culturele biografie vlaanderen vzw

Transcriptie

1 Idn di ond fgod wkt, wodt vog of laat gconfontd mt bld- of tkstmatiaal of mt infomaticapogamma s waaop autuschtlijk bschming kan ustn. Bij al di fgodzogs ijzn wl ns vagn n twijfls. D autuschtwtgving is n complx ggvn, nog volop in ontwikkling n vaak nit nduidig t intptn. Ht fgodstunpunt Cultul Biogafi Vlaandn vzw wil mt dz handliding tgmotkomn aan d mst acut vagn van divs fgodzogs. Dit bokj gaat in op d lvant Blgisch n Euops wtgving n op bgippn als autu, nabuig gchtigdn n and chthbbndn, vdld n onvdld autuscht, gistati n dponing. Ht bidt n ovzicht van wkn di autuschtlijk bschmd zijn, n van uitzondingn op d autuschtwtgving, lt om t gaan mt foto s, gafisch lmntn n gluidn n tipt ov contactn. Mag j n Rubns zomaa poducn? Waaom dan wl, op wlk mani n ond wlk voowaadn? En waaom gaat di gl nit op voo n schildij van bijvoobld Hopp? En afblding van n uinoi kan, maa n afblding van ht uinoi van Duchamp wodt btwist. Ho zit di vok pcis in d stl? En foto van n famililid voo n sculptuu van Dan Gaham in n pak mag? Maa n foto van dizlfd sculptuu in datzlfd pak, zond dat famililid, wodt dan wl iskant? En poducti van Déjun su l hb kan op n wbsit ponkn, maa n snapshot van n picknicknd pinss M. mag dan w nit zomaa op? Kotom, dz handliding wil al wi zich voo ht fgod ngagt, hlpn moglijk uitschuivs t vmijdn. En wat wodt nu juist bgpn ond citaat, blomlzing of poducti voo ondwijsdolindn of tn bhov van wtnschapplijk ondzok? cultul biogafi vlaandn vzw Stunpunt voo achifinstllingn, bwaabibliothkn, documntaticnta, fgodclln n musa Huis dn Rhyn Hofstaat 15 - B-2000 Antwpn t f info@fgodnt.b

2 RECHT Handliding tot ht vmijdn van uitschuivs

3 COLOFON Dz bochu is n uitgav van Cultul Biogafi Vlaandn vzw COÖRDINATIE Els Michilsn n Annmi Rossnback BASISTEKST Michèl Msn BEWERKING EINDREDACTIE Elln Loots JURIDISCH ADVIES Katin Van d P VORMGEVING Photogavu Stus nv DRUK Symons VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Jan Cools p.a. Cultul Biogafi Vlaandn vzw Huis dn Rhyn Hofstaat Antwpn Wttlijk dpot: D/2004/9921/10

4 RECHT Handliding tot ht vmijdn van uitschuivs

5 En kot - fictiv - ankdot als smaakmak Hatj wint n u hbt n gzllig uitj gpland mt n god vind. Rstauant wd gsvd, filmtickts on lin bstld, babysit ggld, dipvismaaltijdj voo d patn di laat thuiskomt, kotom: u hbt vooziningn gtoffn! U nmt afschid van d kindn n stapt kodaat ichting wagn. Nt its t kodaat, want Koning Wint voozag in n flink ijsplk op ht gangpad: u maakt n spctaculai sliding. D schad is glukkig bpkt: wat blutsn n n natt jas. Tug huiswaats, niuw jas, niuw knuffl aan ht nagslacht. En in ht tijdpk van d GSM wodt d vind in kwsti snl op d hoogt gbacht van d opglopn vtaging. Twd poging, d dootocht op ht gangpad is glukt. Potvolkoffi*, slutls zatn in and jas. Spintj chtsomk, d plas ijs kunt u intussn blindlings lokalisn. Zond slutls mot u dz k aanblln. D scondn tikkn wg, daa vschijnt indlijk d babysit. Tja, bovn is d bl slcht t hon, u wild dat al lang vhlpn Bhndig glijdt u opniuw ichting wagn. U spingt in, slutls in ht contact. En dan valt uw blik op dat od lichtj: No ful. Duiznd bommn n ganatn*, daa gaat uw mooi avond. Had ik maa * kan gzin wodn als citaat: wttlijk uitzonding op d autuschtwtgving, wann 5 voowaadn naglfd wodn. Zi vd. D moaal van ht vhaal: ho gondig u ook voobid bnt, onvwacht obstakls kunnn uit d lucht valln n n hl ktn van poblmpjs voozakn. En vglijkba aannschakling van (onaangnaam) vassnd hindnissn dot zich vaak voo mt autuschtn. 2

