Regiovisie Technisch Beroepsonderwijs in Friesland
|
|
- Jelle van Veen
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Regiovisie Technisch Beroepsonderwijs in Friesland Leeuwarden, 28 september
2 Technici essentieel voor Friese speerpunt- en toeleverende sectoren Inleiding Voor u ligt de Regiovisie Technisch Beroepsonderwijs in Friesland. Het laat zien dat het Friese techniekonderwijs samen met het bedrijfsleven en de overheden een slag kan en wil maken om zijn speerpuntsectoren en een scala aan toeleverende technieksectoren van Friesland en Noord-Nederland structureel te bedienen met voldoende en goed opgeleide technici. Mede met de komst van het Pieken in de Delta-beleid, zijn Water, Agrofood, Energie en Recreatie & Toerisme de afgelopen 10 jaar dé Friese speerpuntsectoren geworden in het economisch beleid. Voor de komende 10 jaar blijft Friesland in Noord-Nederlands verband structureel investeren in deze vier sectoren met substantiële toegevoegde waarde en onderscheidende economische potentie voor Friesland en de collegaprovincies Groningen en Drenthe. De provincie Friesland heeft bijvoorbeeld in bestuurlijk overleg met minister Verhagen van het Ministerie van EL&I afgesproken om in de periode miljoen in te zetten voor valorisatie van watertechnologie in de regio. De sector kan zich manifesteren als wij blijven investeren in human capital, maar hetzelfde geldt voor de toeleverende technische sectoren: van maakindustrie tot ICT en agrarische sectoren. Technische vakmensen zijn nodig om deze Friese technische innovatiekracht tot uiting te laten komen in proefopstellingen, demonstratieprojecten (Blue Energy op de Afsluitdijk) en commerciële producten en diensten (mondiale afzet van de waterbehandelingstechnieken van Paques). De partners willen daarom samen technische opleidingen op vmbo-, mbo- en hbo-niveau aantrekkelijk en vakinhoudelijk inrichten met een verhoogde arbeidsmarktrelevantie en grotere toegankelijkheid. Hiertoe werken in Deltaplan Techniek Noord brancheorganisaties in de techniek in Noord Nederland (FME-CWM, Koninklijke Metaalunie, Bouwend Nederland, Uneto-VNI, AWVN), koepelorganisaties (VNO-NCW en MKB Noord) en beroepsonderwijs nauw samen. Friese Context Economische ontwikkeling in Friesland Noord-Nederland heeft een gevarieerd economisch landschap met in de verschillende sectoren sterke innovatieve / exportgerichte bedrijven. De twee speerpuntsectoren gekoppeld aan de Topsectoren Agro Food en Water zijn substantieel te noemen en genereren beiden een hoge toegevoegde waarde. In de watersector in Noord Nederland zijn er in totaal circa 145 bedrijven actief (groot en klein) waarvan er in de afgelopen 10 jaar 47 nieuw zijn bijgekomen. Zij zijn samen verantwoordelijk voor een wateromzet van ongeveer 1 miljard euro per jaar en bieden werkgelegenheid aan personen (cijfers specifiek voor Friesland: 85 bedrijven en arbeidsplaatsen). Vergeleken met Nederland als geheel is het aandeel van hoog innovatieve bedrijven groter en wordt er relatief veel geëxporteerd. Van de totale watergerelateerde omzet van 997 miljoen wordt 310 miljoen (31%) op de binnenlandse markt maar buiten de eigen regio gerealiseerd en 387 miljoen (39%) binnen de eigen regio. De totale exportomzet is substantieel: 300 miljoen. De voedingsindustrie in Noord-Nederland genereert een toegevoegde waarde van ca. 6 miljard euro (landelijk: 48 miljard euro). Merendeel van de Noord-Nederlandse voedingsindustriebedrijven is actief in Friesland. Van de melkproductie en melkverwerking vindt 40% plaats in Noord-Nederland. De productiestructuur van Friesland wordt voor een belangrijk deel bepaald door de (maak)industrie en de bouw. De industrie biedt in het Noorden een groot aantal banen (13,6%, in 2011), maar dit aantal daalt (-4,4% tussen ). Dit geldt ook voor de bouw en utilities sector: 7,8%, banen in 2011, daling van 5,3% tussen Er is geen toename in de uitbreidingsvraag van de industrie; het kent een negatieve werkgelegenheidsontwikkeling van -1,5% in Uit onderzoek van Colo van maart 2011 blijkt dat de kans op werk, de verhouding tussen het aantal geslaagde studenten en het aantal banen in niveau 3 en 4 in Noord Nederland het grootst is. De F4 gemeenten (Leeuwarden, Heerenveen, Smallingerland / Drachten en Súdwest-Friesland / Sneek) nemen tezamen 63% van het totaal aantal banen voor hun rekening. In 2012 wordt een verdere stijging van de werkloosheid verwacht in alle provincies. Landelijk wordt een werkloosheidspercentage van 6,3% verwacht. In onze provincie is doorgaans de werkloosheid iets hoger dan het Nederlandse gemiddelde. Ook in 2012 zal dit met een verwachte werkloosheid van 6,6% het geval zijn. Toch presteert Fryslân binnen het Noorden goed. De werkloosheid zal hier weliswaar oplopen maar Groningen (9,2%) en Drenthe (7,2 %) laten naar verwachting hogere werkloosheidscijfers zien. Binnen Friesland kende Leeuwarden in 2011 de sterkste stijging van het aantal werklozen met maar liefst 39% ten opzichte van 2010 (in 2011 ca werklozen). Hoewel de werkloosheid door de economische crisis stijgt, zijn er tegelijkertijd vacatures die niet opgevuld raken. In de maakindustrie zoeken bedrijven vooral werktuigbouwkundigen en procestechnici (200 in 2011). De landelijke kenniscentra prognosticeren allen tekorten op de arbeidsmarkt. 2
3 Demografische ontwikkelingen in Friesland De demografische ontwikkelingen in Friesland vertonen gelijkenissen met die in heel Nederland: er is sprake van vergrijzing en krimp van de bevolking. De arbeidsmarkt in Friesland is op dit moment relatief matig vergrijsd is in vergelijking met veel andere regio s. Techniek krijgt te maken met bovengemiddelde vergrijzing: gemiddeld in Nederland behoort 4% tot de leeftijdscategorie 60-65; voor technische sectoren is dit veel hoger oplopend tot 11%. Bevolkingsprognoses van het CBS uit 2010 tot 2040 laten zien hoe de komende jaren het tempo van de vergrijzing verdubbelt in Friesland. De totale bevolking groeit nog tot 2040, maar de potentiële beroepsbevolking gaat vanaf 2012 dalen. De krimp zal zich vooral voordoen in plattelandsgemeenten. Door de vergrijzing neemt de potentiële beroepsbevolking in Friesland tot 2040 sterk af. Deze daling treedt al op vanaf De participatiegraad neemt daarentegen wel toe. Daling aantal leerlingen in VMBO en MBO techniek De grootste vo-scholen met een vmbo-aanbod ( kernen ) in techniek bevinden zich in de F4 gemeenten. Daar is tevens het mbo aanwezig. Daarnaast zit een kern in Dongeradeel (Dokkum). Meer dan tweederde van alle voleerlingen volgt onderwijs in deze kernen. Het aantal leerlingen dat in het Noord-Nederlandse VMBO een technische opleiding volgt neemt af. Vanaf 2005 is er landelijk, maar ook in Noord Nederland een drastische daling van leerlingen voor deze sector te constateren: het neigt naar een halvering over een periode van ruim 7 jaar. De daling van het aantal metalektro studenten is met -13,9% net iets sterker dan de daling van het aantal fte s in de maakindustrie (-4,4%). Deze trend heeft vervolgens impact op de instroom van het MBO: sinds 2005 daalt het aantal studenten dat een opleiding volgt in de techniek. Deze daling steekt schril af tegen de algemene stijging van het aantal studenten mbo-breed. In de detailinformatie in de bijlage is terug te vinden hoeveel studenten van 2007 tot en met 2011 door ROC Friese Poort en door het Friesland College ROC in de verschillende clusters zijn opgeleid. Opvallend is het jaar Zowel ROC Friese Poort als het Friesland College hebben hier hun piek als het gaat om het opleiden van techniekstudenten. ROC Friese Poort daalt naar 2219 studenten in Een daling van 448 studenten. Friesland College daalt naar 986 studenten in Een daling van 402 studenten. De afname vindt vooral plaats in de mbo-niveaus 2 en 4. Conclusies arbeidsmarktanalyse: 1. De water- en agrofood sectoren creëren een hoge toegevoegde waarde en werkgelegenheid in de regio. 