Begin bij de basis: een spraaktaalspecialist aan het woord. Astrid Roest GGD/JGZ Zaanstreek-Waterland

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Begin bij de basis: een spraaktaalspecialist aan het woord. Astrid Roest GGD/JGZ Zaanstreek-Waterland"

Transcriptie

1 Begin bij de basis: een spraaktaalspecialist aan het woord Astrid Roest GGD/JGZ Zaanstreek-Waterland

2 Workshop in opdracht van NVLF Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie

3 Inhoud workshop Taalontwikkeling algemeen Kennis delen/opfrissen Taalstimulering Door wie en hoe? En werkt het? Voorbeelden uit de praktijk

4 Taalontwikkeling algemeen Wat verstaat u onder taal?

5 De taalontwikkeling speelt zich grotendeels af tussen: a. 0-6 jaar b. 9 maanden 6 jaar c jaar d. 1,5-12 jaar

6 Wat is er nodig voor goede taalverwerving? Interactie Taalaanbod Goede zintuigen Intelligentie

7 Woordenschat Hoeveel woorden kent een kind van 3 jaar? Hoeveel woorden heeft een kind nodig om succesvol te leren lezen in groep 3? Hoeveel woorden kennen wij?

8 Taalaanbod Bijstandsgezin: 615 woorden p/u Lichtgeschoolden: 1251 woorden p/u Hoogopgeleide ouders: 2153 woorden p/u

9 Is er wat mis? Kunt u zien wat voor beperking deze jongen heeft?

10 Filmpje /KN_

11 Meertaligheid Veroorzaakt meertaligheid een taalontwikkelingsstoornis? Blootstellingsachterstand versus taalontwikkelingsstoornis

12 Taalproblemen in de klas Er zitten mínstens zoveel kinderen met ADHD als met taalproblemen in een klas. Er zitten méér kinderen in de klas met taalproblemen dan met autisme. Hoeveel kinderen met een taalontwikkelingsstoornis zitten er gemiddeld in een klas?

13 Feiten en cijfers taalontwikkeling kinderen 15 minuten voorlezen per dag: kind leest meer dan 1 miljoen woorden per jaar

14 Feiten en cijfers In Nederland heeft 25-33% van de leerlingen problemen met leesvaardigheid

15 Feiten en cijfers Bijna 14% van alle kinderen loopt het risico om op latere leeftijd onder de noemer laaggeletterd te vallen

16 Combinatie van oorzaken Thuissituatie en sociale omgeving (vb. taalarme omgeving, thuis andere taal) Het onderwijs (vb. onvoldoende aandacht en begeleiding) Individuele factoren (vb. leer- en gedragsproblemen)

17

18 Generatie Laaggeletterdheid gaat vaak van generatie op generatie

19 Basis Leerproblemen

20 Daarom is vroegsignalering zo belangrijk!

21 Binnen de JGZ Laaggeletterde ouders: Kunnen gezondheidsadviezen voor hun kind minder goed opvolgen Kunnen hun kind niet/moeilijk voorlezen en helpen bij schoolwerk Weten vaak niet wat ze kunnen doen om de taal van hun kind te stimuleren

22 Folderaanbod

23

24 Aanbod preventieve logopedie Product Leeftijd Inhoud Samenwerking Inzet logopedie Spraaktaalscreening 2-jarigen Rond 2 jaar Bij twijfel over spraaktaalontwikkeling door professional of ouders wordt een onderzoek gedaan Gemeente/ GGD/ thuiszorgorganisatie/ peuterspeelzalen/ kinderdagverblijven Na voorselectie door derden ziet de logopedist het kind en brengt advies uit Eerste fasediagnostiek Regulier Uitvoering handreiking uniforme signalering van taalachterstanden bij jonge kinderen (NCJ, 2013). Onderdeel basistakenpakket JGZ. Gemeente/ GGD/ thuiszorgorganisatie Na voorselectie door derden neemt de logopedist de taalstandaard af en brengt advies uit Spraak-taaldiagnostiek Alle leeftijden Op verzoek van derden neemt de logopedist een diagnostische test af en geeft advies Gemeente/ GGD/ thuiszorgorganisatie/ peuterspeelzalen/ kinderdagverblijven Logopedist neemt diagnostische testen af en geeft advies Spraaktaalscreening Regulier Onderdeel basistakenpakket Gemeenten/ GGD/ scholen Alle kinderen worden door de 5-jarigen JGZ. logopedist gescreend Toeleiding verwijzing Alle leeftijden Bij twijfel over de Gemeente/ GGD/ Na signalering Diagnostiek spraaktaalontwikkeling geeft thuiszorgorganisatie/ spraaktaalproblematiek of de logopedist advies en peuterspeelzalen/ leidt logopedist ouders toe behandeling ondersteuning op maat kinderdagverblijven naar nadere diagnostiek en behandeling 5

25 Indirecte interventie Alle leeftijden Zonder dat sprake is van behandeling geeft de logopedist tips aan ouders en anderen om de spraaktaalontwikkeling te stimuleren Gemeente/ GGD/ thuiszorgorganisati e/ peuterspeelzalen/ kinderdagverblijve n/ scholen De logopedist geeft algemene adviezen over het stimuleren van de spraaktaalontwikkeling aan ouders, context van het gezin, of andere bij het kind betrokken professionals Voorlichting aan ouders en professionals Niet van toepassing Voorlichting over spraaktaalontwikkeling is onderdeel van Gemeente/ GGD/ thuiszorgorganisati e/ Logopedist wordt ingezet om specifieke voorlichting of deskundigheidsbevordering basistakenpakket JGZ peuterspeelzalen/ te geven over de kinderdagverblijve spraaktaalontwikkeling n/ scholen Niet van toepassing Alle professionals die toezien op de ontwikkeling van kinderen kunnen worden Gemeente/ GGD/ thuiszorgorganisati e/ De logopedist geeft trainingen aan en begeleidt de bij het kind betrokken professionals geschoold op het gebied peuterspeelzalen/ van (vroeg)signalering van kinderdagverblijve spraaktaalstoornissen n/ scholen Monitoring en evaluatie Alle leeftijden Door monitoring kan advies op maat worden gegeven over grotere groepen Gemeente/ GGD/ thuiszorgorganisati e/ peuterspeelzalen/ kinderdagverblijve n/ scholen De logopedist neemt deel aan de evaluatie van trajecten die betrekking hebben op de spraaken taalontwikkeling.