6 Wood vooaf Ontwikklaas van fgodpojctn wodn ggld gconfontd mt uitschuivs, vglijkbaa mt di in d ankdot hinaast, soms zond z ht bsffn. Mt vl bgsting zt mn zich aan d uitwking van n fototntoonstlling, zokt mn intssant tkstmatiaal voo n publicati, pluist mn achivn uit naa gschikt bldmatiaal voo n bldbank nz. Al t vaak blijft d vaag of n ond wlk voowaadn mn n bpaald infomaticapogamma, n tkst, foto, pnt of zlfs gluid mag gbuikn, achtwg. Dikwijls ligt dat (bgijplijk!) aan n gbkkig knnis van ht kluwn dat d autuschtwging toch is. Agumntingn als Ach, zo n oud foto, d fotogaaf zal wl nit m in lvn zijn of W kgn d foto van mijnh x, w zulln di dan toch wl mogn gbuikn, zijn couant, maa gvaalijk! Als stunpunt voo achifinstllingn, documntaticnta, bwaabibliothkn, musa n fgodclln wil Cultul Biogafi Vlaandn vzw mt dz handliding ht isico op uitschuivs vmindn. Dz handliding zal u imms don knnismakn mt n aantal bgippn uit ht autuschtjagon n u inzicht bidn in d t volgn pocdus, moglijkhdn n bpkingn van d autuschtwtgving. Z is bdold als hulpmiddl om n wlovwogn bslissing t nmn of kuz t makn. Ook voo wi toch n isico ovwgt. Ondanks haa 50 pagina s is dz handliding bknopt. Z icht zich chtstks tot d initiatifnms van fgodpojctn n wil hn vooal op wg hlpn. Maa d autuschtwtgving is n omvangijk n complx kluwn. Vandaa dz bd: consult bij twijfl stds d wtgving of n spcialist, zlfs wann u voo n dadlin staat of gbondn bnt aan n bpkt budgt! Nt als d mst wttn n dctn is ook d autuschtwtgving ondhvig aan aanpassingn. Zo ligt momntl n niuw wtsvoostl tot wijziging van d autuschtwtgving t tafl. Om u snl n fficiënt in knnis t stlln van d laatst aanpassingn op ht vlak van autuschtn, zal dz handliding m volun: zoda d wt aangpast is, zal ook dz publicati wodn aangpast. Doo n glmatig blik op d wbsit van Cultul Biogafi Vlaandn vzw blijft u hivan op d hoogt. En tot slot. U zult mkn dat in dz handliding spcial aandacht gaat naa d autuschtpoblmatik in functi van d ontwikkling van bldbankn. D dn is d volgnd. Bldbankn zijn in. Z schitn als ht wa als paddstoln uit d gond, h n d vspid ov Vlaandn. Vagn ond autuschtpoblmatik ijzn in htzlfd snltintmpo. Om d st nood t lnign, oganisd Cultul Biogafi Vlaandn vzw afglopn zom n aantal wokshops ond autuschtn n bldbankn. Ontwikklaas van bldbankn n juistn kwamn samn tot n opsomming van moglijk valkuiln n intssant tips. Ht lk ons dan ook wnslijk di zakn t intgn in dz handliding. Na lctuu van dz handliding bgft u zich nit m op glad ijs! Cultul Biogafi Vlaandn vzw 3

7 I INHOUDSTAFEL I 1 Wtgving 2 Wgwijs in d autuschtlijk bschming 2.1. Wann wodt n wk autuschtlijk bschmd? uitgangspunt tw basisvoowaadn: oosponklijkhidvist n vomvist 2.2. Wann wodt mn als autu bschouwd? 2.3. Rgistati n dponing 3 Matialn vij van autuscht 3.1. Matiaal dat bhoot tot ht opnba domin matiaal dat buitn d bschmingsikwijdt van ht autuscht valt matiaal waavan d bschmingtmijn vstkn is 3.2. Wttlijk uitzondingn citatn blomlzingn poductis voo ondwijsdolindn of wtnschapplijk ondzok and uitzondingn 4 En z waaschijnlijk tokomstscnaio: ht WIPO-Copyight Vdag 4.1. Ht WIPO-Copyight Vdag 4.2. Rlvanti voo d fgodscto n d ontwikklaas van bld- of databankn 5 Bldbankn n autuscht: aandachtspuntn 5.1. Bgippnkad 5.2. Chck of ht matiaal tot ht opnba domin bhoot 5.3. Ga na of ht matiaal ond n wttlijk uitzonding valt 5.4. Houd kning mt d niuw, nog nit ingvod wtgving: d WIPO-vdagn n Euops ichtlijnn 6 Foto s, gafisch lmntn n gluidn 6.1. Foto s ht ondwp van d foto is n mnslijk schpping ht ondwp van d foto is n natuulijk schpping ht ondwp van d foto is igndom van n dd ht ondwp van d foto is n psoon 6.2. Gafisch lmntn 6.3. Gluidn 4

8 7 Autus, nabuig gchtigdn n and chthbbndn 7.1. Nabuig gchtigdn 7.2. And chthbbndn 7.3. Wat wann d autu nit t tacn valt? 8 Contactn 8.1. En contact mt d autu van n wk of n nabuig gchtigd 8.2. En contact mt n and chthbbnd 8.3. Mol chtn 9 Nuttig maatschappijn 10 Bonnn Basisbon Aanvullnd bonnn Intntbonnn Aanvullnd vwijzingn in vband mt vgodingn I TOELICHTING BIJ DE SYMBOL I Wtgving. Wik n wg Spciaal voo ontwikklaas van bldbankn Lt op. Ga hi nit lichtzinnig aan voobij Noot. Soms had t kakn Samnvattnd kadtkst. D ssnti van d voogaand paagafn, in één oogopslag 5

