELIJK BEWEZEN DAT HET ACTIEF HET CHOLESTEROLGEHALTE VERLAAGT. Kleine aanpassingen kunnen een verschil maken

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ProActiv. met plantensterolen WETENSCHAPPELIJK BEWEZEN DAT HET ACTIEF HET CHOLESTEROLGEHALTE VERLAAGT. Kleine aanpassingen kunnen een verschil maken"

Transcriptie

1 WETENSCHAPPELIJK BEWEZEN P L A N T E N ST E R O L E N ProActiv met plantensterolen GA VOOR MEER INFORMATIE EN PRAKTISCHE ONDERSTEUNING NAAR HET GEZONDHEIDSPROFESSIONAL GEDEELTE OP WETENSCHAPPELIJK BEWEZEN DAT HET ACTIEF HET CHOLESTEROLGEHALTE VERLAAGT Kleine aanpassingen kunnen een verschil maken Informatie voor gezondheidsprofessionals

2 Voorwoord Inhoud Geachte gezondheidsprofessional, De hoofdstukken betreffen: Pagina: Zoals u weet is een verhoogd LDL-cholesterolgehalte één van de risicofactoren voor coronaire hartziekten. Het verlagen van het LDL-cholesterolgehalte in het bloed is een belangrijke factor voor het verminderen van het risico op het ontwikkelen van coronaire hartziekten. Er zijn diverse voeding en levensstijlaanpassingen die kunnen bijdragen aan het verlagen van een verhoogd LDL-cholesterolgehalte. Meerdere richtlijnen, zoals de NHG, benadrukken de noodzaak om het cholesterolgehalte in het bloed te verlagen en de belangrijke rol die voeding en leefstijlaanpassingen daarbij moeten en kunnen spelen. Deze omvatten ook aanbevelingen voor het gebruik van specifieke voedingsmiddelen met cholesterolverlagende voordelen zoals producten met toegevoegde plantensterolen. Becel ProActiv-producten bevatten plantensterolen en in vele humane studies is aangetoond dat plantensterolen het totaal cholesterol en het LDL-cholesterol significant verlagen. 1 2 De voordelen van plantensterolen 4-19 Bevat een overzicht van de effectiviteit van plantensterolen in het verlagen van het bloedcholesterol - een belangrijke risicofactor voor de ontwikkeling van hart- en vaatziekten, in meerdere patiënten groepen. Daarnaast meer informatie over het werkingsmechanisme, de veiligheid en hoe producten met toegevoegde plantensterolen zijn opgenomen in meerdere richtlijnen en standaarden. Ondersteunende materialen voor uw patiënten Biedt adviezen en praktische ondersteuning die u kunt delen met uw patiënten om ze te helpen bij het bereiken van de door hen beoogde cholesterolverlaging. GA VOOR MEER INFORMATIE EN PRAKTISCHE ONDERSTEUNING NAAR HET GEZONDHEIDSPROFESSIONAL GEDEELTE OP Deze brochure voor gezondheidsprofessionals bevat wetenschappelijke informatie over plantensterolen en Becel ProActiv producten. De brochure bestaat uit meerdere hoofdstukken en is bedoeld als eenvoudig te gebruiken naslagwerk voor de dagelijkse praktijk. Wij hopen dat u deze brochure zult gebruiken als informatieve gids en als praktisch naslagwerk. Mocht u toch nog vragen hebben, neem dan contact met ons op via Nutritionist.Benelux@unilever.com. Met vriendelijke groet, Het Becel ProActiv team 2 3

3 DE VOORDELEN VAN PLANTENSTEROLEN 1 De voordelen van plantensterolen De rol van plantensterolen kleine aanpassingen KUNNEN een verschil maken Aangetoond is dat plantensterolen het bloedcholesterolgehalte 7, een risicofactor voor de ontwikkeling van coronaire hartziekten, kunnen verlagen* Verhoogd cholesterol een risicofactoren voor harten vaatziekten Voeding en levensstijl spelen een belangrijke rol in het verlagen van het LDL-cholesterolgehalte 1 Een verhoogd LDL-cholesterolgehalte is een belangrijke modificeerbare risicofactor voor de ontwikkeling van hart- en vaatziekten (HVZ) 2,3 Naast een verhoogd cholesterol, zijn hoge bloeddruk, overgewicht, overmatig alcohol gebruik, diabetes, stress en roken ook modificeerbare risicofactoren voor HVZ Positieve aanpassingen in de leefstijl, zoals het eten van de juiste voeding, regelmatige lichaamsbeweging en niet roken hebben een heilzaam effect op de modificeerbare risicofactoren. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) kan 80% van de premature coronaire hartziekten (CHZ) en beroertes worden voorkomen door positieve aanpassingen in de leefstijl. 4 Voeding en leefstijl spelen een belangrijke rol in het verlagen van het LDL-cholesterolgehalte Dieetaanpassingen waarvan bekend is dat ze het LDL-cholesterolgehalte verlagen, zijn: - de inname van verzadigde vetzuren beperken 5 ; - de inname van transvetzuren tot een minimum beperken 5 ; - verzadigde vetzuren vervangen door meervoudig onverzadigde vetzuren, zoals Omega 3 en 6; - de inname van voedingsvezels verhogen (bijvoorbeeld uit haver of gerst) 6 ; - en producten met toegevoegde plantensterolen opnemen in de dagelijkse voeding 7 Aangetoond is dat het volgen van een vetarm dieet het risico op een verhoogd LDL-cholesterolgehalte niet verlaagt. Door het vervangen van verzadigde vetzuren in de voeding door meervoudig onverzadigde vetzuren, zoals Omega 3 en 6, wordt het LDL-cholesterol verlaagd, wat één van de risicofactoren is voor CHZ 8,9,10 Een zeer effectieve manier om het cholesterolgehalte te verlagen door middel van dieetaanpassingen is het opnemen van 1,5-3 g plantensterolen in de dagelijkse voeding, waarbij een inname van: - 1,5-2,4 g plantensterolen per dag het (LDL-) cholesterolgehalte met 7 tot 10% kan verlagen 11,12 en - 2,5-3 g plantensterolen per dag het (LDL-) cholesterolgehalte met 10 tot 12,5% kan verlagen 13,14 in 2-3 weken als onderdeel van een gezonde voeding en levensstijl met voldoende groente en fruit Dit wordt ook door officiële instanties, zoals de European Food and Safety Authority (EFSA) en de Europese Commissie erkend. Daardoor zijn bovenstaande wettelijke, goedgekeurde gezondheidsclaims 13,14 Uit onderzoek blijkt ook dat plantensterolen een gering triglycerideverlagend effect hebben 15 Bij de volgende patiënten kunt u producten met toegevoegde plantensterolen aanbevelen voor cholesterolverlaging, naast andere voeding en leefstijlaanpassingen**: Patiënten met een verhoogd bloedcholesterol Patiënten met cholesterolverlagende medicatie zoals statines Patiënten met type II diabetes Patiënten met familiaire hypercholesterolemie (FH) * Een hoog cholesterolgehalte is een risicofactor voor de ontwikkeling van coronaire hartziekten. Hiervoor bestaan meerdere risicofactoren en de verandering van een van die factoren kan al dan niet een heilzaam effect hebben. ** Becel ProActiv is niet bedoeld voor mensen die hun bloedcholesterolgehalte niet onder controle moeten houden. Gebruikers van cholesterolverlagende medicijnen dienen met hun arts te overleggen alvorens Becel ProActiv te gebruiken. Dit product is vanuit voedingsoogpunt mogelijk niet geschikt voor zwangeren, vrouwen die borstvoeding geven en kinderen onder de vijf jaar. 4 5

4 DE VOORDELEN VAN PLANTENSTEROLEN Bewezen effectiviteit Voor patiënten die het cholesterolgehalte actief willen verlagen 1 Plantensterolen leiden, op een dosis-afhankelijke wijze, tot een significante verlaging van het LDL-cholesterolgehalte (p<0,001) 7 Plantensterolen en -stanolen hebben een vergelijkbaar dosisafhankelijk cholesterol verlagend effect, dat blijft toenemen tot een gemiddeld LDL-cholesterolverlagend effect van 12,5% voor innames tot circa 3 g/dag 7 GEMIDDELDE LDL-CHOLESTEROL VERLAGING (%) DOSIS PLANTENSTEROLEN/-STANOLEN (G/DAG) <1 1-1,5 1, ,5 2, Bewerkt naar Ras, R et al. Br J of Nutr, Gemiddelde effecten op het LDLcholesterolgehalte voor verschillende doses plantensterolen en -stanolen tot 4g/dag. Resultaten uit 124 studies bij mensen met in totaal 201 studiearmen. In 116 studiearmen werd een parallel ontwerp toegepast en in 85 studiearmen werd een cross-over ontwerp toegepast. De gemiddelde dosis was 2,1 g/dag. 2 LDL-CHOLESTEROL (MMOL/L) Bij patiënten met een normaal en een verhoogd cholesterolgehalte, leidde consumptie van een spread met toegevoegde plantensterolen gedurende een periode van 1 jaar tot een aanhoudend LDL-cholesterolverlagend effect van gemiddeld 6% vs. een controlespread (p<0,05) 16 3 Plantensterolen laten een aanhoudend cholesterolverlagend effect zien ,9 3,8 3,7 3,6 3,5 3,4 3,3 3,2 3, WEKEN Bewerkt naar Hendriks, H et al. European Journal of Nutrition, Plantensterolen bewijzen effectiviteit in een wijkgerichte studie 17 In een follow-up studie van 1998 tot 2003 werd aangetoond dat het totale cholesterolgehalte in het bloed werd verlaagd met: -29% bij de gebruikers van de combinatie (margarine met toegevoegde plantensterolen/-stanolen en cholesterolverlagende medicijnen); -17% bij de gebruikers van cholesterolverlagende medicijnen; -4% bij de gebruikers van margarine met toegevoegde plantensterolen/-stanolen; +2% bij de niet-gebruikers van margarine met toegevoegde plantensterolen/-stanolen of medicijnen De gemiddelde margarineconsumptie in deze studie bedroeg 14 g/dag 17, wat overeenkomt met 1,3 g plantensterolen/-stanolen per dag (minder dan de dagelijks aanbevolen hoeveelheid) Gerandomiseerde, dubbelblinde placebogecontroleerde parallelle studie met 185 gezonde vrijwilligers die gedurende één jaar dagelijks 20 g van een controlespread vs. een spread met 1,6 g toegevoegde plantensterolen consumeerden. LDL-cholesterolgehalte controlespread LDL-cholesterolgehalte plantensterolenspread De studiepopulatie bestond uit 2379 proefpersonen in de leeftijd van jaar die deelnamen aan een wijkgerichte interventiestudie ('Hartslag Limburg'). Proefpersonen werden ingedeeld in gebruikers van (a) margarine met toegevoegde plantensterolen/-stanolen, (b) cholesterolverlagende medicijnen, (c) de combinatie (zowel margarine met toegevoegde plantensterolen/ -stanolen als medicijnen) en (d) noch margarines met toegevoegde plantensterolen/-stanolen, noch cholesterolverlagende medicijnen. WETENSCHAPPELIJK BEWEZEN P L A N T E N ST E R O L E N IN MEER DAN 50 WETENSCHAPPELIJKE STUDIES IS BEWEZEN DAT PLANTENSTEROLEN IN BECEL PROACTIV ACTIEF HET CHOLESTEROLGEHALTE VERLAGEN. VOOR EEN OVERZICHT VAN ALLE STUDIES, BEZOEK HET GEZONDHEIDSPROFESSIONAL GEDEELTE OP * Een hoog cholesterolgehalte is een risicofactor voor de ontwikkeling van coronaire hartziekten. Hiervoor bestaan meerdere risicofactoren en de verandering van een van die factoren kan al dan niet een heilzaam effect hebben. 6 7

