6 In stappen SIMPEL. Handboek voor introverte professionals. SIMPEL presenteren

Transcriptie

1 6 In stappen SIMPEL p r e s e n t e r e n Handboek voor introverte professionals SIMPEL presenteren 1

2 6 In stappen SIMPEL p r e s e n t e r e n Handboek voor introverte professionals Haarlem, SIMPEL presenteren

3 6 In stappen SIMPEL p r e s e n t e r e n Handboek voor introverte professionals Hoe bereid jij jezelf optimaal voor? Wat vindt jouw publiek belangrijk? Welke structuur maakt jouw presentaties onweerstaanbaar? Hoe houd je je zenuwen in bedwang? Hoe pitch jij jezelf op een bescheiden, authentieke manier? SIMPEL presenteren 3

4 Houd je eigenlijk niet zo van lezen? Dit boek bestaat uit ongeveer woorden. Ben je niet zo n lezer? Of heb je niet de tijd om dit boek ook echt te lezen? Leg dan dit boek even terzijde en doe mee aan de SIMPEL-bootcamp. Wat gaat jou na je deelname aan de bootcamp in ieder geval niet meer overkomen? Je laat je nooit meer overvallen door spreekstress Je staat nooit meer met een mond vol tanden bij een onverwachte vraag uit het publiek Je zult nooit meer opzien tegen spreken in het openbaar Je bent nooit meer de onzekere persoon die je je wellicht nu voelt En waarom wil jij de bootcamp echt niet missen? Je leert binnen 30 dagen SIMPEL presenteren Wil je sneller? Dat kan, je bepaalt zelf het tempo De bootcamp vindt geheel online plaats. Je blijft dus binnen je comfort zone Na de bootcamp bepaal je zelf of je verder wilt groeien met persoonlijke coaching-op-maat De bootcamp is voor iedereen betaalbaar. Sterker nog, deze is goedkoper dan een nieuwe spijkerbroek:) Ben je niet tevreden? Binnen 14 dagen na aankoop ontvang je je investering geheel terug 4 SIMPEL presenteren

5 Meld je aan via en begin vandaag nog. SIMPEL presenteren 5

6 INHOUD Joh, waarom dit boek 8 een interview met mezelf, ter kennismaking SIMPEL 11 is niet hetzelfde als eenvoudig of gemakkelijk Stap 1: Structuur 14 geeft je houvast en vertrouwen Stap 2: Inzicht 53 in de negatieve gedachtenwereld rondom spreken in het openbaar Stap 3: Mindset 57 geeft je gedachten kracht Stap 4: Positioneren 70 een expert ben je niet, dat word je in de ogen van anderen 6 SIMPEL presenteren

7 Stap 5: Excelleren 83 meters maken, struikelen, vallen, opstaan en doorgroeien Stap 6: Los laten 114 De basis is gelegd, nu kun je plezier gaan beleven Wie is Steven Lips 117 en waarom maakt hij zich zo druk over thema s als introversie en persoonlijk leiderschap? Een extra bonus voor jou 125 als dank voor je vertrouwen Dank 128 in mijn uppie was dit boek er nooit gekomen! Verantwoording 130 Geraadpleegde bronnen 130 SIMPEL presenteren 7

8 Joh, waarom dit boek? een interview met mezelf, ter kennismaking 8 SIMPEL presenteren

9 Waarom dit boek? Dit boek is SIMPEL. Super SIMPEL zelfs. Wat niet betekent dat het een makkelijk boek is. Of alleen voor simpele mensen geschreven. SIMPEL staat voor een eenvoudig te onthouden ezelsbruggetje. Een bruggetje dat van iedere introverte professional een zelfverzekerde presentator kan maken. Er is al zoveel informatie beschikbaar, ook over het geven van presentaties. Dit boek moet je zien als een filter over al die kennis, tips & tricks. Snel te lezen en direct toe te passen. Want jij wilt gewoon nu aan de slag met het ontwikkelen van je presentatievaardigheden. Waarom is dit boek geschreven voor introverte professionals? In de moderne persoonlijkheidstheorie van de 5 belangrijkste persoonlijkheidstrekken is introversie-extraversie een van de vijf hoofddimensies. Introvert en extravert zijn bewustzijnsinstellingen. Een introvert mens ervaart de wereld door het filter van zijn innerlijke beleving en stemt hier vervolgens zijn handelen op af. Bij een introverte instelling is de energie naar binnen gericht, op de eigen gedachten en gevoelens. Introverte mensen halen energie uit zichzelf door zich te richten op de innerlijke beleving en overweging. Door ideeën die ze hebben of aangereikt krijgen te overdenken, krijgen ze innerlijke energie. Introverte mensen verwerken de informatie intern en pas wanneer ze hun gedachten intern geordend hebben laten ze van zich spreken. Introverte mensen verwerken informatie op een meer gefocuste manier, wat zich uit in meer beschrijvende, concrete taal. Een introvert persoon denkt goed na voor hij of zij iets zegt. Dit past ook bij het langzamer spreken, het vaker pauzes laten vallen en het preciezer formuleren in objectieve en accurate beschrijvingen. Deze karaktervoorkeuren spelen een grote rol bij spreken in het openbaar, zoals het geven van een presentatie en vragen daarmee een aparte methodiek om de voordelen van het karakter optimaal te benutten. SIMPEL presenteren 9

10 En waarom denk jij dat dit boek introverte professionals van waarde kan zijn? Ik heb zelf ervaren hoe moeilijk het kan zijn om als introverte professional dicht te slaan op het moment dat de ogen op mij zijn gericht. In zekere zin krab ik met dit boekje mijn eigen jeuk. De praktische modellen die je in dit boek vindt, zoals het Presentatie Structuur Model en het Elevator Pitch Canvas heb ik gemaakt op basis van de boeken van anderen. Zij beschreven de verschillende onderdelen op basis van hun eigen onderzoeken en vulden de boeken met - in mijn ogen - overbodige tekstuele informatie. Ik miste het overzicht, wist niet goed na het lezen van de boeken wat de volgende stappen voor mij waren om mijn zelfvertrouwen in presenteren te vergroten. Wat betekent SIMPEL nou eigenlijk? SIMPEL staat voor Structuur, Inzicht, Mindset, Positioneren, Excelleren en Lol krijgen. En wat dat betekent? Tja, daar gaat nou net dit simpele boekje over There are always three speeches, for every one you actually gave. The one you practiced, the one you gave, and the one you wish you gave. Dale Carnegie 10 SIMPEL presenteren

