KERNCIJFERS RECREATIE EN TOERISME - GRONINGEN

Transcriptie

1 215 KERNCIJFERS RECREATIE EN TOERISME - GRONINGEN Foto: Marketing Groningen Provincie Groningen Afdeling ECP Juni 216

2 KERNCIJFERS RECREATIE EN TOERISME GRONINGEN Inhoudsopgave TOERISME IN GRONINGEN IN ÉÉN OOGOPSLAG INLEIDING EN LEESWIJZER Achtergrond Monitoringsvraag Keuze voor landelijk beschikbare cijfers Leeswijzer VERBLIJVEN Vakanties van Nederlanders in Groningen Overnachtingen van Nederlanders in Groningen Verblijfsduur van Nederlanders in Groningen WERKGELEGENHEID Totale toeristisch-recreatieve werkgelegenheid Werkgelegenheid sector recreatie en toerisme t.o.v. andere sectoren in Groningen BESTEDINGEN Bestedingen tijdens vakanties Bestedingen tijdens uitstapjes in Groningen BEZOEKERSAANTALLEN DAGATTRACTIES BRUG- EN SLUISPASSAGES

3 TOERISME IN GRONINGEN IN ÉÉN OOGOPSLAG Hieronder een kort overzicht van de belangrijkste uitkomsten uit diverse onderzoeken naar toerisme in Groningen. Voor meer achtergrondinformatie wordt verwezen naar de achterliggende notitie Kerncijfers recreatie en toerisme Groningen OVERNACHTINGEN (De procentuele ontwikkeling van) toeristische overnachtingen van Nederlanders naar bestemming Groningen en Nederland (t.o.v. voorgaande jaar) Groningen Nederland Aantal overnachtingen van Nederlanders per verblijfsprovincie x WERKGELEGENHEID Jaarlijkse werkgelegenheidsgroei t.o.v. het voorgaande jaar (%) Groningen, R&T Totaal toerisme banen in 3.73 vestigingen R&T sector: 5,7% van de Groninger werkgelegenheid (27.16 banen) -4 Bron: Lisa, 215 2

4 VAKANTIES EN BESTEDINGEN 18% 82% 369. vakanties van Nederlanders in 63 miljoen omzet tijdens alle vakanties in Groningen 369. vakanties x 171, besteding p.p. Groningen 15% (t.o.v. 214) NL 4% (t.o.v. 214) 55,3 miljoen bestedingen tijdens toeristische vakanties in Groningen 33. vakanties x 182,6 besteding p.p. toeristische vakanties vaste standplaats Groningen 17% (t.o.v. 214) NL 3,9% (t.o.v. 214) 36,3p.p.p.d. (NL: 33,4) UITSTAPJES EN BESTEDINGEN UITstapjes van Nederlanders in Groningen Bron: CVTO, ,7 miljoen bestedingen tijdens uitstapjes in Groningen uitstapjes x p.p. Groningen,1% (t.o.v. 213) NL 3,2% (t.o.v.213) 13,89 p.p.p.d. (NL: 14,72) DAGATTRACTIES BEZOEKERSAANTALLEN Holland Casino Landgoed Nienoord Zwemparadijs Tropiquea Fontana Bad Nieuweschans Groninger Museum Vesting Bourtange Klooster Ter Apel Stripmuseum 4 borgen Bron: : provincie Groningen, : www. museumhuisgroningen.nl, : Toerisme Monitor 212 BRUG- EN SLUISPASSAGES Brug- en sluistellingen recreatievaart Groningen, geïndexeerd. 11, 15, 1, 95, 9, Bron: provinciale tellingen,