26 Aanpak preventie op taalgebied in Zaanstad Logopedisch spreekuur Indicering VVE Peuter IB ers Taal & VVE Themabijeenkomsten Spraak-taalscreening basisonderwijs Zaanse taalacademie Voorleesproject Humanitas

27 Casus 1 Spreekuur logopedie 0-4 jaar Vader en moeder met zoon (2;01 jaar) Jongetje zegt nog weinig, maar communicatief ingesteld; imiteert zowel handelingen als spraak Advies rijk taalaanbod Vader heeft grote moeite met lezen

28 Casus 2 Jongetje 2;06 jr Aangemeld door jeugdarts adhv signaleringsinstrument 2 jarigen ivm taalachterstand Meertalig Zegt niet veel op spreekuur Autistiform gedrag Communicatieve voorwaarden niet aanwezig

29 Casus 3 Meisje 2;10 jr op PSZ-VVE Pedagogisch medewerksters maken zich zorgen ivm gedragsproblemen Contact peuter-ib er

30 Vragen?

Signalering spraak- en taalproblemen. Signalering spraak- en taalproblemen

Signalering spraak- en taalproblemen. Signalering spraak- en taalproblemen Signalering spraak- en taalproblemen 1 Inleiding Communiceren en anderen begrijpen is een belangrijk fundament in je leven. Het stelt je in staat grip te krijgen op de wereld om je heen, contacten aan

Nadere informatie

Voorkomen van spraak- en taalachterstand bij kinderen door vroegtijdige signalering

Voorkomen van spraak- en taalachterstand bij kinderen door vroegtijdige signalering Voorkomen van spraak- en taalachterstand bij kinderen door vroegtijdige signalering Leren praten gaat vaak vanzelf, maar niet altijd. Soms maken kinderen nog fouten met praten, terwijl hun leeftijdsgenootjes

Nadere informatie

Meertaligheid in voorschoolse periode Marga van Mil-Leijtens, OnderwijsAdvies 30 september 2011

Meertaligheid in voorschoolse periode Marga van Mil-Leijtens, OnderwijsAdvies 30 september 2011 Meertaligheid in voorschoolse periode Marga van Mil-Leijtens, OnderwijsAdvies 30 september 2011 Marga van Mil, 4 maart 2008 Programma Waar kom je meertaligheid tegen in voorschoolse periode? Voorbeelden

Nadere informatie

Vroegsignalering spraak- taalproblematiek door de logopedist. Position Statement

Vroegsignalering spraak- taalproblematiek door de logopedist. Position Statement Vroegsignalering spraak- taalproblematiek door de logopedist Position Statement Inhoud 1. Inleiding... 3 2.Het belang van het volgen van de spraak- taalontwikkeling... 4 3.Vroegsignalering spraak- taalproblematiek...

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 Aanhangsel van de Handelingen Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden 2608 Vragen van de leden

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 23 mei 2016 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 23 mei 2016 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340

Nadere informatie

Jeugdgezondheidszorg en voor- en vroegschoolse educatie (VVE) Een handreiking

Jeugdgezondheidszorg en voor- en vroegschoolse educatie (VVE) Een handreiking Jeugdgezondheidszorg en voor- en vroegschoolse educatie (VVE) Een handreiking Inleiding - Achtergrond van de handreiking - Wijze van tot stand komen van handreiking - Informatie over VVE - Taken JGZ ten

Nadere informatie

Protocol Vroegsignalering VVE Alle doelgroepkinderen in beeld

Protocol Vroegsignalering VVE Alle doelgroepkinderen in beeld Protocol Vroegsignalering VVE Alle doelgroepkinderen in beeld Inleiding In het kader van het OnderwijsKansenbeleid 1 heeft de gemeente de wettelijke taak om alle kinderen met een (risico op een) taalachterstand

Nadere informatie

IIIlllllllllllllllllllilII11lllllllIIIII GD1 27.02.2013 0525

IIIlllllllllllllllllllilII11lllllllIIIII GD1 27.02.2013 0525 ij Samenwerkende logopedisten Dordrecht Dudok erf 8 3315KA Dordrecht III III III11 II111 II lil IIIlllllllllllllllllllilII11lllllllIIIII MPGD12013022709330525 GD1 27.02.2013 0525 Gemeente Dordrecht Tav.

Nadere informatie

Vroegsignalering taalontwikkelingsstoornissen Symposium Het jonge kind

Vroegsignalering taalontwikkelingsstoornissen Symposium Het jonge kind Vroegsignalering taalontwikkelingsstoornissen Symposium Het jonge kind 15 december 2016 Drs. F. Sobieraj klinisch linguïst / logopedist Kentalis Een landelijke organisatie gespecialiseerd in diagnostiek,

Nadere informatie

Rapport 295001006/2009 S. Postma. Standpunt Signaleren van taalachterstanden door de jeugdgezondheidszorg

Rapport 295001006/2009 S. Postma. Standpunt Signaleren van taalachterstanden door de jeugdgezondheidszorg Rapport 295001006/2009 S. Postma Standpunt Signaleren van taalachterstanden door de jeugdgezondheidszorg RIVM-rapport 295001006/2009 Standpunt Signaleren van taalachterstanden door de jeugdgezondheidszorg

Nadere informatie

Standpunt. Signaleren van taalachterstanden door de jeugdgezondheidszorg.

Standpunt. Signaleren van taalachterstanden door de jeugdgezondheidszorg. Standpunt Signaleren van taalachterstanden door de jeugdgezondheidszorg. RIVM/Centrum Jeugdgezondheid Februari 2009 Inhoud 1. Inleiding 2 2. Begripsbepaling 2 3. Huidige stand van zaken m.b.t. het signaleren

Nadere informatie

Omgevingsanalyse ter beoordeling van het taalaanbod in het Nederlands. Bestemd voor professionals werkzaam in de jeugdgezondheidszorg.