9

10 WETGEVING

11 1 I WETGEVING I En uitgbid bspking van d toch wl omvangijk n complx wtgving tzak zou ons t v lidn. W makn n kot pomnad doohn ht kluwn. Voo vdiping in d wtgving vwijzn w naa ht Blgisch Staatsblad ( Voo tkst n tolichting ond Euops ichtlijnn ov autuschtn: Tip: gf in ht zokvakj (chtsbovn) d tmn autuschtn of Euops ichtlijn in. D wtgving n chtspaak ov autuschtn is complx n uitvoig: w adn dan ook aan zich pofssionl t latn advisn voo conct casussn! EÉN UITSCHIETER: d Wt van 30 juni 1994 btffnd ht autuscht n d nabuig chtn. Dz wt gldt in Blgië als d voonaamst bschmingsbon btffnd autuschtn. Vd hantn w d tm Autuswt of d afkoting AW. DAARNAAST BESTAAT VOLGDE RELEVANTE WETGEVING: autus n fgod autus voo d chtsbschming van computpogamma s: d Wt van 30 juni 1994 houdnd d omztting in Blgisch cht van d Euops ichtlijn van 14 mi 1991 btffnd d chtsbschming van computpogamma s; afgkot Softwawt of SW. voo d chtsbschming van databankn: d Wt van 31 augustus 1998 houdnd d omztting in Blgisch cht van d Euops ichtlijn van 11 maat 1996 btffnd d chtsbschming van databankn; afgkot Databankwt of DW. voo d bschming van wkn van lttkund n kunst: d zognaamd Bn-convnti voo d bschming van wkn van lttkund n kunst van 9 sptmb 1886 (godgkud bij wt van 25 maat 1999). Di convnti bvat o.m. ht bginsl van glijk bhandling van binnnlands n buitnlands autus. voo d bschming van uitvond kunstnaas, poducntn van fonogammn n omopoganisatis: ht zoghtn Vdag van Rom inzak d bschming van uitvond kunstnaas, poducntn van fonogammn n omopoganisatis (godgkud bij wt van 25 maat 1999). Dat vdag is blangijk voo d distibuti van godn n dinstn waabij autuschtn komn kijkn. voo ht autuscht n d chtsbschming van uitvoingn n fonogammn: d WIPO-vdagn btffnd autuscht (Copyight Taty) n uitvoingn n fonogammn (Pfomancs and Phonogams Taty) van 20 dcmb Di tw vdagn wdn opgstld om d vschillnd national autuswttn t hamonisn n kunnn wodn gzin als n noodzaklijk updat van d Bn-convnti (voo autus) n ht Vdag van Rom (voo uitvond kunstnaas n poducntn van fonogammn). D juidisch gvolgn van ontwikklingn in dz hdndaags infomatimaatschappij komn in d WIPO-vdagn aan bod. WIPO staat voo Wold Intllctual Popty Oganization ( n wodt in hoofdstuk 4 toglicht. 8

12 WEGWIJS IN DE RECHTELIJKE BESCHERMING

13 2 I WEGWIJS IN DE RECHTELIJKE BESCHERMING I Dit hoofdstuk schtst wlk wkn zoal autuschtlijk bschmd kunnn wodn. D tw basisvoowaadn waaaan n wk mot voldon om autuschtlijk bschmd t wodn, komn t spak: ht wk mot oosponklijk zijn én in n bpaald vom ggotn. Daanaast wodn d bgippn autu (d mak, cato), vdld n onvdld autuscht n gistati n dponing toglicht. Als afsluit gvn w m waa papin documntn, publicatis, mknamn n dominnamn gdpond kunnn wodn. 2.1 I WANNEER WORDT E WERK RECHTELIJK BESCHERMD? I Uitgangspunt En wk wodt autuschtlijk bschmd wann - om t bginnn - n autu is van dat wk. D tm autu wodt in ht dagdaglijks taalgbuik nog al ns glijkgstld mt schijv. Voo d wt ikt d btknis van autu cht vl vd: als autu gldt d mak, d cato van n wk. Schijvs, fotogafn, componistn, bldnd kunstnaas zijn in dz contxt alln autus. Ht wk waavan spak, ht opus, is dan n tkst, bok, ssay, gdicht, foto, vido, muzikstuk, schildij, bldhouwwk, installati autus n fgod autus I Tw basisvoowaadn: oosponklijkhidvist n vomvist Om autuschtlijk bschmd t wodn mot n wk vd voldon aan tw basisvoowaadn: ht wk mot oosponklijk zijn én in n bpaald vom ggotn. W lichtn di voowaadn to. Voowaad 1: Ht wk mot oosponklijk of oiginl zijn. En wk wodt als oosponklijk of oiginl bschouwd wann d psoonlijkhid van d mak in tot uiting komt. Mt and woodn: wann n wk blijk gft van n cativ n/of intllctul inspanning van n mak n ht daadoo n individul kaakt kijgt, wodt ht in d gl gzin als oosponklijk of oiginl. MOGELIJKE UITZONDERING OP DE OORSPRONKELIJKHEIDVEREISTE D kans dat n wk nit als oosponklijk of oiginl wodt aangmkt n dus gn autuschtlijk bschming gnit, nmt to naamat dat wk m tchnisch dwangmatighdn omvat. Mn gaat van uit dat bij d ontwikkling van dat soot wk mind cativitit van n autu komt kijkn. VOORBEELD VAN DERGELIJKE UITZONDERING wkn di uitsluitnd machinaal vvaadigd wdn (vb. n gdukt fold. Lt wl: d tkst in d fold n zk d gbuikt foto s, n ht gafisch ontwp van ht ghl, kunnn wl autuschtlijk bschmd zijn) natuulijk catis (vb. bomn, blomn, landschappn ) poductis van wkn di al bstaan (vb. n kopi van n schildij) infomati (vb. adssn, biogafisch ggvns, matn, aantalln ) wkn di uitsluitnd btkking hbbn op tchnisch uitvoing n ondhoud (vb. n puu tchnisch bwking bij ht implmntn van n computpogamma of ht ondhoud van n tuin. Lt wl: ht oiginl tuinontwp kan autuschtlijk bschmd zijn) bichtgvingn n onpsoonlijk wgavn van fitn n gbutnissn (d uw, naakt infomati) 10