5 DE VOORDELEN VAN PLANTENSTEROLEN Bewezen effectiviteit in verschillende patiëntengroepen * Het Consensus Panel van de EAS (European Atherosclerosis Society) raadt aan om voedingsmiddelen met toegevoegde plantensterolen/-stanolen in overweging te nemen bij: 1 Effectiviteit voor patiënten met statines Wetenschappelijk bewijs laat zien dat het eten van voedingsmiddelen met toegevoegde plantensterolen in combinatie met statines een groter cholesterolverlagend effect kan hebben dan statines alleen 21 De combinatie van statines, plantensterolen en dieet- en levensstijlaanpassingen kan patiënten helpen de door hen beoogde cholesterolverlaging te bereiken. - Statines verlagen het LDL-cholesterolgehalte met gemiddeld 25% 22 - Overstappen op een gezonde voeding en levensstijl kan het cholesterolgehalte met 5% verlagen 23 ; en - Het in de dagelijkse voeding opnemen van een spread met toegevoegde plantensterolen kan het cholesterol met nog eens 12,5% verlagen** 24,25,26 - Patienten met cholesterolverlagende medicijnen dienen eerst met hun arts te overleggen, alvorens producten met toegevoegde plantensterolen te gebruiken. Individuen met een verhoogd cholesterolgehalte, maar die (nog) geen medicamenteuze behandeling behoeven; 2 Patiënten met cholesterolverlagende medicatie, zoals statines, die of statineintolerant zijn of waarbij het niet lukt om de juiste LDL-cholesterolwaarden te behalen; 3 Volwassenen en kinderen (>6 jaar) met FH, vanwege het belang van vroegtijdige preventiestrategieën. Bewerkt naar Gylling, H et al. Atherosclerosis, LDL-CHOLESTEROLVERLAGING (%) LDL-CHOLESTEROLVERLAGEND EFFECT VAN PLANTENSTEROLEN KOMT BOVENOP DAT VAN EEN GEZONDE VOEDING EN STATINES Gezonde voeding Gezonde voeding Producten met toegevoegde plantensterolen Gezonde voeding Statinebehandeling Producten met toegevoegde plantensterolen Arm aan verzadigde vetten en cholesterol 2-3 g plantensterolen per dag, geconsumeerd via voedingsmiddelen met toegevoegde plantensterolen Effectiviteit voor mensen met type II diabetes en familiaire hypercholesterolemie (FH) De combinatie van statines en plantensterolen kan leiden tot een grotere verlaging van het cholesterolgehalte dan met een verdubbeling van de dosis statine, hiervan is aangetoond dat het slechts een verdere verlaging van 7% kan bereiken. 22 Aangetoond is dat plantensterolen ook het LDL-cholesterolgehalte bij mensen met type II diabetes 19 en bij mensen met FH verlagen 20 WETENSCHAPPELIJK BEWEZEN P L A N T E N ST E R O L E N VAN DE PLANTENSTEROLEN IN BECEL PROACTIV IS WETENSCHAPPELIJK BEWEZEN DAT ZIJ ACTIEF HET CHOLESTEROLGEHALTE VERLAGEN * Becel ProActiv is niet bedoeld voor mensen die hun bloedcholesterolgehalte niet onder controle moeten houden. Gebruikers van cholesterolverlagende medicijnen dienen met hun arts te overleggen alvorens Becel ProActiv te gebruiken. Dit product is vanuit voedingsoogpunt mogelijk niet geschikt voor zwangeren, vrouwen die borstvoeding geven en kinderen onder de vijf jaar. ** Becel ProActiv bevat plantensterolen. Een dagelijkse inname van 2,5-3 g plantensterolen als onderdeel van een gezonde voeding en levensstijl met voldoende groente en fruit kan het cholesterolgehalte binnen 2-3 weken met 10-12,5% verlagen. Een hoog cholesterolgehalte is een risicofactor voor de ontwikkeling van coronaire hartziekten. Hiervoor bestaan meerdere risicofactoren en de verandering van een van die factoren kan al dan niet een heilzaam effect hebben. 8 9

6 DE VOORDELEN VAN PLANTENSTEROLEN Plantensterolen werkingsmechanisme Afkomstig uit natuurlijke bronnen Becel ProActiv producten bevatten plantensterolen die het bloedcholesterol verlagen door de absorptie van cholesterol vanuit de darmen gedeeltelijk te blokkeren Cholesterol dat in de darmen aanwezig is, is afkomstig uit de voeding en uit gal. Het mengt zich met galzouten, lecithine en triglyceriden, zodat micellen worden gevormd Aangenomen wordt dat plantensterolen, wanneer zij de darmen bereiken, een gedeelte van het cholesterol in de micellen vervangen 28,29 Micellen staan daardoor minder cholesterol af aan enterocyten, de cellen die de darmwand bekleden en die het cholesterol afgeven aan de bloedstroom Plantensterolen zijn natuurlijke stoffen die in kleine hoeveelheden voorkomen in plantaardige oliën, noten, granen, fruit en groente. Plantensterolen hebben een chemische structuur welke vergelijkbaar is met die van cholesterol. Hierdoor blokkeren de plantensterolen gedeeltelijk de absorptie van cholesterol vanuit de darmen. Dit resulteert in een verlaging van LDL-cholesterol in het bloed. Plantensterolen in Becel ProActiv producten worden verkregen uit plantaardige bronnen. Een deel van de plantensterolen komt uit tallolie (afkomstig van pijnbomen), en een deel uit plantaardige oliën zoals koolzaad- of sojaolie. Wanneer deze plantaardige oliën worden bewerkt voor voedselproductie wordt ook een klein deel van de natuurlijke plantensterolen uit de olie verwijderd. Dit gaat normaal verloren, maar wordt nu schoongemaakt en met plantaardige olie gemengd. Zo worden plantensterolen esters gevormd, welke gebruikt worden in de producten van Becel ProActiv. De plantensterolen blijven volledig intact, en behouden daardoor het natuurlijke vermogen om het cholesterol te verlagen. Zonder plantensterolen Met plantensterolen Plantensterolen veiligheid Van plantensterolen is bewezen dat ze veilig zijn en ze zijn goedgekeurd voor gebruik in voedingsmiddelen Meer cholesterol in het bloed = hoger bloedcholesterolgehalte Minder cholesterol in het bloed = lager bloedcholesterolgehalte Plantensterolen zorgen voor een gedeeltelijke blokkering van de absorptie van cholesterol vanuit de darmen, wat leidt tot een significant lager bloedcholesterolgehalte Het cholesterol dat niet in de micellen wordt opgenomen, wordt niet geabsorbeerd en wordt door het lichaam uitgescheiden samen met >95% van de plantensterolen (<5% van de plantensterolen wordt door de darmwand geabsorbeerd en aan de bloedstroom afgegeven) Consumptie van 2 g plantensterolen per dag reduceert de absorptie van cholesterol met 30-40% 30 Uit onderzoek blijkt ook dat plantensterolen een gering triglycerideverlagend effect hebben, waarbij innames tussen 1,6-2,5 g/dag het triglyceridegehalte verlaagde met gemiddeld 6% 15, het triglycerideverlagende mechanisme is echter nog niet volledig bekend In 2000 was Becel ProActiv de eerste spread die werd goedgekeurd onder de nieuwe voedingsmiddelenregelgeving van de Europese Unie. Becel ProActiv is veilig bevonden door onafhankelijke instanties binnen de Europese Unie, Noorwegen, Zwitserland, de Verenigde Staten, Canada, Australië, Nieuw-Zeeland, Zuid-Afrika, Brazilië, Israël, IJsland en Japan In 2004 werd het Becel ProActiv-assortiment uitgebreid nadat de Europese Unie de melkdrank en yoghurtdrink met toegevoegde plantensterolen ook had goedgekeurd als nieuwe voedingsmiddelen Unilevers voortdurende post-launch monitoringsprogramma bevestigt dat Becel ProActiv wordt geconsumeerd door de juiste doelgroep en dat er geen bewijs is van over-consumptie of negatieve gezondheidseffecten 31,