Omgevingsanalyse ter beoordeling van het taalaanbod in het Nederlands. Bestemd voor professionals werkzaam in de jeugdgezondheidszorg. Omgevingsanalyse ter beoordeling van het taalaanbod in het Nederlands Bestemd voor professionals werkzaam in de jeugdgezondheidszorg. RIVM/Centrum jeugdgezondheid 26 februari 2009 1 1. Inleiding 1.1 Aanleiding

Nadere informatie

AUDIOLOGISCH CENTRUM HOLLAND NOORD ALKMAAR. Het AC als centrum voor Spraaktaaldiagnostiek

AUDIOLOGISCH CENTRUM HOLLAND NOORD ALKMAAR. Het AC als centrum voor Spraaktaaldiagnostiek AUDIOLOGISCH CENTRUM HOLLAND NOORD ALKMAAR Het AC als centrum voor Spraaktaaldiagnostiek Het spraaktaalteam van het ACHN Multidisciplinair team bestaat uit: Gedragswetenschappers (orthopedagogen/psychologen)

Nadere informatie

Met een goede start naar de basisschool

Met een goede start naar de basisschool Met een goede start naar de basisschool INSPIRATIEDOCUMENT OVER HET BELANG VAN DE OPVOED- EN OPGROEIOMGEVING VOOR DE ONTWIKKELING VAN JONGE KINDEREN MEE Nederland ActiZ GGD GHOR Nederland MOgroep 1 Over

Nadere informatie

Evaluatie preventieve logopedie en voortgang na 2014

Evaluatie preventieve logopedie en voortgang na 2014 Evaluatie preventieve logopedie en voortgang na 2014 Inleiding In de raadsdiscussie van 8 december 2011 is door wethouder Boog toegezegd (T11/379) met een alternatief te komen voor de uitvoering van de

Nadere informatie

Peuters die spelen leren voor later. Peuteropvang: leuk en leerzaam! Informatie voor professionals. Stichting PAS

Peuters die spelen leren voor later. Peuteropvang: leuk en leerzaam! Informatie voor professionals. Stichting PAS Peuters die spelen leren voor later Informatie voor professionals Stichting PAS Peuteropvang: leuk en leerzaam! VVE ARNHEM Vroegsignalering en toeleiding van doelgroeppeuters naar voorschoolse educatie

Nadere informatie

Uitwerking van de Stappen Voor- en vroegschoolse educatie in Salland

Uitwerking van de Stappen Voor- en vroegschoolse educatie in Salland Uitwerking van de Stappen Voor- en vroegschoolse educatie in Salland 1. Signaleren 1.1 VVE beoordeling tijdens contactmoment op het consultatiebureau Jeugdgezondheidszorg (JGZ) (Uitvoerend: JGZ) 1.2 VVE

Nadere informatie

Omgevingsanalyse ter beoordeling van het taalaanbod in het Nederlands

Omgevingsanalyse ter beoordeling van het taalaanbod in het Nederlands Briefrapport 295001008/2009 S. Postma Omgevingsanalyse ter beoordeling van het taalaanbod in het Nederlands Bestemd voor professionals werkzaam in de jeugdgezondheidszorg RIVM-briefrapport 295001008/2009

Nadere informatie

Taalstimulering ouders en kinderen 8 november 2018 Yvonne Weijers (Bibliotheek Venlo) Marjan Middelkoop (Cubiss)

Taalstimulering ouders en kinderen 8 november 2018 Yvonne Weijers (Bibliotheek Venlo) Marjan Middelkoop (Cubiss) Taalstimulering ouders en kinderen 8 november 2018 Yvonne Weijers (Bibliotheek Venlo) Marjan Middelkoop (Cubiss) Taalrijke taalomgeving Taalrijke thuisomgeving belangrijke factor voor goede taalontwikkeling

Nadere informatie

Vastgesteld Stuurgroep VVE Zaanstad 7 december 2017

Vastgesteld Stuurgroep VVE Zaanstad 7 december 2017 ONDERSTEUNING IN DE VOORSCHOOLSE PERIODE Vastgesteld Stuurgroep VVE Zaanstad 7 december 2017 INLEIDING Het grootste deel van de kinderen ontwikkelt zich normaal; zij bezoeken zonder noemenswaardige bijzonderheden

Nadere informatie

De Bieb voor de Zaanstreek. Beleidsplan

De Bieb voor de Zaanstreek. Beleidsplan De Bieb voor de Zaanstreek Beleidsplan 2019 2022 Kerntaken De Bieb In de Zaanstreek heeft één op de zes mensen (30.000 volwassenen) moeite met lezen en schrijven. Laaggeletterdheid ligt aan de basis van

Nadere informatie

Samen voor taal in Arnhem Een overzicht voor professionals. Stichting PAS

Samen voor taal in Arnhem Een overzicht voor professionals. Stichting PAS Samen voor taal in Arnhem Een overzicht voor professionals Stichting PAS Inleiding Een taalrijke omgeving is een omgeving waarin praten en boeken een belangrijke rol spelen. Helaas groeien in Arnhem niet

Nadere informatie

Audiologisch centrum, spraaktaalteam

Audiologisch centrum, spraaktaalteam TOS en Meertaligheid Onderwijsdag 25 mei 2016 Maaike Diender, klinisch linguïst Els de Jong, teamleider spraaktaalteam/logo-akoepedist Audiologisch centrum, spraaktaalteam Gehooronderzoek Logopedisch onderzoek

Nadere informatie

Preventieve Logopedie aan verandering onderhevig

Preventieve Logopedie aan verandering onderhevig Preventieve Logopedie aan verandering onderhevig Kansen en uitdagingen voor de logopedist Mieke Wilterdink De bestrijding van onderwijsachterstanden biedt de logopedist, als deskundige op dit gebied, uitdagingen

Nadere informatie

Waar staat de logopedist?

Waar staat de logopedist? Regiobijeenkomst voor logopedisten Dinsdag 22 november 2016 Samenwerking tussen CJG, VVE en wijkteams bij de aanpak van spraak- en taalproblemen: Waar staat de logopedist? Agenda: o Opening en welkom door

Nadere informatie

BDS-protocol bij. JGZ-richtlijn Taalontwikkeling

BDS-protocol bij. JGZ-richtlijn Taalontwikkeling BDS-protocol bij JGZ-richtlijn Taalontwikkeling Versie BDS: 3.2.5 Versie protocol: 1.0 Status: Definitief Dit BDS-protocol geeft aan hoe handelingsaanbevelingen ten behoeve van de zorg voor het kind conform

Nadere informatie

Voor de afdeling Zorg en Welzijn zijn wij op zoek naar een gemotiveerde kandidaat voor de functie van

Voor de afdeling Zorg en Welzijn zijn wij op zoek naar een gemotiveerde kandidaat voor de functie van Gemeente Opmeer Opmeer is een krachtige en zelfstandige plattelandsgemeente in het hart van Midden-West- Friesland (NH). Het bestaat uit acht kernen met 11.370 inwoners en heeft een aantrekkelijk woonen

Nadere informatie

Uitwerking van de stappen Voor- en vroegschoolse educatie in Salland

Uitwerking van de stappen Voor- en vroegschoolse educatie in Salland Uitwerking van de stappen Voor- en vroegschoolse educatie in Salland 1. Signaleren 1.1 (Taal)ontwikkeling tijdens contactmoment op het consultatiebureau GGD IJsselland (Uitvoerend: GGD IJsselland) 1.2

Nadere informatie

Preventieoverzicht opvoeden

Preventieoverzicht opvoeden 0-4 Ouders met kinderen 0-4 Stevig Ouderschap Stevig Ouderschap is een preventieprogramma dat zich richt op risicogezinnen en dat dmv. vroegtijdige opvoedingsondersteuning problemen op dit gebied wil voorkomen.

