Samenvatting en Beschouwing jaar

Transcriptie

1 7a GEZONDHEIDSPEILING 2005 Het doel van de gezondheidspeiling is het volgen van ontwikkelingen in gezondheid en gezond gedrag. Ruim personen in de leeftijd van 19 t/m 94 jaar in de regio Zuid-Holland Noord hebben een vragenlijst ontvangen en bijna hebben deze ingevuld teruggestuurd. Factsheets in deze serie: 1 Onderzoeksopzet en respons 2 Lichamelijke gezondheid a jaar b 65-plus 3 Geestelijke gezondheid a jaar b 65 plus jaar 4 a Overgewicht, bewegen b Alcohol en tabak 65-plus c Leefstijl 5 Rondkomen en schulden 6 Wonen 7 Samenvatting, beschouwing a jaar b 65-plus Indeling gemeenteclusters A Leiden B Alphen aan den Rijn C Leiderdorp, Oegstgeest, Voorschoten D Alkemade, Jacobswoude, Liemeer, Nieuwkoop, Rijnwoude, Ter Aar, Zoeterwoude G Katwijk, Noordwijk H Hillegom, Noordwijkerhout, Lisse, Teylingen Colofon auteurs Hanneke Tielen Annika Olofsen Irma Paijmans Anouk van der Laar bestellen tel: infodocu@ggdhm.nl publicatienummer 06021_7a Druk DZB, Leiden mei 2007 Samenvatting en Beschouwing jaar Deze factsheet geeft de samenvatting en de beschouwing weer van de gezondheidspeiling In de delen 2 t/m 6 worden de resultaten besproken en de verschillende onderwerpen zo mogelijk vergeleken met de provincie Zuid-Holland. Wanneer er landelijke cijfers beschikbaar zijn, wordt hier ook mee vergeleken. DEEL 1 ONDERZOEKSOPZET In 2005 woonden er in Zuid-Holland Noord mensen van jaar. In september 2005 hebben inwoners van jaar een vragenlijst toegestuurd gekregen; volwassenen hebben de vragenlijst teruggestuurd. Dit is 55% van de aangeschreven volwassenen en 1,1% van de totale bevolking van jaar in de regio Zuid-Holland Noord. De achttien gemeenten van Zuid-Holland Noord zijn samengevoegd tot zes clusters (zie kader). De clusterindeling is gebaseerd op stedelijkheid, geografische ligging en/of intergemeentelijke samenwerkingsverbanden. DEEL 2 LICHAMELIJKE GEZONDHEID In tabel 1 is te zien welk percentage volwassenen zijn of haar gezondheid als matig tot slecht beoordeelt, één of meer chronische ziektes heeft, in het afgelopen jaar contact heeft gehad met de huisarts of mantelzorg heeft gegeven. Tabel 1 Lichamelijke Gezondheid Ervaren gezondheid matig/slecht 1 chronische ziekte/ aandoening vastgesteld door arts Contact in de afgelopen 12 met huisarts % % % % % % 9,2 6,8 8,1 13 9,2 8, Mantelzorg gegeven 15 7, ZHN= Zuid-Holland Noord, ZH=Zuid-Holland, vetgedrukt = significant verschil met ZHN Eén op de tien respondenten ervaart de eigen gezondheid als matig tot slecht. Een kwart van de volwassenen heeft één of meer chronische aandoeningen die door een arts zijn vastgesteld. Telt men daarbij de respondenten met een chronische aandoening die niet door een arts is vastgesteld, dan heeft 41% van de volwassenen één of meer chronische aandoeningen. Migraine of ernstige hoofdpijn is de meest voorkomende aandoening onder volwassenen (11%, zowel door arts vastge-

2 steld als zelf vastgesteld). De meest voorkomende aandoening die door een arts is vastgesteld, is een te hoge bloeddruk (6,2%). Chronische aandoeningen als diabetes, een beroerte, een hartinfarct, hoge bloeddruk, vernauwing van de bloedvaten in de buik of benen, gewrichtsslijtage of chronische gewrichtsontsteking kunnen veroorzaakt worden door overgewicht. Een groot deel van de volwassenen heeft contact gehad met de huisarts. Zowel de gezondheidsklachten als het contact met de huisarts nemen toe met de leeftijd. Vrouwen scoren bovendien, met uitzondering van een slechtere ervaren gezondheid, op alle punten hoger dan mannen. Lager opgeleiden, alleenstaanden, uitkeringsgerechtigden, niet-westerse allochtonen en volwassenen die moeite hebben met rondkomen, ervaren hun gezondheid vaker