7 Plantensterolen aanbevolen in richtlijnen en standaarden Becel ProActiv adviezen voor uw patiënten Plantensterolen maken onderdeel uit van de voedingsaanbevelingen van verscheidene erkende internationale en nationale gezondheidsorganisaties en - instanties voor cholesterol verlaging, waaronder de richtlijnen van de International Atherosclerosis Society 33, de European Society of Cardiology (ESC) / European Atherosclerosis Society (EAS) 18,34, en de NHG standaard CVRM 35 Plantensterolen in Nederlandse richtlijnen en standaarden Het gebruik van producten met plantensterolen om het LDL cholesterolgehalte te verlagen is opgenomen in: NHG-standaard Cardiovasculair risicomanagement (2012) 35 Gezonde voeding, conform de Richtlijnen Goede Voeding van de Gezondheidsraad, is onderdeel van de niet-medicamenteuze behandeling. Voedingsmiddelen met plantensterolen en -stanolen hebben een bewezen LDL cholesterol verlagend effect. Evalueer onder andere gebruik van plantensterolen bevatten de voedingsmiddelen als streefwaarde voor LDL cholesterol ( 2,5 mmol/l) niet is bereikt met leefstijl interventie en statines. Zorgstandaard Cardiovasculair risicomanagement (2013) 36 Besteed in de behandeling onder andere aandacht aan kennis en vaardigheden over het gebruik van (on)verzadigd-, trans vetten, omega 3-vetzuren en plantensterolen, als streefwaarde voor LDL cholesterol ( 2,5 mmol/l) niet is bereikt met leefstijl interventie en statines. NDF Voedingsrichtlijn bij diabetes (2015) 37 Door de inname van plantensterolen en -stanolen wordt de opname van cholesterol in de darm geblokkeerd waardoor cholesterolspiegels dalen. De consumptie van 2-3 gram plantensterolen door inname van producten met toegevoegde plantensterolen verlaagt het LDL cholesterolgehalte. Plantensterolen verlagen het LDL gehalte ook in combinatie met statines. Aanbevolen dosis Plantensterolen zijn van nature in kleine hoeveelheden aanwezig in plantaardige voedingsmiddelen (zoals plantaardige oliën, noten, zaden, granen, groente en fruit). Het is niet mogelijk om de voor cholesterolverlaging aanbevolen dosis te bereiken door consumptie van deze voedingsmiddelen, aangezien de gemiddelde dagelijkse inname van plantensterolen uit deze voedingsmiddelen circa 0,3 g per dag bedraagt 39, HOEVEELHEID PLANTENSTEROLEN IN DIVERSE PLANTAARDIGE VOEDINGSMIDDELEN (MG/PORTIE) 14 mg 18 mg 22 mg 30 mg 33 mg 34 mg 41 mg 66 mg 160 mg 750 mg Wortel (85 g) Appel (140 g) Olijfolie (15 g) Volkorenbrood (35 g) Broccoli (85 g) Sinaasappel (140 g) Sojaolie (15 g) Pinda's (30 g) Zonnebloempitten (30 g) Deze voedingsmiddelen hebben ook andere nutritionele voordelen en moeten worden opgenomen in een gezonde, uitgebalanceerde voeding. Afbeelding bewerkt naar Normen, L et al. Eur J Nutr, ; Normen, L et al. J Food Comp Analysis, ; Weihrauch, JL and Gardner, JM. J Am Diet Assoc, Voor de optimale hoeveelheid plantensterolen per dag, zouden er 280 wortels of 565 tomaten gegeten moeten worden. Het dagelijks eten van voldoende groente (250g) en fruit (2 stuks) blijft heel belangrijk voor een gezond en gevarieerd voedingspatroon. Ook voor patiënten die het cholesterol willen verlagen. Becel ProActiv (10 g) European Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice (2012) 38 Voedingsmiddelen met plantensterolen verlagen het LDL cholesterolgehalte met gemiddeld 10%, bij een inname van 2 g per dag. Het cholesterolverlagende effect is aanvullend op het effect van een gezonde voeding en statines

8 DE VOORDELEN VAN PLANTENSTEROLEN De aanbevolen inname van planten-sterolen bedraagt tot 3 g per dag. Dit kan worden bereikt door het consumeren: - van vier porties van een combinatie van 3 porties Becel ProActiv voor op brood met een glas magere melkdrank - of door een flesje yoghurtdrink te combineren met een portie voor op brood Meer dan 3 g plantensterolen per dag dient niet geconsumeerd te worden. 1 portie = 10 g HOEVEEL HEB JE NODIG OM HET CHOLESTEROL TE VERLAGEN Mix en Match 4 porties per dag 1 portie = 1 glas OF 1 flesje per dag + 1 portie Becel ProActiv voor op brood of melkdrank 3 porties = 1 flesje LDL-CHOLESTEROLVERLAGING 0% VOORTDUREND GEBRUIK VAN BECEL PROACTIV Beëindiging van het gebruik van ProActiv Voortdurend gebruik van ProActiv Elke portie Becel ProActiv bevat plantensterolen die het cholesterolgehalte actief verlagen. Voor het beste effect is voortdurend gebruik van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid Becel ProActiv vereist om het cholesterolgehalte laag te houden. -15% 3 weken 6 weken TIJD ProActiv voor op brood 10 g (voor 2 boterhammen) bevat 0,75 g plantensterolen. We bevelen 30 g Becel ProActiv voor op brood per dag aan. ProActiv magere melkdrank 1 glas (250 ml) bevat 0,75 g plantensterolen. ProActiv yoghurtdrinks 1 flesje bevat 2 g plantensterolen. Gebruik het tijdens een maaltijd. De yoghurtdrinks zijn verkrijgbaar in drie heerlijke smaken: original, aardbei en sinaasappel. RECEPT INSPRIRATIE VINDT U OP Voor een aanhoudend cholesterolverlagend effect wordt aanbevolen dagelijks producten met toegevoegde plantensterolen te consumeren - als dit niet gebeurt, verdwijnt het cholesterolverlagende effect Voedingsmiddelen met toegevoegde plantensterolen zorgen voor een significante verlaging van het cholesterolgehalte, ongeacht of ze eenmaal daags of meerdere keren per dag worden geconsumeerd 44 De gemiddelde phytosterolen inname per Nederlands huishouden was 0,82g per dag. Duidelijk minder dan de 1,5-3g per dag die nodig is om een significante verlaging van de cholesterol waarden te realiseren. 32 Voor de beste resultaten moeten Becel ProActiv producten gelijktijdig met een maaltijd geconsumeerd worden 45,46 Meer in het algemeen moeten Becel ProActiv producten als onderdeel van een gezonde voeding en levensstijl met voldoende groente en fruit geconsumeerd worden 14 15

9 Overwegingen voor aanbeveling van Becel ProActiv Overweeg bij de volgende patiënten om producten met toegevoegde plantensterolen aan te bevelen voor cholesterolverlaging, naast andere voeding en leefstijlaanpassingen Patiënten met een verhoogd bloedcholesterol Patiënten op cholesterolverlagende medicatie zoals statines Patiënten met type II diabetes Ine (56) en Marcel (67) hebben beide in drie weken tijd het cholesterol verlaagd naar 4,5 en 4,0 mmol/l. Dit door meer te sporten en gezonder te gaan eten, inclusief Becel ProActiv producten. DE VOORDELEN VAN PLANTENSTEROLEN Help patiënten zoals Marcel en Ine om vertrouwen te hebben in het verlagen van het cholesterolgehalte: VRAAG patiënten hoe u hen hierbij kunt helpen ADVISEER Becel ProActiv naast voeding en levensstijlaanpassingen om het cholesterolgehalte te verlagen* Patiënten met familiaire hypercholesterolemie (FH) We erkennen de noodzaak van voortdurende ondersteuning voor patiënten die het cholesterolgehalte willen verlagen door middel van voeding- en levensstijlaanpassingen In het volgende hoofdstuk 'Ondersteunende materialen voor patiënten' vindt u diverse materialen waarmee u uw patiënten kunt ondersteunen Geschikt voor speciale dieetbehoeften* WETENSCHAPPELIJK BEWEZEN P L A N T E N ST E R O L E N VAN DE PLANTENSTEROLEN IN BECEL PROACTIV IS WETENSCHAPPELIJK BEWEZEN DAT ZIJ HET CHOLESTEROLGEHALTE ACTIEF VERLAGEN** Becel ProActiv geschikt voor: Vetarm dieet Spreads (alle varianten) Ja (met uitzondering van Becel ProActiv Romig) Melkdrank Ja Flesje yoghurtdrink Ja Duizenden mensen zijn er al in geslaagd hun cholesterolgehalte te verlagen met Becel ProActiv in combinatie met de overstap naar een gezonde voeding en levensstijl Ovo-lacto-vegetariërs Ja Ja Ja Veganisten Nee Nee Nee Zuivel-/melkvrij Nee Nee Nee Coeliakie/glutenvrij Ja Ja Ja Lactose-intolerantie Nee Nee Nee Noten-vrij Ja Ja Ja Halal Nee Nee Nee Kosher Nee Nee Nee * Becel ProActiv is niet bedoeld voor mensen die hun bloedcholesterolgehalte niet onder controle moeten houden. Gebruikers van cholesterolverlagende medicijnen dienen met hun arts te overleggen alvorens Becel ProActiv te gebruiken. Dit product is vanuit voedingsoogpunt mogelijk niet geschikt voor zwangeren, vrouwen die borstvoeding geven en kinderen onder de vijf jaar. ** Becel ProActiv bevat plantensterolen. Een dagelijkse inname van 2,5-3 g plantensterolen als onderdeel van een gezonde voeding en levensstijl met voldoende groente en fruit kan het cholesterolgehalte binnen 2-3 weken met 10-12,5% verlagen. Een hoog cholesterolgehalte is een risicofactor voor de ontwikkeling van coronaire hartziekten. Hiervoor bestaan meerdere risicofactoren en de verandering van een van die factoren kan al dan niet een heilzaam effect hebben