11 SIMPEL is niet hetzelfde als eenvoudig of gemakkelijk SIMPEL presenteren 11

12 Structureren, Inzien, Mindsetten, Positioneren, Excelleren en Lol krijgen Laat ik maar met de beste tip beginnen. Presenteren leer je door het te doen. Zo eenvoudig is het. Maar zo gemakkelijk is dat niet voor velen en ook niet voor jou. Anders had je dit handboek nu niet voor ogen. Presenteren betekent op het podium staan. In de schijnwerpers, waarbij je voelt dat al jouw woorden gewogen worden op een goudschaaltje. Waarbij je denkt dat iedereen jouw zenuwen ziet en, erger nog, negatief beoordeelt. Waardoor er in jouw hoofd disfunctionele gedachten worden getriggered. Je wordt herinnerd aan eerdere spreekervaringen waar je niet trots op bent. Je lichaam reageert op die negatieve gedachten. Stress ontstaat. Daar reageert je lichaam weer op, bijvoorbeeld doordat je spieren gaan trillen of je het in een keer bloedheet krijgt. En dat maakt je nog meer onzeker. En zo beland je in een negatieve spiraal. Je lichaam reageert op je gedachten, je gedachten weer op je lichaam etc. Zomaar even presenteren om er beter in te worden, is daardoor voor velen van ons een flinke kwelling. Waardoor we de gelegenheden om te spreken in het openbaar vermijden, in plaats van ze op te zoeken. Terwijl we ook weten dat de rush die we krijgen nadat we gepresenteerd hebben, heerlijk is. Soms verslavend zelfs. Gek he, die tegenstelling? Gek, maar ook geruststellend. Als je dit boekje uit hebt, weet je namelijk hoe je jezelf kunt kalmeren vooraf, excelleren tijdens en nagenieten van het geven van een presentatie. Je leert dat de letters van SIMPEL je helpen zoveel mogelijk jezelf te worden als je in de publieke belangstelling staat en moet/mag spreken. De modellen in dit boekje helpen je je nieuwe vaardigheden te waarborgen. Zodat jouw nieuwe podium-ik een levenslange vriend van je wordt. 12 SIMPEL presenteren

13 Maar, eerlijk gezegd, het wordt niet eenvoudig of gemakkelijk. Dit handboek is een gids, een hulp om de juiste stappen te zetten. Daarna is het aan jou om je vaardigheden en zelfvertrouwen verder te ontwikkelen. Door de SIMPEL-methodiek te volgen, word je met iedere presentatie die je geeft, een stuk zelfverzekerder. Structuur, Inzicht, Mindset geven je de basis die je nodig hebt om je zeker te gaan voelen op het podium. Door jezelf te Positioneren, te Excelleren en Lol te krijgen op het podium, ontwikkel je de vaardigheden om jouw boodschap tussen de oren van je publiek te krijgen. Op een authentieke manier die past bij jouw introverte karaktereigenschappen. SIMPEL presenteren 13

14 Stap 1: Structuur geeft je houvast en vertrouwen 14 SIMPEL presenteren

15 Het doel van de presentatie Stel dat jij vandaag van Amsterdam naar Eindhoven wilt reizen. Wanneer is de kans groter dat je ook daadwerkelijk in Eindhoven aankomt: wanneer je in een willekeurige trein stapt of wanneer je in de trein naar Eindhoven stapt? Optie twee natuurlijk. Deze logica kun je ook op het geven van een presentatie los laten. Wanneer is de kans het grootst dat je een succesvolle presentatie geeft: wanneer je van tevoren het doel bepaald hebt of wanneer je zomaar wat doet? Het stellen van een of meerdere doelen is dus een essentieel onderdeel van je voorbereiding. Door van te voren voor jezelf een aantal vragen te beantwoorden, zul je de kans vergroten dat je boodschap in het hoofd van je publiek komt. En dat zij vervolgens de actie gaan ondernemen, die je van ze verwacht. Wellicht wil je dat ze wat van je kopen? Of wil je dat ze jouw boodschap delen met hun netwerk? Of is het overdragen van informatie voldoende? Wees realistisch in je ambities. In een presentatie van een uur kun je mensen niet zomaar van gedachten laten veranderen. Al was het maar omdat er een grens is aan de hoeveelheid informatie die de toehoorders in korte tijd kunnen verwerken. Een algemeen geaccepteerd inzicht is dat om het gedrag van mensen te veranderen, zij eerst hun houding ten opzichte van het gedrag moeten aanpassen. En daarvoor is kennis over het eigen gedrag en het gewenste gedrag nodig. Voorbeelden van doelen: Na mijn presentatie kent mijn publiek de oorzaken van pesten op de werkvloer. (kennis) Na afloop heeft mijn publiek de intentie de oorzaken van pesten op de werkvloer tegen te gaan. (houding) Na mijn presentie gaat mijn publiek anders met collega s om. (gedrag) SIMPEL presenteren 15

16 De setting van je presentatie Een paar jaar geleden heb ik een presentatie mogen verzorgen voor een bijzondere groep professionals. Het doel van de presentatie was om de aanwezigen enthousiast te maken over de mogelijkheden van de opkomst van mobiel internet voor hun branche. Met leuke voorbeelden uit de praktijk, vergelijkingen met andere branches, cijfers en korte filmpjes wilde ik op zijn minst 20% van de aanwezigen inspireren tot het maken van een vervolgafspraak met mijn opdrachtgever. Destijds waren mijn presentaties voornamelijk gefundeerd op een moordend hoog tempo, een hoog niveau van enthousiasme van mijn kant, veel flitsende filmpjes, en een onwijs enorm gebruik van superlatieven. In de mediabranche werkte die combinatie prima. Het voornamelijk extraverte publiek reageerde meestal positief op de vele prikkels die ik over ze uitstortte. Ze waren eraan gewend en verwachtten ook niets anders. De groep die nu voor me zat, gaf echter geen krimp. Sterker nog, het aantal zuchten die hardop werden geuit nam evenredig aan de duur van mijn verhaal toe. Die dag scoorde ik slechts twee vervolgafspraken, uit aanwezigen. Waarvan er een uit medelijden werd gemaakt, zo bleek later. Had ik me op de juiste manier voorbereid, dan had ik kunnen weten dat de leden van de branchevereniging van Nederlandse Uitvaartondernemingen beter zouden reageren op een meer sensitieve en traditionele benadering. En eigenlijk had ik dat al kunnen aanvoelen toen er, op mijn vraag wie er een iphone had, maar een paar handen omhoog gingen Voorkom dat je ook zo n uitglijder maakt, door vooraf je huiswerk goed te doen. Voordat je het podium op gaat, wil je in ieder geval de volgende zaken gedaan hebben: Achterhalen welke presentatievorm het beste past bij jouw doelen Uitvoeren van een doelgroepdiagnose 16 SIMPEL presenteren

17 De presentatievormen Presentaties zijn er in soorten en maten. De toespraak voor een jubilerende collega vraagt een andere voorbereiding dan een productpresentatie of een lezing over actuele ontwikkelingen in jouw vakgebied. Elke presentatievorm stelt andere eisen aan je rol als spreker en aan de inhoud van je betoog. De meest voorkomende presentatiesvormen zijn de volgende. Speech Een collega jubileert of neemt afscheid: daar hoort natuurlijk een speech bij. Speeches hebben meestal een persoonlijk karakter. Vaak zijn ze bedoeld om de toehoorders te amuseren en het lijdend of meewerkend voorwerp in het zonnetje te zetten. De boodschap is vaak luchtig, de toon persoonlijk en wat humoristisch. Hier en daar een grapje wordt zeker gewaardeerd. Een speech is kort maar krachtig. Om het intieme en persoonlijke karakter te onderstrepen is het essentieel dat je tijdens het spreken contact zoekt en houdt met de toehoorders. Tips voor succes Houd de toon persoonlijk én luchtig Gebruik anekdotes en voorbeelden Spreek niet langer dan 10 minuten Houd (oog)contact met je publiek SIMPEL presenteren 17

