E-MOVO Hoe gezond zijn jongeren in de regio Nijmegen?

Transcriptie

1 E-MOVO Hoe gezond zijn jongeren in de regio Nijmegen?

2 E-MOVO (Elektronische MOnitor en VOorlichting) is een grootschalig jongerenonderzoek van de GGD en in Oost-Nederland. Dit onderzoek wordt om de vier jaar uitgevoerd op scholen in het voortgezet onderwijs. In de regio Nijmegen hebben leerlingen van en 4 in het najaar van 2011 tijdens een lesuur een digitale vragenlijst ingevuld over onderwerpen die met hun gezondheid te maken hebben. Deze factsheet beschrijft kort de belangrijkste uitkomsten van de ruim 6000 ingevulde vragenlijsten. Dankzij de hoge respons (90% van de leerlingen deed mee) geven de uitkomsten een betrouwbaar beeld van de gezondheid van jongeren in de regio Nijmegen anno De uitkomsten worden vergeleken met 2003 en 2007, toen hetzelfde onderzoek werd gehouden. Het volledige onderzoeksrapport is te vinden op (onderzoeksrapporten/ jongeren). Allochtone jongere voelt zich Nederlands Volgens de gangbare CBS-definitie van etniciteit is 18% van de jongeren in de regio Nijmegen van niet-nederlandse herkomst. Vraag je jongeren zelf tot welke bevolkingsgroep zij zich rekenen, dan ligt dat percentage een stuk lager: 7% beschouwt zichzelf van niet-nederlandse herkomst. Ziekteverzuim blijft hoog Het percentage jongeren dat in de voorgaande vier weken één of meer dagen niet naar school ging vanwege ziekte, ligt op 38%. Dat percentage is hoog, maar vergelijkbaar met de rest van Oost-Nederland en gedaald ten opzichte van 2007 (toen 43%). Het ziekteverzuim is hoger bij meisjes dan bij jongens en hoger bij leerlingen dan bij -leerlingen. Spijbelen is sterk gedaald Eén op de tien jongeren heeft in de voorgaande vier weken gespijbeld. De meeste spijbelaars spijbelden 1 of 2 lesuren. Als voornaamste redenen om te spijbelen, noemen ze geen zin of teveel tussenuren. Vierdeklassers spijbelen aanzienlijk vaker dan tweedeklassers. Sinds 2003 is het spijbelen duidelijk gedaald; in de regio Nijmegen relatief nog meer dan in Oost-Nederland. Figuur 1 Heeft in de voorgaande vier weken gespijbeld % man vrouw

3 Psychisch welbevinden vraagt aandacht Het psychisch welbevinden onder jongeren laat geen duidelijke veranderingen zien, maar blijft punt van aandacht: één op de zes jongeren kampt in enige mate met depressieve gevoelens en één op de zeven jongeren heeft een verhoogd risico op psychosociale problemen. Voor beide onderwerpen geldt dat ze meer voorkomen bij meisjes, in, op het, en vooral bij jongeren uit gezinnen die moeite hebben om financieel rond te komen. Figuur Psychosociale problemen % Meeste jongeren zijn gelukkig Met de meeste jongeren gaat het goed: zij voelen zich gezond en gelukkig. De jongeren uit het onderzoek geven voor hun geluk gemiddeld het rapportcijfer 7,7. Jongeren met een sterke indicatie voor psychosociale problemen geven zichzelf gemiddeld een 6,0 en jongeren met ernstige depressieve gevoelens geven zichzelf een 5,6. Ruim kwart beweegt onder de maat Sportbeoefening, al dan niet bij een vereniging, fietsen naar school en gym op school, geven bij elkaar een beeld van de hoeveelheid uren die jongeren per week bewegen. Hieruit blijkt dat ruim een kwart van de jongeren minder dan 7 uur per week beweegt en dat is beslist te weinig. Fietsen naar school levert de grootste bijdrage aan het beweegpatroon; vandaar dat jongeren uit gemeenten die verder van school af liggen, relatief meer bewegen. Driekwart van de jongeren is lid van een sportvereniging. man vrouw Figuur 3 Percentage jongeren dat 7 uur of meer per week beweegt % geen moeite rondkomen moeite rondkomen verhoogd grensgebied Beuningen Druten Groesbeek Heumen Millingen ad R. Mook Nijmegen Ubbergen West MW. Wijchen

4 Groente- en fruitconsumptie veel te laag Het gebruik van groente en fruit ligt nog steeds ver beneden de aanbevolen hoeveelheden. Slechts 43% van de jongeren eet dagelijks groente en 31% eet dagelijks fruit. Eén op de vijf jongeren eet hooguit 4 keer per week groente en de helft eet hooguit 4 keer per week fruit. Van de jongeren eet 15% zelfs vrijwel nooit fruit. Figuur 4 Groente- en fruitconsumptie Minder alcohol, behalve bij 16-jarigen Sinds 2003 is het alcoholgebruik bij jongeren aanzienlijk gedaald. Ook de tolerantie van ouders is in diezelfde periode gedaald. In 2011 geldt dat veel jongeren afspraken met hun ouders hebben over alcoholgebruik. Meestal is dat een afspraak over de leeftijd waarop alcohol gedronken mag worden of het zijn afspraken over de hoeveelheid alcohol. Afspraken over hoeveelheid lijken nog niet erg effectief, want driekwart van de drinkende jongeren drinkt regelmatig vijf of meer glazen per keer. groente % Figuur 5 Alcoholgebruik in de voorgaande vier weken % 2011 fruit max 4x per week 5-6x per week dagelijks Meisjes schatten zichzelf te zwaar Uit E-MOVO blijkt dat 33% van de meisjes zichzelf te zwaar noemt. De meetgegevens van de afdeling Jeugdgezondheidszorg laten zien dat het percentage meisjes met overgewicht ongeveer 16% is. Meisjes schatten zichzelf dus zwaarder in dan ze zijn. Bij jongens is dit helemaal niet het geval. jongens meisjes De gunstige trend voor alcohol geldt alleen voor de jongeren onder de 16 jaar. Voor de 16-jarigen zien we vrijwel geen daling in alcoholgebruik. Figuur 6 Alcoholgebruik in de voorgaande vier weken naar leeftijd % 13 jr 14 jr 15 jr 16 jr 13 jr 14 jr 15 jr 16 jr