10 Referenties Gedetailleerd bewijs ter ondersteuning van de wetenschappelijke voordelen van plantensterolen We onderkennen de noodzaak voor u als professional in de gezondheidszorg om volledig en als eerste op de hoogte te zijn van gegevens die de wetenschappelijke voordelen die plantensterolen en Becel ProActiv producten patiënten kunnen bieden, ondersteunen. Daarom vindt u op het professional gedeelte van de website - Een uitgebreid overzicht van wetenschappelijke studies die, in opdracht van Unilever, producten met toegevoegde plantensterolen hebben onderzocht op o.a. effectiviteit en veiligheid - Een plantensterolen-literatuurlijst van zowel publicaties van studies waarin onderzoek is gedaan naar de cholesterolverlagende werking van plantensterolen, als van publicaties van studies naar andere effecten dan het cholesterolverlagende effect, zoals veiligheidsstudies, studies naar het werkingsmechanisme en reviews. WETENSCHAPPELIJK BEWEZEN P L A N T E N ST E R O L E N IN MEER DAN 50 WETENSCHAPPELIJKE STUDIES IS BEWEZEN DAT PLANTENSTEROLEN IN BECEL PROACTIV HET CHOLESTEROLGEHALTE SIGNIFICANT VERLAGEN* 1. WHO Factsheet No Cardiovascular Diseases. 2. Stone, NJ et al. Circulation, 2014; 129 (Suppl 2): S1-S Reiner, Z et al. Eur Heart J, 2011; 32: World Health Organisation (WHO). Global status report on noncommunicable diseases Geneva, World Health Organization, Mensink, RP et al. Am J Clin Nutr, 2003; 77: Whitehead, A et al. Am J Clin Nutr, 2014: 100(6): Ras, RT et al. British Journal of Nutrition, 2014; 112(2): Astrup, A et al. Am J Clin Nutr, 2011; 93: Kromhout, D et al. British Journal of Nutrition, 2011; 106: Mozaffarian, D et al. PLoS Med, 2010; 7(3): e Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA). EFSA Journal, 2009; 1175: Verordening (EU) Nr. 384/2010 van de Commissie. Publicatieblad van de Europese Unie, Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA). EFSA Journal, 2012; 10(5): Verordening (EU) Nr. 686/2014 van de Commissie. Publicatieblad van de Europese Unie, Demonty, I et al. Eur J Nutr, 2013; 52: Hendriks, HFJ et al. European Journal of Clinical Nutrition, 2003; 57: De Jong, N et al. Eu J Clin Nutr, 2007; 61: Gylling, H et al. Atherosclerosis, 2014; 232: Baker, WL et al. Diabetes Res Clin Pract, 2009; 84(2): e33-e Moruisi, KG et al. J Am Coll Nutr, 2006; 25(1): Scholle, JM et al. Journal of American College of Nutrition, 2009; 28: An International Atherosclerosis Society Position Paper: Global Recommendations for the Management of Dyslipidemia. J Clin Lipidol, 2014 Jan-Feb; 8(1): ESC/EAS Guidelines for the management of dyslipidaemias. European Heart Journal, 2011; 32: Nederlands Huisartsen Genootschap. NHG-standaard Cardiovasculair risicomanagement M84 (januari 2012). 36. Platform Vitale Vaten. Zorgstandaard Cardiovasculair risicomanagement Voedingsrichtlijn diabetes 2015, Nederlandse Diabetes Federatie, Amersfoort, mei The Fifth Joint Task Force of the European Society of Cardiology and Other Societies on Cardiovascular Disease Prevention in Clinical Practice. European Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice (version 2012). European Heart Journal 2012;33: Klingberg, S et al. J Nutr, 2013; 143(10): Ras, RT et al. Eur J Prev Cardiol, 2014: pii: (Epub vooruitlopend op gedrukte versie). 41. Normen L, et al. Eur J Nutr, 1999; 38: Normen, L et al. J Food Comp Analysis, 2002; 15(6): Weihrauch, JL and Gardner, JM. J Am Diet Assoc, 1978; 73(1): Plat, J et al. Eur J Clin Nutr, 2000; 54: Doornbos, AME et al. Eur J Clin Nutr, 2006; 60: Keszthelyi, D et al. Eur J Nutr, 2013; 52(4): * Becel ProActiv bevat plantensterolen. Een dagelijkse inname van 2,5-3 g plantensterolen als onderdeel van een gezonde voeding en levensstijl met voldoende groente en fruit kan het cholesterolgehalte binnen 2-3 weken met 10-12,5% verlagen. Een hoog cholesterolgehalte is een risicofactor voor de ontwikkeling van coronaire hartziekten. Hiervoor bestaan meerdere risicofactoren en de verandering van een van die factoren kan al dan niet een heilzaam effect hebben Edwards, JE and Moore, AR. BMC Family Practice, 2003; 4: Cleghorn, C. European Journal of Clinical Nutrition, 2003; 57: Chen, S et al. Lipids, 2009; 44(3): Jones, PJH et al. Am J Clin Nutr, 1999; 69: Katan, M et al. Mayo Clin Proc, 2003; 78: Roberts, WC. Am J Cardiol 1997; 80: Trautwein, EA et al. Eur J of Lipid Science and Technology, 2003: 105: De Smet, E et al. Molecular Nutrition and Food Research, 2012: 56: Normen, L et al. Role of plant sterols in cholesterol lowering. In: Dutta PC, editor. Phytosterols as functional foods components and nutraceuticals. Marcel Dekker Inc., New York: Lea, LJ and Hepburn, PA. Food Chem Toxicol, 2006; 44(18): Willems I, et al. Food and Chemical Toxicology, 2013; 62:

11 2 Ondersteunende materialen voor uw patiënten ONDERSTEUNENDE MATERIALEN VOOR UW PATIËNTEN Materialen waarmee u uw patiënten kunt ondersteunen Als onderdeel van ons commitment om voedings- en levensstijlaanpassingen van patiënten te ondersteunen, stellen wij een reeks educatieve materialen ter beschikking waarmee een interventie kan worden gestart en waarmee patiënten geïnspireerd kunnen worden in hun poging het cholesterol te verlagen Dit hoofdstuk biedt adviezen en praktische ondersteuning die u kunt delen met uw patiënten om ze te helpen de door hen beoogde cholesterolverlaging te bereiken Adviezen ten aanzien van voeding en levensstijl: Belangrijke aanpassingen in voeding en levensstijl voor het verlagen van het LDL-cholesterol: - Voeding: Moedig patiënten aan om altijd gezond te eten. Laat ze met name de inname van verzadigde vetten en transvetten beperken en deze te vervangen door enkelvoudige en meervoudige onverzadigde vetten, en de inname van vezelrijke voedingsmiddelen te verhogen (zie onderstaande tabel) - Plantensterolen: Adviseer patiënten om 1,5-3 g plantensterolen per dag in hun voeding op te nemen. Voedingsmiddelen met toegevoegde plantensterolen, zoals Becel ProActiv, kunnen helpen het cholesterolgehalte te verlagen - Gewicht en vorm: Moedig patiënten aan om een gezond gewicht en een gezonde lichaamsvorm te behouden en te voorkomen dat ze teveel vet rond hun middel krijgen Voedingsadviezen bij een verhoogd cholesterol: Consumeer meer: Vervang: Consumeer minder: Groenten Peulvruchten Geraffineerde granen Volkoren granen Bewerkte vleesproducten Rood vlees Dranken en voedingsmiddelen met toegevoegde suiker Zout Vruchten en bessen Roomboter, spreads op basis van roomboter Plantaardige oliën, spreads op basis van plantaardige oliën Vetarme zuivel Vis en zeevruchten Vetrijke zuivel Noten en zaden Alcohol WETENSCHAPPELIJK BEWEZEN P L A N T E N ST E R O L E N IN MEER DAN 50 WETENSCHAPPELIJKE STUDIES IS BEWEZEN DAT PLANTENSTEROLEN IN BECEL PROACTIV HET CHOLESTEROL- GEHALTE SIGNIFICANT VERLAGEN* 20 ** Becel ProActiv bevat plantensterolen. Een dagelijkse inname van 2,5-3 g plantensterolen als onderdeel van een gezonde voeding en levensstijl met voldoende groente en fruit kan het cholesterolgehalte binnen 2-3 weken met 10-12,5% verlagen. Een hoog cholesterolgehalte is een risicofactor voor de ontwikkeling van coronaire hartziekten. Hiervoor bestaan meerdere risicofactoren en de verandering van een van die factoren kan al dan niet een heilzaam effect hebben. 21

12 ONDERSTEUNENDE MATERIALEN VOOR UW PATIËNTEN Ondersteunende materialen voor tijdens uw consult: Ondersteunende materialen voor uw patienten thuis: Er zijn diverse ondersteunende materialen beschikbaar die u kunt gebruiken tijdens consulten met uw patiënten of die u zonder uw tussenkomst aan patiënten kunt doen toekomen. Starterskit voor het verlagen van het cholesterolgehalte: Biedt patiënten alle feiten, ondersteuning en extra motivatie die zij nodig hebben om het cholesterolgehalte te verlagen. U kunt een gratis display met 20 stuks aanvragen of patiënten kunnen een starterskit krijgen wanneer zij zich registreren op de website van Becel ProActiv. De kit bevat: Scheurblok Voedingsadvies: Dit scheurblok bevat een duidelijk overzicht van welke voeding uw patient wel, en beter met mate kan eten om het cholesterolgehalte te verlagen. U kunt uw patient een blad mee naar huis meegeven, zodat het thuis makkelijker toegepast kan worden. Vette Koffer en bijpassend scheurblok Vette Feitjes: Een koffer om makkelijk te laten zien wat de vetzuursamenstelling is van de twaalf meest gebruikte bak- en smeerproducten. Een blad van het scheurblok kunt u vervolgens aan uw patient mee naar huis meegeven. Vragen en antwoorden: Overzicht van de meest gestelde vragen over Becel ProActiv producten en plantensterolen, met uitgebreide antwoorden. - Gids voor cholesterolverlaging: Gids waarin de voeding en levensstijlaanpassingen worden beschreven die patiënten kunnen doen om het cholesterolgehalte te helpen verlagen, met onder meer een beschrijving van hoe producten met toegevoegde plantensterolen daarbij kunnen helpen - Gezonde recepten: Een reeks gezonde recepten om patiënten te inspireren en hen te helpen het cholesterolgehalte te verlagen - Voedingsoverzicht: Een duidelijk overzicht met voedingsadviezen voor een verhoogd cholesterol - Kortingsbonnen voor Becel ProActiv producten: Coupons voor de aanschaf van een willekeurig Becel ProActiv product OP VINDT U MEER MATERIALEN DIE U TIJDENS EEN CONSULT KUNT GEBRUIKEN OF AAN UW PATIËNTEN KUNT GEVEN OM GESPREKKEN OVER VOEDING EN LEVENSSTIJL TE VERGEMAKKELIJKEN. DEZE MATERIALEN KUNT U ZOWEL DOWNLOADEN ALS GRATIS BESTELLEN. Consumentenbrochure Becel ProActiv: Een overzichtelijke brochure met informatie over het cholesterol, plantensterolen, Becel ProActiv en voeding en recepten tips. Becel ProActiv Beweegboekje: Een boekje vol met handige tips voor uw patient om vaker te gaan bewegen en meteen aan de slag te kunnen. U KUNT UW PATIENTEN OOK DOORVERWIJZEN NAAR OF NAAR VOOR MEER INFORMATIE, ONDERSTEUNING, MOTIVATIE EN RECEPT INSPIRATIE 22 23

KEN JIJ JE CHOLESTEROL- GEHALTE? PRAAT EROVER MET JE HUISARTS

KEN JIJ JE CHOLESTEROL- GEHALTE? PRAAT EROVER MET JE HUISARTS KEN JIJ JE CHOLESTEROL- GEHALTE? PRAAT EROVER MET JE HUISARTS Cholesterol is een vetachtige stof die van nature in het lichaam voorkomt, en wordt aangemaakt door de lever (endogene cholesterol). Cholesterol

Nadere informatie

Voor op brood (kuipjes 41 % totaal vet) Voor op brood (kuipjes > 41 % vet) Twenty Four Brio Light Becel pro.activ Calorie Light

Voor op brood (kuipjes 41 % totaal vet) Voor op brood (kuipjes > 41 % vet) Twenty Four Brio Light Becel pro.activ Calorie Light INFOKAART n van margarine-, halvarine- en bak- en braadproducten December 2016 - Het assortiment margarineproducten wordt steeds groter en sluit steeds beter aan op de wensen en eisen van de consument.