5 1. INLEIDING EN LEESWIJZER In deze notitie worden de kerncijfers recreatie en toerisme 215 in de provincie Groningen weergegeven. Sinds 213 wordt geen grootschalig onderzoek meer gedaan in opdracht van de provincie Groningen (Toerdata en Toerisme Monitor), maar wordt een select aantal cijfers uit beschikbare landelijke onderzoeken gebundeld voor de Groningse situatie. Hieronder wordt uitgelegd hoe één en ander tot stand is gekomen. 1.1 Achtergrond Tot en met 212 werden de ontwikkelingen in zowel de vraag- als de aanbodzijde van de toeristische en recreatieve markt in de provincie Groningen in kaart gebracht door middel van eigen onderzoek. Tot en met 21 gebeurde dat onder de noemer Toerdata Noord samen met de provincies Fryslân en Drenthe. In 211 heeft de provincie Drenthe besloten om op een andere manier verder te gaan. De provincies Fryslân en Groningen hebben het onderzoek toen nog twee jaar op gelijke voet doorgezet. Dit onderzoek werd uitgevoerd door ETFI/ Stenden onder de noemer Toerisme Monitor (211 en 212). In 212 is bekeken of en hoe we als provincie Groningen door willen gaan met het monitoren van de toeristische markt. Hiervoor is uitgegaan van een aantal mogelijkheden: - eigen onderzoek in noordelijk verband vergelijkbaar met voorgaande jaren - bestaande landelijke gegevens zelf in beeld brengen - niets doen aan toeristische monitoring. De plussen en minnen van de verschillende mogelijkheden zijn in een discussienotitie tegen elkaar afgezet (toeristische monitoring 213 en verder - provincie Groningen). 1.2 Monitoringsvraag Uit de discussienotitie is gebleken dat de provincie zelf een beperkte monitoringsvraag heeft: de ontwikkeling van het aantal toeristische overnachtingen van Nederlanders in Groningen en in vergelijking met andere provincies en Nederland als totaal; indicatie van aantal bezoekers dagattracties; ontwikkeling werkgelegenheid en vergelijking met andere provincies en Nederland als totaal; bestedingen dag- en verblijfsrecreatie; ontwikkeling vaarrecreatie d.m.v. o.a. registratie brug- & sluispassages. Deze beperkte vraag komt deels voort uit het feit dat we vinden dat statistieken geen goede indicatie geven van de effecten van ons beleid. Er zijn namelijk meer factoren van invloed op de ontwikkelingen op de toeristische markt dan alleen het provinciaal toeristisch beleid (o.a. conjunctuur, kwaliteit van het aanbod, het weer en calamiteiten). Daarnaast kon het in opdracht van de provincie uitbrengen van de Toerisme Monitor grotendeels gezien worden als een service aan derden (gemeenten, Recron, studenten en onderzoekers). Wij zien de rol van kennisinstituut op dit moment niet als taak van de provincie Groningen. Toch vinden we het wel belangrijk om de grote lijnen in de ontwikkelingen en trends in de sector te kunnen blijven volgen. Dit omdat de provincie Groningen de sector recreatie en toerisme helpt te versterken en verder te ontwikkelen. Het is een sector die een belangrijke bijdrage levert aan de werkgelegenheid en de verbetering van het vestigingsklimaat in de provincie. De sector heeft in Groningen behoorlijke potentie om verder te groeien. 1.3 Keuze voor landelijk beschikbare cijfers Met dit als uitgangspunten en in het achterhoofd dat iedere statistiek zijn voor- en nadelen heeft is ervoor gekozen om vanaf 213 gebruik te maken van beschikbare landelijke cijfers (o.a. Continu Vakantie Onderzoek en Continu VrijeTijdsonderzoek (NBTC NIPO), Provinciaal Werkgelegenheidsregister (LISA), provinciale brug- en sluistellingen) en deze zelf voor Groningen te bundelen. Een groot voordeel van het gebruik maken van landelijke cijfers is dat deze goed vergelijkbaar zijn met andere provincies en Nederland als totaal. Nadelen zijn dat we minder zicht hebben op: regionale ontwikkelingen binnen de provincie, het aanbod en de capaciteit van bedrijven en daarmee de bezettingsgraden, kleine ondernemingen en de verschillende segmenten verblijfsrecreatie. 4

