Economisch programmerings- en ontwikkelingsdocument

Transcriptie

1 Economisch programmerings- en ontwikkelingsdocument Regio Rivierenland, september 2009

2 ECONOMISCH PROGRAMMERINGS- EN ONTWIKKELINGSDOCUMENT Hoofdstuk 1 Inleiding 1.1 Aanleiding De provincie Gelderland heeft de Gelderse regio s gevraagd een Economisch Programmerings- en Ontwikkelingsdocument (EPO) op te stellen. In een EPO dient te worden aangegeven hoe tot 2020 (met een doorkijk naar 2030) in de regio s wordt omgegaan met de ontwikkeling en invulling van nieuwe bedrijventerreinen en de herstructurering van bestaande verouderde bedrijventerreinen. De EPO s zijn een bouwsteen voor de provinciale Structuurvisie Bedrijventerreinen. Daarnaast dienen zij te passen binnen de uitgangspunten uit deze Structuurvisie. In de provinciale Structuurvisie wordt sterk ingezet op: - beperking van de ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen; - stimuleren van herstructurering van bestaande bedrijventerreinen; - verbeteren van de kwaliteit en landschappelijke inpassing van bedrijventerreinen; Vanzelfsprekend zullen deze onderwerpen in dit EPO terugkomen. 1.2 Doel Afspraken maken tussen gemeenten en tussen gemeenten en provincie over: 1. Ruimtebehoefte: Een goede match tussen vraag en aanbod van bedrijventerrein; 2. Een meer optimale benutting en herstructurering van bestaande terreinen (conform de SER-ladder); 3. Kwaliteit: een goede ruimtelijke en functionele kwaliteit van bedrijventerreinen; 4. Organisatie: hoe wordt de ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen en herstructurering van bestaande bedrijventerreinen in de regio georganiseerd. 1.3 Totstandkoming en status EPO Het EPO is binnen het StER tot stand gebracht. Het StER is het samenwerkingsverband van de Kamer van Koophandel Midden-Nederland en de gemeenten binnen de regio Rivierenland, aangevuld met de gemeenten West Maas en Waal en Druten. Het StER initieert, begeleidt en voert projecten met als doel het stimuleren van de economie in het Rivierenland. Parallel aan het EPO is het landelijke convenant bedrijventerreinen tot stand gekomen, waarin de afspraken over ontwikkeling van bedrijventerreinen tussen rijk, provincie en gemeenten zijn vastgelegd. De regio Rivierenland heeft in september 2009 gereageerd op dit convenant; deze reactie is als bijlage 3 in dit EPO opgenomen. Een eerste kernpunt van onze reactie is dat wij de uitgangspunten van het landelijke convenant (voldoende ruimte voor bedrijvigheid combineren met zuinig ruimtegebruik) ondersteunen. Wel is voldoende flexibiliteit nodig om in te kunnen spelen op veranderende omstandigheden. Een tweede kernpunt van onze reactie is dat de herstructureringsopgave op dit moment nog onvoldoende duidelijk is. Om die reden kan nog niet beoordeeld worden of de gereserveerde gelden toereikend zijn. De provincie Gelderland zal de herstructureringsopgave voor Gelderland de komende maanden gaan uitwerken, in overleg met ons en de andere regio s. Dan zal duidelijk zijn welke opgave er in Rivierenland ligt, welke financiële consequenties er aan verbonden zijn en hoe we samen met provincie en rijk deze opgave kunnen financieren. Dat betekent in onze ogen dat dit EPO een dynamisch document is. Wij zullen ons bedrijventerreinenbeleid uitwerken en uitvoeren conform de afspraken die wij in dit EPO maken, maar willen in kunnen spelen op wijzigende omstandigheden en op nadere afspraken die wij met provincie en rijk nog moeten maken.

3 1.4 Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt ingegaan op bestaande afspraken t.a.v. de ontwikkeling van bedrijventerreinen in het Rivierenland. Wij gaan ook in op nieuwe trends en inzichten en de wijze waarop wij die vertalen in aanvullende afspraken. In hoofdstuk 3 wordt verder ingegaan op de toekomstige (verwachte) behoefte aan bedrijventerreinen en hoe deze zich verhoudt tot het geplande aanbod aan bedrijventerreinen. In hoofdstuk 4 wordt nader stilgestaan bij de herstructuringsopgave. Hoofdstuk 5 beschrijft de wijze waarop de gemeenten in Rivierenland willen samenwerken en de verdere uitwerking daarvan. We eindigen het EPO met een samenvatting van de wijze waarop wij in de toekomst de verdere ontwikkeling van bedrijventerreinen kwalitatief en kwantitatief willen vormgeven.

4 Hoofdstuk 2 Visie en uitgangspunten 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk beschrijven wij onze regionale visie en ambities ten aanzien van de herstructurering van bestaande bedrijventerreinen en de ontwikkeling en invulling van nieuwe bedrijventerreinen. Ook komt aan de orde de kwantiteit en kwaliteit hiervan en de wijze waarop wij hierover in de regio overleg voeren en afspraken maken. Basis hierbij vormen de bestaande afspraken (consistentie van beleid) aangevuld met nieuwe inzichten en trends. 2.2 Bestaande afspraken Veel afspraken tussen de deelnemende gemeenten zijn inmiddels gemaakt en vastgelegd in onder andere het Streekplan Gelderland 2005 (Regioparagraaf Rivierenland), Structuurvisie Rivierenland , het Convenant Bedrijventerreinen Rivierenland en de Sociaal-Economische Visie Rivierenland. Om consistent te zijn in het regionaal beleid, zijn dit vertrekpunten voor het EPO. Basis van bestaande afspraken is dat bedrijven geaccommodeerd worden op een locatie die qua aard en schaal passend is. Daarbij wordt onderscheid gemaakt in lokale, subregionale en regionale bedrijventerreinen. In ons convenant bedrijventerreinen Rivierenland zijn afspraken gemaakt over de vestiging van bedrijven op lokale, subregionale en regionale bedrijventerreinen, die ook in dit EPO als uitgangspunt blijven gelden. 2.3 Nieuwe inzichten en trends Maatschappelijke discussies (bijvoorbeeld over de verrommeling van Nederland ) leiden tot nieuwe inzichten. Waar nodig vormen deze nieuwe inzichten een aanvulling op de bestaande afspraken. Voor Rivierenland willen wij de volgende belangrijke samenhangende trends specifiek benoemen. Het bedrijvenpark Medel Rivierenland heeft zich door de ligging ontwikkeld tot een van de logistieke hotspots van Nederland. De ingenomen positie van bedrijvenpark Medel Rivierenland en de ligging van het Rivierenland bieden potenties voor verdere toekomstige ontwikkeling. De potentie is uiteraard wel afhankelijk van de toekomstige positie en ontwikkeling van de transportsector in Nederland. Uit economische modellen van het Centraal Planbureau blijkt dat de komende decennia de vraag naar bedrijventerreinen in Nederland afneemt. De aandacht gaat steeds meer uit naar de ontwikkeling van bedrijventerreinen met specifieke kwaliteiten voor specifieke sectoren. De regio Rivierenland heeft door haar ligging midden in Nederland, grenzend aan drie provincies, een uitstekende bereikbaarheid. Dat geldt via het landelijke wegennetwerk als over de vaarwegen. Dit biedt ontwikkelingspotenties voor specifieke sectoren boven op de autonome groei. Een tweede aandachtspunt voor Rivierenland is de ontwikkeling van de vraag naar bedrijventerreinen gelegen aan het water. Deze lijkt groter te zijn dan tot nu toe werd aangenomen. Vanwege de toenemende congestie op snelwegen, verscherpte veiligheidseisen en hoge brandstofprijzen zoekt de transportsector steeds meer zijn weg over water. Ook vanuit de haven van Rotterdam is er behoefte aan nauwere samenwerking en doorvoer over water richting het achterland. Ten behoeve van dit EPO hebben wij een onderzoek laten uitvoeren naar de kansen en consequenties die deze trend voor Rivierenland kan hebben. In het volgende hoofdstuk komen wij hierop terug. Beide trends bieden kansen voor de economische ontwikkeling van Rivierenland. Wij geven in dit EPO aan hoe wij die kansen willen benutten.