18 Lezing Een lezing is een soort college aan een groot publiek. De rolverdeling is duidelijk: de spreker spreekt en de toehoorders luisteren. Hoewel je in een lezing actuele (vak)informatie kunt overdragen aan een groot publiek, zitten er ook nadelen aan. Veel sprekers hebben de neiging te veel te willen presenteren in een te hoog tempo. Omdat er weinig feedbackmogelijkheden zijn, kan de spreker niet checken of de boodschap overkomt. Bovendien vinden lezingen vaak plaats in een dagvullend programma. Het gevolg: de aandacht van het publiek verslapt en de toehoorders dromen weg. Wat je zeker wilt doen... Vermijd vakjargon, tenzij het een heel gerichte, homogene doelgroep betreft. Doseer de informatie: vertel niet alles wat je weet. Betrek je publiek, bijvoorbeeld met (retorische) vragen. Gebruik energizers als de aandacht dreigt te verslappen. Energizers zijn vaak fysieke activiteiten zoals vingers opsteken, handen klappen. Ze laten het bloed weer stromen en maken mensen weer wakker. Maak je verhaal aantrekkelijker met voorwerpen en visualisatie (gebruik van beelden). 18 SIMPEL presenteren

19 Verkooppresentatie Een verkooppresentatie heeft als doel het bedrijf neer te zetten en de verkoop van producten en diensten op te stimuleren. Denk aan de standwerker op de markt of de standhouder een vakbeurs: met hun vlotte babbel weten ze vaak een groot publiek te boeien. Om publiek te overtuigen van de voordelen van een product, heb je meer nodig dan woorden alleen. Demonstreer de unieke werking van je product. Laat het mensen zélf ervaren. Tips voor succes Wees krachtig, kort en bondig in je taalgebruik. Maak gebruik van one-liners. Maak helder welke objectieve voordelen er zijn (prijs, concurrentievoordeel, omzet, kosten). Geef voorbeelden van andere klanten die de producten of diensten al naar tevredenheid gebruiken. Haal gezaghebbende bronnen aan, gebruik feiten en cijfers Laat mensen de werking van het product zélf ervaren. SIMPEL presenteren 19

20 Interne presentatie Interne presentaties kunnen verschillende doelstellingen hebben. Je wilt bijvoorbeeld mensen inspireren, je schakelt hen in voor feedback of wilt dat zij instemmen met je plan. Kenmerkend voor een interne presentatie is de informele, collegiale sfeer. Dat kan stimulerend werken maar soms ook verlammend. Belangrijk is dat je meteen aan het begin het doel van je presentatie duidelijk maakt. Moeten de toehoorders meedenken? Verwacht je een besluit over je plan? Omdat collega s vaak al zijn ingewijd in het onderwerp, kun je wat sneller tot de kern komen. Sla lange inleidingen over en kom meteen tot de kern. Wat je zeker wilt doen Stem je taalgebruik af op het publiek: meestal kun je vakjargon en afkortingen gewoon gebruiken. Stel je open voor kritiek en doe er je voordeel mee. Neem de tijd voor discussie. Dring aan op actie: maak duidelijke afspraken over het vervolg. 20 SIMPEL presenteren

21 De doelgroepdiagnose Denk even terug aan de anekdote over de groep begrafenisondernemers. Een succesvolle presentatie begint met een goede voorbereiding. Dat geldt ook voor het in kaart brengen van je publiek. In de meeste gevallen heb je het publiek niet voor het kiezen, net zoals een dokter zijn patiënten niet kan uitkiezen. Toch moet hij zich inleven en de juiste vragen stellen, om zijn patiënten verder te helpen. Door het stellen van de juiste vragen, leert hij de achtergrond en beleveniswereld van de ander kennen en kan hij de juiste behandeling van de kwaal adviseren. Jouw publiek is als het ware jouw patiënt. Met jouw vakkennis kun je hun leven beter maken, maar dan moeten ze wel eerst even naar je luisteren. Diagnostiseer je publiek dan ook vooraf met de volgende vragen: Wat heeft het publiek aan jouw verhaal, hoe worden zij er beter van? Wat weten de toehoorders al van het onderwerp? Zijn er belangrijke waarden die het publiek met elkaar delen (bijvoorbeeld voortkomend uit religie, land van herkomst en politieke opvattingen) Welke zaken bindt het publiek als groep (bijvoorbeeld regio, werk, opleiding, geslacht en leeftijd) Wat zijn de belangrijkste 3 zaken die jij vooral niet moet zeggen of doen? SIMPEL presenteren 21

22 Kennis van de doelgroep is in de eerste plaats van belang voor de inhoud van je betoog. Je kunt nu ook beargumenteerd beslissingen nemen over zaken als de structuur en inhoud van je presentatie, maar ook het taalgebruik. Met het antwoord op de laatste vraag verklein je de kans dat je je publiek per ongeluk beledigt. Zo zul je nooit een afbeelding van de profeet Mohammed willen laten zien aan een zaal met moslims, grappen maken over koeien op een bijeenkomst voor Hindoestanen of de top-managers van een bank vergelijken met zakkenrollers. Gebruik respect als vangrail. Belangrijke tip! Hoe krijg je nou het snelst antwoord op deze vragen? Simpel! Vraag het iemand die betrokken is bij jouw presentatie. Bijvoorbeeld de organisator van het evenement, een medewerker van de organisatie EN iemand die in het publiek gaat plaatsnemen. 22 SIMPEL presenteren

23 Van de vorm naar de inhoud Afgelopen jaar heb ik driftig onderzoek gedaan naar wat introverte professionals als bijvoorbeeld Susan Cain tot zulke krachtige sprekers maakt. Wat ervoor zorgt dat het publiek naar haar luistert. Echt luistert, lacht, gaat staan en voluit klapt. Zich laat raken, inspireren en verleiden om Susan s verhaal te delen. Haar TED-talk is niet voor niets bijna 15 miljoen keer bekeken! Susan Cain is niet de standaard snelle, charismatische spreker die jij bij zo n enorm aantal views (aantal keren dat een video is bekeken) mag verwachten. Zij is een zeer bescheiden, naar eigen zeggen introverte, vrouw. Iemand die van nature duidelijk niet graag in het middelpunt van de belangstelling verkeert. Toch geeft ze briljante presentaties en wordt ze door velen (waaronder partijen als CNN) gezien als de expert op het gebied van introversie. Hoe kan deze ingetogen vrouw toch zo n enorme impact maken op haar publiek? Om deze vraag te beantwoorden heb ik, naast het doorspitten van een badkuip aan videomateriaal en boeken van de echte deskundigen, mijn SIMPEL presenteren 23

