Maatschappijleer Antwoorden belangrijkste opdrachten thema 6 werk. 6.1 Een leuke baan. 6.2 waarom werken we? Vragen blz. 134

Transcriptie

1 Maatschappijleer ntwoorden belangrijkste opdrachten thema 6 werk 6.1 Een leuke baan Vragen blz De rbowet moet voorkomen dat werkplekken ongezond of gevaarlijk zijn. Het doel van de rbowet is om de gezondheid, de veiligheid en het welzijn van werknemers te beschermen en te bevorderen. 4. Schilders: - Verf mag geen schadelijke stoffen bevatten. Dus werken met verf op waterbasis. - Ladders moeten elk jaar gekeurd worden. Loodgieters: - Bij werken op het dak: een veiligheidslijn aan een vast voorwerp. - Veiligheidsbril bij het knippen van lood of zink. 5. Eigen mening leerling. Gebruik enkele antwoorden van leerlingen voor een klassengesprek. Waarom is in de meeste gevallen hun situatie van nu anders dan over tien jaar? Leg eventueel de stelling voor: Werken doe je vooral om veel te verdienen. 6.2 waarom werken we? 2. Werken is aan de ene kant een plicht omdat je geld moet verdienen om van te kunnen leven. ls je niet wilt werken, krijg je ook geen uitkering voor je levensonderhoud Zie ook vraag 3. Werken is ook een recht omdat de overheid moet zorgen dat er voor iedereen een baan is. 3. Iedereen heeft recht op werk maar als dat niet lukt, bijvoorbeeld door ziekte, heb je recht op een uitkering. Dus iemand die niet kan werken, krijgt meestal geld (uitkering) om van te leven. 4. Deze dingen zijn nodig om in leven te blijven. Eerste levensbehoeften worden ook wel primaire levensbehoeften genoemd; daaronder verstaan we alles wat je nodig hebt om in leven te blijven. Het gaat dus om echt onmisbare goederen zoals voedsel, drinkwater, een dak boven je hoofd en kleding om je te beschermen tegen de kou. 8 Belangrijk of niet? blz. 138 wel niet Verpleegkundige 1 en 2 3 en 4 Kunstenaar 4, soms 3 1 en 2 vaak weinig utomonteur 1, 3 2, 4 Popzanger 1, 2, 3 (4) Beroepsvoetballer 1, 2, 3 4 1

2 9 Lampenzaak blz. 138 Je doel bereiken want Martin heeft met de lampenzaak een doel voor ogen. Hij wil de zaak namelijk moderniseren. Of: Erbij horen want Martin en zijn vader werken goed samen. Bovendien neemt hij de zaak van zijn ouders over zodat het een familiezaak blijft. 6.3 hoe kom je aan werk? 7 Dilemma blz. 140 Zie de toelichting in deze handleiding bij opdracht 8. Dilemma (werkboek, bladzijde 5). B C Clive moet kiezen tussen een eerlijk cv met de kans op voortdurende werkloosheid of een leugen in zijn cv om de kansen op een baan te vergroten. Het beste is om eerlijk te zijn, maar Clive heeft tijdens zijn negen maanden werkloosheid niks gedaan. Hij weet dat dat niet positief overkomt. Dus kiest hij voor een leugentje. ls je een cv verstuurt met verzonnen feiten, ben je WEL strafbaar. ls een werkgever later ontdekt dat je in je cv hebt gelogen, mag hij je op staande voet ontslaan. Eigen uitwerking klas. Vraag aan de klas: is je beter voordoen dan je bent hetzelfde als liegen? 8 Loonstrook blz. 140 Het brutoloon is 1.045,74 euro. Hier gaat 136,58 euro vanaf. De werknemer ontvangt: 909,16 euro. 9 Een goede baas of chef blz. 140 Eigen mening leerling. 1. Duidelijke instructies geven. 2. Rechtvaardig zijn. 3. Niet al te afstandelijk zijn. B Eigen mening leerling. Het lijkt mij WEL leuk om baas of chef te zijn, omdat ik dan zelf meer beslissingen kan nemen. En ik krijg nog meer loon ook. Het lijkt mij NIET leuk om baas of chef te zijn, omdat ik dan ook minder leuke beslissingen moet nemen, zoals zeggen dat iemand zijn werk niet goed doet. * C Ja, want een functioneringsgesprek is er voor om dingen op het werk te verbeteren. Wel ligt de zaak gevoelig. De beste aanpak is om te zeggen dat je zelf de werksfeer wilt verbeteren. Noem dan ook meteen voorstellen voor verbeteringen en vraag ook of hij suggesties heeft. Dus aan iets negatiefs toch een positieve draai proberen te geven. 2