5 Naast deze kansen zijn er ook bedreigingen. De scenario s van het CPB laten zien dat de vraag naar bedrijventerreinen op termijn gaat afnemen. Niet voor niets is als basis voor de EPO s het TM-scenario gekozen in plaats van het optimistischere Global Economyscenario. Wij willen in Rivierenland rekening houden met deze krimp, hoewel wij verwachten dat eerdergenoemde trends op korte termijn nog tot een grotere vraag naar bedrijventerreinen zullen leiden. Het is belangrijk flexibel te zijn in het ontwikkelen van bedrijventerreinen om in te kunnen spelen op de onzekere toekomstige behoefte aan bedrijventerreinen. 2.4 Ambities Hieronder beschrijven wij kort onze belangrijkste ambities. Deze worden in de volgende hoofdstukken concreet uitgewerkt Voldoende ruimte voor accommoderen bedrijvigheid Gezien de centrale ligging van het Rivierenland en de economische en sociale structuur, verwachten wij dat met name bedrijven uit de transport, logistiek en distributie, (container)overslag, aan de agrarische sector gelieerde bedrijven en watergebonden bedrijvigheid het Rivierenland op waarde blijven schatten als toekomstige vestigingslocatie. Indien deze verwachting bewaarheid wordt willen wij hierop kunnen inspelen door het ontwikkelen van voldoende passende en kwalitatief hoogwaardige vestigingslocaties. Daarnaast willen wij voldoende ruimte bieden voor zich doorontwikkelende bestaande bedrijvigheid. Achtergrond van deze ambitie is dat wij de regio hiermee versterken in haar economische ontwikkeling, in de werkgelegenheid en de verdiencapaciteit van de regio. Wij willen ook ruimte bieden aan zware industrie en milieuhinderlijke bedrijvigheid, mits deze bedrijvigheid ter plaatse op een goede manier ruimtelijk kan worden ingepast en geen hinder oplevert voor de omgeving Passend aanbod aan bedrijventerreinen Voor een kwalitatief en kwantitatief passend aanbod aan bedrijventerreinen is de afstemming en fasering van de (zachte) plannen van de verschillende gemeenten van belang. Het is dan ook van belang in onderlinge afstemming te kijken naar de noodzaak van de ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen Goede bereikbaarheid van bestaande en nieuwe bedrijventerreinen De Regio Rivierenland zet zich in voor investeringen in het rijks- en provinciale wegennet en investeringen voor een goede aansluiting tussen weg-, rail- en waterinfrastructuur richting de daarvoor verantwoordelijke partijen. Daarmee wordt in de toekomst de bereikbaarheid van de bestaande bedrijventerreinen gewaarborgd. Ook bij de ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen is de bereikbaarheid een belangrijk aandachtspunt Bundeling van bedrijvigheid Om versnippering van het landschap tegen te gaan en op bedrijventerreinen te kunnen investeren in goede en hoogwaardige voorzieningen, wordt nieuwe bedrijvigheid zoveel mogelijk gebundeld op een beperkt aantal locaties in het Rivierenland. Het zwaartepunt voor de ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen ligt tot 2015 bij de (sub-)regionale kernen Tiel, Geldermalsen, Culemborg, Zaltbommel en Druten. Dat sluit aan bij het bedrijventerreinenbeleid zoals verwoord in de Structuurvisie Rivierenland, het streekplan Gelderland 2005 en het Convenant Bedrijventerreinen Rivierenland. Voor het accommoderen en verplaatsen van lokale bedrijvigheid worden bij kleinere kernen lokale bedrijventerreinen ontwikkeld.