24 LinkedIn-connecties om hun mening gevraagd. 102 personen hebben de volgende vraag beantwoord: Wat maakt een spreker voor jou het meest tot een expert? Men kon daarbij 3 opties kiezen uit een set voorgedefinieerde stellingen. Daarnaast was er de ruimte om een toevoeging uit eigen inzicht op te geven. De resultaten zijn op zijn minst verrassend en tegelijkertijd geruststellend te noemen. Hij/zij heeft een duidelijke structuur in haar/zijn presentatie 68 Hij/zij onderbouwt zijn/haar stellingen met cijfers uit onderzoeken 40 Hij/zij heeft een boek geschreven 2 Hij/zij publiceert artikelen bij de top 3 mediakanalen die gericht zijn 6 op het onderwerp van de presentatie Hij/zij is bescheiden over zichzelf 32 Het feit dat hij/zij op het podium staat, maakt hem/haar al tot expert 3 Hij/zij leert mij tijdens de presentatie een paar belangrijke 87 inzichten die ik vooraf nog niet had Hij/zij vermeldt tijdens de introductie zijn/haar belangrijkste 1 verdiensten op het vakgebied van de presentatie Geen van alle opties die hierboven staan vermeld 1 Overig % 39.2% 2% 5.9% 31.4% 2.9% 85.3% 1% 1% 50% Structuur, inzichten, onderzoek en bescheidenheid Allereerst is het belangrijk om te vermelden dat dit onderzoek niet 100% valide en betrouwbaar is. Daarvoor is het aantal respondenten te klein en de onderzoeksmethode niet vooraf wetenschappelijk geanalyseerd. Wel geven de uitkomsten ons een mooi beeld van hoe 102 willekeurige personen een spreker waarderen. Met stip op 1 en 2 zijn dat: Het geven van een of meerdere nieuwe inzichten (gekozen door 85,3%) Het verhaal vertellen op een gestructureerde manier (gekozen door 66,7%) 24 SIMPEL presenteren

25 Zorg jij tijdens het geven van een presentatie voor een heldere structuur en weet je van tevoren goed in te schatten wat je publiek wil leren, dan zit je optreden dus al snel snor. Zeker als je je beweringen als spreker weet te ondersteunen met onderzoekscijfers. Opvallend is ook de hoge score van bescheidenheid (hij/zij is bescheiden over zichzelf, goed voor 31,4%) versus het pitchen van je staat van dienst (Hij/zij vermeldt tijdens de introductie zijn/haar belangrijkste verdiensten op het vakgebied van de presentatie, slechts 1%). Je zou denken dat het delen van iemands track record positief bijdraagt aan zijn of haar expertstatus. Dit onderzoek laat het tegendeel zien, bescheidenheid wordt door een derde van de respondenten als een belangrijke graadmeter beschouwd. Wellicht dat dit ook het podium-succes van Susan Cain verklaart. Ze is zeer bescheiden over zichzelf, stelt zich kwetsbaar op, deelt informatie uit onderzoeken en last but not least, haar verhaal is zeer helder en overtuigend opgebouwd. Nu stel jij vast jezelf de vraag, hoe jij jouw presentaties ook zo krachtig kunt structureren. De theorie achter een krachtige structuur Een huis zonder fundament verzakt binnen de kortste keren. Een boek zonder verhaallijn, is slechts een verzameling letters. Een film zonder cliff hangers houdt jouw aandacht niet lang vast. En zo is het ook met een presentatie of speech. Zonder een duidelijke structuur is jouw optreden slechts een vulling van tijd en ruimte. Een stroom aan woorden die waarschijnlijk met passie en kunde wordt uitgesproken, maar die niet blijft hangen. Die de luisteraar niet aanzet tot een actie. Die de luisteraar niet helpt tot het maken van de juiste keuze. Eeuwig zonde dus. Als je een degelijke presentatie geeft, zal je publiek beleefd doen alsof ze luisteren en na afloop voor je applaudisseren. Maar met een inspirerende SIMPEL presenteren 25

26 speech of presentatie maak je echt iets los. Je luisteraars krijgen een gevoel van energie, verwondering, alsof het licht aangaat in hun bovenkamer. Ze willen aan de slag met wat jij ze verteld hebt. Zo n presentatie wil je houden. En dat kan. De kunst is om je publiek bij de hand te pakken en vanuit het dal naar de bergtop te leiden. Eerst wijs je op een probleem of situatie en vervolgens laat je zien dat het allemaal goed komt. Sterker nog, het wordt alleen maar beter! Met structuur kun je: 1. De aandacht pakken 2. De aandacht herpakken om de zoveel minuten 3. De aandacht omzetten naar actie Welke structuur wordt het meest gebruikt? Je snapt nu waarom het belangrijk is om een duidelijke structuur in je presentaties en toespraken aan te brengen. Nu wil je vast weten hoe je tot een krachtige structuur komt. Er leiden natuurlijk meerdere wegen naar Rome, maar alle presentatie-experts zijn het eens over 1 ding. Aandacht trekken, behouden en omzetten naar actie doe je op de volgende manier. 1. De aandacht trekken Pak met een verrassend begin de aandacht. Begin bijvoorbeeld met een persoonlijke verhaal of een prikkelende vraag. Het publiek denkt: Grappige/interessante man/vrouw. Benieuwd wat die te vertellen heeft. 2. Inleiden Introduceer jezelf en het doel (het Waarom ) op een korte, bondige manier. Een inleiding legt altijd het Wat, Hoe en Waarom uit. Dit zorgt voor sympathie en de bereidwilligheid om naar je hoofdpunten te luisteren. Het publiek denkt: Hij of zij is oké, daarom wil ik wel horen wat hij of zij te zeggen heeft. 26 SIMPEL presenteren

27 3. Je hoofdboodschap delen Benoem een probleem of situatie en geef via een stapsgewijze redenering een oplossing of analyse. Je richt het betoog op je hoofdboodschap (wat is dat ene punt dat je publiek moet onthouden) en ondersteunt het met diverse hoofdpunten. Het publiek denkt bij ieder hoofdpunt: Ja, ik ben het met hem eens! Hoe gaat het verder? 4. Samenvatten Herinner je publiek aan het Waarom dat je ze in de inleiding hebt beloofd. Waarom is jouw verhaal belangrijk voor ze geweest? Herhaal jouw belangrijkste hoofdboodschap kort. Wat wil jij dat ze volgende week nog weten? Het publiek denkt: Oh ja, daarom is dit belangrijk voor me. En nu? 5. Inspireren Sluit af met een wens, citaat of retorische vraag die betrekking heeft op de verwachte actie. Laat deze ook aansluiten op de aandachtstrekker(s) die je in de inleiding gebruikte. Het publiek denkt: Echt?! Ja, ik snap het? Wat kan ik nu het beste doen? 6. Aanzetten tot actie Zet de aandacht om tot actie. Welke actie of gedrag verwacht jij van je publiek? Zet ze daartoe aan door de actie te benoemen. Bijvoorbeeld door te zeggen: ik kan me voorstellen dat je wilt weten wat het beste is dat je nu kunt doen. Nou, dat is het volgende. Het publiek denkt: Fijn! Ik snap het, word er beter en weet wat ik nu zelf kan doen. Let s do it. SIMPEL presenteren 27