3 6.4 Met werk kom je verder 7 Maatschappelijke ladder blz. 142 De namen van de beroepen: Vakkenvuller. B Boer. C Rechter. D Dakdekker. E Zakenman en -vrouw. F Burgemeester. G Docente. H rtiest (Gers Pardoel). Het kan zijn dat de leerlingen van mening verschillen over de status van een enkel beroep. Bijvoorbeeld over de status van een vuilnisman. Een leerling kan van mening zijn dat een vuilnisman belangrijker is dan een zanger omdat hij ervoor zorgt dat alles schoon blijft. Maar in de regel zullen de leerlingen aardig overeenstemmen in hun oordeel over de status van beroepen. 8 Maatschappelijke positie blz. 142 Een ober heeft een hogere maatschappelijke positie. Voor dit beroep is meer kennis nodig over omgangsvormen, etiquette, kennis van wijn, enzovoort. * B Voorbeeldantwoord: Een ober kan bijvoorbeeld doorleren voor wijnkelner (sommelier) of restaurantmanager. 6.5 ls het tegenzit 7 Op staande voet ontslag blz. 145 Situatie Op staande voet ontslag? 1. Je komt regelmatig te laat. J Uitleg: dat bemoeilijkt het samenwerken met collega s of het veroorzaakt klachten van klanten. De werkgever zal waarschijnlijk al vaak iets hebben gezegd daarover. Kom je dan nog geregeld te laat, dan is ontslag op staande voet mogelijk. 2. Je neemt stiekem kopieerpapier mee van je werk. J Uitleg: dat is diefstal. Het hoeft bij diefstal niet om grote bedragen te gaan. 3. Je rookt hasj in je middagpauze. J Uitleg: als je stoned bent, functioneer je niet goed. Het is vergelijkbaar met dronken op het werk verschijnen. Het kan ongelukken op je werk veroorzaken. 3

4 8 Jeugdwerkloosheid blz. 145 C B Voorbeeldantwoord: - Jongeren hebben vaak geen of weinig werkervaring. Werkgevers nemen liever iemand met veel werkervaring. - Sommige jongeren gaan zonder diploma van school en worden daardoor niet aangenomen. - Bij een slechte economie nemen werkgevers geen nieuwe mensen (= vooral schoolverlaters) aan. - Bij een slechte economie ontslaan werkgevers soms eerst de personen die het laatst zijn gekomen. Dat zijn bijna altijd jongeren. Breng hier het principe Last in, first out ter sprake. Wat vinden de leerlingen van dit principe? Laat ze ook kijken naar de belangen van oudere werknemers die bijvoorbeeld al dertig jaar bij het bedrijf werken. Voorbeeldantwoord: - Banenplannen om werkplaatsen te scheppen. - Zorgen dat jongeren met een diploma van school komen. - Werkgevers premies geven als zij jongeren in dienst nemen. - Jongeren zonder diploma opleidingen laten volgen. - Het minimumloon voor jongeren afschaffen. Wat vinden de leerlingen van deze laatste maatregel? 9 Verschillende belangen blz. 145 Situatie Belang 1. een hoog loon WERKNEMERSBELNG Uitleg: dan verdien je meer. Maar het kost de werkgever meer geld. 2. veel carrièremogelijkheden WERKNEMERSBELNG Uitleg: dit bepaalt of je op kunt klimmen. 3. iemand makkelijk kunnen ontslaan WERKGEVERSBELNG Uitleg: dan hoeft een werkgever niet onnodig mensen in dienst te houden. Bijvoorbeeld als er even geen werk meer is of als iemand niet goed presteert. 4