2. Het aantal vmbo-leerlingen neemt drastisch af: nu al en in de toekomst. 3. Jongeren kiezen steeds minder voor een loopbaan in de techniek. 4. Het potentieel aan vakmensen voor de technieksectoren neemt af. 5. De technieksectoren zullen tekorten op de arbeidsmarkt ervaren naar de toekomst toe. Drie Friese strategische focusgebieden Deltaplan Techniek Noord werkt aan het op integrale wijze verstevigen van het Noord-Nederlandse beroepsonderwijs. De strategische focusgebieden in dit Deltaplan ondersteunen wij voor Friesland gegeven onze situatie op de arbeidsmarkt. Wel hebben wij deze focusgebieden thematisch uitgewerkt naar de Friese situatie. 1. Focus op regionale kwaliteit en kwantiteit van werk in de techniek In Friesland zetten wij ons in op de volgende thema s om invulling te geven aan dit focusgebied: Excellent vakmanschap in techniek is relevant voor de vier economische speerpuntensectoren en de toeleverende technische sectoren (met name maakindustrie en technische dienstverlening). Vakinhoudelijke uitdagingen en kansen op snijvlakken en ten aanzien van cross-overs tussen verschillende sectoren zijn van belang (bijvoorbeeld water en creatieve industrie). Afstemmingen tussen innovatieve koplopers actief in de speerpuntsectoren met bedrijven en organisaties uit de overige sectoren (techniek en non-techniek; publiek en privaat) en beroepsonderwijs is van belang. Water, Agrofood, Energie en Recreatie & Toerisme zijn belangrijke en kansrijke speerpuntsectoren voor Friesland en Noord- Nederland. Met uitzondering van Recreatie & Toerisme is deze groep aan sectoren met innovatiekracht en -potentieel in lijn met de vastgestelde Nationale Topsectoren. De actielijnen die uit deze regiovisie voortkomen zullen voor deze speerpuntsectoren voor de sector techniek worden uitgevoerd, vanuit de visie dat ze kunnen functioneren als vliegwiel voor andere sectoren in de techniek en in eerste instantie voor de toeleverende en afnemende sectoren. Centrale vraag die hierbij gesteld wordt is hoe de verschillende (toeleverende) technische sectoren de kansrijke speerpuntsectoren kunnen versterken en andersom. 3
4 2. Focus op een sterk potentieel aan Human Capital, met het onderwijs als basis In Friesland zetten wij ons in op de volgende thema s om invulling te geven aan dit focusgebied: Zorgen voor het niet verder dalen van de instroom bij mbo-techniek o.a. door de instroom bij vmbo-techniek en vmbotl en vmbo-gl op niveau te houden. Techniek is voor jongeren te onzichtbaar en onaantrekkelijk. Activiteiten gericht op loopbaanoriëntatie en begeleiding (LOB) en door- en instroomprogramma s vmbo-mbo techniek verbinden aan (relevante ontwikkelingen in) de vier speerpuntsectoren en regio s. Bouw voort op de ervaringen van o.a. MAVO De Saad, MTL Heerenveen en Marne College; dit leidt tot een uitrolfasering. Om de afname van de instroom in het techniekonderwijs minimaal te stabiliseren dient er structureel aandacht te zijn voor instroom van voldoende jong en excellent talent. Wij willen het bestaande programma voor loopbaanoriëntatie en begeleiding (LOB) verder ontwikkelen, steviger inbedden en tot waarde laten komen door de focus te leggen op scholing en implementatie. Het loopt van een oriëntatie op techniek die spelenderwijs vorm krijgt in het basisonderwijs tot aan succesvolle uitstroom uit het mbo en hbo, bij lokale organisaties en bedrijven. Dit programma is verweven met de door- en instroomprogramma s vmbo-mbo. Ook daar willen wij een ontwikkelslag aan geven. Het sterk regionale karakter voor beide programma s komt onder andere tot uiting, doordat er succesvolle technostarters uit de buurt betrokken worden, evenals bedrijven uit de voor de regio speerpuntsectoren en dat de partners dus ook de betrokken bedrijven gezamenlijk de lijnen van het LOB programma en door- en instroomprogramma s bepalen. 3. Focus op gezamenlijke verantwoordelijkheid in dialoog en samenwerking In Friesland zetten wij ons in op de volgende thema s om invulling te geven aan dit focusgebied: TechNet-kringen en TechNet-breed hebben goede verbindingen met de maakindustrie en technische dienstverlening; aandacht voor de speerpuntsectoren. Benutten van ervaringen wat betreft het gezamenlijk optrekken van de ROC s in de communicatie met het bedrijfsleven in de vorm van bedrijfsadviesgroepen (BAG s). Benutten van netwerken en platforms die zich bijvoorbeeld in de watersector (Water Alliance, Stichting Well) en creatieve industrie (o.a. Akademie Noord en Friese ICT Innovatie Alliantie) ontwikkeld hebben en meer op algemeen niveau opereren (Friesche Compagnie). De vorige twee focusgebieden slagen alleen indien de partners nauw samenwerken. De inhoudelijke invulling van de samenwerking -die tot uiting komt in overlegtafels- gaat veel verder dan reguliere overlegstructuren tussen het onderwijs en het bedrijfsleven. Betrokken partijen dragen gezamenlijk verantwoordelijkheid voor het formuleren van resultaten en de realisatie ervan. Een van de geformuleerde doelen is het gezamenlijk ontwikkelen van actuele onderwijs-, opleidings- en bijscholingsprogramma s die optimaal aansluiten bij de huidige trends en ontwikkelingen op de regionale arbeidsmarkt. Een voorbeeld hiervan is de te ontwikkelen minor Water voor studenten van aoc s en roc s die technische opleidingen volgen die direct of indirect (vanuit de sfeer van toeleverende technische sectoren) watergerelateerd zijn: bijvoorbeeld laboratoriumtechniek, voedingstechnologie, waterbeheer, metaalbewerking en installatietechniek. Portfolio van samenhangende maatregelen De partners slaan de handen ineen om samen te werken aan de focusgebieden en de onderliggende thema s. Hiertoe hebben wij gezamenlijk een portfolio aan samenhangende maatregelen opgesteld. Wij zijn overtuigd dat wij hiermee een stevige gezamenlijke agenda hebben opgesteld die werkt. Het sluit aan bij wat al succesvol is gebleken en helpt ons de nodige stappen te zetten om daar waar nodig vernieuwing en verbetering aan te brengen. Het portfolio aan samenhangende maatregelen voor komende 3 tot 5 jaar: Maatregel 1 Opzetten en operationaliseren van 6 Overlegkamers (F4 steden) gecoördineerd door TechNet met daarin minimaal actief: twee vmbo-instellingen, twee mbo-instellingen en bedrijven (waarvan een deel actief in de speerpuntsectoren). De lokale in te stellen overlegkamers formuleren acties die gericht zijn op verhoging van kwaliteit en kwantiteit van Human Capital voor de technische sectoren op vmbo- en mbo-niveau. Deze sluiten aan op de speerpuntsectoren, dragen bij aan groei en ontwikkeling van de regionale technieksectoren en komen zoveel mogelijk voort uit activiteiten en initiatieven die zich in het verleden reeds bewezen hebben. Resultaat: onderwijs en bedrijfsleven formuleren samen arbeidsmarktrelevantie acties in een regionaal actieplan. 4
