SIMPEL presenteren. Handboek voor introverte professionals. Hoe bereid jij jezelf optimaal voor? Wat vindt jouw publiek belangrijk?

Transcriptie

1 SIMPEL presenteren Handboek voor introverte professionals Hoe bereid jij jezelf optimaal voor? Wat vindt jouw publiek belangrijk? Welke structuur maakt jouw presentaties onweerstaanbaar? Hoe houd je je zenuwen in bedwang? Hoe pitch jij jezelf op een bescheiden, authentieke manier?

2 Houd je eigenlijk niet zo van lezen? Dit boek bestaat uit ongeveer woorden. Ben je niet zo n lezer? Of heb je niet de tijd om dit boek ook echt te lezen? Leg dan dit boek even terzijde en doe mee aan de SIMPEL-bootcamp. Wat gaat je na jouw deelname aan de bootcamp in ieder geval niet meer overkomen? Je laat je nooit meer overvallen door spreekstress Je staat nooit meer met een mond vol tanden bij een onverwachte vraag uit het publiek Je zult nooit meer opzien tegen spreken in het openbaar Je bent nooit meer de onzekere persoon die je je wellicht nu voelt En waarom wil jij de bootcamp echt niet missen? Je leert binnen 30 dagen SIMPEL presenteren Wil je sneller? Dat kan, je bepaalt zelf het tempo De bootcamp vindt geheel online plaats. Je blijft dus binnen je comfort zone Na de bootcamp bepaal je zelf of je verder wilt groeien met persoonlijke coaching-op-maat De bootcamp is voor iedereen betaalbaar. Sterker nog, deze is goedkoper dan een nieuwe spijkerbroek:) Ben je niet tevreden? Binnen 14 dagen na aankoop ontvang je je investering geheel terug

3 Doe mee aan de bootcamp SIMPEL presenteren en mis jouw introductiekorting van 18,- niet! Meld je aan via en begin direct.

4 Joh, waarom dit boek?... 5 een interview met mezelf, ter kennismaking... 5 SIMPEL... 9 is niet hetzelfde als eenvoudig of gemakkelijk... 9 Structuur geeft je houvast en vertrouwen Inzicht in de negatieve gedachtenwereld rondom spreken in het openbaar Mindset geeft je gedachten kracht Positioneren een expert ben je niet, dat word je in de ogen van anderen... 50

5 Joh, waarom dit boek? een interview met mezelf, ter kennismaking

6 Hoe is dit boek dan anders? Dit boek is SIMPEL. Super SIMPEL zelfs. Wat niet betekent dat het een makkelijk boek is. Of alleen voor simpele mensen geschreven. SIMPEL staat voor een eenvoudig te onthouden ezelsbruggetje. Een bruggetje dat van iedere introverte professional een zelfverzekerde presentator kan maken. Er is al zoveel informatie beschikbaar, ook over het geven van presentaties. Dit boek moet je zien als een filter over al die kennis, tips & tricks. Snel te lezen en direct toe te passen. Want jij wilt gewoon nu aan de slag met het ontwikkelen van je presentatievaardigheden. Waarom is dit boek geschreven voor introverte professionals? In de moderne persoonlijkheidstheorie van de Big five is introversie-extraversie een van de vijf hoofddimensies. Introvert en extravert zijn bewustzijnsinstellingen. Een introvert mens ervaart de wereld door het filter van zijn innerlijke beleving en stemt hier vervolgens zijn handelen op af. Bij een introverte instelling is de energie naar binnen gericht, op de eigen gedachten en gevoelens. Introverte mensen halen energie uit zichzelf door zich te richten op de innerlijke beleving en overweging. Door ideeën die ze hebben of aangereikt krijgen te overdenken, krijgen ze innerlijke energie. Introverte mensen verwerken de informatie intern en pas wanneer ze hun gedachten intern geordend hebben laten ze van zich spreken. Introverte mensen verwerken precies en gefocust informatie, wat zich uit in meer beschrijvende, concrete taal. Een introvert persoon denkt goed na voor hij of zij iets zegt. Dit past ook bij het langzamer spreken, het vaker pauzes laten vallen en het preciezer formuleren en objectieve en accurate beschrijvingen. Deze karaktervoorkeuren spelen een grote rol bij spreken in het openbaar, zoals het geven van een presentatie en vragen daarmee een aparte methodiek om de voordelen van het karakter optimaal te benutten. En waarom denk jij dat dit boek introverte professionals van waarde kan zijn? Ik heb zelf ervaren hoe moeilijk het kan zijn om als introverte professional dicht te slaan op het moment dat de ogen op mij zijn gericht. In zekere zin krab ik met dit boekje mijn eigen jeuk. De praktische modellen die je in dit boek vindt, zoals het Presentatie Structuur Model en het Elevator Pitch Canvas heb ik gemaakt op basis van de boeken van anderen. Zij beschreven de verschillende onderdelen op basis van hun eigen onderzoeken en vulde de boeken met - in mijn ogen - overbodige tekstuele informatie. Ik miste het overzicht, wist niet goed na het lezen van de boeken wat de volgende stappen voor mij waren om mijn zelfvertrouwen in presenteren te vergroten.

7 Wat betekent SIMPEL nou eigenlijk? SIMPEL staat voor Structuur, Inzicht, Mindset, Positioneren, Excelleren en Lol krijgen. En wat dat betekent? Tja, daar gaat nou net dit simpele boekje over There are always three speeches, for every one you actually gave. The one you practiced, the one you gave, and the one you wish you gave. Dale Carnegie

8 Simpel? was het maar zo simpel! "Ik ben een expert in mijn vakgebied, tenminste zo mag ik me noemen heb ik gelezen. Vanuit het CIOS ben ik al op jonge leeftijd voor groepen gaan staan om les te geven. Lesgeven als trainer op een atletiek vereniging, handbal vereniging, sportbuurtwerker in Amsterdam West/Bos en Lommer, warming ups gedaan voor meer dan 500 mensen tegelijk en noem maar op. Spanning dat was e,r maar ik ging er staan en deed mijn ding. Toen ben ik sportmanagement gaan doen en moest ik presentaties gaan geven een drama! Opeens al die ogen op je en die stil zittende mensen. Ik weet wat ik wil vertellen en heb genoeg kennis over het te presenteren onderwerp maar ik kraamde maar wat uit. Er zat geen lijn in en de toehoorders keken steeds vermoeiender! Gevolg vele zweetplekken en stotterende momenten zodat ik niet was te verstaan. Maar ik wilde het wel dat presenteren, want ik heb het nodig binnen mijn werk, tegenwoordig als verenigingsondersteuner in Haarlem. En ik vind het leuk om mijn kennis te delen met anderen. Via onze organisatie Sportsupport Kennemerland kwam ik in contact met Steven, hij presenteerde bij ons het nieuwe strategische communicatieplan. Die presentatie zag er erg soepel en duidelijk gestructureerd uit. Nu ik ook weet hoe het bij hem begonnen is, een knappe prestatie van ons introverte mannen en vrouwen. Steven is mijn coach geworden in het leren presenteren vanuit een duidelijk plan. Bevlogen legt hij de vinger op de zere plekken, het boek neemt je daarin mee. Duidelijk laat het de stappen zien die nodig zijn om je presentatie te structureren en dat maakt je zekerder. Daar zijn ook een paar mooie oefeningen voor opgenomen in de training. Steven laat je zweten tijdens het coachen door direct te zijn op de momenten dat je het nodig is. De training is helder en toegankelijk geschreven en helpt je leren presenteren. Daarna is het meters maken en dat is wat ik nu doe!" Jeroen Koomen, coördinator Sportstimulering bij Stichting SportSupport Kennemerland (SportSupport).