14 Voowaad 2: Ht wk mot in n bpaald vom ggotn zijn. Ht gaat dus om n gmatialisd cati, n conct waanmbaa n voostlbaa its. MOGELIJKE UITZONDERING OP DE VORMVEREISTE Vomn di gknmkt wodn doo n dominnd vaag- n vluchtighid wodn nit autuschtlijk bschmd. VOORBEELD VAN DERGELIJKE UITZONDERING n id n mthod of stijl Ook wkn di in n voolopig vom ggotn zijn, kunnn autuschtlijk bschmd wodn, wann di vom voldond conct is. En schts van Panamanko van bijvoobld n zpplin is absoluut autuschtlijk bschmd, zlfs als ht om n vooontwp gaat n d uitindlijk zpplin m naa n hlikopt gaat nign! autus n fgod autus Autuschtlijk bschmd wodt d autu (= mak) van n wk. Ht wk mot oosponklijk zijn n in n bpaald (voolopig) vom ggotn. oosponklijkhid btknt: n ign inbng van d autu vomlijkhid btknt: concthid WELKE WERK KUNN DAN RECHTELIJK BESCHERMD WORD OF ZIJN? Algmn gl: En wk wodt autuschtlijk bschmd wann n autu is van dat wk. Ht wk mot oosponklijk zijn, én in n bpaald vom ggotn. VOORBEELD ontwpn n schtsn ltttypn n gafisch vomgvingn tkstn (incl. woodn, zinnn, titls, slogans, psoonlijk notitis, bivn, dagbokn, atikls, thsissn, appotn, syllabi, patitun ) foto s films intviws kunstwkn (vb. schildijn, bldhouwwkn ) computpogamma s (ontwpn) databankn (ontwpn: d slcti n opstlling van d infomati) catis van publicitai n commciël aad (vb. clamtkningn, wbsits ) afglid wkn: (b)wk(ing)n di afglid zijn van bstaand wkn, maa waabij wl spak is van n psoonlijk touch (vb. vtalingn, muzikal bwkingn, databankn mt poductis van wkn van bldnd kunst ) Ht is blangijk t wtn wlk wkn al dan nit voo autuschtlijk bschming in aanmking komn. Dit nit nkl om alt t kunnn zijn voo claims van autus, maa ook om t wtn wann mn zlf n bop kan don op d autuschtwtgving. At. 6 AW + at. 2 SW 11

15 2.2 I WANNEER WORDT M ALS AUTEUR BESCHOUWD? Lt op! D vaag is hi nit Wi is autu?, maa Waaaan kan mn zin dat imand autu is?. Autu is mn wann mn n oosponklijk wk cët dat in n conct vom ggotn is. Ht gaat nit om d vaag of imand autu is, maa ho imand bwijst dat hij autu is. Algmn gl: als bwijs van autuschap gldt in pincip d naamsvmlding. Dat kan op di manin: mt n naam. Zowl d cht naam als n psudonim kan gldn (vb. HUGO CLAUS = Hugo Claus; KAMAGURKA = Luc Zbok). mt n lttwood waam d autu t idntificn is n dat op ht wk wodt vmld (vb. LdV = Lonado Da Vinci). mt d naam van n uitgv. Wann ht om n anonim of psudonim wk gaat, gldt d uitgv van ht wk als autu tn aanzin van ddn. autus n fgod autus D autu, dus d mak van n wk dat oosponklijk is én in n bpaald vom ggotn, hft ht cht om dat wk t (latn) poducn n aan ht publik t (latn) mdln. Ond ht stgnomd poducticht valln vnns ht cht om ht wk t (latn) bwkn n vtaln n ht cht om ht wk t (latn) vhun n uitlnn. At. 6 + at. 1 AW MEERDERE : VERDEELD ONVERDEELD RECHT Wann md autus van nzlfd wk zijn, wodt n ondschid gmaakt tussn vdld n onvdld autuscht. Mn spkt van onvdld autuscht wann nit (duidlijk) kan ondschidn wodn wi wlk individul bijdag lvd aan d totstandkoming van n wk. Van vdld autuscht is spak wann nt wl kan uitgmaakt wodn wlk autu wlk individul bijdag aan d totstandkoming van ht wk hft glvd. Dnk aan n ssaybundl waain vschillnd schijvs lk n aantal pagina s voo hun kning namn. Bij onvdld autuscht gldt dat d uitofning van dit autuscht bij ovnkomst wodt ggld of, indin n ovnkomst ontbkt n spak is van onnighid ov ht autuschap, bij chtlijk bslissing. In dat laatst gval kan id autu bij inbukn n chtsvoding instlln n n schadvgoding isn (in ign naam n zond tussnkomst van d and autus). Bij vdld autuscht gldt dat d autus in pincip mt nimand ands mogn samnwkn, dit wil zggn ht wk in zijn ghl nit zomaa mogn xploitn mt and ddn, tnzij dit uitdukklijk bpaald is (vb. wann tostmming is van d and autus om dit toch t don). Wl mag lk van d autus zijn ign bijdag afzondlijk xploitn, voo zov dz xploitati d xploitati van ht wk als ghl nit in ht gdang bngt. At. 2 (alg.), at. 4 (onvdld) n at. 5 (vdld) AW 12