5 Maatregel 2 Doorontwikkelen en uitvoeren van het Loopbaanprogramma Techniek Friesland breed en techniekbreed door scholing en implementatie. Deze richt zich op het traject van primair onderwijs tot en met het beroepsonderwijs (techniek) en op leerlingen / studenten, maar ook op ouders / verzorgers. Het loopbaanprogramma is geïntegreerd in activiteiten die een doorlopende leerlijn beogen (zie maatregel 3 en 4). Het programma heeft zijn focus op de kansrijke speerpuntsectoren. Onderdeel van de ontwikkeling van het Loopbaanprogramma Techniek is een conceptprogramma LOB dat door deelnemende scholen wordt gebruikt en waar nodig aangepast aan de eigen behoeften. Resultaat: scholingsprogramma s voor docenten, eigen invulling aan het (bestaande) LOB-programma en iedere vmboinstelling heeft een LOB-programma ingevoerd Maatregel 3: Operationaliseren van technologieroutes naar mbo-techniek (niveau 4) op basis van opgedane ervaringen [bijv. bij het Linde College in Wolvega] en in relatie tot de vier speerpuntsectoren en toeleverende technische sectoren. Doelgroepen: mavo- en vmbo-leerlingen (tl / gl) en havisten. Fase 1: starten met 1. laboratorium, 2. werktuigbouwkunde, 3. technische dienstverlening en 4. ICT gezien relevante voor de speerpuntsectoren (referentie: wateropleiding van mbo Life Sciences). Fase 2: overige technieksectoren komen aan bod, waarbij good practices uit fase 1 worden gerepliceerd. De technologieroute wordt voor de gehele provincie georganiseerd. Het CIV Water en het CIV Agrofood met partners (o.a. Vitens, Wetterskip Fryslan, Wetsus, MBO Life Sciences en HBO Life Sciences) zijn betrokken. Resultaat: technologieroute voor heel Friesland; stabilisering van de instroom bij mbo-techniek (niveau 4). Maatregel 4: Operationaliseren van vakmanschapsroute naar mbo techniek (niveau 2-3). Beoogde doelgroepen zijn leerlingen van het vmbo bb/kb en mbo-studenten van niveau 2 (voor doorstroom naar niveau-3). De fasering van maatregel 3 is aan de orde. Nadruk ligt op techniekbreed met nadruk op technieksectoren 1. metaal, 2. technische dienstverlening en 3. bouw, inclusief verbindingen met de vier speerpuntsectoren. Resultaat: vo-scholen bundelen krachten om instroom in en doorstroom naar het mbo te stabiliseren. Maatregel 5: Organiseren van promotionele activiteiten en evenementen (o.a. wedstrijden en manifestaties) verspreid over Friesland om techniek, technische bedrijven en techniekopleidingen onder de aandacht te brengen bij de jonge generatie leerlingen en scholieren. Onderwerpen: zichtbaarheid techniek, loopbaankansen, ondernemerschap en excellentie in techniek en praktische activiteiten die enthousiasme en motivatie van jongeren en zelfs kinderen aanwakkeren. Gebruiken van de speerpuntsectoren als show case. Inzet van bèta mentality om interessewerelden van jongeren aan te spreken. Resultaat: per jaar worden minimaal vijf evenementen georganiseerd, waarvan er minimaal 1 voor primair onderwijs, 1 voor het vmbo (tl/gl), 1 voor het vmbo (bb/kb) en 1 voor het mbo. Maatregel 6: Ontwikkelen en in business krijgen van het CIV Water (o.a. Vitens, Wetterskip Fryslan, Wetsus, mbo Life Sciences en HBO Life Sciences) en het CIV Agrofood. Met deze centra willen wij gericht investeren in respectievelijk de speerpuntsectoren water en agrofood. Het accent ligt hierbij op het ontwikkelen van vakmensen in experimentele en innovatieve beroepscontexten en situaties samen met de bedrijven en de kennisinstellingen (wo- en hbo-niveau). Opzetten van een voedingsapplicatiecentrum mogelijk als onderdeel van het CIV Agrofood. In een samenwerking tussen Friesland College, AOC Friesland, van Hall Larenstein en voedingsbedrijven als FrieslandCampina en de Innexusgroep wordt een omgeving ingericht waar in de relatie voeding en gezondheid producten kunnen worden ontwikkeld, testen kunnen worden uitgevoerd, maar bovenal mbo-ers en hbo-ers in de voedingstechnologie en procestechniek worden opgeleid. Resultaat: bij-, om- en nascholingstrajecten, realisatieprojecten, partners, technologieroute, minor water (zie SMARTresultaten in de businesscase CIV Water) De zes maatregelen zijn samenhangend, vormen een geïntegreerd geheel en versterken elkaar waar kan en waar nodig is. Zo staat het LOB-programma niet los van de technologie- en vakmanschapsroute: zij versterken elkaar. Ook maatregelen 5 en 6 vormen een geheel met de andere maatregelen. De centra bieden kansen om loopbaanoriëntatie te laden met aantrekkelijke projecten, de technologieroute verder te ontwikkelen, studenten uit te dagen door te leren naar een hoger niveau en een bijdrage te leveren aan activiteiten en evenementen. Deze maatregelen zijn doorvertaald naar concrete acties, waarvan de maatregelen 1 t/m 5 zich richten op vmbo en mbo techniek van de regeling Toptechniek in Bedrijf (Programmalijn 1) en de maatregel 6 zich specifiek richt op de Business Case Centrum voor Innovatief Vakmanschap Water (Programmalijn 2). Om de haalbaarheid en duurzaamheid van de gezamenlijke maatregelen 1 t/m 5 te borgen is voor vmbo en mbo techniek een prestatiecontract opgesteld. 5
6 Betrokken partners In Friesland zijn initiatieven ontplooid om techniekonderwijs te verstevigen op zowel VMBO als MBO-niveau. Tot nu toe tracht elke school zelf de terugloop in techniek op te vangen, maar de praktijk wijst uit dat dit in onvoldoende mate lukt. Nieuw is daarom dat in het kader van de doelmatigheid vanaf nu over de denominaties heen wordt gewerkt aan oplossingen. Het regionale bedrijfsleven De TechNet-kringen, met ruim 140 lokale bedrijven, in Friesland en het Technisch Fondsen overleg Noord Nederland zijn betrokken bij de totstandkoming van de Regiovisie. In Friesland zijn zes TechNet kringen actief. De provincie Friesland is vertegenwoordigd in het provinciale TechNet-breed overleg. De gemeenten zijn betrokken bij de lokale TechNet-kringen. De kringen zijn grotendeels gekoppeld aan de maakindustrie en de technische dienstverlening. De samenwerking met bedrijven uit de bouw gaat via Praktijkopleiding Bouw. De samenwerking in ICT / media verloopt via o.a. de Friese ICT Innovatie Alliantie en Akademie Noord. De samenwerking met de watersector verloopt mede via de Water Alliance gevestigd in Leeuwarden. Stichting Well (Water Energy & Life Science Leeuwarden) opereert als netwerkplatform. Beide organisaties werken nauw samen met mbo Life Sciences van Friesland College. Exportgeoriënteerde bedrijven zijn verenigd in de Friese Export Club. Vmbo en mbo opleidingenmarkt in Friesland Alle Friese vmbo- en mbo-instellingen met techniekgerichte opleidingen zijn betrokken bij de Regiovisie. Dat zijn de coöperatie Fricolore (o.a. met VMBO techniek, 15 scholen voor Christelijk en Interconfessioneel Voortgezet Onderwijs), de coöperatie Pompeblêd (o.a. met vmbo-techniek, 7 scholengemeenschappen voor voortgezet onderwijs in Friesland met een openbare of algemene grondslag), ROC Friese Poort (met MBO techniek), Friesland College ROC (met mbo techniek) en het Nordwin College (vmbo en mbo groen). In de groene sector is er samenwerking tussen van Hall, het Nordwin College en AOC Terra. In hun kennistransfer Noord Nederland is de samenwerking nader uitgewerkt. Voor een doelmatiger en beter organiseerbaar opleidingenportfolio hebben ROC Friese Poort en het Friesland College ROC in de Strategische Alliantie 2006 afspraken gemaakt over het regionale portfolio en over de vestigingsplaatsen van de opleidingen van de beide ROC s. De effecten van de Strategische Alliantie zijn positief en geven het mbo-onderwijs een kwaliteitsimpuls. Door een sterkere focus aan te geven is de samenwerking met het bedrijfsleven versterkt: zo kunnen er standvastige, betrouwbare relaties met het lokale bedrijfsleven ontstaan die van essentieel belang zijn voor het beroepsonderwijs. ROC Friese Poort heeft mbo-opleidingen in Leeuwarden, Drachten, Sneek, Dokkum en Emmeloord. Friesland College heeft mbo-opleidingen in Leeuwarden en Heerenveen. Nordwin College heeft mbo-opleidingen in Leeuwarden en Heerenveen. Friese Poort en Friesland College trekken samen op in de communicatie met het bedrijfsleven in de vorm van beleidsadviesgroepen (BAG s). Friesland College en Nordwin College bedienen gezamenlijk de agrofood sector. Regionale en lokale overheden De Provincie Friesland en de opleidingsfondsen in techniek zetten de TechNet kringen in Friesland de komende drie jaar op de kaart met een eigen stimuleringsbijdrage. De TechNet-kringen in Friesland opereren onder het landelijk operende TechNet, een initiatief van Platform Bèta Techniek en TechniekTalent.nu. Met de extra steun van de Provincie Fryslân de komende drie jaar komen de TechNet-kringen in Friesland stevig op de kaart te staan. Bijlage: 6