Nadere informatie

Koolhydraten en de preventie van welvaartsziekten

Koolhydraten en de preventie van welvaartsziekten Koolhydraten en de preventie van welvaartsziekten Evidence-based richtlijn van de German Nutrition Society Van vezels tot suikers: koolhydraten omvatten een brede range van voedingsstoffen. Wat is er precies

Nadere informatie

Verhoogd cholesterolgehalte. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg

Verhoogd cholesterolgehalte. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg Verhoogd cholesterolgehalte Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Cholesterolgehalte 3 Cholesterol 3 Cholesterol in voeding 4 Verhoogd cholesterolgehalte

Nadere informatie

Kies gezond vet! Wetenschap en praktijk! Gerard Hornstra,"

Kies gezond vet! Wetenschap en praktijk! Gerard Hornstra, Kies gezond vet! Wetenschap en praktijk! Gerard Hornstra," emeritus hoogleraar " Experimentele Voedingskunde" Universiteit Maastricht" " Voorzitter MVO stuurgroep" Kies gezond vet! Kies gezond vet!! Vet

Nadere informatie

Wetenschappelijke onderbouwing Nederlandse voedingsrichtlijnen

Wetenschappelijke onderbouwing Nederlandse voedingsrichtlijnen Wetenschappelijke onderbouwing Nederlandse voedingsrichtlijnen Prof Daan Kromhout Gezondheidsraad Gezondheidsraad 1 De commissie Wat zijn Richtlijnen goede voeding? Geïntegreerde boodschappen gebaseerd

Nadere informatie

Workshop diabetes en koolhydratenbeperking bij overgewicht. Graag in samenwerking

Workshop diabetes en koolhydratenbeperking bij overgewicht. Graag in samenwerking Workshop diabetes en koolhydratenbeperking bij overgewicht Graag in samenwerking Voor zowel kinderen als volwassenen zijn overgewicht en obesitas de belangrijkste risicofactoren voor de ontwikkeling van

Nadere informatie

GIDS VOOR FAMILIALE HYPERCHOLESTEROLEMIE (FH) VOOR DE PATIËNT. Heterozygote familiale hypercholesterolemie - voorbeeld van een stamboom

GIDS VOOR FAMILIALE HYPERCHOLESTEROLEMIE (FH) VOOR DE PATIËNT. Heterozygote familiale hypercholesterolemie - voorbeeld van een stamboom GIDS VOOR FAMILIALE HYPERCHOLESTEROLEMIE (FH) VOOR DE PATIËNT Heterozygote familiale hypercholesterolemie - voorbeeld van een stamboom INHOUD DEEL 1: WAT IS FH? 2 DEEL 2: FH DIAGNOSTICEREN 7 DEEL 3: FH

Nadere informatie

lyondellbasell.com Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid

lyondellbasell.com Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid Verander je keuzes, verander je leven Deze presentatie heeft als doel om u betere beslissingen te laten nemen m.b.t. voeding om zo uw gezondheid te verbeteren. Belangrijke

Nadere informatie

Nieuwe Richtlijnen Goede Voeding

Nieuwe Richtlijnen Goede Voeding Nieuwe Richtlijnen Goede Voeding Wat zijn de nieuwe voedingsaanbevelingen vanuit de wetenschap? Prof. Edith Feskens, edith.feskens@wur.nl Inhoud Voedingsonderzoek is moeilijk! Hoe komen Richtlijnen tot

Nadere informatie

Vetten, sojaproducten en gezondheid van het hart Wat zegt de wetenschap?

Vetten, sojaproducten en gezondheid van het hart Wat zegt de wetenschap? Vetten, sojaproducten en gezondheid van het hart Wat zegt de wetenschap? Standpuntnota van de ENSA Scientific Advisory Committee Inleiding Sinds vele jaren erkennen wetenschappers de belangrijke rol die

Nadere informatie

Dit document vormt slechts een documentatiehulpmiddel en verschijnt buiten de verantwoordelijkheid van de instellingen

Dit document vormt slechts een documentatiehulpmiddel en verschijnt buiten de verantwoordelijkheid van de instellingen 2014R1226 NL 18.11.2014 000.001 1 Dit document vormt slechts een documentatiehulpmiddel en verschijnt buiten de verantwoordelijkheid van de instellingen B VERORDENING (EU) Nr. 1226/2014 VAN DE COMMISSIE

Nadere informatie

De richtlijnen zijn bedoeld voor de ogenschijnlijk gezonde bevolking

De richtlijnen zijn bedoeld voor de ogenschijnlijk gezonde bevolking Samenvatting De zogeheten Richtlijnen goede voeding zijn bedoeld om de overheid steun te bieden bij het ontwikkelen van een voedingsbeleid en bij het volgen van de effecten van dat beleid. Het advies vormt

Nadere informatie

Cholesterol Cholesterol

Cholesterol Cholesterol Cholesterol Een verhoogd cholesterolgehalte (ook hypercholesterolemie of hyperlipidemie genoemd) in het bloed vergroot de kans op harten vaatziekten. Hart- en vaatziekten zijn een veel voorkomende complicatie

Nadere informatie

Diewertje Sluik, Edith Feskens

Diewertje Sluik, Edith Feskens Nutriëntendichtheid van basisvoedingsmiddelen Diewertje Sluik, Edith Feskens NZO Symposium, 21 November 2013 Inhoud Kwaliteit van voeding meten: dieetscores/indexen Nutrient profiling Nutriëntendichtheid

Nadere informatie

NDF VOEDINGSRICHTLIJN DIABETES 2015

NDF VOEDINGSRICHTLIJN DIABETES 2015 NDF VOEDINGSRICHTLIJN DIABETES 2015 HANNE VAN BALLEGOOIJEN nr. 1 Het begint met een idee DISCLOSURE De totstandkoming van deze richtlijn is gefinancierd door het Diabetes Fonds. Geen van de leden van de

Nadere informatie

VETTEN EN GEZONDHEID INGEBORG A BROUWER, PHD HOOGLERAAR VOEDING VOOR GEZOND LEVEN VRIJE UNIVERSITEIT AMSTERDAM

VETTEN EN GEZONDHEID INGEBORG A BROUWER, PHD HOOGLERAAR VOEDING VOOR GEZOND LEVEN VRIJE UNIVERSITEIT AMSTERDAM VETTEN EN GEZONDHEID INGEBORG A BROUWER, PHD HOOGLERAAR VOEDING VOOR GEZOND LEVEN VRIJE UNIVERSITEIT AMSTERDAM ACHTERGROND Geregistreerd voedingswetenschapper: Nederlandse Academie van Voedingswetenschappen

Nadere informatie

Ik heb cholesterol Wat nu?

Ik heb cholesterol Wat nu? Ik heb cholesterol Wat nu? Belangrijk: Deze patiëntbrief is bedoeld ter ondersteuning van het consult door de huisarts. Deze informatie dient dus niet als vervanging van een consult bij een arts. Bedenk

Nadere informatie

Voedingsrichtlijn Diabetes 2015

Voedingsrichtlijn Diabetes 2015 Voedingsrichtlijn Diabetes 2015 Esther Pekel diëtist Diabetescentrum 2015 1 Voedingsrichtlijn 2015 1e wetenschappelijke onderbouwde voedingsrichtlijn DM geschreven i.o.v. de NDF in 2006. 2e herziene richtlijn

Nadere informatie

de heer Uwe CORSEPIUS, secretaris-generaal van de Raad van de Europese Unie

de heer Uwe CORSEPIUS, secretaris-generaal van de Raad van de Europese Unie RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 11 maart 2014 (OR. en) 7579/14 DENLEG 64 AGRI 193 BEGELEIDENDE NOTA van: de Europese Commissie ingekomen: 10 maart 2014 aan: Nr. Comdoc.: D031056/03 Betreft: de heer

Nadere informatie

De wetenschap achter de richtlijn voor vet

De wetenschap achter de richtlijn voor vet De wetenschap achter de richtlijn voor vet Marianne Geleijnse Hoogleraar Voeding en Hart- en Vaatziekten Afdeling Humane Voeding, Wageningen Universiteit MVO Netwerkevent 31 maart 2016 Subsidies van voedingsindustrie

Nadere informatie

VOOR FAMILIALE HYPERCHOLESTEROLEMIE (FH) VOOR DE PATIËNT. Heterozygote familiale hypercholesterolemie - voorbeeld van een stamboom

VOOR FAMILIALE HYPERCHOLESTEROLEMIE (FH) VOOR DE PATIËNT. Heterozygote familiale hypercholesterolemie - voorbeeld van een stamboom GIDS VOOR FAMILIALE HYPERCHOLESTEROLEMIE (FH) VOOR DE PATIËNT Heterozygote familiale hypercholesterolemie - voorbeeld van een stamboom FH Patient Booklet_nl-BE final2017.indd 1 18/05/2017 11:04 INHOUD

Nadere informatie

10 KEER GEZOND EET GROENTEN

10 KEER GEZOND EET GROENTEN 10 KEER GEZOND 10 KEER GEZOND Er zijn volgens ons tien regels waar het voedingspatroon van elke sporter of niet-sporter dagelijks aan zou moeten voldoen. Deze richtlijnen zijn grotendeels gebaseerd op

Nadere informatie

Diabetes type 2 Het belang van gezonde voeding

Diabetes type 2 Het belang van gezonde voeding Diabetes type 2 Het belang van gezonde voeding Gezond eten is voor iedereen belangrijk, maar voor mensen met diabetes type 2 zijn er extra aandachtspunten. Onze voedingsadviezen helpen je. Wat gebeurt

Nadere informatie

Gids voor cholesterol verlaging

Gids voor cholesterol verlaging Gids voor cholesterol verlaging Je cholesterol verlagen? Volg de gids! Tips om dag na dag te werken aan het verlagen van je cholesterol? Op zoek naar goede gewoonten die je makkelijk in je dagelijks leven

Nadere informatie

S C H I J F V A N V I J F

S C H I J F V A N V I J F SCHIJF VAN VIJF DE SCHIJF VAN VIJF, GOED VOOR JE LIJF! V o o r i e d e r e e n i s e e n v o e d i n g s k e u z e v a n b e l a n g w a a r a l l e b e n o d i g d e voedingsstoffen in zitten. Dit zijn

Nadere informatie

Gezonde Voeding Tips

Gezonde Voeding Tips Gezonde Voeding Tips Waarom is een gezond dieet zo belangrijk? A) Voorkom risico s op aandoeningen Weet je dat de meeste aandoeningen kunnen worden voorkomen? Voorbeelden hiervan zijn:» Hartaandoeningen»

Nadere informatie

Vetten en cardiovasculaire gezondheid: juist en fout uit elkaar houden!