9 SIMPEL is niet hetzelfde als eenvoudig of gemakkelijk

10 Structureren, Inzien, Mindsetten, Positioneren, Excelleren en Lol krijgen Laat ik maar met de beste tip beginnen. Presenteren leer je door het te doen. Zo eenvoudig is het. Maar zo gemakkelijk is dat niet voor velen en ook niet voor jou. Anders had je dit boekje nu niet lezen. Presenteren betekent op het podium staan. In de schijnwerpers, waarbij je voelt dat al jouw woorden gewogen worden op een gouden schaaltje. Waarbij je denkt dat iedereen jouw zenuwen ziet en, erger nog, negatief beoordeelt. Waardoor er in jouw hoofd disfunctionele gedachten worden getriggered. Je wordt herinnerd aan eerdere spreekervaringen waar je niet trots op bent. Je lichaam reageert op die negatieve gedachten. Stress ontstaat. Daar reageert je lichaam weer op, bijvoorbeeld doordat je spieren gaan trillen of je het in een keer bloedheet krijgt. En dat maakt je nog meer onzeker. En zo beland je in een negatieve spiraal. Je lichaam reageert op je gedachten, je gedachten weer op je lichaam etc. Zomaar even presenteren om er beter in te worden, is daardoor voor velen van ons een flinke kwelling. Waardoor we de gelegenheden om te spreken in het openbaar vermijden, in plaats van ze op te zoeken. Terwijl we ook weten dat de rush die we krijgen nadat we gepresenteerd hebben, heerlijk is. Soms verslavend zelfs. Gek he, die tegenstelling? Gek, maar ook geruststellend. Als je dit boekje uit hebt, weet je namelijk hoe je jezelf kunt kalmeren vooraf, excelleren tijdens en nagenieten na het geven van een presentatie. Je leert dat de letters van SIMPEL je helpen zoveel mogelijk jezelf te worden als je in de publieke belangstelling staat en moet/mag spreken. De modellen in dit boekje helpen je je nieuwe vaardigheden te waarborgen. Zodat jouw nieuwe podium-ik een levenslange vriend van je wordt. Maar, eerlijk gezegd, het wordt niet eenvoudig of gemakkelijk. Dit boekje is een gids, een hulp om de juiste stappen te zetten. Daarna is het aan jou om je vaardigheden en zelfvertrouwen verder te ontwikkelen. Door de SIMPEL-methodiek te volgen, word je met iedere presentatie die je geeft, een stuk zelfverzekerder. Structuur, Inzicht, Mindset geven je de basis die je nodig hebt om je zeker te gaan voelen op het podium. Door jezelf te Positioneren, te Excelleren en Lol te krijgen op het podium, ontwikkel je de vaardigheden om jouw boodschap tussen de oren van je publiek te krijgen. Op een authentieke manier die past bij jouw introverte karaktereigenschappen.

11 Structuur geeft je houvast en vertrouwen

12 Het doel van de presentatie Stel dat jij vandaag van Amsterdam naar Eindhoven wil reizen. Wanneer is de kans groter dat je ook daadwerkelijk in Eindhoven aankomt: wanneer je in een willekeurige trein stapt of wanneer je in de trein naar Eindhoven stapt? Optie twee natuurlijk. Deze logica kun je ook op het geven van een presentatie los laten. Wanneer is de kans het grootst dat je een succesvolle presentatie geeft: wanneer je van tevoren het doel bepaald hebt of wanneer je zomaar wat doet? Het stellen van een of meerdere doelen is dus een essentieel onderdeel van je voorbereiding. Door van te voren voor jezelf een aantal vragen te beantwoorden, zul je de kans vergroten dat je boodschap in het hoofd van je publiek komt. En dat zij vervolgens de actie gaan ondernemen, die je van ze verwacht. Wellicht wil je dat ze wat van je kopen? Of wil je dat ze jouw boodschap delen met hun netwerk? Of is het overdragen van informatie voldoende? Wees realistisch in je ambities. In een presentatie van een uur kun je mensen niet zomaar van gedachten laten veranderen. Al was het maar omdat er een grens is aan de hoeveelheid informatie die de toehoorders in korte tijd kunnen verwerken. Een algemeen geaccepteerd inzicht is dat om het gedrag van mensen te veranderen, zij eerst hun houding ten opzichte van het gedrag moeten aanpassen. En daarvoor is kennis over het eigen gedrag en het gewenste gedrag nodig. Voorbeelden van doelen. Na mijn presentatie kent mijn publiek de oorzaken van pesten op de werkvloer. (kennis) Na afloop heeft mijn publiek de intentie de oorzaken van pesten op de werkvloer tegen te gaan. (houding) Na mijn presentie gaat mijn publiek anders met collega s om. (gedrag)

13 De setting van je presentatie Een paar jaar geleden heb ik een presentatie morgen verzorgen voor een bijzondere groep professionals. Het doel van de presentatie was om de aanwezigen enthousiast te maken over de mogelijkheden van de opkomst van mobiel internet voor hun branche. Met leuke voorbeelden uit de praktijk, vergelijkingen met andere branches, cijfers en korte filmpjes wilde ik op zijn minst 20% van de aanwezigen inspireren tot het maken van een vervolgafspraak met mijn opdrachtgever. Hun mobiele app zou een innovatieve aanvulling op de dienstverlening van luisteraars kunnen zijn. Destijds waren mijn presentaties voornamelijk gefundeerd op een moordend hoog tempo, een hoog niveau van enthousiasme van mijn kant, veel flitsende filmpjes, en een onwijs enorm gebruik van superlatieven. In de mediabranche werkte die combinatie prima. Het voornamelijk extraverte publiek reageerde meestal positief of de vele prikkels die ik over ze uitstortte. Ze waren eraan gewend en verwachtten ook niets anders. De groep die nu voor me zat, gaf echter geen krimp. Sterker nog, het aantal zuchten die hardop werden geuit nam evenredig aan de duur van mijn verhaal toe. Die dag scoorde ik twee afspraken slechts twee vervolgafspraken, uit aanwezigen. Waarvan er in uit medelijden werd gemaakt, zo bleek later. Had ik me op de juiste manier voorbereid, dan had ik kunnen weten dat de leden van de branchevereniging van Nederlandse Uitvaartondernemingen beter zouden reageren op een meer sensitieve en traditionele benadering. En eigenlijk had ik dat al kunnen aanvoelen toen er, op mijn vraag wie er een iphone had, er maar een paar handen omhoog gingen Voorkom dat je ook zo n uitglijder maakt, door vooraf je huiswerk goed te doen. Voordat je het podium op gaat, wil je in ieder geval de volgende zaken gedaan hebben. Achterhalen welke presentatievorm er van je wordt verwacht Uitvoeren van een doelgroepdiagnose