16 2.3 I REGISTRATIE DEPONERING Ht latn gistn van n wk btknt dat mn ht bstaan van dat wk officil laat vastlggn. Dponn houdt in dat mn ht wk bij d ovhid inlvt n laat inschijvn (via n knd instanti). Ht nut van gistati En gistati is n bwijs dat mn ht bstaan van n bpaald wk op n bpaald datum officil hft latn optknn. In pincip wodt ht doo di gistati moglijk zich als autu t latn gldn tgnov ddn (vb. tgnov imand di bwt autu van dat wk t zijn of tgnov plgs van inbuk) n in d chtbank. Lt wl: na gistati is mn nit ggaandd autuschtlijk bschmd, want d moglijkhid dat n and n idntik of glijkaadig wk vvaadigd n lit gistn, blijft bstaan. Kan di psoon aantonn dat zijn gistati d gbud, gldt hij als oosponklijk autu. autus n fgod autus Waa kan mn dponn? Voo ht dponn (ls lttlijk: nlggn) van allli sootn wkn (ook op digital dags als disktts, Cd-oms ) kan mn tcht bij d notais n pivé-oganisatis als Sabam ( Info2cla ( Sofam ( n Scam ( Voo papin documntn, publicatis, mknamn n dominnamn gldn ondstaand adssn. 1. Papin documntn Voo papin documntn kan mn naast bovngnomd instantis ook n bop don op d gistatikanton van d Fdal Ovhidsdinst Financiën ( 2. Publicatis Wann n autu tvns uitgv is of in gval van anonim of psudonim wk bstaat n vplicht dponing van n xmplaa van d publicati bij: Koninklijk Bibliothk van Blgië Kizslaan Bussl (Afdling Wttlijk Dpot: T: F: ) 3. Mkn Voo mkn (alsook dominnamn op intnt) wndt mn zich tot ht Bnlux-mknbuau. D dponing van n mk is vplicht. Bnlux-mknbuau Blgisch Dinst voo Industiël Eigndom Bodwijcklaan 15 Noth Gat III NL-2591 XR Dn Haag E. Jaqumainlaan Bussl Op tw manin kan mn achthaln of n mk al gdpond is. Bnlux-mknbuau Bnlux-Vniging van Mkn- n Modllncht Bodwijcklaan 15 Fankijkli 53-55, bus 5 NL-2591 XR Dn Haag 2000 Antwpn 13

17 4. Dominnamn Voo ht xploitn van wblocatis op intnt dot mn n aanvaag bij: Voo n national dominnaam (.b): Voo n intnational dominnaam (.com,.du of.og): DNS Blgium vzw IntNIC Rgistation Svic Koning Lopold l staat 1, bus Huntma Pak Div 3000 Luvn Hndon VA USA -mail: hostmast@s.intnic.nt (.com) Als autu wodt aangmkt dgn van wi d naam of afkoting wodt vmld d uitgv bij anonim of psudonim wk d autu di zijn wk hft latn gistn of dponn autus n fgod autus En autu hft ht cht zijn wk t (latn) poducn n t (latn) mdln aan n publik. Hij bslist ov of zijn wk bwkt, vtaald of ontlnd wodt. Bij md autus is spak van vdld of onvdld autuscht. 14