als matig tot slecht. Deze groepen hebben ook vaker contact met de huisarts. Een chronische ziekte of aandoening komt vaker voor bij lager opgeleiden, uitkeringsgerechtigden en volwassenen die moeite hebben met rondkomen. Huisvrouwen en volwassenen van jaar geven het meest vaak mantelzorg. Van de mantelzorgers geeft 13% aan (tamelijk) belast tot overbelast te zijn. Veertien van de achttien aandoeningen zijn zowel in de gezondheidspeiling van 2000 als 2005 nagevraagd. Meer mensen geven aan diabetes, een hartinfarct, migraine of gewrichtsslijtage (artrose, slijtagereuma) te hebben dan in In 2005 zijn er minder respondenten met ernstige aandoeningen van de nek of de schouder dan in Vergelijking met Zuid-Holland/Nederland In Zuid-Holland Noord beoordeelt 9,2% van de volwassenen zijn of haar gezondheid als matig tot slecht, in vergelijking tot 12% in de provincie. Het percentage volwassenen dat één of meer chronische ziekten of aandoeningen heeft (vastgesteld door een arts), is in de regio Zuid-Holland Noord lager (27%) dan gemiddeld in de provincie (35%). In de afgelopen 2 bezochten inwoners van Zuid-Holland Noord ongeveer even vaak de huisarts als gemiddeld in de provincie. Het percentage volwassenen dat de huisarts het afgelopen jaar bezocht is gelijk aan het landelijk gemiddelde. In Zuid-Holland Noord wordt vaker mantelzorg gegeven dan gemiddeld in Zuid-Holland (15% versus 12%). n k n Tabel 2 Geestelijke Gezondheid Hoog risico angststoornis of depressie Contact met de GGZ of MW afgelopen 12 Slachtoffer huiselijk geweld afgelopen 12 DEEL 3 GEESTELIJKE GEZONDHEID In tabel 2 is te zien welk percentage volwassenen een hoog risico op een angststoornis of depressie heeft, het afgelopen jaar contact heeft gehad met de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) of het maatschappelijk werk (MW) of slachtoffer is (geweest) van huiselijk geweld. Het percentage volwassenen dat een hoog risico op een angststoornis of depressie heeft is voor alle leeftijdsgroepen en voor mannen en vrouwen gelijk. Van de volwassenen die een hoog risico op een angststoornis of depressie hebben, heeft 35% contact gehad met GGZ of MW en is 88% het afgelopen jaar bij de huisarts geweest. Het percentage volwassenen dat het afgelopen jaar contact heeft gehad met de GGZ neemt af met de leeftijd. Vrouwen hebben vaker contact met GGZ dan mannen. Van de drie leeftijdsgroepen is de middelste leeftijdsgroep minder vaak slachtoffer van huiselijk geweld. Bij vrouwelijke slachtoffers gaat het vaker om lichamelijk geweld dan bij mannelijke slachtoffers (22% versus 6%). Acht van de tien keer gaat % % % % % % % 4,5 4,4 4,5 4,3 3,8 4,9-8,0 9,0 8,7 5,9 6,5 9,5 7,6 2,4 2,7 1,6 2,8 1,9 2,9 - ZHN = Zuid-Holland Noord, ZH = Zuid-Holland, vetgedrukt = significant verschil met ZHN epen en voor mannen en vrouwen gelijk Van de volwassenen die een het bij huiselijk geweld om psychisch of emotioneel geweld. In bijna de helft van de gevallen is de (ex)partner de dader. Bij 16% van de slachtoffers gaat het om twee verschillende daders. Tweederde van de slachtoffers van huiselijk geweld heeft het geweld met iemand besproken; 37% met familie of vrienden en 23% met de GGZ of maatschappelijk werk. Bijna driekwart (72%) van de slachtoffers geeft aan behoefte aan hulp te hebben met betrekking tot het huiselijk geweld. Alleenstaanden, alleenstaande ouders, mensen die op veel terreinen moeten bezuinigen, uitkeringsgerechtigden en niet-westerse allochtonen hebben een grotere kans op een angststoornis of depressie. Alleenstaande ouders, uitkeringsgerechtigden en niet-westerse allochtonen zijn ook meer dan gemiddeld slachtoffer van huiselijk geweld. Vrouwen van jaar hebben het meest contact gehad met de GGZ of maatschappelijk werk (13%). 2