6 1.4 Leeswijzer De monitoringsvragen die we als provincie hebben worden per paragraaf behandeld. Bovenaan iedere paragraaf wordt de monitoringsvraag genoemd en wordt aangegeven waar de cijfers vandaan komen die in die paragraaf gebruikt zijn. In paragraaf 2 komen de overnachtingen in Groningen aan de orde. Paragraaf 3 beschrijft de ontwikkeling van de werkgelegenheid van de R&T sector in de provincie Groningen. In paragraaf 4 wordt ingegaan op de bestedingen van Nederlanders in Groningen. In paragraaf 5 wordt de ontwikkeling van de bezoekersaantallen van een aantal grote dagattracties in de provincie weergegeven. Tot slot worden in paragraaf 6 de brug- en sluispassages in beeld gebracht. 5

7 2. VERBLIJVEN Monitoringsvraag: de ontwikkeling van het aantal toeristische overnachtingen van Nederlanders in Groningen en in vergelijking met andere provincies en Nederland als totaal. Voor de cijfers in deze paragraaf is gebruik gemaakt van het Continu Vakantieonderzoek 215 van NBTC NIPO. Dit onderzoek is gehouden onder een representatieve steekproef van 6512 Nederlanders in de periode 1 oktober september 215. Er waren 4 metingen per jaar, waarin wordt teruggevraagd naar vakantiegedrag over de 3 maanden daaraan voorafgaand. Buitenlandse gasten en hun overnachtingen en bestedingen zijn in onderstaande cijfers dus niet meegenomen. Met deze cijfers kan dus niet helemaal aan de oorspronkelijke monitoringsvraag worden voldaan (totaal aantal overnachtingen in Groningen). Het CBS heeft op zich wel cijfers beschikbaar over het aantal overnachtingen van zowel Nederlanders als buitenlanders, maar in de steekproef die het CBS daarvoor gebruikt worden bepaalde logiesvormen buiten beschouwing gelaten of wordt een ondergrens van aantal slaapplaatsen gehanteerd. Dit doet aan de Groningse situatie geen recht (veel kleinschalige bedrijven). Er is op basis van het beschikbare cijfermateriaal voor gekozen om de monitoringsvraag in te perken door de volgende toevoeging: de ontwikkeling van het aantal toeristische overnachtingen van Nederlanders in Groningen. 2.1 Vakanties van Nederlanders in Groningen 18% 82% 369. vakanties van Nederlanders in Groningen toeristische vakanties vaste standplaats In 215 hebben Nederlanders circa 369. vakanties 1 in Groningen doorgebracht. Het gaat om 33. toeristische vakanties (82 %) en 66. vaste standplaats vakanties (18 %) van Nederlanders in Groningen. Hiermee is het totaal aantal vakanties dat Nederlanders in 215 hebben doorgebracht in Groningen met 5 % afgenomen ten opzichte van 214. Ook het aantal vakanties van Nederlanders in Nederland als totaal laat een daling zien (-1,1%). Deze daling is volledig toe te schrijven aan een daling van het aantal korte vakanties. De provincies Fryslân, Drenthe, Overijssel, Gelderland, Utrecht en Noord-Brabant lieten een stijging van het aantal vakanties zien. Het aantal vakanties van Nederlanders in Flevoland, Noord-Holland, Zuid-Holland, Zeeland en Limburg is gedaald. Als we alleen kijken naar het aantal toeristische vakanties van Nederlanders in Groningen zien we dat dit in 215 met 8,9% is gestegen t.o.v (CVO, 215). Ter vergelijking: Nederland +1,2%. Grafiek 1: Verhouding tussen toeristische- en vaste standplaatsvakanties in Nederland per provincie 1 Definitie vakantie: Elk verblijf buiten de eigen woning voor ontspanning of plezier met tenminste 1 overnachting. Het werkelijk aantal doorgebrachte vakanties wordt op basis van de 'vakantieparticipatie' en de 'vakantiefrequentie' berekend. Bij vakantieparticipatie gaat het om de personen die op vakantie zijn geweest: de vakantieganger. De vakantiefrequentie drukt het gemiddelde aantal vakanties per jaar per vakantieganger uit. 6