Vetten en cardiovasculaire gezondheid: juist en fout uit elkaar houden! Vetten en cardiovasculaire gezondheid: juist en fout uit elkaar houden! Brussel, december 2015 - De Belgische Cardiologische Liga wilde alles op een rijtje zetten over vetten en hun rol bij hart- en vaataandoeningen.

Nadere informatie

28-9-2014. Inhoud. Voeding en leefstijl bij en na kanker. 1. Voeding van vroeger tot nu. 1. Voeding van vroeger tot nu. 2.

28-9-2014. Inhoud. Voeding en leefstijl bij en na kanker. 1. Voeding van vroeger tot nu. 1. Voeding van vroeger tot nu. 2. Voeding en leefstijl bij en na kanker Malu van Geel Inhoud 1. Voeding van vroeger tot nu 2. Voeding en kanker 3. Aanbevelingen 4. Veel gestelde vragen 1. Voeding van vroeger tot nu 1 Hippocrates Laat voeding

Nadere informatie

Cholesterol. Alles wat je ooit wilde weten

Cholesterol. Alles wat je ooit wilde weten Cholesterol Alles wat je ooit wilde weten Waar komt cholesterol vandaan? Het overgrote deel van de cholesterol in ons lichaam maakt ons lichaam zélf aan. Eén derde nemen we op via onze voeding. Cholesterol

Nadere informatie

Alles over VETTEN GOEDE ÉN SLECHTE. E-book

Alles over VETTEN GOEDE ÉN SLECHTE. E-book Alles over VETTEN GOEDE ÉN SLECHTE E-book WAT IS VET? VET IS EEN VOEDINGSSTOF DIE ZIT IN BIJVOORBEELD HALVARINE, OLIE, VLEES, KAAS EN IN KOEK, SNACKS EN SAUZEN. VET IS ALTIJD EEN MENGSEL VAN VETZUREN.

Nadere informatie

TE HOGE CHOLESTEROL WAT NU?

TE HOGE CHOLESTEROL WAT NU? TE HOGE CHOLESTEROL WAT NU? Veel landgenoten hebben een hoge cholesterolspiegel, vaak zonder het te weten. We vertellen wat het is en vooral wat je er aan kan doen. Wat is cholesterol? Cholesterol is een

Nadere informatie

Gezonde basisvoeding met de Schijf van Vijf Factsheet

Gezonde basisvoeding met de Schijf van Vijf Factsheet Voedingscentrum De erkende autoriteit op het gebied van gezond, veilig en duurzaam eten Gezonde basisvoeding met de Schijf van Vijf Factsheet De Schijf van Vijf is het voorlichtingsmodel dat het Voedingscentrum

Nadere informatie

Rapport Gezondheids-APK

Rapport Gezondheids-APK Rapport Gezondheids-APK Glucose Cholesterol Bloeddruk BMI Uw Gezondheids-APK We zijn steeds meer bezig met onze gezondheid, maar wat is het effect van onze leefstijl? Door bewust om te gaan met ons lichaam

Nadere informatie

Vegan super health, mythe of waarheid?

Vegan super health, mythe of waarheid? Vegan super health, mythe of waarheid? Voedingswetenschap en activisme Martine van Haperen Vegetus.nl What The Health? Google trends: vegan in Nederland Wie ben ik? Veganist Vegetus en Gewoon Vegan Gewichtsconsulent

Nadere informatie

Voedselconsumptie Vergeleken met de Richtlijnen goede voeding Belangrijkste bevindingen

Voedselconsumptie Vergeleken met de Richtlijnen goede voeding Belangrijkste bevindingen Voedselconsumptie 212-214 Vergeleken met de Richtlijnen goede voeding 215 Het RIVM onderzoekt de voedselconsumptie in Nederland. Deze factsheet geeft in het kort weer hoe volwassenen (19-79 jaar) in de

Nadere informatie

Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over.

Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Pre-diabetes Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Wat is pre-diabetes Pre-diabetes is het stadium vóór diabetes (suikerziekte). Het

Nadere informatie

Individueel zorgplan vitale vaten

Individueel zorgplan vitale vaten Individueel zorgplan vitale vaten Wat kunt u zelf doen? Een gezonde leefstijl is het belangrijkste bij de aanpak van risicofactoren. Misschien is uw leefstijl wel goed. Zorgverleners kunnen u adviseren

Nadere informatie

Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over.

Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Pre-diabetes Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Wat is pre-diabetes Pre-diabetes is het stadium vóór diabetes (suikerziekte). Het

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 - Gezond eten met aandacht voor goede vetten

Hoofdstuk 1 - Gezond eten met aandacht voor goede vetten E-learning module vetten en gezondheid Hoofdstuk 1 - Gezond eten met aandacht voor goede vetten Hoofdstuk 1 gaat over de rol van vetten in een gezond voedingspatroon. Na bestudering van dit hoofdstuk weet

Nadere informatie

Voedselconsumptie Vergelijking met de Richtlijnen goede voeding Belangrijkste bevindingen

Voedselconsumptie Vergelijking met de Richtlijnen goede voeding Belangrijkste bevindingen Voedselconsumptie 12-16 Vergelijking met de Richtlijnen goede voeding 15 Het RIVM onderzoekt de voedselconsumptie in Nederland. Van ruim mensen in de leeftijd van 1 tot en met 79 jaar is van 12 tot en

Nadere informatie

Hartvriendelijke voeding

Hartvriendelijke voeding Hartvriendelijke voeding Hart- en vaatziekten Hart- en vaatziekten bundelt allerhande aandoeningen van het hart en de bloedvaten. De arts stelt de diagnose en bepaalt uw cardiovasculair risico. Omdat voorkomen

Nadere informatie

8.5. Boekverslag door Stefan 3796 woorden 29 oktober keer beoordeeld. Wetenschapsoriëntatie

8.5. Boekverslag door Stefan 3796 woorden 29 oktober keer beoordeeld. Wetenschapsoriëntatie Boekverslag door Stefan 3796 woorden 29 oktober 2017 8.5 2 keer beoordeeld Vak Wetenschapsoriëntatie https://www.scholieren.com/verslag/111353 Pagina 1 van 12 Achtergrondinformatie De Schijf van Vijf geeft

Nadere informatie

Gezonder eten, meer bewegen: leuk voor jezelf en goed voor je hart

Gezonder eten, meer bewegen: leuk voor jezelf en goed voor je hart Gezonder eten, meer bewegen: leuk voor jezelf en goed voor je hart Ontdek hoe kleine veranderingen elke dag een verschil maken Nicolas Guggenbühl, diëtist-voedingsdeskundige, met de medewerking van prof.

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Hart en vaatziekten bestrijden en voorkomen met vitamine C Een goedkope en effectieve aanpak van hart en vaatziekten is heel goed mogelijk. En dan niet met farmaceutische middelen, die eigenlijk alleen

Nadere informatie

Lipiden, Diabetes en Cardiovasculair Risicomanagement. 17 januari 2013, Utrecht Dr. Janneke Wittekoek, Cardioloog Stichting Actief Preventie Plan

Lipiden, Diabetes en Cardiovasculair Risicomanagement. 17 januari 2013, Utrecht Dr. Janneke Wittekoek, Cardioloog Stichting Actief Preventie Plan Lipiden, Diabetes en Cardiovasculair Risicomanagement 17 januari 2013, Utrecht Dr. Janneke Wittekoek, Cardioloog Stichting Actief Preventie Plan Vet in Historisch Perspectief simpele vetopstapelingsziekte

Nadere informatie

Wat zijn vetten? Soorten vetten Onverzadigde vetten Verzadigde vetten Transvetten Vetpercentages Tips

Wat zijn vetten? Soorten vetten Onverzadigde vetten Verzadigde vetten Transvetten Vetpercentages Tips Vetten 1 Onderwerpen Wat zijn vetten? Soorten vetten Onverzadigde vetten Verzadigde vetten Transvetten Vetpercentages Tips 2 Wat zijn vetten? Vetten zijn naast eiwitten en koolhydraten, een van de drie

Nadere informatie

Nieuwe wegen naar gezonde voeding

Nieuwe wegen naar gezonde voeding Nieuwe wegen naar gezonde voeding 1 Wat eten we en wordt het beter? Matthijs van den Berg Hoofd van het Centrum Voeding, Preventie en Zorg bij het RIVM. 2 Wat eten we en wordt het beter? Matthijs van den

Nadere informatie

Kwaliteitsindicatoren diabetes type 2 (fase 2)

Kwaliteitsindicatoren diabetes type 2 (fase 2) Kwaliteitsindicatoren diabetes type 2 (fase 2) Nederlandse Diabetes Federatie 033-4480845 info@diabetesfederatie.nl Stationsplein 139 3818 LE Amersfoort Kwaliteitsindicatoren diabetes type 2 (fase 2) De

Nadere informatie

Een gezonder leven met een lager cholesterol. Voorlichtingsmateriaal ten behoeve van patiënten met een verhoogd cholesterol

Een gezonder leven met een lager cholesterol. Voorlichtingsmateriaal ten behoeve van patiënten met een verhoogd cholesterol Een gezonder leven met een lager cholesterol Voorlichtingsmateriaal ten behoeve van patiënten met een verhoogd cholesterol Een gezonder leven met een lager cholesterol Voorlichtingsmateriaal ten behoeve

Nadere informatie

VOEDING & DIABETES. De rol van dieetzorg bij de mens met diabetes mellitus. Janneke de Keijzer, dietist Diabetes Nutrition Organisation

VOEDING & DIABETES. De rol van dieetzorg bij de mens met diabetes mellitus. Janneke de Keijzer, dietist Diabetes Nutrition Organisation VOEDING & DIABETES De rol van dieetzorg bij de mens met diabetes mellitus Janneke de Keijzer, dietist Diabetes Nutrition Organisation 26 september 2013 Warming up Waar denk je aan, voeding & diabetes?

