Structuurvisie Veenendaal 2025

Transcriptie

1 Structuurvisie Veenendaal 2025 versie 1.1 Visie op Veenendaal Ruimtelijke visie en verkeersbeleid

2 Maak van elk huis een kleine stad en van elke stad een groot huis Aldo van Eyck Structuurvisie Veenendaal 2025 versie 1.1 november 2009 Ruimtelijke visie en hoofdverkeersstuctuur vastgesteld door gemeenteraad d.d. 5 november 2009 bron: 101 Things I Learned in Archtecture School, Matthew Frederick -2-

3 Samenvatting Tien ambities van de visie De voorliggende Structuurvisie geeft de ruimtelijke en verkeerskundige visie op Veenendaal in De visie geeft de hoofdlijnen van de beoogde ontwikkeling weer. Zij is geformuleerd aan de hand van de volgende tien ambities: 1. Zichtbare en sterke historische identiteit 2. Woon- en werkgebieden met eigen karakters 3. Heldere routes met duidelijke entrees 4. Brandpunten in de stad 5. Groene stad 6. Aantrekkelijke woonwijken 7. Goed gebruik van beschikbare ruimte 8. Bereikbare economische gebieden 9. Een fietsende stad 10. Goed openbaar vervoer Voor iedere ambitie is geformuleerd wat we willen bereiken en zijn voorbeelden gegeven hoe dit bereikt kan worden. De visie is verbeeld in een Structuurkaart. Deze geeft de opbouw van de stad weer en de gewenste ontwikkelingen. De Structuurvisie geeft geen gedetailleerd eindplaatje van hoe Veenendaal er uit zal zien in Een dergelijk eindbeeld kan niet worden gegeven. Met deze Structuurvisie wordt wel het ruimtelijk en verkeerskundig kader gegeven voor de toekomst. De belangrijkste punten van de visie Nieuwe locaties voor wonen en werken Om te kunnen voorzien in de opvang van de eigen en de regionale woningbehoefte zijn er nieuwe woningbouwlocaties nodig. Daarom zijn een aantal gebieden in en buiten stad aangewezen als zoekgebied voor nieuwe woningbouw. Binnen de stad zijn als zoekgebied aangewezen de locaties van de bedrijven Lantor, Dishman (voorheen Solvay) en Boxal. Het wensbeeld is dat de bedrijvigheid hier plaats maakt voor woningbouw. Ook het bedrijventerrein Het Ambacht is aangeduid als zoekgebied voor wonen. Nader onderzoek is noodzakelijk naar een antwoord op de vraag of hier werken, wonen of een combinatie van deze functies gewenst is. Er zijn twee zoekgebieden opgenomen die buiten de gemeentegrenzen liggen. Deze aanduidingen hebben juridisch geen betekenis. Toch is gekozen om de omgeving van Veenendaal weer te geven. Allereerst om de relaties tussen de gemeente en de omgeving duidelijk te kunnen maken. Daarnaast ook om de door ons gewenste ontwikkeling van de omgeving in beeld te brengen. Dit vormt onze insteek bij overleg met buurgemeenten, provincies en regionale overlegorganen. Buiten de stad gaat het om de omgeving van station Veenendaal-De Klomp en het gebied ten zuidoosten van Veenendaal. -3-

4 Landschapsontwikkeling stadsrandzones Aan de randen van de stad liggen verschillende groengebieden. Zeker in deze randgebieden is, om verrommeling te voorkomen, verdere versterking van de landschappelijke kwaliteiten gewenst. Het in 2008 vastgestelde landschapsontwikkelingsplan (LOP) is hierbij leidend. Verkeersbeleid Voor verkeer en vervoer is het uitgangspunt: het bieden van passende keuzes in mobiliteitsvormen. Voor elke mobiliteitsvorm is in de Structuurvisie beleid geformuleerd. De belangrijkste c.q. opvallende items in het verkeersbeleid zijn: Introductie fietssnelwegen Er is een aantal routes die in het stedelijk netwerk en ook in de regionale en recreatieve netwerken een belangrijke functie hebben. Deze wegen willen we gaan inrichten als fietssnelwegen. Hier gelden de hoogste kwaliteitseisen in snelheid, comfort en directheid. Daarnaast zijn aanvullende voorzieningen nodig in het centrum en in de woonwijken Behoud en ontwikkeling van stations Naast behouden en versterken van de bestaande stations in en om Veenendaal gaan we uit van de mogelijkheid tot realisatie van een nieuw station aan de zuidoostkant van Veenendaal. De ontwikkeling van dit station kan worden gecombineerd met eventuele woningbouw in dit gebied. Stadsdekkend busnet Door het benutten van de regionale buslijnen en de introductie van een stadsdienst kan een stadsdekkend busnet verkregen. Door een bundeling van de buslijnen kan op de verbinding Station Veenendaal- De Klomp, het centrum, Station Veenendaal- Centrum een hoge frequentie van buslijnen worden bereikt. Dit komt de bereikbaarheid van het centrum en het gebruik van de stations ten goede. Hoger bouwen Door toepassing van hogere bebouwing is het mogelijk om de beschikbare ruimte beter te benutten. Hogere bebouwing is echter niet overal even wenselijk. Wij vinden nieuwe hoge bebouwing toelaatbaar als deze bijdraagt aan de identiteit, herkenbaarheid en oriëntatie in en van de stad. In de Structuurvisie benoemen we de maximale bouwhoogten voor nieuwe ontwikkelingen. De belangrijkste voorwaarde bij het toepassen van hogere bebouwing is dat deze goed moet aansluiten op de omgeving; zowel op de bebouwing als op de openbare ruimte. Ook moet de beleving vanaf het maaiveld positief zijn. Of hogere bebouwing aanvaardbaar is hangt daarom altijd af van de plek, de omgeving, de inrichting van het maaiveld, het bouwplan, de aansluiting van begane grond op het maaiveld en de onderlinge verhoudingen hiertussen. -4- Regionale autobereikbaarheid Bij de regionale bereikbaarheid van Veenendaal per auto staan het centrum en de bedrijventerreinen voorop. De bereikbaarheid van deze gebieden organiseren we voornamelijk vanaf de Rondweg-Oost, al heeft ook de afslag Veenendaal-West op de A12 voor de nabijgelegen bedrijventerreinen een belangrijke functie. Toekomst oude linten Anno 2009 hebben enkele oude linten een belangrijke rol in de bereikbaarheid van het centrum. Dit zijn de Kerkewijk, Zandstraat, Nieuweweg en Prins Bernhardlaan. De verkeersfunctie van deze straten verhoudt zich slecht met de woonfunctie. Het streven is de leefbaarheid in deze straten te vergroten en tevens het historische karakter van de linten meer zichtbaar te maken. Hiervoor zijn aanpassingen in de inrichting noodzakelijk en zal de verkeersintensiteit omlaag moeten. De betreffende wegen moeten een minder belangrijke functie krijgen in de ontsluiting van het centrum. Doorgaand autoverkeer is in deze straten niet langer gewenst. Zo krijgt de Prins Bernhardlaan/Stationsstraat een belangrijke functie voor het openbaar vervoer, en stellen wij voor bij de herinrichting van de Zandstraat een fietssnelweg te realiseren. Ook de Kerkewijk en de Nieuweweg zullen moeten worden gereconstrueerd. Bij de reconstructies zal ook worden gekeken naar de mogelijkheid tot het instellen van eenrichtingsverkeer.