7 Detailinformatie over vmbo- en mbo-opleidingen Aantal VMBO en MBO studenten in techniek in Noord-Nederland ( ) 7
8 Aantal studenten dat door roc s in Friesland is opgeleid in de techniek Sector MBO Instelling Buw en infra Friese Poort Friesland College Subtotaal Sector MBO Instelling Metalectro Friese Poort Friesland College Subtotaal Sector MBO Instelling Schilders Friese Poort 3 17 Friesland College Subtotaal Sector MBO Instelling Hout en meubel Friese Poort Friesland College Subtotaal Techniek totaal MBO Instelling Friese Poort Friesland College Totaal Kwalificatiedossier Aantal MBO deelnemers in Friesland ( ) Middenkader engineering 572 Installeren 440 Metaalbewerken 315 Service apparatuur en installaties 124 Machinebouw en mechatronica 152 Arbeidsmarktgekwalificeerd assistent 70 Werkvoorbereiden 72 Mobiele werktuigen 66 Infratechniek 47 Fijnmechanische techniek 39 8
9 Arbeidsmarkt naar opleiding en beroep tot 2014 Sectoren Laboratoriumtechniek Procesindustrie en operationele techniek Werktuigbouwkunde Mobiliteit Verschillende sectoren Prognoses door kenniscentra Zowel kenniscentrum PMLF als ROA voorzien goede arbeidsmarktperspectieven voor laboranten (bbl-leerlingen vanaf mbo-niveau 3). Er worden tot 2014 als gevolg van vervanging en uitbreiding zo n 2100 baanopeningen verwacht voor mbo studenten laboratoriumtechniek. In diezelfde periode zullen zo n 1600 leerlingen uitstromen richting arbeidsmarkt. Dit betekent dat er een behoorlijke spanning op de arbeidsmarkt zal komen te staan. De vraag naar laboratoriumpersoneel overstijgt het aanbod. Voor de functie van procesoperator verwacht ROA knelpunten door een tekort aan instroom op de arbeidsmarkt. Het aantal baanopeningen tot 2014 zal ongeveer 9700 zijn en het aantal schoolverlaters op mbo-niveau Dit betekent een dreigend tekort van 5400 instromers op dit niveau. Iets dat duidelijk aandacht behoeft. Het arbeidsmarktperspectief voor schoolverlaters mbo-procestechniek en Operationele Techniek is dus erg gunstig. Waarschijnlijk profiteren de werktuigbouwkundigen van de vervangingsvraag. Hetzelfde geldt voor de autotechnicus, servicemonteur en tweewielermonteur, waar kenniscentrum Innovam een toename van het aantal vacatures verwacht. De kenniscentra zien kansen voor gediplomeerde mbo-schoolverlaters in onder andere de volgende technische beroepen: servicemonteur werktuigbouw en installatietechniek, constructiewerker, schilder, plafond- en wandmonteur, carrosseriebouwer, caravanhersteller, autoschadehersteller, assistent en vakman bouw en infra, en operator A, B en C. Trackrecord aan initiatieven m.b.t. technisch beroepsonderwijs In Friesland zijn initiatieven ontplooid om techniekonderwijs te verstevigen op zowel VMBO als mbo-niveau of beter onder de aandacht te brengen bij jongeren om de instroom te bevorderen. Bij het vergroten van de deelname aan techniekonderwijs in VMBO en MBO ligt in Friesland het accent wat betreft de vakmanschapsroute in de F4 gemeenten. Tot nu toe tracht elke school zelf de terugloop in techniek op te vangen, maar de praktijk wijst uit dat dit in onvoldoende mate lukt. Nieuw is daarom dat in het kader van de doelmatigheid vanaf nu over de denominaties heen wordt gewerkt aan oplossingen. In het kader van de vakmanschapsroute wordt voortgebouwd op de volgende pijlers: Leeuwarden Heerenveen Drachten Sneek Dokkum OSG Piter Jelles, CSG Comenius, ROC Friese Poort en Friesland College zoeken samen naar één oplossing voor techniek over de sectoren en denominaties heen. AOC Friesland en Friesland College hebben samen mbo Life Science opgezet. Innovatieve leer-werkomgevingen voor MBO studenten: Froeks.TV (ICT en media), FabLab (rapid prototyping; in opstart), GameShip (gaming, visualisaties), mbo Life Sciences neemt deel in CEW. In een splinternieuw gebouw van OSG Sevenwolden is de formule Vakcollege geïmplementeerd in samenwerking met het Friesland College. De instroom is gegroeid. Met het Bornego College is het gesprek aangegaan over verdere krachtenbundeling. OSG Singelland en CSG Liudger werken in de locaties in Burgum over de denominaties heen samen. Een mooi voorbeeld hoe het wel kan. CSG Bogerman is al ambitieschool sinds 2006 en heeft techniek nu ondergebracht in metalektro en in bouw, wonen en interieur. Het werkt nauw samen met ROC Friese Poort. Dockinga College heeft de daling in techniek weten te stabiliseren met de introductie van de VAKschool (voorbereidend, ambachtelijk en kansrijk). Leerlingen in de onderbouw krijgen al veel praktijk in de richtingen elektro-breed, bouw-breed en voertuigentechniek. 9
10 De technologieroute richt zich op de hele provincie. De Friese partners zijn het erover eens dat de aandacht voor techniek in VMBO-tl, VMBO-gl en Mavo een extra impuls moet krijgen. In het kader van de technologieroute wordt voortgebouwd op de volgende pijlers: Friesland Noord Friesland Oost Zuid-west Friesland MAVO De Saad heeft alle kenmerken van een TechnoMavo. Alle leerlingen werken vanaf de onderbouw aan projecten rond industrieel design en maken hun ontwerpen in de werkplaatsen van het MBO. In Heerenveen wordt een MTL en een HTL route ontwikkeld. De MTL route richt zich op doorstroom naar het MBO. MBO docenten komen onderdelen verzorgen in VMBO-tl en er komt een doorlopende leerlijn LOB. Het Marne College heeft groei in VMBO-gl mede dank zij de introductie van een techniekbreed aanbod. De school is een voorbeeld in Friesland van het promoten van techniek. 10
Technisch Beroepsonderwijs in Friesland
Technisch Beroepsonderwijs in Friesland De Regiovisie voor de regeling Toptechniek in Bedrijf 15 juni 2012 Technici essentieel voor Friese speerpunt- en toeleverende sectoren Inleiding Voor u ligt de Regiovisie
Nadere informatieTECHNISCH BEROEPSONDERWIJS IN FRIESLAND
TECHNISCH BEROEPSONDERWIJS IN FRIESLAND vmbo en mbo zetten samen de schouders er onder PRESTATIECONTRACT 2012-2015 LEEUWARDEN, 28 SEPTEMBER 2012 1 Ondergetekenden: 1) Friesland College ROC te dezen rechtsgeldig
Nadere informatieSAMENWERKINGSARRANGEMENT LANDSDEEL NOORD PLATFORM BÈTA TECHNIEK 2014-2016
SAMENWERKINGSARRANGEMENT LANDSDEEL NOORD & PLATFORM BÈTA TECHNIEK 2014-2016 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nadere informatieToptechniek in Bedrijf Programmalijn 1
Toptechniek in Bedrijf Programmalijn 1 Samenwerking van vijf Gelderse ROC s Organisatiestructuur Overlegstructuur Prestatie indicatoren 1 oktober 2012 Organisatiestructuur RxH Functie: Stuurgroep/klankbord
Nadere informatieInfrastructuur landsdeel Noord. 4 Centres of expertise (penvoerders)
LANDSDEEL NOORD Het landsdeel Noord, bestaande uit de provincies Groningen, Friesland en Drenthe, heeft het Techniekpact regionaal vertaald in de Techniekagenda Noord Nederland. In de noordelijke provincies