14 De presentatievormen Presentaties zijn er in soorten en maten. De toespraak voor een jubilerende collega vraagt een andere voorbereiding dan een productpresentatie of een lezing over actuele ontwikkelingen in jouw vakgebied. Elke presentatievorm stelt andere eisen aan je rol als spreker en aan de inhoud van je betoog. De meestvoorkomende presentaties vormen zijn de volgende. Speech Een collega jubileert of neemt afscheid: daar hoort natuurlijk een speech bij. Speeches hebben meestal een persoonlijk karakter. Vaak zijn ze bedoeld om de toehoorders te amuseren en het lijdend of meewerkend voorwerp in het zonnetje te zetten. De boodschap is vaak luchtig, de toon persoonlijk en wat humoristisch. Hier en daar een grapje wordt zeker gewaardeerd. Een speech is kort maar krachtig. Om het intieme en persoonlijke karakter te onderstrepen is het essentieel dat je tijdens het spreken contact zoekt en houdt met de toehoorders. Wat je zeker wilt doen Houd de toon persoonlijk én luchtig Gebruik anekdotes en voorbeelden Spreek niet langer dan 10 minuten Houd (oog)contact met je publiek

15 Lezing Een lezing is een soort college aan een groot publiek. De rolverdeling is duidelijk: de spreker spreekt en de toehoorders luisteren. Hoewel je in een lezing actuele (vak)informatie kunt overdragen aan een groot publiek, zitten er ook nadelen aan. Veel sprekers hebben de neiging te veel te willen presenteren in een te hoog tempo. Omdat er weinig feedbackmogelijkheden zijn, kan de spreker niet checken of de boodschap overkomt. Bovendien vinden lezingen vaak plaats in een dagvullend programma. Het gevolg: de aandacht van het publiek verslapt en de toehoorders dromen weg. Wat je zeker wilt doen Vermijd vakjargon. Doseer de informatie: vertel niet alles wat je weet. Betrek je publiek, bijvoorbeeld met (retorische) vragen. Gebruik energizers als de aandacht dreigt te verslappen. Energizers zijn vaak fysieke activiteiten zoals vingers opsteken, handen klappen. Ze laten het bloed weer stromen en maken mensen weer wakker. Maak je verhaal naar aantrekkelijker met voorwerpen en visualisatie (gebruik van beelden).

16 Verkooppresentatie Een verkooppresentatie heeft als doel het bedrijf neer te zetten en de verkoop van producten en diensten op te stimulern. Denk aan de standwerker op de markt of de standhouder op een vakbeurs: met hun vlotte babbel weten ze vaak een groot publiek te boeien. Om publiek te overtuigen van de voordelen van een product, heb je meer nodig dan woorden alleen. Demonstreer de unieke werking van je product. Laat het mensen zélf ervaren. Wat je zeker wilt doen Wees krachtig, kort en bondig in je taalgebruik. Maak gebruik van one-liners. Maak helder welke objectieve voordelen er zijn (prijs, concurrentievoordeel, omzet, kosten) Geef voorbeelden van andere klanten die de producten of diensten al naar tevredenheid gebruiken Haal gezaghebbende bronnen aan, gebruik feiten en cijfers. Laat mensen de werking van het product zélf ervaren

17 Interne presentatie of workshop Interne presentaties kunnen verschillende doelstellingen hebben. Je wilt bijvoorbeeld mensen inspireren, je schakelt hen in voor feedback of wilt dat zij instemmen met je plan. Kenmerkend voor een interne presentatie is de informele, collegiale sfeer. Dat werkt stimulerend maar soms ook verlammend. Belangrijk is dat je meteen aan het begin het doel van je presentatie duidelijk maakt. Moeten de toehoorders meedenken? Verwacht je een besluit over je plan? Omdat collega's vaak al zijn ingewijd in het onderwerp, kun je wat sneller tot de kern komen. Sla lange inleidingen over en kom meteen tot de kern. Wat je zeker wilt doen Maak je doel duidelijk: wat verwacht je van de toehoorders? Stem je taalgebruik af op het publiek: meestal kun je vakjargon en afkortingen gewoon gebruiken. Stel je open voor kritiek en doe er je voordeel mee. Neem de tijd voor discussie. Dring aan op actie: maak duidelijke afspraken over het vervolg.

18 De doelgroepdiagnose Denk even terug aan de anekdote over de groep begrafenisondernemers. Een succesvolle presentatie begint met een goede voorbereiding. Dat geldt ook voor het in kaart brengen van je publiek. In de meeste gevallen heb je het publiek niet voor het kiezen, net zoals een dokter zijn patiënten niet kan uitkiezen. Toch moet hij zich inleven en de juiste vragen stellen, om zijn patiënten verder te helpen. Door het stellen van de juiste vragen, leert hij de achtergrond en beleveniswereld van de ander kennen en kan hij de juiste behandeling van de kwaal adviseren. Jouw publiek is als het ware jouw patient. Met jouw vakkennis kun je hun leven beter maken, maar dan moeten ze wel eerst even naar je luisteren. Diagnostiseer je publiek dan ook vooraf met de volgende vragen: Wat heeft het publiek aan jouw verhaal, hoe worden zij er beter van? Wat weten de toehoorders al van het onderwerp? Zijn er belangrijke waarden die het publiek met elkaar delen (bijvoorbeeld voortkomend uit religie, land van herkomst en politieke opvattingen) Welke zaken bindt het publiek als groep (bijvoorbeeld regio, werk, opleiding, geslacht en leeftijd) Kennis van de doelgroep is in de eerste plaats van belang voor de inhoud van je betoog. Je kunt nu ook beargumenteerd beslissingen nemen over zaken als de structuur en inhoud van je presentatie, maar ook het taalgebruik. Belangrijke tip! Hoe krijg je nou het snelst antwoord op deze vragen? Simpel! Vraag het iemand die betrokken is bij jouw presentatie. Bijvoorbeeld de organisator van het evenement, een medewerker van de organisatie EN een iemand die in het publiek gaat plaatsnemen.