5 Samenvatting Structuurvisie Veenendaal 2025, versie Inleiding In dit hoofdstuk zijn beschreven: de aanleiding, het proces, de status product, de inhoud en is een leeswijzer opgenomen. 2. Het beeld van Veenendaal Hoofdstuk 2 beschrijft de ontwikkeling tot nu toe en geeft de kenmerken van het huidige Veenendaal. Dit is eerder beschreven in het 1e tussenproduct van de structuurvisie. 3. De ruimtelijke opgave In dit hoofdstuk is aangegeven welke kwalitatieve en kwantitatieve opgaven er voor Veenendaal in het verschiet liggen. Dit is deels eerder aan bod geweest in het 1e tussenproduct van de structuurvisie. 4. De visie Dit hoofdstuk bevat de visie op Veenendaal in tien ambities. 5. Nieuwe locaties voor wonen en werken na 2015 In dit hoofdstuk zijn de zoekgebieden aangegeven voor wonen en werken na Deze zijn eerder aan bod geweest in het 2e tussenproduct van de structuurvisie. 6. Verkeersbeleid Dit hoofdstuk geeft een beschrijving van de hoofdstructuur en beleidslijnen voor verkeer en vervoer: langzaam verkeer, openbaar vervoer, auto en vrachtverkeer. 7. De structuurkaart In dit hoofdstuk staat de structuurkaart van Veenendaal met legende en korte toelichting. 8. Inzoomen op delen van de stad Middels tekeningen zijn de kenmerken van de verschillende stadsdelen benoemd. Deze kenmerken geven houvast bij ontwikkelingen in het betreffende stadsdeel. Ook zijn de acties voor de onderscheiden stadsdelen verbeeld. 9. Hoe nu verder..... In dit hoofdstuk is aangeven hoe uitwerking en realisatie van de visie ter hand worden genomen. Dit mondt uit in 6 acties. Bijlage A. Stedenbouwkundige uitwerkingen Voor een aantal locaties is een stedenbouwkundige visie opgesteld die invulling geeft aan de ambities van de structuurvisie

6 Ambitie 1 Zichtbare en sterke historische identiteit Ambitie 3 Heldere routes met duidelijke entrees Ambitie 6 Aantrekkelijke woonwijken Ambitie 2 Woon- en werkgebieden met eigen karakters Ambitie 5 Groene stad Ambitie 7 Goed gebruik van de beschikbare ruimte Ambitie 4 Brandpunten in de stad Ambitie 8 Bereikbare economische gebieden Ambitie 9 Een fietsende stad Ambitie 10 Goed openbaar vervoer -6-

7 H. 1 Inleiding In het raadsprogramma heeft de gemeenteraad de wens uitgesproken een Structuurvisie en een nieuw verkeersstructuurplan vast te stellen. Deze plannen geven invulling aan de koers die de gemeenteraad heeft vastgelegd in de Strategische Visie Veenendaal Met de voorliggende Structuurvisie wordt voldaan aan deze wens. Deze visie geeft: - een integrale ruimtelijke visie op Veenendaal in 2025; - een beeld van de gewenste (hoofd)verkeersstructuur voor Veenendaal in Daarbij geeft de Structuurvisie een beeld van de gewenste locaties voor wonen en werken na In dit hoofdstuk gaan we in op het proces dat doorlopen is om te komen tot het voorliggende product, de participatie, en de status van de visie. In de leeswijzer is de opbouw van de visie beschreven. -7-

8 1.1 Het proces Het voorliggende product is gefaseerd tot stand gekomen. In de eerste fase zijn de uitgangspositie en de contouren voor de visie op de toekomst geformuleerd. Dit heeft geleid tot het 1e Tussenproduct dat in mei 2007 is vastgesteld door het college van burgemeester en wethouders. In de tweede fase is gekeken naar mogelijke zoekgebieden voor wonen en werken na Deze fase is afgerond met een raadsbesluit op 13 maart In de derde fase is de visie op de toekomstige ontwikkeling verder uitgewerkt. Dit alles heeft geleid tot het voorliggende product: de Structuurvisie. 1.2 Participatie In het bovengenoemde proces is op verschillende momenten geparticipeerd door bewoners, bedrijven en belangenorganisaties. Zo is tijdens elk van de drie fases een bijeenkomst georganiseerd waar aan maatschappelijke organisaties en raadsleden is gevraagd om te reageren op stellingen en suggesties voor de ontwikkeling van Veenendaal. Daarnaast is er op 23 oktober 2008 een Dialoogavond georganiseerd. Op deze avond zijn raadsleden, inwoners en andere belangstellenden en belanghebbenden met elkaar in gesprek gegaan over de gewenste ontwikkeling van Veenendaal. Deze concept-structuurvisie is in het 2e kwartaal 2009 in de inspraak gebracht en op 5 november 2009 door de gemeenteraad vastgesteld. 1.3 Status product De Structuurvisie geeft de ruimtelijke en verkeerskundige visie op Veenendaal in Het vormt een kader voor nieuw beleid en nieuwe ontwikkelingen. De inhoud van de Structuurvisie zal vooral door werken in ruimtelijke ontwikkelingen en in maatregelen die we de komende jaren treffen op het gebied van verkeer en vervoer. De Structuurvisie geeft de hoofdlijnen van de beoogde ontwikkeling weer. Het geeft dus geen gedetailleerd eindplaatje van hoe Veenendaal er uit zal zien in Een dergelijk eindplaatje kan niet in een keer voor de hele stad worden gegeven, maar moet wijk- en gebiedsgericht worden uitgewerkt. In het hoofdstuk over de vervolgacties wordt hier nader op ingegaan. Met deze Structuurvisie wordt het ruimtelijk en verkeerskundig kader gegeven voor deze uitwerkingen. In de Structuurvisie wordt de beoogde ruimtelijke ontwikkeling van Veenendaal weergegeven. Hierbij zijn ook een aantal gewenste ontwikkelingen en zoekgebieden aangeduid die buiten de gemeentegrenzen liggen. Deze aanduidingen hebben juridisch geen betekenis. Toch is gekozen om de omgeving van Veenendaal weer te geven. Allereerst om de relaties tussen de gemeente en de omgeving duidelijk te kunnen maken. Daarnaast ook om de door ons gewenste ontwikkeling van de omgeving in beeld te brengen. Dit vormt onze insteek bij overleg met buurgemeenten, provincies en regionale overlegorganen. 1.4 Relatie met de Strategische Visie Veenendaal 2025 In december 2006 heeft de gemeenteraad de Strategische Visie 2025 (SVV 2025) vastgesteld. Deze visie beschrijft hoe Veenendaal zich de komende jaren wil ontwikkelen. De SVV 2025 doet, zoals de naam aangeeft, uitspraken op strategisch niveau. De Structuurvisie geeft een ruimtelijke vertaling van de keuzes die gemaakt zijn in de SVV Leeswijzer Deze visie begint met een beschrijving van waar we nu zijn en welke opgave er voor ons ligt. In hoofdstuk 2 is beschreven hoe Veenendaal zich tot nu toe heeft ontwikkeld en welke kenmerken de stad nu heeft. In hoofdstuk 3 wordt beschreven welke ruimtelijke opgaven er zijn voor de periodes tot 2015 en tot In hoofdstuk 4 geven we aan de hand van 10 uitgangspunten de visie op de gewenste ontwikkeling van Veenendaal. Dit vormt de basis voor de verdere keuzes zoals verwoord in het verkeersbeleid en op de visiekaart. Voor de ontwikkeling van nieuwe locaties voor wonen en/of werken rondom Veenendaal zijn de afgelopen jaren meerdere gebieden genoemd in de Strategische Visie Veenendaal 2025 en de Regionale Structuurvisie WERV. In hoofdstuk 5 benoemen wij welke locaties onze voorkeur hebben als zoekgebied voor wonen en/of werken. In hoofdstuk 6 staat het verkeersbeleid. Hierbij geven we, uitgaande van de visie zoals beschreven in hoofdstuk 4, voor elke vervoersvorm ons wensbeeld weer. Hoofdstuk 7 geeft de structuurkaart en een toelichting op de verschillende elementen in deze kaart. In hoofdstuk 8 wordt nader ingezoomd op de verschillende delen van de stad. De beschrijving hier geeft handvatten voor nieuwe ontwikkelingen. In hoofdstuk 9 geven we weer welke vervolgacties we in gang gaan zetten om de voorliggende visie realiteit te maken. In bijlage A geven we voor een aantal locaties suggesties hoe invulling gegeven kan worden aan de ambities uit de visie. Deze bijlage maakt formeel géén onderdeel uit van de visie. -8-

