Roken FACT. Een op de tien jongeren rookt wekelijks SHEET. Gelderland-Zuid E-MOVO Rookt regelmatig. Ooit gerookt

Transcriptie

1 Gelderland-Zuid E-MOVO De resultaten in deze factsheet zijn afkomstig uit het 4 e E-MOVO jongerenonderzoek. In 2015 werd dit onderzoek uitgevoerd onder ruim leerlingen in het voortgezet onderwijs in Gelderland-Zuid. Via een digitale enquête beantwoordden leerlingen in klas 2 en 4 vragen over gezondheid, welzijn en leefstijl. FACT SHEET In 2013 overleden ruim mensen aan een aandoening die gerelateerd is aan roken. Voorbeelden hiervan zijn longkanker en hart- en vaatziekten. veroorzaakt hiermee een groot deel van de sterfgevallen in Nederland 1. Rokers die jong zijn begonnen met roken, blijken op latere leeftijd gemiddeld meer sigaretten per dag te roken en hebben meer moeite om te stoppen 2. Veel gezondheidswinst is dus te behalen in het ontmoedigen van jongeren om te gaan roken. Een op de tien jongeren rookt wekelijks Van alle jongeren geeft 17% aan ooit een hele sigaret of meer te hebben gerookt. Een paar trekjes heeft 10% al weleens genomen. Het grootste deel (73%) geeft aan nog nooit te hebben gerookt. Van alle jongeren rookt 1 op de 20 dagelijks en bijna 1 op de 10 wekelijks. Logischerwijs wordt in de 2 e klas minder gerookt dan in de 4 e klas. In de 2 e klas rookt 94% niet en 4% regelmatig (wekelijks of vaker). In de 4 e klas rookt 81% niet en 13% regelmatig. Tussen de gemeenten zijn er verschillen: jongeren in Neder- Betuwe roken het vaakst regelmatig (17%), jongeren in Neerijnen (3%) en Heumen (5%) het minst vaak. Rookt regelmatig Ooit gerookt Klas 4 Ja, een hele sigaret of meer Ja, alleen een paar trekjes Nee Klas 2

2 0-5 % 6-7 % 8-10 % % % Percentage jongeren dat minstens wekelijks rookt Vmbo ers roken vaker Meisjes (12%) en jongens (13%) roken bijna evenveel. Jongens (10%) roken iets vaker regelmatig dan meisjes (7%). Hoe hoger de opleiding, hoe minder jongeren regelmatig roken. Rookt wekelijks/dagelijks Wekelijks Dagelijks Minder jongeren roken Terugkijkend op de voorgaande jaren blijkt dat jongeren steeds minder zijn gaan roken. Tussen 2003 en 2007 was het aantal jongeren dat regelmatig rookt nog stabiel, maar dit is daarna gedaald van 13% naar 9%. Het aantal dagelijkse rokers is vanaf 2003 gehalveerd van 10% naar 5%. Rokers kopen vaak zelf hun sigaretten vmbo-bk vmbo-gt havo vwo Jongeren die regelmatig roken kopen vaak zelf hun sigaretten. Onder de jongeren die regelmatig roken (9% van alle jongeren), krijgt bijna 70% de sigaretten van vrienden. Ook koopt de helft de sigaretten zelf. De jongeren die zelf hun sigaretten kopen, doen dit meestal bij een sigarettenwinkel of in een kroeg/café/discotheek. Jongens kopen vaker hun sigaretten zelf dan meisjes Jongeren die op het vmbo zitten pakken vaker sigaretten thuis of krijgen de sigaretten van hun ouders, dan jongeren op het havo/vwo. 2

3 3

4 Mening ouders heeft invloed Van de ondervraagde jongeren verbiedt 42% van de ouders roken en 38% raadt het af. Slechts 3% vindt het goed. Bij 16% van de rokende jongeren weten de ouders niet dat hun kind rookt. Ouders van wie het kind rookt, keuren het rookgedrag vaker goed dan ouders van wie het kind niet rookt. Ouders van vmbo ers vinden het vaker goed dat hun kind rookt dan ouders van havo/vwo ers. Daarbij moet worden opgemerkt dat ouders van havo/vwo ers vaker niet weten dat hun kind rookt. Beginnen jongeren met roken en gaan ze daarna drinken en blowen, of beginnen jongeren juist met drinken en gaan ze daarbij later ook roken? En welke factoren spelen er nog meer bij risicovol gedrag? De onderzoeksresultaten van E-MOVO geven geen uitsluitsel over dit soort oorzaak- en gevolg-vragen. Wel maken de resultaten duidelijk dat risicovol gedrag met elkaar samenhangt. Kind rookt wekelijk Kind rookt niet wekelijks Wat vinden ouders ervan dat hun kind drinkt? afraden verbieden goed geen niks over vinden mening zeggen Samenhang met andere uitkomsten De onderzoeksgegevens over roken zijn vergeleken met andere uitkomsten van E-MOVO. Hieruit blijkt onder meer dat jongeren die regelmatig roken, vaker recent geblowd en veel gedronken hebben. Ook hebben ze vaker al seks gehad. De kans dat rokende jongeren niet bij een club sporten en spijbelen is groter dan bij niet-rokende jongeren. Tenslotte ervaren zij hun gezondheid gemiddeld genomen slechter. Risicogroepen Bepaalde groepen jongeren lopen meer risico om te roken. Jongeren met een lage opleiding roken vaker dan hun leeftijdgenoten die een hogere opleiding volgen. Ook vormen jongeren uit een gezin dat moeite heeft met rondkomen, een risicogroep. Van hen rookt 14% wekelijks of vaker. Bij de andere jongeren is dit 8%. Jongeren die in het algemeen risicovol gedrag laten zien, zoals veel drinken en spijbelen, hebben ook een grotere kans om te roken. 4

5 Aanbevelingen Terugdringen verkrijgbaarheid Steeds minder jongeren roken. Dit lijkt het resultaat van effectief ontmoedigingsbeleid. Toch zijn er nog steeds jongeren die roken, met name lager opgeleide jongeren. Vooral de verkrijgbaarheid van tabak voor jongeren onder de 18 moet verder teruggedrongen worden. Immers: de helft van de rokers koopt de tabak zelf. Aandacht voor sociale competenties Jongeren die roken vertonen vaker ook andere risicogedrag. De aandacht moet bij deze groep niet zozeer uitgaan naar het ontmoedigen van roken, maar naar het risicogedrag zelf. Winst is vooral te halen door het versterken van hun sociale vaardigheden, leren omgaan met stress en het bevorderen van hun zelfbeeld/ zelfvertrouwen. De Gezonde School en Genotmiddelen is in dit kader een waardevolle, brede aanpak voor het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs. 1. Bron: 2. Bron: Kinderen en roken, een aantal feiten op een rij. Nationaal Expertisecentrum Tabaksontmoediging, februari 2017 Gelderland-Zuid 5 Uitgever: GGD Gelderland-Zuid Auteur: Ralf Hermsen onderzoek@ggdgelderlandzuid.nl