Nadere informatie

De noodzaak van gezond eten in Suriname

De noodzaak van gezond eten in Suriname De noodzaak van gezond eten in Suriname Jennifer Plein, Dietist/voedingskundige/directeur van Goodfood Congres: Voeding en duurzame landbouw in Suriname Vrijdag 17 november 2017 Willekeurig Surinaams feest

Nadere informatie

HAVER APPELVEZEL VEZELS UIT 6 NATUURLIJKE BRONNEN CITRUS WITLOF MAIS HAVER SOJA

HAVER APPELVEZEL VEZELS UIT 6 NATUURLIJKE BRONNEN CITRUS WITLOF MAIS HAVER SOJA HAVER APPELVEZEL CITRUS VEZELS UIT 6 NATUURLIJKE BRONNEN APPEL HAVER WITLOF SOJA MAIS WAT ZIJN VEZELS? Als essentieel onderdeel van een evenwichtig dieet helpen vezels uw spijsverteringssysteem in goede

Nadere informatie

Afdeling Diëtetiek. Dieet bij een verhoogd cholesterolgehalte

Afdeling Diëtetiek. Dieet bij een verhoogd cholesterolgehalte Afdeling Diëtetiek Dieet bij een verhoogd cholesterolgehalte Algemeen U heeft een verhoogd cholesterolgehalte. Deze folder bevat informatie over het dieet bij een verhoogd cholesterolgehalte. U kunt deze

Nadere informatie

15 Voedingsregels voor een betere gezondheid.

15 Voedingsregels voor een betere gezondheid. 15 Voedingsregels voor een betere gezondheid www.fitpsel.nl Alsjeblieft; de 15 voedingsregels voor een betere gezondheid gratis voor jou! Door toepassing van deze eenvoudige regels reduceer je chronische

Nadere informatie

Becel Pro Activ Margarine 250G 8x

Becel Pro Activ Margarine 250G 8x BECEL EAN: 08712566184446 (CE), 08712566653805 (HE), 08712566184453 (Pallet) Basisgegevens Commerciële naam Wettelijke naam Functionele naam Merk Product met 35% vet, met toegevoegde plantensterolen. Margarine

Nadere informatie

2. Schijf van Vijf samengevat

2. Schijf van Vijf samengevat 2. Schijf van Vijf samengevat 2.1 De essentie van de Schijf van Vijf De Schijf van Vijf is het beeldmerk dat laat zien wat gezond eten inhoudt. Het beeldmerk wordt onderbouwd met de Richtlijnen Schijf

Nadere informatie

Voedingsadviezen. 2.1. Samenstelling van de voeding. 6-7 sneetjes. 20-25 g. 4-5 aardappelen/ opscheplepels

Voedingsadviezen. 2.1. Samenstelling van de voeding. 6-7 sneetjes. 20-25 g. 4-5 aardappelen/ opscheplepels Hoofdstuk 2 Voedingsadviezen voor mensen met diabetes mellitus 2.1. Samenstelling van de voeding Dieetadviezen bij diabetes mellitus zijn niet anders dan adviezen voor een goede voeding. De basis van een

Nadere informatie

Mijn zorgplan Preventie en behandeling Hart- en Vaatziekten

Mijn zorgplan Preventie en behandeling Hart- en Vaatziekten Mijn zorgplan Preventie en behandeling Hart- en Vaatziekten WWW.ZORROO.NL 1 Voorwoord Zorroo staat voor Zorggroep Regio Oosterhout & Omstreken. Wij zijn een organisatie die samen met uw huisarts en andere

Nadere informatie

Bijlage III Wijzigingen van de samenvattingen van productkenmerken en bijsluiters.

Bijlage III Wijzigingen van de samenvattingen van productkenmerken en bijsluiters. Bijlage III Wijzigingen van de samenvattingen van productkenmerken en bijsluiters. Opmerking: deze wijzigingen van de samenvatting van de productkenmerken en de bijsluiter waren geldig ten tijde van het

Nadere informatie

De grote voedingsquiz

De grote voedingsquiz De grote voedingsquiz De grote voedingsquiz 3 rondes elke ronde 1 winnaar nieuwe ronde, nieuwe kansen finale: de 3 winnaars tegen elkaar De grote voedingsquiz = antwoord is goed RONDE 0 Vraag 1 Het is

Nadere informatie

Omega-3 vetzuren: wat... waarom... waar...

Omega-3 vetzuren: wat... waarom... waar... Omega-3 vetzuren: wat... waarom... waar... Op uw gezondheid! U bent baas over uw eigen lichaam. Gelukkig maar. Dat brengt natuurlijk een zekere verantwoordelijkheid met zich mee. Alles wat u eet en drinkt

Nadere informatie

Dia 1 Lipiden, Diabetes en Cardiovasculair Risicomanagement. Dia 2. Dia 3. Vet in Historisch Perspectief. simpele vetopstapelingsziekte

Dia 1 Lipiden, Diabetes en Cardiovasculair Risicomanagement. Dia 2. Dia 3. Vet in Historisch Perspectief. simpele vetopstapelingsziekte Dia 1 Lipiden, Diabetes en Cardiovasculair Risicomanagement 17 januari 2013, Utrecht Dr. Janneke Wittekoek, Cardioloog Stichting Actief Preventie Plan Dia 2 Vet in Historisch Perspectief simpele vetopstapelingsziekte

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Vetten zijn gezond en noodzakelijk laat je niets wijsmaken Vet heeft een slecht imago en dat is vreemd omdat vet noodzakelijk is en zeker niet alleen maar slecht is en het het is niet iets wat je zoveel

Nadere informatie

Diabetes, kanker en vaatziekten: de evolutie van welvaartsfenomenen Hanno Pijl LUMC, Afd Endocrinologie

Diabetes, kanker en vaatziekten: de evolutie van welvaartsfenomenen Hanno Pijl LUMC, Afd Endocrinologie Diabetes, kanker en vaatziekten: de evolutie van welvaartsfenomenen Hanno Pijl LUMC, Afd Endocrinologie Chronische ziekte prevalentie in Nederland Astma, diabetes, reuma, migraine, hoge bloeddruk, kanker,

Nadere informatie

Protocol module Voeding Generiek

Protocol module Voeding Generiek Protocol module Voeding Generiek ZIO Versie 1.0, 180418 Inhoud 1. Inleiding... 2 2. Behandeling... 2 3. Algemene voedingsadviezen door praktijkondersteuner en huisarts... 2 Richtlijnen Gezonde voeding...

Nadere informatie

Transvetzuurgehalte in chips verlaagd

Transvetzuurgehalte in chips verlaagd Transvetzuurgehalte in chips verlaagd Projectnummer: ZD 04 K102 Datum: maart 2006 1 Samenvatting Het streven van de Minister van VWS is dat in 2010 meer mensen eten volgens de Richtlijnen Goede Voeding

Nadere informatie

Bewegen x vakleerkracht = toekomst 2

Bewegen x vakleerkracht = toekomst 2 Bewegen x vakleerkracht = toekomst 2 Workshop voeding Vincent Verdoorn Fontys Sporthogeschool (Bewegen + voeding) x vakleerkracht = toekomst 2 Workshop voeding Vincent Verdoorn Fontys Sporthogeschool Inhoud

Nadere informatie

ESC GUIDELINES BEHANDELING DYSLIPIDEMIEEN

ESC GUIDELINES BEHANDELING DYSLIPIDEMIEEN ESC GUIDELINES BEHANDELING DYSLIPIDEMIEEN DR SELLESLAGH ST JOZEF ZIEKENHUIS BORNEM 20/09/2012 BRUSSEL - Het aantal patiënten dat cholesterolverlagende middelen neemt, is in vijf jaar tijd met de helft

Nadere informatie

= antwoord is goed. De grote voedingsquiz. De grote voedingsquiz. De grote voedingsquiz RONDE 0. Vraag 1 Het is vandaag dinsdag 12 februari 2013.

= antwoord is goed. De grote voedingsquiz. De grote voedingsquiz. De grote voedingsquiz RONDE 0. Vraag 1 Het is vandaag dinsdag 12 februari 2013. De grote voedingsquiz 3 rondes elke ronde 1 winnaar De grote voedingsquiz nieuwe ronde, nieuwe kansen finale: de 3 winnaars tegen elkaar De grote voedingsquiz RONDE 0 Vraag 1 Het is vandaag dinsdag 12

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Maatregelen om een (nieuwe) beroerte te voorkomen

Patiënteninformatie. Maatregelen om een (nieuwe) beroerte te voorkomen Patiënteninformatie Maatregelen om een (nieuwe) beroerte te voorkomen Inhoud Inhoud... 2 Inleiding... 3 Even opfrissen... 4 Risicofactoren... 5 Niet beïnvloedbare risicofactoren... 5 Beïnvloedbare risicofactoren...

Nadere informatie

Het programma. De boodschappenkar. Even voorstellen: Door de bomen het bos niet meer zien? Feiten en fabels

Het programma. De boodschappenkar. Even voorstellen: Door de bomen het bos niet meer zien? Feiten en fabels De boodschappenkar Door: Anne Mesman-de Winter, Diëtist Het programma over goede voeding Informatie over de Richtlijnen goede voeding Hoe ziet volgens u een gezond boodschappenmandje eruit? Toelichting

Nadere informatie

Vitamine B12 Brood Glucose Biefstuk Fruitsap Proteïnen Kiwi Zetmeel Calcium Broccoli

Vitamine B12 Brood Glucose Biefstuk Fruitsap Proteïnen Kiwi Zetmeel Calcium Broccoli Toetsvragen voedingsleer 1. Voedingsmiddel of voedingsstof? Kruis het juiste antwoord aan! Voedingsmiddel Voedingsstof Vitamine B12 Brood Glucose Biefstuk Fruitsap Proteïnen Kiwi Zetmeel Calcium Broccoli

Nadere informatie

Hart en Vaataandoeningen, Leefstijlziektes? of! Leo Schrijvers Cardioloog

Hart en Vaataandoeningen, Leefstijlziektes? of! Leo Schrijvers Cardioloog Van harte welkom! Hart en Vaataandoeningen, Leefstijlziektes? of! Leo Schrijvers Cardioloog CONFUCIUS: Chinees wijsgeer circa 500 voor Christus Het is niet moeilijk om het goede te herkennen, maar wel

Nadere informatie

Voedingsadvies bij zwangerschapsdiabetes. diabetes gravidarum

Voedingsadvies bij zwangerschapsdiabetes. diabetes gravidarum Voedingsadvies bij zwangerschapsdiabetes diabetes gravidarum 2 Deze brochure is bedoeld voor vrouwen met diabetes gravidarum. In deze brochure wordt informatie gegeven over o.a. de richtlijnen voor de

Nadere informatie

Programma Doelmatigheid Cardiovasculair Risicomanagement. Welke rol speelt u bij de preventie en behandeling van hart- en vaatziekten?