9 Hierboven de skyline van Veenendaal in 1949, gezien vanuit het zuidwesten, geschilderd door E.A. van den Broek. H.2 Het beeld van Veenendaal Veenendaal heeft zich in de afgelopen eeuwen ontwikkeld van een kleine veenkolonie, naar een bedrijvig dorp tot de huidige middelgrote stad. Bovenstaand schilderij toon Veenendaal als bedrijvig dorp met een sky-line van fabrieken met bijhorende schoorstenen. De kwaliteiten van een stad hebben te maken met de fundamenten. Dit is een complex van zichtbare elementen en meer verborgen kenmerken. De geschiedenis is in die zin het samengaan van functie, vorm, massa, ruimte, ritme, schaal en symboliek. In het eerste deel van dit hoofdstuk is de ruimtelijke ontwikkeling beschreven en verbeeld. Vervolgens beschrijven we de kenmerken van Veenendaal anno Hierbij gaan we in op de ligging van de stad in de regio en op de kenmerken van de huidige stad. -9-

10 2.1 Historische groei De veenkolonie Tot het midden van de 15de eeuw kon de natuur in de omgeving van Veenendaal ongestoord haar gang gaan. Het bestond uit een drassig veengebied. Slechts enkele zandheuvels staken bovenhet veen uit; de Emminkhuizerberg, het Grote Veenloo en het Kleine Veenloo. Het veengebied was geïsoleerd en werd slechts sporadisch bewoond. Toen de turfwinning economisch exploitabel werd ontstond bewoning van enige betekenis. In 1466 is het plan opgevat om het kanaal De Grift te graven. Dit kanaal was nodig om de venen te ontwateren voordat deze konden worden afgegraven. Halverwege de 16e eeuw krijgt de Grift een noordelijke tak; de Boveneindse Grift. Deze liep vanaf de Zwaai tot aan De Klomp. Haaks op de Grift en de Boveneindse Grift werden sloten gegraven; de wijken. Deze dienden voor afwatering en afvoer van het veen. De woonlinten in Veenendaal zijn ontstaan aan paden en wegen langs Griften en wijken. Vanaf 1800: Een bedrijvig dorp In de 19de eeuw verandert Veenendaal langzaam van een stil dorp met landbouw, handel en turfwinning in een bedrijvig dorp waar fabrieken de boventoon voeren. Omstreeks 1829 is de Rijksstraatweg tussen Arnhem en Utrecht verhard. In 1845 is de Rijnspoorlijn aangelegd tussen Utrecht en Arnhem, met een halte bij De Klomp. Ook werd een spoorlijn aangelegd van Amsterdam over Amersfoort en Rhenen naar Nijmegen en Keulen in Veenendaal kreeg hierbij een eigen station (het huidige Veenendaal-Centrum). Met name na de komst van de twee spoorlijnen zijn veel waterlopen gedempt om plaats te maken voor verharde wegen. In 1867 is aan de zuidzijde van Veenendaal het Omleidingskanaal gegraven en werd de loop van de Grift gedeeltelijk gedempt. Reden hiervoor was de behoefte aan een snellere waterafvoer. Rond 1900 zijn voor het eerst planmatig arbeiderswoningen gebouwd: aan het Lombok (Wilhelminastraat), de Engelse Stad (Oranjestraat), Davidstraat en langs Beneden- en Boveneind. Langs de Kerkewijk kwamen villa s van de fabrieksdirecteuren. Nieuwe dynamiek na WO II Een tweede grote verandering kwam in de jaren 60. De tijd van de grote fabrieken was voorbij. De sluiting van de sigaren- en textielfabrieken leidde niet tot blijvende economische achteruitgang. Er ontstond een nieuwe dynamiek met nieuwe wegen, woonwijken en industrieterreinen. Vanaf 1956 werd de bereikbaarheid van Veenendaal verbeterd met de aanleg van de A12. In de jaren 70 werd de Rondweg West aangelegd. Deze vormde lange tijd de buitenste grens van de bebouwing van Veenendaal. Na WO II werd planmatige woningbouw in het Franse Gat gerealiseerd. In de jaren zestig zijn de resterende ruimten in en om de kern opgevuld zodat het dorp een min of meer concentrische structuur verkreeg. In de jaren 70 zijn de grotere wijken Dragonder- Zuid en -Noord ontwikkeld Tot 1920 concentreerde de bebouwing zich langs de linten. De uitsnede van de historische topografische atlas hierboven toont Veenendaal rond Boven: Veenendaal rond bebouwing bij Grote en Kleine Veenloo. Hierboven een ansichtkaart van het Boveneind in Veenendaal rond 1900.