Nadere informatie

Aantekeningen naar aanleiding van de workshop van Ellen Gerrits tijdens het congres TOS in Utrecht op 18 mei 2017

Aantekeningen naar aanleiding van de workshop van Ellen Gerrits tijdens het congres TOS in Utrecht op 18 mei 2017 Aantekeningen naar aanleiding van de workshop van Ellen Gerrits tijdens het congres TOS in Utrecht op 18 mei 2017 Kinderen met TOS zijn slimme kinderen die moeite hebben met praten en vertellen, en met

Nadere informatie

PEUTERS MET TOS. Vroeg, 23 mei 2019, Utrecht. Marthe Wijs - van Lonkhuijzen

PEUTERS MET TOS. Vroeg, 23 mei 2019, Utrecht. Marthe Wijs - van Lonkhuijzen PEUTERS MET TOS Vroeg, 23 mei 2019, Utrecht Marthe Wijs - van Lonkhuijzen 1 KENNISMAKEN 2 INTRODUCTIE - TEKENING Pen en papier, teken wat ik beschrijf Wat ervaart de tekenaar? Hoe probeerde de spreker

Nadere informatie

Cursusaanbod Kentalis Ambulante Dienstverlening Het Rotsoord. Als horen of communiceren niet vanzelfsprekend is

Cursusaanbod Kentalis Ambulante Dienstverlening Het Rotsoord. Als horen of communiceren niet vanzelfsprekend is Cursusaanbod 2010-2011 Kentalis Ambulante Dienstverlening Het Rotsoord Als horen of communiceren niet vanzelfsprekend is Cursusaanbod De Ambulante Dienstverlening van Koninklijke Kentalis Het Rotsoord

Nadere informatie

Inhoud. Jaarverslag logopedie

Inhoud. Jaarverslag logopedie Inhoud Jaarverslag logopedie 2013-2014 Inhoud Inleiding... 1 Schoollogopedie is... 2 Hoe ervaren de scholen de aanwezigheid van de logopedist?... 4 Bijzonderheden in 2013-2014... 5 Bijzonderheden in 2014-2015...

Nadere informatie

Zorgtraject na de neonatale gehoorscreening

Zorgtraject na de neonatale gehoorscreening Zorgtraject na de neonatale gehoorscreening Dr.L.Ruytjens klinisch fysicus-audioloog Sophia Kinderziekenhuis Rotterdam mede namens L.Heijkoop en A.Verbaan logopedisten Inhoud Neonatale gehoorscreening

Nadere informatie

DIFFERENTIAALDIAGNOSTIEK TOS BIJ HET JONGE KIND

DIFFERENTIAALDIAGNOSTIEK TOS BIJ HET JONGE KIND DIFFERENTIAALDIAGNOSTIEK TOS BIJ HET JONGE KIND WAP Verschillend Taalvaardig, januari 2018 Els de Jong, klinisch linguïst/logo-akoepedist 1 INHOUD Uniforme Vroegsignalering Taalproblemen door JGZ Verwijzen

Nadere informatie

VVE & CB De rol van het consultatiebureau bij Voor- en Vroegschoolse Educatie

VVE & CB De rol van het consultatiebureau bij Voor- en Vroegschoolse Educatie VVE & CB De rol van het consultatiebureau bij Voor- en Vroegschoolse Educatie Documentverantwoordelijke: Dineke Brouwers Datum vaststelling: 17 mei 2011 Inhoudsopgave DE ROL VAN HET CONSULTATIEBUREAU BIJ

Nadere informatie

Visie Taalstimulering en meertaligheid Kind en Gezin

Visie Taalstimulering en meertaligheid Kind en Gezin Visie Taalstimulering en meertaligheid Kind en Gezin VLOR studiedag 3 februari 2012 Taal = hot item Arme peuters ook taalarm (16/03/2009) Steeds minder baby s met Nederlands als thuistaal geboren (4/12/2010)

Nadere informatie

Schakelklas. Werkwijze

Schakelklas. Werkwijze Schakelklas Werkwijze 2015-2016 1. Algemene informatie De Schakelklas in Woerden is een gezamenlijk initiatief van de gemeente Woerden en samenwerkingsverband Passenderwijs. De klas beoogt het gericht

Nadere informatie

Meer tijd voor taal! Blijvend aandacht voor taal binnen uw team

Meer tijd voor taal! Blijvend aandacht voor taal binnen uw team Meer tijd voor taal! Blijvend aandacht voor taal binnen uw team Stichting Lezen & Schrijven Michiel Sträter Jaarcongres Management Kinderopvang 22-04-2014 Kennismaken - Leidinggevende - Beleidsmedewerker

Nadere informatie

Diagnostiek en behandeling

Diagnostiek en behandeling Diagnostiek en behandeling Hans Kaffener Diagnostiek en behandeling Kennismaking met de Doelgroep TOS in theorie en in beleving Wat biedt Kentalis diagnostiek en behandeling Hoe kom je bij Kentalis? verwijsmogelijkheden

Nadere informatie

Spraak & Taal Ambulatorium

Spraak & Taal Ambulatorium Spraak & Taal Ambulatorium Communicatieontwikkeling van het kind weer snel op het goede spoor Hans Kaffener, Gz-psycholoog h.kaffener@kentalis.nl Wendy Boelhouwer, klinisch linguïst w.boelhouwer@kentalis.nl

Nadere informatie

Preventieoverzicht opvoeden

Preventieoverzicht opvoeden Doelgroep Naam Boodschap Soort Organisatie die 0-4 jaar Ouders met kinderen 0-4 jaar Video Interactie Begeleiding Doel van de methodiek is het ondersteunen, bevorderen of herstellen ontwikkelingsproblemen

Nadere informatie

Kinderen met een beperking van AWBZ naar Jeugdwet. Toeleiding naar gespecialiseerde zorg voor kinderen met een beperking