5 Minder rokers, cannabis populair in de regio Vijftien procent van de jongeren rookt, waarvan de helft dagelijks. Dit is een daling ten opzichte van 2003 (20%) en 2007 (18%). Het roken in is veel lager dan in (6% versus 25%). Daarnaast is er een groot verschil tussen -leerlingen en havo/ vwo-leerlingen (22% versus 12%). Bij ruim één op de drie rokende jongeren weten de ouders niet dat hun kind rookt; jongeren roken vooral op straat of op het schoolplein. Ook het gebruik van cannabis (wiet of hasj) is gedaald ten opzichte van In vergelijking met Oost-Nederland blijft het cannabisgebruik in onze regio nog duidelijk hoger. Figuur 7 Cannabis (wiet of hasj) gebruikt in voorgaande vier weken % jongens meisjes Seksuele ervaring groter bij ers Van de jongeren in de regio Nijmegen geeft 17% aan ooit met iemand naar bed te zijn geweest, waarvan de helft regelmatig. Logischerwijs zijn dit aanzienlijk meer jongeren uit dan. Bij de vierdeklassers zie je duidelijk dat het percentage jongeren dat geslachtsgemeenschap heeft, groeit naarmate het opleidingsniveau lager wordt: van 11% op het vwo, 31% op de havo tot 39% op het. De helft van de jongeren met seksuele ervaring gebruikt altijd een condoom. Tolerantie homoseksualiteit neemt toe Vanaf 2003 is in de regio Nijmegen een verbetering te zien van de tolerantie ten aanzien van homoseksualiteit. Meisjes zijn veel toleranter dan jongens en -leerlingen zijn toleranter dan -leerlingen. Niettemin staan ook in 2011 jongeren nog steeds duidelijk kritischer tegenover twee zoenende jongens dan tegenover een zoenende jongen en meisje. Figuur 8 Percentage jongeren dat het erg raar of verkeerd vindt als twee meisjes/vrouwen of twee jongens/ mannen op elkaar verliefd zijn % jongens meisjes

6 Aanbevelingen Integrale aanpak, individuele én collectieve oplossingen Gezondheidsbevordering werkt alleen via een samenhangende aanpak, waarbij voorlichting en educatie gekoppeld worden aan veranderingsactiviteiten in de omgeving van de jongere. Antwoorden moeten meer gezocht worden in de combinatie van individuele én collectieve oplossingen: individuele oplossingen daar waar nodig, collectieve oplossingen daar waar mogelijk. Verbinden van signalering en preventie op school De verbinding tussen individuele en collectieve zorg kan heel goed gelegd worden op school, waar zowel de signaleringsfunctie als preventiefunctie van de GGD zijn verankerd: de verzuimarts, jeugdarts en schoolverpleegkundige pikken signalen op. Deze signalen worden vervolgens vertaald in effectief gezondheidsbeleid voor de school. De Gezonde School-methode biedt hierbij goede aanknopingspunten (zie: Meer aandacht voor psychisch welbevinden, financiële thuissituatie, en jongerencommunicatie Uit E-MOVO blijkt dat het psychisch welbevinden van jongeren sinds 2003 niet is verbeterd. Nieuwe ontwikkelingen op het terrein van mentale gezondheidsbevordering bieden aanknopingspunten voor de toekomst. Uit E-MOVO blijkt dat jongeren uit een gezin met financiële problemen, een duidelijke risicogroep zijn: op veel gezondheidsaspecten scoren zij relatief slecht. Begeleiding van deze jongeren (en hun gezin) vraagt om actieve signalering en hulp die verder gaat dan schuldhulpverlening. Uit E-MOVO blijkt dat jongeren behoefte hebben aan informatie die te maken heeft met hun gezondheid. Zij laten weten dat zij best meer willen weten over gezond leven, maar dan op een wijze die hen aanspreekt. Dit geeft een uitdaging voor de toekomst. Regels en afspraken Voor leefstijlaspecten (zoals voeding, bewegen, alcohol en roken) en voor schoolverzuim is het belangrijk dat zowel ouders als scholen duidelijk grenzen aangeven. E-MOVO laat zien dat op het vlak van spijbelen en alcoholgebruik vooruitgang is geboekt die samenhangt met duidelijkere of strengere regels. Zie voor uitgebreide algemene aanbevelingen en aanbevelingen per thema het rapport E-MOVO Te downloaden op: (onderzoeksrapporten/jongeren). Colofon Tekst en figuren Marlene van der Star (epidemioloog). Uitgave GGD Regio Nijmegen Gezondheidsbevordering en Epidemiologie Overname van gegevens is toegestaan, mits voorzien van bronvermelding Jaar van uitgave: 2012