3 Vergelijking met Zuid-Holland/Nederland Zowel voor de provincie Zuid-Holland als landelijk zijn er geen vergelijkbare cijfers bekend wat betreft het percentage volwassenen met een hoog risico op een angststoornis of depressie. In Midden Holland is het percentage volwassenen met een hoog risico wel gemeten, en komt overeen met het percentage in Zuid-Holland Noord (beide 5%). In Zuid-Holland Noord hadden volwassenen het afgelopen jaar evenveel contact met de GGZ of het MW als in de provincie (beide 8%). Het percentage volwassenen dat in het afgelopen jaar slachtoffer is geweest van huiselijk geweld is in Zuid-Holland Noord even hoog als landelijk (2,4% versus 2,3%). zoals een hoge bloeddruk, diabetes, hartproblemen, gewrichtsproblemen en astma. Zij beoordelen hun gezondheid ook vaker als matig tot slecht. Lager opgeleiden hebben vaker lichamelijk inspannend werk waardoor zij vaker aan de norm Gezond Bewegen voldoen, hoewel zij minder wandelen, fietsen en sporten dan hoogopgeleiden. Onder de laagopgeleiden bevinden zich meer inactieven dan onder de hoogopgeleiden. Tabel 4 Overgewicht en bewegen in 2000 en % % Ernstig overgewicht 8,7 9,2 Sport ( 1x per week) DEEL 4 LEEFSTIJL Overgewicht en Bewegen In tabel 3 is te zien welk percentage volwassenen ernstig overgewicht heeft, voldoet aan de norm Gezond Bewegen 1 en welk percentage volwassenen inactief 2 is. Tabel 3 Overgewicht en Bewegen Overgewicht komt bij 43% van de respondenten voor; 9,2% heeft ernstig overgewicht. Dit percentage neemt toe met de leeftijd. Meer vrouwen dan mannen voldoen aan de norm Gezond Bewegen. Belemmeringen om niet (méér) te bewegen of te sporten zijn vooral tijdgebrek, andere hobby s of de hoge kosten van sportverenigingen. Sporters en respondenten die genoeg bewegen beoordelen hun gezondheid vaker positief dan degenen die niet genoeg bewegen of inactief zijn. Sporters hebben minder vaak last van chronische aandoeningen zoals diabetes en hart- en vaatziekten. Alleenstaande ouders, lager opgeleiden, uitkeringsgerechtigden en huisvrouwen hebben vaker ernstig overgewicht dan de overige groepen. Mensen met ernstig overgewicht bezochten het laatste jaar vaker de huisarts of de diëtist en hebben meer last van chronische aandoeningen, % % % % % % % Ernstig overgewicht 9,2 6,0 8,5 13 8,4 9,8 11 Voldoen aan de norm Gezond Bewegen Inactief 7,8 8,8 6,9 7,1 9,6 5,9 - ZHN = Zuid-Holland Noord, ZH = Zuid-Holland, vetgedrukt = significant verschil met ZHN Tabel 5 Alcohol en Tabak Drinkt (zeer) excessief Uitkeringsgerechtigden en niet-westerse allochtonen voldoen minder vaak aan de norm Gezond Bewegen, zijn vaker inactief en sporten minder vaak. Respondenten die inactief zijn hebben vaker overgewicht (47% versus 43%) en ernstig overgewicht (14% versus 9%). Het percentage volwassenen dat ernstig overgewicht heeft is in de laatste vijf jaar niet veranderd (tabel 4). Het percentage dat minimaal één keer per week aan sport doet is in de afgelopen jaren ook niet veranderd. Vergelijking met Zuid-Holland/ Nederland In Zuid-Holland Noord hebben minder volwassenen ernstig overgewicht (9,2%) dan gemiddeld in Zuid- Holland en het hele land (beiden 11%). Dit verschil is echter klein. Landelijk voldoet ruim de helft van de volwassenen tot 55 jaar aan de norm Gezond Bewegen, in vergelijking tot ruim 60% in Zuid- Holland Noord. Het aantal inactieve volwassenen is in Zuid-Holland Noord lager (7,6%) dan landelijk (gemiddeld 10%). Alcohol en Tabak In tabel 5 is een overzicht te zien van het percentage volwassenen dat (zeer) excessief 3 drinkt en het percentage dat rookt. Eén op de zes volwassenen % % % % % % % Rookt ZHN = Zuid-Holland Noord, ZH = Zuid-Holland, vetgedrukt = significant verschil met ZHN 1 norm Gezond Bewegen voor volwassenen: tenminste 5 dagen in de week een half uur per dag matig intensief bewegen. 2 iemand is inactief wanneer hij of zij minder dan 1 dag in de week een half uur beweegt. 3 excessief drinken is gedefinieerd als: in één week op vijf dagen ten minste vier glazen alcohol drinken of op drie dagen tenminste zes glazen; zeer excessief is op vijf dagen per week en minste zes glazen per dag (standaard Garretsen). 3