Nadere informatieToptechniek en Techniekpact. Een duurzame route
Toptechniek en Techniekpact Een duurzame route Toptechniek en Techniekpact Een duurzame route In, door en uitstroom in de Techniek Techniekpact 3 Actielijnen: Kiezen voor techniek Leren in de techniek
Nadere informatieFacts & Figures Limburg
2017 2019 2021 2023 2025 2027 2029 2031 2033 2035 2037 Facts & Figures Limburg Prognose van leerlingaantallen In Limburg wordt er een krimp verwacht van het totale leerlingenaantal op het vmbo. Dit gaat
Nadere informatieFacts & Figures Drenthe
Facts & Figures Drenthe Prognose van leerlingaantallen In Drenthe wordt er een krimp verwacht van het totale leerlingenaantal op het vmbo. Dit gaat over de basisberoepsgerichte, kaderberoepsgerichte, theoretische-
Nadere informatiezuidwest Infrastructuur landsdeel Zuidwest 6 hogescholen met bètatechniek 3 universiteiten Jet-Net: 53 scholen en 17
LANDSDEEL zuidwest De regio West-Brabant is samen met de provincies Zeeland en Zuid-Holland verenigd in het landsdeel Zuidwest. In de Techniekpact-samenwerking op landsdeelniveau verbinden de zes subregio
Nadere informatiePresentatie EDB Nicole Ottenheim Gemeente Venlo. Tjeu van de Laar ROC Gilde Opleidingen. Hans Aarts Fontys Hogescholen
Presentatie EDB 27-9-2017 Nicole Ottenheim Gemeente Venlo Tjeu van de Laar ROC Gilde Opleidingen Hans Aarts Fontys Hogescholen Bedrijfsleven: personeelspiramide wordt personeelsruit Outsourcing HO MBO
Nadere informatieTECHNISCH BEROEPSONDERWIJS IN FRIESLAND
TECHNISCH BEROEPSONDERWIJS IN FRIESLAND vmbo en mbo zetten samen de schouders er onder ACTIES EN PLAN VAN AANPAK 2012-2015 Leeuwarden, 28 september 2012 1 Vormgeving van de ambities en acties. De ambities
Nadere informatieTAK Centrum wil innovatieve onderwerpen, vermeld in onze regiovisie, gebruiken om lesmateriaal te ontwikkelen voor het vak Science.
INLEIDING Om het technisch talent van mavoleerlingen zo goed mogelijk te benutten en de doorstroom naar een technische vervolgopleiding te bevorderen, voert het Platform Bèta Techniek, in opdracht van
Nadere informatieFacts & Figures Zeeland
Facts & Figures Zeeland Prognose van leerlingaantallen In Zeeland wordt er een krimp verwacht van het totale leerlingenaantal op het vmbo. Dit gaat over de basisberoepsgerichte, kaderberoepsgerichte, theoretische-
Nadere informatieHet aandeel vrouwen in Kenteq-kwalificaties (2005-2013)
Het aandeel vrouwen in Kenteq-kwalificaties (2005-2013) Hoe ontwikkelt zich het aandeel vrouwelijke mbo-studenten op het vlak van de metaal-, elektro- en installatietechniek? Naar welke opleidingsrichting
Nadere informatieInfrastructuur landsdeel Zuidoost. 3 hogescholen met bètatechniek 3 universiteiten Jet-Net: 38 scholen en 13
Facts & Figures 24 Deel II LANDSDEEL zuidoost De Human Capital Agenda Brainport 2 vormt de basis voor het regionaal Techniekpact van het landsdeel Zuidoost, bestaande uit de provincies Noord-Brabant en
Nadere informatieFacts & Figures Utrecht
Facts & Figures Utrecht Prognose van leerlingaantallen In provincie Utrecht wordt er een krimp verwacht van het totale leerlingenaantal op het vmbo. Dit gaat over de basisberoepsgerichte, kaderberoepsgerichte,
Nadere informatieRegiovisie: TopTechniek Zuid Oost Groningen, kleinschalig en daardoor krachtig!
Regiovisie: TopTechniek Zuid Oost Groningen, kleinschalig en daardoor krachtig! Vooraf De regio Zuid Oost Groningen omvat de gemeenten Hoogezand-Sappemeer, Menterwolde, Veendam, Oldambt, Pekela s, Stadskanaal
Nadere informatieInfrastructuur landsdeel Noordvleugel. 5 hogescholen met bètatechniek 3 universiteiten Jet-Net: 31 scholen en 15
Facts & Figures 2 Deel II LANDSDEEL NOORDvleugel In het Techniekpact Noordvleugel hebben de provincies Noord-Holland, Flevoland en Utrecht hun bestaande techniek-, human capital- en economische agenda
Nadere informatieFacts & Figures Friesland
Facts & Figures Friesland Prognose van leerlingaantallen In Friesland wordt er een krimp verwacht van het totale leerlingenaantal op het vmbo. Dit gaat over de basisberoepsgerichte, kaderberoepsgerichte,
Nadere informatieNavigatie techniekpact
Navigatie techniekpact Beleidsthema s en - doelen Beleid in cijfers Beleidsinstrumentarium EZ 1 Versie oktober 2015 Beleidsthema s en doelen techniekpact Zorgen voor voldoende gekwalificeerde technici
Nadere informatieArbeidsmarkt informatie in vogelvlucht
Arbeidsmarkt informatie in vogelvlucht Macro-ontwikkelingen Gegevens vanuit ROA: researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt naar opleiding en beroep 2016 SBB en doelmatigheidsonderzoek UWV sectorale
Nadere informatieFacts & Figures Utrecht
Facts & Figures Utrecht Prognose van leerlingaantallen In Utrecht wordt er een krimp verwacht van het totale leerlingenaantal op het vmbo. Dit gaat over de basisberoepsgerichte, kaderberoepsgerichte, theoretische-
Nadere informatieQuickscan Techniek in. onderwijs en werkgelegenheid
Quickscan Techniek in Brabant onderwijs en werkgelegenheid Visie in beeld Om te weten waarover we in Brabant praten, hebben we als Samenwerkingsverband Techniekplatforms Brabant voor u een aantal relevante
Nadere informatieFacts & Figures provincie Noord-Brabant
Facts & Figures provincie Noord-Brabant Prognose van leerlingaantallen In de provincie Noord-Brabant wordt er een daling verwacht van het totale leerlingenaantal op het vmbo. Dit gaat over de basisberoepsgerichte,
Nadere informatieshort-logo NATIONAAL TECHNIEKPACT 2020 SAMENVATTING ÉÉN JAAR NA ONDERTEKENING RAPPORTAGE
RAPPORTAGE NATIONAAL TECHNIEKPACT 2020 ÉÉN JAAR NA ONDERTEKENING SAMENVATTING short-logo MEI 2014 go Pagina 2 SAMENVATTING RAPPORTAGE NATIONAAL TECHNIEKPACT 2020 ÉÉN JAAR NA ONDERTEKENING Met het doel
Nadere informatieFacts & Figures Flevoland
Facts & Figures Flevoland Prognose van leerlingaantallen In Flevoland wordt er een krimp verwacht van het totale leerlingenaantal op het vmbo. Dit gaat over de basisberoepsgerichte, kaderberoepsgerichte,
Nadere informatieACTIEPLAN TECHNIEKPACT GOOI & VECHTSTREEK 2020 SAMEN WERKEN AAN TECHNIEK & ICT VOOR DE TOEKOMST
ACTIEPLAN TECHNIEKPACT GOOI & VECHTSTREEK 2020 SAMEN WERKEN AAN TECHNIEK & ICT VOOR DE TOEKOMST 2 WAAROM EEN TECHNIEKPACT? Nederland staat bekend om zijn concurrentiekracht, innovatief vermogen en benutting
Nadere informatieArbeidsmarktagenda 21
Arbeidsmarktagenda 21 Topsectoren en de HCA Voor de twee agrarische topsectoren is een Human Capital Agenda opgesteld met als doel, de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt te verbeteren, zowel
Nadere informatieSAMENWERKINGSARRANGEMENT LANDSDEEL ZUIDWEST PLATFORM BÈTA TECHNIEK 2014-2016
SAMENWERKINGSARRANGEMENT LANDSDEEL ZUIDWEST & PLATFORM BÈTA TECHNIEK 2014-2016 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nadere informatieFacts & Figures Overijssel
2017 2019 2021 2023 2025 2027 2029 2031 2033 2035 2037 Facts & Figures Overijssel Prognose van leerlingaantallen In Overijssel wordt er een krimp verwacht van het totale leerlingenaantal op het vmbo. Dit
Nadere informatieActieplan. Aansluiting economie en arbeidsmarkt. Gedeputeerde Staten van Fryslân 27 november 2012
Actieplan Aansluiting economie en arbeidsmarkt 2013 Gedeputeerde Staten van Fryslân 27 november 2012 1. Inleiding De provincie heeft als zodanig geen wetgevende rol op of financiële belang bij het thema
Nadere informatieHAN en duurzame energie
Beroepsonderwijs tijdens de energie transitie HAN en duurzame energie Van buiten naar binnen. Tinus Hammink programma-manager SEECE Hogeschool van Arnhem en Nijmegen HBO en topsectoren; keuze van HAN 1.