19 Van de vorm naar de inhoud Afgelopen jaar heb ik driftig onderzoek gedaan naar wat introverte professionals als bijvoorbeeld Susan Cain tot zulke krachtige sprekers maakt. Wat ervoor zorgt dat het publiek naar ze luistert. Echt luistert, lacht, gaat staan en voluit klapt. Zich laat raken, inspireren en verleiden om Susan s verhaal te delen. Haar TED-talk is niet voor niets bijna 15 miljoen keer bekeken! Susan Cain is niet de standaard snelle, charismatische spreker die jij bij zo n enorm aantal views (aantal keren dat een video is bekeken) mag verwachten. Zij is een zeer bescheiden, naar eigen zeggen introverte, vrouw. Iemand die van nature duidelijk niet graag in het middelpunt van de belangstelling verkeert. Toch geeft ze briljante presentaties en wordt ze door velen (waaronder partijen als CNN) gezien als de expert op het gebied van introversie. Hoe kan deze ingetogen vrouw toch zo n enorme impact maken op haar publiek? Om deze vraag te beantwoorden heb ik, naast het doorspitten van een badkuip aan videomateriaal en boeken van de echte deskundigen, mijn LinkedInconnecties om hun mening gevraagd. 102 personen hebben de volgende vraag beantwoord: Wat maakt een spreker voor jou het meest tot een expert? Bekijk ook zeker eens de TED-talk van Susan Cain: talks/susan_cain_the_power_of_introverts?language=nl

20 Men kon daarbij 3 opties kiezen uit een set voorgedefinieerde stellingen. Daarnaast was er de ruimte om een toevoeging uit eigen inzicht op te geven. De resultaten zijn op zijn minst verrassend en tegelijkertijd geruststellend te noemen. Structuur, inzichten, onderzoek en bescheidenheid Allereerst is het belangrijk om te vermelden dat dit onderzoek niet 100% valide en betrouwbaar is. Daarvoor is het aantal respondenten te klein en de onderzoeksmethode niet vooraf wetenschappelijk geanalyseerd. Wel geven de uitkomsten ons een mooi beeld van hoe 102 willekeurige personen een spreker waarderen. Met stip op 1 en 2 zijn dat: Het geven van een of meerdere nieuwe inzichten (gekozen door 85,3%) Het verhaal vertellen op een gestructureerde manier (gekozen door 66,7%) Zorg jij tijdens het geven van een presentatie voor een heldere structuur en weet je van tevoren goed in te schatten wat je publiek wil leren, dan zit je optreden dus al snel snor. Zeker als je je beweringen als spreker weet te ondersteunen met onderzoekscijfers.

21 Opvallend is ook de hoge score van bescheidenheid (hij/zij is bescheiden over zichzelf, goed voor 31,4%) versus het pitchen van je staat van dienst (Hij/zij vermeldt tijdens de introductie zijn/haar belangrijkste verdiensten op het vakgebied van de presentatie, slechts 1%). Je zou denken dat het delen van iemands track record positief bijdraagt aan zijn of haar expertstatus. Dit onderzoek laat het tegendeel zien, bescheidenheid wordt door een derde van de respondenten als een belangrijke graadmeter beschouwd. Wellicht dat dit ook het podium-succes van Susan Cain verklaart. Ze is zeer bescheiden over zichzelf, stelt zich kwetsbaar op, deelt informatie uit onderzoeken en last but not least, haar verhaal is zeer helder en overtuigend opgebouwd. Nu stel jij vast jezelf de vraag, hoe je jouw presentaties ook zo krachtig kunt structureren. De theorie achter een krachtige structuur Een huis zonder fundament verzakt binnen de kortste keren. Een boek zonder verhaallijn, is slechts een verzameling letters. Een film zonder cliff hangers houdt jouw aandacht niet lang vast. En zo is het ook met een presentatie of speech. Zonder een duidelijke structuur is jouw optreden slechts een vulling van tijd en ruimte. Een stroom aan woorden die waarschijnlijk met passie en kunde worden uitgesproken, maar die niet blijven plakken. Die de luisteraar niet aanzetten tot een actie. Die de luisteraar niet helpen tot het maken van de juiste keuze. Eeuwig zonde dus. Als je een degelijke presentatie geeft, zal je publiek beleefd doen alsof ze luisteren en na afloop voor je applaudisseren. Maar met een inspirerende speech of presentatie maak je echt iets los. Je luisteraars krijgen een gevoel van energie, verwondering, alsof het licht aangaat in hun bovenkamer. Ze willen aan de slag met wat jij ze verteld hebt. Zo n presentatie wil je houden. En dat kan. De kunst is om je publiek bij de hand te pakken en vanuit het dal naar de bergtop te leiden. Eerst wijs je op een probleem of situatie en vervolgens laat je zien dat het allemaal goed komt. Sterker nog, het wordt alleen maar beter! Met structuur kun je: 1. De aandacht pakken 2. De aandacht herpakken om de zoveel minuten 3. De aandacht omzetten naar actie

22 Welke structuur wordt het meest gebruikt? Je snapt nu waarom het belangrijk is om een duidelijke structuur in je presentaties en toespraken aan te brengen. Nu wil je vast weten hoe tot een krachtige structuur komt. Er zijn natuurlijk meerdere wegen naar Rome, maar alle presentatie-experts zijn het eens over 1 ding. Aandacht trekken, behouden en omzetten naar actie doe je op de volgende manier. 1. De aandacht trekken Pak met een verrassend begin de aandacht. Begin bijvoorbeeld met een persoonlijke verhaal of een prikkelende vraag. Het publiek denkt: Grappige/interessante man/vrouw. Benieuwd wat die te vertellen heeft. 2. Inleiden Introduceer jezelf en het doel (het Waarom ) op een korte, bondige manier. Een inleiding legt altijd het Wat, Hoe en Waarom uit. Dit zorgt voor sympathie en de bereidwilligheid om naar je hoofdpunten te luisteren. Het publiek denkt: Hij of zij is oké, daarom wil ik wel horen wat hij of zij te zeggen heeft. 3. Je hoofdboodschap delen Benoem een probleem of situatie en geef via een stapsgewijze redenering een oplossing of analyse. Je richt je het betoog op je hoofdboodschap (wat is dat ene punt dat je publiek moet onthouden) en ondersteunt het met diverse hoofdpunten. Het publiek denkt bij ieder hoofdpunt: Ja, ik ben het met hem eens! Hoe gaat het verder? 4. Samenvatten Herinner je publiek aan het Waarom dat je ze in de inleiding hebt beloofd. Waarom is jouw verhaal belangrijk voor ze geweest? Herhaal jouw belangrijkste hoofdboodschap kort. Wat wil jij dat ze volgende week nog weten? Het publiek denkt: Oh ja, daarom is dit belangrijk voor me. En nu?

23 5. Inspireren Sluit af met een wens, citaat of retorische vraag die betrekking heeft op de verwachte actie. Laat deze ook aansluiten op de aandachtstrekker(s) die je in de inleiding gebruikte. Het publiek denkt: Echt?! Ja, ik snap het? Wat kan ik nu het beste doen? 6. Aanzetten tot actie Zet de aandacht om tot actie. Welke actie of gedrag verwacht jij van je publiek? Zet ze daartoe aan door de actie te benoemen. Bijvoorbeeld door te zeggen: ik kan me voorstellen dat je wilt weten wat nu het beste is wat je nu kunt doen. Nou, dat is het volgende. Het publiek denkt: Fijn! Ik snap het, word er beter en weet wat ik nu zelf kan doen. Let s do it.