6 De afspraken in de regio hebben een looptijd tot en met Wij gaan als onderdeel van de uitvoering van het EPO onderling in overleg over bundeling na 2015 en zullen daar voor medio 2012 bundelingsafspraken over maken Marktconforme grondprijzen De gemeenten in de Regio Rivierenland spreken af, dat bij uitgifte van bedrijventerreinen marktconforme grondprijzen worden gehanteerd. In de verkenning van de ontwikkeling naar een regionaal ontwikkelbedrijf, die wij willen opstarten (zie verder), is dit een van de thema s Zorgvuldig ruimtegebruik We vinden het belangrijk dat de ruimte op nieuwe bedrijventerreinen zorgvuldig benut wordt. Bijvoorbeeld door een zorgvuldige en efficiënte verkaveling, meervoudig ruimtegebruik en gestapeld bouwen. Zorgvuldig ruimtegebruik wil niet zeggen dat een zo groot mogelijk deel van het bedrijventerrein bebouwd wordt. Zorgvuldig ruimtegebruik wil wel zeggen dat een gemeente kritisch kijkt naar een goede mix van rood, groen en blauw en verspilling van ruimte voorkomt. Mede in het kader van de verdere uitwerking van de herstructurering (zie hoofdstuk 4) zullen wij de mogelijkheden van zorgvuldig ruimtegebruik voor Rivierenland operationaliseren voor zowel bestaande terreinen als voor nieuwe terreinen: dit is maatwerk en moet zorgvuldig per (soort) bedrijventerrein beoordeeld worden Behoud kwaliteit bedrijventerreinen Om de landschappelijke inpassing en de kwaliteit van nieuwe bedrijventerrein te waarborgen, wordt bij de start van een nieuw bedrijventerrein een beeldkwaliteitsplan opgesteld door de gemeente. Uitgangspunt is dat parkmanagement wordt toegepast en dat er afspraken worden gemaakt over beheer en onderhoud, een en ander afhankelijk van de grootte van het betreffende bedrijventerrein. Hiermee wordt samen met het gevestigde bedrijfsleven zorggedragen voor een duurzame kwalitatief goede vestigingslocatie voor het bedrijfsleven. Om de uitstraling van nieuwe bedrijventerreinen te behouden is het van belang blijvende aandacht te besteden aan de kwaliteit van de terreinen. Ook is het zaak op bestaande terreinen te blijven investeren in de kwaliteit van bedrijfsgebouwen en de openbare ruimte Functiemenging Wij gaan terughoudend om met de vestiging van detailhandel en leisure op nieuwe bedrijventerreinen. Deze functies (met name waar het gaat om detailhandel in volumineuze goederen) kunnen mogelijk een bijdrage leveren aan herstructurering van bestaande bedrijventerreinen omdat marktpartijen bereid zijn meer te investeren voor deze functies Herstructurering bestaande bedrijventerreinen Wij vinden het belangrijk, dat bedrijventerreinen aantrekkelijk blijven voor zittende bedrijven en bedrijven die er zich willen vestigen. Daarmee kan de huidige ruimte op bedrijventerreinen optimaal benut worden en kunnen nieuwe uitleglocaties beperkt worden. Voor het accommoderen van bedrijvigheid geldt de SER-ladder als uitgangspunt. Dat betekent dat eerst gekeken wordt of uitbreiding van een bedrijf op de huidige locatie mogelijk is (door intensivering van het ruimtegebruik) of verplaatsing van het bedrijf naar een bestaand bedrijventerrein (door herstructurering). Pas als daarvoor geen mogelijkheden zijn of het niet wenselijk is dat een bedrijf op de bestaande locatie verder uitbreid (door ruimtelijke, milieukundige of vervoerskundige knelpunten) komt een locatie op een nieuw bedrijventerrein in aanmerking.

7 Hoofdstuk 3 Vraag en aanbod bedrijventerreinen 3.1 Verwachte behoefte aan bedrijventerreinen In figuur 3.1 is op basis van macro-economische ontwikkelingen in beeld gebracht hoe de behoefte aan bedrijventerreinen zich naar verwachting ontwikkelt. Het betreft hier een zogenaamd beleidsarm scenario. Hierbij is geen rekening gehouden met de regionale ambities en het beleid van de gemeenten. Er is gerekend met het Transatlantic Market scenario (dat ook door Rijk en provincies wordt gehanteerd). Opvallend is dat de behoefte aan bedrijventerreinen de komende jaren fors lijkt te gaan terugvallen en na 2025 zelfs lijkt te gaan krimpen. Dat heeft voornamelijk te maken met de krimp van de (beroeps)bevolking en de verdienstelijking van de economie. Tot 2020 is de verwachte cumulatieve vraag naar bedrijventerreinen 192 ha. Tot ha. Na 2025 krimpt de behoefte aan bedrijventerreinen. Wanneer ook de verplaatsingsbehoefte wordt meegeteld (verplaatsing van bedrijven uit de kernen en als gevolg van Ruimte voor de Rivier) komt de totale verwachte cumulatieve vraag naar bedrijventerreinen tot 2020 op 244 ha en tot 2030 op 276 ha. Figuur 3.1: 35,0 Vraag naar bedrijventerreinen in Rivierenland in ha per jaar (volgens TM-scenario) 30,0 25,0 in ha per jaar 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0-5,0-10,0 inclusief verplaatsingsbehoefte exclusief verplaatsingsbehoefte Bron: provincie Gelderland, Gelderland in Vier Bedrijven Tabel 3.2 Cumulatieve vraag naar bedrijventerreinen in het Rivierenland in ha per jaar (volgens TM-scenario) totaal Totale vraag exclusief verplaatsingsbehoefte 192 ha 2 ha 194 ha Totale vraag inclusief verplaatsingsbehoefte 244 ha 32 ha 276 ha Bron: provincie Gelderland, Gelderland in Vier Bedrijven Wij hanteren het TM-scenario als uitgangspunt, en willen daarbij flexibel in kunnen spelen op de daadwerkelijke behoefte aan bedrijventerreinen. Wij hanteren daarbij het landelijke convenant bedrijventerreinen en met name bijlage 5 daarvan als uitgangspunt. Kern daarvan is voor ons de SER-ladder als uitgangspunt. Kansen voor Rivierenland

8 In het TM-scenario is rekening gehouden met een vraag naar watergebonden en waterverbonden bedrijvigheid van respectievelijk 11 en 25 hectare. Daarnaast is er binnen de regio een verplaatsingsbehoefte van circa 30 ha. watergebonden locaties. Uit het onderzoek naar watergebonden en verbonden bedrijvigheid blijkt dat er een vraag kan ontstaan tussen maximaal 92 en 288 hectare (scenario nieuwe koers, watergebonden ha en waterverbonden ha.). Extra ambities van de regio ten opzichte van het TM-scenario kunnen dus een extra vraag tussen 67 ha (92 minus 25) en 277 ha (288 minus 11) opleveren. In dat onderzoek wordt ook gesteld dat kansen op het aantrekken van dit soort bedrijvigheid groot zijn, maar dat de realisatie van deze mogelijkheden afhangen van de inspanningen en profilering van de regio. Dat verklaart onder andere ook de grote bandbreedte die uit het onderzoek naar voren komt. 3.2 Huidige aanbod aan bedrijventerreinen (harde plannen) Van de 1460 ha bedrijventerrein is op dit moment nog 62 ha direct uitgeefbaar. Daarnaast komt t/m 2010 op bestaande terreinen nog 69 ha beschikbaar doordat een aantal bestaande terreinen nog in ontwikkeling is (bijvoorbeeld Medel I, Hondsgemet Zuid en Wildeman). Totaal bestaat dus een harde plancapaciteit van 131 ha. In bijlage 1 is het totale aanbod aan bedrijventerreinen in Rivierenland weergegeven. 3.3 Zoekzones voor bedrijvigheid In overleg met gemeenten zijn zoekgebieden aangewezen die t/m 2030 in aanmerking komen voor de ontwikkeling van bedrijventerreinen. Deze zoekzones zijn op de onderstaande kaart weergegeven. In totaal beslaan de zoekgebieden 346 ha (naast de harde plancapaciteit van 131 ha). Bij het alloceren van de zoekgebieden is rekening gehouden met de ambities van gemeenten en de economische kwaliteiten van het gebied (bv. op het gebied van logistieke en watergebonden bedrijvigheid). Het merendeel van de zoekgebieden is gepland bij regionale en subregionale kernen (210 ha). Een iets kleiner deel is gepland bij lokale kernen (136 ha). In een deel van de zoekgebieden bestaan reeds vergevorderde plannen voor de ontwikkeling van bedrijventerreinen. In andere zoekgebieden verkeren de plannen nog in een vroegtijdig stadium. Op basis van een aantal criteria zijn de verschillende plannen ingedeeld in middelharde, middelzachte en zachte plannen. In de onderstaande tabel is de omvang van elk van de categorieën weergegeven. In bijlage 6 is een volledig overzicht opgenomen van alle zoekgebieden en de hardheid van de plannen binnen deze zoekgebieden. Tabel 1.1 Planvoorraad bedrijventerreinen naar hardheid plannen Harde plancapaciteit Middelharde plancapaciteit Middelzachte plancapaciteit Zachte plancapaciteit Totaal 131 ha 237 ha 50 ha 59 ha 477 ha * Harde plancapaciteit: bestemmingsplan vastgesteld. Gronduitgifte. * Middelharde plancapaciteit: binnen zoekzones, substantiële investeringen, planvorming gestart (Structuurvisie of ontwerpbestemmingsplan) * Middelzachte plancapaciteit: binnen zoekzones, planvorming gestart (Structuurvisie), nog geen substantiële investeringen * Zachte plancapaciteit: buiten zoekzones, planvorming nog niet gestart, nog geen substantiële investeringen 3.4 Match aanbod en vraag bedrijventerreinen Om te voorkomen dat er in de toekomst een te ruim aanbod aan bedrijventerreinen wordt ontwikkeld, willen we kritisch blijven volgen of de ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen wenselijk is. We gaan er vanuit dat de middelharde plancapaciteit sowieso moet worden ingevuld om