Nadere informatieFacts & Figures Groningen
217 219 221 223 225 227 229 231 233 235 237 Facts & Figures Groningen Prognose van leerlingaantallen In Groningen wordt er een krimp verwacht van het totale leerlingenaantal op het vmbo. Dit gaat over
Nadere informatieVoor vakmensen voor de toekomst
Voor vakmensen voor de toekomst D66 Gelderland wil een klimaatneutrale en toekomstbestendige provincie zijn. Dat betekent windmolens plaatsen, zonneweides aanleggen en elk huis in Gelderland energieneutraal
Nadere informatieToptechniek in bedrijf
Toptechniek in bedrijf Call for proposals Regiovisie Programmalijn 2: Centra voor innovatief vakmanschap Aanmelden voorstellen Dit document beschrijft de programmalijn Vmbo en mbo techniek. De doelstelling
Nadere informatieDoorlopende leerlijnen; Regionale visie als succesfactor
1 Doorlopende leerlijnen; Regionale visie als succesfactor Fatima Tahtahi Post Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Directie voortgezet onderwijs Eva van Cooten Platform Bèta Techniek Toptechniek
Nadere informatieFacts & Figures Noord-Holland
Facts & Figures Noord-Holland Prognose van leerlingaantallen In Noord-Holland wordt er een krimp verwacht van het totale leerlingenaantal op het vmbo. Dit gaat over de basisberoepsgerichte, kaderberoepsgerichte,
Nadere informatieopleidingen 2016-2017
Entree Techniek & Technologie Assistent mobiliteitsbranche 1 Heerenveen Assistent bouwen & wonen 1 Assistent installatie-/constructietechniek 1, Heerenveen Assistent procestechniek 1, Heerenveen friesland
Nadere informatieFIGURES, FACTS & TRENDS
FIGURES, FACTS & TRENDS Scholingstrajecten voor immigranten, groep gemotiveerde, vaak hoog opgeleide statushouders INSTROOM VANUIT MEERDERE PERSPECTIEVEN Reguliere instroom vanuit VMBO naar BOL-opleidingen
Nadere informatieTechniekpact Twente: wat is dat ook alweer? Waarom een techniekpact in Twente? Programmalijnen
Jaarverslag 2016 Techniekpact Twente: wat is dat ook alweer? Techniekpact Twente klinkt steeds meer mensen bekend in de oren. Maar wat is het ook alweer? Techniekpact Twente is een uitvoeringsprogramma
Nadere informatieDe arbeidsmarkt in Holland- Rijnland vanuit economisch pespectief
De arbeidsmarkt in Holland- Rijnland vanuit economisch pespectief Op basis van het arbeidsmarktonderzoek van Research voor Beleid en EIM Douwe Grijpstra Datum: 7 november 2007 Opbouw presentatie -Inrichting
Nadere informatieFacts & Figures Midden-Limburg
Facts & Figures Technische arbeidsmarkt In zijn er in totaal 19.000 mensen werkzaam in een technisch beroep op een werkzame beroepsbevolking van 105.000 mensen. Dit betekent dat 18% van de bevolking werkzaam
Nadere informatieFacts & Figures Gelderland
Facts & Figures Gelderland Prognose van leerlingaantallen In Gelderland wordt er een daling verwacht van het totale leerlingenaantal op het vmbo. Dit gaat over de basisberoepsgerichte, kaderberoepsgerichte,
Nadere informatieNaar een gezamenlijke aanpak voor. en op basis daarvan het opstellen van een subsidieaanvraag voor Toptechniek in Bedrijf
Naar een gezamenlijke aanpak voor techniekpromotie en techniekopleidingen in 2015 en op basis daarvan het opstellen van een subsidieaanvraag voor Toptechniek in Bedrijf Aanleidingen Regio Haaglanden actieagenda
Nadere informatieKrachten bundelen, kennis delen en allianties vormen
The Next Step: Coalition of the Willing Krachten bundelen, kennis delen en allianties vormen The Next Step: Coalition of the Willing Krachten bundelen, kennis delen en allianties vormen Een regio om trots
Nadere informatieDatum: Adviserend
Oplegvel 1. Onderwerp Versterken techniekonderwijs Holland Rijnland 2. Rol van het Platformtaak volgens gemeente samenwerkingsorgaan Holland Rijnland 3. Regionaal belang Het cofinancieringsfonds Holland
Nadere informatieOperationeel Programma EFRO Noord-Nederland
Samenvatting Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland 2014-2020 Inzet op innovatie en een koolstofarme economie In het Europa van 2020 wil Noord-Nederland zich ontwikkelen en profileren als een regio
Nadere informatieEconomie en arbeidsmarkt in Noord-Nederland
Economie en arbeidsmarkt in Noord-Nederland Jan Dirk Gardenier 17 april 2015 Lokale verschillen in leefbaarheid veel gesloten platteland Economie is afhankelijk van ruimtelijke gebiedsontwikkeling en de
Nadere informatieSamen voor meer technisch en LS&H geschoolde leerlingen
Samen voor meer technisch en LS&H geschoolde leerlingen Inleiding Wat speelt er? Er is veel werkgelegenheid in technische sectoren die belangrijk zijn voor de Nederlandse economie. Zonder vakbekwame technici
Nadere informatieOnderzoeksrapport: zorgelijke terugloop leerwerkplekken mbo
Onderzoeksrapport: zorgelijke terugloop leerwerkplekken mbo - Algemene daling in aantal mbo-studenten. Deze daling wordt grotendeels veroorzaakt door de afname van het aantal leerwerkplekken. - Vooral
Nadere informatieArbeidsmarktontwikkelingen in de techniek. Andries de Grip
Arbeidsmarktontwikkelingen in de techniek Andries de Grip Expert meeting Arbeidsmarkt ingenieurs, 11 april 2018 Huidige arbeidsmarktsituatie Werkloosheid onder schoolverlaters, 2016 Techniek % Economie
Nadere informatieCampus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta
Campus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta BZW Bijeenkomst Middelburg, 4 april 2017 Inhoudsopgave 1. Campus Zeeland 2. Bèta College 3. Kennis & Innovatie Netwerken
Nadere informatievoor partners en betrokkenen www.civ-food-noord.nl 10 september 2014, Peet Ferwerda
Centrum voor innovatief vakmanschap Food Noord Update voor partners en betrokkenen www.civ-food-noord.nl 10 september 2014, Peet Ferwerda Dit is de eerste Update van het CIV Food Noord, waarmee we partners
Nadere informatieTechniek College Rotterdam