24 Het Presentatie Structuur Model Een jaar lang werkte ik op de achtergrond aan de ideale methodiek om ontspannen en overtuigend te leren spreken in het openbaar. Inzichten, kennis en ervaring van diverse professionals heb ik verzameld in o.a. het Presentatie Structuur Model. Dit model helpt jou de ideale structuur te vinden voor jouw verhaal. De kracht van het Presentatie Structuur Model zit in de eenvoud. Met behulp van slechts drie mind maps' ben jij in staat om jouw presentatie aantrekkelijk te structureren. Daarbij werk je met bouwstenen die herbruikbaar, makkelijk te onthouden en overtuigend zijn. Eerst gaan we met de Inleiding van een overtuigende presentatie aan de slag. Daarna komen de Kern en Conclusie aan de beurt. De Aandachtscurve laat zien hoe het niveau van aandacht van het publiek bij een overtuigende presentatie per onderdeel verschilt.

25 De bouwstenen van een pakkende inleiding Denk weer even terug aan jouw favoriete film. En dan in het bijzonder aan de trailer die je voorafgaand kunt bekijken. Welke bouwstenen kun je daarin in onderscheiden? Waarschijnlijk kom je tot de volgende opsomming: Een voice-over die een of meerdere hoofdpersonen introduceert, een inkijkje in de fysieke wereld van de hoofdpersonen, een korte inleiding in het verhaal door middel van een gebeurtenis waarmee het avontuur begint, een opeenstapeling van gebeurtenissen, een flard van het spetterende slot en een belangrijke hoofdboodschap die de maker van de film je alvast mee wilt geven. De inleiding van een presentatie kun je vergelijken met de trailer van een film. Het doel van de inleiding is om je luisteraars/kijkers lekker te maken. Om de aandacht te pakken en het brein op te warmen voor wat er komen gaat. Zodat je publiek tijdens je presentatie regelmatig onbewust aha -momenten, momenten van herkenning heeft. En natuurlijk om de hoofdpersoon te introduceren. En dat ben jezelf. De bouwstenen die jij voor een pakkende inleiding kunt gebruiken, zijn: 1. Aandachtstrekkers Persoonlijke anekdote, prikkelende vraag, interessant feit, boude stelling, scherpzinnig citaat of een actuele gebeurtenis. 2. Korte persoonlijke pitch Hoe heet je, namens wie sta je op het podium en wat zijn je grootste wapenfeiten omtrent het onderwerp waarover je spreekt. Het je een missie en of visie? Deel deze gerust. 3. Wat Vertel in een of twee zinnen wat je publiek vandaag gaat leren. 4. Waarom Leg uit waarom dat belangrijk is voor je publiek. Wat is de grootste benefit? Hoe worden zij beter van jouw hoofdboodschap?

26 5. Hoe Licht kort toe hoe jij tot je belangrijkste inzicht bent gekomen. Heb je onderzoek gedaan? Komt het voort uit eigen ervaring? Baseer je het op onderzoek van anderen? 6. Belangrijkste hoofdpunten Leg uit wat de inhoudsopgave van je presentatie zal zijn. Wat zijn de belangrijkste hoofdpunten die jouw hoofdboodschap zullen ondersteunen? Welke onderwerpen ga je concreet bespreken? Stip ze even aan, in twee of drie zinnen. 7. De spelregels Zijn er belangrijke spelregels die je van het publiek verlangt? Het is slim om vooraf te vertellen hoe je met vragen uit het publiek wilt omgaan. Mag men deze op iedere moment stellen of reserveer je daarvoor een apart blok in je presentatie? Het laatste verdient aanbeveling. Vraag je publiek om de vragen op te sparen en deze te stellen aan het eind van de presentatie. Zo houdt je de regie over je presentatie en word je niet afgeleid door vragen. Je publiek zal het niet erg vinden om even te wachten met het stellen van vragen. Sterker nog, het zorgt ervoor dat ze actief luisteren, wellicht geef je tijdens jouw verhaal al antwoord op hun vragen. 8. De bonus Mocht je een interessante aanbieding of bonus willen verstrekken aan je publiek aan het eind van je presentatie, vertel dit dan aan het begin. Vertel niet precies wat het inhoudt. Benoem alleen dat er verrassing volgt, hiermee vergroot de betrokkenheid van je publiek. Dit werkt vooral goed wanneer je een webinar (een presentatie in een digitale omgeving) geeft, waarbij mensen makkelijk en ongezien kunnen afhaken. Wat moet je vooral NIET doen tijdens de inleiding? Beginnen met een mop. Dit is voor professionele comedians al lastig. Een passend grapje kan wel, als dat bij je past. Tijd verspillen aan beleefdheidsfrasen. Dit haalt jou naar beneden, is zonde van de tijd en dient geen enkel nut. Het publiek even kort welkom heten kan natuurlijk wel. Je verontschuldigen of zeggen dat je nerveus bent. Richt je alleen op je publiek en je boodschap, niet op je onzekerheid.

27 Met een mindmap creëer je handig een overzicht van de belangrijkste bouwstenen van je inleiding.

28 De bouwstenen van een overtuigende kern Nu je de aandacht van je publiek met de Inleiding hebt weten te vangen, wil je deze aandacht natuurlijk graag behouden en omzetten naar actie. Het belangrijkste doel van de hoofdpunten (ook wel de kern genoemd) van jouw presentatie is dan ook om het publiek op te warmen voor de grote finale: de conclusie. Voor veel beginnende sprekers zijn de hoofdpunten het makkelijkste stuk van de presentatie. Ze zitten ondertussen al beter in het verhaal en kunnen nu hun kennis delen. De hoofdpunten bestaan vaak uit inhoudelijke informatie over een of meerdere onderwerpen en is, als het goed is, gericht op de kennis van de spreker en de behoefte van de luisteraars. Het makkelijkste deel van de presentatie zou je zeggen, toch wordt het door velen niet optimaal ingevuld. Het gegeven dat men lekker los kan gaan met het delen van kennis herbergt een groot risico in zich. Het risico van information overload met als direct gevolg verwarring en verlies van aandacht bij het publiek. Hoe kun jij de aandacht van je publiek vasthouden? Denk weer eens terug aan je favoriete film. Hoe houden de makers van James Bond al meer dan 20 jaar de fans aan het scherm gekluisterd (de mooie vrouwen, snelle auto s en spectaculaire ontploffingen daargelaten)? Hoe zorgt Obama ervoor dat zijn publiek niet massaal hun mobieltje uit de zak tovert voor een potje Angrybirds, op het moment dat hij gaat speechen? Je raadt het al. De magische woorden zijn weer structuur en bouwstenen. There are three things to aim at in public speaking: first, to get into your subject, then to get your subject into yourself, and lastly, to get your subject into the heart of your audience. Alexander Gregg