8 2.2 Overnachtingen van Nederlanders in Groningen Vanaf 214 is de monitoringsvraag verfijnd: de ontwikkeling van het aantal toeristische overnachtingen van Nederlanders in Groningen is weergegeven (i.t.t. 213: de som van de toeristische en vaste standplaatsovernachtingen). De reden hiervoor is dat de ontwikkeling van het aantal overnachtingen is gebaseerd op een steekproef bij een jaarlijks wisselende groep personen. Het is gebleken dat de groep personen met een vaste standplaats in Groningen grote invloed kan hebben op de steekproef, omdat deze groep relatief vaker en langer op vakantie gaat. Voor de ontwikkeling in jaren is het zuiverder om uit te gaan van toeristische vakanties (bron: NBTC NIPO research). Tijdens 33. toeristische vakanties hebben Nederlanders in 215 circa keer overnacht in Groningen. Daarmee heeft Groningen het laagste aantal toeristische overnachtingen van de Nederlandse provincies. Er is sprake van een daling van 8,6 % t.o.v. 214 (CVO, 215). Het marktaandeel blijft stabiel op 2%. Grafiek 2: Aantal overnachtingen van Nederlanders per verblijfsprovincie x Aantal toeristische overnachtingen van Nederlanders per verblijfsprovincie x1. (De procentuele ontwikkeling van) toeristische overnachtingen van Nederlanders naar bestemming Groningen en Nederland (t.o.v. voorgaande jaar) Groningen Nederland Qua ontwikkeling van het aantal toeristische overnachtingen ten opzichte van 214 blijft Groningen achter bij de ontwikkeling van Nederland als geheel: het aantal toeristische overnachtingen in Nederland is met,9 % gestegen (van ca toeristische overnachtingen naar ca ). Net als in Groningen was ook in Fryslân, Overijssel, Flevoland, Noord-Holland en Limburg sprake van een daling van het aantal overnachtingen; de rest van de provincies noteerden een stijging. 7

9 In onderstaande tabel 1 is naast het aantal toeristische overnachtingen van Nederlanders in Groningen en Nederland als totaal ( ), ook de ontwikkeling van de toeristische overnachtingen ten opzichte van het voorgaande jaar weergegeven. Tabel 1: (de ontwikkeling van) Toeristische overnachtingen van Nederlanders (t.o.v. voorgaande jaar) ('13 tov '12*) 214 ('14 tov '13) 215 ('15 tov '14) Groningen (+5,5%) (+1,4%) (-8.6%) Nederland (+4,6%) (-9,2%) (+,9%) 2.3 Verblijfsduur van Nederlanders in Groningen Voor Nederland als geheel geldt dat het gemiddelde aantal overnachtingen van Nederlanders per toeristische vakantie ten opzichte van 214 gelijk is gebleven (4,8 nachten). Voor Groningen is het gemiddelde aantal nachten per toeristische vakantie gedaald (4, nachten in 215 ten opzichte van 4,8 nachten in 214). In grafiek 3 valt de verdeling af te lezen van het aantal vakanties naar verblijfsduur. Hier zijn zowel de toeristische als de vaste standplaatsvakanties meegeteld. Grafiek 3: Verdeling aantal vakanties naar verblijfsduur (toeristische en vaste standplaatsvakanties) Nederland Groningen % 2% 4% 6% 8% 1% 2-4 dgn 5-8 dgn 9-15 dgn 3. WERKGELEGENHEID Monitoringsvraag: De ontwikkeling van de werkgelegenheid in de sector recreatie en toerisme in de provincie Groningen en in vergelijking met Nederland als totaal Voor de cijfers in deze paragraaf is gebruik gemaakt van LISA, 214. LISA is een databestand met gegevens over alle vestigingen in Nederland waar betaald werk wordt verricht. LISA krijgt haar gegevens aangeleverd uit het provinciaal werkgelegenheidsregister. Bij de berekening van de werkgelegenheid in de sector toerisme en recreatie wordt een landelijk ontwikkelde methodiek gebruikt, de zogenaamde landelijke standaard. Bij deze methodiek worden niet alle SBI-codes volledig meegeteld, maar er wordt gewerkt met wegingsfactoren die aangeven voor hoeveel procent iedere SBI-code meetelt. Dit omdat een aantal SBI-codes slechts een zijdelingse relatie hebben met de sector R&T. 3.1 Totale toeristisch-recreatieve werkgelegenheid In 215 waren er in Groningen bij 3.73 vestigingen banen (tabel 1) in de toeristischrecreatieve sector (fulltime en parttime). In 215 zijn er 1 vestigingen bijgekomen t.o.v Tabel 2: Ontwikkeling werkgelegenheid (full- en parttime) recreatie en toerisme Groningen, Fulltime en parttime banen Groningen Nederland cultuur, recreatie en amusement detailhandel/groothandel horeca logiesverstrekking overig sport vervoer TOTAAL R&T sector TOTAAL werkgelegenheid % R&T 5,6% 5,7% 5,6% 5,7% 5,7% 6,5% Bron: LISA, 215 8