11 De afbeelding hierboven toont de komst van de A12, toen nog op redelijke afstand van de bebouwing. In 2009 is Veenendaal gegroeid tot aan en over de A12 Vanaf 1960 begon de ontwikkeling van het bedrijventerrein Het Ambacht. Dit terrein is later uitgebreid met Nijverkamp tussen Wageningselaan, Middelbuurtseweg en de gemeentegrens. Ontwikkeling van de westzijde Medio jaren zeventig werd besloten om aan de westzijde van de Rondweg-West te bouwen. Hier ontstonden de woonwijk Veenendaal-West en de bedrijventerreinen De Vendel en De Faktorij. De bouw van de wijk Veenendaal-West hangt sterk samen met de heropening van de spoorlijn Utrecht-Rhenen. De spoorlijn tussen Amersfoort en Nijmegen is in de Tweede Wereldoorlog gesloten maar werd in 1981 weer gedeeltelijk heropend. Veenendaal kreeg twee stations aan de spoorlijn Utrecht-Rhenen. Ontwikkeling van de oostzijde Nadat halverwege de jaren negentig Veenendaal-West was afgerond, richtte Veenendaal de aandacht op de oostzijde. De hier aanwezige ruimte binnen de gemeentegrens werd gevuld met woningen en industrie. In de jaren negentig is gestart met de bouw van het zuidelijk gelegen Petenbos. Vanaf 2001 is Dragonder-Oost ontwikkeld. Langs de A12 worden de bedrijventerreinen Compagnie, Compagnie-Oost en De Batterijen ontwikkeld. Door de ligging van de gemeentegrens blijft De Batterijen in eerste instantie een klein bedrijventerrein. Een nieuwe grens In 1998 kwamen de gemeenten Ede en Veenendaal samen met de provincies Utrecht en Gelderland tot overeenstemming over de ruimtelijke ontwikkeling van het gebied tussen Veenendaal en Ede. Onderdeel van de overeenstemming was een grenscorrectie. Hierdoor werden nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen voor Veenendaal mogelijk, zoals uitbreiding van het bedrijventerrein De Batterijen en realisatie van de woonwijk Veenendaal-Oost. Vanaf 1999 werd de lang gewenste Rondweg-Oost gefaseerd aangelegd; beginnend vanaf de Cuneraweg. Deze is in 2008 aangesloten op de A12. In 2006 is het station De Klomp opgewaardeerd tot een IC-station. Vanaf dat jaar stopt de intercity tussen Utrecht en Arnhem ook bij Veenendaal. Na 2007 worden de woonwijk Veenendaal-Oost en het project Brouwerspoort gerealiseerd. Ook komen steeds meer inbreidingslocaties tot stand zoals de 1e Melmseweg, Salamander, Binnenronde, Castor en de ontwikkeling van het Stationskwartier. 2.2 Veenendaal in de regio Hier volgt een beschrijving van de ligging van de stad Veenendaal in de regio aan de hand van verschillende thema s Landschap, groen en water Landschap Veenendaal ligt in het zuidelijke deel van de Gelderse Vallei; het lager gelegen veengebied tussen het Veluwe-massief en de Utrechtse Heuvelrug. Groen De Heuvelrug en de Veluwe bestaan voor een groot deel uit bos. In de Gelderse Vallei is sprake van een open landschap. Het opgaande groen bestaat hier voornamelijk uit houtwallen, enkele verspreide bosjes en laanbeplanting langs wegen. In het overgangsgebied tussen de Heuvelrug en de Vallei is sprake van een groene inprikkers met bos richting de Vallei en open gebieden naar de Heuvelrug. Water Door de lage ligging en het kwelwater vanaf de Heuvelrug en Veluwe is de Vallei een nat gebied. Dit geldt vooral voor het zuidelijk deel. Een belangrijke waterloop door dit zuidelijke deel is de Grift; deze is deels verlegd. De Grift stroomt vanaf de Rijn bij Rhenen, door Veenendaal, en mondt uit in het Veluwemeer. De Grift is een belangrijk onderdeel van de Grebbelinie; een oude verdedigingslinie van dijken, waterlopen, forten en kazematten om westelijk Nederland te beschermen tegen vijandelijke invallen. Ecologische hoofdstructuur De Veluwe en de Heuvelrug zijn belangrijke onderdelen van de ecologische hoofdstructuur. In de Gelderse Vallei zijn verschillende ecologische verbindingen aangewezen zoals de Grift, groengebieden langs de Grebbelinie, en ook verbindingen tussen de Grift, Heuvelrug en Veluwe en tussen het Binnenveld en het noordelijk deel van de Vallei. Verstedelijking In het zuidelijk deel van de Gelderse Vallei liggen de kernen Veenendaal, Ede, Rhenen en Wageningen. Temidden van de vier kernen ligt een agrarisch gebied; het Binnenveld. Deze vier plaatsen bevinden zich relatief dicht bij elkaar. Veenendaal en Ede zijn bijna tegen elkaar aangegroeid. Deze kernen worden slechts gescheiden door een groene zone ( De groene grens ). De ansichtkaart hierboven toont de Hoofdstraat van Veenendaal in

12 2.2.2 Verkeer Wegverkeer Veenendaal ligt aan de A12. Deze snelweg vormt de meest directe verbinding tussen de Randstad en het Duitse Ruhrgebied. Vlakbij Veenendaal sluit de A30 aan op de A12. Deze A30 vormt een verbinding in noordelijke richting. Voor regionaal verkeer zijn verder van belang de provinciale weg vanuit Veenendaal, via Rhenen met een aansluiting op de A15 bij Kesteren en de provinciale weg van Veenendaal, via Renswoude, naar Leusden. Railverkeer Aan de noordzijde van Veenendaal ligt de spoorweg tussen Utrecht en Arnhem. De intercity s op deze verbinding stoppen in station Veenendaal-De Klomp; gelegen in de gemeente Ede. Dwars door Veenendaal loopt de spoorlijn Utrecht-Rhenen met twee stations: Veenendaal-West en -Centrum Wonen Veenendaal is met ruim inwoners de grootste kern van de regio Zuidoost-Utrecht. Binnen het WERV-verband kan Veenendaal zich meten met Ede. Deze kern heeft ongeveer even veel inwoners als Veenendaal. Wageningen en Rhenen zijn met respectievelijk en inwoners beduidend kleiner Bedrijven In het kader van de Intergemeentelijk Samenwerking Ede Veenendaal (ISEV) zijn en worden langs de A12 bedrijventerreinen ontwikkeld. De komende jaren zullen aan de noordzijde van de A12 enkele tientallen hectares bedrijventerrein tot stand komen Recreatie De meeste recreatieve voorzieningen bevinden zich niet in maar juist rondom Veenendaal. Zo is er een dierentuin in Rhenen, zijn er musea in de gemeente Ede en is er veel dag- en verblijfsrecreatiein de bossen van de Veluwe en de Heuvelrug Voorzieningen De WERV-gemeenten zijn ieder redelijk zelfvoorziend op het gebied van culturele en maatschappelijke voorzieningen. Veenendaal en Ede hebben op enkele gebieden een regionale functie. Een belangrijke regionale functie van Veenendaal is het koopcentrum. Vanuit de wijde omgeving komen mensen naar Veenendaal om te winkelen. Op gebied van onderwijs is natuurlijk de universiteit van Wageningen van belang. Daarnaast heeft Ede hoger beroepsonderwijs. Middelbare scholen zijn in alle kernen aanwezig. De scholen in Veenendaal hebben een regionale functie voor onder andere Zuidoost-Utrecht, de Betuwe en de Gelderse Vallei Boven: Een nieuw dynamiek - ontwikkelingen tot 1970 met de A12 en Rondweg-West Ontwikkeling van de oostzijde: de aanleg van Rondweg-Oost Ontwikkeling van de westzijde: Veenendaal-West, sprong over de rondweg Een nieuw grens - ontwikkelingen tot 2015, Veenendaal-Oost is voltooid.