4 drinkt excessief (18%), waarvan 4% zeer excessief. Jongvolwassenen drinken vaker excessief dan de oudere volwassenen. Het percentage mannen dat (zeer) excessief drinkt is vier maal groter dan het percentage vrouwen. De overgrote meerderheid van de volwassenen drinkt alcohol (86%). Gemiddeld worden er 7-8 glazen alcohol in het weekend en 4 glazen doordeweeks gedronken. Van de ouders met kinderen van jaar staat driekwart niet toe dat zijn/haar kind alcohol drinkt; 11% van de jarigen mag van hun ouders niet drinken. De meerderheid van de ouders (79%) praat wel eens met hun kind over de risico s van alcohol drinken. Een kwart van de volwassenen rookt; 32% heeft vroeger wel gerookt maar nu niet meer. Mannen roken vaker dan vrouwen, beide percentages nemen af met de leeftijd. Ongeveer één op de tien rokers is een zware roker (meer dan één pakje of 20 sigaretten per dag). Het percentage zware rokers loopt juist op met de leeftijd van 1,7% in de groep jaar tot 3,3% in de groep jaar. Rokers roken gemiddeld 13 sigaretten per persoon per dag. Respondenten met alleen lager onderwijs en autochtonen drinken vaker excessief alcohol dan hoger opgeleiden en allochtonen. Ouders met thuiswonende kinderen drinken minder vaak excessief dan andere groepen. Lager opgeleiden, alleenstaanden, uitkeringsgerechtigden en niet-westerse allochtonen roken vaker dan de overige groepen. Tabel 6 Alcohol en tabak in 2000 en % % (Zeer) excessief drinken Roken vetgedrukt = significant verschil met 2000 Het percentage volwassenen dat (zeer) excessief alcohol drinkt is de afgelopen vijf jaar gestegen van 12% naar 18% (tabel 6). Het percentage volwassenen dat rookt is juist gedaald, van 31% in 2000 naar 25% in Vergelijking met Zuid-Holland/Nederland In Zuid-Holland Noord drinken gemiddeld meer volwassenen (zeer) excessief dan in Zuid-Holland (18% versus 14%); wel roken er gemiddeld minder volwassenen dan in Zuid-Holland (25% versus 29%). DEEL 5 Tabel 7 Alcohol en Tabak Grote moeite met rondkomen Bezuinigt op minimaal 7 van de 13 terreinen Heeft risicovolle of problematische schulden RONDKOMEN EN SCHULDEN In tabel 7 is te zien welk percentage van de volwassenen grote moeite heeft met rondkomen, bezuinigt op minimaal 7 van 13 terreinen 4 of een risicovolle 5 of problematische 6 schuld heeft. Vrouwen hebben vaker grote moeite met rondkomen dan mannen en bezuinigen vaker op veel terreinen. De jongvolwassenen (19-34 jaar) hebben de grootste moeite om rond te komen en hebben ook vaker een risicovolle of problematische schuld. Van de volwassenen met een risicovolle schuld heeft 4,2% om hulp gevraagd, van de volwassenen met een problematische schuld heeft 19% hulp gezocht. Wanneer volwassenen grote moeite hebben met rondkomen of een problematische schuld hebben, ervaren zij hun gezondheid vaker als matig tot slecht. Uitkeringsgerechtigden, volwassenen met alleen lager onderwijs, alleenstaanden, alleenstaande ouders en niet-westerse allochtonen hebben vaker grote moeite met rondkomen, bezuinigen vaker op veel terreinen en hebben vaker risicovolle of problematische schulden. In tabel 8 is te n zien dat het percentage volwassenen dat grote moeite met rondkomen heeft en het percentage volwassenen ZHN Leeftijd Geslacht % % % % % % 6,9 8,3 6,5 5,7 5,6 8, ,9 8,6 12 6,5 8,7 5,9 4,9 6,7 6,5 ZHN = Zuid-Holland Noord, vetgedrukt = significant verschil met ZHN Tabel 8 Rondkomen en schulden % % Grote moeite met rondkomen 2,5 6,9 Bezuinigen op veel terreinen 4,5 9,9 vetgedrukt = significant verschil met 2000 dat bezuinigt op veel terreinen de afgelopen vijf jaar meer dan verdubbeld is. 4 7 of meer van de volgende 13 terreinen: auto/openbaar vervoer, vrije tijd/uitgaan, krant/tijdschriften, huis/reparaties, tandarts, andere medische voorzieningen, cadeau/verjaardagen, stookkosten, telefoneren, kleding, voeding, vakantie of andere terreinen. 