Programma Doelmatigheid Cardiovasculair Risicomanagement. Welke rol speelt u bij de preventie en behandeling van hart- en vaatziekten? Programma Doelmatigheid Cardiovasculair Risicomanagement Welke rol speelt u bij de preventie en behandeling van hart- en vaatziekten? DGV_08_DEF1.indd 1 01-09-2008 10:19:43 NHG DGV Hoge sterfte door hart-

Nadere informatie

start vandaag met Cholesterol verlagen

start vandaag met Cholesterol verlagen start vandaag met Cholesterol verlagen Inhoud welkom 4 hoe cholesterol verlagen werkt 5 plantensterolen 7 een verantwoorde leefstijl 9 verantwoord eten 11 recepten 14 cholesterol verlagen 18 welkom Elke

Nadere informatie

Vol verwachting is afgelopen

Vol verwachting is afgelopen Wat is er nieuw aan de Schijf van Vijf? Na een gedegen voorbereiding en hard werken presenteerde het Voedingscentrum op 22 maart de nieuwe Schijf van Vijf. Een belangrijke dag voor diëtisten en andere

Nadere informatie

Gezonde voeding. Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat Ieper N Diensthoofd keuken

Gezonde voeding. Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat Ieper N Diensthoofd keuken Gezonde voeding Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat 12 8900 Ieper 40.049N 20171110 www.yperman.net 057 35 35 35 info@yperman.net Diensthoofd keuken Een gezonde voeding is een voeding die alle essentiële

Nadere informatie

U hoeft geen acrobaat te zijn om uw cholesterol in evenwicht te houden

U hoeft geen acrobaat te zijn om uw cholesterol in evenwicht te houden U hoeft geen acrobaat te zijn om uw cholesterol in evenwicht te houden MorEPA cholesterol Behoud van een gezonde cholesterolspiegel* *Monacolin K uit rood gefermenteerde rijst draagt bij tot de instandhouding

Nadere informatie

Leefstijlinterventies met stip op 1! Inhoud. Over de zgn. Preventieparadox. The Epidemiological Evidence. Edith Feskens, edith.feskens@wur.

Leefstijlinterventies met stip op 1! Inhoud. Over de zgn. Preventieparadox. The Epidemiological Evidence. Edith Feskens, edith.feskens@wur. Leefstijlinterventies met stip op 1! The Epidemiological Evidence Edith Feskens, edith.feskens@wur.nl Inhoud Waarom is rol voor leefstijl lang onderbelicht geweest? Voeding en Bloeddruk Preventie van type

Nadere informatie

PERFECT BALANCE. supergezonde oliemelange met omega-3, omega-6 en omega-9

PERFECT BALANCE. supergezonde oliemelange met omega-3, omega-6 en omega-9 PERFECT BALANCE supergezonde oliemelange met omega-3, omega-6 en omega-9 Deze combinatie van bijzondere biologische oliën bevat precies de essentiële vetzuren die uw lichaam nodig heeft om goed te kunnen

Nadere informatie

Cholesterol, Pas onlangs gehoord dat u een te hoog cholesterol hebt? Of worstelt u er al jaren mee? U staat hierin niet alleen!

Cholesterol, Pas onlangs gehoord dat u een te hoog cholesterol hebt? Of worstelt u er al jaren mee? U staat hierin niet alleen! Cholesterol, IK KRIJG JE ONDER DE DUIM. Een hoog LDL-cholesterol verhoogt het risico op hart- en vaatziekten. 1,2 In deze brochure leest u hoe u dat verlaagt en zo het risico op een hartaanval of beroerte

Nadere informatie

Inhoud. Leefstijlinterventies met stip op 1! Voorbeeld van de PP: het effect van bloeddrukverlaging op sterfte. Over de zgn.

Inhoud. Leefstijlinterventies met stip op 1! Voorbeeld van de PP: het effect van bloeddrukverlaging op sterfte. Over de zgn. Leefstijlinterventies met stip op 1! Inhoud The Epidemiological Evidence Edith Feskens, edith.feskens@wur.nl Waarom is rol voor leefstijl lang onderbelicht geweest? Voeding en Bloeddruk Preventie van type

Nadere informatie

Cholesterol, *Vergeleken met de uitgangswaarde die de patiënten in medische onderzoeken hadden.

Cholesterol, *Vergeleken met de uitgangswaarde die de patiënten in medische onderzoeken hadden. Repatha is een nieuwe behandeling die het slechte cholesterol (LDL-cholesterol) verlaagt met circa 60%*. Deze verlaging komt bovenop de verlaging die u misschien al met andere geneesmiddelen hebt behaald

Nadere informatie

Stichting reclame code : uitspraken zoeken

Stichting reclame code : uitspraken zoeken Page 1 of 6 NIEUWS RECLAME VAN SIMPEL VOOR INSTELLEN BELPLAFOND DOOR OUDERS MISLEIDEND Datum: 28 april 2011 Dossiernr: 2010/00672 Uitspraak: Aanbeveling Product / dienst: Gezondheid Motivatie: Misl. Voornaamste

Nadere informatie

Leefstijlinterventies met stip op 1!

Leefstijlinterventies met stip op 1! Leefstijlinterventies met stip op 1! The Epidemiological Evidence Edith Feskens, edith.feskens@wur.nl Inhoud Waarom is rol voor leefstijl lang onderbelicht geweest? Voeding en Bloeddruk Preventie van type

Nadere informatie

voedingsadvies bij een verhoogd cholesterolgehalte Ondersteunende informatie en voedingsadviezen bestemd voor uw patiënten en/of uw cliënten.

voedingsadvies bij een verhoogd cholesterolgehalte Ondersteunende informatie en voedingsadviezen bestemd voor uw patiënten en/of uw cliënten. voedingsadvies bij een verhoogd cholesterolgehalte Ondersteunende informatie en voedingsadviezen bestemd voor uw patiënten en/of uw cliënten. Beste gezondheidsprofessional, Speciaal voor mensen met een

Nadere informatie

1 gram verteerbare koolhydraten levert 4 kcal (afkorting verteerbare koolhydraten =

1 gram verteerbare koolhydraten levert 4 kcal (afkorting verteerbare koolhydraten = Voedingsanalyse van 2 typische fastfoodmaaltijden : cijfers en feiten Doelstelling : Vanuit de voedingswaarde en met behulp van de cursus, de effecten van fastfood op de gezondheid kunnen afleiden. De

Nadere informatie

Preventie en behandeling hart- en vaatziekten WWW.ZORROO.NL

Preventie en behandeling hart- en vaatziekten WWW.ZORROO.NL PATIËNTENINFORMATIE Preventie en behandeling hart- en vaatziekten WWW.ZORROO.NL Inhoudsopgave 1 Voorwoord.............................................................................. 3 2 Zorroo ondersteunt

Nadere informatie

Diëtetiek Voeding en zwangerschapsdiabetes

Diëtetiek Voeding en zwangerschapsdiabetes Diëtetiek Voeding en zwangerschapsdiabetes Zwangerschapsdiabetes (= diabetes gravidarum) is een vorm van diabetes mellitus die tijdens de zwangerschap ontstaat en meestal na de bevalling weer verdwijnt.

Nadere informatie

Oathie. de opvolger van brood. Oathie is een product van:

Oathie. de opvolger van brood. Oathie is een product van: Oathie de opvolger van brood Oathie is een product van: 2 3 Oathie is een revolutionair voedingsmiddel In tegenstelling tot brood is het niet opgebouwd uit tarwe of meel. Het bevat vooral havermout, vezels,

Nadere informatie

Diabetes prevalentie in Nederland. Type 2 Diabetes Mellitus Voeding in evolutionair perspectief Hanno Pijl h.pijl@lumc.nl

Diabetes prevalentie in Nederland. Type 2 Diabetes Mellitus Voeding in evolutionair perspectief Hanno Pijl h.pijl@lumc.nl Diabetes prevalentie in Nederland Type 2 Diabetes Mellitus Voeding in evolutionair perspectief Hanno Pijl h.pijl@lumc.nl RIVM 2010 Diabetes prevalentie in Nederland (prognose) Voeding en Humane Evolutie

Nadere informatie

20 jaar SMART: wat is het laatste nieuws? Hart- en Vaatdag 22 juni 2019

20 jaar SMART: wat is het laatste nieuws? Hart- en Vaatdag 22 juni 2019 20 jaar SMART: wat is het laatste nieuws? Hart- en Vaatdag 22 juni 2019 Deelnemers aan de UCC-SMART studie (n = 13.466) Mannen: 8749 Vrouwen: 4717 Diagnose bij de start van UCC-SMART Aantal jaren gevolgd

Nadere informatie

AARDAPPELS. voedzaam & veelzijdig

AARDAPPELS. voedzaam & veelzijdig KENNIS PLATFORM AARDAPPELS AARDAPPELS voedzaam & veelzijdig Deze brochure is voor diëtisten en andere gezondheidsprofessionals en bevat praktische informatie over de voedingswaarde van aardappels en de

Nadere informatie

De invloed van ontstekingsreuma en -behandeling op hart- en vaatziekten

De invloed van ontstekingsreuma en -behandeling op hart- en vaatziekten De invloed van ontstekingsreuma en -behandeling op hart- en vaatziekten In Nederland hebben ongeveer 400.000 mensen last van ontstekingsreuma. Deze vorm van reuma kenmerkt zich door langdurige gewrichtsontstekingen.

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 - Gezond eten met aandacht voor vetten

Hoofdstuk 1 - Gezond eten met aandacht voor vetten Hoofdstuk 1 - Gezond eten met aandacht voor vetten Dit hoofdstuk bevat zeven vragen Hoofdstuk 1 gaat over het belang van een gezond voedingspatroon en de rol van vetten hierin. Na bestudering van dit hoofdstuk

Nadere informatie

Vezels Elke dag D752-

Vezels Elke dag D752- Vezels Elke dag Wat zijn vezels? Vezels zijn stoffen uit planten. Ze zitten onder andere in groente, fruit en brood. Het maagdarmkanaal kan vezels niet verteren. Wat gebeurt er dan wel mee? Ze komen in

Nadere informatie

= antwoord is goed. De grote voedingsquiz. De grote voedingsquiz. De grote voedingsquiz. 3 rondes. elke ronde 1 winnaar. nieuwe ronde, nieuwe kansen

= antwoord is goed. De grote voedingsquiz. De grote voedingsquiz. De grote voedingsquiz. 3 rondes. elke ronde 1 winnaar. nieuwe ronde, nieuwe kansen De grote voedingsquiz De grote voedingsquiz 3 rondes elke ronde 1 winnaar nieuwe ronde, nieuwe kansen finale: de 3 winnaars tegen elkaar De grote voedingsquiz = antwoord is goed 1 RONDE 0 Vraag 1 Het is

Nadere informatie

Wij, Nederlanders, hebben er ook veel nieuwe eetgewoontes bij gekregen. Dat komt door drie dingen:

Wij, Nederlanders, hebben er ook veel nieuwe eetgewoontes bij gekregen. Dat komt door drie dingen: Samenvatting door B. 739 woorden 29 november 2016 6,5 4 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 7.1 Eten Eet iedereen hetzelfde? Eetgewoontes hangen van verschillende dingen af: je voorkeur voor eten

Nadere informatie