13 Scherpenzeel Renswoude Lunteren 2.3 Veenendaal anno 2009 Deze paragraaf bevat een thematische beschrijving van Veenendaal in Landschap, groen en water Ederveen Waterlopen als basis voor de structuren De Grift en de later gegraven Boveneindse Grift vormen de basis voor ontginning van Veenendaal en omgeving. De Grift is, gedeeltelijk omgelegd, nog steeds aanwezig. De oude lopen van Grift en Boveneindse Grift zijn in het stratenpatroon te herkennen. Ook de oorspronkelijke verkavelingsrichtingen, haaks op de Grift en de Boveneindse Grift, zijn aanwezig in de structuur van de stad. Veenendaal Ede Groene uitstraling Er zijn in Veenendaal enkele grotere groengebieden. Dit betreft (sport-) parken, begraafplaatsen en de natuurgebieden De Hellen en het Meeuwenkampje. Haar groene uitstraling heeft Veenendaal niet alleen te danken aan deze groengebieden maar ook aan de groene omgeving en de vele kleinschalige groenelementen zoals houtwallen en de groene aankleding van wegen en fietspaden Verkeer en vervoer Bennekom Auto Bepalend voor bereikbaarheid van Veenendaal per auto is de ligging aan de A12. Vanaf de A12 leiden twee rondwegen het verkeer de stad in. De as Wageningselaan/Industrielaan/ t Goeie Spoor en ook De Grote Beer verbinden de twee rondwegen. Vanaf de rondwegen en de genoemde dwarsverbindingen zijn er meerdere afslagen naar het centrum en/of de woonwijken. Daarnaast loopt vanaf de Rondweg-Oost de Prins Clauslaan naar de Centrumring. Ook dit is een belangrijke ontsluitingsweg. Elst Openbaar vervoer Veenendaal ligt aan twee spoorlijnen (Utrecht-Rhenen en Utrecht- Arnhem). In Veenendaal zelf zijn twee stations aanwezig; West en Centrum. Daarnaast ligt net buiten Veenendaal het (intercity-)station Veenendaal-De Klomp. Binnen Veenendaal lopen enkele buslijnen. Dit zijn voornamelijk regionale busverbindingen die op meerdere plekken in de stad haltes hebben. Remmerden Rhenen Wageningen Fiets Over de hele stad ligt een fijnmazig netwerk van fietspaden. Dit betreft zowel solitaire als vrijliggende fietspaden en fietssuggestiestroken langs doorgaande wegen. Het netwerk biedt snelle verbindingen vanuit de woonwijken naar het centrum. Ook zijn er enkele (recreatieve) verbindingen naar het buitengebied. De tekening toont het Binnenveld met de omliggende gemeenten anno 2015: Wageningen, Ede, Rhenen en Veenendaal. -13-

14 2.3.3 Wonen Wijken met eigen karakters Veenendaal bestaat uit wijken die in verschillende perioden gebouwd zijn. Elke wijk is gebaseerd op een andere stedenbouwkundige visie en heeft daardoor een eigen karakter. Dit uit zich onder meer in de verkaveling, bebouwing, woningdifferentiatie, inrichting van de openbare ruimte en de voorzieningen. Groei afleesbaar in wijken De groei van Veenendaal is zichtbaar in de ligging van de woonwijken. De oudere wijken liggen direct tegen het centrum. Meer naar de randen liggen de nieuwere woongebieden. De laatste uitbreidingswijk, Veenendaal-Oost, is nog in ontwikkeling. Hoogbouw Circa 65% van de woningvoorraad in Veenendaal bestaat uit grondgebonden woningen. Verspreid over de stad zijn er in vrijwel alle wijken appartementen aanwezig. De hoogte hiervan varieert van 3 tot 12 bouwlagen. Veel hogere bebouwing is geconcentreerd in de wijken gebouwd tussen 1960 en Bedrijven Bedrijventerreinen Ten noorden en ten zuiden van de A12 bevinden zich enkele grote relatief nieuwe bedrijventerreinen. Daarnaast liggen in het zuidoosten, aan de Rondweg-Oost, twee bedrijventerreinen uit de jaren Op alle bedrijventerreinen bevinden zich productiebedrijven, handelsbedrijven en dienstverlenende bedrijven. Opvallend is de concentratie van autodealers langs de A12. Centrumgebied Het centrum wordt wel Het geheim van Veenendaal genoemd. De circa m 2 winkelvloeroppervlak trekt bezoekers vanuit de regio en daarbuiten. Winkels, horeca en dienstverlenende bedrijven zitten geconcentreerd in de Hoofdstraat en Hoogstraat, de overdekte winkelcentra en enkele aanloopstraten. Aan de oostzijde van de Hoofdstraat wordt het plan Brouwerspoort ontwikkeld met nieuwe winkels en een Cultuurplein. Overig winkelaanbod In Veenendaal zijn er enkele subcentra (Ellekoot, t Ronde Erf, Dr. Slotemaker de Bruïneplein, Petenbos, De Ontmoeting). Deze subcentra zijn kleinschalig en vooral gericht op de primaire levensbehoeften. De zogenoemde perifere detailhandel is geconcentreerd aan de Groeneveldselaan en de Grote Beer. Daarnaast bevinden zich verspreid over de stad nog winkels waaronder garagebedrijven, tuincentra, supermarkten en bouwmarkten. Veenendaal in de regio Voorzieningen Cultureel Culturele voorzieningen staan voornamelijk in het centrum. Hier bevinden zich een theater, jongerencentrum en een muziekschool. Veel van deze voorzieningen worden straks geclusterd rondom het Cultuurplein. Hier komt straks ook de bibliotheek. Wijk- en buurtvoorzieningen Verspreid over Veenendaal bevinden zich enkele wijk/buurthuizen. Deze voorzieningen zijn kleinschalig en hebben een taak voor de wijk waarin ze liggen. Sport en recreatie In Veenendaal zijn drie sportparken. Zij liggen midden in de woonwijken. Ook zijn er twee speeltuinen in het noordelijk deel van de stad. Verspreid over Veenendaal zijn er diverse overdekte voorzieningen zoals een zwembad, sport- en gymzalen. Scholen Naast basisscholen in alle wijken, heeft Veenendaal enkele scholen voor voortgezet onderwijs. Deze staan in het westen en midden van de stad. Bovenstaande afbeelding toont de ligging van de WERV-gemeenten: de rode punt centraal in Nederland Bovenstaande afbeelding toont het plan Brouwerspoort dat in 2009 volop in uitvoering is

15 Foto: Michel Powell H.3 De ruimtelijke opgave Dit hoofdstuk beschrijft de ruimtelijke opgaven van Veenendaal voor de periode tot 2025; de horizon van deze Structuurvisie. In het eerste deel gaan we in op de kwantitatieve opgave; dat wat in cijfers is uit te drukken. In het tweede deel volgt de kwalitatieve analyse. Dit middels een analyse van de sterkten, zwakten, kansen en bedreigingen voor diverse ruimtelijk relevante thema s. -15-