Kinderen met een beperking van AWBZ naar Jeugdwet. Toeleiding naar gespecialiseerde zorg voor kinderen met een beperking Kinderen met een beperking van AWBZ naar Jeugdwet Toeleiding naar gespecialiseerde zorg voor kinderen met een beperking Belang van vroege signalering, vroege diagnostiek en vroege interventie Kinderen

Nadere informatie

Waalwijk Taalrijk. - Doel: Functionele geletterdheid kind en ouder. - Bijzonder: Intensieve en goede samenwerking partners/ouders (van 0-18 jarigen)

Waalwijk Taalrijk. - Doel: Functionele geletterdheid kind en ouder. - Bijzonder: Intensieve en goede samenwerking partners/ouders (van 0-18 jarigen) 1 Waalwijk Taalrijk - Doel: Functionele geletterdheid kind en ouder - Bijzonder: Intensieve en goede samenwerking partners/ouders (van 0-18 jarigen) - Samenleving: Taalvaardige inwoners die zich goed in

Nadere informatie

Opvoed aanbod. Dit is een uitgave van:

Opvoed aanbod. Dit is een uitgave van: Opvoed aanbod 058 Dit is een uitgave van: opvoedpunt Leeuwarden 2 Preventieve opvoedsteun Opvoeden en opgroeien, het is logisch dat ouders daar vragen over hebben. Het is fijn als iemand met je mee kan

Nadere informatie

Fase 1 Bureauonderzoek Uitvoering projectplan Logopedische Dienst Kring Sliedrecht

Fase 1 Bureauonderzoek Uitvoering projectplan Logopedische Dienst Kring Sliedrecht Fase 1 Bureauonderzoek Uitvoering projectplan Logopedische Dienst Kring Sliedrecht Bestuurlijke Opdrachtgever: Ambtelijk Opdrachtgever: Ambtelijk opdrachtnemer: Wethouder P. Vat Secretaris J.C. van Ginkel

Nadere informatie

Van Nul tot Taal. Doelgericht stimuleren van taal en communicatie

Van Nul tot Taal. Doelgericht stimuleren van taal en communicatie Van Nul tot Taal Doelgericht stimuleren van taal en communicatie Even voorstellen Nanja de Rooij - Orthopedagoog-Generalist, NVO geregistreerd - Werkzaam bij Auris vanaf 2001 - Leerkracht Speciaal Onderwijs

Nadere informatie

UNIFORME VROEGSIGNALERING TAALPROBLEMEN DOOR DE JGZ

UNIFORME VROEGSIGNALERING TAALPROBLEMEN DOOR DE JGZ UNIFORME VROEGSIGNALERING TAALPROBLEMEN DOOR DE JGZ NVA 30 september 2016 Noëlle Uilenburg NSDSK Amsterdam; Senior onderzoeker, Manager O&O - VOG FEITEN OP EEN RIJ o ong 5 % van alle peuters en kleuters

Nadere informatie

4.3. Aanbod voor (ouders van) basisschoolkinderen

4.3. Aanbod voor (ouders van) basisschoolkinderen Alle ouders met kinderen tot 4 jaar die in ons werkgebied wonen. Pedagoog. 4.3. Aanbod voor (ouders van) basisschoolkinderen Dit aanbod is gericht op kinderen die naar de basisschool gaan en hun ouders.

Nadere informatie

SPRAAKMAKEND. Speerpunten

SPRAAKMAKEND. Speerpunten Doel Opheffen en voorkomen achterstanden in de taalontwikkeling van alle (doelgroep-) kinderen van 0 tot 4 jaar, zodat deze kinderen een goede start in groep 1 kunnen maken. Extra middelen van Rijk, provincie

Nadere informatie

Claudine Dietz

Claudine Dietz Claudine Dietz 24-11-2017 Klinisch psycholoog Onderzoek vroeg signalering autisme IMH specialist Altrecht Karakter Stuurgroep Bestuur Observatie / behandelgroep jonge kinderen Top expertise centrum infants

Nadere informatie

Coachen van consultatiebureaumedewerkers

Coachen van consultatiebureaumedewerkers Coachen van consultatiebureaumedewerkers Een uitgesproken kans voor logopedisten Mieke Wilterdink De doelgroep 0-4 jarigen is logopedisch gezien een belangrijke groep als het gaat om vroegtijdige onderkenning

Nadere informatie

Preventie: ontzorgen en normaliseren

Preventie: ontzorgen en normaliseren Jeugdgezondheidszorg Almere Preventie: ontzorgen en normaliseren Sylvie Neves Jeugdarts/ arts Maatschappij en Gezondheid Kim Bischoff Verpleegkundig specialist Adviesraad sociaal domein dd 14-03-2016 1

Nadere informatie

Resultaten praktijktest richtlijn Taalontwikkeling

Resultaten praktijktest richtlijn Taalontwikkeling Resultaten praktijktest richtlijn Taalontwikkeling Datum Maart 2017 Auteurs Opdrachtgever Karin Wiefferink Noëlle Uilenburg Caren Lanting ZonMw 1 Inhoudsopgave Op hoofdlijnen 3 Aanbevelingen 4 1 Inleiding

Nadere informatie

Standaarden preventieve logopedie

Standaarden preventieve logopedie Standaarden preventieve logopedie Versie september 2013 Mw. E. Cox, MA, NVLF Mw. E. Kunst-Verberne, NVLF Mw. M. Schulte, NVLF Inhoud 1..Inleiding...3 1.1 Doel standaarden en checklist... 3 1.2 De logopedist

Nadere informatie

Taal. Informatie over logopedie

Taal. Informatie over logopedie Taal Taal is... Het geheel van de door de spraakorganen, op basis van het taalvermogen voortgebrachte tekens waarvan de mens gebruik maakt om zijn gedachten te articuleren, zijn wereld te ordenen en te

Nadere informatie

l m n o p q r s t u v w x y z Taalprogramma s Stroomschema Taalprogramma s gericht op preventie en ontwikkelingsstimulering leeswijzer en stroomschema

l m n o p q r s t u v w x y z Taalprogramma s Stroomschema Taalprogramma s gericht op preventie en ontwikkelingsstimulering leeswijzer en stroomschema a b c d e Deelnemende organisaties TAALPROGRAMMA S VOOR 0 TOT 8 JAAR - LEESWIJZER EN STROOMSCHEMA Taalprogramma s f voor g 0 tot h 8 i jaar j k l m n o p q r s t u leeswijzer en stroomschema Stroomschema