9 naar de vraag aan bedrijfskavels te kunnen voldoen. De fasering van de ontwikkeling en uitgifte van de terreinen is wel een belangrijk aandachtspunt en sterk afhankelijk van de marktomstandigheden. Naar de ontwikkeling van middelzachte en zachte plannen moet kritisch worden gekeken. Jaarlijks zal worden gemonitord hoe vraag en aanbod van bedrijventerreinen zich ontwikkelen. Op basis hiervan zullen in de bestuurscommissie StER besluiten worden genomen over de ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen. De provincie zal gevraagd worden hierin mee te discussiëren en mee te beslissen. Een besluit over ontwikkeling van een middelzacht of zacht plan zal worden genomen op basis van de criteria opgenomen in hoofdstuk 5.

10 Hoofdstuk 4 Herstructurering bestaande bedrijventerreinen 4.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt nader ingegaan op de herstructureringsopgave in het Rivierenland. We vinden herstructurering belangrijk. Ten eerste is het een belangrijk instrument om de SER-ladder te operationaliseren (ruimte creëren op bestaande locatie om uitleg te verminderen). Ten tweede kunnen we door herstructurering verrommeling van bedrijventerreinen voorkomen en bedrijventerreinen aantrekkelijk houden voor zittende en nieuwe bedrijven. Belangrijk gegeven bij herstructurering is dat de provincie Gelderland heeft aangegeven in het najaar van 2009 in samenwerking met de regio s een nadere uitwerking van de herstructureringsopgave op te stellen, zoals dat in het landelijke convenant ook is afgesproken. In onze reactie op het convenant hebben wij hierbij twee kanttekeningen geplaatst: Ten eerste is vooralsnog onduidelijk op basis van welke criteria de totale herstructureringsopgave tot en met 2013 wordt geprioriteerd en tot welke kwantitatieve opgave dat dan leidt (voor Rivierenland); Ten tweede lijkt de financiële ruimte van rijk en provincie ontoereikend om de in het convenant opgenomen herstructureringsopgave voldoende mee te financieren. Gemeenten en bedrijfsleven zouden dan voor een zeer aanzienlijke opgave worden gesteld. Wij kunnen dat op dit moment nog niet inschatten. Dat betekent dat wij op dit moment in dit EPO kunnen aangeven hoe wij de herstructureringsopgave op willen pakken, welke uitgangspunten en methodieken we daarbij hanteren en een indicatie kunnen geven van de kwantitatieve opgave. Wij zijn gezien het bovenstaande echter op dit moment nog niet in staat om harde toezeggingen te doen over de volledige financiering zonder dat verder overleg over bijdragen van rijk en provincie, alsmede over de rol van het bedrijfsleven heeft plaatsgevonden.

11 4.2 Aanpak herstructurering tot en met 2013 Van het totale areaal aan bedrijventerreinen in Rivierenland behoeft 400 ha om uiteenlopende redenen herstructurering (zie ook bijlage 2). Gezien de enorme financiële opgave (naar verwachting ruim 100 miljoen) is het niet reëel om de gehele herstructureringsopgave te realiseren. Herstructurering tot en met 2013 De opgave in Rivierenland wordt ten eerste bepaald door die terreinen waarvoor concrete herstructureringsplannen bestaan. Dat betekent overigens niet in alle gevallen dat de financiering rond is maar wel dat gemeenten en marktpartijen de ambitie hebben om herstructurering op korte termijn op te pakken en ook bereid zijn hierin te investeren. Dat betreft de volgende terreinen. Tabel 4.1: Prioritaire herstructureringsopgave Rivierenland t/m 2013 Gemeente Plan Bruto oppervlakte Te herstructureren Soort herstructurering Tiel Latenstein Facelift, revitalisering en herprofilering Status Uitvoering Buren Beusichem I 6 6 Revitalisering Financiering rond, start uitvoering Zaltbommel De Ooijk Revitalisering Financiering rond, start uitvoering Culemborg Pavijen Revitalisering Financiering nog niet rond Erasmusweg eo Geldermalsen West Betuwe Facelift en Financiering nog niet rond revitalisering Geldermalsen Oude Waag 9 5 Facelift en Financiering nog niet rond revitalisering Geldermalsen Lingewaarden Transformatie/he Financiering nog niet rond rprofilering Neerijnen Slimwei Facelift Financiering nog niet rond Zaltbommel Wildeman (Veilingweg) Zware revitalisering Financiering nog niet rond Totaal Bron: opgave gemeenten Dit betreft in beginsel NIET de totale opgave voor de periode tot en met Er zijn ook nog terreinen waarvan herstructurering op korte termijn wenselijk is, maar waarvoor op dit moment geen concrete plannen bestaan en financiering zeer onzeker is. Wij willen het najaarsoverleg met de provincie benutten om deze opgave in beeld te brengen en in overleg tussen gemeenten en provincie vaststellen op welke wijze rijk en provincie kunnen bijdragen aan de realisatie van deze opgave. Daarnaast willen we benadrukken dat het een dynamische lijst die periodiek zal worden herijkt. 4.4 Herstructureringsopgave lange termijn Op lange termijn is het zaak structureel meer te investeren in het opknappen van verouderde bedrijventerreinen. Daarnaast is het uiteraard van groot belang bij de uitgifte van nieuwe bedrijventerreinen goede afspraken te maken over het tegengaan van veroudering en verloedering op langere termijn. Het is niet zinvol om op dit moment de totale herstructureringsopgave na 2013 te beschrijven. Daarvoor is deze te zeer afhankelijk van economische ontwikkelingen, de ontwikkelingen op de verschillende bedrijventerreinen en bij de daar gevestigde ondernemers. In de verkenning van de ontwikkeling van de samenwerking in Rivierenland zullen wij de wijze waarop de herstructurering structureel wordt opgepakt meenemen. Wij