5 risicovolle schuld: een schuld is risicovol wanneer er meer dan 3 schuldeisers zijn; als een betalingsachterstand 12 of langer heeft geduurd, als de betalingsachterstand groter is dan 1000 euro of als één van de betalingsachterstanden niet binnen 12 opgelost kan worden. 6 problematische schuld: er wordt van een problematische schuld gesproken wanneer er twee of meer van de criteria voor een risicovolle schuld gelden 4

5 DEEL 6 OVERLAST EN SOCIALE VEILIGHEID In tabel 9 is te zien welk percentage volwassenen lawaaioverlast heeft en zich overdag of s avonds/ s nachts onveilig voelt. Vergelijking met Zuid-Holland/Nederland De volwassenen voelen zich in Zuid-Holland Noord veiliger dan gemiddeld in de provincie. Zowel overdag (6,7% versus 9,7%) als s avonds en s nachts (23% versus 27%) geven inwoners minder vaak aan zich onveilig te voelen in vergelijking tot het gemiddelde in Zuid-Holland. 7 Conclusies en aanbevelingen Tabel 9 Wonen % % % % % % % Lawaaioverlast Onveilig gevoel overdag 6,7 7,6 5,6 7,1 3,8 9,5 9,7 Onveilig gevoel 's avonds/ s nachts ZHN = Zuid-Holland Noord, ZH = Zuid-Holland, vetgedrukt = significant verschil met ZHN Lawaaioverlast Een derde van de volwassenen heeft vaak tot altijd lawaaioverlast. Mannen en vrouwen hebben hier even vaak last van. De jongvolwassenen hebben het vaakst overlast van lawaai. Brommers zijn de grootste bron van lawaaioverlast (14%), daarna vliegtuigen (13%) en het overige wegverkeer (12%). Alleenstaande ouders, uitkeringsgerechtigden en niet-westerse allochtonen hebben vaker lawaaioverlast. Van alle volwassenen met lawaaioverlast beoordeelt 11% zijn/haar gezondheid als matig tot slecht, tegenover 8% van de volwassenen die geen lawaaioverlast ondervinden. Het percentage inwoners dat overlast van lawaai heeft, is de afgelopen vijf jaar gedaald van 40% naar 34%. De lawaaioverlast van brommers en overig wegverkeer is afgenomen. De lawaaioverlast van vliegtuigen is gelijk gebleven. Sociale veiligheid Bijna een kwart van de volwassenen voelt zich s avonds of s nachts onveilig. Het percentage dat zich overdag onveilig voelt is veel lager. Vrouwen voelen zich over het algemeen veel minder veilig dan mannen. Vooral jongvolwassen vrouwen voelen zich vaak onveilig. Volwassenen die zich onveilig voelen, met name wanneer dit overdag is, beoordelen hun gezondheid vaker als matig tot slecht. Laagopgeleiden, alleenstaanden, uitkeringsgerechtigden, huisvrouwen en niet-westerse allochtonen voelen zich vaker onveilig dan de overige groepen. Onder volwassenen zijn sociaal economische gezondheidsverschillen duidelijk aanwezig. Lager opgeleiden en volwassenen die moeite hebben met rondkomen (vooral alleenstaanden en uitkeringsgerechtigden) beoordelen hun gezondheid slechter, hebben vaker contact met de huisarts en hebben vaker een chronische aandoening. Bovendien hebben zij vaker overgewicht, zijn zij vaker inactief en hebben zij een grotere kans op een angststoornis of depressie. Niet-westerse allochtonen scoren op verschillende risicofactoren hoger dan gemiddeld. Zo hebben zij een grotere kans op een angststoornis of depressie en zijn zij vaker slachtoffer van huiselijk geweld. Bovendien hebben