Alcohol FACT. Twee op de drie jongeren heeft weleens gedronken. Helft 4 e -klassers heeft recent gedronken SHEET. Gelderland-Zuid E-MOVO

Transcriptie

1 Gelderland-Zuid E-MOVO De resultaten in deze factsheet zijn afkomstig uit het 4 e E-MOVO jongerenonderzoek. In 2015 werd dit onderzoek uitgevoerd onder ruim leerlingen in het voortgezet onderwijs in Gelderland-Zuid. Via een digitale enquête beantwoordden leerlingen in klas 2 en 4 vragen over gezondheid, welzijn en leefstijl. FACT SHEET Het (overmatig) drinken van alcohol kent een aantal negatieve gevolgen. Denk bijvoorbeeld aan bewusteloosheid, ontremming, afname van de reactiesnelheid, alcoholvergiftiging, slechte nachtrust en een kater. Op de lange termijn kan het leiden tot sociale problemen, psychose, vermagering, aantasting van het maagslijmvlies en kanker. Voor jongeren is het drinken van alcohol extra ongezond, omdat ze nog in de groei zijn. Het kan de ontwikkeling van hun hersenen verstoren, waardoor de prestaties op school of werk kunnen verminderen. Ook leidt alcoholgebruik tot controlevermindering, wat kan resulteren in ongelukken, agressie en onveilig vrijen. Twee op de drie jongeren heeft weleens klas 2 Glas of meer Paar slokjes klas 4 Van alle jongeren heeft 2 op de 3 weleens alcohol. Bij 1 op de 4 jongeren gaat dit alleen om een paar slokjes, bij 2 op de 5 om een heel glas of meer. Van alle jongeren heeft 35% recent alcohol. Het gaat hier dan meestal om een heel glas of meer. Recent alcohol Helft 4 e -klassers heeft recent Glas of meer Paar slokjes Ja De meeste jongeren beginnen met het drinken van alcohol, wanneer ze al iets ouder zijn. In de 2e klas heeft de helft nog nooit alcohol. Bij de andere helft gaat het meestal om een paar slokjes en zijn het vooral jongens en vmbo ers die dit doen. In de 4e klas hebben 4 van de 5 jongeren al weleens. Bij 3 van de 5 is dit een heel glas of meer. De helft van de 4e-klassers heeft recent. Meisjes drinken in de 4e klas even vaak als jongens.

2 Kwart jongeren heeft recent veel Het drinken van veel alcohol in korte tijd (5 glazen of meer op 1 gelegenheid) noemen we binge -drinken. Binge-drinken is extra schadelijk voor de gezondheid. Van alle jongeren heeft een kwart dit recent gedaan. Onder de vierdeklassers gaat het om 37%. Hoe lager de opleiding, hoe groter de kans op bingedrinken. Van de 4e-klassers op het vmbo heeft 45% recent binge. Op het vwo is dat 20%. Van alle jongeren is 30% weleens dronken of aangeschoten geweest. Bij iets meer dan de helft hiervan, was dit in de afgelopen 4 weken. Minder jongeren drinken Er zijn steeds minder jongeren die recent alcohol hebben. In 2003 had 2 op de 3 jongeren recent alcohol, in 2015 is dit gedaald naar 1 op de 3. Ook het percentage jongeren dat binge-drinkt is afgenomen van 41% in 2003 naar 24% in In het algemeen is er dus een dalende trend te zien voor alcoholgebruik. Hoewel er minder jongeren drinken (35%), drinken ze wel vaak teveel (24%). Voorheen was er dus een grotere groep die een klein beetje dronk. Trend alcoholgebruik Recent binge vmbo havo vwo klas 2 klas 4 In de afgelopen 4 wkn alcohol In de afgelopen 4 wkn binge Grote verschillen in bingedrinken tussen gemeenten Drinken gebeurt vooral thuis met vrienden Wat betreft het binge-drinken onder jongeren zijn er grote verschillen tussen gemeenten. In Nijmegen is het percentage dat recent heeft binge- het laagst, namelijk 18%. In West Maas en Waal is dit 2 keer zo hoog met 36%. Weinig jongeren die alcohol drinken, kopen het zelf. Meestal krijgen ze het van vrienden of ouders. Het drinken zelf gebeurt meestal bij iemand thuis, samen met vrienden % % % % % Recent binge per gemeente 2