28 Oefening 1. Bekijk de TED-talk van Susan Cain op susan_cain_the_power_of_introverts?language=nl. 2. Noteer voor jezelf in steekwoorden wat jou opvalt aan de manier waarop Susan de aandacht pakt en behoudt met: 1. Haar persoonlijke inleiding 2. Haar waarom 3. Haar hoofdboodschap en betoog 4. Haar samenvatting 5. Haar afsluiting 28 SIMPEL presenteren

29 Het Presentatie Structuur Model Inspireren Aandacht van je publiek Samenvatten Aanzetten tot actie Aandacht trekken Je hoofdboodschap delen Inleiden Inleiding Kern Conclusie De Aandachtscurve laat zien hoe het niveau van aandacht van het publiek bij een overtuigende presentatie per onderdeel verschilt. Een jaar lang heb ik op de achtergrond gewerkt aan de ideale methodiek om ontspannen en overtuigend te leren spreken in het openbaar. Inzichten, kennis en ervaring van diverse professionals heb ik verzameld in o.a. het Presentatie Structuur Model. Dit model helpt jou de ideale structuur te vinden voor jouw verhaal. De kracht van het Presentatie Structuur Model zit in de eenvoud. Met behulp van slechts drie mind maps ben jij in staat om jouw presentatie aantrekkelijk te structureren. Daarbij werk je met bouwstenen die herbruikbaar, makkelijk te onthouden en overtuigend zijn. In principe is het model toe te passen op alle vormen van presentaties. Alleen voor een informele speech werkt het net wat anders. Daar werk je niet altijd naar een actie toe, die jouw publiek moet uitvoeren. Dat laatste stuk kun je dus bij een informele speech weglaten. Eerst gaan we met de kern van een overtuigende presentatie aan de slag. Daarna komen de conclusie en de inleiding aan de beurt. Een beetje vreemde volgorde wellicht, maar wel een die het beste werkt. Want de input voor de inleiding en conclusie haal je uit de kern. SIMPEL presenteren 29

30 De bouwstenen van een overtuigende kern Het belangrijkste doel van de hoofdpunten (ook wel de kern genoemd) van jouw presentatie is om het publiek op te warmen voor de grote finale: de conclusie. Voor veel beginnende sprekers zijn de hoofdpunten het makkelijkste stuk van de presentatie. Ze zitten ondertussen al beter in het verhaal en kunnen nu hun kennis delen. De hoofdpunten bestaan vaak uit inhoudelijke informatie over een of meerdere onderwerpen en zijn, als het goed is, gericht op de kennis van de spreker en de behoefte van de luisteraars. Het makkelijkste deel van de presentatie zou je zeggen, toch wordt het door velen niet optimaal ingevuld. Het gegeven dat men lekker los kan gaan met het delen van kennis herbergt een groot risico in zich. Het risico van information overload met als direct gevolg verwarring en verlies van aandacht bij het publiek. Hoe kun jij de aandacht van je publiek vasthouden? Denk weer eens terug aan je favoriete film. Hoe houden de makers van James Bond al meer dan 20 jaar de fans aan het scherm gekluisterd (de mooie vrouwen, snelle auto s en spectaculaire ontploffingen daargelaten)? Hoe zorgt Obama ervoor dat zijn publiek niet massaal hun mobieltje uit de zak tovert voor een potje Angrybirds, op het moment dat hij gaat speechen? Je raadt het al. De magische woorden zijn weer structuur en bouwstenen. There are three things to aim at in public speaking: first, to get into your subject, then to get your subject into yourself, and lastly, to get your subject into the heart of your audience. Dale Carnegie 30 SIMPEL presenteren

31 De bouwstenen die jij voor een overtuigende kern kunt gebruiken zijn: 1. De hoofdboodschap Wat is die ene gedachte die je publiek zich volgende week nog moet kunnen herinneren? Zo is de hoofdboodschap van Susan Cain in haar besproken TED-talk dat introverte werknemers rust en ruimte nodig hebben om hun werk optimaal te kunnen doen. 2. De hoofdpunten Hoofdpunten bestaan uit een bewering, eventueel deelname van het publiek (je kunt bijvoorbeeld vragen aan je publiek om de hand op te steken als men het eens is met de bewering), het bewijs voor de bewering (onderzoekscijfers, een observatie, een quote van een autoriteit of een voorbeeld uit de praktijk). Afhankelijk van de duur van je presentatie, kun je meerdere bouwstenen gebruiken. Hoeveel precies, daar kom je achter door je presentatie thuis te oefenen en te leren hoeveel tijd het je kost om ze te behandelen. De hoofdboodschap van Susan Cain was haar bewering dat veel van de historische creatieve leiders introverte mensen waren die rust en stilte nodig hadden om hun werk optimaal te doen. Als voorbeeld (bouwsteen) haalt ze Darwin aan, die lange wandelingen in de natuur maakte om zijn hoofd te legen. 3. De belangrijkste vragen Als het goed is heb je tijdens de inleiding de spelregels van jouw presentatie uitgelegd en daarbij aangegeven wanneer men zijn vragen op jou mag afvuren. Het is verstandig om daar een vast tijdstip in je verhaal voor te reserveren. En extreem belangrijk is dat je nooit eindigt met het beantwoorden van vragen. Dat helpt je belangrijkste hoofdboodschap en daarmee de call-to-action, het aanzetten van je publiek tot actie, SIMPEL presenteren 31

32 om zeep. Wat je dus wilt doen is aan het eind van je kernbetoog ruimte inlassen voor het beantwoorden van vragen. En natuurlijk heb je van tevoren bedacht welke vragen gesteld zullen gaan worden, zodat je een duidelijk antwoord kunt geven en niet met je mond vol tanden staat. Of nog erger, dat er helemaal geen vragen worden gesteld. Voor joker staan kun jij dan eenvoudig ondervangen door te zeggen Ik kan me voorstellen dat het best lastige materie is geweest en dat een aantal van u zich afvraagt of/hoe/ waarom Dat is een terechte vraag en het antwoord is Hoe kom je er nu achter welke vragen dat kunnen zijn? Simpel, door je presentatie eens te oefenen met een collega, vriend of nog beter een presentatie-coach. Vraag hen zoveel mogelijk vragen te bedenken na het aanhoren van jouw betoog. Heb jij 10 vragen en antwoorden paraat, dan zit je over het algemeen safe. 32 SIMPEL presenteren

33 Mindmap: Bepaal de hoofdpunten met behulp van kernwoorden De hoofdpunten Wat gaat jouw publiek vragen? Bereid dit zoveel mogelijk van te voor. voren voor. Minstens 10 vragen. 10 vragen. Wat is dat ene ding dat je publiek zich volgende week nog moet herinneren? 1. Bewering 2. Deelname van je publiek 3. Bewijs Belangrijkste vragen Hoofdboodschap Hoofdpunt 1 Hoofdpunt... De hoofdpunten Hoofdpunt 2 Hoofdpunt 6 Hoofdpunt 4 Hoofdpunt 3 SIMPEL presenteren 33