29 De bouwstenen die jij voor een overtuigende kern kunt gebruiken zijn: 1. De hoofdboodschap Wat is die ene gedachte die je publiek zich volgende week nog moet kunnen herinneren? 2. De hoofdpunten Hoofdpunten bestaan uit een bewering, eventueel deelname van het publiek (je kunt bijvoorbeeld vragen aan je publiek om de hand op te steken als men het eens is met de bewering), het bewijs voor de bewering (onderzoekscijfers, een observatie of een quote van een autoriteit), en een voorbeeld uit de praktijk. Afhankelijk van de duur van je presentatie, kun je meerdere bouwstenen gebruiken. Hoeveel precies, daar kom je achter door je presentatie thuis te oefenen en te leren hoeveel tijd het je kost om ze te behandelen. 3. De belangrijkste vragen Als het goed is heb je tijdens de inleiding de spelregels van jouw presentatie uitgelegd en daarbij aangegeven waneer men zijn vragen op jou mag afvuren. Het is verstandig om daar een vast tijdstip in je verhaal voor te reserveren. En extreem belangrijk is dat je nooit eindigt met het beantwoorden van vragen. Dat helpt je belangrijkste hoofdboodschap en daarmee de call-to-action, het aanzetten van je publiek tot actie, om zeep. Wat je dus wilt doen is aan het eind van je kernbetoog ruimte inlassen voor het beantwoorden van vragen. En natuurlijk heb je van tevoren bedacht welke vragen gesteld zullen gaan worden, zodat je een duidelijk antwoord kunt geven en niet met je mond vol tanden staat. Of nog erger, dat er helemaal geen vragen worden gesteld. Voor joker staan kun jij dan eenvoudig ondervangen door te zeggen Ik kan me voorstellen dat het best lastige materie is geweest en dat een aantal van u zich afvraagt of/hoe/ waarom Dat is een terechte vraag en het antwoord is Hoe kom je er nu achter welke vragen dat kunnen zijn? Simpel, door je presentatie eens te oefenen met een collega, vriend of nog beter een presentatie-coach. Vraag hen zoveel mogelijk vragen te bedenken na het aanhoren van jouw betoog. Heb jij 10 vragen en antwoorden paraat, dan zit je over het algemeen safe. Wat moet je vooral NIET doen tijdens het betoog? Loop niet vooruit op de bouwstenen. Zorg ervoor dat je de structuur aanhoudt die je van tevoren hebt bedacht. Beheers jezelf dus en bouw rust in tussen iedere bouwsteen en hoofdpunt.

30 Met een mindmap creëer je handig een overzicht van de belangrijkste bouwstenen van je betoog.

31 De bouwstenen van een inspirerende conclusie Je presentatie nadert zijn spetterende einde. Je hebt net de belangrijkste vragen beantwoord, nadat je je hoofdboodschap met weloverwogen bouwstenen hebt onderbouwd. Je inleiding was pakkend en verhelderend. Hoog tijd voor de grande finale dus, waarin je de aandacht van het publiek gaat opzwepen met jouw inspirerende conclusie. Je luisteraars zijn lekker gemaakt en overtuigd. Ze zijn klaar voor actie, help jij ze bij het nemen van de logische volgende stap? De bouwstenen die jij voor een inspirerende conclusie kunt gebruiken zijn, in de volgende volgorde: 1. Samenvatting van de belangrijkste hoofdpunten Som de belangrijkste hoofdpunten nog even op voor je publiek. Houd het bij een paar zinnen. Bijvoorbeeld: Afgelopen 30 minuten heb ik u/jullie verteld over (hoofdpunt 1), waarom (hoofdpunt 2), hoe (hoofdpunt 3) en wat (hoofdpunt 4). Ook ben ik ingegaan op (hoofdpunt 5) en hebben we een interessante discussie gevoerd over (hoofdpunt 6). Tenslotte wilde een aantal van u weten hoe (een vraag die aansluit op jouw hoofdboodschap). 2. Herhaling van de hoofdboodschap Vertel het publiek nog eens wat je allerbelangrijkste boodschap is. Dat ene grote idee. Of dat inzicht dat zo belangrijk voor je publiek is. En vertel ook waarom dat zo belangrijk voor ze is. Wat gaat er veranderen in hun persoonlijke situatie? 3. De Call-to-action Wat is de actie die het publiek nu direct, aan het eind van de bijeenkomst of desnoods morgenochtend pas moet uitvoeren om hun leven of dat van hun naasten positief te veranderen? Dit het moment om in een paar zinnen de gewenste vervolgactie duidelijk te maken. Noem daarbij (of beter nog, laat zien) hoe het publiek tot actie moet overgaan. Waar vinden ze nadere instructies? Waar kunnen ze iets downloaden of aanschaffen? Hoe kunnen ze jouw boodschap delen met anderen? Heb je een bonus voor ze? Vermeld dat nu, hoe specifieker, des te beter. 4. Afsluiting Bedank voor de aandacht en sluit af met een passende wens, citaat of retorische vraag.

32 Met deze mindmap creëer je handig een overzicht van de belangrijkste bouwstenen van je betoog.

33 Wat moet je vooral NIET doen tijdens de conclusie? Presenteer geen nieuwe hoofdpunten in je conclusie. Dit geeft verwarring bij je publiek en haalt alle kracht uit je betoog. Eindig niet met een vragenrondje. Dit leidt af van je belangrijkste boodschap en call-to-action die je kostte wat kost aan het einde van je presentatie wilt uitspreken. Mensen onthouden de laatste zaken die jij ze vertelt het beste. Stel dat je aan het eind van je presentatie toch nog een onverwachte lastige vraag krijgt. Je wilt niet dat men jouw antwoord als belangrijkste gegeven onthoudt. Wat je eenvoudig kunt doen is: 1. bedanken voor de vraag 2. voorstellen dat de vraag straks na de presentatie nog even beantwoord wordt 3. afsluiten met je belangrijkste boodschap en call-to-action. Ga niet over de toegewezen tijd heen. Gebeurt dat wel, verontschuldig je je dan persoonlijk aan de organisator van de bijeenkomst of andere sprekers. Persoonlijk en niet op het podium! Het laatste wat jij zegt, onthoudt het publiek. If you don t know what you want to achieve in your presentation your audience never will. Harvey Diamond