12 onderzoeken of een herstructureringsfonds haalbaar is. Wij verkennen de mogelijkheden van zorgvuldig ruimtegebruik op zowel bestaande terreinen als nieuwe terreinen en formuleren ambitieniveaus die we daar willen realiseren. Wij willen voorgenomen ontwikkelingen op bestaande bedrijventerreinen actief blijven monitoren om meer te kunnen sturen op verplaatsing en herinvulling van leegkomende plekken op bestaande terreinen. Anderzijds zijn er ook grenzen aan het efficiënter benutten van bestaande terreinen. Gemeenten hebben vaak te weinig instrumenten om een efficiënter en intensiever gebruik van bestaande bedrijventerreinen af te dwingen.

13 Hoofdstuk 5 Sturing op ontwikkeling bedrijventerreinen 5.1 Sturing en flexibiliteit De analyse van vraag en aanbod geeft aan dat er nog sprake is van enige overmaat in aanbod. Om meerdere redenen vinden wij het belangrijk om in planvormen enig overaanbod te hebben (zie ook het rapport Kansen voor kwaliteit over schaarste): - de toekomstige behoefte aan bedrijventerreinen is zeer onzeker. Om die reden is het wenselijk een ruim aanbod aan bedrijventerreinen te plannen. Uiteraard is het wel van belang tijdig bij te sturen en plannen te schrappen of te faseren als de behoefte aan bedrijventerreinen terugvalt; - elke gemeente dient over een bepaald aantal hectares te beschikken voor de opvang van de lokale behoefte. Het overaanbod dat we t.o.v. het TM-scenario zien impliceert niet dat die ruimte ook daadwerkelijk gebruikt gaat worden. Het is slechts een reservering, een zoekzone om flexibel in te kunnen spelen op ontwikkelingen in de toekomst. Slechts op basis van een heldere analyse van de noodzaak worden terreinen in ontwikkeling genomen. Wij vinden het binnen dit kader daarom ook van groot belang om samen duidelijke afspraken te maken over de wijze waarop wij de ruimte voor bedrijventerreinen in de regio zorgvuldig gaan invullen. Concreet houdt dat in dat wij in dit EPO een aantal locaties hebben aangewezen waar wij de ontwikkeling van bedrijventerreinen voorzien (weergegeven als middelharde plannen). Daarnaast is er een aantal reserveringen, zoekzones, die wij vooralsnog niet direct bestemmen tot toekomstig bedrijventerrein, maar wel in reserve willen houden (weergegeven als middelzachte en zachte plannen). Indien een van onze gemeenten aangeeft een dergelijk terrein in ontwikkeling te willen nemen zal de gemeente duidelijk moeten onderbouwen dat ontwikkeling noodzakelijk is: op basis van de monitoringgegevens over voorgaande jaren van bedrijventerreinenontwikkelingen; op basis van actuele en heldere prognoses, die aangeven dat er daadwerkelijk behoefte is aan het specifieke terrein; op basis van gegevens over de reeds gerealiseerde herstructurering in relatie tot datgene wat wij hierover in dit EPO hebben afgesproken. Een dergelijke ontwikkeling zal in het StER besproken worden en ter goedkeuring worden voorgelegd aan de provincie. Ook op dit punt is dit EPO derhalve een dynamisch document, dat gedurende de jaren van uitvoering voortdurend moet worden geëvalueerd en beoordeeld in het licht van nieuwe ontwikkelingen. Concrete en meer uitgewerkte afspraken over de ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen zullen wij vastleggen in een herziene of nieuwe versie van ons eigen convenant bedrijventerreinen Rivierenland. Daarmee wordt helder op basis van welke overwegingen en criteria (middel)zachte plannen omgezet kan worden naar (middel)harde plannen, en hoe we dat in StER verband en met de provincie procesmatig organiseren. Deze afspraken zullen wij voor medio 2011 in een aangepast of nieuw convenant Rivierenland vastleggen. 5.2 Verdere ontwikkeling van regionale samenwerking voor ontwikkeling van bedrijventerreinen Ontwikkeling van bedrijventerreinen kan zich goed in een regionale context af spelen. De regio Rivierenland heeft al een verregaande mate van samenwerking op dit terrein, vastgelegd in ons convenant Rivierenland Bestuurlijk is er ambitie om tot versterking van de samenwerking te komen. Waar we precies uitkomen is op dit moment nog niet te voorspellen. Wij starten op korte termijn een onderzoek naar een regionaal ontwikkelingsbedrijf. Onderdeel van dit onderzoek is een verkenning naar de taken en verantwoordelijkheden van een ontwikkelbedrijf.

14 Vooralsnog denken we in de richting van een Ontwikkelingsbedrijf met als basistaak: Ontwikkelen van nieuwe bedrijventerreinen: regionaal, subregionaal, lokaal; Herstructurering van bedrijventerreinen; Afspraken grondprijzen. Daarbij hanteren wij als uitgangspunt een geleidelijke invoering, waarbij reeds in gang gezette ontwikkelingen en in dit EPO opgenomen herstructurering door de individuele gemeenten zelf wordt uitgevoerd. Nieuwe ontwikkelingen kunnen door het ontwikkelbedrijf worden opgepakt. De precieze uitwerking, voor- en nadelen e.d. zullen nog nader verkend worden. 5.3 Monitoring Wij vinden het in het kader van de gemaakte procesafspraken belangrijk om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen van bedrijventerreinen in de regio. Daarom brengen we jaarlijks de gerealiseerde ontwikkeling van bedrijventerreinen (gerelateerd aan het geplande programma, dus herstructurering en ontwikkeling nieuw) in beeld.

15 Hoofdstuk 6 Conclusies Samenvattend verbinden wij aan dit EPO de volgende conclusies De gemeenten in de Regio Rivierenland sluiten aan bij het convenant bedrijventerreinen van Rijk-IPO-VNG, onder voorbehoud van de in onze reactie gemaakte opmerkingen. Dat houdt in dat wij het TM-scenario als uitgangspunt kiezen. Dat betekent dat wij de behoeftenraming conform dat scenario hanteren als uitgangspunt bij de verdere planvorming, en flexibiliteit inbouwen om in te kunnen spelen op marktontwikkelingen, op de wijze zoals dat beschreven is in bijlage 5 van dat landelijke convenant; Wij sturen in onze aanpak op herstructurering, het voorkomen van leegstand op bedrijventerreinen en op het accommoderen van voor Rivierenland zinvolle, passende bedrijvigheid; Wij leggen voor medio 2011 concrete procesafspraken over ontwikkelen van nieuwe terreinen vast in een nieuwe of aangepaste versie van ons convenant bedrijventerreinen Rivierenland; Wij onderzoeken de regionale samenwerking door onder meer te bezien welke kansen een regionaal ontwikkelingsbedrijf in onze regio biedt. Wij starten met deze analyse in januari 2010 en zullen uiterlijk eind 2010 rapporteren over de uitkomsten.