zij een slechtere ervaren gezondheid, voldoen zij minder vaak aan de norm Gezond Bewegen, zijn zij vaker inactief en roken vaker. Ook hebben niet-westerse allochtonen vaker moeite met rondkomen en ervaren zij vaker lawaaioverlast. Voor een deel wordt dit verklaard door het feit dat niet-westerse allochtonen vaker een lagere Sociaal Economische Status (SES) hebben. Een kwart van alle volwassenen heeft een chronische aandoening die door een arts is vastgesteld. Wanneer aandoeningen die niet door een arts zijn vastgesteld worden meegeteld heeft ruim 40% van de volwassenen een chronische aandoening. Ongeveer 15% van de volwassenen geeft mantelzorg en 13% van deze mantelzorgers voelt zich hierdoor belast. De meeste mantelzorg gaat naar de (schoon)ouders. Gezien de prognose van een toenemende zorgvraag door ouderen is het belangrijk om de ondersteuning van mantelzorgers prioriteit te geven. Bijna 35% van de volwassenen heeft een matig risico op een angststoornis of depressie. Interventies moeten daarom met name gericht zijn op het voorkomen van het daadwerkelijk ontstaan van een angststoornis of depressie. Op huiselijk geweld heerst een groot taboe. Een klein deel van de slachtoffers bespreekt het huiselijk geweld met een professionele instantie/huisarts. Verbeterde signalering van huiselijk geweld kan ertoe bijdragen dat slachtoffers eerder hulp krijgen. 5

6 Een derde van de volwassenen heeft matig overgewicht. Bijna 10% van de volwassenen heeft ernstig overgewicht. Preventie van overgewicht moet daarom hoog op de agenda blijven staan, mede omdat overgewicht een oorzaak is van de toename van meerdere chronische aandoeningen zoals hart- en vaatziekten en diabetes. Bovendien is het belangrijk extra aandacht te schenken aan de jarigen, waar ernstig overgewicht vaker voorkomt (13%). Ongeveer een vijfde van de inwoners van Zuid- Holland Noord drinkt excessief. De afgelopen vijf jaar is het percentage excessieve drinkers toegenomen. Het percentage excessieve drinkers is in Zuid-Holland Noord hoger dan gemiddeld in Zuid-Holland. Het percentage volwassenen dat rookt is de afgelopen vijf jaar gedaald. Bij de lager opgeleiden is dit percentage echter niet gedaald. Het zou goed zijn om preventiemateriaal te ontwikkelen dat specifiek op deze doelgroep gericht is. De afgelopen vijf jaar hebben steeds meer mensen grote moeite om rond te komen. Jongvolwassenen hebben vaker risicovolle of problematische schulden. Een gedifferentieerd aanbod van subsidieregelingen en budgetbegeleiding tot preventieve cursussen om beter met geld om te leren gaan, is van belang. cluster ontbreken kunnen deze wel degelijk aandacht verdienen, maar wijken in omvang echter niet af van het gemiddelde van Zuid-Holland Noord. Cluster A: Leiden Volwassenen uit Leiden hebben in het afgelopen jaar vaker contact gehad met de GGZ of MW dan gemiddeld in Zuid-Holland Noord. Ernstig overgewicht komt in Leiden minder vaak voor. Wel drinken volwassenen in Leiden vaker (zeer) excessief, wat wellicht te verklaren is door het grote aantal jongvolwassenen in Leiden. Volwassenen in Leiden hebben vaker grote moeite met rondkomen of een risicovolle of problematische schuld. Tot slot hebben zij vaker een onveilig gevoel s nachts en lawaaioverlast. Dit wordt wellicht verklaard doordat Leiden het meest stedelijke gebied is van de regio. Contact met de GGZ of AMW in afgelopen 12 Ernstig overgewicht (Zeer) excessief drinken Grote moeite met rondkomen Risicovolle of problematische schuld Onveilig gevoel 's nachts Lawaaioverlast minder vaak vaker -10% -5% 0% 5% 10% BIJLAGE. VERSCHILLEN TUSSEN DE CLUSTERS Per cluster wordt in het kort ingegaan op verschillen met Zuid-Holland Noord (ZHN). De verschillen worden per cluster in een figuur