Nadere informatie

Protocol Project Uniforme signalering spraaktaalproblemen. kinderen INHOUD

Protocol Project Uniforme signalering spraaktaalproblemen. kinderen INHOUD Protocol Project Uniforme signalering spraaktaalproblemen bij jonge kinderen Versie geïntegreerd model van Wiechen 2/jarigen 1 november 2011 INHOUD 1. Inleiding 2. Taal A. De normale taalontwikkeling en

Nadere informatie

Lectoraat Kind, Taal & Ontwikkeling

Lectoraat Kind, Taal & Ontwikkeling HAAL en Taal Lectoraat Kind, Taal & Ontwikkeling Interactie taalontwikkeling en ander domeinen Auditieve informatie verwerking Sociale interactie Prematuriteit & follow-up TOS Informatieverwerking in de

Nadere informatie

LEIDRAAD PER WERKVELD

LEIDRAAD PER WERKVELD Nummer aanbeveling sterkte aan beveling Signalering 1 zwak Richtlijn TOS Aanbeveling uit richtlijn TOS Preventieve logopedist (tot 4 jaar) Preventieve logopedist in primair onderwijs Logopedist in eerstelijns

Nadere informatie

Taalbeleidsplan Sisa Kinderopvang Kinderdagverblijven en Peuterspeelplaatsen

Taalbeleidsplan Sisa Kinderopvang Kinderdagverblijven en Peuterspeelplaatsen 1 Taalbeleidsplan Sisa Kinderopvang Kinderdagverblijven en Peuterspeelplaatsen 2 Voorwoord Door middel van dit taalbeleidsplan wordt zichtbaar hoe onze voorschoolse voorzieningen bijdragen aan de taalontwikkeling

Nadere informatie

Aantal deelnemers. Pedagoog. Jeugdverpleegkundige.

Aantal deelnemers. Pedagoog. Jeugdverpleegkundige. Een online cursus waarin per les informatie wordt gegeven over een specifiek onderwerp. Bijvoorbeeld over: borst- en flesvoeding; ouderschap; verzorging van je kind; balans tussen kind en relatie. De lessen

Nadere informatie

Multidisciplinaire diagnostiek op. Renate van den Ende, Teamleider AC R dam

Multidisciplinaire diagnostiek op. Renate van den Ende, Teamleider AC R dam Multidisciplinaire diagnostiek op het Audiologisch Centrum (AC) Renate van den Ende, Teamleider AC R dam Wat is een Audiologisch Centrum (AC)? Organisatie gespecialiseerd in bij kinderen en volwassenen

Nadere informatie

Zij hebben forse problemen bij het uiten van taal. Uit onderzoek is gebleken dat deze kinderen taal wel voldoende begrijpen.

Zij hebben forse problemen bij het uiten van taal. Uit onderzoek is gebleken dat deze kinderen taal wel voldoende begrijpen. 1 2 Deze informatie is bedoeld voor ouders van kinderen die gaan deelnemen aan de ambulante vroegbehandeling van t Kwetternest. U leest in deze folder wie voor ambulante behandeling in aanmerking komen

Nadere informatie

Onderwijsondersteuning, zorg- en cursusaanbod van Auris bij communicatieve problemen

Onderwijsondersteuning, zorg- en cursusaanbod van Auris bij communicatieve problemen IB netwerkbijeenkomst SWV Aan den IJssel, De Tuyter, Krimpen aan de IJssel 8 maart 2016 Onderwijsondersteuning, zorg- en cursusaanbod van Auris bij communicatieve problemen Louise Biesmeijer & Margriet

Nadere informatie

Wat is een specifieke taalontwikkelingsstoornis? dr Ellen Gerrits, logopedist Congres TaalStaal 9 november 2012 Koninklijke Auris Groep

Wat is een specifieke taalontwikkelingsstoornis? dr Ellen Gerrits, logopedist Congres TaalStaal 9 november 2012 Koninklijke Auris Groep Wat is een specifieke taalontwikkelingsstoornis? dr, logopedist Congres 9 november 2012 Koninklijke Auris Groep Over welke kinderen praten we vandaag? Engels: Specific Language Impairment: Is SLI wel zo

Nadere informatie

NVLF Congres, Margreet Luinge & Margot Visser-Bochane

NVLF Congres, Margreet Luinge & Margot Visser-Bochane Logopedische aanpak auditieve verwerkingsproblemen NVLF Congres, 18-11-2011 Margreet Luinge & Margot Visser-Bochane Inhoud Introductie Logopedische aanpak AVP Hoe beschrijft de professional AVP? Start

Nadere informatie

PRATEN MET JE KIND: HOE DOE JE DAT?

PRATEN MET JE KIND: HOE DOE JE DAT? Lezingen ronde 3: Taalontwikkeling PRATEN MET JE KIND: HOE DOE JE DAT? Wat ouders van late talkers leren tijdens het Hanen ouderprogramma Target Word Congres Jeugd In Onderzoek 13-03-2017 1 Astrid Kruythoff-Broekman

Nadere informatie

Ontwikkelingen. Audiologisch Centrum Rotterdam. Marco van Es Mieke Vermeulen

Ontwikkelingen. Audiologisch Centrum Rotterdam. Marco van Es Mieke Vermeulen Ontwikkelingen Audiologisch Centrum Rotterdam Marco van Es Mieke Vermeulen Het Audiologisch Centrum Het Audiologisch Centrum (AC) is gespecialiseerd in onderzoek, advies en begeleiding bij gehoorproblemen

Nadere informatie

HET SPRAAKTAALSPREEKUUR Het belang van vroeg signaleren

HET SPRAAKTAALSPREEKUUR Het belang van vroeg signaleren HET SPRAAKTAALSPREEKUUR Het belang van vroeg signaleren Dr. Emmy Konst Alle Taal Centraal 2009 1 Opbouw van de presentatie Inleiding Project vroegsignalering door Sint Marie, MEE Zuidoost-Brabant en Zuidzorg

Nadere informatie

SPELEN ONTMOETEN ONTWIKKELEN

SPELEN ONTMOETEN ONTWIKKELEN SPELEN ONTMOETEN ONTWIKKELEN Beste ouder(s), verzorger(s), Het nieuwe jaar is begonnen en wij hebben er zin in!! Ook ontbreekt het ons niet aan goede voornemens. We willen de (pedagogische) kwaliteit van

Nadere informatie

Met PeuterPlus! probeert de Universiteit Utrecht de zorg aan het jonge kind in de gemeente Utrecht te verbeteren

Met PeuterPlus! probeert de Universiteit Utrecht de zorg aan het jonge kind in de gemeente Utrecht te verbeteren Met PeuterPlus! probeert de Universiteit Utrecht de zorg aan het jonge kind in de gemeente Utrecht te verbeteren De gemeente Utrecht heeft een uitgebreid aanbod Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) voor

Nadere informatie

De lessen kunnen op elk gewenst tijdstip bekeken worden. Aantal deelnemers. Pedagoog. Jeugdverpleegkundige.