10 De totale werkgelegenheid is in de provincie Groningen met,3% toegenomen ten opzichte van 214. In Nederland nam de totale werkgelegenheid toe met,5 %. Dit loopt dus min of meer met elkaar in de pas. In Groningen is de werkgelegenheid in de sector R&T met,2 % heel licht gestegen (grafiek 4) ten opzichte van 214. Groningen blijft wat dit betreft achter bij Nederland, waar de werkgelegenheid in de sector met 3,1% is toegenomen. Grafiek 4: Jaarlijkse werkgelegenheidsgroei t.o.v. het voorgaande jaar (%) Groningen, R&T Totaal Bron: Lisa, Werkgelegenheid sector recreatie en toerisme t.o.v. andere sectoren in Groningen Om het belang van de sector R&T voor wat betreft de werkgelegenheid weer te geven is in onderstaande grafiek de omvang van de sector weergegeven in vergelijking met andere sectoren. Uit grafiek 5 valt af te lezen dat de sector R&T met een aandeel van 5,7% groter is dan bijvoorbeeld de sector landbouw (3,3%) en iets kleiner dan de overheid (6,4%). (De sector recreatie en toerisme is samengesteld uit onderdelen van de andere sectoren die met blauwe balkjes in de grafiek zijn weergegeven. De balkjes samen tellen dus niet op tot 1). Grafiek 5: werkgelegenheid sector R&T afgezet tegen andere sectoren in Groningen, 215 2% 15% 1% 5% % Bron: LISA, 215 9