34 De spreekervaringen van een succesvolle, introverte ondernemer. (Tonny Loorbach) Tonny Loorbach is oprichter en eigenaar van de Internet Marketing Universiteit. Al sinds 2007 inspireert en leert Tonny ondernemers hoe ze meer resultaat via internet kunnen behalen en helpt hij hen aan effectievere websites. Daarnaast is hij van het boek Winnen in Google en specialiseert zich in een combinatie van conversie optimalisatie en neuromarketing, hetgeen hij WebPsychologie noemt. Vindt dat kennis plus praktijk tot wijsheid leidt en deelt daarom enkel informatie uit zijn eigen ervaring. Heeft tussen de 100 en 130 presentaties gegeven, zowel offline als online. Tonny, ben jij nog wel eens zenuwachtig voordat je gaat presenteren? Zo ja, hoe uiten die zenuwen zich? Altijd. Ik denk ook dat het logisch is dat je zenuwachtig bent omdat je lichaam zich aan het voorbereiden is op een topprestatie en daar hoort nu eenmaal een (in)spanning bij. Als dat niet zo zou zijn dan klopt er iets niet, dan acteer je onder je niveau. Of het nu een presentatie voor een volle zaal is of dat ik thuis in mijn trainingsbroek simpelweg voor een microfoon ga zitten, ik heb altijd wel een verhoogde hartslag en een bepaalde (positieve) onrust in m'n lichaam. Zenuwen helpen je om scherp te zijn. Welke 3 tips kun jij geven aan mensen die presenteren erg spannend vinden? 1. Leer niks uit je hoofd maar 'vertel' gewoon wat je van nature weet. Jij bent de expert, anders gaf je geen lezing, vertrouw daar dan ook op. Niemand zit te wachten op een voorleesbeurt, mensen luisteren graag naar een natuurlijke verteller. Paniek ontstaat op het moment dat je hetgeen je uit je hoofd geleerd hebt even niet meer weet of afwijkt. Wanneer je enkel vooraf nadenkt over de punten die je echt wil maken en daar een globale rode draad bij in gedachten houdt, ben je veel vrijer en meer natuurlijk als spreker. Je publiek heeft geen idee wat je wilde gaan vertellen en merkt dus ook niet wanneer je afwijkt van je plan.

35 2. Inspireren boven informeren. De meeste sprekers willen het liefst zoveel mogelijk informatie delen. Dit omdat ze bang zijn om iets weg te laten, een soort verliesaversie en tevens angst om niet genoeg te vertellen. Je publiek onthoudt bij een informatief verhaal echter veelal alleen het eerste en het laatste wat je hebt verteld. Alles daartussenin zijn ze veelal al vergeten voordat ze de zaal verlaten. De kunst van het weglaten is juist belangrijk wanneer je wilt inspireren. Je kunt beter 3 krachtige tips echt laten binnenkomen bij je publiek dan 30 tips geven die meteen weer wegzakken. Je wilt ze voeden, niet vullen. Je wilt dat ze met energie naar buiten gaan, niet vermoeid en verzadigd. Je wilt ze raken, niet onderwijzen. Verhalen vertellen werkt hierin vaak het best, daarmee laat je de luisteraar zijn eigen inzichten creëren en die weg veel zwaarder dan degene die jij panklaar opdreunt. Wanneer ik mensen tegenkom die mij jaren geleden hebben horen spreken, dan hebben zij altijd de verhalen/anekdotes onthouden en nooit de praktische tips. 3. Beweeg en maak het interactief. Wanneer je onder stress komt te staan dan blokkeert je corpus callosum, dit is de hersenbalk die je linker- en rechter hersenhelft met elkaar verbindt. Veelal kom je dan vast te zitten in de helft die van nature bij jou het meest dominant is. In mijn geval verlies ik alle gevoel voor empathie en connectie met de groep en ben ik volledig gebrand op de klok, het halen van de eindstreep en het volledig voltooien van alles wat ik wilde vertellen. Ik kijk niet meer om, ik ga in een rechte lijn naar de finish. Door te bewegen kun je die blokkade opheffen. Nog beter werkt het om het patroon te doorbreken door je publiek te betrekken in je verhaal. Interactie is noodzakelijk om je publiek betrokken te houden maar ook om zelf uit je eigen stress te komen. Wanneer een zenuwachtige spreker de interactie aangaat zie ik altijd een directe verandering in fysiologie en tone of voice. Antwoorden geven op vragen is voor veel sprekers veel meer natuurlijk dan het preachen van een betoog. Creëer interactie vanaf het begin en zorg dat er sowieso interactie is voordat je echt begint. Als je niet meteen het ijs breekt, zullen ze verderop in je presentatie niks meer durven zeggen, dan wordt het ongemakkelijk. Je wilt in de eerste 2 minuten van je verhaal even contact hebben gehad, dan gaat de rest vanzelf.

36 Welke stappen zet jij altijd in de voorbereiding van je presentaties of webinars? Ik houd zelf heel erg van een visuele powerpoint die mijn verhaal ondersteunt, ook omdat dit belangrijk is bij mijn onderwerp. Ik zorg dat ik mijn rode draad van A tot Z in een powerpoint heb zodat ik op koers blijf. De tekst bij elke slide verzin ik ter plekke. Ik gebruik vrijwel geen tekst in mijn powerpoint, enkel plaatjes zodat ik niet ga oplezen en vrij ben om alle kanten op te gaan. Plaatjes geven een luisteraar veel rust en meer beleving bij je verhaal. Ik maak mijn powerpoint zo dat ik op de helft of driekwart zou kunnen stoppen (wanneer dat nodig is) zonder dat er open eindjes zijn. Wil je meer weten over Tonny Loorbach? Bezoek dan eens de websites en

37 Inzicht in de negatieve gedachtenwereld rondom spreken in het openbaar

38 Een paar jaar geleden werd een introverte gozer met een grote droom gevraagd zijn verhaal te presenteren aan een zaal met belangrijke mensen. Investeerders, geslaagde ondernemers, journalisten. Dat soort publiek. Hij voelde de week voor de presentatie een spanning die hij goed kende. Presenteren ging hem nooit vlot af. Tijdens zijn studie en werk stond hij zo nu en dan op het podium en verliet het steevast met een leeggelopen zelfvertrouwen. Dit keer was het erger. Zijn eerste echte onderneming presenteren aan een publiek dat hem kan maken en breken? In een setting waar hij zich als introvert verre van thuis voelt, met 100 vreemde ogen en de opgepompte sfeer die bij pitchwedstrijden schijnt te horen? Om tenslotte in slechts 2 minuten zijn hele verhaal te doen? Slapeloze nachten en een omgekeerde maag zijn het vervolg. Ondanks de oefensessies en de grondige voorbereiding. Dan is het zover. Na een week zenuwpezen en een lange dag wachten in het publiek is dit het moment om te vlammen. Hij hoort zijn naam, staat op en loopt naar het podium. Dan ontstaat er opeens een intense warmte in zijn hoofd. Hoezo word ik in het Engels aangekondigd?!, schiet er door zijn hoofd. De realiteit slaat hem van achter op zijn kop. Shit, het moet in het Engels. Shit, damn me. Stomme sukkel!. De weg naar het podium is zo n 50 meter lang, maar voelt als 5 kilometer. De grote klok naast het podium tikt meedogenloos hard, de eerste 10 seconden zijn al voorbij. Je moet nu echt wat gaan zeggen. Euhh, my name is Steven and I euhhh. De podiumlichten schijnen in zijn ogen. Toch ziet hij, of meent hij te zien, de plaatsvervangende schaamte in de ogen van de investeerders op de eerste rij. De 110 seconden die volgen, zijn geschiedenis. Jep, that is me! Je snapt dat ik die introverte gozer zelf ben. Voor de meeste introverte mensen geldt dat ze zich het minst op hun gemak voelen als ze in het middelpunt van de belangstelling staan, het geven van presentaties kan voelen als een bijna-dodelijke cocktail van ellende. Zodra we het idee hebben dat anderen onze woorden op een weegschaaltje leggen, ontstaat er mentale stress. Stresshormonen worden losgelaten, waar ons lichaam en geest op reageren. We gaan trillen, blozen, stotteren en weten niet meer wat we wilden gaan zeggen. En hebben we in het verleden negatieve spreekervaringen opgedaan, dan worden deze symptomen vaak nog versterkt. In ons lichaam gaan alle alarmbellen af. Het publiek is het gevaar en we kunnen maar twee dingen doen: vechten of vluchten. Laat staan presenteren.