De lessen kunnen op elk gewenst tijdstip bekeken worden. Aantal deelnemers. Pedagoog. Jeugdverpleegkundige. 4.2.12. Digitale opvoedondersteuning voor ouders van het jonge kind Ondersteuning in de vorm van een aantal online lessen voor ouders met kinderen tot 4 jaar, om ze voor te bereiden op de (toekomstige)

Nadere informatie

Dialoog met de ouders als startpunt voor vroegsignalering opgroei- en opvoedproblemen. Ingrid Staal

Dialoog met de ouders als startpunt voor vroegsignalering opgroei- en opvoedproblemen. Ingrid Staal Dialoog met de ouders als startpunt voor vroegsignalering opgroei- en opvoedproblemen Ingrid Staal GGD Zeeland & Julius Centrum, Universitair Medisch Centrum Utrecht Mini symposium Integrale Vroeghulp

Nadere informatie

Fase 1 Bureauonderzoek Uitvoering projectplan Logopedische Dienst Kring Sliedrecht

Fase 1 Bureauonderzoek Uitvoering projectplan Logopedische Dienst Kring Sliedrecht Fase 1 Bureauonderzoek Uitvoering projectplan Logopedische Dienst Kring Sliedrecht Bestuurlijke Opdrachtgever: Ambtelijk Opdrachtgever: Ambtelijk opdrachtnemer: Wethouder P. Vat Secretaris J.C. van Ginkel

Nadere informatie

Informatie voor professionals

Informatie voor professionals Informatie voor professionals De GGD Noord- en Oost-Gelderland (GGD NOG) heeft, met ingang van het schooljaar 2014-2015, de werkwijze van de afdeling jeugdgezondheidszorg (deels) aangepast. In deze brief

Nadere informatie

Taal vergroot je wereld samen met de Bibliotheek

Taal vergroot je wereld samen met de Bibliotheek Taal vergroot je wereld samen met de Bibliotheek Westfriese Bibliotheken jong geleerd, is oud gedaan Ruim 15% van de kinderen in Nederland loopt een risico op taalachterstand. Wie moeite heeft met lezen

Nadere informatie

Een kleine groep kinderen heeft extra ondersteuning nodig. De 3+ groep is een voorbeeld van extra ondersteuning.

Een kleine groep kinderen heeft extra ondersteuning nodig. De 3+ groep is een voorbeeld van extra ondersteuning. TOEGANG 3+ GROEP 1. Aanleiding Sinds twee jaar draaien er 3+ groepen in Deventer. De 3+ groepen maken onderdeel uit van het palet van aanbod voor peuters. De afgelopen tijd is behoefte ontstaan aan nadere

Nadere informatie

Begroting 2015 1 ACTIVA (bedragen x 1,=) Vaste activa Materiële vaste activa - Investeringen met een economisch nut Financiële vaste activa - Overige langlopende leningen

Nadere informatie

Sociale kaart kinderen 0-7 jaar s-hertogenbosch

Sociale kaart kinderen 0-7 jaar s-hertogenbosch Sociale kaart kinderen 0-7 jaar s-hertogenbosch Categorie/ instelling Doel (-groep) werkwijze Aanmelding/ financiering Spraaktaal Reguliere logopedie spraaktaalproblemen voedingsproblemen (bijv. gevoeligheden

Nadere informatie

KNELPUNTEN JGZ BASISTAKENPAKKET JGZ 10 JAAR LATER

KNELPUNTEN JGZ BASISTAKENPAKKET JGZ 10 JAAR LATER Knelpunten JGZ 0-4 jaar BTP 10 jaar later 25-3-2014 1 KNELPUNTEN JGZ BASISTAKENPAKKET JGZ 10 JAAR LATER Elise Buiting 25-3-2014 Commissie evaluatie BTP Disclosure belangen spreker Voor bijeenkomst mogelijk

Nadere informatie

Inhoud van de avond. Even voorstellen Gastspreker Hilde van der Vegt 0-1 jaar 1-2 jaar 2-3 jaar 3-4 jaar

Inhoud van de avond. Even voorstellen Gastspreker Hilde van der Vegt 0-1 jaar 1-2 jaar 2-3 jaar 3-4 jaar LOGOPEDIEPRAKTIJK BRUNINK LOGOPEDISCH SPECTRUM REGIO OOST LOGOPEDIEPRAKTIJK NOUWELS LOGOPEDIEPRAKTIJK OOSTERLAAR Inhoud van de avond Even voorstellen Gastspreker Hilde van der Vegt 0-1 jaar 1-2 jaar 2-3

Nadere informatie

Inschrijformulier. Symposium Meer zicht op TOS en slechthorendheid. Voornaam + achternaam: Organisatie: adres.

Inschrijformulier. Symposium Meer zicht op TOS en slechthorendheid. Voornaam + achternaam: Organisatie:  adres. Inschrijformulier Symposium Meer zicht op TOS en slechthorendheid Voornaam + achternaam: Organisatie: E-mailadres Telefoonnummer: Ik neem graag deel aan het symposium Meer zicht op TOS en slechthorendheid

Nadere informatie

BESTUURDERS AAN ZET. Pedagogische Wijkplan. Door : De Achtbaan - Almere F1011

BESTUURDERS AAN ZET. Pedagogische Wijkplan. Door : De Achtbaan - Almere F1011 Pedagogische Wijkplan BESTUURDERS AAN ZET Door : De Achtbaan - Almere F1011 Taakomschrijving: Jeugdhulpverlener 2017 Pedagogisch PACT een project van 1 Pedagogisch Wijkplan maart 2017 Probleem: 1. Veel

Nadere informatie

Effectief leesonderwijs

Effectief leesonderwijs Effectief leesonderwijs Het CPS heeft in de afgelopen jaren een aantal projecten op het gebied van lezen ontwikkeld en uitgevoerd. Deze projecten zijn in te zetten in de schakelklassen en met name bij