11 4. BESTEDINGEN Monitoringsvraag: bestedingen dag- en verblijfsrecreatie. De cijfers in deze paragraaf zijn afkomstig uit het Continu Vakantie Onderzoek 215 en het Continu VrijeTijds Onderzoek 215 (en de deelrapportage Groningen vs Nederland - R&T standaard), van het NBTC NIPO. De onderzoeksperiode van het CVTO liep van 1 januari 215 t/m 31 december 215 (in de vorige edities liep het onderzoek van september t/m september). De steekproeven van het CVTO zijn afkomstig uit TNS NIPObase; het access panel van TNS NIPO (database van ruim 15. personen, die via hun eigen pc meewerken aan allerlei vormen van onderzoek). Wekelijks werd een netto ad-hoc steekproef van zo n 375 personen (representatief voor de Nederlandse bevolking) getrokken uit de database. De respondenten beantwoordden vragen over hun vrijetijdsgedrag van de afgelopen week. In totaal zijn er in 52 metingen van respondenten gegevens over activiteiten verzameld. Om ook op jaarbasis uitspraken te kunnen doen over de deelname van de Nederlandse bevolking aan diverse activiteiten werd aanvullend één keer bij personen de participatie en frequentie voor alle te onderscheiden activiteiten gemeten. 4.1 Bestedingen tijdens vakanties 55,3 miljoen bestedingen tijdens toeristische vakanties in Groningen 33. vakanties x 182,6 besteding p.p. Groningen +17% (t.o.v. 214) NL +3,9% (t.o.v. 214) Groningen: 36,3 p.p.p.d. NL: 33,4 In totaal is in 215 tijdens toeristische vakanties in Groningen 55,3 miljoen besteed door Nederlandse vakantiegangers (33. * 182,6 p.p). Dit is 17% meer dan in 214 (ca. 47,1 miljoen). In Groningen zijn de bestedingen tijdens toeristische vakanties ten opzichte van 214 sneller gestegen dan in Nederland totaal (+ 3,9% t.o.v. 214). Gemiddeld werd tijdens een toeristische vakantie in Groningen in ,6 per persoon besteed. Dit komt neer op gemiddeld per persoon per dag 36,3, dit ligt boven het landelijk gemiddelde ( 33,4 per persoon per dag). Tellen we ook de vaste standplaats vakanties mee dan is er door Nederlanders in 215 in Groningen iets meer dan 63 miljoen besteed. Dit is 15 % meer dan de 55 miljoen in 214. In Nederland totaal zijn de bestedingen met 4% gestegen ten opzichte van 214. De gemiddelde besteding per persoon tijdens alle vakanties in Groningen is miljoen bestedingen tijdens alle vakanties in Groningen 369. vakanties x 171, besteding p.p. Groningen +15% (t.o.v. 214) NL +4% (t.o.v. 214) Grafiek 6: Bestedingen: verdeling per kostensoort per persoon aan toeristische vakanties in Groningen vervoer naar bestemming verblijf vervoer op bestemming horeca excursies/entre e winkels 1

12 4.2 Bestedingen tijdens uitstapjes in Groningen In de landelijke standaard voor het bepalen van de economische betekenis van dagrecreatieve activiteiten is ervoor gekozen om - in aansluiting op de in Europa gehanteerde afbakening - een ondergrens van twee uur (incl. voor- en natransport) te hanteren en deze 'uitstapjes' te noemen. De definitie van een uitstapje luidt dan als volgt: een recreatieve activiteit die buiten de eigen woning 659,7 miljoen bestedingen tijdens uitstapjes in Groningen uitstapjes x p.p. Groningen +,1% (t.o.v. 213) NL - 3,2% (t.o.v.213) Groningen: 13,89 p.p.p.d. NL: 14,72 5. BEZOEKERSAANTALLEN DAGATTRACTIES monitoringsvraag: indicatie van aantal bezoekers dagattracties. wordt ondernomen en waarbij men minimaal twee uur van huis is (inclusief reistijd) of een combinatie van twee of meer activiteiten die langer dan twee uur duurt. Bezoeken aan familie of kennissen zijn geen uitstapjes. Nederlanders hebben in uitstapjes gemaakt in Groningen. Gemiddeld werd tijdens deze uitstapjes 13,89 per persoon uitgegeven. Dit bedrag ligt,83 onder het landelijk gemiddelde ( 14,72). De totale directe bestedingen aan uitstapjes in Groningen in 215 zijn 659,7 miljoen. De cijfers over in deze paragraaf zijn overgenomen uit de Toerisme Monitor 212. De cijfers over 213, 214 en 215 zijn verkregen door een aantal grote dagattracties in de provincie rechtstreeks te benaderen en via de website Tabel 3: Bezoekcijfers van enkele grote dagattracties in Groningen, Holland Casino Groningen Landgoed Nienoord (excl. Borg) Zwemparadijs Tropiqua Fontana Resort Bad Nieuweschans Groninger Museum Stichting Vesting Bourtange Klooster Ter Apel Nederlands Stripmuseum borgen, waarvan: Nienoord Menkema Landgoed Fraeylemaborg Verhildersum TOTAAL Bron: 213/ 214/215: provincie Groningen, 214/215: www. museumhuisgroningen.nl, : Toerisme Monitor 212 Alle dagattracties samen hebben bezoekers verwelkomd. Dat is,5% meer dan in 214. Als je de dagattracties afzonderlijk bekijkt hebben de volgende dagattracties meer bezoekers ontvangen in 215: Holland Casino Groningen, Fontana Resort Bad Nieuweschans, Groninger Museum, Stichting Vesting Bourtange. 6. BRUG- EN SLUISPASSAGES Monitoringsvraag: ontwikkeling vaarrecreatie d.m.v. o.a. brug- & sluispassages. Ieder jaar wordt bij verschillende bruggen en sluizen in de provincie Groningen het aantal passerende recreatievaartuigen (deels handmatig) geregistreerd (tabel 4). Bij de sluizen worden alle recreatievaartuigen geteld die de sluis passeren, bij de bruggen alleen de vaartuigen die een 11