Samenwerking Albeda / Zadkine Op weg naar: Techniek College Rotterdam Kwartaallezing 26 november 2015 1 overview: Waarom Techniek College Rotterdam? en de weg tot nu toe. Beleid Focus op Vakmanschap van
Nadere informatieTechniekpact; waarom, wat en hoe. Jurgen Geelhoed Projectleider Techniekpact
Techniekpact; waarom, wat en hoe Jurgen Geelhoed Projectleider Techniekpact Vraag van de technische arbeidsmarkt Waarom het techniekpact? Schaarste aan goed opgeleide technici (alle niveaus) loopt op
Nadere informatieDirecteur Mbo Life Sciences (lid)
Voor het Friesland College en het Nordwin College komt Heeredwinger Advies graag in contact met gekwalificeerde kandidaten voor de positie van Directeur Mbo Life Sciences (lid) een onderwijskundig en bedrijfskundig
Nadere informatieF4-GEMEENTEN. Manifest voor de vorming van een nieuw provinciaal coalitieakkoord. Versterk Economie en Werkgelegenheid
LEEUWARDEN SÚDWEST-FRYSLÂN SMALLINGERLAND HEERENVEEN Versterk Economie en Werkgelegenheid Manifest voor de vorming van een nieuw provinciaal coalitieakkoord SAMEN WERKEN AAN EEN SLAGVAARDIG FRYSLÂN 2 3
Nadere informatieInteressegebied Richting Opleidingen Niveau Leerweg Plaats
Entree Techniek & Technologie Assistent mobiliteitsbranche 1 bol, bbl Heerenveen Assistent bouwen & wonen 1 bol, bbl Leeuwarden Assistent installatie-/constructietechniek 1 bol, bbl Leeuwarden, Heerenveen
Nadere informatieBijlage 2. Human Capital Agenda s
Bijlage 2 Capital s De topsectoren gaan een human (onderwijs en scholing) voor de langere termijn opstellen en zullen onderwijsinstellingen hierbij betrekken. De s bevatten o.a. een analyse van de behoefte
Nadere informatieOnderwijs: kiezen voor en leren in de techniek
Horizontale as: % +/- t.o.v. jaar eerder Onderwijs: kiezen voor en leren in de Ontwikkeling instroom mbo 24, 25, 26 4% 24 3% 2% % 25 % -4% -3% -2% -% % -% % 2% 3% 4% 26-2% -3% -4% Verticale as: afwijking
Nadere informatieColo-barometer van de stageplaatsen- en leerbanenmarkt
Colo-barometer van de stageplaatsen- en leerbanenmarkt Een inventarisatie door Kenniscentra Beroepsonderwijs Bedrijfsleven, verenigd in Colo, peiling mei 2007. Het aantal door kenniscentra erkende leerbedrijven
Nadere informatieRegiobericht 1.0 Noord
Economie, innovatie, werk en inkomen 1 Kenmerken van het landsdeel Het landsdeel Noord bestaat uit de provincies Groningen, Friesland en Drenthe. De provincies werken samen in het Samenwerkingsverband
Nadere informatieTOPTECHNIEK IN BEDRIJF GRONINGEN REGIOVISIE 2020 VOORAF
TOPTECHNIEK IN BEDRIJF GRONINGEN REGIOVISIE 2020 VOORAF Regiovisie Technisch Beroepsonderwijs Noord Nederland De regiovisie Toptechniek in Bedrijf Groningen is een nadere uitwerking van de Regiovisie Technisch
Nadere informatieUitvoeringskader Watertechnologie 2014-2020. Bijlage Succesvolle watertechnologieprojecten
Uitvoeringskader Watertechnologie 2014-2020 Bijlage Succesvolle watertechnologieprojecten Overzicht succesvolle waterprojecten Vanaf 2000 wordt in Fryslân gewerkt aan de ontwikkeling van het watertechnologiecluster
Nadere informatieDemografische ontwikkelingen: krimp en vergrijzing
1 Onderwijs en Arbeidsmarkt: schieten op bewegende doelen Presentatie conferentie 100% Ondernemend Vennekerk Oldambt, Winschoten, 10 september 2012 Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar regionale arbeidsmarktanalyse
Nadere informatieEconomische visie. Gemeente Cranendonck
Economische visie Gemeente Cranendonck Economische visie voor en door ondernemers Om in de toekomst de kansen en mogelijkheden op economisch gebied optimaal kunnen benutten, is een gezamenlijke koers en
Nadere informatieContextschets Techniek
Contextschets Techniek Nationaal Techniekpact 2020... 2 Welke activiteiten ondernemen de hbo-instellingen?... 2 Welke activiteiten ondernemen de universiteiten?... 3 Welke activiteiten onderneemt de 3TU?...
Nadere informatieOpleidingsinitiatief. Elektrotechniek Mechatronica Werktuigbouw Fijnmechanisch
Opleidingsinitiatief Elektrotechniek Mechatronica Werktuigbouw Fijnmechanisch Aanleiding Demografische ontwikkelingen Leeftijdsklasse 1950 2008 Tot 20 jaar 37% 24% 20-40 jaar 29% 26% 40-65 jaar 25% 35%
Nadere informatieFacts & Figures Achterhoek
Facts & Figures Achterhoek Technische arbeidsmarkt In de Achterhoek zijn er in totaal 32.000 mensen werkzaam in een technisch beroep op een werkzame beroepsbevolking van 126.000 mensen. Dit betekent dat
Nadere informatieArbeidsmarkt Metaalbewerking 2004 Regio Zeeland/West-Brabant
Arbeidsmarkt Metaalbewerking 2004 Regio Zeeland/West-Brabant Overview Hieronder wordt ingegaan op een aantal arbeidsmarktaspecten in de regio Zeeland, West Brabant, die op basis van de resultaten van het
Nadere informatieFactsheet Almeerse arbeidsmarkt Juni 2013
Factsheet Almeerse arbeidsmarkt Juni 2013 Snel een beeld van de Almeerse arbeidsmarkt Werkgevers krijgen de komende jaren in toenemende mate te maken met een tekort aan gekwalificeerde medewerkers. Zij
Nadere informatieFacts & Figures Noord-Holland Noord
Facts & Figures Noord-Holland Noord Technische arbeidsmarkt In Noord-Holland Noord zijn er in totaal 56.000 mensen werkzaam in een technisch beroep op een werkzame beroepsbevolking van 294.000 mensen.
Nadere informatieCONCEPT-Business model Werkplein Campus
CONCEPT-Business model Werkplein Campus Introductie Stichting Werkplein Campus het Bildt De stichting Werkplein Campus wil door het innoveren van het beroepsonderwijs samen met het bedrijfsleven opleidingen
Nadere informatieHoe staan we ervoor? De regionale arbeidsmarkt dynamiek en de kansen voor MBO-ers in Fryslân
De regionale arbeidsmarkt dynamiek en de kansen voor MBO-ers in Fryslân Presentatie voor RvT s van het Friesland College en ROC Friese Poort Van der Valk Hotel, Leeuwarden, 19 maart 2018 Jouke van Dijk,
Nadere informatieHoe staat het er voor? Inclusieve Arbeidsmarkt: Kansen voor iedereen!?!? Inclusieve Arbeidsmarkt: Kansen voor iedereen!