18 MATERIAL VRIJ VAN RECHT

19 3 I MATERIAL VRIJ VAN RECHT I Dit hoofdstuk schtst wann matialn al dan nit ondwopn zijn aan d autuschtwtgving. Ht icht zich ond m op d ontwikklaa van bld- of databankn. Bid ggvnsbankn bstaan uit wkings- n invullingsmatialn (zi hoofdstuk 5 voo ht bgippnkad). Dat matiaal kan op tw manin tot ht opnba domin bhon n is op di mani vij voo gbuik. Daanaast voozit d wt in n aantal uitzondingn waain wk gbuikt n gpoducd kan wodn zond tostmming van d autu: dat zal ht gval zijn mt citatn, blomlzingn n bij poducti t illustati van ondwijs of ondzok. Volldighidshalv wodt kot stilgstaan bij uitzondingn hos catégoi. 3.1 I MATERIAAL DAT BEHOORT TOT HET OPBARE DOMEIN Soms kan matiaal vij gbuikt wodn n zijn ht tacn van d autu n n aantal daaopvolgnd tchnisch (ls: tijdsovnd) pocdus ovbodig. Hl wat matiaal, zowl wkingsals invullingsmatialn, komt imms nit in aanmking voo autuschtlijk bschming. Bonvmlding is dan w wl ggld vist. Matiaal dat bhoot tot ht opnba domin, valt in gl nit ond d ikwijdt van ht autuscht. Op tw manin kan matiaal tot ht opnba domin bhon: autus n fgod autus I Matiaal dat buitn d bschmingsikwijdt van ht autuscht valt Ht matiaal kan buitn d bschmingsikwijdt van ht autuscht valln. Dat is ht gval wann dat matiaal (wk) nit oosponklijk is of nit in n bpaald vom ggotn. (zi hivoo hoofdstuk 2: d tw basisvoowaadn waaaan n wk mot voldon om autuschtlijk bschmd t wodn) ZIJN BIJVOORBEELD NIET OORSPRONKELIJK wkn di uitsluitnd machinaal vvaadigd wdn natuulijk catis poductis van wkn di al bstaan infomati wkn di uitsluitnd btkking hbbn op tchnisch uitvoing n ondhoud bichtgvingn n onpsoonlijk wgavn van fitn n gbutnissn ZIJN BIJVOORBEELD NIET IN E BEPAALDE VORM GEGOT idën, gdachtn, thoiën n opvattingn n mthod of stijl Zo is ht dnkbaa dat n mthod of stijl van n bstaand bldbank, databank of wblocati inspind wkt bij d ontwikkling van n ign bldbank, databank of wblocati. Ht is volstkt lgaal zich daadoo t latn inspin, mits gn oosponklijk vomlmntn gkopid wodn. VALL EVES BUIT DE REIKWIJDTE VAN DE WET wttn, bsluitn n vodningn van d ovhid, chtlijk uitspakn n administatifchtlijk bslissingn voodachtn n plidooin in vgadingn van vtgnwoodignd lichamn, in opnba chtszittingn van chtscollgs n in politik bijnkomstn 16

20 3.1.2 I Matiaal waavan d bschmingstmijn vstkn is Ook matiaal waavan d bschmingstmijn van ht autuscht vstkn is, bhoot tot ht opnba domin. Ht autuscht blijft in gl n aantal jan gldn. Dz tmijnn zijn: ALGEME REGEL: ART. 2 AW voo autus: 70 jaa na ht ovlijdn van d autu (at. 2 AW) voo anonim of psudonim wkn waavan d autu nit (m) gtacd kan wodn: 70 jaa vanaf ht tijdstip van publiklijk bkndmaking (at. 2 AW) autus n fgod autus SPECIFIEKE GEVALL voo audiovisul wk: 70 jaa na ht ovlijdn van d langstlvnd d volgnd psonn: d hoofdgissu, d scnaioschijv, d tkstschijv of d componist (at. 2 AW) voo uitvond kunstnaas: 50 jaa na d datum van d pstati (at. 38 AW) voo poducntn van fonogammn n st vastlggingn van films: 50 jaa na d vastlgging of publicati of mddling aan ht publik (at. 39 AW) voo omopoganisatis: 50 jaa vanaf d st uitznding (at. 45 AW) voo databankn: 15 jaa na voltooiing van d databank of publiklijk tbschikkingstlling van (at. 6 DW) voo computpogamma s: 70 jaa na ht ovlijdn van d autu of publiklijk bkndmaking in gval van anonim of psudonim wk (at. 9 SW plus at. 2 AW) Voo al dz tmijnn gldt dat d bkning van d ingang van bgint vanaf 1 januai van ht jaa dat volgt op ht fit dat d chtn dot ontstaan. Voo databankn, n spcifik ook bldbankn, kan opgmkt wodn (at. 6 DW): wann n substantiël wijziging (n ssntiël, ingijpnd wijziging) in d inhoud van d databank wodt aangbacht (di ook opniuw gtuigt van n substantiël invsting), gaat opniuw n ign bschmingstmijn in. D datum van d voltooiing van d wijziging mot daabij wl kunnn bwzn wodn Ggld bhoot matiaal tot ht opnba domin n kan ht vij gbuikt wodn. In got lijnn: wann ht matiaal buitn d bschmingsikwijdt van ht autuscht valt, dus nit oosponklijk n in n bpaald vom ggotn is, of d bschmingstmijn van ht autuscht vstkn is. Spl op vilig n vmld d bon! 3.2 I WETTELIJKE UITZONDERING D wt voozit in n aantal uitzondingn waain wk gbuikt n gpoducd kan wodn zond tostmming van d autu. In di bijzond gvalln is bonvmlding (waa mn ht wk vandaan haalt) n naamsvmlding (naam van d autu) vplicht! D voonaamst uitzondingn op ht autuscht zijn citatn, blomlzingn n poductis voo ondwijsdolindn of wtnschapplijk ondzok I Citatn To b o not to b, that s th qustion. D bgippn aanhaling n citaat klinkn vtouwd. Vaak bgijpt mn ond dit cht op aanhaling ht citn van tkstfagmntn. Maa n aanhaling kan bd zijn dan dat. En ht lijntj tussn n citaat n difstal of plagiaat is vaak z dun. Is its wl of is its gn citaat, daa zit m d hamvaag. 17