34 Wat moet je vooral NIET doen tijdens het betoog? Loop niet vooruit op de bouwstenen. Zorg ervoor dat je de structuur aanhoudt die je van tevoren hebt bedacht. Beheers jezelf dus en bouw rust in tussen iedere bouwsteen en hoofdpunt. Oefening 1. Gebruik de lege mindmap onderaan deze oefening en beschrijf in maximaal 3 zinnen wat jouw hoofdboodschap is. Wat is die ene gedachte die je publiek zich volgende week nog moet kunnen herinneren? 2. Bedenk je hoofdpunten die jouw hoofdboodschap ondersteunen. Begin met 1 hoofdpunt en werk deze helemaal uit. Dat wil zeggen: 1. een bewering 2. deelname van het publiek (bv hand laten opsteken wie het ermee eens is of de bewering herkent) 3. bewijs van je bewering (onderzoekscijfers, een observatie, een quote van een autoriteit of een voorbeeld uit de praktijk) 3. Oefen eens om het hoofdpunt te presenteren en neem de tijd op. Hoe lang doe je erover en hoeveel tijd heb je over/kom je tekort? Noteer deze tijd voor jezelf. 4. Werk nog 2 hoofdpunten uit. Met 3 hoofdpunten heb je al een aardig betoog. Afhankelijk uiteraard van de tijd die je hebt. 34 SIMPEL presenteren

35 Gebruik deze lege Mindmap voor jouw presentatie, webinar of toespraak De hoofdpunten Wat gaat jouw publiek vragen? Bereid dit zoveel mogelijk van te voor. Minstens 10 vragen. Belangrijkste vragen Hoofdboodschap Hoofdpunt 1 Hoofdpunt 6 Hoofdpunt De hoofdpunten 2 Hoofdpunt 5 Hoofdpunt 4 Hoofdpunt 3 SIMPEL presenteren 35

36 De bouwstenen van een inspirerende conclusie Je presentatie nadert haar spetterende einde. Je hebt net de belangrijkste vragen beantwoord, nadat je je hoofdboodschap met weloverwogen bouwstenen hebt onderbouwd. Je inleiding was pakkend en verhelderend. Hoog tijd voor de grande finale dus, waarin je de aandacht van het publiek gaat opzwepen met jouw inspirerende conclusie. Je luisteraars zijn lekker gemaakt en overtuigd. Ze zijn klaar voor actie, help jij ze bij het nemen van de logische volgende stap? De bouwstenen die jij voor een inspirerende conclusie kunt gebruiken zijn, in deze volgorde: 1. Samenvatting van de belangrijkste hoofdpunten Som de belangrijkste hoofdpunten nog even op voor je publiek. Houd het bij een paar zinnen. Bijvoorbeeld: Afgelopen 30 minuten heb ik u/jullie verteld over (hoofdpunt 1), waarom (hoofdpunt 2), hoe (hoofdpunt 3) en wat (hoofdpunt 4). Ook ben ik ingegaan op (hoofdpunt 5) en hebben we een interessante discussie gevoerd over (hoofdpunt 6). Tenslotte wilde een aantal van u weten hoe (een vraag die aansluit op jouw hoofdboodschap). 2. Herhaling van de hoofdboodschap Vertel het publiek nog eens wat je allerbelangrijkste boodschap is. Dat ene grote idee. Of dat inzicht dat zo belangrijk voor je publiek is. En vertel ook waarom dat zo belangrijk voor ze is. Wat gaat er veranderen in hun persoonlijke situatie? 3. De Call-to-action Wat is de actie die het publiek nu direct, aan het eind van de bijeenkomst of desnoods morgenochtend pas moet uitvoeren om hun leven 36 SIMPEL presenteren

37 of dat van hun naasten positief te veranderen? Dit het moment om in een paar zinnen de gewenste vervolgactie duidelijk te maken. Noem daarbij (of beter nog, laat zien) hoe het publiek tot actie moet overgaan. Waar vinden ze nadere instructies? Waar kunnen ze iets downloaden of aanschaffen? Hoe kunnen ze jouw boodschap delen met anderen? Heb je een bonus voor ze? Vermeld dat nu, hoe specifieker, des te beter. 4. Afsluiting Bedank voor de aandacht en sluit af met een passende wens, citaat of retorische vraag. SIMPEL presenteren 37

38 Mindmap: Bepaal de conclusie met behulp van kernwoorden De conclusie Wat zijn de belangrijkste punten die je hebt behandeld? Bedank voor de aandacht en sluit af met een wens, citaat of retorische vraag Vat de hoofdpunten nog eens samen Sluit af De conclusie Benoem de gewenste actie Herhaal de hoofdboodschap Wat is dat ene punt dat je publiek zich volgende week nog moet herinneren? Vertel je publiek exact wat ze nu moeten gaan doen Met deze mindmap creëer je handig een overzicht van de belangrijkste bouwstenen van je betoog. 38 SIMPEL presenteren

39 Wat moet je vooral NIET doen tijdens de conclusie? Presenteer geen nieuwe hoofdpunten in je conclusie. Dit geeft verwarring bij je publiek en haalt alle kracht uit je betoog. Eindig niet met een vragenrondje. Dit leidt af van je belangrijkste boodschap en call-to-action die je koste wat kost aan het einde van je presentatie wilt uitspreken. Mensen onthouden de laatste zaken die jij ze vertelt het beste. Stel dat je aan het eind van je presentatie toch nog een onverwachte lastige vraag krijgt. Je wilt niet dat men jouw antwoord als belangrijkste gegeven onthoudt. Wat je eenvoudig kunt doen is: 1. bedanken voor de vraag 2. voorstellen dat de vraag straks na de presentatie nog even beantwoord wordt 3. afsluiten met je belangrijkste boodschap en call-to-action. Ga niet over de toegewezen tijd heen. Gebeurt dat wel, verontschuldig je je dan persoonlijk bij de organisator van de bijeenkomst of andere sprekers. Persoonlijk en niet op het podium! Het laatste wat jij zegt, onthoudt het publiek. SIMPEL presenteren 39

40 Oefening 1. Gebruik de lege mindmap onderaan om de belangrijkste hoofdpunten nog eens samen te vatten. Gebruik daarbij alleen de beweringen, je hoeft niet het bewijs nog eens te leveren of het publiek te activeren. 2. Noteer nog eens de hoofdboodschap, in dezelfde woorden als je tijdens het betoog hebt gedaan. 3. Bedenk een actie (call-to-action) die jouw publiek vandaag of morgen moet uitvoeren. Welke intentie wil jij in hun hoofd hebben geplant en welk gedrag moet daar uit voortkomen? 4. Bedenk waarmee je wilt afsluiten. Kun je een wens, citaat of retorische vraag bedenken die bij jouw hoofdboodschap en call-to-action past? 40 SIMPEL presenteren