inzichtelijk gemaakt. De balken geven het verschil aan ten opzichte van het gemiddelde percentage voor heel Zuid-Holland Noord (als een onderwerp een percentage boven 0% heeft, dan komt dit in de cluster vaker voor dan gemiddeld in de regio, is het percentage onder 0%, dan komt het minder vaak voor). Bijvoorbeeld: in Leiden heeft 10% van de volwassenen tot 65 jaar contact gehad met de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) of maatschappelijk werk (MW), in vergelijking tot 8% gemiddeld in Zuid-Holland Noord. Het percentage is in Leiden dus 2 procent punten hoger dan het gemiddelde. Let wel: alleen de verschillen van de belangrijkste items tussen de clusters en Zuid-Holland Noord worden weergegeven. Als er items voor een Cluster B: Alphen aan den Rijn In Alphen aan den Rijn voldoen minder volwassenen aan de norm Gezond Bewegen dan gemiddeld in Zuid-Holland Noord. Zij drinken minder vaak (zeer) excessief alcohol. Zij voelen zich overdag vaker onveilig. Tot slot ervaart een kleiner percentage volwassenen in Alphen aan den Rijn lawaaioverlast dan gemiddeld in Zuid-Holland Noord. Voldoen aan norm Gezond Bewegen (Zeer) excessief drinken Onveilig gevoel overdag Lawaaioverlast 6

7 Cluster C: Leiderdorp, Oegstgeest en Voorschoten De volwassenen uit de middelgrote gemeenten rondom Leiden ervaren hun gezondheid minder vaak als matig tot slecht dan gemiddeld in Zuid-Holland Noord. Zij geven vaker mantelzorg. Volwassenen uit deze gemeenten hebben minder vaak een hoog risico op een angststoornis of depressie en een kleiner percentage drinkt (zeer) excessief of rookt. In deze gemeenten voldoen meer volwassenen aan de norm Gezond Bewegen dan gemiddeld Zuid-Holland Noord. Tot slot ervaren zij vaker lawaaioverlast. Cluster D: Ter Aar, Alkemade, Jacobswoude, Liemeer, Nieuwkoop, Rijnwoude en Zoeterwoude Volwassenen uit de kleine gemeenten rond Alphen aan den Rijn hebben minder vaak contact gehad met de GGZ of MW in de afgelopen 12 dan gemiddeld in Zuid-Holland Noord. Zij drinken vaker (zeer) excessief, maar roken minder vaak. Ook hebben zij minder vaak een risicovolle of problematische schuld. Tot slot voelen inwoners van deze gemeenten zich zowel overdag als s avonds en s nachts minder vaak onveilig dan gemiddeld in Zuid-Holland Noord. Ervaren gezondheid matig tot slecht Mantelzorg geven Hoog risico op angststoornis of depressie Voldoen aan norm Gezond Bewegen (Zeer) excessief drinken Roken Lawaaioverlast Contact met de GGZ of MW in afgelopen 12 (Zeer) excessief drinken Roken Risicovolle of problematische schuld Onveilig gevoel overdag Onveilig gevoel 's avonds / 's nachts t.o.v.zhn Cluster G: Katwijk, Noordwijk In Katwijk en Noordwijk hebben volwassenen vaker een hoog risico op een angststoornis of depressie dan gemiddeld in Zuid-Holland Noord. Hiernaast zijn meer volwassenen inactief en hebben meer volwassenen ernstig overgewicht. In deze gemeenten roken er meer volwassenen en bezuinigen zij vaker op veel terreinen dan gemiddeld in Zuid- Holland Noord. Tot slot hebben volwassenen s avonds of s nachts minder vaak een onveilig gevoel. Hoog risico op angststoornis of depressie Ernstig overgewicht Inactief Roken Bezuinigen op minimaal 7 van de 13 terreinen Onveilig gevoel 's avonds of 's nachts Cluster H: Hillegom, Noordwijkerhout, Lisse, Teylingen Volwassenen uit de noordoost Duin- en Bollenstreek hebben zowel met de huisarts als met de GGZ of AMW vaker contact gehad in de afgelopen 12 dan gemiddeld in Zuid-Holland Noord. Hiernaast hebben zij minder vaak een problematische schuld en minder vaak overdag een onveilig gevoel. Contact met de huisarts de afgelopen 12 Contact met de GGZ of AMW de afgelopen 12 Risicovolle of problematische schuld Onveilig gevoel overdag 7

8