Inclusieve Arbeidsmarkt: Kansen voor iedereen!?!? Presentatie voor de Conferentie Inclusieve Arbeidsmarkt georganiseerd door Venturaplus en Zowelwerk, De Lawei, Drachten, 4 april 2016 Jouke van Dijk, Hoogleraar
Nadere informatieCIV SMART TECHNOLOGY
CIV SMART TECHNOLOGY Uitgebreide managementsamenvatting Plan van Aanpak Centrum voor Innovatief Vakmanschap Smart Technology Ten behoeve van subsidie aanvraag Regionaal Investeringsfonds door de partners
Nadere informatieFacts & Figures Zuid-Kennemerland en IJmond
Facts & Figures Zuid-Kennemerland en IJmond Technische arbeidsmarkt In Zuid-Kennemerland en IJmond zijn er in totaal 31.000 mensen werkzaam in een technisch beroep op een werkzame beroepsbevolking van
Nadere informatieKWANTITATIEVE REGIOANALYSE TECHNISCH BEROEPSONDERWIJS
- editie 2006 KWANTITATIEVE REGIOANALYSE TECHNISCH BEROEPSONDERWIJS REGIO MIDDEN- EN WEST-BRABANT - Samenvatting - Een initiatief van index Technocentrum Midden- en West-Brabant index Technocentrum Mozartlaan
Nadere informatieGenderscan mbo Techniek
Genderscan mbo Techniek Doelen Pamflet Meer meisjes in mbo Techniek Aandacht voor gender in Techniek- en ICT-opleidingen wordt een vaste waarde binnen mbo-scholen Voorlichtingsactiviteiten die een brede
Nadere informatieindex Technocentrum Kwantitatieve regioanalyse technisch beroepsonderwijs Provincie Noord-Brabant
index Technocentrum Kwantitatieve regioanalyse technisch beroepsonderwijs Provincie Noord-Brabant Inhoudsopgave 1. Mbo Techniek... 3 1.1 Deelnemers mbo techniek... 3 1.1.1 Onderwijsinstellingen... 3 1.1.2
Nadere informatieDistrictsactiviteitenplan 2014 district Zuid-Holland
Districtsactiviteitenplan 2014 district Zuid-Holland Basisprincipe DAP 2014 Bij het Districtsactiviteitenplan 2014, hierna DAP 2014, zijn de volgende aspecten van belang: Centrale thema s 2014 Kansen grijpen
Nadere informatieArbeidsmarkt Metaalbewerking 2004 Regio Gelderland
Arbeidsmarkt Metaalbewerking 2004 Regio Gelderland Overview Hieronder wordt ingegaan op een aantal arbeidsmarktaspecten in de regio Gelderland, die op basis van de resultaten van het huidige monitoronderzoek
Nadere informatieAPO nieuwsbrief thema aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt
APO nieuwsbrief thema aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt Belangrijkste conclusies Uit het onderzoek komen een aantal belangrijke conclusies naar voren: In 2015 wordt in Overijssel een toename van het
Nadere informatieOndernemend onderwijs voor een groene toekomst. Groen is overal en voor iedereen
Ondernemend onderwijs voor een groene toekomst Groen is overal en voor iedereen AOC s geven een breed scala aan opleidingen op het gebied van voedsel, natuur en leefomgeving. Zij verzorgen vmbo, mbo en
Nadere informatieArbeidsmarktanalyse HCA Noord-Brabant
Arbeidsmarktanalyse HCA Noord-Brabant Factsheetrapportage sector onderwijs De provincie Noord-Brabant heeft door Etil het onderzoek 'Arbeidsmarktanalyse HCA Noord-Brabant' laten uitvoeren. Om het menselijk
Nadere informatieKrimp in Fryslân. Inwonertal
Krimp in Fryslân Bevolkingsdaling, lokaal en regionaal, is een vraagstuk van nu én de komende jaren. Hoewel pas over enkele decennia de bevolking van Fryslân als geheel niet meer zal groeien, is in sommige
Nadere informatieKans op werk en kans op stage binnen de economisch-administratieve, ICT- en veiligheidsberoepen
ECABO Kans op werk en kans op stage binnen de economisch-administratieve, ICT- en veiligheidsberoepen Dit document vormt een korte samenvatting van de belangrijkste bevindingen uit de Monitor arbeidsmarkt
Nadere informatieHet creëren van een innovatieklimaat
Het creëren van een innovatieklimaat Bertholt Leeftink Directeur- Generaal Bedrijfsleven & Innovatie Inhoud 1. Waarom bedrijven- en topsectorenbeleid? 2. Verdienvermogen en oplossingen voor maatschappelijke
Nadere informatieFacts & Figures Rijk van Nijmegen
Facts & Figures Technische arbeidsmarkt In zijn er in totaal 23.000 mensen werkzaam in een technisch beroep op een werkzame beroepsbevolking van 139.000 mensen. Dit betekent dat 17% van de werkende bevolking
Nadere informatieSubsidieprofiel vestigingsregeling. 1. Probleemanalyse. Welk probleem moet worden opgelost?
Subsidieprofiel vestigingsregeling 1. Probleemanalyse Welk probleem moet worden opgelost? De Friese economie heeft de laatste jaren last gehad van de economische crisis. Ondanks een voorzichtig herstel
Nadere informatieOpleiden: samen ervoor staan (en gaan)
Ontwikkelingen Food in het Noorden Opleiden: samen ervoor staan (en gaan) Peet Ferwerda 4 november 2014 Friesland College en Nordwin College Food MBO Food HBO In Leeuwarden 2x groen en grijs Friesland
Nadere informatieZwartewaterallee 10. 8031 DX Zwolle. T 038 454 69 44. info@cibap.nl. Kiezen?
Zwartewaterallee 10. 8031 DX Zwolle. T 038 454 69 44. info@cibap.nl Kiezen? Kiezen is een werkwoord Vanavond Wat is er te kiezen? Wat is van belang bij het maken van de keuze? Aanmelding Open dagen Havo
Nadere informatieCentrum voor innovatief vakmanschap Water
chten Centrum voor innovatief vakmanschap Water Businessplan Programmalijn 2 Toptechniek in bedrijf Dit rapport heeft 37 pagina s Samenvatting Het Centrum voor Innovatief Vakmanschap Water (CIV Water)
Nadere informatieAanpak arbeidsmarkt Zuidoost-Nederland 2016-2020. Illustratie regionaal arbeidsmarkt dashboard. Inleiding
Aanpak arbeidsmarkt Zuidoost-Nederland 2016-2020 Illustratie regionaal arbeidsmarkt dashboard. Inleiding Wil Zuidoost-Nederland als top innovatie regio in de wereld meetellen, dan zal er voldoende en goed
Nadere informatieArbeidsmarktdata Noordoost-Brabant
Arbeidsmarktdata Noordoost-Brabant Technische arbeidsmarkt In Noordoost-Brabant zijn er in totaal 62.000 mensen werkzaam in een technisch beroep op een werkzame beroepsbevolking van 277.000 mensen. Dit
Nadere informatieOntwikkeling BBL. FNV, Amsterdam, 12 april 2016 Ruud Baarda
Ontwikkeling BBL FNV, Amsterdam, 12 april 2016 Ruud Baarda Ontwikkeling BBL 1990-2015 leerweg 1990 1991 1992 1996 1997 1998 1999 2000 bbl 136111 135767 133380 110459 127511 128241 140020 150713 bol 332295
Nadere informatieprovinsje fryslân provincie fryslân b
- 1/5 Ons provinsje fryslân postbus 20120 8900 hm leeuwarden tweebalcsmarkt 52 telefoon: (058) 292 59 25 telefax: (058) 292 51 25 1 1 Provinciale Staten van Fryslân www.fryslan.nl provincie@fryslan.nl
Nadere informatieSectorale arbeidsmarktinformatie
Sectorale arbeidsmarktinformatie Overschotten en tekorten Kansen en mogelijkheden Deel B: Sectorbeschrijvingen 2. Procesindustrie, voedings- en genotmiddelenindustrie Den Haag 20 december 2011 Inhoudsopgave
Nadere informatietechnologieroute oost en west in gezamenlijkheid maar met eigen kleur op weg naar regionale afstemming
technologieroute oost en west in gezamenlijkheid maar met eigen kleur op weg naar regionale afstemming Gezamenlijkheid met eigen kleur: verschillende scenario s * Harde technologieroute: stevige investering
Nadere informatie