3 3

4 Ouders hebben invloed Eén op de drie ouders raadt hun kind af om alcohol te drinken, of vindt dat het minder moet drinken. Een kwart verbiedt hun kind om te drinken. Maar er zijn ook ouders die het goed vinden (18%), of er niks over zeggen (7%). Ouders van wie het kind recent heeft, vinden alcohol drinken vaker goed (39%) dan ouders van niet-drinkende kinderen (7%). Ze blijken drinken ook minder vaak af te raden (22%) of te verbieden (4%) dan ouders van wie hun kind niet drinkt (resp. 37% en 36%). Dat ouders invloed hebben op het drinkgedrag van hun kinderen, blijkt ook uit ander onderzoek. Kind drinkt Kind drinkt niet Wat vinden ouders ervan dat hun kind drinkt? Samenhang met andere uitkomsten Jongeren die recent alcohol hebben, roken vaker. Ook is de kans groter dat ze blowen of andere drugs gebruiken. Middelengebruik lijkt dus met elkaar samen te hangen. Jongeren die drinken, hebben vaker al eens seks gehad. Daarbij hebben ze ook een grotere kans op een ongewenste seksuele ervaring. Het feit dat alcohol remmingen wegneemt, is hiervoor een mogelijke verklaring. Ook alcoholgebruik en schoolverzuim hangen samen. Jongeren die recent alcohol dronken, waren vaker absent. Tot slot blijkt er een duidelijke samenhang te bestaan tussen alcohol drinken en risicovol social media- gebruik. Het is moeilijk aan te geven hoe factoren elkaar precies beïnvloeden. Wel lijkt er een groep jongeren te zijn die in het algemeen meer risicogedrag vertoont. afraden verbieden goed geen niks over vinden mening zeggen Ouders verhogen afspraak leeftijdsgrens naar 18 jaar In 2014 is de leeftijd waarop jongeren mogen drinken, verhoogd van 16 jaar naar 18 jaar. Een derde van de jongeren heeft een afspraak met de ouders over de leeftijd waarop ze voor het eerst alcohol mogen drinken. In 2011 was dit meestal nog 16 jaar (23%), maar nu is dit 18 jaar geworden (22%) Welke leeftijdsgrens hanteren ouders? < 16 jr 16 jr 17 jr 18 jr jr Risicogroepen Sommige groepen jongeren lopen een groter risico om (veel) alcohol te drinken. Een voor de hand liggende factor is de leeftijd. Zo begint het drinken van alcohol voornamelijk in de 4e klas. Met name voor binge-drinken geldt dat dit vaker op het vmbo gebeurt. Autochtone jongeren lopen meer risico dan allochtone jongeren op het drinken van (veel) alcohol. Dit wordt met name verklaard door het geloof van moslim-jongeren, dat drinken verbiedt. Tot slot lopen jongeren van wie de ouders alcohol drinken (stilzwijgend) goedkeuren, meer risico. 4

5 Aanbevelingen Aandacht voor vmbo-leerlingen Het regionale alcoholmatigingsbeleid in de afgelopen jaren (b)lijkt effect te hebben. Het alcoholgebruik onder jongeren daalt over de hele linie. Duidelijk is ook dat jongeren op het vmbo meer drinken dan op havo/vwo. De preventiemaatregelen geen alcohol onder de 18 moeten zich de komende jaren dan ook met name richten op de vmbo-leerlingen, zowel op school, thuis als in de horeca. Vooral dit laatste is een lastige opgave, aangezien jongeren de alcohol hier meestal niet zelf kopen, maar krijgen van vrienden die wel 18 jaar of ouder zijn. Aanpak op maat Het alcoholgebruik van jongeren is niet alleen afhankelijk van hun sociale omgeving, maar ook van persoonlijke kenmerken. Zo zijn er jongeren die vaker risico s opzoeken dan anderen. Ook bestaan er (grote) verschillen tussen het ontwikkelingstempo en de levensfase waarin een jongere verkeert. Een vmbo-leerling wordt sneller klaargestoomd voor het volwassen leven dan een vwo-leerling, onder meer vanwege de aard van de opleiding (gericht op de beroepspraktijk) en het kortere leertraject. Dit kan zijn weerslag hebben op de leeftijd waarop een vmbo-leerling gaat experimenteren. Van belang is om dit soort aspecten mee te nemen in de preventieaanpak Voorlichting aan ouders Opvallend is dat ouders die minder streng zijn ten aanzien van alcoholgebruik, vaker kinderen hebben die alcohol drinken. Dit is in lijn met de wetenschappelijke inzichten op het gebied van alcoholmatiging: streng en normatief zijn, werkt matigend. Het is belangrijk om ouders te informeren en ondersteunen op dit thema, aangezien zij van grote invloed zijn op het gedrag van hun kinderen. Gelderland-Zuid 5 Uitgever: GGD Gelderland-Zuid Auteur: Ralf Hermsen onderzoek@ggdgelderlandzuid.nl