41 Gebruik deze lege Mindmap voor jouw presentatie, webinar of toespraak De conclusie Vat de hoofdpunten nog eens samen Sluit af De conclusie Herhaal de hoofdboodschap Benoem de gewenste actie SIMPEL presenteren 41

42 De bouwstenen van een pakkende inleiding Denk weer even terug aan jouw favoriete film. En dan in het bijzonder aan de trailer die je voorafgaand kunt bekijken. Welke bouwstenen kun je daarin onderscheiden? Waarschijnlijk kom je tot de volgende opsomming: Een voice-over die een of meerdere hoofdpersonen introduceert, een inkijkje in de fysieke wereld van de hoofdpersonen, een korte inleiding in het verhaal door middel van een gebeurtenis waarmee het avontuur begint, een opeenstapeling van gebeurtenissen, een flard van het spetterende slot en een belangrijke hoofdboodschap die de maker van de film je alvast mee wilt geven. De inleiding van een presentatie kun je vergelijken met de trailer van een film. Het doel van de inleiding is om je luisteraars/kijkers lekker te maken. Om de aandacht te pakken en het brein op te warmen voor wat er komen gaat. Zodat je publiek tijdens je presentatie regelmatig onbewust aha -momenten, momenten van herkenning heeft. En natuurlijk om de hoofdpersoon te introduceren. En dat ben jezelf. De bouwstenen die jij voor een pakkende inleiding kunt gebruiken, zijn: 1. Aandachtstrekkers Aan het begin van je presentatie wil je direct de aandacht pakken. Dat lukt je het beste door een aandachtstrekker te gebruiken. De meest gebruikte aandachtstrekkers zijn: Vertel een persoonlijke anekdote. Dit geeft het publiek het gevoel dat ze je al een beetje kennen. Stel een prikkelende vraag. Deze beginnen met hoe of wat en zijn open. Deel een verrassend feit. Dit schudt wakker en maakt nieuwsgierig. 42 SIMPEL presenteren

43 Maak een boude bewering. Bijvoorbeeld: Introverte professionals zijn de beste sprekers. Dit roept meteen vragen op. Citeer een scherpzinnige uitspraak. Ook dit roept vragen op en laat zien dat je niet alleen maar put uit je eigen ervaringen. Verwijs naar een actuele gebeurtenis. Dit geeft een gevoel van actualiteit. Gevorderde sprekers maken vaak een combinatie van aandachtstrekkers. Beginnende sprekers kiezen vaak voor een persoonlijke anekdote of actuele gebeurtenis. 2. Persoonlijke intro Hoe heet je, namens wie sta je op het podium? Heb je een missie en/-of visie? Deel deze gerust. 3. Wat Wat is jouw belangrijkste boodschap voor je publiek? Wat moeten zij zich volgende week nog herinneren? 4. Waarom Leg uit waarom dat belangrijk is voor je publiek. Wat is de grootste benefit? Hoe worden zij beter van jouw hoofdboodschap? Hoe maakt jouw boodschap hun leven leuker, lekkerder of makkelijker? 5. Hoe Licht kort toe hoe jij tot je belangrijkste inzicht bent gekomen. Heb je onderzoek gedaan? Komt het voort uit eigen ervaring? Baseer je het op onderzoek van anderen? SIMPEL presenteren 43

44 6. De spelregels Zijn er belangrijke spelregels die je van het publiek verlangt? Het is slim om vooraf te vertellen hoe je met vragen uit het publiek wilt omgaan. Mag men deze op iedere moment stellen of reserveer je daarvoor een apart blok in je presentatie? Het laatste verdient aanbeveling. Vraag je publiek om de vragen op te sparen en deze te stellen aan het eind van de presentatie. Zo houd je de regie over je presentatie en word je niet afgeleid door vragen. Je publiek zal het niet erg vinden om even te wachten met het stellen van vragen. Sterker nog, het zorgt ervoor dat ze actief luisteren, wellicht geef je tijdens jouw verhaal al antwoord op hun vragen. 7. De bonus Mocht je een interessante aanbieding of bonus willen verstrekken aan je publiek aan het eind van je presentatie, vertel dit dan aan het begin. Vertel niet precies wat het inhoudt. Benoem alleen dat er een verrassing volgt, hiermee vergroot je de betrokkenheid van je publiek. Dit werkt vooral goed wanneer je een webinar (een presentatie in een digitale omgeving) geeft, waarbij mensen makkelijk en ongezien kunnen afhaken. 44 SIMPEL presenteren

45 Wat moet je vooral NIET doen tijdens de inleiding? Beginnen met een mop. Dit is voor professionele comedians al lastig. Een passend grapje kan wel, als dat bij je past. Tijd verspillen aan beleefdheidsfrasen. Dit haalt jou naar beneden, is zonde van de tijd en dient geen enkel nut. Het publiek even kort welkom heten kan natuurlijk wel. Je verontschuldigen of zeggen dat je nerveus bent. Richt je alleen op je publiek en je boodschap, niet op je onzekerheid. SIMPEL presenteren 45

46 Mindmap: Bepaal de inleiding met behulp van kernwoorden De inleiding - Persoonlijk verhaal of anekdote - Prikkelende vraag - Interessant feit - Boude stelling - Scherpzinnig citaat - Actuele gebeurtenis - Hoe heet je? - Namens wie sta je op het podium? - Heb je een missie en/of visie? Aandacht Jij trekkers Wat? Wat gaat je publiek vandaag leren? De inleiding Waarom is dat essentieel voor ze? Bonus Spelregels? Hoe? Is er een exclusieve bonus aan het eind van jouw verhaal? Wanneer en hoe kan men vragen stellen? Hoe weet jij dit allemaal? Met een mindmap creëer je handig een overzicht van de belangrijkste bouwstenen van je inleiding. 46 SIMPEL presenteren

47 Oefening Voor je volgende presentatie ga je nu op hoofdlijnen de inleiding samenstellen. Dat doe je met behulp van de lege mindmap. 1. Bepaal bij welke aandachtstrekker jij je het prettigst voelt. Kies er een. Persoonlijk verhaal of anekdote Prikkelende vraag Interessant feit Boude stelling Scherpzinnig citaat Actuele gebeurtenis 2. Beschrijf nu in een paar zinnen jouw persoonlijke introductie Hoe heet je? Namens wie sta je op het podium? Heb je een missie en/of visie? 3. Beschrijf in een paar woorden wat je publiek gaat leren. Wat is jouw belangrijkste boodschap voor je publiek? Tip: pak je doelen voor deze presentatie er weer eens bij. Dat help je om de Waarom te bepalen. 4. Waarom is deze boodschap essentieel voor ze? Wat hebben ze er aan? Hoe gaat het hun leven leuker, makkelijker of lekkerder maken? 5. Licht kort toe hoe jij tot je belangrijkste inzicht bent gekomen. Heb je onderzoek gedaan? Komt het voort uit eigen ervaring? Baseer je het op onderzoek van anderen? 6. Zijn er belangrijke spelregels die je van het publiek verlangt? Mag men deze op iedere moment stellen of reserveer je daarvoor een apart blok in je presentatie? SIMPEL presenteren 47