Nadere informatie

Passend Onderwijs. voor dove en slechthorende leerlingen en voor leerlingen met een taalontwikkelingsstoornis HERZIENE DRUK

Passend Onderwijs. voor dove en slechthorende leerlingen en voor leerlingen met een taalontwikkelingsstoornis HERZIENE DRUK HERZIENE DRUK SO/1502 Fotografie: Peter Strating Passend Onderwijs voor dove en slechthorende leerlingen en voor leerlingen met een taalontwikkelingsstoornis februari 2015 Inleiding Deze brochure geeft

Nadere informatie

LEA-CONFERENTIE 19 SEPTEMBER 2007

LEA-CONFERENTIE 19 SEPTEMBER 2007 LEA-CONFERENTIE 19 SEPTEMBER 2007 Jos Hulsen Senior Beleidsadviseur Onderwijs Postadres: Postbus 1 6658 ZG Beneden-Leeuwen Telefoon: 0487-599500 tst. 495 Email: jhulsen@westmaasenwaal.nl ca. 18.500 inwoners;

Nadere informatie

Samenwerkingsovereenkomst

Samenwerkingsovereenkomst Samenwerkingsovereenkomst Deze samenwerkingsovereenkomst is opgesteld om ouders van kinderen met een VVE indicatie binnen de kinderopvang / peuteropvang van KOV-Hebbes een helpende hand te bieden m.b.t.

Nadere informatie

Sluitende aanpak toeleiding VVE

Sluitende aanpak toeleiding VVE Sluitende aanpak toeleiding VVE Februari 2013 Inleiding Sinds 2001 werken we in Almere aan voor- en vroegschoolse educatie (VVE). Voor- en vroegschoolse educatie (VVE) is onderwijs op een speelse manier

Nadere informatie

Voorschoolse voorzieningen Ommen

Voorschoolse voorzieningen Ommen Voorschoolse voorzieningen Ommen Ommen, juni 2012 Wat is Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) Voor- en Vroegschoolse Educatie is bedoeld voor kinderen vanaf ongeveer 2½ jaar. Sommige kinderen in die leeftijd

Nadere informatie

september Linknieuws Inhoud OPENING -- KINDCENTRUM - Opening Kindcentrum - Nieuwe leerkracht voor de Taalgroep - Centrum Jeugd & Gezin op school

september Linknieuws Inhoud OPENING -- KINDCENTRUM - Opening Kindcentrum - Nieuwe leerkracht voor de Taalgroep - Centrum Jeugd & Gezin op school + OPENING -- KINDCENTRUM september Linknieuws Sinds twee jaar zijn wij samen met Peuterwerk de Schakel (SPO) en BSO de Nieuwe Link (de Schaepskooi) bezig met de ontwikkeling van een Kindcentrum. Dankzij

Nadere informatie

Totaal in begeleiding 2015

Totaal in begeleiding 2015 IVH Jaarverslag Flevoland Almere Met de nieuw gestarte corporatie JGZ is er gesproken over de borging van Integrale Vroeghulp (IVH) binnen de gemeente Almere. Gezien de samenvoeging van de Zorgroep en

Nadere informatie

Totaal in begeleiding 2015

Totaal in begeleiding 2015 IVH Jaarverslag Flevoland Zeewolde Al in is IVH als methodiek geborgd in het Ondersteuningshuis. In is dit geëvalueerd met alle betrokkenen inclusief een medewerker van de gemeente. De samenwerking binnen

Nadere informatie

Integratie van jeugdgezondheidszorg, jeugdzorg en jeugd GGZ in de wijkteams: een meerwaarde voor kind en gezin?

Integratie van jeugdgezondheidszorg, jeugdzorg en jeugd GGZ in de wijkteams: een meerwaarde voor kind en gezin? Integratie van jeugdgezondheidszorg, jeugdzorg en jeugd GGZ in de wijkteams: een meerwaarde voor kind en gezin? Paul van der Velpen, directeur Public Health & GGD Amsterdam Calixte Veerman, arts M&G, jeugdarts

Nadere informatie

Voorschoolse voorzieningen Ommen

Voorschoolse voorzieningen Ommen Voorschoolse voorzieningen Ommen Ommen, november 2012 Voorschoolse voorzieningen Ommen Peuterontwikkeling in Ommen; in het belang van peuters Uw kind gaat naar een peuterspeelzaal of kinderdagverblijf

Nadere informatie

Jeugdgezondheidszorg 0-19 jaar GGD Kennemerland. Een gezonde jeugd heeft de toekomst

Jeugdgezondheidszorg 0-19 jaar GGD Kennemerland. Een gezonde jeugd heeft de toekomst Jeugdgezondheidszorg 0-19 jaar GGD Kennemerland Een gezonde jeugd heeft de toekomst 2 Een brochure voor samenwerkingspartners van Jeugdgezondheidszorg GGD Kennemerland In deze brochure leest u over de

Nadere informatie

Vroegtijdige herkenning van taalontwikkelingsstoornissen (TOS)

Vroegtijdige herkenning van taalontwikkelingsstoornissen (TOS) Vroegtijdige herkenning van taalontwikkelingsstoornissen (TOS) Joyce Rompelberg (Logopedist, Spraak- taalpatholoog) Linda Berben (Pedagogisch Behandelaar, Taalcoach, Relatiebeheer) David https://www.youtube.com/watch?v=1hortdwhtyw

Nadere informatie

Preview. Kwaliteit van VVE in de Kinderopvang. Pedagogische doelen. Wat is kwaliteit?

Preview. Kwaliteit van VVE in de Kinderopvang. Pedagogische doelen. Wat is kwaliteit? Kwaliteit van VVE in de Kinderopvang Preview Wat is kwaliteit? Stand van zaken anno 2009 Waarom VVE in de kinderopvang? Doelgroepen Professionalisering Kwaliteit van VVE: wat werkt? Wat voegt VVE toe?

Nadere informatie

Stichting Kinderopvang Alkmaar. Pedagogisch Beleid. Peuterspeelzalen

Stichting Kinderopvang Alkmaar. Pedagogisch Beleid. Peuterspeelzalen Stichting Kinderopvang Alkmaar Pedagogisch Beleid Peuterspeelzalen Inhoudsopgave 1. INLEIDING...3 2. DOEL VAN HET BELEID...3 2.1 ALGEMEEN...3 2.2 BIJDRAGE AAN ORGANISATIEDOELEN...3 2.3 ROLLEN EN VERANTWOORDELIJKHEDEN...4

Nadere informatie