39 Onze lichaam en geest werken ons dus actief tegen om onszelf te blijven als we op het podium staan. Daarbij worden we beïnvloed door de negatieve manier waarop we onbewust over spreken in het openbaar nadenken. Zo hebben velen van ons een reeks presentatiemomenten achter de rug, waar we geen goed gevoel over hebben. Momenten van kwetsbaarheid waarbij we niet volledig aan onze eigen torenhoge verwachtingen voldoen. Zo heeft bovenstaande, waargebeurde anekdote ervoor gezorgd dat ik een half jaar geen presentatie of pitch meer heb durven geven. Ook de opvoeding en directe omgeving van de meeste Nederlanders zorgt ervoor dat hun beeld over spreken in het openbaar vertroebeld is. Ter illustratie vind je onderstaand 10 stellingen over spreken in het openbaar uit een interessant onderzoek naar spreekangst. Beantwoord eens voor jezelf per stelling of je het ermee eens bent of niet. 1. Uitstekende sprekers worden geboren met het vermogen om te presenteren. (Mee eens / mee oneens) 2. Extraverte mensen zijn de beste sprekers. (Mee eens / mee oneens) 3. Zenuwen vooraf horen erbij. (Mee eens / mee oneens) 4. Spanning tijdens een presentatie is negatief. (Mee eens / mee oneens) 5. Ik mag mezelf niet zijn als ik presenteer. (Mee eens / mee oneens) 6. Ik spreek te langzaam en dat is negatief. (Mee eens / mee oneens) 7. Fronsende wenkbrauwen in het publiek betekenen afwijzing van wat ik vertel (Mee eens / mee oneens) 8. Het is erg dat mijn publiek mijn zenuwen ziet of voelt. (Mee eens / mee oneens) 9. Kwetsbaarheid op het podium is een zwakte. (Mee eens / mee oneens) 10. Ik moet overal en altijd kunnen presenteren. (Mee eens / mee oneens) De kans is groot dat je op de meeste stellingen met Mee eens hebt geantwoord. Het merendeel van de deelnemers aan het onderzoek deden dit in ieder geval wel. Als je de vragen nog eens terug leest, dan zie je dat ze nogal negatief van aard zijn. Terwijl ze alle tien ook positief te beantwoorden zijn. En dat heeft met je mindset te maken.

40 Mindset geeft je gedachten kracht

41 De 10 grootste misverstanden over spreken in het openbaar. Ontkracht. Ik heb de afgelopen jaren geleerd dat de belangrijkste oordelen uit het vorige hoofdstuk, misverstanden zijn. Graag doe ik voor je uit de doeken wat mijn ervaringen zijn, per punt. Misverstand #1: Goede sprekers worden zo geboren Net als overtuigend presenteren is uitmuntend racen vooral een kwestie van oefenen. De 18-jarige Max Verstappen, zoon van racekampioen Jos Verstappen, blijkt een begaafd racer. Toch berust Max zijn succes voor een groot deel op drie andere zaken dan alleen talent. 1. Zijn ervaring. Hij wordt al sinds zijn eerste levensjaar door zijn vader Jos meegenomen naar het race circuit, rijdt al sinds zijn 2,5 levensjaar rond in een gemotoriseerd voertuig en is diverse malen jeugdkampioen karten geworden. 2. Zijn team. Max wordt binnen het raceteam bijgestaan door diverse professionals op het gebied van fysieke en mentale gezondheid, race skills en allerlei randzaken. Zo kan hij zich volledig focussen op zijn sportieve prestaties. 3. Zijn motivatie. Max heeft een duidelijk doel, namelijk wereldkampioen Formule 1 worden. Met zo n duidelijk doel weet hij exact wat hem te doen staat om te excelleren. Met andere woorden, het zijn niet alleen genen die het succes bepalen. Je wordt niet als topracer of -spreker geboren, je wordt het met de juiste randvoorwaarden en investering in jezelf. Zoals training, team en oefening. En het besef dat er na iedere keer dat je in de grindbak belandt, er heus wel een race komt die je volledig uitrijdt. Of wint. Words have incredible power. They can make people s hearts soar, or they can make people s hearts sore. -Dr. Mardy Grothe

42 Misverstand #2: Extraverte mensen zijn de beste sprekers Tijdens de workshops die ik regelmatig organiseer, vraag ik de deelnemers altijd of ze zichzelf inschatten als introvert of extravert. Het merendeel van de deelnemers schat zichzelf in als redelijk tot zeer introvert. Vervolgens feliciteer ik ze met hun introverte karaktervoorkeuren. Huh? Gefeliciteerd? is dan de gebruikelijke reactie. Menigeen denkt dat introversie en spreken in het openbaar, als water en vuur zijn. Dat is een groot misverstand. Juist introverte mensen zijn uitstekend in staat om hun gedachten duidelijk te maken, vooral als ze deze gedachten van tevoren kunnen uitwerken. Het is makkelijker om je gedachten te leren uitspreken, dan je gedachten te leren structureren. Extraverte mensen denken terwijl ze praten, waardoor een duidelijke opbouw en structuur in hun verhalen ontbreken. Ze vertrouwen op hun gemak om in het openbaar te praten en stappen daarmee in hun eigen valkuil: een duidelijke structuur aanbrengen. En zo heeft het publiek aan het eind van het verhaal geen idee wat de hoofdboodschap is geweest of wat er van ze verwacht wordt. Misverstand #3 +4: Zenuwen vooraf horen erbij en spanning tijdens een presentatie is negatief Zenuwen zijn erg vervelend als je een topprestatie wilt leveren. Stress zorgt ervoor dat je niet optimaal functioneert. Tijdens het geven van presentaties kan stress zorgen voor bijvoorbeeld black-outs, ongecontroleerde lichaamsbewegingen en ja, zelfs flauwvallen. Spanning daarentegen is essentieel voor het geven van een memorabele presentatie of toespraak. Bij spanning wordt adrenaline aangemaakt, waardoor je je scherper voelt en je beter kunt concentreren. Stress en spanning lijken erg op elkaar, toch is er een groot verschil. Gezonde spanning geeft jou controle en ongezonde spanning heeft jou onder controle. De truc is om de spanning die er altijd zal zijn, een gezonde plek te geven. Hoe jij dat kunt doen, leer je later in dit boekje.