48 7. Heb je een exclusieve bonus voor je publiek? Geef nog niet weg wat je precies voor ze hebt. Zeg alleen even dat er een bonus aan het eind van de presentatie op ze wacht. If you don t know what you want to achieve in your presentation your audience never will. Harvey Diamond 48 SIMPEL presenteren

49 De spreekervaringen van een succesvolle, introverte ondernemer. Tonny Loorbach Tonny Loorbach is oprichter en eigenaar van de Internet Marketing Universiteit. Al sinds 2007 inspireert en leert Tonny ondernemers hoe ze meer resultaat via internet kunnen behalen en helpt hij hen aan effectievere websites. Daarnaast is hij van het boek Winnen in Google en specialiseert zich in een combinatie van conversie optimalisatie en neuromarketing, hetgeen hij WebPsychologie noemt. Vindt dat kennis plus praktijk tot wijsheid leidt en deelt daarom enkel informatie uit zijn eigen ervaring. Heeft tussen de 100 en 130 presentaties gegeven, zowel offline als online. Tonny, ben jij nog wel eens zenuwachtig voordat je gaat presenteren? Zo ja, hoe uiten die zenuwen zich? Altijd. Ik denk ook dat het logisch is dat je zenuwachtig bent omdat je lichaam zich aan het voorbereiden is op een topprestatie en daar hoort nu eenmaal een (in)spanning bij. Als dat niet zo zou zijn dan klopt er iets niet, dan acteer je onder je niveau. Of het nu een presentatie voor een volle zaal is of dat ik thuis in mijn trainingsbroek simpelweg voor een microfoon ga zitten, ik heb altijd wel een verhoogde hartslag en een bepaalde (positieve) onrust in m n lichaam. Zenuwen helpen je om scherp te zijn. Welke 3 tips kun jij geven aan mensen die presenteren erg spannend vinden? 1 Leer niks uit je hoofd maar vertel gewoon wat je van nature weet. Jij bent de expert, anders gaf je geen lezing, vertrouw daar dan ook op. Niemand zit te wachten op een voorleesbeurt, mensen luisteren graag naar een natuurlijke verteller. Paniek ontstaat op het moment dat je hetgeen je uit je hoofd geleerd hebt even niet SIMPEL presenteren 49

50 meer weet of afwijkt. Wanneer je enkel vooraf nadenkt over de punten die je echt wil maken en daar een globale rode draad bij in gedachten houdt, ben je veel vrijer en meer natuurlijk als spreker. Je publiek heeft geen idee wat je wilde gaan vertellen en merkt dus ook niet wanneer je afwijkt van je plan. 2 Inspireren boven informeren. De meeste sprekers willen het liefst zoveel mogelijk informatie delen. Dit omdat ze bang zijn om iets weg te laten, een soort verliesaversie en tevens angst om niet genoeg te vertellen. Je publiek onthoudt bij een informatief verhaal echter veelal alleen het eerste en het laatste wat je hebt verteld. Alles daartussenin zijn ze veelal al vergeten voordat ze de zaal verlaten. De kunst van het weglaten is juist belangrijk wanneer je wilt inspireren. Je kunt beter 3 krachtige tips echt laten binnenkomen bij je publiek dan 30 tips geven die meteen weer wegzakken. Je wilt ze voeden, niet vullen. Je wilt dat ze met energie naar buiten gaan, niet vermoeid en verzadigd. Je wilt ze raken, niet onderwijzen. Verhalen vertellen werkt hierin vaak het best, daarmee laat je de luisteraar zijn eigen inzichten creëren en die wegen veel zwaarder dan hetgeen jij panklaar opdreunt. Wanneer ik mensen tegenkom die mij jaren geleden hebben horen spreken, dan hebben zij altijd de verhalen/anekdotes onthouden en nooit de praktische tips. 3 Beweeg en maak het interactief. Wanneer je onder stress komt te staan dan blokkeert je corpus callosum, dit is de hersenbalk die je linker- en rechter hersenhelft met elkaar verbindt. Veelal kom je dan vast te zitten in de helft die van nature bij jou het meest dominant is. In mijn geval verlies ik alle gevoel voor empathie en connectie met de 50 SIMPEL presenteren

51 groep en ben ik volledig gebrand op de klok, het halen van de eindstreep en het volledig voltooien van alles wat ik wilde vertellen. Ik kijk niet meer om, ik ga in een rechte lijn naar de finish. Door te bewegen kun je die blokkade opheffen. Nog beter werkt het om het patroon te doorbreken door je publiek te betrekken in je verhaal. Interactie is noodzakelijk om je publiek betrokken te houden maar ook om zelf uit je eigen stress te komen. Wanneer een zenuwachtige spreker de interactie aangaat zie ik altijd een directe verandering in fysiologie en tone of voice. Antwoorden geven op vragen is voor veel sprekers veel meer natuurlijk dan het preachen van een betoog. Creëer interactie vanaf het begin en zorg dat er sowieso interactie is voordat je echt begint. Als je niet meteen het ijs breekt, zullen ze verderop in je presentatie niks meer durven zeggen, dan wordt het ongemakkelijk. Je wilt in de eerste 2 minuten van je verhaal even contact hebben gehad, dan gaat de rest vanzelf. Welke stappen zet jij altijd in de voorbereiding van je presentaties of webinars? Ik houd zelf heel erg van een visuele powerpoint die mijn verhaal ondersteunt, ook omdat dit belangrijk is bij mijn onderwerp. Ik zorg dat ik mijn rode draad van A tot Z in een powerpoint heb zodat ik op koers blijf. De tekst bij elke slide verzin ik ter plekke. Ik gebruik vrijwel geen tekst in mijn powerpoint, enkel plaatjes zodat ik niet ga oplezen en vrij ben om alle kanten op te gaan. Plaatjes geven een luisteraar veel rust en meer beleving bij je verhaal. Ik maak mijn powerpoint zo dat ik op de helft of driekwart zou kunnen stoppen (wanneer dat nodig is) zonder dat er open eindjes zijn. SIMPEL presenteren 51

52 Bekijk dan eens bovenstaande video op of bezoek de websites en 52 SIMPEL presenteren

53 Hoe blijf jij jezelf in de spotlights? Dit boek is SIMPEL. Super SIMPEL zelfs. Wat niet betekent dat het een makkelijk boek is. Of alleen voor simpele mensen is geschreven. SIMPEL staat voor een eenvoudig te onthouden ezelsbruggetje, dat van iedere introverte professional een zelfverzekerde spreker kan maken. Leer ook in 6 stappen hoe de beste introverte sprekers zichzelf blijven en hun publiek overtuigen. Wat gaat je na het lezen van dit boek niet meer overkomen? Je laat je nooit meer overvallen door spreekstress Je staat nooit meer met een mond vol tanden bij een onverwachte vraag uit het publiek Je zult nooit meer opzien tegen spreken in het openbaar Je bent nooit meer de onzekere persoon die je je wellicht nu voelt SIMPEL p res e nt e re n 53