16 3.1 De kwantitatieve opgave Woningbouw De gemeente Veenendaal heeft tot het jaar 2015 een regionale opvangtaak voor wonen. Die is vastgelegd in het Streekplan Utrecht In het Streekplan is ook aangegeven dat de provincie graag ziet dat Veenendaal ook na 2015 nog een regionale opvangtaak voor wonen vervult. Wel stelt de provincie dat zij zich bewust is van het feit dat de ruimtelijke mogelijkheden hiervoor in Veenendaal wellicht (te) beperkt zijn. Zij zal zich daarom tijdig beraden op de mogelijkheden van voortzetting van deze opvangtaak van Veenendaal. Wij hebben ons op het standpunt gesteld dat Veenendaal bereid is ook na 2015 een opvangtaak te blijven vervullen, mits het hiertoe ruimtelijk in staat wordt gesteld en dit niet ten koste gaat van de huisvesting van de eigen inwoners. In 2008 is gestart met een onderzoek naar de woningbehoefte van Veenendaal na Dit onderzoek moet antwoord geven op de vraag wat er verwacht kan worden met betrekking tot de bevolkingsontwikkeling van Veenendaal in de komende decennia. In dit onderzoek is gebruik gemaakt van de specifieke gegevens van de omvang en opbouw van de Veenendaalse bevolking. Hieronder gaan we in op de resultaten van de opgestelde prognose. We maken hierbij onderscheid in de periode tot de huidige streekplanperiode- en de periode van 2015 tot De periode tot 2015 Uitgangspunt voor deze berekening is dat Veenendaal in ieder geval de in het Streekplan vastgelegde opvangtaak realiseert, te weten woningen. In de periode zal, gelet op de bekende woningbouwplannen (4.019 woningen) en de bekende sloop-cijfers (100 woningen), de woningvoorraad zal groeien met woningen. De woningvoorraad zal hier toegenomen zijn van woningen in 2008 naar in Met dit programma kan Veenendaal ruimschoots de haar in het Streekplan toebedeelde opvangtaak vervullen. Het aantal inwoners zal, uitgaande van deze bouwplannen, groeien met ruim11% tot bijna Periode 2015 tot 2030 De bovenstaande uitkomsten zijn vervolgens weer als startpunt gebruikt voor de prognose van bevolking en huishoudens in Hierbij is allereerst in beeld gebracht hoe de bevolking zich zal ontwikkelen en welke woningbehoefte er ontstaat als gevolg van de autonome ontwikkeling. Daarna is in beeld gebracht welke ontwikkeling er zal plaatsvinden uitgaande van voortzetting van de regionale opvangtaak. Autonome ontwikkeling Uitgaande van de autonome groei van zal Veenendaal in de periode groeien naar inwoners. In deze variant is na 2015 nog slechts een tempo van gemiddeld 150 woningen -16- per jaar nodig om de eigen behoefte te kunnen opvangen. Dit leidt tot woningen in De thans bekende bouwplannen voorzien in de bouw van woningen. Er is voor de periode nog behoefte aan ruimte voor de bouw van 585 woningen. Voortzetting regionale opvangtaak Wij gaan er vanuit dat ook na 2015 de regionale opvangtaak gehandhaafd blijft. Dit houdt in leidt tot het bouwen van 165 woningen per jaar extra; bovenop het aantal woningen dat noodzakelijk is voor de opvang van de eigen behoefte. De woningvoorraad zal dan groeien naar circa Uitgaande van deze groei zal Veenendaal in het jaar 2030 ruim inwoners meer tellen dan in de voorgenoemde variant. Het aantal inwoners zal dan uitkomen op De thans bekende bouwplannen voorzien in de bouw van woningen. Uitgaande van de groei en de bijbehorende woningbehoefte uit de prognose zal deze restcapaciteit in 2019 volledig zijn benut. Vanaf 2019 tot 2030 zijn dan nog zo n woningen noodzakelijk Bedrijventerreinen Binnen Veenendaal is voor nieuwvestiging van bedrijven nog ruimte op het bedrijventerrein De Batterijen en enkele verspreid liggende percelen op de andere terreinen. Met de gemeente Ede is in een convenant afgesloten waardoor er voor de Veenendaalse behoefte aan bedrijventerreinen ook ruimte wordt geboden op ISEV-bedrijventerreinen; ten noorden van de A12. Deze terreinen worden de komende jaren ontwikkeld. Er bestaan verschillende ramingen voor ruimtebehoefte van bedrijven na Deze zijn alle te globaal om nu concrete conclusies aan te verbinden. Het is vrijwel zeker dat er behoefte is aan uitbreidingsruimte, onduidelijk is hoeveel en voor welke typen bedrijvigheid. wonen water werken voorzieningen

17 3.1.3 Winkels Het Distributie Planologisch Onderzoek (2007) stelt dat bij enkele subcentra behoefte is aan uitbreiding van het winkeloppervlak met 500 tot m 2 bvo (bruto vloeroppervlak). De verwachting bestaat dat er ook ruimte aanwezig is voor uitbreiding van het aantal m 2 voor PDV. Nader onderzoek hiervoor is noodzakelijk. Over de ruimtebehoefte voor nieuwe winkels na 2015 kan op dit moment nog geen reële uitspraak worden gedaan Verkeer Dé opgave op het gebied van verkeer en vervoer is het verbeteren van de bestaande wegverbindingen. Veenendaal heeft zich al eerder uitgesproken voor reactivering van de spoorlijn Amersfoort-Veenendaal-Rhenen. Het grote aantal verkeersbewegingen tussen Veenendaal en Amersfoort rechtvaardigt heropening van deze verdwenen spoorlijn Water Het Waterplan Veenendaal (2006 )geeft, op basis van een globale berekening, aan er behoefte is aan extra bergingscapaciteit voor oppervlaktewater. Gedetailleerder onderzoek in 2008 heeft aangetoond dat extra capaciteit geen noodzaak is, maar wel voordelen kan opleveren Sport De behoefte aan sportvoorzieningen tot 2015 is bekend. De nu geplande kleine uitbreidingen voorzien in deze behoefte. Voor de periode na 2015 zijn geen concrete cijfers bekend Cultuur Met de clustering van culturele voorzieningen in het centrum wordt voorzien in de geraamde behoefte tot Voor de periode na 2015 zijn geen concrete cijfers bekend Jongeren De laatste jaren zijn er meer voorzieningen voor jongeren gerealiseerd. Dit geldt voor Veenendaal als geheel en voor de wijken op zich. Voor een verdere optimalisatie van deze voorzieningen ontbreekt echter een gekwantificeerde behoefteraming. -17-