5 4. winst maken BELNG VOOR LLEBEI Uitleg: voor de werkgever betekent winst geld verdienen, voor de werknemer dat zijn baan zeker is. Opmerking: alleen werkgeversbelang is ook goed. Grote ondernemingen met prachtige winstcijfers schrappen evengoed banen of verplaatsen het werk naar lagelonenlanden met het doel om de loonkosten te drukken. 10 Ontslag door internet blz. 146 Voorbeeldargumenten: De Zwitserse Facebook-gebruikster is TERECHT ontslagen, want als je thuis achter de pc zit, ben je ook in staat om te werken. De Zwitserse Facebook-gebruikster is ONTERECHT ontslagen, want, thuis even achter de computer zitten is heel wat anders dan druk op je werk bezig zijn. De 16-jarige Engelse is TERECHT ontslagen, want zij laat zich erg negatief uit over het bedrijf waar ze werkt (= antireclame). De 16-jarige Engelse is ONTERECHT ontslagen, want je mag toch wel zeggen dat je baan niet leuk is? Het is wat anders als zij het vervelende werk niet goed doet. Docente Liesbeth is TERECHT ontslagen, want een docent moet buiten schooltijd niet privé met leerlingen omgaan. Docente Liesbeth is ONTERECHT ontslagen, want het contact via Netlog was alleen bedoeld om de sfeer te verbeteren. 6.6 De verzorgingsstaat 7 Welke uitkering? blz. 148 situaties uitkering 1. Sjoerd werkt als vrijwilliger in een houtzaagmolen. Hij is 66 jaar. OW 2. Parish (22 jaar) werkt in een rozenkwekerij. In de winter krijgt ze griep en ligt een week Ziekengeld ziek op bed. 3. Tuncay gaat meteen na het behalen van zijn mbo-diploma werken in het restaurant van zijn oom in Turkije. ls hij na vijf jaar in Nederland terugkomt, vindt hij geen werk. bijstand (ter beoordeling) WW krijgen mensen als zij in Nederland hun baan verliezen. 4. Harold werkt al tien jaar als vrachtwagenchauffeur bij een groothandel in eieren. Bij een reorganisatie raakt hij zijn baan kwijt. WW 8 Waar of niet waar? blz. 148 uitspraak waar niet waar 1. Uitkeringen van volksverzekeringen worden betaald uit de belastingen. X 2. In de VS hebben de meeste mensen twee banen. X 3. Ouders met kinderen onder de 18 jaar krijgen kinderbijslag. X 4. Zwartwerkers betalen geen belasting. X * 5. Om de uitkeringen te kunnen betalen, zijn de regels strenger geworden. X * 6. ls je 63 jaar bent, heb je recht op een OW-uitkering. X * 7. ls je zelf ontslag neemt, heb je geen recht op bijstand. X 5

6 Toelichting bij uitspraak 7: de gemeente oordeelt daarover. ls iemand door eigen schuld zijn baan kwijt raakt, volgt meestal geen bijstandsuitkering. De gemeente beschouwt dit dan als een tekortschietend besef van verantwoordelijkheid voor de voorziening in het bestaan. In het enkele geval dat de gemeente door verzachtende omstandigheden wel tot een bijstandsuitkering besluit, gelden er strenge regels over het inkomen van de partner en eventueel eigen geld. Ook is er de arbeidsplicht die oplegt dat de aanvrager werk moet aanvaarden ook als dat niet aansluit bij zijn opleiding, slechter betaalt dan de eerdere baan of tijdelijk is (uitzendbureau). 9 Wat doe jij? blz. 148 Voorbeeldargumenten: Ik zou PETER de nieuwe nier geven omdat hij in zijn leven een heel groot bedrag aan premies betaald heeft. Ik zou DE RIJKE MN de nieuwe nier geven omdat hij het ziekenhuis veel geld biedt. Dat geld kan het ziekenhuis goed gebruiken. Ik zou YVONNE de nieuwe nier geven omdat zij jong is en nog een heel leven voor zich heeft. 10 Bijstand blz. 149 B Eigen mening leerling. Voorbeelden van argumenten: Ik vind het WEL EEN goed idee dat een werkloze bij de gemeentereiniging moet helpen in ruil voor een bijstandsuitkering, omdat de werkloze dan een tegenprestatie levert voor het geld dat hij/zij ontvangt. Dit zorgt ervoor dat een werkzoekende niet te gemakkelijk gaat denken over zijn eigen werkloosheid of meent dat een uitkering iets vanzelfsprekends is. Ik vind het GEEN goed idee dat een werkloze bij de gemeentereiniging moet helpen in ruil voor een bijstandsuitkering, omdat hij/zij van dat werk niks leert. Bijvoorbeeld een cursus heeft dan veel meer nut. Eigen mening leerling. Voorbeelden van argumenten: Ik vind NIET dat een bijstandsmoeder drie ochtenden in de week kan helpen in een verzorgingstehuis, want een moeder heeft al de handen vol aan de opvoeding van haar kinderen. Ik vind WEL dat een bijstandsmoeder drie ochtenden in de week kan helpen in een verzorgingstehuis, want daar leert ze van en de kinderen kunnen best in de tussentijd worden opgevangen door (oudere) familieleden, kennissen of buren. 6