21 Ed wd al toglicht dat n wk autuschtlijk bschmd wodt wann n autu is van dat wk. D tm autu dkt m dan alln d klassik btknis van d autu als schijv. Schijvs, fotogafn, componistn, bldnd kunstnaas zijn voo d wtgving alln autus. In dat licht zijn tkstn, bokn, ssays, gdichtn, foto s, vido s, muzikstukkn, schildijn, bldhouwwkn, installatis all wkn, di dan ook all ond ht citaatcht kunnn valln. Raadplg voo m dtails hoofdstuk 2. In n aantal van bovnstaand wkn zit n tijdsdimnsi. Tkstn, muzikstukkn n films knnn n vloop n kunnn vlal gfagmntd wodn. In pincip kan n fagmnt dat uit n wk glicht wodt, bschouwd wodn als n citaat. Bij n kot wk ijzn wl poblmn. Wat dot mn mt n gdicht, n gluidstun of kot moviclip? Wann mn z intgaal ovnmt, is nit cht spak m van n aanhaling. En wann mn toch nog n stukj tacht uit t lichtn, loopt mn d kans d mol chtn van d autu t schndn, omdat mn ht wk doo aanpassingn n wijzigingn misschin wl van zijn unicitit booft. And wkn knnn dat tijdvloop nit. Ho citt mn d autu van n tkning, schildij, bldhouwwk of foto? Doo n fagmnt uit t lichtn? autus n fgod autus Citn is n vn dlicat als complx zaak. In pincip is ht citn van n autu togstaan als mn volgnd voowaadn nalft: Voowaad 1: Bon- n naamsvmlding Voowaad 2: Bknopthid D aanhaling mot kot zijn. Nu wodt ht bgip kot nit bij wt gdfinid, maa algmn gldt: voo tkstn maximum +/- 15 gls (bon: chtsl, d publicati: Autuschtn n intnt. Poblmn n oplossingn voo ht cën van n on-lindatabank mt bldn n/of tkst doo Pof. D. Miill Buydns, DWTC, p. 24, op: voo wkn van bldnd kunst (tkningn, schildijn, bldhouwwk, foto s ) dz kwsti is omstdn. Volgns sommig chtsbonnn (o.a. Buydns, p. 24) kan mn doo d tchnisch moilijkhid om dat wk t fagmntn, nkl citn doo ht wk in zijn ghl w t gvn. D chtspaak cht stlt dat uit dat soot wkn nkl fagmntn glicht mogn wodn (n dtail van n schildij ). Voowaad 3: Opnbaamaking op gooloofd wijz D autu van n wk mot zijn cht op bkndmaking al uitgofnd hbbn. Dat btknt dat ht nit is togstaan onvoltooid wkn, wkn di zich dus nog in d pivé-uimt van d autu bvindn, aan t haln. Voowaad 4: Aanhaling tn bhov van kitik, polmik of ondwijs of in ht kad van wtnschapplijk ondzok. D aanhaling mag nkl gbun tn bhov van kitik, polmik of ondwijs of in ht kad van wtnschapplijk ondzok. Dz voowaad sluit commciël pojctn mt ht oog op lout amusmnt uit. 18

22 Voowaad 5: Aanhaling ovnkomstig d lijk bopsgbuikn. D aanhaling mot t god touw gbun n mag bijvoobld nit opzttlijk uit zijn contxt gukt wodn. At. 21 AW I Blomlzingn En blomlzing is n vzamling van uittksls of tkstfagmntn, vlal poza n poëzi. Tot nu to bstaat voo and kunstzinnig disciplins als bldnd kunst, fotogafi, achitctuu, dsign gn quivalnt voo wat hi als blomlzing bgpn wodt. Tntoonstllingscatalogi n fotobokn gnitn dus nit van dz vijstllingsgling. Wann d autu van n wk dat mn in n blomlzing wil opnmn, nog in lvn is, mot mn hm tostmming vagn. Dat wk bhoot dus nit tot d hi bhandld uitzondingn n is ondhvig aan d autuschtwtgving! Als d autu ovldn is n d bschmingstmijn van ht autuscht vstkn (algmn gl: 70 jaa vanaf ht ovlijdn), bhoot ht wk tot ht opnba domin n komt ht nit m voo autuschtlijk bschming in aanmking. autus n fgod autus En dd gval dot zich voo wann d autu ovldn is n d autuschtlijk bschmingstmijn nog nit vstkn. Dan mag ht tkstfagmnt of uittksl in pincip gbuikt wodn als volgnd voowaadn in acht gnomn wodn: Voowaad 1: billijk vgoding D gbuik btaalt n billijk vgoding voo ht gbuik van ht wk. D billijk vgoding is n dlijk vgoding di tussn d btokkn patijn afgspokn wodt. Voowaad 2: inachtnming van d mol chtn Van d gbuik wodt vwacht dat hij d zognaamd mol chtn (i.c. ht cht op bkndmaking, naamsvmlding n bidiging) van d autu in acht nmt. En autu hft ht cht om ht vadschap van zijn wk op t isn of t wign. Hij blijft ht cht op bkndmaking van zijn wk bhoudn, ook wann dat wk in n blomlzing wodt opgnomn. Ook n naamsvmlding bij zijn wk is zijn god cht. En d autu kan zich vzttn tgn lk vom van wijziging, misvoming, vminking van ht wk. Ook wann ht wk aangwnd zou wodn voo (vb. fascistisch of pvs) dolindn di zijn of putati zoudn kunnn schadn, kan n autu zich bopn op dit cht op bidiging. Hij kan zo vnns bzwan tgn clamdolindn. Van di mol chtn kan n autu in pincip gn afstand don. Wl kunnn in bpaald gvalln afwijkingn bdongn wodn, di dan contactul vastglgd motn wodn (zi ov dz mol chtn ook hoofdstuk 8 Contactn). At , 2 AW I Rpoductis voo ondwijsdolindn of wtnschapplijk ondzok Voo ondwijsdolindn of tn bhov van wtnschapplijk ondzok mogn atikln of wkn van bldnd kunst ghl of gdltlijk wodn gpoducd. Uit and wkn (zoals bijv. bokn) mag slchts gdltlijk wodn gkopid. D poducti wodt hibij gchtvaadigd doo ht didactisch n dus nit-commciël dol. 19