16 Bijlage 1 Huidig aanbod bedrijventerreinen Tabel 1.1 Huidig aanbod bedrijventerreinen Gemeente bruto oppervlakte (in ha) netto oppervlakte (in ha s) nog uitgeefbaar (in ha) Buren 73,59 64,15 14,2 Culemborg ,3 Druten 135,6 117,77 6,7 Geldermalsen 228,36 189,26 20,4 Lingewaal 81,5 71,4 6,4 Maasdriel 142,28 122,02 6,0 Neder-Betuwe 93,8 67,9 0,3 Neerijnen 86,2 65,6 0,4 Tiel 482,7 338,04 33,7 West Maas en Waal 97,68 80,26 10,1 Zaltbommel 273,59 222,34 29,0 Totaal 1.861, ,74 130,5 Bron: provincie Gelderland, IBIS

17 Bijlage 2 Herstructureringsopgave Tabel x1.2: Herstructureringsopgave Rivierenland Gemeente Plan Bruto Te Soort Kosten* oppervlakte herstructureren herstructurering Buren Beusichem I 6 6 Revitalisering Culemborg Pavijen Erasmusweg eo Revitalisering Culemborg Stationsgebied 12 6 Zware revitalisering Druten Industrieterrein Revitalisering Westerhout Geldermalsen De Gentel Combinatie (herontwikkeling stationsomgeving) Geldermalsen Lingewaarden 18 4 Transformatie - Geldermalsen Lingewaarden 18 9 Herprofilering Geldermalsen Oude Waag 9 2 Facelift Geldermalsen Oude Waag 9 3 Revitalisering Geldermalsen Oudenhof 9 5 Combinatie (revitalisering en herprofilering Geldermalsen West Betuwe (Hoge Facelift en Weide I) Revitalisering Geldermalsen Hoge Weide II 15 Facelift Geldermalsen Hoge Weide III 46 Facelift Geldermalsen Locatie Hak Tricht 6 6 Transformatie - Geldermalsen Appelhof Deil 3 1 Transformatie - Lingewaal Zeiving Zuid Lingewaal Waaloever Lingewaal De Oven 9 9 Maasdriel De Geerden 18 3 Facelift Maasdriel Hogewaard 7 4 Zware revitalisering Maasdriel De Voorne 3 1 Revitalisering Neerijnen Slimwei Facelift Tiel Kellen Facelift /Revitalisering West Maas en Industrieterrein Leeuwen Waal (Energieweg) Zaltbommel Wildeman (Veilingweg) Zware revitalisering Zaltbommel De Ooijk Revitalisering Zaltbommel De Waal Transformatie - Zaltbommel Van Voordenpark I Revitalisering Zaltbommel Munnikenland Zware revitalisering (particulier terrein) Zaltbommel Van Oord ACZ 6 6 Zware revitalisering (particulier terrein) Totaal Bron: opgave gemeenten * Voor terreinen waarvoor kosten van herstructurering niet bekend zijn, is gerekend met kentallen zoals gepresenteerd in het advies van de commissie Noordanus.

18 Bijlage 3 Reactie op convenant Rij-VNG-IPO Geachte heer Pans, Bijgaand treft u de gezamenlijke reactie aan van het StER, het samenwerkingsverband van de 11 gemeenten van de regio Rivierenland en de KvK, op het concept convenant bedrijventerreinen, dat u op schriftelijk aan ons heeft voorgelegd. Uitgangsituatie gemeenten Rivierenland De gemeenten en het bedrijfsleven (KvK) in de regio Rivierenland werken op het economisch gebied al vele jaren samen in het StER. Dit heeft onder andere geleid tot het Convenant bedrijventerreinen (december 2001) waarin de gemeenten in de regio al afspraken hebben vastgelegd over de ontwikkeling en uitgifte van bedrijventerreinen. Inmiddels is voor de zomer ook de voorlopige versie van het Economisch Programmerings- en Ontwikkelingsdocument opgesteld. Deze versie wordt de komende maanden verder uitgewerkt tot een volwaardig EPO. Reactie op het convenant In algemene zin sluit het convenant aan bij de richting die de gemeenten in Rivierenland al enige jaren geleden met de bedrijventerreinenontwikkeling hebben ingezet: zorgvuldig ruimtegebruik gecombineerd met voldoende ruimte voor bedrijvigheid, aandacht voor kwantiteit en kwaliteit en regionale samenwerking zijn voor ons de kernpunten. Wij maken binnen dit uitgangspunt een aantal opmerkingen over het concept convenant. Bestuurlijk en politiek draagvlak Ten eerste kenmerkt het recente beleidsproces bedrijventerreinen (opstellen EPO s, convenant) zich door een grote snelheid, waardoor de gemeenten van Rivierenland niet voldoende in staat worden gesteld om de bestuurlijke en politieke achterban te raadplegen. Dat speelde en speelt zeer nadrukkelijk bij het EPO-proces van het afgelopen half jaar en doet zich nu ook weer voor bij het convenant. De gegeven reactietermijn van circa 6 weken, waarvan een deel in de zomervakantie valt, maakt het onmogelijk om het convenant zorgvuldig te bespreken met colleges en raden. Tegelijkertijd zijn concrete inhoudelijke afspraken, financiële afspraken en planningsafspraken opgenomen in het convenant, die bij gemeenten ook veel verantwoordelijkheid leggen. Wij komen op de gevolgen hiervan in de volgende punten terug. De behoefteraming (artikel 4) In het convenant is uitgegaan van een economische ontwikkeling volgens het TMscenario. Dat leidt tot een totaalbehoefte van ruim ha tot en met De regio Rivierenland is zich bewust van haar ligging langs belangrijke vaar- en snelwegen en de potenties die daarbij horen. Op dit moment brengen wij deze potenties verder in beeld, wat kan leiden tot een grotere vraag naar bedrijventerreinen. Onze prognose is daarom afwijkend t.o.v. het TM-scenario. Wij ondersteunen daarom de zinsnede in artikel 4-c dat er ruimte is voor regio s om gemotiveerd af te wijken van het TM-scenario. Wij benadrukken hier nog dat er in onze ogen voldoende flexibiliteit moet zijn in de planning van de bedrijventerreinen. Gemeenten moeten in kunnen blijven spelen op de marktvraag, ook als die boven het gekozen scenario zal liggen. Het convenant suggereert (in bijlage 5 op pagina 13) dat de keuze voor het TM-scenario mede is ingegeven door de analyse dat het adagium maximaal reserveren, uitgeven naar behoefte niet optimaal werkt. Wij zijn voorstander van een systeem: waarin gemeenten flexibel in kunnen spelen op de vraag uit de markt waarin gemeenten geen onomkeerbare besluiten nemen over de ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen als niet goed is onderbouwd dat deze nieuwe terreinen ook werkelijk nodig zijn;