18 3.2 De kwalitatieve opgave De onderstaande analyse van sterkten, zwakten, kansen en bedreigingen toont de kwalitatieve opgaven voor diverse ruimtelijk relevante thema s Landschap, groen en water Sterk Een sterk punt is het groene imago van Veenendaal. Dit wordt voor een groot deel bepaald door groen langs de hoofdwegen c.q. de 50 km/uur wegen. Belangrijk voor het groene imago is ook het groen buiten de gemeentegrenzen - de nabijheid van het Binnenveld en de Utrechtse Heuvelrug. De landschappelijke ondergrond (met de oude verkavelingsrichting) van Veenendaal is herkenbaar in de opzet van een aantal woonwijken. Goede voorbeelden hiervan zijn Petenbos, Salamander en Veenendaal-Oost. Zwak Ondanks het groene imago heeft Veenendaal relatief weinig groen. Ten opzichte van de rest van Nederland heeft Veenendaal 25 m2 groen per woning minder. Het groen in de woonwijken is veelal kleinschalig groen en begeleidend groen langs wegen. Er is weinig gebruiksgroen in de woonwijken en het centrum. De Grift en natuurgebied De Hellen, twee groene elementen binnen de stad, zijn slecht zichtbaar en ook moeilijk bereikbaar. Hoewel Veenendaal een groene omgeving heeft zijn de relaties tussen de stad en deze omgeving zwak. Dit geldt voor zowel groenstructuren als voor fiets- en wandelroutes. Kans Het project De groene grens en ook projecten uit het Landschap OntwikkelingsPlan (LOP) geven mogelijkheden om groen in Veenendaal te verbinden met de omgeving en fiets- en wandelroutes naar buiten te realiseren. Door herinrichting van bestaand groen en het toevoegen van opgaand groen, kan het groen in de stad meer beleefbaar en herkenbaar worden. Als het groen positief wordt ervaren door bewoners en bezoekers is de kans dat het wordt opgeofferd voor stedelijke ontwikkelingen kleiner dan wanneer het geen duidelijke functie heeft. Bedreiging De compacte opbouw van Veenendaal leidt tot een grote druk op bestaand stedelijk gebied. Ook het aanwezige groen in de stad staat onder druk door inbreiding en andere ruimtelijke ontwikkelingen. De groene omgeving is belangrijk voor de leefbaarheid en het groene imago van Veenendaal. Bij verdere uitbreiding van de stad is het risico aanwezig dat de relatie met de groene omgeving verslechterd. Bijvoorbeeld omdat de af te leggen afstand om de stad uit te komen groter wordt. Hierboven: de Vlinderrotonde - beeldbepalend, begeleidend groen op een strategische plek c.q. een belangrijke entree naar het centrum. Hiernaast: Een sterk punt is het groene imago van Veenendaal, opgebouwd uit een groene omgeving, grote groenplaatsen in de stad en veel begeleidend groen langs de (hoofd)wegen. -18-

19 Bovenstaande tekening verbeeldt Veenendaal als compacte, fietsvriendelijke stad. Voorts toont zij de gemeentegrenzen waarbinnen bebouwing en groen liggen De figuur hierboven toont de hoofdopzet voor de auto: in rood de hoofdstructuur. De zwarte lijnen tonen het conflict tussen leefbaarheid aan de linten met de belangrijke (lokale) verkeersfunctie: de Kerkewijk (1), de Zandstraat (2), de Nieuweweg (3) en Stationstraat - Prins Bernhardlaan (4) Verkeer en vervoer Sterk Veenendaal ligt gunstig ten opzichte van snelwegen: de A12 verbindt Veenendaal met de Randstad en het oosten. De A15 ligt op korte afstand en de A30 zorgt voor een goede verbinding met het noorden. De opzet van de hoofdwegenstructuur in Veenendaal is helder: twee rondwegen, Centrumring en enkele verbindingen tussen de rondwegen en de centrumring. Veenendaal heeft een compacte opbouw met een fijnmazig fietsnetwerk. Deze combinatie zorgt dat Veenendaal zich goed laat bereizen per fiets. Daarnaast zijn er bus- en treindiensten tussen Veenendaal en de rest van Nederland. Zwak Het zwakke punt in de verkeersstructuur is dat het centrum ontsloten wordt door wegen die hier niet echt geschikt voor zijn. Dit betreft de Kerkewijk, Zandstraat, Nieuweweg en Prins Bernardlaan. De leefbaarheid van deze straten kan sterk worden verbeterd. In het netwerk van fietspaden ontbreken diverse schakels en is verdere verbetering van de verkeersveiligheid mogelijk. Ook zijn er onvoldoende stallingsmogelijkheden in het centrum. Goede openbaar vervoer verbindingen naar Amersfoort en het Rivierenland ontbreken, terwijl er wel veel vervoersbewegingen plaatsvinden van en naar deze gebieden. Kans Er wordt gesproken over invoering van Anders betalen voor mobiliteit in de Randstad en mogelijk ook daarbuiten. De ligging -net buiten de Randstad- en het hebben van treinstations zijn dan sterke pluspunten van Veenendaal. De keuze voor Veenendaal als woonplaats wordt dan nog aantrekkelijker. Station Veenendaal-De Klomp is een zogeheten IC-station. De potentie van dit station kan meer benut worden. Bedrijven in de omgeving van dit station staan hier met de rug naar toe. Door herstel van de Pon-lijn kan een goede treinverbinding tussen Veenendaal en Amersfoort tot stand komen. Ondergronds parkeren geeft kansen voor een leefbare openbare ruimte met minder (geparkeerde) auto s. Bedreiging De toename van lokaal en regionaal autoverkeer leidt steeds vaker tot problemen, zoals opstoppingen, stankoverlast, geluidshinder, slechte oversteekbaarheid van wegen en verkeersonveiligheid. Ook de parkeerdruk zal verder toenemen; zowel in woonwijken als op bedrijventerreinen en in het centrum. De ontsluiting van Veenendaal naar het gebied direct ten noorden van Veenendaal loopt nu vooral via de Nieuweweg-Noord en de Stationsstraat. Bij toename van de verkeersdruk ontstaan hier problemen in de bereikbaarheid. De aanstaande afsluiting van de Stationsstraat leidt ertoe dat Veenendaal vanuit het noorden alleen bereikbaar is via één van de twee aansluitingen op de A12. Hier ontstaat een risico op congestie Wonen Sterk De woonwijken zijn te typeren als overwegend groene woonmilieus. Deze worden door vele mensen aantrekkelijk gevonden. Daarnaast geldt dat de wijken in Veenendaal in verschillende tijdsperiodes tot stand zijn gekomen. Veenendaal heeft mede hierdoor een gedifferentieerd aanbod aan woonmilieus en woningen. Zwak De kwaliteit en samenstelling van de woningvoorraad, de kwaliteit van de openbare ruimte en het voorzieningenaanbod zijn niet in alle wijken van hetzelfde niveau. Kans In sommige woonwijken staat de leefbaarheid onder druk. Deze wijken zijn aangewezen als speerpuntgebieden. In samenwerking met partners als corporaties, politie, bewoners en sociaalcultureel werk zijn initiatieven voorgesteld om de leefbaarheid te vergroten. Een andere kans is het betrekken van bewoners bij de planvorming: bewonersparticipatie. Dit is gericht op het vergroten van de betrokkenheid van bewoners en toekomstige bewoners bij de inrichting en bij het onderhoud van de woonomgeving. Dit draagt ook bij aan de leefbaarheid van bestaande wijken. Bedreiging Veenendaal heeft een jonge bevolkingssamenstelling. De vergrijzing is hier relatief laag (lager dan het landelijke gemiddelde). Opvallend is dat de middengroep (35-44 jaar) wegtrekt uit Veenendaal. Behoud van deze groep is van belang voor een goed sociaal en economisch klimaat in de stad. De huidige differentiatie tussen woonwijken is een sterk punt. Maar door ruimtelijke ontwikkelingen binnen de wijken, zoals herstructurering en herinrichting openbare ruimte, bestaat het risico dat de wijken meer en meer op elkaar gaan lijken en de aantrekkelijke verschillen verminderen. Bovenstaande tabel is afkomstig uit de Woonvisie (Companen, 2007) -19-