23 Dit poducticht gldt zowl voo tkstn als voo foto s, schildijn, bldhouwwkn, installatis Lt wl: wkn di op n gafisch of sootglijk dag (vb. in bokvom) of op n and (vb. digital) dag zijn vastglgd, mogn nkl in d vom van kot fagmntn wodn gpoducd. En bok mag dus nit in zijn ghl gkopid wodn voo studntn! Want in dat gval zou d nomal xploitati van ht wk in gvaa komn. D kopitjs vomn imms concunti voo d guli uitgav van ht wk. At. 22, 1 sub 4 AW (gwijzigd 31 augustus 1998) At. 7 sub 2 DW tn aanzin van databankn: d invullingsmatialn (inhoud) van n databank of bldbank mogn voo ondwijsdolindn of tn bhov van wtnschapplijk ondzok opgvaagd wodn zond tostmming van d poducnt. Lt wl: ht gaat hi om opvaging, nit om kopiën! Opvaging btknt dat mn (n substantil dl van) d inhoud van d databank ovbngt op n and dag. Mn kan zo bijvoobld n stuk tkst uit n databank kopiën naa n tkstdocumnt n dit t bschikking stlln van studntn. D naam van d databank n poducnt in kwsti dinn wl vmld t wodn! Ht gbuik van d inhoud van n databank voo n ign databank, of bijvoobld t illustati in n publicati, valt nit ond dit cht op opvaging t illustati van ondwijs of ondzok. autus n fgod autus I And uitzondingn Naast ht citaat, d aanwnding van n wk voo n blomlzing of voo ondwijsdolindn of wtnschapplijk ondzok, bstaan tal van uitzondingn in d autuschtwtgving. Ht zou ons t v lidn al di uitzondingn hi uitgbid t bspkn. W willn z u nit onthoudn. DE RECHTWETGEVING IS NIET VAN TOEPASSING OP: d uitvoing van n wk tijdns n publik xamn d aanwnding voo pivé-gbuik of gbuik in familiking van gluids- n audiovisul wkn d vvaadiging van n kaikatuu, paodi of pastich d bwaing doo ht Koninklijk Blgisch Filmachif d aanwnding van kot fagmntn uit wkn, mt ht oog op infomati in vslagn ov actul gbutnissn (vb. niuws, bichtgving ). Lt wl: wann ht vslag n spcifik wk btft, mot d naam van d autu n d titl van ht wk vmld wodn. Wann ht laatavondjounaal bijvoobld bicht ov d viling van n Picasso of ov d vondst van n vlon gwaand gdicht van Rimbaud, dinn di data mggvn t wodn. Vaak zal d vmlding van di ggvns vidnt zijn. d aanwnding van n wk, tntoongstld in n voo ht publik toganklijk plaats (vb. n pak, musum ), wann ht dol van d aanwnding nit ht wk zlf is. En complx voobldj: imand fotogaft n standbld in d stad. Dit bld staat d tovallig nt voo n bschmd huisgvl. Hij focust cht op ht bld, d gvl fungt m als achtgond of dco. Pof. D. Miill Buydns zit dz uitzonding als moglijkhid bij tovallig poductis van wkn, hiop wodt in hoofdstuk 6 tuggkomn. At. 22 (voo autus) + 46 AW + at. 7 DW (voo nabuig gchtigdn) D wt voozit in n aantal uitzondingn waain wk gbuikt n gpoducd kan wodn zond tostmming van d autu, mits bon- n naamsvmlding. Citatn n blomlzingn kunnn ond n aantal voowaadn. Ook poductis voo ondwijsdolindn of wtnschapplijk ondzok mogn, naast nog n aantal spcifik uitzondingn, zoals d uitvoing van n wk voo n publik xamn of filmvtoningn in pivé-king. Spl op vilig n vmld d bon! 20