19 waarin gemeenten wel ontwikkelingszones aan kunnen geven waar mogelijkheden zijn als de markt weer aantrekt. Deze systematiek zullen wij in ons EPO uitwerken. In een eerdere fase werd in het algemeen uitgegaan van het Global Economy scenario. Er is onvoldoende aandacht in het convenant dat door scenariowijziging gemeenten in de problemen kunnen komen omdat er forse investeringen zijn gedaan (geen hardheidsclausule). De herstructurering (artikel 5 convenant) In het convenant is opgenomen dat in de periode ha bedrijventerrein zal worden geherstructureerd. Rijk en provincie reserveren daarvoor ruim 800 miljoen, waarvan een groot deel reeds geoormerkt is. In het convenant wordt zonder enig voorbehoud de verantwoordelijkheid voor de realisatie van deze opgave bij provincies en (vooral) bij gemeenten gelegd: gemeenten voeren de projecten in de provinciale herstructureringsprogramma s als bedoeld in b uit (artikel 5-g). Op dit moment zijn wij als gemeenten in Rivierenland nog volop bezig met de prioritering van de in totaal 400 ha bedrijventerrein die in onze regio op termijn geherstructureerd moet worden. Daarover zijn wij in overleg met de provincie. Tot op heden is niet helder welke criteria gehanteerd gaan worden voor het bepalen van de opgave tot Wij kunnen derhalve in deze fase nog niet de verantwoordelijkheid nemen voor een herstructureringsopgave, die op het niveau van Rivierenland (maar voor zover ons bekend ook elders) nog niet geformuleerd is. Ook financieel zijn er nog veel onzekerheden. In de rapportage Kansen voor kwaliteit van de taskforce (her)ontwikkeling bedrijventerreinen wordt de herstructureringsopgave geschat op ruim ha, en is daarvoor een investering geraamd van circa 6,35 miljard. In het convenant wordt gesproken van een opgave tot 2013 van 6500 ha (ongeveer 40% van de totaalopgave). De daarbij behorende investering zou dan ongeveer 2,5 miljard zijn. Rijk en provincies zetten beiden ieder ruim 400 miljoen in. Duidelijk is dat er dan nog een gat van minimaal 1,5 miljard is om deze opgave te realiseren. Wij kunnen om deze redenen niet instemmen met de zonder voorbehoud in het convenant opgenomen herstructureringsopgave. Wij hebben begrepen dat de provincie Gelderland dit najaar met gemeenten in overleg treedt om tot een realistisch herstructureringsprogramma te komen. Wij vinden dat de uitkomsten daarvan bepalend moeten zijn voor de totaalopgave. Regionale samenwerking (artikel 3) Wij ondersteunen uw standpunt dat de niet vrijblijvende regionale samenwerking niet van bovenaf op gelegd kan worden en zijn blij met de wijze waarop het convenant op dat punt is ingevuld. Wij hebben reeds in 2001 in Rivierenland een dergelijk convenant afgesloten. Deze samenwerking zullen wij de komende periode tegen het licht houden. Wij onderzoeken o.a. de mogelijkheden om tot een regionaal ontwikkelingsbedrijf te komen. Tot slot nog enkele detailopmerkingen: Artikel 2-c: het is ons niet duidelijk welke financiële consequenties de kennisborging heeft. Mocht dit betekenis hebben voor gemeenten dan kunnen wij daar pas in een later stadium over besluiten; Artikel 4-e: hier zouden wij willen pleiten voor meer ruimte voor onvoorziene omstandigheden en marktwerking; Artikel 6-f: het is ons nog niet geheel duidelijk hoe de selectie zal plaatsvinden: op basis van algemene criteria of per terrein? Artikel 7-e: wij zouden graag meer helderheid hebben over wat bedoeld wordt met een uitgifteprotocol. Tot zover onze opmerkingen bij het concept convenant.

20 Bijlage 4 Verklarende woordenlijst Convenant Rijk-IPO-VNG: het afsprakenkader tussen rijk, provincies en gemeenten waarin alle afspraken over het bedrijventerreinenbeleid tot 2020 met een doorlijk naar 2030 zijn vastgelegd. Convenant Rivierenland: het in STER verband opgestelde afsprakenkader waarin de gemeenten van Rivierenland hun afspraken over bedrijventerreinenontwikkeling hebben vastgelegd. Concreet bevat het de afspraken over de voorwaarden op basis waarvan bedrijven zich op regionale, subregionale en lokale bedrijventerreinen kunnen vestigen Epo: het Economisch Programmerings- en Ontwikkelingsdocument, op te stellen door regio s / gemeenten, waarin wordt aangegeven hoe tot 2020 (met een doorkijk naar 2030) in de regio s wordt omgegaan met de ontwikkeling en invulling van nieuwe bedrijventerreinen en de herstructurering van bestaande verouderde bedrijventerreinen. De EPO s zijn een bouwsteen voor de provinciale Structuurvisie Bedrijventerreinen. Herstructurering: Als bedrijventerreinen verouderen, verliezen zij hun aantrekkelijkheid voor het bedrijfsleven en kunnen zij de omgeving verstoren. De overheid probeert deze terreinen nieuw leven in te blazen door ze te "herstructureren". Men investeert in de infrastructuur, de verkaveling, in bodemsanering en bijvoorbeeld in de uitstraling van het terrein. We onderscheiden diverse vormen van herstructurering: Facelift: grote opknapbeurt bij (deels) technische veroudering van het bedrijventerrein. Revitalisering: een integrale aanpak om de deels technische, economische en maatschappelijke veroudering tegen te gaan. Het vestigingsmilieu wordt vernieuwd, waarbij bestaande economische functies behouden blijven. Herprofilering: het terrein krijgt (deels) een andere werkfunctie, met een hogere vastgoedwaarde (bijv. kantoren). Een integrale aanpak bestrijdt de economische, maatschappelijke en ruimtelijke veroudering. Transformatie: het terrein met economische en ruimtelijke veroudering krijgt door een integrale aanpak een andere niet economische functie, zoals wonen en leisure. Parkmanagement: Parkmanagement is een integrale aanpak om de kwaliteit van nieuwe bedrijventerreinen op lange termijn te handhaven of van bestaande terreinen te handhaven of verbeteren. Parkmanagementonderdelen kunnen onder andere zijn: beheer en onderhoud openbare ruimte bewegwijzering collectieve beveiliging gezamenlijke afvalinzameling en verwerking gezamenlijke inkoop van onderzoek en advies Er kan onderscheid worden gemaakt naar een publiek-private vorm en een strikt private vorm. Bij het publiek-private deel gaat het om gezamenlijk beheer van buitenruimte (openbare ruimte én buitenruimte van de private kavels). Bij het zuiver private deel gaat het om een initiatieven de bedrijven gezamenlijk op touw kunnen zetten, met name om collectiviteitsvoordelen te benutten. Plancapaciteit: de beschikbare ruimte in de toekomst voor de ontwikkeling van bedrijventerreinen. We onderscheiden daarbij verschillende categorieën. Harde plancapaciteit: bestemmingsplan vastgesteld; gronduitgifte mogelijk / gaande; gelegen binnen zoekzones; Middelharde plancapaciteit: gelegen binnen zoekzones, substantiële investeringen, planvorming gestart (Structuurvisie of ontwerpbestemmingsplan); Middelzachte plancapaciteit: gelegen binnen zoekzones, planvorming gestart (Structuurvisie), nog geen substantiële investeringen;