13 geopende brug passeren (sloepen die onder de gesloten brug door kunnen varen worden bijvoorbeeld niet meegerekend). De cijfers waren de afgelopen jaren niet altijd voor alle bruggen en sluizen beschikbaar. Sinds 212 worden ook gegevens opgevraagd bij gemeenten om een beeld te krijgen over het aantal passages op de route van Turfvaart naar Toervaart. Tabel 4: Brug- en sluistellingen, mei-september , incl. ontwikkeling '15 t.o.v. ' /- ('15 t.o.v. '14) Brug Roodehaan De Groeve Noord De Groeve Zuid Dorkwerdersluis Eexterbrug * * Euvelgunnerbrug Farmsum zeesluis Gaarkeuken Hunsingosluis (Zoutkamp) Vierverlatenbrug (Hoendiep) Lauwersoog (Robbengatsluis) Meedenerbrug * * Oostersluis Rengersbrug Boterdiepbrug Slochtersluis * Hoendiep (Briltil) * (Fanerbrug) Eurobrug (centrum Stadskanaal)** Traject Zuidlaardermeer- Bareveld/Hoogezand/Veend am** * TOTAAL Gemeente Vlagtwedde 8 e verlaat (naar Emmer-Compascuum) e verlaat (naar Duitsland) 6 e verlaat (naar Groningen) Ruiten Aa kanaal (keren gebruik van de sluis) Bron: provinciale tellingen **bron: gemeentelijke tellingen *geen data bekend In totaal is het aantal passages gestegen met 2.8 (met de opmerking dat niet voor alle telpunten over dezelfde periode is geteld als in 21) De Robbengatsluis bij Lauwersoog is al jaren het druktste passagepunt. Het aantal passages bij deze sluis is gestegen ten opzichte van afgelopen jaar. Na een aantal jaren van afname van het aantal passages en een stabilisatie vorig jaar zijn hier in 215 weer meer dan 12. passages (+37) geregistreerd. Bij de Groeve Zuid is de hoogste stijging van het aantal passages waargenomen; 599 meer passages dan in 214. Bij 15 van de 23 telpunten is een stijging van het aantal passages waargenomen. Het aantal waargenomen passages bij de Hunsingosluis in Zoutkamp is met het grootste aantal gedaald: 412 passages minder dan in 214. Ook op het traject van 'Van Turfvaart naar Toervaart' zijn minder passages waargenomen (-91). In grafiek 7 is de ontwikkeling van tien passagepunten (215) in Groningen weergegeven over de periode

14 Grafiek 7: Ontwikkeling van het aantal passages bij een aantal belangrijke passagepunten ( ) Bron: provinciale tellingen en gemeentelijke tellingen, Lauwersoog brug Roodehaan Farmsum Zeesluis Oostersluis Boterdiepbrug Rengersbrug De Groeve Zuid Hoendiep (Briltil) Eurobrug Zuidlaardermeer- Veendam In grafiek 8 is de ontwikkeling van het totaal aantal passages, waarvan gegevens bekend zijn over alle vijf jaren, geïndexeerd weergegeven (basisjaar=21). Het aantal passages is over de afgelopen 5 jaar redelijk stabiel gebleven. Grafiek 8: Brug- en sluistellingen recreatievaart Groningen, geïndexeerd. 11, 15, 1, 95, 9, Bron: provinciale tellingen, LEH, juni