20 3.2.4 Bedrijven en winkels Sterk Veenendaal kent een heldere winkelstructuur. Het centrum heeft een lokale en regionale functie. De subcentra bedienen vooral de eigen wijken. Daarnaast zijn er twee PDV-locaties voor de lokale en regionale markt. Voor bedrijven bieden de bedrijventerreinen een breed en gedifferentieerd aanbod, in type en in omvang. Daarbij biedt Veenendaal ruimte aan zware bedrijvigheid op het bedrijventerrein Nijverkamp. Zwak Voor het centrum wordt de bereikbaarheid door ondernemers als grootste knelpunt gezien. Daarnaast is er te weinig horeca en leisure in winkelcentrum. Links: wijk(winkel)centrum Allereref / het Ronde Erf Het DPO (2007) toont aan dat voor behoud van de huidige winkelstructuur en het winkelaanbod acties nodig zijn. Dit geldt voor zowel het centrum (verbreden aanbod niet-winkelfuncties, uitbreiding parkeermogelijkheden), de subcentra (verbreden aanbod en aantrekkelijkheid) als de PDV-locaties (herkenbaarheid en aantrekkelijkheid verbeteren). Er is geen duidelijke en aansprekende locatie voor kantoren. Dit wordt door ondernemers als een minpunt ervaren. Ook geldt dat fysieke uitbreidingsruimte voor bedrijventerreinen ontbreekt door het bereiken van de gemeentegrenzen. Kans Een goede bereikbaarheid van centrum en bedrijven zorgt voor lokale en regionale binding. De realisatie van Brouwerspoort versterkt de centrumfunctie. De trend lijkt om de uitgifte van nieuwe bedrijventerreinen aan banden te leggen. Dat geeft grotere druk op de bestaande bedrijventerreinen om leegstand en verpaupering tegen te gaan en ondernemers ter plaatse uitbreidingsmogelijkheden te bieden. Dit biedt kansen voor intensivering van het ruimtegebruik en aldus meer werknemers per m2. De afbeelding toont de bedrijventerreinen (blauw-paars), de PDV locaties (donker blauw-paars), het centrum van Veenendaal (donkerrood), de subcentra en solitaire supermarkten (beide als rode sterachtige figuren). Links: de Corridor Rechts: de Hoofdstraat Specialisatie en differentiatie per bedrijfsgebied biedt kansen voor meer herkenbare terreinen. Ook kan hiermee meer worden gericht op het binnenhalen van bedrijven in specifieke doelgroepen. Bedreiging De toename van autoverkeer kan zorgen voor een slechtere bereikbaarheid voor het autoverkeer. Dit zal kan gevolgen hebben voor de aantrekkelijkheid van Veenendaal als vestigingsplaats en voor het functioneren van het koopcentrum Voorzieningen Sterk Veenendaal kent een aantrekkelijk aanbod van voorzieningen. Zowel in het centrum, als verspreid over de stad. In vrijwel alle wijken zijn maatschappelijke voorzieningen aanwezig. Ook de sportvoorzieningen zijn verspreid, en wel over drie sportparken. In Veenendaal bevinden zich verschillende scholen voor voortgezet onderwijs. Deze hebben een regionale functie. Zwak De voorzieningen voor jeugd en jongeren (gebouwd en ongebouwd) zijn in veel wijken onvoldoende. Kans De ontwikkeling van de subcentra kan leiden tot wijkcentra met een breed aanbod van voorzieningen naast de al aanwezige winkels (voorbeeld: De Ontmoeting in Veenendaal-Oost). De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) zal ertoe leiden dat mensen een groter beroep doen op hun eigen netwerk. Om het netwerk op te bouwen en te onderhouden is ontmoeting noodzakelijk. Het is de uitdaging om in woonwijken een openbare ruimte te maken die ontmoetingen stimuleert. Bedreiging Veenendaal heeft een jonge bevolkingssamenstelling. De vergrijzing is hier relatief laag (lager dan het landelijke gemiddelde). Opvallend is dat de middengroep (35-44 jaar) wegtrekt uit Veenendaal. Behoud van deze groep is van belang voor een goed sociaal en economisch klimaat in de stad.

21 Op bovenstaande tekening staan de dragende lijnen in Veenendaal: hoofdontsluitingswegen (zwarte doorgetrokken lijnen), linten (geel), Grift (blauw) en de spoorwegen (de zwarte kronkelende lijnen) Cultuurhistorie Sterk Tot de tweede wereldoorlog bleef de bebouwing in Veenendaal beperkt tot de historische linten en enkele losse straten die daar op aansloten. Hierna kwamen er planmatige uitbreidingen. Deze opbouw linten met daartussen opgevulde vlakken- is nog steeds in de stad afleesbaar. Zwak In Veenendaal zijn relatief weinig oude cultuurhistorische gebouwen, structuren en elementen aanwezig. Dit komt omdat Veenendaal lange tijd beperkte omvang heeft gehad én omdat er in de jaren zeventig en tachtig weinig oog was voor de aanwezige cultuurhistorie. Een historisch belangrijke landschappelijke drager is De Grift. Deze vormde de basis voor het ontstaan van Veenendaal. De beleving van de Grift (en het Omleidingskanaal) is echter minimaal. Kans Bij nieuwe ontwikkelingen de historie van Veenendaal zichtbaar maken en houden door de aanwezige oude en jongere cultuurhistorische gebouwen, structuren en elementen in beeld te brengen en een zichtbare plaats en functie te geven. Bedreiging Door ruimtelijke ontwikkelingen worden de leesbaarheid en herkenbaarheid van de ruimtelijke opbouw bedreigd. Ook is er een risico aanwezig dat bestaande structuren, gebouwen en elementen verdwijnen Milieu Sterk In Veenendaal is veelal een duidelijk onderscheid tussen woongebieden en bedrijventerreinen. Deze zonering voorkomt veel overlast. Daarnaast is binnen de bedrijventerreinen sprake van zonering. Zo is zware industrie geconcentreerd op Nijverkamp. Zwak Langs de doorgaande wegen in de stad is op sommige plaatsen sprake van minder goede luchtkwaliteit. Ook zijn er wegen waarlangs de geluidsbelasting relatief hoog is. In de woonwijken bevinden zich enkele (zware) bedrijven: Lantor, Dishman (voorheen Solvay) en Boxal. Deze kunnen overlast veroorzaken voor de omgeving en een blokkade vormen voor nieuwe ontwikkelingen. Kans De compacte opbouw van Veenendaal biedt mogelijke voordelen op milieugebied, zoals beperking van het aantal interne autobewegingen en het toepassen van nieuwe energieconcepten. Bedreiging Door de compacte opbouw van Veenendaal ontstaan er snel situaties waarbij gevoelige functies (zoals wonen) worden bedreigd door milieuhinder veroorzakende functies (bijvoorbeeld industrie en verkeer). Zo is bij verdergaande groei van het autoverkeer het risico aanwezig dat het leefmilieu langs doorgaande wegen verslechtert Bovenstaande figuur: bedrijventerreinen (lichtpaars), hoofdwegen (rood) en de solitaire industrie (de paarse sterren): Lantor (1), Dishman (2) en Boxal (3) Hierboven: de concept kaart cultuurhistorische waarde. Deze kaart is onderdeel van de Archeologsiche beleidskaart en cultuurhistorische kenmerkenkaart gemeente Veenendaal (Vestigia, 2009) Hierboven: panorama op Veenendaal rond 1939 met een mix van (milieuhinderlijke) bedrijvigheid en wonen. Een mix die anno 2009 (bijna) geheel verdwenen is. -21-