21 Zachte plancapaciteit: buiten zoekzones, planvorming nog niet gestart, nog geen substantiële investeringen. Regionaal ontwikkelingsbedrijf: een samenwerkingsverband van gemeenten in een regio, dat de ontwikkeling en herstructurering van bedrijventerreinen namens deze gemeenten uitvoert. Er zijn diverse vormen denkbaar, van zeer basaal tot zeer uitgebreid qua takenpakket. SER-ladder: Een door de SER geintroduceerde methode t.b.v. optimaal ruimtegebruik. Voor het inpassen van de ruimtebehoeften voor de functies wonen, bedrijvigheid en infrastructuur stelde de SER voor de volgende ladder als denkmodel te hanteren: Gebruik de ruimte die reeds beschikbaar is gesteld voor een bepaalde functie of door herstructurering beschikbaar gemaakt kan worden. Maak optimaal gebruik van de mogelijkheden om door meervoudig ruimtegebruik de ruimteproductiviteit te verhogen. Indien het voorgaande onvoldoende soelaas biedt, is de optie van uitbreiding van het ruimtegebruik aan de orde. Daarbij dienen de verschillende relevante waarden en belangen goed te worden afgewogen in een gebiedsgerichte aanpak. Door een zorgvuldige keuze van de locatie van rode functies en door investeringen in kwaliteitsverbetering van de omliggende groene ruimte moet worden verzekerd dat het meerdere ruimtegebruik voor wonen, bedrijventerreinen of infrastructuur de kwaliteit van natuur en landschap respecteert en waar mogelijk versterkt. Structuurvisie bedrijventerreinen: Provinciaal document dat de diverse EPO s verankerd, waarmee de provincie hun regierol in het bedrijventerreinenbeleid vormgeven. TM-scenario: een van de 4 door het CPB opgestelde scenario s over de economische ontwikkeling van Europa en Nederland op lange termijn. Vanuit deze scenario s kan een lange termijn prognose van de behoefte aan bedrijventerreinen worden afgeleid. Het TMscneario, dat in Nederland als leidend scenario is gekozen, geeft een middelhoge prognose van dse economische ontwikkeling aan. Er is 1 scenario, het Global Economy scenario, waaruit een sterkere groei blijkt, en twee scenario s met een minder sterke groei. Watergebonden bedrijvigheid / Waterverbonden bedrijvigheid: Watergebonden bedrijven liggen direct aan vaarwater. Ze hebben vaak een eigen kade of maken gebruik van een direct naastliggende openbare kade. Daarom worden ze in dit onderzoek aangeduid als 'watergebonden(met kade)'. Voorbeelden zijn overslag van bouwstoffen of een containerterminal. Waterverbonden bedrijven maken wel gebruik van een kade maar kunnen ook prima op enige afstand gesitueerd zijn. Voorbeeld is een distributiecentrum met (deels) vervoer over water. Zoekzones: potentiële ontwikkelingslocaties in de regio Rivierenland, die op termijn mogelijkerwijs nodig kunnen zijn voor de opvang van bedrijvigheid (dus nieuwe bedrijventerreinen), als de economische groei hoger is dan het TM-scenario voorspelt en de ruimte in de harde plancapaciteit tekort schiet. Zoekzones staan wel op plankaarten, maar hebben niet de status van harde plancapaciteit.

22 Bijlage 5: Rapportage K+V watergebonden en waterverbonden bedrijvigheid

23 Bijlage 6: hardheid toekomstige plannen bedrijventerreinen Gemeente Terrein Hardheid Buren Bedrijventerrein de Meent zacht Buren Beusichem-Noord zacht Buren Buren-West zacht Buren Lienden-Oost zacht Buren Maurik-Noord zacht Culemborg Rietveld zacht Druten Drutense Waarden middelhard Geldermalsen Beesd - uitbreiding bedrijventerrein Beesd noord middelhard Geldermalsen Hondsgemet Noord middelhard Geldermalsen Proeftuinen middelhard LIngewaal Zeiving Noord II middelzacht Lingewaal Vredebest middelzacht Maasdriel De Triangel middelzacht Neder-Betuwe Bonegraaf Oost middelhard Neder-Betuwe Bonegraaf West middelhard Neder-Betuwe De Heuning Oost middelzacht Neder-Betuwe Kesteren-Zuid middelhard Neder-Betuwe Opheusden ABC middelhard Neerijnen Waardenburg-west middelhard Neerijnen t Overijke uitbreiding middelzacht Neerijnen Est middelhard Neerijnen Est uitbreiding middelhard Tiel Bedrijvenpark Medel II middelhard West Maas en Waal Industrieterrein Dreumel (uitbreiding) middelhard West Maas en Waal Veesteeg Zuid-West Beneden Leeuwen zacht West Maas en Waal Veersteeg Zuid-Oost Boven Leeuwen zacht Zaltbommel De Wildeman fase II middelhard Zaltbommel De Wildeman fase III middelhard Zaltbommel Stationsgebied; deelplan kantoren middelhard Zaltbommel Stationsgebied; deelplan Van den Bosch middelzacht Zaltbommel Stationsgebied; stationsomgeving middelhard * Harde plancapaciteit: bestemmingsplan vastgesteld. Gronduitgifte. * Middelharde plancapaciteit: binnen zoekzones, substantiële investeringen, planvorming gestart (Structuurvisie of ontwerpbestemmingsplan) * Middelzachte plancapaciteit: binnen zoekzones, planvorming gestart (Structuurvisie), nog geen substantiële investeringen * Zachte plancapaciteit: buiten zoekzones, planvorming nog niet gestart, nog geen substantiële investeringen